Nosebleed ႏွာေခါင္းေသြးယိုရင္ ဘာလုပ္မလဲ

ဆရာခင္မ်ား နာေခါင္းေသြးလွ်ံတာဘာေၾကာင့္ ၿဖစ္တာပါသလဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အရမ္းပူတဲ့ UAE မွာ အလုပ္ လုပ္ေနရတာဆိုေတာ့ ဘယ္လို ေနသင့္တယ္ဆိုတာ ေၿပာၿပေပးပါလားဆရာ။ ဘာ့ေၾကာင့္ ၿဖစ္တယ္ဆိုတယ္ဆိုတာလဲ သိခ်င္ပါတယ္ဆရာ။

နာေခါင္းက ေသြးယိုတာကို Epistaxis (Nosebleed) လို႔ေခၚတယ္။ Epistasis ဆိုတဲ့ မ်ိဳးဗီဇေရာဂါနဲ႔ စာလံုးေပါင္း အေတာ္ ဆင္တယ္။ နာေခါင္းက ေသြးယိုတာက ႏွာေခါင္းေရွ႕ယိုတာနဲ႔၊ ေနာက္ကယိုတာ အမ်ိဳးအစား ၂ ခုရွိတယ္။ ေရွ႕ျဖစ္တာက အမ်ားဆံုးပါ။ ႏွာေခါင္း ေနာက္ကေန ယိုတာက ၾကာတတ္ျပီး ကုရခက္တယ္။ သိပ္ဆိုးရင္ မ်က္စိကေနယိုတာလဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ ယိုတဲ့ေသြးက အထဲ၀င္သြားျပီး၊ အစာအိမ္ထဲေရာက္၊ မ်ားရင္ အန္ထြက္တာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ အေမရိကားမွာ မွတ္တမ္းတခုအရ လူေပါင္ ၂ သန္းခြဲ ျဖစ္တာမွာ ၄ ေယာက္က ေသဆံုးတဲ့အထိ ဆိုးတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ ေရွးေခတ္ (ဟြန္) လူမ်ိဳးေတြရဲ႕ ဧကရာဇ္ (အတီလာ) ဆိုသူဟာ မဂၤလာဦးညမွာ အရက္ေတြ အလြန္အၾကြံေသာက္ေတာ့၊ အိပ္ရာထဲ ႏွာေခါင္းေသြးေတြ ယိုရာကေန၊ အသက္ရွဴလမ္းပိတ္ျပီး၊ နတ္ရြာစံခဲ့ဘူးပါတယ္။

ေယာက္်ားေတြက ပိုျဖစ္တယ္။ အသက္ၾကီးရင္ ပိုျဖစ္တတ္တယ္။ ႏွာေခါင္းက ေသြးယိုတာဟာ ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးေတြ ေပါက္လို႔ပါ။ အေၾကာင္းရင္း ႏွစ္ရပ္ရွိတယ္။ ခႏၶာကုိယ္စနစ္ေၾကာင့္နဲ႔ ႏွာေခါင္းမွာ ျပႆနာ ရွိတာတို႔ ျဖစ္တယ္။ တခါတေလလဲ ဘာ့လို႔မွန္း မသိဘဲလည္း ယိုေသးတယ္။ Nasal packing ႏွာခါင္းကို ခဏခဏ ကိုင္တတ္သူမ်ား အျဖစ္ မ်ားတယ္။ ႏွာေခါင္းကို ထိခိုက္မိတာက အမ်ားဆံုးျဖစ္ေစတယ္။ အသက္ရွဴလမ္း ေရာဂါပိုး၀င္ရာကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ရွားရွားပါးပါး ေမြးရာပါ ေရာဂါတခုေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တယ္။ ႏွာေခါင္းထဲ တခုခု၀င္တာနဲ႔ ေရာဂါအၾကိတ္ တခုခု ျဖစ္တာေတြကလည္း အေၾကာင္းခံေတြ ျဖစ္တယ္။

ရွဴရတဲ့ေလဟာ ေဆာင္းတြင္း ကာလေတြမွာလို Low relative humidity ေရေငြ႔ဓါတ္ နည္းလြန္းေနရင္လဲ၊ ယိုတတ္တယ္။ သိပ္ေအးျပီး သိပ္ေျခာက္ေသြ႔တဲ့အခါ အျဖစ္မ်ားတယ္။ ႏွာခါင္းကေန ရွဴရတဲ့ေဆးနဲ႔ ေဆးသြင္း ပစၥည္း ကရိယာေတြ ေၾကာင့္နဲ႔ ႏွာခါင္းခြဲစိတ္တာလည္း ထည့္မေျပာရင္ ျပည့္စံုမွာ မဟုတ္ဘူး။

ႏွာေခါင္းကမဟုတ္တဲ့ အေၾကာင္းခံေတြကေတာ့ (အလာဂ်ီ)၊ အေအးမိေရာဂါ၊ ေသြးတိုး၊ ေသြးအားနည္းေရာဂါ၊ တြယ္ဆက္-တစ္ရွဴး ေရာဂါ၊ Blood dyscrasias ေခၚ ေသြးေရာဂါ၊ ႏွလံုးအလုပ္မလုပ္ေတာ့တဲ့ ေရာဂါ၊ တိုက္ဖြိဳက္၊ ႏူမိုးနီးယား၊ ငွက္ဖ်ား၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၊ ၀က္သက္၊ ႏွာေခါင္း ဆံုဆို႔နာ၊ အေအးမိေရာဂါ၊ ဆိုင္းနပ္စ္၊ ေသြးကင္ဆာ၊ ဗီတာမင္ စီ နဲ႔ ေက နည္းေရာဂါ၊ ေနာက္ျပီး Aspirin, Ibuprofen, Ginseng စတဲ့ေဆးေတြ၊ Anticoagulant ေသြးမခဲေဆး၊ အရက္ေသာက္သံုးတာ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္၊ သိပ္ပူတဲ့ အစား စားတာေတြ ပါ၀င္တယ္။ (ကိုကိန္း) လို မူးယစ္ေဆး ေၾကာင့္လဲ ယိုတတ္တယ္။

ေသြးဆိုတာ ေသြးေၾကာထဲက ထြက္ရရင္ ခဲတတ္တဲ့ သေဘာ ရွိလို႔ သူထြက္လာတဲ့ ေသြးေၾကာမွာ အပိတ္လိုျဖစ္ျပီး ေနာက္ထပ္ ေသြးထြက္မွာကို တားႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးခဲဘို႔ အားေပးတဲ့အေနနဲ႔ေရာ ေသြးေၾကာကို ဖိအားနဲ႔ ပိတ္တဲ့ သေဘာလည္းျဖစ္ေအာင္ ေသြးထြက္တဲ့ ေနရာကို ဖိႏွိပ္ ေပးထားတာက အေကာင္းဆံုး ေရွးဦးသူနာျပဳနည္းျဖစ္တယ္။ ႏွာေခါင္းဆိုရင္ေတာ့ အေျပာ့ပိုင္းကို လက္မနဲ႔ လက္ညွိဳး သံုးဖိေပးရမွာပါ။ ဒီလိုလုပ္ရင္ အက်ိဳးမ်ားေစလို႔ ႏွာေခါင္းရဲ႕ ေရွ႕ပိုင္း တရိဂံပံုေနရာကို Kiesselbach's area, Little's area လို႔ေခၚတယ္။ ဖိတယ္ဆိုတာက တင္းတင္း ဖိရမွာ၊ ၅ မိနစ္ေလာက္ ၾကာသင့္တယ္။ ေခါင္းကို နဲနဲ ေရွ႕ငံု႔ထားရင္ အသက္ရွဴလမ္းထဲ ေသြး-ေသြးခဲ မ၀င္ေအာင္ကာကြယ္ရာ ေရာက္ေစတယ္။ Trotter နည္းေခၚတယ္။ ထိုင္ေနေစပါ၊ ပါးစပ္နဲ႔အသက္ရွဴေစပါ။ ေသြးယိုတာ ျမိဳမခ်ေစနဲ႔။ ႏွာေခါင္းထဲက ေသြးခဲကို အတင္းရွင္းထုတ္ဘို႔ မၾကိဳးစားရ။

ႏွာေခါင္းနား၊ ဂုတ္ပိုး၊ နဖူးတ၀ိႈက္ကို ေရခဲ တင္ေပးသင့္တယ္။ ေရခဲကိုလဲ ပါးစပ္ထဲငံုတာမ်ိဳး လူေတြ လုပ္ေနၾကျဖစ္ေပမဲ့ သုေတသန ကိန္းဂဏန္းနဲ႔ ဘယ့္ေလာက္ အက်ိဳးမ်ားတယ္ ဆိုတာေတာ့ မေျပာႏိုင္ဘူး။

ေသြးေၾကာေတြကို ၾကံဳ႕ေစတဲ့ေဆး Oxymetazoline, Phenylephrine ေတြကိုလည္းသံုး ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေဆးမ်ိဳးေတြက အေအးမိ ႏွာေစးအတြက္ေပးတဲ့ ရွဴေဆးေတြထဲမွာ ပါတယ္။ ေသြးခဲေစတဲ့ ေဆးေတြကေတာ့ Coalgan (France), Stop Hemo (Sweden, Italy, Switzerland) and NasalCEASE (US and Australia) ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီနည္းေတြနဲ႔ မရရင္ ဆရာ၀န္ဆီ ေရာက္ရေတာ့မယ္။

နား-ႏွာေခါင္း-လည္ေခ်ာင္း ဆရာ၀န္ကေန မီးရိႈ႕ျပီး ေသြးေၾကာပိတ္တာ လုပ္ခ်င္လုပ္မယ္။ ႏွာေခါင္းထဲ ပတၲီးရွည္ ထည့္ေပးခ်င္ ေပးမယ္။ Gauze ပိတ္က်ဲစကို Vaseline or liquid paraffin ဆီတခုခုထဲစိမ္၊ Betadine Solution (10% povidone-iodine) ပိုးသန္႔ေဆးရည္ နည္းနည္းေရာျပီး ႏွာေခါင္းထဲကို တင္းၾကပ္ေနေအာင္ ထိုးသြင္းထားရင္ အေတာ္ မ်ားမ်ား ေကာင္းသြားပါတယ္။ ႏွာေခါင္းေရာဂါ ခြဲစိတ္ျပီးသူမ်ားကိုလည္း ဒီနည္းနဲ႔ ေသြးမထြက္ေအာင္ လုပ္တယ္။ ၂၄ နာရီ ေနရင္ ျပန္ထုတ္ၾကည့္၊ လုိအပ္ရင္ တခါ ထပ္ထည့္တယ္။ Silver nitrate ေဆးထည့္ေပးခ်င္ေပးမယ္။ နာမယ္ထင္ရင္ ထံုေဆးသံုးျပီး လုပ္ပါတယ္။ ထံုေဆးထဲကို Injection Adrenaline ပါထည့္တယ္။ သိပ္ဆိုးရင္ ေမ့ေဆးနဲ႔ ကရိယာထည့္ စစ္ေဆးျပီး ေသြးေၾကာကို ပိတ္ေပးတယ္။

ႏွာေခါင္းဖံုးအလႊာ Nasal mucosa ေျခာက္ေနလို႔ ခဏခဏျဖစ္တတ္သူမ်ား Saline spraying ဆားရည္ျဖန္းတာ တေန႔ ၃ ခါ လုပ္ရတယ္။ ႏွာခါင္းကိုလည္း Vaseline လိုမ်ိဳးနဲ႔ ေခ်ာေမြ႔ေစအာင္လုပ္ရတယ္။ အိမ္မွာလဲ ေရေငြ႔ဓါတ္ေပးတဲ့ Humidifier တပ္ဆင္ထားရမယ္။ မၾကာမၾကာ ျပန္ျဖစ္သူမ်ားကို ပဋိဇီ၀လိမ္းေဆးေပးတာ အကိ်ဳးရွိေစတာ ေတြ႔ရတယ္။ ႏွာေခါင္ေသြးယိုတာ မ်ားသူ၊ ခဏခဏ ျဖစ္သူေတြမွာ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ၀င္လာတတ္တယ္။

သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ Juice of flower of pomegranate သလဲသီးပန္းကို အရည္လုပ္ျပီး၊ ခပ္ျပင္းျပင္း ရွဴေစတယ္။ Juice of fresh green grass ျမက္ပင္သန္႔သန္႔ကို အရည္လုပ္ျပီး၊ ႏွာခါင္းတဖက္စီထဲကို ၅-၁၀ စက္ ထည့္ခိုင္းတယ္။

ေမးခြန္းေမးတဲ့သူအတြက္ အဲလို တိုင္းျပည္ေဒသေတြမွာ ေနရရင္ ဆားရည္ကို ႏွာေခါင္းထဲ ျဖန္းျဖန္းေပးသင့္တယ္။ ေကာင္းတာကေတာ့ Normal saline ေခၚတဲ့ ေသြးေၾကာထဲ သြင္းေပးရတဲ့ ပုလင္းထဲက ဆားရည္ျဖစ္တယ္။ ၀ယ္ရတာ ခက္ရင္ ေရသန္႔သန္႔ထဲမွာ အိမ္သံုးဆား ၀႕၉% ရေအာင္ ေဖ်ာ္ျပီး၊ သံုးႏိုင္ပါတယ္။ ဗီတာမင္ စီ ေဆးရွာမရရင္ သံုပရာသီး၊ ေရွာက္သီး၊ ဆီးျဖဴသီး စားပါေလ။

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Collapse...

Health benefits of blood donor

ေသြးလွဴရွင္မ်ားအေနနဲ႕ ေသြးလိုေနတဲ့ လူနာအတြက္ ေသြးလွဴလိုက္ရလို႕ ေက်နပ္ပီတိေတြ ခံစားရတာအျပင္ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ားလည္း ရရိွေစပါေသးတယ္။

လူရဲ႕ခႏၶာကိုယ္က ထုတ္လုပ္ေပးေနတဲ့ ေသြးကို ပံုမွန္လွဴဒါန္းေပးျခင္းဟာ ေသြးထဲက ကိုလက္စထေရာ ပမာဏကို ထိန္းထားႏိုင္ေစပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ပံုမွန္ေသြးလွဴဒါန္းတဲ့ အမ်ိဳးသားမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရး အက်ိဳးေက်းဇူး မ်ားေစပါတယ္။ ထုတ္လွဴလုိက္တဲ့ေသြးနဲ႕အတူ ပါသြားတဲ့ သံဓါတ္ေတြေၾကာင့္ ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲက သံဓါတ္ေတြ ေလွ်ာ့နည္းေစပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီးေတြအေနနဲ႕ ရာသီဓမၼတာေၾကာင့္ လစဥ္ ခႏၶာကိုယ္ထဲကေန ေသြးေတြ ဆံုးရွံဳးထြက္ရိွလို႕ သံဓါတ္ပမာဏ ေလွ်ာ့နည္းၾကေပမယ့္ အမ်ိဳးသားမ်ားအေနနဲ႕ ေသြးလွဴဒါန္းမွဳကေနပဲ ကိုယ္တြင္းက သံဓါတ္ပမာဏကို ေလွ်ာ့နည္းေစတာပါ။

ေသြးလွဴရွင္ေတြမွာ ေလျဖတ္တာနဲ႕ ႏွလံုးေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အလားအလာဟာ ေသြးမလွဴတဲ့ လူထက္ သံုးပံုတစ္ပံု နည္းပါးတယ္ ဆုိတာကို Kansas University Medical Centerက ေလ့လာေတြ႕ရိွခဲ့ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ သံဓါတ္ပမာဏ မ်ားလြန္းေနတာဟာ မေကာင္းပါဘူး။ သံဓါတ္ေတြဟာ ကိုလက္စထေရာ ျဖစ္ေစတဲ့အရာမွာ တစ္ခုအပါအဝင္ေပါ့။ ကိုလက္စထေရာ မ်ားလြန္းေနရင္ ႏွလံုးေရာဂါနဲ႕ ေလျဖတ္တာေတြ ျဖစ္ေစႏုိင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္ေသြးလွဴဒါန္းတဲ့ ေသြးလွဴရွင္ေတြမွာ ေသြးလွဴျခင္းျဖင့္ သံဓါတ္ပမာဏ ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ၿပီး ကိုလက္စထေရာကိုလည္း ေလွ်ာ့ေစပါတယ္။

ေသြးလွဴၿပီးတဲ့ေနာက္ပိုင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္တိုးၿပီး ဝ လာမယ္ဆုိတဲ့ အယူအဆ အမွားေတြလည္း ရိွပါတယ္။ တကယ္တမ္းမွာေတာ့ ထုတ္ယူလိုက္တဲ့ ေသြးတစ္အိတ္ေၾကာင့္ ေသြးလွဴရွင္မွာ ကယ္လိုရီ ၆၅၀-စာ ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္။ ေသြးလွဴလိုက္လုိ႕လည္း အားနည္းမယ္ဆိုတာလည္း မဟုတ္ပါဘူး။

ထုတ္လွဴလိုက္တဲ့ ေသြးေတြကို အစားထိုးေပးဖို႕အတြက္ ခႏၶာကိုယ္က ေသြးအသစ္ေတြကို အခ်ိန္ပုိင္းအတြင္း ျပန္လည္ ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ အဲဒီလို ထုတ္လုပ္ေပးတဲ့အတြက္ ေသြးဆဲလ္အသစ္ေတြကို ရရိွေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴဒါန္းတာဟာ လတ္ဆတ္တဲ့ ေသြးသစ္ေတြ ရရိွေစၿပီး က်န္းမာ လန္းဆန္းေစပါတယ္။

ေသြးလွဴဒါန္းတဲ့အခါ ေသြးမလွဴခင္မွာ ေသြးလွဴရွင္ကို က်န္းမာေရး စစ္ေဆးပါတယ္။ ေသြးေပါင္ခ်ိန္၊ သံဓါတ္ ပမာဏ၊ ကုိယ္အေလးခ်ိန္ စတာေတြကို စစ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးလွဴရွင္အေနနဲ႕ ပံုမွန္ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးခံရသလို ျဖစ္ေစပါတယ္။ အဲဒါ့ေတြအျပင္ ေသြးထဲမွာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြ၊ အသည္းေရာင္ အသားဝါ ဘီပိုး စီပိုး၊ ကာလသားေရာဂါပိုး၊ ငွက္ဖ်ားပိုး ပါ မပါကိုပါ စစ္ေပးပါေသးတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီလို ေရာဂါပိုးေတြ ရိွမရိွ သိခ်င္လို႕ ေသြးလွဴဒါန္းတာမ်ိဳးေတာ့ မျဖစ္သင့္ပါဘူး။

ပံုမွန္ ေသြးလွဴဒါန္းတာဟာ လူသားဆန္တဲ့ ေက်နပ္ပီတိေတြအျပင္ က်န္းမာေရးအတြက္လည္း အက်ိဳးေက်းဇူး မ်ားတယ္...ဆိုတာ သိၿပီးတဲ့ေနာက္မွာ က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္တဲ့ အရြယ္ေရာက္ၿပီးသူတုိင္း ေသြးလွဴေပးၾကဖို႕ တုိက္တြန္းလိုက္ပါရေစ...

Reference:

http://edition.cnn.com/2000/HEALTH/04/26/give.blood.wmd/
http://www.rotarybloodbank.org/press/reports.htm
http://en.wikipedia.org/wiki/Blood_donor#Benefits
http://www.mayoclinic.org/donateblood/know.html

Read More...

Collapse...

ေသြးအားနည္းေရာဂါ ( Anemia )

ေသြးအားနည္းေရာဂါ ( Anemia )


အနီးမီးယားဆိုတာဘာလည္း .....?

အနီးမီးယားဆိုတာဟာ ေသြးထဲမွာ ပံုမွန္ရွိရမယ့္ ေသြးနီဥတြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ကို သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေပးေသာ အရာ သံဓါတ္ပါေသာအရာ Hemoglobin ပမာဏသို႔မဟုတ္ ေသြးနီဥဆဲလ္ red blood cells (RBCs) ေတြဟာ ပံုမွန္မမာဏထက္ေလ်ာ့ နည္းေနၿခင္းကို ဆိုလိုပါတယ္ ။ တခါတေလမွာေတာ့ ေသြးပမာဏ Blood volume ေလ်ာ့နည္းေနၿခင္း Hypovolemia ကိုလည္း အနီးမီးယားလို႔ေခၚပါေသးတယ္ ။ ေသြးယိုၿခင္းေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚ တတ္တဲ့ ေသြးပမာဏေလ်ာ့နည္းၿခင္း Hypovolemia ဟာလည္း သြယ္၀ႈိုက္ေသာနည္းနဲ႔ အနီးမီးယားကို ၿဖစ္ေစပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ hemoglobin ပမာဏကေတာ့ မ်ားေနၿပီး hypovolemia ကိုၿဖစ္ေစတဲ့ အၿခားအခ်က္ေတြလည္း ရွိပါေသးတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ့ ေရဓါတ္ခမ္းေၿခာက္ၿခင္းနဲ႔ အလြန္အမင္း အန္ၿခင္းတို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ပံုမွန္ေသြးပမာဏ လူေတြမွာ ဘယ္ေလာက္ရွိရမလည္း .....?

ပံုမွန္ရွိရမည့္ ေဟမိုဂလိုဘင္ပမာဏ
ေယာက္်ား .....................13.0 - 18.0 g/dl
မိန္းမ............................11.5 - 16.5 g/dl

အနီးမီးယားကို ဘာေတြက ၿဖစ္ေပၚေစသလဲ ....?

အသိမ်ားတဲ့ ထင္ရွားတဲ့ အနီးမီးယားၿဖစ္ေပၚေစတဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့

ေသြးထြက္မ်ားၿခင္းေၾကာင့္ အနီးမီးယားၿဖစ္ၿခင္း ။ ။ ရာသီလာတဲ့ ေသြးပမာဏဟာ အလြန္အမင္း မ်ားၿပားေနၿခင္း ၊ ေသြးထြက္မ်ားေသာ အနာမ်ား ၊ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္း တြင္ အနာမ်ားၿဖစ္ေပၚၿခင္း ကင္ဆာမ်ား အထူးသၿဖင့္ အူမၾကီးကင္ဆာ စသည္တို႔မွာ ေသြးကို တၿဖည္းၿဖည္း ၿခင္း စိမ့္ထြက္ေစတဲ့့ အတြက္ေၾကာင့္ အနီးမီးယားကိုၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။

Iron သံဓါတ္ခ်ိဳ႕ယြင္းမႈေၾကာင့္ ၿဖစ္ေပၚေသာ အနီးမီးယား ။ ။ ရိုးတြင္းၿခင္ဆီဟာ ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ အိုင္းယြန္းကို လိုအပ္ပါတယ္ ။ အိုင္းယြန္းဟာHemoglobin molecules ေတြၿဖစ္ေပၚဖို႔ ပံုစံအတြက္ အေရးၾကီးတဲ့ေနရာကေန ပါ၀င္ေဆာင္ရြက္ေပးပါတယ္ ။ အကယ္၍ အိုင္းယြန္းရရွိမႈဟာ ကန္႔သတ္ထားတယ္ ဒါမွမဟုတ္အစားအေသာက္မွာ သံဓါတ္အလံုအေလာက္မပါ၀င္ ဘူးဆိုရင္ အက်ိဳးဆက္အေနနဲ႔ အနီးမီးယား ၿဖစ္ႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါကိုေတာ့ Iron deficency anemia လို႔ေခၚပါတယ္ ။

နာတာရွည္ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ ၿဖစ္ေပၚေသာ အနီးမီးယား ။ ။ မည္သည့္ နာတာရွည္ေရာဂါမဆို အနီးမီးယားကို ၿဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ တိက်တဲ့ၿဖစ္စဥ္ကိုေတာ့ယေန႔တိုင္ မသိရေသးပါဘူး ။ နာတာရွည္ ေရာဂါေတြနဲ႔ ပိုး၀င္ၿခင္း သို႔မဟုတ္ ကင္ဆာေရာဂါေတြဟာ ဒီလိုမ်ိဳး အနီးမီးယားကို ၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။

ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေသာ အနီးမီးယား ။ ။ ေက်ာက္ကပ္ဟာ erythropoietin လို႔ေခၚတဲ့ ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးကို ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္ ။ အဲဒီေကာင္က ရိုးတြင္းၿခင္ ဆီေတြ ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ ထုတ္လုပ္တဲ့ ေနရာမွာ ကူညီေပးပါတယ္ ။ နာတာရွည္ေက်ာက္ကပ္ ေရာဂါရွိတဲ့လူေတြမွာ ဒီေဟာ္မုန္းထုတ္လုပ္မႈဟာ ေလ်ာ့နည္းသြားပါတယ္ ။ တဆက္တည္းမွာပဲ ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ ထုတ္လုပ္မႈဟာလည္း ေလ်ာ့နည္းသြားပါတယ္ ။ ဒီလိုမ်ိဳးကိုေတာ့ anemia related to chronie kidney diseases လို႔ေခၚပါတယ္ ။

အာဟာရ ခ်ိဳ႔တဲ့မႈေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚေသာ အနီးမီးယား ။ ။ ဗီတာမင္နဲ႔ သတၱဳဓါတ္ေတြဟာ ေသြးနီဥဆဲလ္ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ပါတယ္ ။ အိုင္းယြန္းအၿပင္ B12 နဲ႔ folate ကလည္း hemoglobin ထုတ္လုပ္ဖို႔အတြက္ လိုအပ္ပါတယ္ ။ ဒီအထဲက ဘယ္အရာပဲ ၿဖစ္ၿဖစ္ခ်ိဳ႔ယြင္းသြားမယ္ဆိုရင္ ေသြးနီဥဆဲလ္ေတြ ထုတ္လုပ္တာကိုေလ်ာ့နည္း သြားေစတဲ့ အတြက္ အနီးမီးယားကို ၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။ အာဟာရ ခ်ိဳ႔တဲ့မႈဟာလည္း folate နဲ႔ B12 ပမာဏေလ်ာ့နည္း ၿခင္းကို ၿဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေရးၾကီးတဲ့ အခ်က္ပါပဲ ။ ဒါေၾကာင့္ အသီးအရြက္ပဲစားသံုးသူေတြ ဗီတာမင္ကို လံုလံုေလာက္ေလာက္မစားသံုးသူေတြဟာ B12 deficiency ၿဖစ္ဖို႔ အခြင့္အလမ္းမ်ားတဲ့ သူေတြၿဖစ္ပါတယ္ ။

Pernicious Anemia ။ ။ အစာအိမ္တြင္ ၿပသနာတခုခုရွိေနၿခင္း သို႔မဟုတ္ အူေတြက ဗီတာမင္ဘီတြဲကို စုပ္ယူမႈနည္းၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒီလိုမ်ိဳး B12 deficiency ေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚတဲ့ အနီးမီးယားကို pernicious anemia လို႔ေခၚပါတယ္ ။

Sickle cell anemia ။ ။ အခ်ိဳ႔လူေတြမွာ ပုံမွန္မဟုတ္တဲ့ hemoglobin molecules ေတြထုတ္လုပ္တဲ့ၿပသနာ ရွိတတ္ပါတယ္ ။ ဒီလိုအေၿခအေနမ်ိဳးမွာဆိုရင္ hemoglobin ဟာ ပမာဏေရာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈမွာပါ ၿပႆနာရွိလာပါတယ္ ။ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့ hemoglobin molecules ေတြက ေသြးနီဥပံုစံေတြကို မႈမမွန္ၿဖစ္ေစၿပီး Crescent shaped ( sickle cells ) တံစဥ္ ပံုစံလိုမ်ိဳးၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။သူ႔ရဲ႕ ၿပင္းထန္မႈ အဆင့္ေပၚမႈတည္ၿပီး Sickle cell anemia ကို အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာခြဲၿခားႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါဟာ မ်ိဳးရိုးလိုက္ၿပီး African , Eastern နဲ႔ Mediterranean ေတြမွာၿဖစ္ေလ့ရွိပါတယ္ ။

Thalassaemia ။ ။ ေဟမိုဂလိုဘင္နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ၿပီး အနီးမီးယားကို ၿဖစ္ေပၚေစတဲ့ အၿခားအုပ္စုတစ္ခုၿဖစ္ပါတယ္ ။ Thalassaemia အုပ္စုမ်ားစြာ ရွိပါတယ္ ။ ေရာဂါၿပင္းထန္မႈ အေပၚမူတည္ၿပီးကြဲသြားေလ့ရွိပါတယ္ ။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ေလ့ရွိပါတယ္ ။Alcoholism ။ ။ အရက္ေသာက္သံုးသူေတြမွာ အာဟာရခ်ိဳ႔တဲ့မႈ ဗီတာမင္နဲ႔သတၱဳ ဓါတ္ေတြ နည္းပါးမႈဟာ ဆက္ႏြယ္ေနပါတယ္ ။ အယ္ကိုေဟာ ဟာ သူ႔ဘာသာ ရိုးတြင္းၿခင္ဆီကို အဆိပ္အေတာက္ၿဖစ္ေစပါတယ္။ ေသြးနီဥေတြထုတ္လုပ္မႈကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္ ။ရိုးတြင္းၿခင္ဆီႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ အနီးမီးယား ။ ။ အခ်ိဳ႔ေသာ ေသြးကင္ဆာ သို႔မဟုတ္ Lymphomas ေတြဟာ ေသြးနီဥထုတ္လုပ္မႈႏွုန္းကို ေၿပာင္းလည္းေစၿပီး ေသြးဆဲေတြအားလံုးထုတ္လုပ္မႈကို နည္းေစပါတယ္ ။ Hemolytic anemia ။ ။ ပံုမွန္ေသြးနီဥရဲ႔႕ ပံုစံဟာ သူ႔လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္မႈအတြက္ အလြန္အေရးၾကီးပါတယ္ ။ ဒီမွာဆိုရင္ေတာ့ ေသြးနီဥဟာ ေပါက္ကြဲၿပီး ဒါကို hemolysis လို႔ေခၚပါတယ္ ။ ၿ႔ပီးေတာ့သူဟာ လုပ္ငန္းေဆာင္ရြက္ႏိုင္ ၿခင္း မရွိေတာ့ပါဘူး ။ အၿခားရွားပါးတဲ့ခ်က္ေတြကေတာ ကင္ဆာေတြ အသဲေရာဂါေတြ မ်ိဳးဗီဇနဲ႔ဆိုင္တာေတြ ခဲအဆိပ္သင့္ၿခင္း AIDS နဲ႔ ေသြးယိုတဲ့ေရာဂါေတြ ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

ေသြးအားနည္းရင္ဘာ လကၡဏာေတြ ၿဖစ္တတ္သလည္း ?


လကၡဏာေတြကေတာ့

ဦးေခါင္းပိုင္းမွာ ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ၿခင္း ေခါင္းမႈးၿခင္း သတိလစ္ၿခင္း
မ်က္လံုးမွာ ၀ါလာၿခင္း
အေရၿပားမွာ ေဖ်ာ့ေတာ့လာၿခင္း ေအးလာၿခင္း ၀ါလာၿခင္း
ေသြးေၾကာမွာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်လာၿခင္း
အသက္ရွုလမ္းေၾကာင္းမွာ အသက္ရွုၿမန္ၿခင္း တနည္း တိုၿခင္း
ႏွလံုးမွာ ရင္တုန္ၿခင္း ႏွလံုးခုန္ႏွုန္းၿမန္ၿခင္း ရင္ဘတ္ေအာင့္ၿခင္း (angina)ႏွလံုးတိုက္ခိုက္ခံရၿခင္း
ၾကြက္သားမွာ အားနည္းလာၿခင္း
အူလမ္းေၾကာင္းမွာ မစင္အေရာင္ေၿပာင္းလာၿခင္း
သရက္ရြက္ (spleen)မွာ ၾကီးမားလာၿခင္း

အနီၿပထားေသာအရာမ်ားမွာ အလြန္ၿပင္းထန္ေသာ ေသြးအားနည္းေရာဂါမွာေတြ႔ရေလ့ ရွိပါတယ္ ။

ေသြးအားနည္းေရာဂါ ဘယ္လိုကုမလည္း ?

အိမ္မွာဆိုရင္ - ကိုယ့္ဘာသာကုဖို႔ နဲနဲေလးပဲလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါတယ္ ။ ပံုမွန္အားၿဖင့္ ေဆးကုသမႈလိုပါတယ္ ။ ဥပမာ အနီးမီးယားက အစာအိမ္အနာေၾကာင့္ ၿဖစ္တယ္ဆိုရင္ aspirin , ibuprofen ကဲ့သို႔ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးေတြကို ေရွာင္သင့္ပါတယ္ ။ဒါမွမဟုတ္လည္း ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားတဲ့အတိုင္း လုပ္ေဆာင္ရပါမယ္ ။ေဆးရံုမွာဆိုရင္ - သိပ္မၿပင္းထန္ဘူးဆိုရင္ ေသြးအားေကာင္းေစတဲ့ေဆး Folic acid , B12 , Vit C , Iron ပါတဲ့ေဆးေတြေပးေလ့ရွိပါတယ္ ။ ဒါမမဟုတ္ Tot'hema လို ေဆးလည္းေပးပါတယ္ ။ ၿပင္းထန္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသြးသြင္းကုသပါတယ္ ။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလည္း ?

အမ်ားစုကေတာ့ ပံုမွန္အာဟာရၿပည့္တဲ့အစားအစာနဲ႔ အရက္ကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿခင္း ၿဖင့္ ကာကြယ္ပါတယ္ ။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ၿပသၿပီး ဇစ္ၿမစ္ကို ရွာေဖြသင့္ပါတယ္ ။ ေသြးအားေကာင္းတဲ့အစားအစာေတြ စားေပးပါ ။အသား ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး အသည္း အၿမစ္ အရြက္မ်ား ငါးေသးေသးေလးမ်ား စသည္ ။

Ref;emedicine health( october 6 2009)

;wikipedia

စာေရးသူ....သက္တန္႔ခ်ိဳ.......(၁၁း၁၁ ည ၁၈.၁၀.၀၉)

Read More...

Collapse...

Myths about blood donation

ေသြးလွဴတာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး အယူအဆအမွားေတြ အေတြးအမွားေတြ အမ်ားႀကီး ႀကံဳဖူးၾကားဖူးခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ့္မွာလည္း အေတြးမွား အျမင္မွားေတြ ဟိုတခ်ိန္တုန္းက ရိွခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီလို အယူအဆအမွား အျမင္အမွားေတြေၾကာင့္ ေသြးလွဴႏိုင္ရဲ႕သားနဲ႕ ေသြးမလွဴျဖစ္တဲ့လူေတြ အမ်ားႀကီးပါပဲ။ မြန္ျမတ္ျဖဴစင္လွတဲ့ လွဴဒါန္းမွဳတစ္ခုကို လူေတြက လုပ္ခ်င္ေပမယ့္ ဘယ္လိုအခ်က္ေတြက တားဆီးထားသလဲ။

၁။ ေသြးလွဴၿပီးရင္ ၀ လာမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးလွဴတာေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ တိုးလာၿပီး ၀ လာတာမ်ိဳး မရိွပါဘူး။ အသားအရည္ စိုေျပၿပီး အလွတိုးတာပဲ ရိွပါတယ္။ ေသြးလွဴထားတာေၾကာင့္ အားျပန္ျဖည္႕ဖို႕ဆိုၿပီး ပံုမွန္ စားေသာက္တာထက္ ပိုၿပီး စားဖို႕ေသာက္ဖို႕လည္း မလုိပါဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ပံုမွန္အတိုင္းပဲ စားေသာက္ေနထုိင္ပါ။ အဲဒီလိုဆို အရင္ကထက္ ပိုၿပီး ၀ လာစရာ မရိွပါဘူး။

၂။ ေသြးလွဴတာေၾကာင့္ ေရာဂါကူးမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးေဖာက္ယူတဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အပ္ေတြ၊ ေသြးအိတ္ေတြ၊ ပစၥည္းကိရိယာေတြဟာ သန္႕ရွင္းပါတယ္။ ေသြးေဖာက္တဲ့အခါမွာ တစ္ခါသံုးအပ္ေတြကို သံုးထားပါတယ္။ ေသြးေဖာက္ေပးတဲ့ သူနာျပဳေတြကလည္း တစ္ခါသံုး လက္အိတ္ေတြကို အသံုးျပဳပါတယ္။ အစအဆံုး စနစ္တက် ရိွလွတဲ့အတြက္ ေသြးလွဴရွင္ေတြအေနနဲ႕ ေရာဂါပိုး ကူးစက္ဖုိ႕ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။

၃။ ေသြးလွဴၿပီးရင္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္မယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးမလွဴခင္မွာတင္ ဆရာ၀န္က ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ က်န္းမာေရးကို အရင္စစ္ေဆးေပးပါတယ္။ ေသြးလွဴဒါန္းဖို႕ သင့္ မသင့္ကို ဆံုးျဖတ္ေပးပါတယ္။ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္မွ ေသြးေပးလွဴတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ေသြးလွဴၿပီးရင္ေတာ့ ကုတင္ေပၚမွာ မိနစ္ အနည္းငယ္ေလာက္ေတာ့ အနားယူသင့္ပါတယ္။

၄။ ေသြးေဖာက္တဲ့အခါ အပ္ႀကီးႀကီးေၾကာင့္ နာမယ္။
တကယ္ေတာ့ နာတယ္ဆိုတာ အရမ္းနာတာ မဟုတ္ပါဘူး။ နားေဖာက္တာေလာက္ သြားႏွဳတ္တာေလာက္ မနာပါဘူး။ ပုရြတ္ဆိတ္ ကိုက္ရင္ေတာင္ ဒီထက္ပိုနာပါတယ္။ တစ္ခုေလာက္ သတိရေစခ်င္တာက ေသြးလွဴဖို႕ အပ္ထိုးတဲ့အခ်ိန္ နာတဲ့ နာက်င္မွဳဒုကၡက ေသြးလိုေနတဲ့ လူနာရဲ႕ ေသြးမရရင္ ခံစားရမယ့္ နာက်င္မွဳဒုကၡနဲ႕ ႏွိဳင္းယွဥ္ရင္ ဘာမွ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာပါပဲ။

၅။ ေသြးလွဴရတာ အခ်ိန္ကုန္မယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးလွဴတာ အစအဆံုးက အလြန္ဆံုး တစ္နာရီ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ ၾကာပါတယ္။ အဲဒီ တစ္နာရီမွာ လိုအပ္တဲ့ ကိုယ္ေရးအခ်က္အလက္ေတြ ျဖည္႕ရတာေတြ၊ ေမးခြန္းေတြ ေျဖရတာေတြ၊ က်န္းမာေရး စစ္ေဆးမွဳ ခံယူရတာေတြက အခ်ိန္အမ်ားဆံုး ယူသြားပါတယ္။ ေသြးလွဴတဲ့အခ်ိန္က ၁၀မိနစ္ ပတ္၀န္းက်င္ပဲ ရိွပါတယ္။

၆။ ေသြးလွဴတဲ့အခါ ေသြးအမ်ားႀကီး ေဖာက္ယူခံရမယ္။
တကယ္ေတာ့ ေသြးအမ်ားႀကီး ေဖာက္မယူပါဘူး။ ေသြးလွဴရွင္ရဲ႕ ကိုယ္အေလးခ်ိန္အေပၚ မူတည္ၿပီး ၄၀၀ မီလီလီတာကေန ၄၅၀ မီလီလီတာၾကားပဲ ယူပါတယ္။ အဲဒီထုတ္ယူလိုက္တဲ့ ေသြးပမာဏကို ခႏၶာကိုယ္က အခ်ိန္ပိုင္းအတြင္း ျပန္လည္ ျဖည္႕ဆည္းေပးပါတယ္။

၇။ ကၽြန္ေတာ္ ေသြးလွဴဖို႕ မလိုဘူး။ ေသြးလွဴရွင္ေတြက အမ်ားႀကီးပဲေလ။
တကယ္ေတာ့ လူနာေတြအတြက္ ေသြးလွဴရွင္ လိုေနပါတယ္။ ေသြးလွဴလို႕ရႏုိင္တဲ့ လူဦးေရ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းကပဲ ေသြးလွဴေနၾကတာပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံမွာဆို ဒီထက္နည္းပါတယ္။ ေသြးကို အစားထိုးဖို႕အရာ မေပၚေသးပါဘူး။ သက္ရိွလူသားဆီကပဲ ရႏိုင္တဲ့အတြက္ ေသြးလွဴရွင္ေတြ အမ်ားႀကီး လိုေနပါတယ္။

၈။ ေသြးဆိုတာ အၾကာႀကီး အထားခံတယ္။ တစ္ခါ လွဴၿပီးရင္ လံုေလာက္တယ္။
တကယ္ေတာ့ ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ၁ ႏွစ္တိတိ သိမ္းထားလို႕ရပါတယ္။ ေသြးနီဥကို သာမာန္ အေျခအေနမွာ ၄၂ ရက္တိတိ သိုေလွာင္ႏုိင္ပါတယ္။ ေသြးဥမႊားကေတာ့ ၅ ရက္ပဲ အထားခံပါတယ္။ အဲဒီလို အထားခံေပမယ့္ လူနာေတြရဲ႕ ေသြးလိုအပ္ခ်က္က မ်ားလြန္းတဲ့အတြက္ လွဴထားတဲ့ေသြးေတြ ေသြးဘဏ္မွာ အဲဒီေလာက္ေတာင္ ၾကာၾကာမထားလိုက္ရပဲ လူနာေတြဆီကို ေသြးသြင္းကုသေပးလိုက္ရတာ မ်ားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေသြးဘဏ္မွာ ေသြးအိတ္တစ္ခုကို အၾကာႀကီး မျမင္ရပါဘူး။

၉။ ဘာသာတရားေၾကာင့္ ေသြးလွဴလို႕မရဘူး။
တကယ္ေတာ့ ကိုးကြယ္တဲ့ ဘာသာတရားတိုင္းလိုလို ကုသိုလ္ဒါနျပဳမွဳကို အားေပးခ်ီးေျမွာက္ထားပါတယ္။ ေသြးလွဴတယ္ဆိုတာ ထပ္ခါတလဲလဲ ျပဳလုပ္လုိ႕ရတဲ့ မြန္ျမတ္ျဖဳစင္ ဇီ၀တဒါန လွဴဒါန္းမွဳတစ္ခုပါ။

အခုေျပာသြားတဲ့ အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ေသြးမလွဴျဖစ္ခဲ့တာပါဆိုရင္ ေနာက္ရက္ေတြက စၿပီး လူ႕အသက္ေတြကို ကယ္ဖို႕အတြက္ ဒီစာကို တစ္ခါေလာက္ အစအဆံုး ျပန္ဖတ္ေပးပါလုိ႕ ေတာင္းဆိုခ်င္ပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Blood facts in general

ေသြးကို အစားထိုးလို႕ရတဲ့အရာ မေပၚေသးပါဘူး။

ေသြးဟာ လူ႕ကိုယ္ခႏၶာအေလးခ်ိန္ရဲ႕ ခုနစ္ရာခိုင္ႏွဳန္းနီးပါး ရိွပါတယ္။

ေသြးဟာ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓါတ္ေတြကို သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

ေသြးဟာ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္နဲ႕ အညစ္အေၾကးဓါတ္မ်ားကို စြန္႕ထုတ္ဖ်က္ဆီးေစဖို႕အတြက္ အဆုတ္၊ ေက်ာက္ကပ္နဲ႕ အသည္းေတြဆီကို သယ္ေဆာင္ေပးသြားျပန္တယ္။

ေသြးဟာ ေရာဂါေတြကို တိုက္ထုတ္ေပးၿပီး ဒဏ္ရာေတြ အနာေတြ က်က္ေစဖို႕ ကူညီေပးေသးတယ္။

ေအ၊ဘီ၊ ေအဘီ၊ အို ဆိုၿပီးေတာ့ အဓိက ေသြးအမ်ိဳးအစားအုပ္စုႀကီး ေလးခုရိွပါတယ္။

ေသြးအမ်ိဳးအစားတုိင္းမွာ ေမ်ာက္ေသြးလို႕ေခၚတဲ့ RH အေပါင္း အႏုတ္ ဆုိတာလည္း ရိွျပန္ေသးတယ္။

ေသြးထဲမွာ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးဥမႊားနဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ဆိုၿပီး အဓိက ၄ မ်ိဳး ေပါင္းစပ္ပါ၀င္ေနတယ္။

ေသြးျဖဴဥဟာ ေသြးဆဲလ္ထဲမွာ အႀကီးဆံုးပါပဲ။ ေရာဂါပိုးမႊားေတြကို တိုက္ထုတ္ဖို႕ တာ၀န္ယူေပးထားပါတယ္။ ေသြးျဖဴဥေတြရဲ႕ သက္တမ္းဟာ တုိလြန္းလွပါတယ္။ ရက္အနည္းငယ္ ဒါမွမဟုတ္ တစ္ပတ္ေလာက္ပဲ သက္တမ္းရိွပါတယ္။ ေသြးစက္ေလးတစ္စက္မွာ ေသြးျဖဴဥဆဲလ္ေပါင္း ခုနစ္ေထာင္ကေန ႏွစ္ေသာင္းခြဲအထိ ရိွတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္ထဲကို ၀င္လာတဲ့ ေရာဂါပိုးက ျပန္လည္ခုခံတယ္ဆိုရင္ ေသြးျဖဴဥဆဲလ္ အေရအတြက္ ဒီထက္မက မ်ားျပားလာတတ္ပါတယ္။

ေသြးနီဥဟာ ေသြးပမာဏရဲ႕ ၄၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းနီးပါး ရိွပါတယ္။ ေအာက္ဆီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓါတ္ေတြကို အဓိက သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ကာဗြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုဒ္ဓါတ္ေတြကို အဆုတ္ကို ျပန္လည္ သယ္ယူေပးျပန္တယ္။

ေသြးဥမႊားက အေသးငယ္ဆံုး ေသြးဆဲလ္ေလးေတြပါ။ ေသြးပမာဏရဲ႕ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ၇ ရာခိုင္ႏွဳန္းအထိဟာ ေသြးဥမႊားေလးေတြပါ။ ေသြးဥမႊားေတြက ဒဏ္ရာ အနာတရျဖစ္တဲ့အခါမွာ ေသြးခဲေစၿပီး ေသြးယိုထြက္ျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်ေပးပါတယ္။

ေသြးရည္ၾကည္က ေစးကပ္ကပ္ရိွလွတဲ့ အ၀ါေရာင္ေဖ်ာ့ေဖ်ာ့ အရည္ေလးပါ။ ေသြးပမာဏ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၅၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းဟာ ေသြးရည္ၾကည္ေတြပါ။ ေသြးရည္ၾကည္ထဲမွာ ေရဓါတ္၊ ဆားဓါတ္နဲ႕ ပရုိတင္းဓါတ္ေတြ ေပါင္းစပ္ ပါ၀င္ေနပါတယ္။ ေသြးရည္ၾကည္ရဲ႕ ၉၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ေရေတြပါ။ က်န္တဲ့ ၅ ရာခိုင္ႏွဳန္းက ဟိုမုန္းဓါတ္ေတြ၊ ဆားဓါတ္နဲ႕ ပရိုတင္းဓါတ္ေတြေပါ့။

ေသြးနီဥဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ရက္ေပါင္း ၁၂၀ အထိ သက္တမ္းရိွပါတယ္။

ေသြးနီဥကို သာမာန္အေျခအေနမွာ ၄၂ ရက္တိတိ သိုေလွာင္ထားလို႕ရပါတယ္။

ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးနီဥေတြဆိုရင္ ၁၀ ႏွစ္နဲ႕ အထက္ သိမ္းထားလို႕ရပါတယ္။

ေသြးဥမႊားကေတာ့ ၅ ရက္အတြင္း အသံုးျပဳရပါတယ္။

ေသြးဥမႊားကို ေသြးကင္ဆာနဲ႕ တျခားကင္ဆာေရာဂါေတြရဲ႕ ေသြးသြင္းကုသမွဳမွာ အသံုးျပဳပါတယ္။

ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ကို ထိန္းတဲ့ေနရာမွာ ကူညီေပးပါတယ္။ ေသြးဆဲလ္ေတြ၊ ဟိုမုန္းဓါတ္ေတြ၊ အင္ဇိုင္းေတြကိုလည္း သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ ေသြးခဲေစဖို႕အတြက္နဲ႕ ကိုယ္ခံအားစနစ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့ ပရုိတင္းဓါတ္ကိုလည္း သယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။

ေအးခဲထားတဲ့ ေသြးရည္ၾကည္ဟာ ၁ ႏွစ္တိတိ ထားလို႕ရပါတယ္။

လူရဲ႕ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးဥမႊားနဲ႕ ေသြးရည္ၾကည္ေတြကို ရိုးတြင္းျခင္ဆီကေန သဘာ၀အေလွ်ာက္ ထုတ္လုပ္ေပးတာပါ။

Read More...

Collapse...

Anemia (အနီးမီးယား) ေခၚ ေသြးအားနည္းေရာဂါ

ဒုကၡသည္ကို (ရျဖဴဂ်ီ)လို႔ေျပာရင္ ပိုနားလည္ၾကတယ္။ အိႏၵိယကိုေရာက္ေနတဲ့ ကုိယ့္ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ဗမာမဟုတ္သူက အမ်ားၾကီး မ်ားလို႔ စကားအသံုးအႏွဳန္း အေတာ္ေရြးရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ေဆးခန္းေလးကို (ရျဖဴဂ်ီ) ေဆးခန္းလို႔ ေျပာၾကေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြကို ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြလို႔ မေျပာခ်င္တာနဲ႔ (ကြန္ျမဴနတီ) ေဆးခန္းလို႔ နာမည္တပ္ပါတယ္။

အေခၚက ဘယ္လိုေခၚေခၚ ဗမာျပည္က(ရျဖဴဂ်ီ)ေတြဟာ တကယ့္ဒုကၡေရာက္သူေတြပါ။ ဒီေတာ့ သူတို႔အဖို႔ ျဖစ္ခါမွျဖစ္ေရာ က်န္းမာေရးဆိုတာ စားစရာ၊ ေနစရာ၊ ၀တ္စရာေတြျပီးမွ စဥ္းစားရမဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနရပါတယ္။

တကယ္လို႔မ်ား ယမုန္နာေဆးခန္း (ဘေလာ့ခ္)ကို ဖတ္မိၾကရင္ လာသမွ် လူနာေတြထဲမွာ ၆၀%ေက်ာ္က အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ျပီး၊ ကေလးမီးဖြါးသူဦးေရကလဲ မနည္းတာေတြ႔ၾကမွာပါ။ ကိုယ္၀န္လာအပ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုဟာ အသားအေရ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ေတြ မ်ားတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ္၀န္ မေဆာင္သူေတြနဲ႔ ကေလးေတြပါ က်ား-မ မေရြး၊ ျဖဴေရာ္ေရာ္ေတြ ေတြ႕လာရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးအားနဲေရာဂါအေၾကာင္း ေရးလိုက္တာပါ။

လူတိုင္း အသက္ရွဴေနၾကရတယ္။ ရွဴသြင္းလိုက္သည့္ေလထဲက ေအာက္စီဂ်င္ကိုသံုးျပီး ေသြးကို သန္႔ေအာင္ လုပ္ေပးဘို႔ပါ။ ေသြးထဲမွာ ေသြးနီဥရွိတယ္။ ေသြးနီဥမွာ ေအာက္စီဂ်င္ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ (ဟီမိုဂလိုဘင္) ဆိုတာမွာ သံဓါတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သံဓါတ္နည္းတာကို ေသြးအားနည္းတယ္လို႔ ေယဘူယ်ေခၚႏိုင္တယ္။ ေသြးစစ္ရင္ (Hb) (ဟီမိုဂလိုဘင္)နည္းေနသည္လို႔ အေျဖထြက္မယ္။ (ဟီမိုဂလိုဘင္)ဟာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ကေလးမ်ားမွာ ၁၁ မွ ၁၂၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ၁၁ မွ ၁၂၊ နဲ႔ ေယာက္်ားမ်ားမွာ ၁၃ မွ ၁၄ g/dl ရွိရပါတယ္။

ေသြးအားနည္းေရာဂါက တမ်ိဳးမကရွိတယ္။ ခဏတာေသြးအားနည္းျခင္းနဲ႔ နာတာရွည္ေသြးအားနည္းျခင္း၊ နဲနဲဆိုးျခင္းနဲ႔ မ်ားမ်ား ဆိုးျခင္း ဆိုျပီးရွိတယ္။

အသားအေရျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္ေနတာ၊ ေမာပန္းလြယ္တာ၊ ႏွလံုးခုန္ မမွန္ျဖစ္တာ၊ အသက္ရွဴမ၀ျဖစ္တာ၊ ရင္ပတ္နာတာ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ ေျခလက္ေအးစက္တာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ဒီလကၡဏာေတြ ရွိေနရင္ ေသြးအား နည္းေနျပီလို႔ သိႏိုင္တယ္။

အစားအစာထဲမွာပါတဲ့ သံဓါတ္အျပင္ အျခားဓါတ္ေတြနဲ႔ ပရိုတင္းေတြကို သံုးျပီး (ရိုးတြင္းျခင္ဆီ)က ေသြးနီဥကို ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အစားအစာထဲမွာ ဒီဓါတ္ေတြနဲသူမ်ား၊ ဒဏ္ရာ၊ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသြးထြက္၊ ေသြးယို၊ ေသြးဆင္းသူမ်ားဟာ ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

လစဥ္ ရာသီေသြးဆင္းေနရတာကိုက ေသြးအားနဲေစတယ္။ ေနာက္ျပီး ကိုယ္၀န္ရွိရင္၊ မစားႏိုင္လို႔-မစားတတ္လို႔ အာဟာရနဲသူေတြ၊ အစားအစာေရြးလြန္းသူ၊ အရက္ ၾကာၾကာေသာက္သူေတြ၊ Celiac Disease နဲ႔ Crohn's Syndrome ဆိုတဲ့အူေရာဂါေတြရွိရင္၊ အူကိုအရွည္ၾကီး ျဖတ္ျပစ္ရသူ၊ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္၊ အသဲ၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြရွိရင္၊ ဓါတုအဆိပ္မိသူေတြဟာ ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ (ရူမတြိဳက္) အဆစ္နာေရာဂါ တို႔ေၾကာင့္လည္း ေသြးအားနည္းႏိုင္ပါေသးတယ္။

အမ်ားဆံုးကေတာ့ သံဓါတ္နဲ ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္တယ္။ Iron deficiency anemia ျဖစ္ရင္ သံဓါတ္ပါတဲ့ အစားအစာေတြ ေရြးစားရပါမယ္။ အစားအမ်ိဳးအစားေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ေအာင္ သံဓါတ္ပါတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ တြဲမွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသဲ (၇၀)၊ ပဲပုတ္ (၅၀)၊ တျခားပဲ (၂၀-၂၅)၊ တိုဖူး (၂၀)၊ ဟင္းႏုႏြယ္ (၂၀)၊ အမဲသား (၁၀-၂၀)၊ ၾကက္အသား (၆)၊ ေပါင္မံု႔ (၆)၊ ၀က္သား (၄)။

ေသြးအားေကာင္းဘို႔ စားေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆးေတြ အလြယ္တကူ ၀ယ္ရပါတယ္။ ပံုမွန္ေသြးအားနည္းေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ကို သံဓါတ္ပါ စားေဆး (၃)လၾကာ ေပးသင့္တယ္။ အခ်ိန္ကာလ ၾကာၾကာေပးရ-ေသာက္ရမွာမို႔ ေစ်းခ်ိဳတာရွာ၀ယ္ပါ။ ေသြးအားေကာင္းေစတဲ့ေဆးေတြကို ေဆးကုမၸဏီေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးထုတ္တယ္။ Iron တမ်ိဳးထဲ၊ Iron နဲ႔ Folic acid တြဲ၊ Vitamin B, C ပါ ေရာထားတာလဲရွိတယ္။ (အရင္က ဗမာျပည္မွာ ျဖဴရာမင္ ဘီစီ)။ Ferrous fumarate ဟာ Ferrous sulphate, Ferrous gluconate တို႔ထက္သာတယ္။ သံဓါတ္ဆိုေတာ့ သံေခ်းနံ႔ရလို တခ်ိဳ႕က မၾကိဳက္ဘူး။ အေပၚက သၾကားအုပ္ေဆး ထုတ္တယ္။ ေဆးမျမိဳတတ္သူေတြအတြက္ ေဆးအရည္ထုတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက သံဓါတ္က ၀မ္းခ်ဳပ္တတ္လို႔ ၀မ္းလြယ္ေအာင္ အစားအစာကို ေသျခာေရြးစားသင့္တယ္။ သေဘၤာသီး၊ မန္က်ီးမွည့္ ေဖ်ာ္ရည္၊ ကန္ဇြန္းရြက္၊ ျမန္မာဘယေဆးမ်ားကလည္း အသံုး၀င္လွပါတယ္။

သံဓါတ္ထိုးေဆးဆိုတာ Imferon Iron Dextran Injection ညိဳမဲမဲခပ္ျပစ္ျပစ္ျဖစ္တယ္။ ေဆးထိုးရင္ ဂရုစိုက္ ထိုးေပးရတယ္။ လူနာကို အိပ္လ်က္ေနေစျပီး၊ တင္ပါး အသားထူထူေနရာမွာ ခပ္နက္နက္ ၄၅ ဒီဂရီ ေစာင္းထိုးျပီး ေဆးထိုးအပ္ကို လမ္းေၾကာင္းေျပာင္း ႏုတ္ယူရတယ္။ ေဆးထိုအပ္က သိပ္မက်ဥ္းရ-မတိုရဘူး။ ေဆးထိုးျပီး မေခ်ရဘူး။ အမဲကြက္ျဖစ္ေနမွာစိုးလို႔။ Drip ပုလင္းထဲ ေဆးထည့္သြင္းတာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမထိုးခင္ ေဆးတည့္-မတည့္လဲ စမ္းရပါမယ္။ တခ်ိဳ႔က မတည့္ဘူး။

သံဓါတ္အျပင္ (ေဖါလစ္အက္စစ္) Folic acid ေခၚ Folate ေခၚ Vitamin B 9 နဲတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ဆိုတာရွိတယ္။ သာမန္အခ်ိန္မွာ 400 mcg ႏို႔တိုက္ေနရင္ 500 mcg ကိုယ္၀န္ရွိရင္ 600 mcg ေန႔စဥ္ လိုအပ္ပါတယ္။ Folic acid ပါတဲ့ အစားအစာေတြကေတာ့ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လိမ္ေမာ္သီး၊ စပ်စ္သီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ နာနတ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ စပ်စ္သီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ နာနတ္သီး၊ ပဲႏို႔၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ မံုညင္း၊ မံုလာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အာလူး၊ ၾကက္သြန္နီပင္စတဲ့ အသီးအရြက္စိမ္းမ်ား၊ အေစ့အဆံမ်ား၊ ေနၾကာေစ့၊ ေျမပဲ၊ အသဲ-အျမစ္၊ နံံနက္စာအျဖစ္ စားေလ့ရွိတဲ့ ေကာက္ႏွံ-ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူးထြက္ အစာမ်ား၊ ေပါင္မံု႔၊ ဂ်ံဳမွံဳ႕၊ ေခါက္ဆြဲ၊ ဆန္ေတြျဖစ္တယ္။ Folic acid ဟာ Spina bifida နဲ႔ Anencephaly ေခၚ ေမြးရာပါ ဦးေႏွာက္-အာရံုေၾကာ ေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးက ဗီတာမင္ ဘီ-၁၂ နဲတဲ့ေသြးအားနဲေရာဂါပါ။ တေန႔ကို 7 mcg လိုအပ္ပါတယ္။ နဲေနရင္ Injection Vitamin 12 ထိုးေပးရမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထိုးေဆးက ပန္းေရာင္ ျဖစ္တယ္။ ရာသက္ပန္ ထိုးေပးရမွာလဲရွိတယ္။ B-12 ဟာ ေသြးအတြက္သာမက အာရံုေၾကာအတြက္လည္း အသံုး၀င္တယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြကေတာ့ ခရု၊ အသဲ၊ ေကာက္ႏွံမ်ား (မနက္စာအျဖစ္စားတဲ့အစာေတြ)၊ ငါး၊ အမဲသား၊ (ေရာဂတ္) ဒိန္ခ်င္၊ ႏြားႏို႔၊ ဥ၊ ၾကက္သားတို႔ ျဖစ္တယ္။

ဆရာ၀န္ေပါက္စေတြကို ၀ါရင့္ေတြက သင္ေပးသလို လူနာေတြက ဆရာ၀န္ကို သင္ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးထိုးတဲ့အခါ ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စုကို ထိုးရင္ နာတယ္။ ဘီ ၁၂ ကို ထိုးရင္ မနာဘူး။ တခ်ိဳ႕လူနာက ေဆးထိုးတာ မနာမွ ဒီဆရာ၀န္ လက္ေကာင္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္သလို၊ တခ်ိဳ႕ၾက ေဆးက နာလဲမနာဘူး၊ စြမ္းပံုမရဘူးလို႔ ေျပာသူလဲရွိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ (ဂ်ီပီ)ေကာင္းခ်င္ရင္ လူနာ့အထာ သိဘို႔လိုတယ္။

လူတေယာက္မွာ အစဥ္အျမဲ ေသြးနီဥ စုစုေပါင္း ၂႕၅ ထြီလီယန္ ရွိေနတယ္။ စကၠန္႔တိုင္း ေသြးနီဥအသစ္ေပါင္း ၁႕၅ မီလီယန္ ကို ရိုးတြင္းျခင္ဆီက ထုတ္ေပးေနပါတယ္။

Bone marrow (ရိုးတြင္းျခင္ဆီ) မေကာင္းသူေတြမွာ Aplastic anemia နဲ႔ ကင္ဆာႏွင့္တူတဲ့ Leukemia (လူကီးမီးယား) ေသြးအား နည္းေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Aplastic anemia ဆိုရင္ ေသြးသြင္းေပးရတယ္။ bone marrow transplant ေခၚ ရိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုး ေပးရတယ္။ ဆိုး၀ါးတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြျဖစ္လို႔ ၀တၳဳေတြ၊ ရုပ္ရွင္ေတြမွာ ဇာတ္လိုက္ကို ဒီေရာဂါရွိတယ္လုပ္ျပီး ေသခိုင္းတတ္တယ္ မဟုတ္လား။

အခ်ိဳ႔ေဆး၀ါးေတြေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Hemolytic anemia ဆိုရင္ ေပးေနတဲ့ေဆး၀ါးေတြကို ဆန္းစစ္ျပီး ရပ္သင့္ရင္ ရပ္ပစ္ရမယ္။ (စတီရြိဳက္)ေဆး လိုခ်င္လိုပါမယ္။ Spleen ေခၚ (ေဘလံုး)ထုတ္ခ်င္ ထုတ္ေပးရမယ္။

Autoimmune disorders ေခၚ ကိုယ့္ကိုယ္ကိုပ်က္စီးေစတဲ့ခံႏိုင္ရည္စနစ္ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာဆိုရင္ Immune-suppressing medications ေဆးေတြေပးရတယ္။

Sickle cell anemia, Thalassemia, Diamond Blackfan anemia, Fanconi anemia တို႔ကေတာ့ မ်ိဳးလိုက္ ရိုးလိုက္ ျဖစ္တယ္။ Sickle cell anemia လူနာအတြက္ ေအာက္စီဂ်င္ေပးဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။

အိပ္ေပါက္နဲ႔ ဖါးေကာက္သလိုမျဖစ္ေအာင္ ေသြးအားနဲတာဟာ ေသြးဆင္း-ေသြးထြက္မ်ားေနလို႔ျဖစ္ရင္ အေၾကာင္းရင္းကိုလည္း ကုသေပးရပါမယ္။ လိပ္ေခါင္းကေသြးယိုတာ၊ ရာသီဆင္းမ်ားတာ၊ သြားဖံုး-ႏွာေခါင္းက ေသြးယိုတာေတြေျပာတာပါ။ အစာလမ္းကေန မသိမသာ ေသြးယိုဖန္မ်ားျပီး၊ ရက္ေတြ၊ လေတြၾကာမွ ေသြးအား အလြန္ နည္းေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။ ၀မ္းသြားတဲ့အထဲပါတဲ့ေသြးကို မ်က္စိနဲ႔မျမင္ႏိုင္လို႔ ၀မ္းစစ္မွေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ငွက္ဖ်ားေၾကာင့္ ေသြးအားနဲသူေတြ မနဲမေနာရွိတယ္။

ေသြးအားနည္းေရာဂါေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အားအင္ကုန္ခမ္း ေမာပမ္းလြယ္မယ္၊ ႏွလံုးက ပိုျပီးခုန္ရလို႔ arrhythmia ႏွလံုးခုန္မမွန္ေရာဂါ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ congestive heart failure ႏွလံုးအရြယ္ၾကီးလာႏိုင္တယ္။ ေသြးဖိအားက်ျပီး အသက္ဆံုးသြားႏိုင္တယ္။

Anemia ေသြးအားနဲတာနဲ႔ Blood Pressure (ပရက္ရွာ)နဲတာ မတူတာကို ခြဲသိထားေစခ်င္တယ္။ ခုခ်က္ခ်င္းၾကီး ေသြးယုိ-ေသြးဆင္းသူကို ေသြးဖိအားေခၚတဲ့ (ပရက္ရွာ) တိုင္းရင္ေတာ့ နဲေနတာကို ေတြ႕ရမယ္။ ရက္ၾကာၾကာ ေသြးအား နဲေနသူကို (ပရက္ရွာ) တိုင္းရင္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ BP ေကာင္းေပမဲ့ ေသြးအားနဲေနႏိုင္တယ္။ ဘာ့လို႔လဲဆိုေတာ့ ေသြးဖိအားဆိုတာ ေသြးထုထည္နဲ႔ဆိုင္တာ။ လူတိုင္း ေသြးထုတည္ ၅ လီတာအျမဲရွိေနတာ။ ရက္ရွည္ ေသြးအားနဲသူေတြလဲ ၅ လီတာေပမဲ့ ေသြးကက်ဲေနလို႔ ေရေရာထားတဲ့ေဆးတို႔၊ အရက္တို႔လို အာနိသင္နဲေနရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကာလရွည္ၾကာ ေသြးအားနဲေနသူကို ေသြးမသြင္းဘဲ၊ တျခား D5, NS, DNS, RL သြင္းေဆးေတြ သြင္းေပးတာ အေၾကာင္းမထူးဘူး။ ဆီးပိုသြားတာဘဲရွိမယ္။

Blood Transfusion ေသြးသြင္းကုသျခင္းဟာ အေရးေပၚနဲ႔ ဆိုး၀ါးတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြအတြက္ အသက္ကို ကယ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးနီဥဆိုတာ ရက္ ၉၀-၁၂၀ သာ အသက္ရွည္ျပီး အသစ္ထပ္ထပ္ ျဖစ္ေနၾကတာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးလွဴရွင္တဦးဟာ ရက္ ၁၂၀ ဒါမွမဟုတ္ ၄ လတခါ (ေသြးလွဴဘဏ္ကလက္ခံရင္) စိတ္ခ်လက္ခ် လွဴႏိုင္ပါတယ္။

ေသြးအားနဲေရာဂါကို ပညာေတာ့ေပးႏိုင္ပါရဲ႕၊ (ရျဖဴဂ်ီ)လူနာေတြက အာဟာရလဲ စံုေအာင္မစားႏိုင္၊ ေဆးလဲအျပင္က မ၀ယ္ႏိုင္ၾကပါ။ ေဆးခန္းကေနလဲ တခါလာမွ ၂ ရက္စာကေန ၅ ရက္စာထက္ ပိုမေပးႏိုင္ပါ။ စားႏိုင္-ေသာက္ႏိုင္-၀ယ္ႏိုင္တဲ့ဘ၀ကို ျမန္ျမန္ၾကီး ေရာက္ၾကပါေစ။

တင့္ေဆြ
၂၇-၇-၀၉

Read More...

Collapse...

Answers for C-Box questions (1)

C-Box ေမးခြန္းမ်ားအတြက္ အေျဖမ်ား (၁)

တင္ထားတဲ့ ပို႔စ္ေတြနဲ႔ မဆိုင္ပဲ စာဖတ္သူေတြက C-Box မွာ သီးသန္႔ လာေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြထဲက C-Box မွာ ေျဖဖို႔ ေနရာမဆ့ံႏိုင္တဲ့ ေမးခြန္း တခ်ိဳ႕နဲ႔ အရင္ မေျဖျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းေဟာင္းတခ်ိဳ႕ကို စုေပါင္းၿပီး ပို႔စ္တစ္ခု အေနျဖင့္ ေမးခြန္း ေမးသူေတြအတြက္ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ေျဖထားတဲ့ အေျဖေတြက ကၽြန္မ လက္လွမ္းမီသေလာက္ တင္ျပထားတာသာျဖစ္ၿပီး ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ ရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္တဲ့အတြက္ မျပည့္စံုမႈ (သို႔) ခၽြတ္ယြင္းမႈ တစ္ခုခု ရွိေနပါက စာေရးေဖာ္ေတြ အပါအ၀င္ မည္သူမဆို ျဖည့္စြက္ ေျဖၾကားေပးျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ေမးခြန္းေမးသူမ်ား အေနျဖင့့္လည္း ေျဖထားသည္မ်ားကို မရွင္းလင္းပါက ထပ္ေမးႏိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ ဒီလို ထပ္ေမးလာရင္လဲ
၀ိုင္း၀န္း ေျဖၾကားေပးဖို႔ကို စာေရးေဖာ္ေတြ အားလံုးကို ဖိတ္ေခၚပါတယ္။

ကိုသက္ ။ ။ မ်က္ကြင္း အရမ္းညိဳတာဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတာသိပါရေစဆရာ။

မ်က္ကြင္းညိဳ ရျခင္းရဲ႕ အေႀကာင္းေတြက- - မ်ိဳးရိုးေႀကာင့္ - Allergy (ဓာတ္မတည့္မႈ ရွိျခင္း)- အိပ္ေရး မ၀ျခင္း- ႏွာပိတ္ျခင္း- ခႏၶာကိုယ္မွ ေရဓာတ္ဆံုး ရံႈးျခင္း (ဥပမာ။ ။၀မ္းေလွ်ာျခင္း ၊ အန္ျခင္း.... စသည္တို႔ေႀကာင္႔)- သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ေသြးအားနည္းျခင္း- အသက္ႀကီးလာျခင္း- စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း- အာဟာရ လံုေလာက္စြာ မစားေသာက္ျခင္း- ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း- အလြန္အၾကဴး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း- Vitamin –K ဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း- အရမ္း ေနေရာင္ အထိခံျခင္း ကုသမႈကေတာ႔-မိမိမွာ အထက္က ျပႆနာေတြ ရွိေနရင္ အဲဒါေတြ ကိုျပဳျပင္ဖို႔ ၊ ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ Hydrating Facial mask ကို တစ္ပတ္ႏွစ္ႀကိမ္ခန္႔ အသံုးျပဳျခင္း ၊ သခြားသီးပါးပါး
အ၀ိုင္းေလးမ်ားကို မ်က္လံုးနားတြင္ ကပ္ျခင္း(တစ္ခါလွ်င္ ၁၀မိနစ္ခန္႔) ၊ မနက္ႏွင့္ ညတြင္ ေရေအးေအးျဖင့္ မ်က္ႏွာသစ္ျခင္း ၊ အာဟာရျပည္႔၀စြာ စားေသာက္ျခင္း ၊ ေဂၚဖီ ၊ လိေမၼာ္ ၊ သခြားသီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီ စေသာ လတ္ဆတ္ေသာ အသီးအရြက္ မ်ားမ်ားစားျခင္း ၊ ေကာင္းေကာင္း အနားယူျခင္း ၊ Vitamin–K ႏွင္႔ ရွားေစာင္းလက္ပတ္ ပါ၀င္ေသာ Eye cream မ်ိဳးကို လိမ္းျခင္း၊ မသက္သာလွ်င္ အေရျပား ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသတိုင္ပင္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ (Dr စိုင္းေ၀ေအာင္)

Khinethin ။ ။ ေလျဖတ္တာ အေၾကာင္း ေဆာင္းပါး ေရးပါဦး။ ေနာက္ ေအးတဲ့ေဒသမွာ ေနရင္ ဘယ္လို က်န္းမာေရး အကာအကြယ္ လုပ္ရမလဲ။ ေရခ်ိဳးတာတို႔ အစားစားတာတို႔ ေနာက္ဘယ္လိုေနသင့္သလဲ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ေလျဖတ္ျခင္းမွာ အဓိကကေတာ့ ဦးေႏွာက္ကို ပို႔ေပးေနတဲ့ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႔ၿပီး ဦးေႏွာက္ တစ္ရွဴးတခ်ိဳ႕ ပ်က္စီးသြားလို႔ ဦးေႏွာက္မွာ ေအာက္စီဂ်င္ အေထာက္အပံ့ မရေတာ့တဲ့အတြက္ ဦးေႏွာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ ဦးေႏွာက္ၾကား အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားေတာ့ ဦးေႏွာက္က သက္ဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရျဖစ္သြားၿပီး ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဘယ္လိုအမ်ိဳးအစား ေလျဖတ္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေလျဖတ္တဲ့သူ အားလံုးကေတာ့ ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ထပ္မျဖစ္ဖို႔ အတြက္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြ မ၀င္ႏိုင္ေအာင္ က်န္းမာေရးကို ပံုမွန္အတိုင္း ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အစာအဟာရ မွ်တဖို႔၊ အ၀မလြန္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ လႈပ္ရွားမႈရွိေနဖို႔ အျမဲလိုအပ္ပါတယ္။

ကုသမႈကို ျပန္လည္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း (Rehabilitations) ေတြ လုပ္ရင္ ဦးေႏွာက္ တစ္ရွဴးပ်က္စီး ဆံုးရႈံးမႈ အနည္းအမ်ားအေပၚ မူတည္ၿပီး အနည္းအက်ဥ္း ဒါမွမဟုတ္ လံုး၀ ျပန္လည္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္သြားတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းအေပၚ မူတည္ၿပီး လုပ္ရမည့္ ေလ့က်င့္ခန္းက ကြဲျပားတဲ့အတြက္ ေတြ႔ဖို႔လိုအပ္တဲ့့ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြကလည္း ကြဲျပားပါတယ္။ ဥပမာ စကားေျပာမရ၊ စကားေျပာမပီ ဒါမွမဟုတ္ အစာမ်ိဳရခက္ ျဖစ္သြားရင္ ေလ့က်င့္ခန္းအတြက္ Speech Pathologist နဲ႔ Dietician ကို ေတြ႔ရမယ္။ ကိုယ္ကာယ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း မသန္ ျဖစ္သြားရင္ Physiotherapist နဲ႔ Occupational therapist ကို ေတြ႔ရမယ္။ ေလျဖတ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားအေပၚ မူတည္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီးရင္ အိမ္မွာ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေန႔စဥ္ ကိစၥေတြနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔အတြက္ အေသးစိတ္ကို သင္ျပေပးလိမ့္မယ္။ Khinethin က ျမန္မာျပည္ထဲက လူနာအတြက္ ေမးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလို Rehabilitation Services ေတြ ရွိမရွိ ကၽြန္မ အတိအက် မသိတဲ့အတြက္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဆက္လုပ္သင့္တာကို ေလျဖတ္လို႔ ေဆးရံုတက္တုန္းက အဓိက တာ၀န္ယူ ကုသေပးခဲ့တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပန္တိုင္ပင္တာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပို႔စ္တစ္ခုကို သီးသန္႔ မတင္ႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။

Ko Zaw ။ ။ေသြးပ်စ္တဲ့ ေရာဂါကို ဘယ္လို ကုသရပါသလဲ။ ထိုေရာဂါအေၾကာင္း ေျပာျပေပးေစလိုပါသည္။

ေသြးပ်စ္ခဲတာက ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ Chemical ေတြ မမွ်တလို႔ ျဖစ္ႏိုင္သလို ေသြးထြက္လြန္ျခင္း၊ ေသြးယိုစီးျခင္းကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ Clotting Factor ေခၚ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ အင္ဇိုင္းေတြ ပံုမွန္ထက္ ပိုမ်ားေနလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ခန္႔မွန္းရံုနဲ႔ မသိႏိုင္ပဲ ေသြးစစ္ၿပီး ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ အားလံုးကို ေရတြက္ျခင္း (Full blood Count) ႏွင့္ Clotting Factors ေတြရဲ့ အေျခအေနကို ၾကည့္ၿပီးမွ သိႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြ မမွ်မတ ျဖစ္ေနရင္ မွ်တေအာင္ ကုသရမယ္။ Clotting Factor ေတြ လြန္ကဲေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ Anticoagulant လို႔ ေခၚတဲ့ ေသြးကို မခဲေစႏိုင္တဲ့ ေဆးေတြကို ဆရာ၀န္ ညြန္ၾကားခ်က္အတိုင္း သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးပ်စ္လြန္းျခင္းႏွင့္ က်ဲလြန္းျခင္း ႏွစ္ခုစလံုးက အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းသာ လိုက္နာေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။

Uranusaquarian ။ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ မီးယပ္က်န္းမာေရးကိစၥေတြကိုေရာ ေမးျမန္းလို႔ ရပါသလားရွင္။

အမ်ိဴးသမီးေတြ မီးယပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕ကို Labels ေအာက္က Reproductive Health ကိုႏွိပ္လိုက္ရင္ အဲဒီထဲက ပို႔စ္ေတြထဲမွာ ရွာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ သိခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ အဲဒီထဲမွာမပါလို႔ ေမးခြန္းသီးသန္႔ ထပ္ေမးရေတာ့ ေမးတဲ့ေမးခြန္းအေပၚ မူတည္ၿပီး ေျဖေပးလို႔ရပါတယ္။

mr.lupay။ ။ B ပိုးကါကြယ္ေဆးထိုးနည္းနဲ႔ မေအာင္ရင္ ဘာဆက္လုပ္ရလဲ ဆိုတာေလးနဲ႔ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေၾကာင္းေတြကို အျပည့္အစံု ရွင္းျပေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုပါတယ္ အစ္မ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ဒီေမးခြန္းကို မေျဖခင္ labels ေအာက္က Hepatitis ေခါင္းစဥ္ထဲမွာရွိတဲ့ ပို႔စ္သံုးခုကို အရင္သြားဖတ္ဖို႔ Mr Lupay ကို အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

Hepatitis B & C (1)
Hepatitis B & C (2)
Hepatitis B

Hepatitis B အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေဆး ရွိပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးကို စနစ္တက် ထိုးထားရင္ ကူးဖို႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။

ကာကြယ္ေဆး စနစ္တက် ထိုးရမယ့္ နည္းလမ္းကေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္းဆိုရင္ ၀-၁-၆ လို႔ မွတ္သားပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ေဆး သံုးႀကိမ္ ထိုးရမယ္။ ပထမ တစ္ႀကိမ္ထိုးၿပီးရင္ ဒုတိယ တစ္ႀကိမ္ကို ၁ လ ျခားၿပီး ထိုးရပါမယ္။ တတိယ အႀကိမ္ကို ဒုတိယအႀကိမ္နဲ႔ ၆ လ ျခားၿပီး ထိုးရပါမယ္။

ကာကြယ္ေဆး ထိုးၿပီးတိုင္း အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုးကို ရာႏႈန္းျပည့္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ ၉၀ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ေတာ့ ကာကြယ္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာပါတယ္။ တိတိက်က် သိခ်င္ရင္ေတာ့ ေရာဂါ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အင္အား (Antibody titer) ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ ဆိုတာကို တိုင္းရပါတယ္။ အဲဒီလို တိုင္းလို႔ ဆရာ၀န္က စိတ္တိုင္းမက်ရင္ စတုတၳအႀကိမ္ ကာကြယ္ေဆး တစ္လံုး ထပ္ထိုးရတတ္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ B ရုတ္တရက္ (Acute) ရရွိပါက ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အဖ်ား၀င္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ၀မ္းသြားျခင္း အဆစ္အျမစ္နဲ႔ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲျခင္း တစ္ခါတစ္ရံ အေရျပား ယားယံျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ႏိုင္ၿပီး ဒီလကၡဏာေတြပဲ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရၿပီး ေရာဂါအတြက္ သီးသန္႔ေဆး မရွိပါဘူး။ အစာအာဟာရ လကၡဏာထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ကု အနားယူၿပီး ႏွစ္ပတ္၊ သံုးပတ္အတြင္း သက္သာေပ်ာက္ကင္း သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါရတဲ့ ဆယ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းခန္႔ နာတာရွည္ (Chronic) ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ နာတာရွည္ အသည္းအရာင္ အသား၀ါ ရထားသူဟာ အသည္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တျခား ဆက္ပြားေရာဂါေတြ ၀င္ဖို႔ သိပ္ကို နီးစပ္လို႔ အထူး ဂရုျပဳသင့္ပါတယ္။ အစာအာဟာရကို အသားဓာတ္ အလြန္အမင္း မစားဘဲ အရက္ကို လံုး၀ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ေနမေကာင္းမွ ဆရာ၀န္ျပျခင္း မဟုတ္ပဲ ဆရာ၀န္ႏွင့္ တစ္ႏွစ္ ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ေတြ႔မယ္ဆိုတာ တိုင္ပင္သတ္မွတ္ၿပီး အျမဲတမ္း ညြန္ၾကားမႈခံယူ၊ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္ရင္ ေရာဂါမရွိသူ နီးပါး ေနသြားႏိုင္ပါတယ္။

လိပ္ေခါင္းေရာဂါနဲ႔ Hepatitis B တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္မႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အသည္းက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အႀကီးဆံုး အတြင္းအဂၤါ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ၿပီး တျခား ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း အားလံုးနီးပါးနဲ႔ ဆက္စပ္ အလုပ္လုပ္ရေတာ့ အသည္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္တိုင္း တျခား ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ထိခိုက္မႈ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသည္းက အစာအိမ္မွ ပို႔လာတဲ့ အာဟာရေတြကို ျပန္လည္ စိစစ္ျပဳျပင္ ေနရာခ်ၿပီး ခႏၶာကိုယ္အႏွ႔ံ ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးေပးတဲ့ ႏွလံုးကို ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးရေတာ့ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ အသည္း အလုပ္လုပ္မႈ အားနည္းသြားတာနဲ႔ အစာေျခဖ်က္္မႈ စနစ္နဲ႔ အစာပို႔ေဆာင္မႈ စနစ္မွာလည္း အားနည္းသြားပါတယ္။ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေၾကာင္းကို ေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္ရရင္ သီးသန္႔ပို႔စ္တစ္ခု တင္ေပးပါမယ္။

Linn ။ ။ သြား အနည္းငယ္ေခါေနတာကို ျပင္ခ်င္ပါတယ္ သြားျပင္ရင္ အက်ဴိးအျပစ္ ဘာေတြ ျဖစ္နုိင္သလဲ ဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

သြားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရးက႑ကို ၀န္ေဆာင္တဲ့ Professionals သီးသန္႔ရွိလို႔ တျခား Health Care Professionals ေတြအေနနဲ႔ ဒီေမးခြန္းကို ေျဖႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္မ မထင္ဘူး။ သြားကို ျပဳျပင္ေပးေနတဲ့ Dental Surgeon ေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း လူနာကိုယ္တိုင္ကို ေတြ႔ၿပီး ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေန လူနာရဲ့ သြားဖံုးနဲ႔ သြားအရင္းရွိ အရိုး တည္ေဆာက္ပံု အေနအထားေတြကို အတိအက် စစ္ေဆးၿပီးမွ သိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕က သြားကိုပဲ ျပန္တည့္မတ္ေပးဖို႔ လိုၿပီး တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အရိုးကြင္းကိုပါ ျပဳျပင္ရတာ ရွိတယ္ဆိုတာ သိရပါတယ္။ ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေနအေပၚမူတည္ၿပီး အခ်ိန္ကာလနဲ႔ အက်ိဳးအျပစ္ေတြက ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။ အေျခခံ က်န္းမာေရးကို အစိုးရက တာ၀န္ ယူတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ Dental Health အတြက္ မိမိပိုက္ဆံနဲ႔ အိတ္စိုက္ အသံုးျပဳရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ Dental Health က တျခား က်န္းမာေရးကိစၥေတြထက္ ပိုၿပီး ေစ်းႀကီးပါတယ္ ရိုးရိုး Dentist ကို တခါေတြ႔ရင္ေတာင္ အေထြေထြ ဆရာ၀န္ကို တခါေတြ႔တာထက္ ပိုေစ်းႀကီးတယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားအလွျပဳျပင္တဲ့ Dental Surgeon ဆီက Information pack ဒါမွမဟုတ္ Leaflet ေတြကို အရင္ ဖတ္ၾကည့္ၿပီး မိမိျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေနကို အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ သိေအာင္ အရင္လုပ္ပါ။ ၿပီးေတာ့မွ Dental surgeon နဲ႔ေတြ႔ ကိုယ္ သိခ်င္တာ ေမးၿပီး တိုင္ပင္တာ အေကာင္းဆံုးပဲလို႔ ကၽြန္မ အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

အေျဖမ်ားကို ဖတ္ရန္ "Read More ..." ကို ႏွိပ္ပါ။

Read More...

Collapse...

Blood Groups

သင့္မိသားစုရဲ႕ ေသြးအုပ္စု

လူရယ္လို႔ ျဖစ္လာၿပီ ဆိုရင္ မ်ိဳးရိုးဆိုတာ ရွိလာပါတယ္။ မိမိကိုေမြးဖြားေပးခဲ႔တ႔ဲ အေဖရယ္ အေမရယ္ ဆီကေန မ်ိဳးရိုးဗီဇေတြ ဆက္ခံခဲ႔သလို မိမိကိုယ္တိုင္လည္း အရြယ္ေရာက္လုိ႔ အိမ္ေထာင္ရက္သား က်တ႔ဲအခါ မိမိရဲ႕ အိမ္ေထာင္ဖက္ ဆီက မ်ိဳးရိုးရယ္ ကိုယ့္ရဲ႕မ်ိဳးရိုးဗီဇရယ္ ၂ ခုေပါင္းၿပီး မ်ိဳးဆက္သစ္တစ္ခု ျဖစ္ေပၚလာၾကမွာပါ။ အဲဒီမ်ိဳးဆက္သစ္ေလးမွာ မိမိဘက္ကေရာ ၊ မိမိ အိမ္ေထာင္ဘက္ကေရာပါ မ်ိဳးရိုးဗီဇေတြ ဆက္ခံၾကမွာပါ ။ ဒါေၾကာင့္မိ႔ု ရင္ေသြးေလးရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇကို စစ္ေဆးၿပီး မိခင္ရင္း၊ ဖခင္ရင္းေတြ ေဖာ္ထုတ္ႏိုင္ၾကတာပါ။ မ်ိဳးရိုဗီဇ(Gene)ကို တိုက္ဆိုင္ စစ္ေဆးတာက ေငြကုန္ေၾကးက် ရွိၿပီး ျပည္တြင္းမွာ အခ်ိဳ႕အရာေတြက အလြယ္တကူ မလုပ္ႏိုင္တဲ့ အပိုင္းေတြ ရွိပါတယ္။

အလြယ္တကူ ခန္႔မွန္းႏိုင္တာကေတာ့ ေသြးအုပ္စုပါ။ မိမိရဲ႕ေသြးအုပ္စုန႔ဲ မိမိအိမ္ေထာင္ဘက္ရဲ႕ေသြးအုပ္စုကို သိခဲ့မယ္ဆိုရင္ မိမိရင္ေသြးေလးရဲ႕ ေသြးအုပ္စုကို ၾကိဳတင္ ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။ မိမိ ရင္ေသြးေလးရဲ႕ ေသြးအုပ္စုက ျဖစ္ႏိုင္တ႔ဲ ေသြးအုပ္စုမ်ိဳးန႔ဲ လုံး၀ လြဲေခ်ာ္ေနရင္ေတာ့ ေသခ်ာတဲ့ မွားယြင္းမႈ တစ္ခု ရွိေနပါၿပီ။ ဒီေဆာင္းပါးေလးကို ေရးရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းကေတာ့ က်ေနာ့္ကို ဒီအေၾကာင္းေလးန႔ဲ ပတ္သတ္ၿပီး ခင္ရာမင္ရာ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ေမးျမန္းခံရတာမ်ိဳး ၾကဳံရတာ တစ္ခါ မကပါဘူး။ ကိစၥမ်ားေျမာင္ လူတို႔ေဘာင္ ဆိုတ႔ဲ အတိုင္း အမ်ိဳးမ်ိဳး အေထြေထြေသာ အေၾကာင္းအရာ စုံလင္ပါတယ္။
စာဖတ္သူေတြ အေနန႔ဲ မိမိန႔ဲ တိုက္ရိုက္ မသက္ဆိုင္ေပမယ့္ ေဆးပညာ ဗဟုသုတ ရေအာင္ရယ္၊ မိမိရဲ႕ ရင္ေသြး မ်ိဳးဆက္သစ္ေလးမွာ ဘယ္လိုေသြးအုပ္စု အမ်ိဳးအစား ျဖစ္လာႏိုင္မလဲဆိုတာ ၾကိဳတင္ ခန္႔မွန္း ႏိုင္ေအာင္ရယ္၊ ေနာက္တစ္ခါ က်ေနာ့္ကို လာေမးတ႔ဲသူ ရွိခဲ့ရင္လဲ ေပးဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ဆိုၿပီး ဒီေဆာင္းပါးေလးကို ေရးလိုက္ပါတယ္။

ေသြးအုပ္စု (၄)ခု ရွိတယ္ဆိုတာ အားလုံး သိၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ မိဘရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇေတြကို ဆက္ခံၿပီး ရင္ေသြးေလးမွာ အဲဒီ ေလးအုပ္စုထဲကေန ဘယ္ေသြးအုပ္စုမ်ိဳး ျဖစ္မလဲ ဆိုတာကို ဆုံးျဖတ္သြားတာပါ။ မိခင္န႔ဲ ဖခင္ဆီက မ်ိဳးရိုးဗီဇ တစ္၀က္စီေပါ့။ အလြယ္ေၿပာရရင္ လူတိုင္းလူတုိင္းရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇမွာ ခရိုမိုဆုန္း ၄၆ခု ရွိပါတယ္။ ၂ ခု တစ္တြဲ အတြဲလိုက္ေနေတာ့ ၂၃စုံ ရွိပါတယ္။ မိမိ ရင္ေသြးေလးကို မ်ိဳးရိုးဗီဇ အေမြေပးတဲ့ အခု ခရိုမုိဆုန္း ၂၃ တြဲကေနတစ္ျခမ္းစီ ဖဲ့ထြက္ၿပီး မိမိအိမ္ေထာင္ဖက္ရဲ႕ ခရိုမိုဆုန္း ၂၃ခုန႔ဲ ေပါင္းၿပီး (တစ္ျခမ္း တစ္ျခမ္းစီ ေပါင္းၿပီး) ခရိုမိုဆုန္း ၂၃တြဲ ျပန္ရသြားတာပါ။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခရိုမိုဆုန္း ၂၃စုံ (၄၆ ခု)ကို ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ေသြးအုပ္စုကို ထိန္းခ်ဳပ္တ႔ဲ မိ်ဳးရိုးဗီဇ (၃) ခုရွိပါတယ္။ i ,IA န႔ဲ IB ပါ။
IA ကေသြးအုပ္စု"ေအ"ကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္ ။
IB ကေသြးအုပ္စု"ဘီ"ကို ကိုယ္စားျပဳပါတယ္ ။
IA န႔ဲ IB က i အေပၚ လႊမ္းမိုးပါတယ္။

မ်ိဳးရိုးဗီဇ ခရိုမိုဇုန္းေတြက အေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားသလို အတြဲလိုက္ ေနၾကတာပါ။
ဒါေၾကာင့္မို႔
ေသြးအုပ္စု ေအ ရဲ႕ မ်ိဳးရိုးွဗီဇဟာ IA + IA ဒါမွမဟုတ္ IA + i ၿဖစ္ပါတယ္ ။
ေသြးအုပ္စု ဘီ ရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇဟာ IB + IB ဒါမွမဟုတ္ IB + i ၿဖစ္ပါတယ္ ။
အိုင္အၾကီးက အိုင္အေသးေပၚကို လႊမ္းမိုးတာေၾကာင္႔ပါ ။
IA ေရာ IB ေရာ ၂ ခုလုံးပါတဲ့ IA + IB ေရာကေတာ့ ေသြးအုပ္စု ေအဘီပါ ။
IA ေရာ IB ေရာ ၂ ခုလုံးမပါတ႔ဲ i + i ကေတာ့ ေသြးအုပ္စု အို ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
သားသမီးကို ဆက္ခံတာကေတာ့ အခုတြဲေနတ႔ဲ အိုင္၂ လုံးက အိုင္တစ္ျခမ္းန႔ဲ မိမိအိမ္ေထာင္ဘက္ဆီက အိုင္ တစ္ျခမ္းေပါင္းၿပီး ဘယ္ေသြးအုပ္စုလဲ ဆိုတာကို ဆုံးျဖတ္သြားတာပါ။

ဥပမာ တစ္ခု ေပါင္းစပ္ျပပါမယ္။
အေဖ "ေအ"ေသြးအုပ္စုန႔ဲ အေမ "ဘီ"ေသြးအုပ္စုပါ။
အေဖ႔ဆီက "ေအ"ေသြး မ်ိဳးရိုးဗီဇဟာ IA + i ဆိုပါစို႔။
အေမ့ဆီက "ဘီ"ေသြး မ်ိဳးရိုးဗီဇဟာ IB + i ဆိုပါစို႔။
အေဖ့ဆီက တစ္ျခမ္းန႔ဲ အေမ့ဆီက တစ္ျခမ္း ေပါင္းပါမယ္။
ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အတြဲေတြက ေအာက္က ပုံေလးန႔ဲ ရွင္းျပ ထားပါတယ္။



ပုံမွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ allele ဆိုတာေတြက
A allele = IA
B allele = IB
O allele = i
ေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

ရင္ေသြးေလးမွာ ၿဖစ္လာႏိုင္တ႔ဲ ေသြးအုပ္စုေတြက
IA န႔ဲ I ေပါင္းသြားရင္ "ေအ"ေသြး ( IA + i )
IB န႔ဲ I ေပါင္းသြားရင္ "ဘီ"ေသြး ( IB + i )
IA န႔ဲ IB ေပါင္းသြားရင္ "ေအဘီ"ေသြး ( IA + IB )
I အခ်င္းခ်င္းေပါင္းသြားရင္ "အို"ေသြး ( ii )
ဆုိတ႔ဲ ေသြးအုပ္စု ေလးမ်ိဳးလုံး ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။
"ေအ"ေသြး န႔ဲ "ဘီ"ေသြး အိမ္ေထာင္ျပဳ ၾကရင္ ကေလးမွာ ေသြးအုပ္စု ( ၄ )မ်ိဳးလုံး ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ "ေအ"ေသြးန႔ဲ "ဘီ"ေသြး အိမ္ေထာင္ဘက္က လြဲရင္ အျခား ေသြးအုပ္စုေတြ အိမ္ေထာင္ျပဳရင္ ကေလးမွာ အဲဒီလို ေသြးအုပ္စု ေလးမ်ိဳးလုံး မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။

ဥပမာ ေနာက္တစ္ခု တြက္ျပပါမယ္။ "ေအ"ေသြး ဖခင္န႔ဲ "အို"ေသြး မိခင္ပါ။ "ေအ"ေသြး ဖခင္ရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇက IA + IA ဒါမွမဟုတ္ IA + i ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အိုေသြး မိခင္ရဲ႕ မ်ိဳးရိုးဗီဇကေတာ႕ i + i တစ္မ်ိဳးတည္း ျဖစ္ပါမယ္။ သူတို႔ ၂ ဦး ေပါင္းစပ္ ၾကရင္ ျဖစ္ႏုိင္တ႔ဲ မ်ိဳးရိုးဗီဇ အတြဲေတြက IAi ဒါမွမဟုတ္ ii ပဲ ရပါတယ္။
ဒါေၾကာင့္ "ေအ"ေသြးန႔ဲ "အို"ေသြး မိဘႏွစ္ဦး ေပါင္းစပ္ၾကရင္ "ေအ"ေသြး ဒါမွမဟုတ္ "အို"ေသြး ဒီ ၂ မ်ိဳးပဲ ရပါမယ္။ ကေလးေလးက "ဘီ"ေသြး၊ "ေအဘီ"ေသြး ျဖစ္ေနခဲ႔ရင္ ေသခ်ာတ႔ဲ မွားယြင္းမႈ တစ္ခု ရွိေနပါၿပီ။
ဒီလိုပဲ မိဘ ႏွစ္ဦးလုံး "အို"ေသြး ရွိတ႔ဲ မိသားစုမွာ "ေအ"၊ "ဘီ"၊ "ေအဘီ"ေသြး ရွိတ႔ဲ ကေလး ဘယ္လုိမွ ေမြးမလာႏိုင္ပါဘူး။ ေသြး အမ်ိဳးအစားတိုင္းကို ဒီမွာ တြဲမျပေတာ႔ပါဘူး။ စာဖတ္သူတို႔ စိတ္၀င္စားတယ္ဆိုရင္ တြဲၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။
အလြယ္တကူ ျဖစ္ေအာင္ မိဘ ၂ ဦးရဲ႕ ေသြးအမ်ိဳးအစားန႔ဲ ကေလးရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္တ႔ဲ ေသြးအမ်ိဳးအစားေတြကို ဇယားန႔ဲ ေဖာ္ျပလိုက္ပါတယ္။




အခုေလာက္ ဆိုရင္ မိမိ မိသားစု ေနာင္အနာဂတ္ ရင္ေသြးေလးရဲ႕ ေသြးအုပ္စုကို ခန္႔မွန္းႏိုင္ၾကၿပီလို႔ ေမ်ွာ္လင့္မိပါတယ္။
ေဆးပညာ ဗဟုသုတ တိုးပြားႏိုင္ၾကပါေစ။

Dr Zero

Read More...

Collapse...

Rhesus Factor

ေမ်ာက္ေသြး

က်န္းမာေရး အေၾကာင္း မေရး ၿဖစ္တာ နည္းနည္း ၾကာသြားပါၿပီ ။ ဒီေန႔ေတာ႔ ေမ်ာက္ေသြး အေၾကာင္း ေရးပါမယ္ ။ ေမ်ာက္ေတြ မွာရွိတ႔ဲ ေမ်ာက္ေသြး အေၾကာင္း ေတာ႔ မဟုတ္ပါဘူး ။ က်ေနာ္တို႔ လူခႏၶာကိုယ္ မွာရွိတ႔ဲ ေမ်ာက္ေသြး အေၾကာင္းေရးမွာပါ ။ က်ေနာ္တို႔ လူေတြမွာ ေမ်ာက္ေသြး ရွိတယ္ ဆိုတာ ကို အခ်ိဳ႕က တေနေနရာက ၾကားဖူး ၾကားမွာပါ ။ တခ်ိဳ႕ကေတာ႔ ဒီ ေမ်ာက္ေသြး မတည္႔တ႔ဲ ၿပႆနာကို ရင္ဆိုင္ဖူး ၾကမွာပါ ။ မိခင္က ေမ်ာက္ေသြး မရွိတ႔ဲ မိခင္က ကိုယ္၀န္ ေဆာင္တ႔ဲအခါ ဖခင္ေလာင္း ဆီက ေမ်ာက္ေသြး ပါတ႔ဲ သေႏၶ သားကိုရတ႔ဲအခါ ေမ်ာက္ေသြး မတည္႔မွဳ ေတြ ၿဖစ္လာတာပါ ။ က်ေနာ္ နည္းနည္း ဆက္ရွင္း ၿပပါမယ္ ။

က်ေနာ္တို႔ရဲ ႕ ေသြး အုပ္စုေတြကို အဓိက ( ၄ ) အုပ္စုရွိတယ္ဆိုတာ သိၿပီးသား ၿဖစ္မွာပါ ။
A , B , AB , O ဆိုတ႔ဲ ေသြး အုပ္စုေတြပါ ။ အဲဒီ ABO ေသြးအုပ္စုအၿပင္ Rh ေသြးအုပ္စု ဆိုတာ ရွိပါ ေသးတယ္ ။ ...
ေသြးနီဥ ေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာၿပင္ေပၚမွာ Rh Antigen ပါခဲ႔ လို႔ရွိရင္ Rh Positive ေသြးအုပ္စု ၿဖစ္ၿပီး ၊ Rh Antigen မပါခဲ႕လို႔ရွိရင္ေတာ႕ Rh Negative ေသြးအုပ္စုပါ ။ Rh blood group system ကိုထပ္ၿပီး အုပ္စု အေသးေတြ ခြဲလို႔ ရေသး ေပမယ္႔ က်ေနာ္ Rh (+) န႔ဲ Rh (-) အေၾကာင္းပဲ ေၿပာပါမယ္ ။

Rh ဆိုတာ Rhesus Factor ပါ ။ က်ေနာ္ အေပၚမွာ ေၿပာတ႔ဲ ေမ်ာက္ေသြး ေပါ႕ ။

Rhesus Factor က ဘာၿပႆနာေတြေပးႏိုင္သလဲ ။

ကိုယ္၀န္ ေဆာင္တဲ႔အခါ Rhesus Blood Group မတူညီမူ ၿပႆနာေတြ ေပးႏိုင္ ပါတယ္ ။ ဥပမာ ... မိခင္က Rh (-) ၊ ၀မ္းထဲက လြယ္ထားတ႔ဲ ကေလးေလးက Rh (+) အေဖဆီက Rh (+) ေသြးသာ အေမြ ဆက္ခံခဲ့ မယ္ ဆိုရင္ မိခင္က Rh (-) နဲ႕ ကေလးရဲ႕ Rh (+) အဆင္မေၿပ တာေတြၿဖစ္လာပါတယ္ ။

လူခႏၶာကိုယ္မွာ ဓာတ္မတည္႔တဲ႔ ပစၥည္း တစ္ခု ၀င္လာရင္ ခႏၶာကိုယ္က ၿပန္လည္ တုန္႔ၿပန္ပါတယ္ ။ ၀င္လာတ႔ဲ ပစၥည္းကို Antigen လို႔ေခၚပါတယ္ ။ Antigen ၀င္လာၿပီ ဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္က အဲဒီ Antigen ကိုမွတ္ထားၿပီး သူ႕ကို တိုက္ခိုက္ဖို႔ အတြက္ ပဋိ ပစၥည္းေတြ စတင္ ထုတ္လုပ္ ပါတယ္ ။ Antibody လို႔ေခၚပါတယ္ ။ ေနာက္တခါ အဲလို Antigen ေတြ ထပ္၀င္လာၿပီဆိုရင္ေတာ႔ ထုတ္လုပ္ထားတ႔ဲ Antibody န႔ဲ ၀င္လာတ႔ဲ Antigen ေတြ ကို တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီး တတ္ၾကပါတယ္ ။

က်ေနာ္တို႔ ေမ်ာက္ေသြး မတည္႔တ႔ဲ ၿပႆနာကို ပုံေလးေတြန႔ဲ ၾကည္႔ၾကပါစို႔ ။


အေဖ႕ဆီကရတ႔ဲ Rh (+) န႔ဲ မိခင္ Rh (-) က ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ထားတ႔ဲပုံပါ ။


မိခင္ကိုယ္က ကေလးရဲ႕ Rh (+) ေတြကို မိမိရဲ႕ ေသြးအတြင္းမွာ ရန္သူအၿဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး Antibody ထုတ္လုပ္ ေနတာပါ ။


Antibody ေတြက ကေလးေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ထဲ ၀င္သြားၿပီး Rh (+) ေသြးဆဲလ္ေတြကို တိုက္ခိုက္ ဖ်က္ဆီး ပစ္တာပါ ။

ဒီလို ၿပႆနာက ပထမသားဦးမွာ ( ပထမ ကိုယ္၀န္မွာ ) မၿဖစ္ပါဘူး ။ ဒုတိယ အၾကိမ္ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္တ႔ဲအခါ က်မွ မိခင္ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွာ အရင္ ကိုယ္၀န္ တုန္းက မွတ္ထား ထုတ္လုပ္ ထားတ႔ဲ Antibody ေတြက ဒုတိယ တခါမွာ အစြမ္းၿပ ေတာ႔တာပါ ။

ဒါေပမယ္႕ အရင္က ကိုယ္၀န္ ပ်က္က်ဖူးတာ ၊ ေသြးသြင္းဖူးတာ အစရွိတ႔ဲ Rh (+) န႔ဲ Rh (-) ေသြး ထိေတြဖူး ေစတာ ေတြ ရွိခဲ႔ရင္ မိခင္ေသြးမွာ Antibody ရွိေနၿပီး ပထမဦးဆုံး ကေလးမွာ ကို ၿပႆနာ ၿဖစ္တတ္ ပါတယ္ ။

မိခင္ရဲ႕ Antibody ေတြက ကေလးေလးရဲ႕ ေသြးနီဥ မ်က္ႏွာၿပင္က Rhesus Antigen ေတြကိုတိုက္ခိုက္ပါတယ္ ။ ဒီေတာ႔ ေသြးနီဥ ေလးေတြ ေပါက္ၿပီး ပ်က္ဆီး သြားပါတယ္ ။ ေမြးခင္းစ ကေလးေလး ေတြမွာ အသား၀ါ ပါတယ္ ။ သာမန္ အသား ၀ါတာမ်ိဳးန႔ဲ မတူပဲ ဆိုး၀ါး ၿပင္းထန္ ပါတယ္ ။ အလင္းေရာင္ ေပးတာ ( Phototherapy) အၿပင္ ထိထိ ေရာက္ေရာက္ ၾကပ္မတ္ ကုသဖို႔လဲ လိုအပ္ ပါတယ္ ။ လိုအပ္ရင္ ကေလးေလး ကိုယ္ထဲက ေသြးေတြကို လဲလည္ၿပီး (Exchange Blood Transfusion ) ကုသဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္ ။ ဒါမွသာ တသက္လုံး ဉာဏ္ရည္ မမွီတာေတြ စတ႔ဲ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳး ေတြကို ကာကြယ္ တားဆီး ႏိုင္မွာ ၿဖစ္ပါတယ္ ။

အခု တိုးတက္ လာတ႔ဲ ေခတ္ မွာေတာ႔ Rh ၿပသနာမ်ိဳးကို ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ႏိုင္ပါၿပီ ။ မိခင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ေတြကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္ ေနခ်ိန္ အတြင္းမွာန႔ဲ ေမြးဖြားခါနီးမွာ RhoGAM လို႔ ေခၞတ႔ဲ Rho(D) immune globulin ထိုးၿပီး ကာကြယ္ႏိုင္ပါၿပီ ။

Rh Incompatibility အေၾကာင္း အက်ဥ္းခ်ဳံးၿပီး ေရးလိုက္ပါတယ္ ။ ၿပည္႔ၿပည္႔စုံစုံ မဟုတ္ေပမယ္႕ ေမ်ာက္ေသြး ဆိုတ႔ဲ အေၾကာင္း တေစ႔တေစာင္း စာဖတ္သူေတြ သိသြား တာေပါ႕ ။

က်န္းမာေရး ဗဟုသုတ တိုးပြား ႏိုင္ၾကပါေစ ။

Dr Zero

Read More...

Collapse...

Treatment of Leukemia

ေသြးကင္ဆာ ကုသျခင္း

ဒီတစ္ခါ မွာေတာ႔ ေသြးကင္ဆာ ကို ကုသႏိုင္ တဲ႔ နည္းလမ္း ေလးေတြ ကို ေျပာျပ ပါမယ္။ ေယ်ဘူယ် အားျဖင္႔ ေသြးကင္ဆာ ေ၀ဒနာရွင္ ေတြကို -

(၁) Chemotherapy
(၂) Interferon therapy
(၃) Radiation therapy
(၄) Stem cell transplantation
(၅) Surgery

ဆိုျပီး ကုသနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ မ်ားေသာ အားျဖင္႔ ကင္ဆာ ေရာဂါ ပါရဂူေတြဟာ ကုသပုံ ၁မ်ိဳး ထည္း မဟုတ္ဘဲ ေပါင္းစပ္ ကုသ တတ္ၾက ပါတယ္။ ကုသနည္း တိုင္းမွာ ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳး ေတြ ဒြန္တြဲ ေနတတ္ ပါတယ္။ stem cell transplant ဆိုလွ်င္ ကုန္က် စရိတ္ အလြန ္ၾကီးမားျပီး ေဆးရံု မွာလည္း ၾကာရွည္စြာ ေနရ တတ္ပါတယ္။ ေရာဂါ အမ်ိဳးအစား ေပၚ မူတည္ျပီး ကုသပံု ကုသနည္း လည္း ကြာျခား တတ္ပါတယ္။

Chemotherapy

ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြကို ဖ်က္ဆီးဖို႔ အာနိသင္ ျပင္းတဲ႔ ေဆး၀ါးမ်ားကို သံုးစြဲျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ leukemia အမ်ိဳးအစား ေပၚ မူတည္ျပီး ေဆး၀ါး ေရြးခ်ယ္ရာမွာ မတူညီ တတ္ပါဘူး။ အဆိုပါ ေဆးမ်ားဟာ လွ်င္ျမန္စြာ တုိးပြား လာတဲ႔ ကင္ဆာ ဆဲလ္ေတြကို ဖ်က္ဆီး ပစ္ပါတယ္။ ဆိုးက်ိဳး က ခႏၶာကိုယ္မွာ ရွိတဲ႔ ေသြးျဖဴဥ၊ ေသြးမႊား ၊အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာ ရွိတဲ႔ လ်င္ျမန္စြာ တိုးပြား တဲ႔ ပံုမွန္ ဆဲလ္ ေတြကိုပါ ထိခိုက္ တတ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင္႔ အဆိုပါ ေဆး၀ါးမ်ားနဲ႔ ကုသ ေနခ်ိန္မွာ

(၁) ဆံပင္ကြၽတ္ျခင္း
(၂) ပါးစပ္မွာ အနာ ေပါက္ျခင္း
(၃) ေသြးအားနည္း ေရာဂါ ခံစား ရျခင္း
(၄) ေသြးျဖဴဥ အေရအတြက္ က်ဆင္းျပီး ကူးစက္ ေရာဂါ ခဏခဏ ၀င္တတ္ျခင္း
(၅) အစာအိမ္ႏွင့္ အူ လမ္းေၾကာင္း ဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာမ်ား (အန္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႔ျခင္း၊ ၀မ္းေလွ်ာျခင္း - စသည္)

ခံစား ရတတ္ ပါတယ္။

ကုသရာမွာ အဓိက သံုးစြဲတဲ႔ ေဆး၀ါး ေတြကေတာ႔ daunorubicin, doxorubicin, cytarabine, hydroxyurea, busulfan, prednisone, vincristine sulfate, cyclophosphamide, chlorambucil, fludarabine phosphate, pentostatin, cladribine တို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

Interferon

ဗိုင္းရပ္ ပိုး၀င္ ထားတဲ႔ ဆဲလ္ေတြက ထုတ္ေပးတဲ႔ ပရိုတိန္း (အသားဓါတ္) တစ္မိ်ဳး ျဖစ္တဲ့ အင္တာဖာ႐ြန္ Interferon ဟာ leukemia ဆဲလ္ မ်ား မပြားႏိုင္ ေအာင္ တားဆီး ေပးပါတယ္။ ေယဘူယ် အားျဖင္႔ stem cell transplant လုပ္ရန္ မသင္႔ေလွ်ာ္တဲ႔ လူနာ အသစ္ ေတြမွာ အသံုးျပဳ ေလ႔ရွိပါတယ္။ ဆိုးဆိုး ၀ါး၀ါး ေဘးထြက္ ဆိုးက်ိဳး မရွိ ေပမယ္႔ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ၾကြက္သားမ်ား နာက်င္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ အရိုး အဆစ္မ်ား နာက်င္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ကိုယ္ပူခ်ိန္ တက္ျခင္း၊ ခ်မ္းတံုျခင္း စတဲ႔ ေ၀ဒနာ ေတြကို ခံစား ရတတ္ ပါတယ္။

stem cell transplantation

မူလ ဗီဇ ဆဲလ္မ်ား အစားထိုး ထည့္သြင္းျခင္း မလုပ္ခင္မွာ leukemia cell ေတြကို chemotherapy ၊ radiotherapy စတာ ေတြနဲ႔ ေခ်ဖ်က္ ပစ္ရ ပါတယ္။ ဒီေနာက္ မွာေတာ႔ stem cell မ်ား သြင္းေပးျပီး ရိုးတြင္း ခ်ဥ္ဆီ ကေန ေသြးဆဲလ္ အသစ္မ်ား ထုတ္ေပး ပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္ရာမွာ Autologous နဲ႕ Allogeneic ဆိုျပီး (၂) မ်ိဳးရွိပါတယ္။Autologous ဆိုတာက ေတာ႔လူနာရဲ႔ Stem cell ကို ျပန္သံုး တာပါ။ စိတ္မခ် ရလို႔ ဒီနည္းကို အသံုးနည္း ပါတယ္။ Allgoneic ဆိုတာ ကေတာ႔ တစ္ျခား သူရဲ႔ stem cell ကို သံုးတာပါ။ ဒီနည္းလမ္း ကို အသံုးျပဳ ရင္ေတာ႔ လူနာရဲ႔ ခုခံအား စနစ္ကို ဖိႏွိပ္ ထားဖို႔ ေဆး၀ါး ေတြ သုံးရ ပါတယ္။ ဒါမွသာ ခႏၵာကိုယ္ထဲ ၀င္ေရာက္ လာတဲ႕ တစ္ပါး သူရဲ႔ ဆဲလ္ေတြကို reject မလုပ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ Transplant လုပ္ျပီး ရင္ေတာ႔ လူနာရဲ႔ ေသြးျဖဴဥ အေရ အတြက္ ၅၀၀ ေက်ာ္တဲ႔ အထိ သီးသန္႔ခန္း မွာ ထားရ ပါမယ္။ ၂-၃ ပတ္ ၾကာရင္ေတာ႔ ေသြးျဖဴဥေတြ စျပီး ထုတ္ေပး ပါလိမ္႔မယ္။ ေနာက္ ေသြးမႊား နဲ႔ ေသြးနီ ဥေတြ ထုတ္ေပး ပါလိမ္႔မယ္။ ေသြးျဖဴဥ အေရအတြက္ ၁၀၀၀ ေက်ာ္ ရင္ေတာ႔ ေဆးရံု က ဆင္းႏိုင္ ပါျပီ။ stem cell transplant ဟာ အေမရိကန္ ေဒၚလာ ၁သိန္းႏွင္႔ အထက္ ကုန္က် နိုင္ျပီီး၊ လူနာရွဴ သြင္းတဲ႔ ေလကို ပါ စစ္ထုတ္ သန္႕စင္ျခင္း လုပ္ေပး ရတဲ႔ အတြက္ အရည္ အေသြး ျမင္႔တဲ႔ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ ေတြ လိုအပ္ ပါတယ္။

Surgery

ခြဲစိပ္ ကုသျခင္း ကေတာ႔ သိပ္ျပီး အသံုး မရွိလွ ပါဘူး။ ေဘလံုး ၾကီးလာ ရင္ေတာ႔ ေဘလံုးကို ခြဲစိတ္ ဖယ္ရွား ေပးပါတယ္။

က်န္းမာ ရႊင္လန္း ၾကပါေစ ...

Read More...

Collapse...

Leukemia (1)

ေသြးကင္ဆာ အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ (၁)

Leukemia ဆိုတဲ႔ ေသြးကင္ဆာအေၾကာင္း ကို မေရးခင္ ကြၽန္ေတာ္ဟာ ကင္ဆာ ေရာဂါ အထူးကု မဟုတ္သလို ေသြးေရာဂါ ဆိုင္ရာ ပါရဂူလည္း မဟုတ္ပါဘူး ဆိုတာ ၾကိဳတင္ ေျပာၾကား လိုပါတယ္။ အရမ္းက်ယ္ျပန္တဲ႔ ေခါင္းစဥ္ထဲကေန သိသင္႔ သိထိုက္ တာေလးေတြ ထုတ္ႏႈတ္ျပီး တင္ျပ လိုပါတယ္။

ေသြးကင္ဆာ အေၾကာင္း မေျပာခင္ ပံုမွန္ ေသြးဆဲလ္ေတြ အေၾကာင္း ေျပာျပ လိုပါတယ္။ bone marrow လို႔ ေခၚတဲ႔ ရိုးတြင္း ခ်ဥ္ဆီ ကေန ျပီးေတာ႔ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ၊ နဲ႔ platelet ဆိုတဲ႔ ေသြးမႊားဆဲလ္ (၃) မ်ိဳးကို ထုတ္လုပ္ ေပးပါတယ္။ သူတို႔ (၃) မ်ိဳး မွာ ကိုယ္စီ တာ၀န္ေတြ ရွိပါတယ္။ ေသြးနီဥေတြက ေအာက္ဆီဂ်င္ကို သယ္ေဆာင္ ေပးျပီး ေသြးနီဥ နည္းရင္ေတာ႔ ေသြးအားနည္း ေရာဂါ (anemia) ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ ေသြးျဖဴဥရဲ႔ တာ၀န္ ကေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္း ၀င္ေရာက္ လာတဲ႔ ေရာဂါ ပိုးမႊား ေတြကို တိုက္ခိုက္ ေပးပါတယ္။ ေသြးျဖဴဥေတြ ပံုမွန္ မဟုတ္ရင္ေတာ႔ ေရာဂါ ပိုးမႊားေတြကို တိုက္ဖ်က္ ႏိုင္စြမ္း၊ ကာကြယ္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းျပီး ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ထူေျပာ တတ္ပါတယ္။ platelet (ေသြးမႊား) ကေတာ႔ ေသြးခဲရာမွာ တာ၀န္ယူျပီး ေသြးအလြန္အကြၽံ မထြက္ေအာင္ ကာကြယ္ ေပးပါတယ္။

leukemia ေရာဂါမွာေတာ႕ရိုးတြင္းခ်ဥ္ဆီ ကေန ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ႔ ေသြးျဖဴဥ ေတြ ထုတ္ေပး ပါတယ္။ အစ ပထမေတာ႔ အဲဒီ ေသြးျဖဴဥ ေတြဟာ ပံုမွန္ ေသြးျဖဴဥ ေတြနဲ႔ မျခား အလုပ္ ေကာင္းေကာင္း လုပ္ၾက ပါေသး တယ္။ အခ်ိန္ၾကာလာ တာနဲ႔ အမွ် ေဖာက္ျပန္ လာသလို ေသြးနီဥနဲ႔ platelet တို႔ရဲ႔ မူလ တာ၀န္ ေတြကိုပါ ထိခိုက္ လာတဲ႔ အတြက္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ျပလာ ပါေတာ႔ တယ္။

leukemia ဘယ္ႏွစ္မ်ိဳးရွိပါသလဲ ?
အဓိက အားျဖင္႔ ေရာဂါလကၡဏာ ျမန္ျမန္ ျပသလား။ေႏွးေႏွး ျပသလား ဆိုတာကို အေျခခံျပီး -

(၁) chronic leukemia
(၂) acute leukemia

ဆိုျပီး (၂)မ်ိဳး ခြဲျခားႏိုင္ ပါတယ္။

Chronic leukemia မွာဆိုလွ်င္ မူမမွန္တဲ႔ ေသြးျဖဴဥ ေတြက ပံုမွန္ အလုပ္ေတြ လုပ္ေနၾကလို႔ အစပိုင္းမွာ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ မျပတတ္ပါဘူး။ အခိ်န္ ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် မူမမွန္ ဆဲလ္ အေရအတြက္ မ်ားလာျပီ ဆိုမွသာ ေရာဂါ လကၡဏာ ျပတတ္ ပါတယ္။

Acute leukemia မွာေတာ႔ မူမမွန္ ဆဲလ္ေတြဟာ အလွ်င္အျမန္ တိုးပြား လာရံုမက ပံုမွန္ အလုပ္ ေတြကို လံုး၀ မလုပ္ႏိုင္ တဲ႔အတြက္ ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ခ်က္ခ်င္း ျပတတ္ပါတယ္။

ေသြးျဖဴဥ အမိ်ဳးအစား ေပၚ မူတည္ျပီးလည္း အမိ်ဳးအစား ထပ္ခြဲ ႏိုင္ပါေသးတယ္။
lymphoid cell မွာ ျဖစ္ရင္ lymphocytic leukemia ၊ myeloid cell မွာ ျဖစ္ရင္ေတာ႔ myeloid leukemia လို႔ ထပ္ခြဲ ႏိုင္ပါတယ္။

Chronic Lymphocytic leukemia ။ အသက္ (၅၅) ႏွစ္ အထက္မွာ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ ကေလးေတြမွာ မျဖစ္သေလာက္ ပါပဲ။
Chronic Myeloid Leukemia။ အရြယ္ေရာက္ျပီး သူေတြမွာ အဓိက ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။
Acute Lymphocytic Leukemia ကေလးငယ္ ေတြမွာ အဓိက ျဖစ္ပြား တတ္ျပီး လူရြယ္ ေတြမွာ လည္း ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္။
Acute myeloid leukemia ဒီအမ်ိဳးအစား ကေတာ႔ လူၾကီး လူငယ္ မေရြး ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္။

ဘယ္လို လူမ်ိဳးေတြမွာ ျဖစ္ႏိုင္သလဲ ?
ဘာေၾကာင့္ leukemia ျဖစ္ရတယ္ ဆိုတာ ဘယ္သူမွ အတိအက် မသိၾကပါဘူး။ သုေတသန စာတမ္းေတြ အရေတာ႔ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ risks မ်ားတဲ႔ အေနအထား ေတြကို သတ္မွတ္ ႏိုင္ခဲ႔ ပါတယ္။

ဓါတ္ေရာင္ျခည္ သင္႔မႈ ။ ဒုတိယ ကမာၻစစ္ အတြင္းက ဂ်ပန္ကို က်ဲခ်ခဲ႔တဲဲ႔ အႏုျမဴဗံုး ဒဏ္မွ အသင္ရွင္ က်န္ရစ္ သူေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႔ ေဆြစဥ္ မ်ိဳးဆက္ ေတြမွာ leukemia ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ပိုမို ျဖစ္ပြားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆး ပညာ မွာလည္း ဓါတ္ေရာင္ျခည္ကို သံုးျပီး ကုသ ရတာ ရွိပါတယ္။ ဒါဟာလည္း သာမန္ လူေတြထက္ စာလွ်င္ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ဖို႔ အလား အလာ ပိုမ်ားပါတယ္။

ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ား ။ အလုပ္ခြင္မွာ ဘင္ဇင္း(Benzene) ၊ ေဖာ္မယ္ဒီဟိုက္ (Formaldehyde) စတဲ႔ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္း ေတြကို ကိုင္တြယ္ ထိေတြ႔ ေနရ သူေတြဟာ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ မ်ားပါတယ္။

ေဆး၀ါးမ်ား ။ အခ်ိဳ႕ေသာ ကင္ဆာ ေရာဂါ ကုသ ေဆး၀ါးမ်ားကို ၾကာရွည္ သံုးစြဲလွ်င္ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ဖို႔ အလားအလာ မ်ားပါတယ္။

Down syndrome ။ ေမြးရာပါ ေရာဂါ တစ္ခုျဖစ္ျပီး အဆိုပါ ေရာဂါ ေ၀ဒနာရွင္ မ်ားဟာ ေသြးကင္ဆာ ျဖစ္ပြား ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ား ပါတယ္။

Human T-cell leukemia virus-I ။ အဆိုပါ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေၾကာင့္ human T-cell leukemia ဆိုတဲ႔ ရွားပါး ေသြးကင္ဆာ တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္။ Myelodysplastic syndrome acute myeloid leukemia ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ပိုမ်ား ပါတယ္။

မ်ိဳးရိုးဗီဇ ။ အျခား ကင္ဆာ ေရာဂါမ်ား ကဲ႔သို႔ ေသြးကင္ဆာ ဟာလည္း မ်ိဳးရိုး လိုက္တတ္ပါတယ္။

ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား
မူမမွန္ ေသြးဆဲလ္ အေရအတြက္ အနည္း အမ်ား ေပၚ မူတည္ျပီး ေရာဂါ လကၡဏာေတြ ျပပံုလည္း မတူတတ္ ပါဘူး။ အဓိက ေရာဂါ လကၡဏာ ေတြကေတာ႔ ...

(၁) နာတာရွည္ အဖ်ားတက္ျခင္း၊ ညဘက္ ေခြၽးထြက္ျခင္း
(၂) ကူးစက္ေရာဂါ မၾကာခဏ ၀င္တတ္ျခင္း
(၃) ပင္ပန္း ႏြမ္းနယ္ျခင္း
(၄) ေခါင္းခဏခဏ ကိုက္ျခင္း
(၅) ေသြး မတိတ္ျခင္း
(၆) အရိုးနဲ႔ အဆစ္မ်ား နာက်င္ကိုက္ခဲျခင္း
(၇) အက်ိတ္ မ်ားထြက္ျခင္း
(၈) ေဘလံုး ၾကီးျခင္း

အထက္ ေဖာ္ျပပါ လကၡဏာ ေတြဟာ အျခားေရာဂါ ေျမာက္ျမားစြာ မွာလည္း ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ မိမိမွာ အဆိုပါ လကၡဏာ ေတြ ခံစား ေနရျပီ ဆိုရင္ေတာ႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ ေတြ႔ျပီး ေရာဂါ ျပသ သင္႔ပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Anaemia

ေသြးအားနည္းျခင္း အေၾကာင္း သိေကာင္းစရာ

“ဆရာ.. က်မ လံုး၀အေမာမခံႏုိင္ဘူးရွင႔္၊ ဟုိနားဒီနားသြားလည္း ေမာတာပဲ၊ လွဳပ္လွဳပ္ရွားရွားလုပ္ရင္ လည္းေမာတာပဲ၊ ရင္ကလဲ အၿမဲလွပ္လွပ္ လွပ္လွပ္နဲ႔”
“ခင္ဗ်ားမွာ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ရွိတယ္ဗ်”
“ဟုတ္တယ္ဆရာရယ္.. က်မ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ဟာ ဘယ္ေတာ႔မွ ၁၀၀ မေက်ာ္ပါဘူး”

ဒီျပႆနာဟာ ျမန္မာျပည္က လူနာနဲ႔ ဆရာ၀န္ေတြၾကားမွာ ခဏခဏ ေတြ႔ရေလ႔ရွိပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေျပာခ်င္တာက လူနာမွာ အနီးမီးယား (Anaemia) လို႔ေခၚတဲ႔ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ တနည္းဆိုရရင္ ေသြးအနီေရာင္ေဖ်ာ႔ေတာ႔ျခင္း ရွိေနတယ္လို႔ဆိုလိုတာပါ။ ဒါကို လူနာက ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေလ်ာ႔နည္းျခင္း (Hypotension) နဲ႔မွားတာပါ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးေရာက္ၿပီဆိုရင္ တခ်ိဳ႕ေသာဆရာ၀န္မ်ားက လူနာကို အခ်ိန္ကုန္ခံ ေလအကုန္ခံၿပီး မရွင္းျပေတာ႔ပါဘူး။ ကိုယ္႔၀တၱရားကုိယ္သိတဲ႔ ဆရာ၀န္တခ်ိဳ႕သာ ေသြးအားနည္းျခင္းနဲ႔ ေသြးေပါင္က်ျခင္းမတူေၾကာင္း ေယဘူယ်အားျဖင္႔ ရွင္းျပပါတယ္။ ဘာဆက္ျဖစ္သလဲၾကည္႔ရေအာင္။ ႏွစ္လ၊ သံုးလေလာက္ အၾကာမွာ ခုနကလူနာအမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္ဆီ ျပန္ေရာက္လာပါတယ္။

“ ဆရာ.. က်မရဲ႕ ေမာတာက မသက္သာလို႔ပါ”
“ က်ေနာ္ညႊန္ေပးလိုက္တဲ႔ ေသြးအားျဖည္႔ေဆး ေသာက္ရဲ႕လား”
“ အဲဒီေဆး အနီအေတာင္႔ႀကီးေတြေပါ႔ ဆရာရယ္.. က်မတစ္ခါ၊ ႏွစ္ခါေလာက္ေသာက္လိုက္တာ ေခါင္းထဲကမူးသလိုလို ျဖစ္တယ္.. လမ္းထိပ္ေဆးဆုိင္ကေတာ႔ အဲဒီေသြးအားတိုးေဆးေတြဟာ ေသာက္ေနက်မဟုတ္ပဲ ေသာက္ရင္ အခန္႔မသင္႔ရင္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေတြ အရမ္းတက္တယ္ေျပာတာပဲ။ က်မလဲ ေသြးတိုးေရာဂါရမွာစိုးလုိ႔ မေသာက္ျဖစ္ေတာ႔ဘူး”

ဆရာ၀န္က ေသြးအားျပန္ျပည္႔လာရန္၊ ေသြးအနီေရာင္ျပန္ရင္႔လာရန္ ေသြးအားျဖည္႔ေဆး/ေသြးအားတိုးေဆး (Hematinic) ညႊန္ေပးလုိက္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ျငားလည္း အရပ္ေျပာအရ ေသြးအားျဖည္႔ေဆးေသာက္လွ်င္ ေသြးေပါင္ခ်ိန္တုိးမည္စုိးသျဖင္႔ မေသာက္ပါေခ်။ ဒီေတာ႔လည္း ဆရာ၀န္ခမ်ာ ေသြးအားနည္းျခင္းနဲ႔ ေသြးေပါင္က်ျခင္းမတူေၾကာင္း၊ ေသြးအားျဖည္႔ေဆးသည္ ေသြးေပါင္မတက္ေစႏုိင္ေၾကာင္း စသည္ဓါတ္ျပားေဟာင္းႀကီးကိုပဲ ျပန္ဖြင္႔ရျပန္သည္။ ဆရာ၀န္တန္မဲ႔ လွ်ာရွည္လွေသာ ထုိဆရာ၀န္ထံသို႔ လူနာသည္ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ ျပန္မလာေတာ႔ေခ်။

ဘာဆက္ျဖစ္ၾကသနည္း။ လွ်ာရွည္ေသာအမွဳေၾကာင္႔ လူနာမရေတာ႔ေသာ ထုိဆရာ၀န္သည္ အင္တာနက္ေပၚတက္လာၿပီး ေအာက္တြင္ေဖၚျပလတၱံေသာ စာကိုေရးေလေတာ႔သည္။

ေသြးအားနည္းျခင္း (Anaemia) အေၾကာင္းသိေကာင္းစရာ

ေသြးအားနည္းျခင္း အမ်ိဳးမ်ိဳးရွိသည္႔ အနက္ ယခုေဖၚျပမည္႔ အေၾကာင္းအရာမ်ားမွာ ေသြးအားနည္းျခင္းမ်ား အေၾကာင္း ေယဘူယ်ၿခံဳၿပီး ေရးထားျခင္းျဖစ္ပါသည္။ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ဗိုက္တာမင္ ဘီ၁၂ ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ေဖါလစ္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔ေသြးအားနည္းျခင္း စသည္႔ သီးသန္႔ အေၾကာင္းအရာမ်ားကိုေတာ႔ ေနာင္အလွ်င္းသင္႔ သလုိ ေရးျပပါ႔မယ္။


ေသြးအေၾကာင္း တေစ႔တေစာင္း။

ေသြးအရည္နီရဲရဲမွာ ဘာေတြပါသလဲဆိုေတာ႔ -
၁။ ေသြးနီဥ (Red Blood Cells) - ခႏၶာကိုယ္အတြင္း ေအာက္စီဂ်င္ကို သယ္ေဆာင္ေပးသူ
၂။ ေသြးျဖဴဥ (White Blood Cells) - ကိုယ္ခႏၶာရဲ႕ ခုခံအားစနစ္/တပ္မေတာ္
၃။ ေသြးဥမႊာ(Platelets) - ထိခုိက္ရွနာမ်ားတြင္ ေသြးခဲ/ေသြးတိတ္ေစသူမ်ား
၄။ အသားဓါတ္မ်ား (Proteins) - အလုပ္တာ၀န္မ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားၾကသည္

ေသြးနီဥမ်ားကို ရုိးတြင္းခ်င္ဆီထဲမွာ ျပဳလုပ္ၾကသည္။ ေန႔စဥ္ ပ်က္စီးသြားေသာ သန္းေပါငး္မ်ားစြာေသာ ေသြးနီဥမ်ားကို အစားထိုးရန္ ရိုးတြင္းခ်င္ဆီမွ ေသြးနီဥအသစ္မ်ားသည္ ေသြးေၾကာမ်ားအတြင္းသို႔ စဥ္ဆက္မျပတ္ ၀င္ေရာက္ေနပါသည္။ ေသြးနီဥမ်ားတြင္ ေဟမိုဂလုိဘင္ (Haemoglobin) ဟုေခၚသည္ အနီေရာင္ ဓါတ္တမ်ိဳးပါရွိသည္။ ထုိ ေဟမိုဂလုိဘင္သည္ ခႏၶာကိုယ္ အတြက္မရွိမျဖစ္ေသာ ေအာက္စီဂ်င္ကို အဆုတ္မွတဆင္႔ တကိုယ္လံုးသို႔ ပုိ႔ေဆာင္ေပးသည္။

ေန႔စဥ္ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေဟမိုဂလိုဘင္ပါသည္႔ ေသြးနီဥအသစ္မ်ားကို တည္ေဆာက္ႏုိင္ရန္ သံဓါတ္၊ ဗိုက္တာမင္ဓါတ္ႏွင္႔ အျခားအာဟာရဓါတ္မ်ားကို စားသံုးလုိက္ေသာ အစားအေသာက္မ်ားမွ ရယူပါသည္။


ေသြးအားနည္းျခင္း ဆိုတာဘာလဲ။

ႏွစ္မ်ိဳးေၾကာင္႔ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
၁။ ပံုမွန္ထက္ ေသြးနီဥ အေရအတြက္နည္းေနျခင္း (ခႏၶာကိုယ္ထဲ ေသြးနီဥ စုစုေပါင္း နည္းမွေတာ႔ ေသြးနီဥထဲပါတဲ႔ ေဟမိုဂလိုဘင္ စုစုေပါင္းလည္း နည္းၿပီေပါ႔။)
၂။ ေသြးနီဥအေရအတြက္ ပံုမွန္ျဖစ္ေသာ္လည္း ေသြးနီဥထဲတြင္ပါ၀င္ေသာ ေဟမိုဂလိုဘင္(အနီေရာင္)ဓါတ္ ခ်ိဳ႕တဲ႔ေနျခင္း

အထက္ပါႏွစ္မ်ိဳးမွာ ဘာေၾကာင္႔ပဲ ေသြးအားနည္းနည္း (ေဟမိုဂလုိဘင္နည္းသြားတဲ႔အတြက္ေၾကာင္႔) ေအာက္စီဂ်င္သယ္ယူပုိ႔ေဆာင္ေရးကေတာ႔ က်သြားပါတယ္။


ေသြးအားနည္းျခင္း၏ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား။

အဓိကလကၡဏာေတြကေတာ႔ ေသြးအားနည္းေရာဂါမွာ ေအာက္စီဂ်င္ေလ်ာ႔နည္းစြာရျခင္းေၾကာင္႔ “ေလငတ္” တ႔ဲ လကၡဏာေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ေမာတယ္၊ ပန္းတယ္၊ တရိပ္ရိပ္ျဖစ္တယ္၊ လွဳပ္လွဳပ္ရွားရွားလုပ္တာနဲ႔ေမာတယ္၊ အေမာမေစ႔ဘူး စတာေတြေပါ႔။

တခါတေလေတာ႔လည္း ေခါင္းကုိက္တယ္၊ ရင္တုန္တယ္၊ ပါးစပ္ကအရသာတစ္မ်ိဳးႀကီးျဖစ္ေနတာတို႔၊ နားထဲ တ၀ီ၀ီျဖစ္ေနတာတုိ႔ စတာေတြလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေသေသခ်ာခ်ာၾကည္႔ရင္ေတာ႔ အသားအေရာင္၊ ႏွုတ္ခမ္း၊ လက္ဖ၀ါး ေျခဖ၀ါး ေဖ်ာ႔ေတာ႔ေတာ႔ ျဖစ္ေနမယ္ေပါ႔။ (မီးေနသည္ႏွဳတ္ခမ္းကို ျမင္ဘူးပါသလား။)

ေသြးအားနည္းျခင္းျဖစ္ရတဲ႔ အေျခခံေရာဂါေတြေၾကာင္႔လည္း အျခားေရာဂါလကၡဏာမ်ား ေတြ႔ရႏုိင္ပါတယ္။


ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ေစတဲ႔ အေၾကာင္းမ်ား

က။ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္း
ေသြးအားနည္းျခင္းျဖစ္ရတဲ႔ အေၾကာင္းေတြထဲမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါပဲ။ သာမန္အားျဖင္႔ေတာ႔ ေန႔စဥ္ အစားအေသာက္ကို ပံုမွန္စားမယ္ဆိုရင္ လိုအပ္တဲ႔ သံဓါတ္ကို အစားအေသာက္ထဲကရေနလို႔ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းျဖစ္ေလ႔မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ေအာက္ပါအေျခအေနေတြမွာေတာ႔ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔သြားႏုိင္ပါတယ္။

၁။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ားနဲ႔ ဖံြ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားဆဲကေလးသူငယ္မ်ား
- ဒီလိုအခ်ိန္ေတြမွာ ပံုမွန္အစားအေသာက္ကရတဲ႔ သံဓါတ္ဟာ မလံုေလာက္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
၂။ ရာသီေသြးေပၚမ်ားျခင္း
- တစ္လတစ္ႀကိမ္ ရာသီေသြးေၾကာင္႔ဆံုးရွံဳးသြားတဲ႔ ေသြးနီဥမ်ားေနရာကို ေသြးနီဥအသစ္မ်ား လံုေလာက္စြာ အစားမထုိးႏုိင္ျခင္း
၃။ သံဓါတ္စုပ္ယူမွဳမေကာင္းျခငး္
- အစားအေသာက္ထဲတြင္ သံဓါတ္လံုေလာက္စြာပါေသာ္လည္း အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွ စုပ္ယူမွဳမေကာင္းသျဖင္႔ သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ႏုိင္ပါတယ္။
၄။ အစာအိမ္/အူလမ္းေၾကာင္းေသြးစိမ္႔ျခင္း
- ခႏၶာကိုယ္အျခားေနရာမွာေသြးစိမ္႔ေနရင္ သိသာေပမယ္႔ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းမွာေသြးစိမ္႔ေနရင္ တတိတိနဲ႔ မသိမသာ အခ်ိန္ၾကာလာတဲ႔အခါ ေသြးေတာ္ေတာ္ဆံုးရွံဳးသြားႏုိင္ပါတယ္။
၅။ အာဟာရဓါတ္မွ်တေသာ အစာမစားျခင္း
- အစားအေသာက္တြင္ သံဓါတ္လံုေလာက္စြာမပါျခင္း။
၆။ သန္ေကာင္၊ တုတ္ေကာင္မ်ားရွိျခင္း။

ခ။ တစ္ျခားေသာ အေၾကာင္းမ်ား

၁။ ဗိုက္တာမင္ဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္း
- ဘီ၁၂ B12၊ ေဖါလစ္ Folic acid စသည္
၂။ ေသြးနီဥ ျပႆနာမ်ား
- ေသြးနီဥ ပံုသဏၴန္ Abnormal RBC, Fragile RBC ပံုမွန္မဟုတ္လွ်င္ ေသြးနီဥမ်ားပ်က္စီးလြယ္သည္႔ အတြက္ေၾကာင္႔ ျဖစ္ရပါသည္။ ဥပမာ - ငွက္ဖ်ားပိုး၀င္ေနေသာ ေသြးနီဥ Malaria၊ သာလစမီးယား Thalassaemia ၊ တံစဥ္ေကြးေသြးနီဥ Sickle Cell Anaemia၊ စက္လံုးပုံေသြးနီဥ
၃။ ရုိးတြင္းခ်င္ဆီျပႆနာမ်ား
- ေသြးကင္ဆာ Leukaemia ေၾကာင္႔ျဖစ္ရျခင္း (ရွားပါးေသာ္လည္း ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္)
၄။ အျခားနာတာရွည္ေရာဂါမ်ား
- ေသြးေလးဖက္နာ Rheumatoid Arthritis ၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းျခင္း Kidney failure၊ စသည္ နာတာရွည္ေရာဂါမ်ားေၾကာင္႔လည္း ေသြးအားနည္းျခင္းျဖစ္ေစပါသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံမွာ အမ်ားဆံုးေတြ႕ရတာကေတာ႔ အစားအေသာက္ေရွာင္ျခင္း၊ ကုိယ္၀န္ေဆာင္၊ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ နဲ႔ သန္ေကာင္ တုတ္ေကာင္ ေတြေၾကာင္႔ပါပဲ။


တရားခံကုိရွာျခင္း နဲ႔ ကုသျခင္း

ေသြးအားနည္းေၾကာင္းကို စမ္းသပ္ရတာလြယ္ပါတယ္။ ေသြး အနည္းငယ္ယူလုိက္ၿပီး ေသြးနီဥအေရအတြက္ပံုမွန္ရွိမရွိစစ္ေဆးျခင္း နဲ႔ ေဟမိုဂလိုဘင္ဓါတ္ျပည္႔မျပည္႔ စစ္လုိက္ရင္ ေျပာလုိ႔ရပါၿပီ။ သို႔ေသာ္လည္း ဒီလိုေသြးစစ္ၾကည္႔ရုံေလာက္နဲ႔ေတာ႔ ဘာေၾကာင္႔ေသြးအားနည္းရလည္းဆိုတဲ႔ အဓိကလက္သည္ကို မသိႏိုင္ပါဘူး။

တခါတေလေတာ႔လည္း ေသြးအားနည္းရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းဟာ ကြင္းကြင္းၾကီးေပၚေနတတ္ပါတယ္။ ဥပမာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ရာသီေသြးေပၚမ်ားျခင္း စတာေတြေပါ႔။ ဒီလိုဆိုရင္ေတာ႔ ေသြးအားနည္းရျခင္း အေၾကာင္းအရင္းကို တျခားထူးထူးေထြေထြရွာမေနေတာ႔ပဲ သံဓါတ္ပါ၀င္ေသာ ေသြးအားျဖည္႔ေဆး ကေလးေတြ ေပးၾကည္႔ပါတယ္။ အကယ္လို႔ ေသြးအားနည္းရျခင္း အေၾကာင္းကုိ တိတိပပမသိဘူးဆိုရင္ေတာ႔ ေသေသခ်ာခ်ာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးမွဳေတြလုပ္သင္႔ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေသာ ေသြးအားနည္းရျခင္းေတြရဲ႕ အေျခခံအေၾကာင္းဟာ မထင္မွတ္ပဲ ဆိုး၀ါးေနႏုိင္ပါတယ္။ ဥပမာ ေသြးကင္ဆာလိုဟာမ်ိဳးေပါ႔။

ေသြးအားနည္းျခင္းကို ကုသျခင္းေတြမွာလည္း လူနာေပၚမူတည္ျပီး အမ်ိဳးမ်ိဳးကြဲျပားႏုိင္ပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင္႔ကေတာ႔ သံဓါတ္ပါေသာ ေသြးအားျဖည္႔ေဆး (ေသြးအားတုိးေဆး ဆိုတဲ႔ အေခၚအေ၀ၚကို မသံုးပါႏွင္႔) မ်ားျဖင္႔ကုျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခု သတိထားရမွာက ေသြးအားျဖည္႔ေဆး ေသာက္ရင္ စေသာက္ျပီး ရက္ေပါင္း ၃၀ ေလာက္ အၾကာမွာမွ စတင္သိသာလာမွာပါ။ ဘာျဖစ္လုိ႔လည္းဆုိေတာ႔ ပံုမွန္ ေသြးနီဥ ျပဳလုပ္ခ်ိန္ဟာ အနည္းဆံုး ရက္ ၃၀ ၾကာလုိ႔ပါပဲ။ ေသြးအားအရမ္းနည္းေနတဲ႔သူ ဆိုရင္ေတာ႔ ေသြးသြင္းကုသျခင္းမ်ိဳးနဲ႔ စရပါတယ္။

သံဓါတ္ခ်ိဳ႕တဲ႔ျခင္းေၾကာင္႔မဟုတ္တဲ႔လူေတြဆိုရင္ေတာ႔ သက္ဆိုင္ရာ ဗုိက္တာမင္ေဆးမ်ားေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ရံဖန္ရံခါလည္း အျခားရွဳပ္ေထြးေသာ ကုထံုးမ်ားျဖင္႔လည္း လုိအပ္ရင္ ကုၾကပါတယ္။


Ref: http://www.patient.co.uk/showdoc/23068888/

Read More...

Collapse...

Raven BDC !

ျမန္မာႏိုင္ငံ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေျခစိုက္ ေဆာင္ရြက္ေနတဲ့ ေစတနာ့ ၀န္ထမ္း လူငယ္မ်ား စုေပါင္း တည္ေထာင္ထားတဲ့ ေတာက်ီးကန္း ေသြးလွဴရွင္အသင္း ( Raven Blood Donor Club ) ရ႕ဲ တရား၀င္ ဘေလာ့ဂ္ စာမ်က္ႏွာ မ်ား နဲ႕ မိတ္ဆက္ ေပးပါရေစ ...

ေတာက်ီးကန္း ေသြးလွဴရွင္အသင္း ဆိုၿပီး ျမန္မာလို ဘေလာ့ဂ္ စာမ်က္ႏွာ တစ္ခုနဲ႕ Raven Blood Donor Club ဆိုၿပီး အဂၤလိပ္လို စာမ်က္ႏွာ တစ္ခုပါ ... မြန္ျမတ္တဲ့ ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႕ ေသြးေကာင္း ေသြးသန္႕ေတြ အျမန္ဆံုး ရရွိေအာင္ (၂၄) နာရီ အခမဲ့ ေဆာင္ရြက္ ေပးေနတဲ့ လူမႈေရး အသင္း အဖြဲ႕ေလး အေၾကာင္း သိရွိေစလိုတဲ့ ဆႏၵ နဲ႕ မိတ္ဆက္ ေပးတာ ျဖစ္ပါတယ္ ... လင့္ခ္ မ်ားကို ႏွိပ္၍ သြားေရာက္ ေလ့လာ ႏိုင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ ...

လိုအပ္ပါက ကူညီေပး ႏိုင္ရန္ ဆက္သြယ္ရန္ လိပ္စာ၊ ဖုန္းနံပါတ္ ၊ အီးေမးလ္ မ်ားပါ ထည့္သြင္းထား ပါတယ္ ...

ရန္ကုန္ၿမိဳ႕တြင္း ေဆးရံုမ်ားမွာ တက္ေရာက္ကုသမႈ ခံယူေနေသာ လူနာမ်ား ေသြးသြင္းကုသရန္ လိုအပ္ပါက အခ်ိန္မေရြး ဆက္သြယ္ႏိုင္ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ။ လူမ်ိဳးဘာသာ မေရြး ေစတနာအေလွ်ာက္ အခမဲ့ ေသြးသန္႕လွဴဒါန္း ကူညီေနပါတယ္။

RAVEN Blood Donor Club was established in July 2006 by sympathetic, active and young men from various social work areas primarily with the humanity in mind for sharing and bringing in relevant social work experiences and to advocate social responsibility amongst youths through blood donation.

Vision : A beautiful and healthy lifestyle for the next generations.

Motto : For the next generations, the future is ours to make.

Contact :

Ko Moe Kyaw
No. 24 (4B), Theikpan Street,
Sin Minn Qtr, Ahlone Township.
West-Yangon, Yangon, Myanmar.

Ko Than Lwin Aung
No. 125, Laydaunggan Road,
Sa/ka Quarter, Thingangyun Township.
East-Yangon, Yangon, Myanmar.

Contact Phones (24 Hours)

- 09 504 3754
- 09 510 3290
- 09 517 5611

Email: Raven.Org@Gmail.com

Read More...

Collapse...