ADHD ေ၀ဒနာရွင္မိဘ အမ်ားစုက ေရာဂါဘာေၾကာင္႔ျဖစ္ ရတယ္ဆိုတာ မသိၾကပါဘူး။ သူူတို႔ကေလးကို ပဲ႔ျပင္ဆံုးမ တာလိုအပ္လို႔ပဲ ထင္ေနၾကပါတယ္။ သူတို႔မွာအျပစ္ ရွိတယ္လို႔ပဲထင္ မွတ္ေနၾကပါတယ္ ။တကယ္ေတာ႔ ADHD ဟာ ကေလးကို မဆံုးမတတ္ လို႔ရတဲ႔ေရာဂါ မဟုတ္ပါဘူး ။ADHD ျဖစ္ပြားရတဲ႔ အေၾကာင္းအရင္းေတြကို ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ရွာေဖြ ခဲ႔ရာမွာေအာက္ပါ အခ်က္အခ်ိဳ႔ ကိုေတြ႔ရွိခဲ႔႔ပါတယ္။
Environmental Agents
သုေတသန စမ္းသပ္မွဳ ေတြအရ ADHD ဟာ ပြဲတိုင္းေက်ာ္ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနပါသတဲ႔။ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ေနစဥ္
အတြင္း ေဆးလိပ္ အရက္ ေသာက္သံုးတဲ႔ မိခင္ေတြ သတိထား ဖို႔ လိုပါတယ္ ။ ျမန္မာမိခင္ အမ်ားစု ကေတာ႔ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေသာက္ေလ႔ မရွိ ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ဇနီးသည္ အနားမွာ ေဆးလိပ္ မေသာက္ ၾကဖို႔ အမ်ိဳးသား မ်ားကုိ အၾကံေပး လိုပါတယ္။
Environmental agents ေတြထဲမွာ ေနာက္သတိထားရမွာ တစ္ခုက Lead (ခဲ) ပါ။ ျမန္မာျပည္ မွာေတာ႔ ဘက္ထရီအိုး လုပ္ငန္း ေတြမွာ ခဲဆိပ္ သင္႔ဖို႔ အခြင္႔ အလမ္း မ်ား ပါတယ္။ အျခား လုပ္ငန္းခြင္ ေတြ လည္း ရွိမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟိုး အရင္က နံရံ ေဆးေရး ပန္းခ်ီ ေတြမွာ ခဲေတြ ပါ၀င္တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခုေခတ္ မွာေတာ႔ ခဲပါ၀င္မွဳကို ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ပါျပီ။ ပတ္၀န္းက်င္ မွာ ရွိတဲ႔ ခဲ ပမာဏကို မိဘ ေတြက သတိျပဳ ရပါမယ္။ ADHD သာမက အျခား ေရာဂါေတြ လည္း ျဖစ္နိဳင္ ေသးလို႔ပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အခ်ိန္ရရင္ ခဲဆိပ္ သင္႔တဲ႔ အေၾကာင္း ကို ေရး ေပးပါ႔မယ္။
Brain Injury
ဦးေႏွာက္ကို မေတာ္တဆ ထိခိုက္ မိတဲ႔ ကေလး ေတြမွာ ADHD ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြ ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။
Food Additives and Sugar
အစား အေသာက္ေတြမွာ မွာ အသံုးျပဳတဲ႔ Food additive နဲ႔ သၾကား ပမာဏ ဟာလည္း ADHD နဲ႔ သက္ဆိုင္ ေနတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ Food allergy ရွိတဲ႔ ကေလး ေတြမွာ သၾကား ပမာဏကို ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ျခင္းျဖင္႔ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း ေသာ ကေလး ေတြမွာ ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြ ေလ်ာ႔ပါး သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
Genetic
ADHD ေရာဂါ ေရာဂါသည္ ကေလးရဲ႔ ေဆြမ်ိဳးရင္း First degree relative ေတြ မွာလည္း ADHD လကၡဏာ ေတြ ေတြ႔နိဳင္ ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ သုေတသန ေတြမွာ ဆိုလွ်င္ first degree relative ရဲ႔ ၂၅ %မွာ ေတြ႔နိဳင္ တယ္လို႕ ဆို ပါတယ္။ အမႊာ ကေလး ေတြမွာ အတူတူ ျဖစ္တတ္ ၾကလို႔ မ်ိဳးရိုး လိုက္တယ္ ဆိုတဲ႔ အခ်က္က ပို ထင္ရွား လာတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ADHD ျဖစ္ေစတဲ႔ Genes ကိုေတာ႕ရွာေဖြ ဆဲပါ။
ေနာက္ဆံုး ေလ႔လာေတြ႕ရွိခ်က္ ကေတာ႔ ADHD ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေလး ေတြ မွာ သာမန္ ကေလးေတြ နဲ႔ စာရင္ ဦးေႏွာက္ အစိတ္ အပိုင္း အားလံုးရဲ႔ ပမာဏ ၃-၄ % ခန္႔ ေသးငယ္ ေနတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္တဲ႔။ MRI, PET, SPET စတဲ႔ ပံုရိပ္ ေဖာ္စက္ ေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ျပီး ရလာတဲ႔ ေတြ႔ရွိခ်က္ ေတြပါ။
တြဲဖက္ ေတြ႔ရ တတ္ေသာ အျခား ျပသနာမ်ား
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ေလးေတြမွာေအာက္ပါ ေရာဂါ လကၡဏာ ေလးေတြ တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။
Learning Disabilities
အပိုင္းတစ္ မွာ ေဖာ္ျပခဲ႔တဲ႔ ဂဏာမျငိမ္လို႔၊ အာရံု စူးစိုက္နိဳင္မွဳ အားနည္းလို႔ စာသင္ခန္းမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္သလို၊ သူတို႕ေလးေတြ
ကိုယ္တိုင္က တစ္ခ်ိဳ႔ စာလံုးေတြ၊ အသံေတြကို နားလည္ဖို႔ ခက္ခဲ ပါသတဲ႔။ အထူးသျဖင္႔ dyslexia လို႔ေခၚတဲ႔ reading disorder ကို မူလတန္း အရြယ္ ေ၀ဒနာရွင္ ကေလး ၈ ရာခိုင္ႏွဳန္း ခန္႔မွာ ေတြ႔ရပါသတဲ႔။
Tourette Syndrome
ADHD ကေလး အခ်ိဳ႔မွာဒီ ေရာဂါ လကၡဏာစု ေလး တြဲျပီး ရွိေနတတ္ ပါတယ္။ မ်က္ေတာင္ ခဏခဏ ခတ္တတ္တာ၊မ်က္ႏွာကို ခဏခဏ မဲ႔ တတ္တာ၊ မလိုအပ္ဘဲ လည္ေခ်ာင္းကို ခဏခဏ ရွင္းတတ္တာ စတာေတြဟာ ဒီ ေရာဂါ လကၡဏာစု ရဲ႔ လကၡဏာ ေတြပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႔ ကလည္း လုပ္ရင္း လုပ္ရင္း အက်င္႔ပါ သြားတာ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကုသရင္ ေပ်ာက္ကင္း နိဳင္ပါတယ္။
Oppositional Defiant Disorder
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ကေလးေတြရဲ႔ ၃ ပံုတစ္ပံု ကေန တစ္၀က္ခန္႔မွာ တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းမာျပီး ေျပာစကား နား မေထာင္ တတ္ပါဘူး။ ေယာကၤ်ားေလးေတြ မွာ ပိုေတြ႔ရ တတ္ပါသတဲ႔။
Conduct Disorder
ဒါကေတာ႔ ပိုျပီး ဆိုး၀ါးတဲ႔ လူမူေရး ျပႆနာ ေတြကို ျဖစ္ေစ တတ္ပါတယ္။ ၄၀% ေသာ ADHD ကေလး ေတြဟာ ဒီျပႆနာ နဲ႔ တြဲ ေနတတ္ ပါတယ္။ Conduct Disorder နဲ႔ တြဲ လာရင္ ေတာ႔ ဒီ ကေလးေလး ေတြဟာ လိမ္ေျပာ တတ္ လာမယ္၊ သူမ်ား ပစၥည္း ခိုးတတ္ လာမယ္၊ သူမ်ားကို အနိဳင္က်င္႔ တတ္လာမယ္။ လူမူေရး ျပႆနာ ေတြက မေသးလွပါဘူး။
Anxiety and Depression
တခ်ိဳ႔ ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ေလးေတြမွာေတာ႔ Anxiety and depression တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ADHD ကို ကုသ လိုက္ရင္ Anxiety and depression လကၡဏာ ေတြလည္း သက္သာ ေပ်ာက္ကင္း သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
Bipolar Disorder
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ကေလးေတြမွာ Bipolar Disorder ကို တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ေပမယ္႔ ရာခို္င္ႏွုန္း ဘယ္ေလာက္မွာ Bipolar disorder ျဖစ္တတ္တယ္ ဆိုတာ တိက်တဲ႔ သုေတသန စာတမ္းေတာ႔ မရွိေသး ပါဘူး။ Bipolar Disorder အေၾကာင္းကို ေဒါက္တာႏုသြဲ႕ ရဲ႔ ဘေလာ႔မွာ အက်ယ္တ၀င္႔ ရွင္းလင္း ထားပါတယ္။
ကုသပံု ကုသနည္းမ်ား အေၾကာင္း ကိုေတာ႔ အပိုင္း ၃ အေနနဲ႔ တင္ျပပါ႔မယ္။
က်န္းမာ ရြႊင္လန္း ၾကပါေစ။
Environmental Agents
သုေတသန စမ္းသပ္မွဳ ေတြအရ ADHD ဟာ ပြဲတိုင္းေက်ာ္ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေတြနဲ႔ ဆက္စပ္ ေနပါသတဲ႔။ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ေနစဥ္
အတြင္း ေဆးလိပ္ အရက္ ေသာက္သံုးတဲ႔ မိခင္ေတြ သတိထား ဖို႔ လိုပါတယ္ ။ ျမန္မာမိခင္ အမ်ားစု ကေတာ႔ ေဆးလိပ္၊ အရက္ ေသာက္ေလ႔ မရွိ ပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ဇနီးသည္ အနားမွာ ေဆးလိပ္ မေသာက္ ၾကဖို႔ အမ်ိဳးသား မ်ားကုိ အၾကံေပး လိုပါတယ္။
Environmental agents ေတြထဲမွာ ေနာက္သတိထားရမွာ တစ္ခုက Lead (ခဲ) ပါ။ ျမန္မာျပည္ မွာေတာ႔ ဘက္ထရီအိုး လုပ္ငန္း ေတြမွာ ခဲဆိပ္ သင္႔ဖို႔ အခြင္႔ အလမ္း မ်ား ပါတယ္။ အျခား လုပ္ငန္းခြင္ ေတြ လည္း ရွိမယ္ ထင္ပါတယ္။ ဟိုး အရင္က နံရံ ေဆးေရး ပန္းခ်ီ ေတြမွာ ခဲေတြ ပါ၀င္တယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ အခုေခတ္ မွာေတာ႔ ခဲပါ၀င္မွဳကို ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ပါျပီ။ ပတ္၀န္းက်င္ မွာ ရွိတဲ႔ ခဲ ပမာဏကို မိဘ ေတြက သတိျပဳ ရပါမယ္။ ADHD သာမက အျခား ေရာဂါေတြ လည္း ျဖစ္နိဳင္ ေသးလို႔ပါ။ ကြၽန္ေတာ္ အခ်ိန္ရရင္ ခဲဆိပ္ သင္႔တဲ႔ အေၾကာင္း ကို ေရး ေပးပါ႔မယ္။
Brain Injury
ဦးေႏွာက္ကို မေတာ္တဆ ထိခိုက္ မိတဲ႔ ကေလး ေတြမွာ ADHD ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြ ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။
Food Additives and Sugar
အစား အေသာက္ေတြမွာ မွာ အသံုးျပဳတဲ႔ Food additive နဲ႔ သၾကား ပမာဏ ဟာလည္း ADHD နဲ႔ သက္ဆိုင္ ေနတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ Food allergy ရွိတဲ႔ ကေလး ေတြမွာ သၾကား ပမာဏကို ထိန္းခ်ဳပ္ လိုက္ျခင္းျဖင္႔ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္း ေသာ ကေလး ေတြမွာ ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြ ေလ်ာ႔ပါး သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
Genetic
ADHD ေရာဂါ ေရာဂါသည္ ကေလးရဲ႔ ေဆြမ်ိဳးရင္း First degree relative ေတြ မွာလည္း ADHD လကၡဏာ ေတြ ေတြ႔နိဳင္ ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ သုေတသန ေတြမွာ ဆိုလွ်င္ first degree relative ရဲ႔ ၂၅ %မွာ ေတြ႔နိဳင္ တယ္လို႕ ဆို ပါတယ္။ အမႊာ ကေလး ေတြမွာ အတူတူ ျဖစ္တတ္ ၾကလို႔ မ်ိဳးရိုး လိုက္တယ္ ဆိုတဲ႔ အခ်က္က ပို ထင္ရွား လာတယ္ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ADHD ျဖစ္ေစတဲ႔ Genes ကိုေတာ႕ရွာေဖြ ဆဲပါ။
ေနာက္ဆံုး ေလ႔လာေတြ႕ရွိခ်က္ ကေတာ႔ ADHD ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ေလး ေတြ မွာ သာမန္ ကေလးေတြ နဲ႔ စာရင္ ဦးေႏွာက္ အစိတ္ အပိုင္း အားလံုးရဲ႔ ပမာဏ ၃-၄ % ခန္႔ ေသးငယ္ ေနတာ ေတြ႔ရ ပါတယ္တဲ႔။ MRI, PET, SPET စတဲ႔ ပံုရိပ္ ေဖာ္စက္ ေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ျပီး ရလာတဲ႔ ေတြ႔ရွိခ်က္ ေတြပါ။
တြဲဖက္ ေတြ႔ရ တတ္ေသာ အျခား ျပသနာမ်ား
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ေလးေတြမွာေအာက္ပါ ေရာဂါ လကၡဏာ ေလးေတြ တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။
Learning Disabilities
အပိုင္းတစ္ မွာ ေဖာ္ျပခဲ႔တဲ႔ ဂဏာမျငိမ္လို႔၊ အာရံု စူးစိုက္နိဳင္မွဳ အားနည္းလို႔ စာသင္ခန္းမွာ အခက္အခဲ ျဖစ္သလို၊ သူတို႕ေလးေတြ
ကိုယ္တိုင္က တစ္ခ်ိဳ႔ စာလံုးေတြ၊ အသံေတြကို နားလည္ဖို႔ ခက္ခဲ ပါသတဲ႔။ အထူးသျဖင္႔ dyslexia လို႔ေခၚတဲ႔ reading disorder ကို မူလတန္း အရြယ္ ေ၀ဒနာရွင္ ကေလး ၈ ရာခိုင္ႏွဳန္း ခန္႔မွာ ေတြ႔ရပါသတဲ႔။
Tourette Syndrome
ADHD ကေလး အခ်ိဳ႔မွာဒီ ေရာဂါ လကၡဏာစု ေလး တြဲျပီး ရွိေနတတ္ ပါတယ္။ မ်က္ေတာင္ ခဏခဏ ခတ္တတ္တာ၊မ်က္ႏွာကို ခဏခဏ မဲ႔ တတ္တာ၊ မလိုအပ္ဘဲ လည္ေခ်ာင္းကို ခဏခဏ ရွင္းတတ္တာ စတာေတြဟာ ဒီ ေရာဂါ လကၡဏာစု ရဲ႔ လကၡဏာ ေတြပါပဲ။ တစ္ခ်ိဳ႔ ကလည္း လုပ္ရင္း လုပ္ရင္း အက်င္႔ပါ သြားတာ လို႔ ဆိုပါတယ္။ ကုသရင္ ေပ်ာက္ကင္း နိဳင္ပါတယ္။
Oppositional Defiant Disorder
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ကေလးေတြရဲ႔ ၃ ပံုတစ္ပံု ကေန တစ္၀က္ခန္႔မွာ တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ေခါင္းမာျပီး ေျပာစကား နား မေထာင္ တတ္ပါဘူး။ ေယာကၤ်ားေလးေတြ မွာ ပိုေတြ႔ရ တတ္ပါသတဲ႔။
Conduct Disorder
ဒါကေတာ႔ ပိုျပီး ဆိုး၀ါးတဲ႔ လူမူေရး ျပႆနာ ေတြကို ျဖစ္ေစ တတ္ပါတယ္။ ၄၀% ေသာ ADHD ကေလး ေတြဟာ ဒီျပႆနာ နဲ႔ တြဲ ေနတတ္ ပါတယ္။ Conduct Disorder နဲ႔ တြဲ လာရင္ ေတာ႔ ဒီ ကေလးေလး ေတြဟာ လိမ္ေျပာ တတ္ လာမယ္၊ သူမ်ား ပစၥည္း ခိုးတတ္ လာမယ္၊ သူမ်ားကို အနိဳင္က်င္႔ တတ္လာမယ္။ လူမူေရး ျပႆနာ ေတြက မေသးလွပါဘူး။
Anxiety and Depression
တခ်ိဳ႔ ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ေလးေတြမွာေတာ႔ Anxiety and depression တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ADHD ကို ကုသ လိုက္ရင္ Anxiety and depression လကၡဏာ ေတြလည္း သက္သာ ေပ်ာက္ကင္း သြားတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။
Bipolar Disorder
ADHD ေ၀ဒနာရွင္ ကေလးေတြမွာ Bipolar Disorder ကို တြဲျပီး ေတြ႔ရ တတ္ေပမယ္႔ ရာခို္င္ႏွုန္း ဘယ္ေလာက္မွာ Bipolar disorder ျဖစ္တတ္တယ္ ဆိုတာ တိက်တဲ႔ သုေတသန စာတမ္းေတာ႔ မရွိေသး ပါဘူး။ Bipolar Disorder အေၾကာင္းကို ေဒါက္တာႏုသြဲ႕ ရဲ႔ ဘေလာ႔မွာ အက်ယ္တ၀င္႔ ရွင္းလင္း ထားပါတယ္။
ကုသပံု ကုသနည္းမ်ား အေၾကာင္း ကိုေတာ႔ အပိုင္း ၃ အေနနဲ႔ တင္ျပပါ႔မယ္။
က်န္းမာ ရြႊင္လန္း ၾကပါေစ။
Posts
11 comments:
မဂၤလာပါ။ ပို႔စ္ႏွစ္ခုလံုး ဖတ္သြားပါတယ္။ အဲဒီလို အမ်ားမသိေသးတဲ့ ေရာဂါေတြအၾကာင္းကို ရွာေဖြထင္ျပေပးတာ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ ကၽြန္မသားေလးက ကိုးႏွစ္ရွိေနၿပီ အခုထိ တခ်က္မွၿငိမ္ၿငိမ္မေနဘူး တခ်ိန္လံုး ခုန္ပ်ံေက်ာ္လႊား လုပ္ၿပီးေဆာ့တာ သူ႔ကိုယ္သူ Spider man ဆိုၿပီး အိမ္ခန္းထဲအ၀င္ တံခါးေပါက္ေဘးက နံရံႏွစ္ဘက္ကို ဟိုဘက္ဒီဘက္ ခြၿပီးတက္တာ အေပၚကမ်က္ႏွာၾကက္မွာ ေက်ာတက္ကပ္တဲ့အထိေရာက္တယ္။ ေမ်ာက္လိုပဲဆိုးရလား ေျပာရင္လည္း မနာဘူး တရိစၦာန္ထဲမွာ သူအႀကိဳက္ဆံုးဟာ ေမ်ာက္ျဖစ္လို႔ သူ႔ကို ေမ်ာက္နဲ႔တူတယ္ေျပာတာ သိပ္ေပ်ာ္တယ္။ ၿငိမ္ေနတဲ့ အခ်ိန္ဆိုလို႔ ဂိမ္းကစားတဲ့အခ်ိန္နဲ႔ အိပ္ခ်ိန္ပဲ ရွိတယ္။ အိမ္စာလုပ္ရင္ေတာင္ ၿငိမ္ၿငိမ္ထိုင္ၿပီး တခါမွ မလုပ္ဘူး။ ဒါေပမယ့္ တျခားဘာလကၡဏာမွမရွိ ဘာျပႆနာမွ မရွိလို႔ ADHD ရေနတာေတာ့ မဟုတ္ေလာက္ဘူးထင္တာပဲ။
ကေလးေတြက သာမန္အားျဖင္႔ေဆာ႔တတ္ၾကပါတယ္။မိသားစုအတြင္းမွာ၊ေက်ာင္းပါတ္၀န္းက်င္မွာ၊ေပါင္းသင္းဆက္ဆံေရးနယ္ပယ္မွာ ျပသနာမရွိဘူးဆိုရင္ သာမန္အေဆာ႔သန္တဲ႔ ကေလးျဖစ္ဖို႔မ်ားပါတယ္။မစိုးရိမ္ပါနဲ႔ အမ
ေဒါက္တာေရ ေအဒီအိပ္ခ်္ဒီက Food addictive ေၾကာင့္ ျဖစ္တာဆုိရင္ ဒီေရာဂါလုိ႔ ယူဆရတဲ့ ကေလးကုိ ဘယ္လုိ အစားအေသာက္ေတြ ေရွာင္ေစရမလဲ။ ဘယ္လုိ အစားမ်ိဳးကို ေကၽြးသင့္ပါသလဲ။ ဒီကေလးမ်ိဳးေတြဟာ အခ်ိန္မွန္ လုပ္ရမယ့္အလုပ္၊ အခ်ိန္နာရီအတိအက်နဲ႔ စရမယ့္ အလုပ္ေတြကုိ မလုပ္ႏုိင္ၾကဘူး။ ေက်ာင္းအျမဲ ေနာက္က်တာမ်ိဳးေပါ့။ အခ်ိန္တိက်ဖုိ႔ဟာ သူတုိ႔အတြက္ အခက္အခဲၾကီး ျဖစ္ေနလုိ႔ ဘယ္လုိ လုပ္ေပးသင့္သလဲ သိရပါေစ။ ေနာက္တခုက အတန္းထဲမွာ မထုိင္မေနရလုိ႔ ထုိင္ေနရရင္လဲ သံုးေလးနာရီသာ ၾကာသြားမယ္ ဘာစာေတြ သင္လဲဆုိ သူတုိ႔ ငုတ္တုတ္ထုိင္ နားေထာင္ေနေပမယ့္ ဘာမွ မသိလုိက္တာ မ်ားတယ္။ ဥာဏ္နည္းလုိ႔လားဆုိေတာ့ ဥာဏ္ရည္လဲ မနိမ့္ၾကဘူး။ အာရံုမစုိက္ႏုိင္တာ တခုပဲ။ ဘယ္လုိ ေျပာင္းလဲေပးလုိ႔ရလဲ သိပါရေစ။
အစာနဲ႔ ပက္သက္ရင္ေတာ႔ sugar ကို ပိုျပီးအေလးေပးေျပာၾကပါတယ္။အစားအေသာက္ေတြမွာ sugarပမာဏနည္းရင္ ကေလးေတြမွာ ေရာဂါလကၡဏာေတြ သက္သာေစတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ကုသ ပံု ကုသနည္း ဂရုစိုက္ရမယ္ အခ်က္ေတြကို အပိုင္း(၃) အေနနဲ႔ တင္ျပေပးပါ႔မယ္။
E number additives ဆိုတာ အစားအေသာက္မွာ သံုးတဲ႔ ေဆးေရာင္ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သံုးလို႔ ရတယ္လို႔ ခြင္႔ျပဳထားေပမယ္႔ ADHD ကေလးေတြမွာေတာ႔ ေရွာင္ႏိုင္ရင္ ပိုေကာင္းပါတယ္။ အခ်ိဳရည္၊ ေရခဲမုန္႔ စတဲ႔ ကေလးႀကိဳက္ သေရစာေတြမွာ ပါတတ္လို႔ သတိထားဖို႔ လိုပါတယ္။ အစားအေသာက္ ၀ယ္တဲ႔အခါ Ingredients စာရင္းမွာ
* sunset yellow (E110)
* quinoline yellow (E104)
* carmoisine (E122)
* allura red (E129)
* tartrazine (E102)
* ponceau 4R (E124) တို႔ ပါေနရင္ ေရွာင္ေပေတာ႔ေပါ႔။
ျမန္မာျပည္မွာ ေရာင္းေနတဲ႔ အစားအေသာက္ေတြမွာ အဲဒါေတြ ေဖာ္ျပမျပ က်မ မသိပါဘူး။
စာၫႊန္း
http://www.eatwell.gov.uk/healthissues/foodintolerance/foodintolerancetypes/foodadditiv/additivesbehaviour/
ေအဒီအိပ္ခ်္ဒီကုိ ကေလးငယ္တုန္းမွာ ဓာတ္စာနဲ႔ ကုလုိ႔ ရပါသလား။ Ritalin ေဆးက ေသာက္ျပီးရင္ ဒီေဆး မေသာက္ရတဲ့ အခ်ိန္ဆုိ ကေလးက မတည္မျင္ိမ္ ျဖစ္တယ္လုိ႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ ဟုတ္ပါသလား။ ADHD ကုိ incurable but manageble လုိ႔ ေရးတာ ဖတ္ရပါတယ္။ ဟုတ္ပါသလား။ ကေလး အရြယ္ေရာက္တဲ့အထိ ဒီေရာဂါ မပါေအာင္ ဘယ္လုိ လုပ္ရလဲ။
E number additives က အစားအေသာက္ဆုိးေဆးတုိင္းကုိ ဆုိလုိတာပါလား။ ဆုိးေဆးပါႏုိင္တဲ့ ဆီးထုပ္ေတြ၊ ေဖ်ာ္ရည္ေတြ၊ ကိတ္မုန္႔ေတြ အားလံုး ေပးမစားဖုိ႔ လုိပါသလား ကေလးၾကိဳက္ပစၥည္းဆုိေတာ့ တားရ သိပ္ခက္မွာပါ။ အခ်ိဳေရွာင္ခုိင္းရမလား၊ ဆုိးေဆးပါပစၥည္း ေရွာင္ခုိင္းရမလား၊ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးပဲလား
ေနာက္တခုက ကေလးဆန္ဆန္ ေမးတယ္ေတာ့ မထင္ပါနဲ႔။ အခ်ိဳစားလုိ႔ ျဖစ္တယ္ဆုိေတာ့ အဲဒါရဲ႕ ေျပာင္းျပန္ အခ်ဥ္ေတြမ်ားမ်ား ဖိေကၽြးရင္ ျပန္ေကာင္းႏုိင္ပါသလား
E number additives ဆိုတာ EC (European Community) ထဲမွာ စမ္းသပ္လက္ခံထားတဲ႔ အစားအေသာက္မွာ ျဖည္႔စြက္တဲ႔ ဓာတု သို႔မဟုတ္ သဘာ၀ပစၥည္းမ်ား ျဖစ္ပါတယ္။
ယူေကမွာ ေအဒီအိပ္ခ်္ဒီနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ကေလးေတြအတြက္ ေရွာင္ဖို႔ တရား၀င္ ပညာေပးထားတာကေတာ႔ (E110)
(E104) (E122) (E129) (E102) နဲ႔ (E124) ပါပဲ။ အစားအေသာက္ ထုတ္လုပ္သူေတြဟာ သူတို႔စားကုန္မွာ ပါတဲ႔ ပစၥည္းအားလံုးကို အထုတ္ေပၚမွာ ေရးျပရပါတယ္။ မေရးရင္ေတာ႔ ဘယ္စားကုန္မွာ ဘာပါတယ္ ဘယ္သူမွ မသိႏိုင္ပါ။
က်န္ေမးခြန္းမ်ားကို ဆရာဇင္သူ ေျဖလိမ္႔မယ္ ထင္ပါတယ္ရွင္႔။
အုိမီဂါ၃ ဖက္တီးအက္ဆစ္က ေအဒီအိပ္ခ်္ဒီအတြက္ ေကာင္းတယ္ေျပာတယ္။ ဒီေဆးက မ်ားမ်ားေသာက္ရင္ ဦးေႏွာက္ထဲမွာ ေသြးယုိျပီး ေလျဖတ္တတ္တယ္ဆုုိ။ အသက္ ၂၂ ႏွစ္အရြယ္ဆုိရင္ တေန႔ကုိ အလြန္ဆံုး ဘယ္ေလာက္ ေသာက္လုိ႔ ရမလဲ ေဒါက္တာ။ တခ်ိဳ႕ကလဲ ဗုိက္တာမင္ ေအနဲ႔ ဒီ မပါဘဲ အုိမီဂါ-၃ၾကီးပဲ ပါတဲ့ ေဆးဆုိရင္ ေဆးလြန္လဲ ျပႆနာ သိပ္မရွိသလုိ ေျပာတယ္။ မ်ားႏုိင္သမွ် အမ်ားဆံုး ဘယ္ေလာက္ ေသာက္လုိ႔ရလဲ။ ကၽြန္ေတာ္ အခု အုိမီဂါ-၃ တေန႔ ဂရမ္ ၄၀၀၀ ကေန ၆၀၀၀ ပံုမွန္ေသာက္ေနတယ္။ ေလျဖတ္မွာကလြဲရင္ တျခား ေဘးထြက္ဆုိးက်ိဳးေတာ့ သိပ္အဆုိးၾကီး မဟုတ္ဆုိ မေၾကာက္ဘူး။ ေရာဂါပဲ ေပ်ာက္ခ်င္ျပီ။ ႏွာေခါင္းေသြးလွ်ံတာေလာက္၊ ေသြးအန္တာေလာက္ဆုိ မေၾကာက္ပါဘူး။ ေဆးလြန္ရင္ ၾကီးၾကီးဆုိးဆုိး ဆုိးက်ိဳး ဘာရွိလဲေဒါက္တာ။
ကၽြန္ေတာ့္ကုိ ဆရာ၀န္က ဒုိင္ရာဆီပင္ ေသာက္ခုိင္းတယ္။ ဒုိင္ယာစီပင္စြဲျပီး ေဆးသမား ျဖစ္သြားတဲ့လူေတြအေၾကာင္း ၾကားဖူးလုိ႔ မေသာက္ရဲဘူး။ ေသာက္ရမလား။ ဒီေရာဂါ ဒုိင္ရာဆီပင္ ေသာက္လုိ႔ ေပ်ာက္မယ္ဆုိ ေသာက္ပါ့မယ္။
ရီတာလင္ ေသာက္ဖူးတဲ့ ေဘာ္ဒါတေယာက္က ဒီေဆး မေသာက္ရတဲ့ အခ်ိန္ဆုိ ေရာက္ရက္ခတ္၊ မေက်မနပ္ေတြျဖစ္ပဲ။ ဒီေဆးက အစ သြားလုပ္ျပီး ေသာက္ရင္ အျမဲ စြဲမေသာက္ႏုိင္ရင္ ပုိဆုိးမလား။ ေဆးရွာမရတဲ့အခ်ိန္၊ ေဆးဖုိး မေျပလည္တဲ့အခ်ိန္ဆုိ ကၽြန္ေတာ္ ဒုကၡမေရာက္ခ်င္လုိ႔။ မေသာက္ရတဲ့ အခ်ိန္ဆုိ ပုိဆုိးတယ္ဆုိလုိ႔ ေၾကာက္လဲေၾကာက္တယ္။
တခ်ိဳ႕အစာေတြက ဒီေရာဂါနဲ႔ မတည့္ဘူးဆုိလုိ႔ ထမင္းနဲ႔ ဟင္းကလြဲရင္ ကၽြန္ေတာ္ ဘာမွ သိပ္မစားေတာ့ဘူး။ ေခတ္ေပၚ အစားအစာေတြ ေရွာင္ရမယ္ဆုိလုိ႔ ကိတ္မုန္႔တုိ႔ ဒုိးနပ္တုိ႔ ကုိလာတုိ႔ အကုန္ေရွာင္တယ္။ ႏုိ႔ထြက္ပစၥည္းနဲ႔ မတည့္ဘူးဆုိ ႏုိ႔ပါ ေရွာင္ရမလား။ ဘာေတြ ေရွာင္ရဦးမလဲ။ အခု ဒီပုိ႔စ္ အေျဖမွာ သၾကားေရွာင္ရမယ္ဆုိလုိ႔ စ-ေရွာင္ေနျပီ။ ဒီေအဒီအိပ္ခ်္ဒီေၾကာင့္ စိတ္လဲ ညစ္လာျပီ။ ေဆးရွိရင္ အဆိပ္ကအစ ေသာက္မယ္။ ေပးပါေတာ့။
ကၽြန္ေတာ္က လက္ေတြေျခေထာက္ေတြ မျငိမ္တာတုိ႔၊ တေနရာတည္းမွာ ၾကာၾကာ မထုိင္ႏုိင္တာတုိ႔ေတာ့ မရွိဘူး။ ကုိယ့္ဟာကုိယ္ ျပန္စစ္ၾကည့္တာ။ စာလဲ ၾကာၾကာဖတ္ႏုိင္ပါတယ္။ ျပႆနာက အခ်ိန္နဲ႔ ေနလုိ႔မရဘူး။ စကားေျပာလဲ အရမ္းျမန္တယ္။ ဘယ္လုိ လုပ္ရလဲ။ စေကာလားရွစ္ေတြ ရျပီးမွ လက္လႊတ္ရတာေရာ၊ ရခါနီးမွ ဆက္မလုပ္ႏုိင္တာေရာ တခုျပီးတခုပဲ။ ေအာင္ဖုိ႔ခက္တဲ့ ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲေတြဆုိ ကၽြန္ေတာ္ သြားေျဖျပီး သူမ်ားကုိေတာင္ လႊဲေပးလုိက္ခ်င္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က ေအာင္လဲ ဘာမွ လုပ္မရဘူး။ ေအာင္ျပီ၊ ေက်ာင္းတက္ေတာ့ဆုိ အခ်္ိန္နဲ႔ လုပ္ရမယ့္ အလုပ္ေတြ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔မွ မလုပ္ႏုိင္တာ။
ကၽြန္ေတာ့္အသိ အစ္ကုိၾကီးက အင္ဂ်င္နီယာေက်ာင္း ျပီးေအာင္ ဆက္မတက္ႏုိင္ဘဲ ထြက္လုိက္ရတယ္။ စာေမးပြဲက်တာ မဟုတ္ဘူး။ ဒီေရာဂါျဖစ္ေတာ့ သူ ေက်ာင္းခ်ိန္မမွန္-အတန္းထဲမွာလဲ ၾကာၾကာ မထုိင္ ထြက္ထြက္သြားလုိ႔ ေက်ာင္းေခၚခ်ိန္မျပည့္ ျဖစ္သြားတာ။ ကၽြန္ေတာ္ ဘယ္လုိ လုပ္ရမလဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ႏွစ္ေယာက္လံုးက ဒီပုိ႔ထဲကလုိ အစားအစာေၾကာင့္ ျဖစ္တာ မဟုတ္ဘူး ထင္တာပဲ။ ဒီအစ္ကုိက မိဘေတြ အျပင္သြားရင္ သူ႔ကုိ အိမ္ထဲက အဖုိးတန္ပစၥည္းေတြ ထားခဲ့ျပီး အျပင္ထြက္မေဆာ့ေအာင္ အိမ္ထဲမွာ ေသာ့ခတ္ျပီး ေလွာင္ထားခဲ့လုိ႔ ျဖစ္တာ။ ကၽြန္ေတာ္လဲ သူ႔လုိပဲ အိမ္ထဲ အပိတ္ခံရလုိ႔ ျဖစ္တာ။ ကၽြန္ေတာ္က အေပါင္းအသင္း မက္တဲ့လူဆုိေတာ့ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ေတာ့ ဆက္ဆံေရး ေျပလည္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္အေမကုိေတာ့ အရမ္းမုန္းတယ္။ သူ အိမ္ထဲ ပိတ္ပိတ္ေလွာင္ထားလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ဒီေရာဂါ ျဖစ္တာ၊ ၾကီးလာေတာ့ သူ႔ေၾကာင့္ မဟုတ္တဲ့အတုိင္း သူကပဲ လူတကာလည္ အတင္းေျပာတယ္ဆုိျပီး မုန္းတာ။
အိုမီဂါ 3 ေၾကာင္႔ေတာ႔ ေလမျဖတ္တတ္ပါဘူး။ ေသြးၾကဲေဆးေတြေသာက္ေနရတဲ႔သူဆိုရင္ေတာ႔ ဆရာ၀န္နဲ႔တိုင္ပင္သင္႔ပါတယ္။ေသြးၾကဲေဆးေတြရဲ႔ အာနိသင္ကို ဆတိုးျဖစ္ေစတတ္ပါတယ္။အသက္ၾကီးတဲ႔ သူေတြမွာေတာ႔ ဒီလို ၂ မ်ိဳးေပါင္းသံုးရင္ ဦးေႏွာက္ေသြးယိုဆီးတဲ႔ အႏၱရာယ္ရွိပါတယ္။အိုမီဂါ ၃ ပဲဆိုရင္ေတာ႔ ၀မ္းေလ်ာတတ္တာက လြဲလို႔တျခားၾကီးၾကီးမားမားျပသနာ မရွိေသးပါဘူး။
ဒိုယာဇီပင္ကို ေသာက္ခိုင္းတာကေတာ႔ ADHD နဲ႔တြဲေတြ႔ရတတ္တဲ႔ Anxiety Disorder ကို သက္သာေအာင္ ေသာက္ခိုင္းတာျဖစ္နိဳင္ပါတယ္။ေဆးမေသာက္ျခင္လ်င္ေတာ႔ အားကစားလုပ္ျခင္း၊တရာထိုင္ျခင္းစတာေတြနဲ႔ စမ္းသပ္ၾကည္႔သင္႔ပါတယ္။
ႏြားနိဳ႔ကေတာ႔ allergy မရွိဘူးဆိုရင္ ေသာက္သံုးနိဳင္ပါတယ္။ ႏြားနိဳ႔ကို ၂ ပတ္ေလာက္ေရွာင္လိုက္လို႔ လကၡဏာေတြသိသိသာသာသက္သာလာတယ္ဆိုရင္ေတာ႔ သင္႔မွာ Allergy ရွိပါတယ္။
ကြ်န္မရဲ႕ သားေလးကို ဆရာ၀န္ႀကီးက ADHD ရွိတယ္လို႕ေျပာပါတယ္။ အခု အသက္(၅)ႏွစ္ရွိပါၿပီ သူက စာေကာင္းေကာင္းမေရးတာကလြဲလို႕ သူငယ္တန္းသင္ပုန္းဖတ္စာကို အလြတ္ရပါတယ္။ လာမည့္ႏွစ္မွာ ေက်ာင္းထားဖို႕စဥ္းစားထားပါတယ္ သူက အၿငိမ္မေနဘဲေဆာ့တာကလြဲလို႕ သူမ်ား ကေလးေတြကိုေတာ့ ဘာမွအနာတရျဖစ္ေအာင္ မလုပ္တတ္ပါဘူး က မွ အ ၊ A to Z ၊ 1 မွ 10 အထိ အကုန္သိတယ္ ရြတ္လည္းရြတ္ႏိုင္တယ္ ADHD ကမ်ိဳးရိုးလိုက္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား၊ ကၽြန္မကေတာ့ အခုသားေလးေမြးမွပဲ ၾကားဖူးတာပါ၊ စကားေျပာတာေနာက္က်လို႕ ေဆးခန္းသြားရာကေန ADHD ျဖစ္တယ္လို႕ေျပာတာ အခုေလာေလာဆယ္ ဆရာ၀န္ႀကီးက အိုမီဂါ3ပါတဲ့ အားေဆးကလဲႊလို႕ ဘာေဆးမွ မေပးဘူး၊ သူေရွ႕ေရးကို ဘာဆက္လုပ္ေပးရမလဲမသိပါဘူးရွင္
Food additive တုိ့ gluten caffeine alcohol . omega 3.ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္အဲတာေတြကsecondary ဘာ.primary ျဖစ္တဲ့ျပသနာက dopamine အင္မတန္နဲ ျခင္းဘာ.အဲ့ဒီအတြက္ stimulant methylphenidate class သို့ amphetamine ေသာက္ရပါတယ္.add ၏ျပသနာတ၀က္ကိုေျဖရွင္းေပးနုိင္တယ္.add ကိုomega3ေလးေသာက္တာက်ားကိုပန္းနဲ့ေပါာက္သလိုဘဲ.မေရာင္ရာဆီလူးဘာမွျဖစ္လာမွာမဟုတ္ဘူး.ျမန္မာမွာritalinမရွိေသာေျကာင့္ေစာက္ျကိုးနဲေနရပါတယ္
Post a Comment