ပ်ားရည္၏ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား

ပ်ားရည္၏ ေကာင္းက်ိဳးမ်ား

ပ်ားရည္မွာက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ေကာင္းက်ိဳးအခ်က္အလက္ေတြ ေၿမာက္မ်ားစြာ ရွိေနတယ္ဆိုတာကို ကၽြန္ေတာ္ တို႔ ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ ။ သူ႔ရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးေတြနဲ႔ သင့္ရဲ႕ လူေနမႈ ဘ၀က်န္းမာေရး မွာ လြန္စြာ အသံုး၀င္ ပါတယ္တဲ့ ။ ပ်ားရည္ရဲ႕ ခ်ိဳၿမတဲ့ အရသာဟာ သင့္ရဲ႕ အရသာ အာရံုခံ အဖုေလးေတြကို လႈံ႕ေဆာ္ေပး ယံုသာ မကပဲ အစာစားခ်င္စိတ္ကိုလည္း ၿဖစ္ေပၚေစပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ အစားအစာမ်ား ခ်က္ၿပဳတ္ရာမွာလည္း ေမႊးပ်ံ႕ သင္း ၾကိဳင္ေနေအာင္ အသံုးၿပဳႏုိင္ၿပီး ပ်ားရည္နဲ႔ မုန္႔အမ်ိဳးမ်ိဳး ကို ၿပဳလုပ္စားသံုးႏုိင္ပါေသးတယ္ ။ ကယ္လို ရီ ေၿမာက္မ်ား စြာပါ၀င္ၿပီး လည္ေခ်ာင္းယားယံၿပီး မသက္မသာ ၿဖစ္တာေတြကိုလည္း ဖံုးအုပ္ကာ ကြယ္ေပး ထားႏိုင္ပါတယ္ ။ ယခုဆိုရင္စမ္းသပ္ေလ့လာသူေတြဟာ ပ်ားရည္ရဲ႕ ေဆးပညာဆိုင္ရာ ေကာင္းက်ိဳး (medical benefits ) ေတြကို ရွုေထာင့္ေပါင္းစံုကေန နည္းလမ္းေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ စမ္းသပ္အေၿဖထုတ္ေနၾကၿပီၿဖစ္ပါတယ္ ။

ပ်ားရည္ဟာ သင့္ရဲ႕ အာခံတြင္းထဲမွာ စိတ္ေက်နပ္မႈ ၿဖစ္ေစယံုသာမကပဲ ပိုးသန္႔စင္ေစၿခင္း ( Antiseptic) ၊ ဓါတ္တိုး ဆန္႔က်င္ပစၥည္း (Antioxidant) ၊ ခႏၶာကိုယ္သန္႔ရွင္းစင္ၾကယ္ေစၿခင္းစတာေတြကို လုပ္ေဆာင္ေပး ပါတယ္ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာဆိုရင္လည္း အေရၿပားနဲ႔ အသားအရည္ကို ၀င္းပစိုၿပည္ေစၿပီး ၿခံဳငံုၿပီးၾကည့္ မယ္ဆို ရင္ အနာက်က္ၿမန္ၿခင္း ။မ်က္ခမ္းစပ္ေရာဂါကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္ၿခင္းစတဲ့ ဦးေခါင္း ကေန ေၿခေထာက္ အထိ ေက်ာင္းက်ိဳးမ်ားစြာကို ေပးေစပါတယ္ ။ ပ်ားရည္ရဲ႕ အနာက်က္ၿမန္ တဲ့ ေကာင္းက်ိဳး ကို ေရွးႏွစ္ေပါင္း မ်ားစြာကတည္းက အသံုးၿပဳခဲ့ၾကၿပီး အထူးသၿဖင့္ ၿပတ္ရွနာမ်ားမွာ းပိုအသံုး၀င္ပါတယ္ ။ သာမန္ဖ်ား နာမႈနဲ႔ ေရာဂါေတြမွာလည္း ကုသမႈ အၿဖစ္အသံုးၿပဳႏိုင္ၿပီး မ်ိဳးဆက္တစ္ခုမွေန၍ ေနာက္တစ္ခုကို က်န္း မာေရးေကာင္း က်ိဳးေတြကို ဆင့္ကဲေပးေစပါတယ္ ။ UMF Manuka Honey လို႔ေခၚတဲ့ပ်ားရည္ဟာဆိုရင္ ယေန႔ပ်ား ရည္ရဲ႕က်န္းမာေ၇းဆိုင္ရာ ေဆြးေႏြးမႈေတြမွာ အရသာအရွိဆံုး ပ်ားရည္ေဆးအၿဖစ္ ထည့္သြင္းေၿပာ ဆိုေနၾကၿပီၿဖစ္ပါတယ္ ။ ဒီပ်ားရည္ဟာ ေရာဂါပိုးမႊားေတြကို တိုက္ထုတ္ယံုတင္မကပဲ တစ္ရွူးမ်ား အနာ က်က္ၿမန္ၿခင္းကို ကာကြယ္ေပးၿခင္း ၊ အမာရြတ္ၿဖစ္ၿခင္းႏွင့္ ေရာင္ရမ္းၿခင္းမ်ားကို ေလ်ာ့နည္းေစၿခင္း စတဲ့အခ်က္ေတြ ရရွိပါတယ္ ။ ဒါ့အၿပင္ အစာအိမ္နဲ႔ အူလမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ေရာဂါေတြၿဖစ္တဲ့ ၀မ္းသြားၿခင္း ၊ အစာမေၾကၿခင္း ၊ အစာအိမ္အနာမ်ားနဲ႔ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာၿခင္း ( GE) ကိုပါ ကုသဖို႔အတြက္ အသံုးၿပဳနိုင္ပါတယ္ ။

ပ်ားရည္ကို အစားအစာေတြမွာ အသံုးၿပဳၿခင္းနဲ႔ ေကာင္းက်ိဳးေတြကေတာ့ ပ်ားရည္ကို ရရွိတဲပင္ ရင္း နဲ႔ ေနရာေဒသအေပၚ မူတည္ပါတယ္ ။ ပ်ားေတြကေနရရွိတဲ့ပ်ားရည္ကို အသံုးၿပဳၿပီးေတာ့ propolis , royal jelly , beewax ( ပ်ားဖေယာင္း ) စတဲ့ ထုတ္ကုန္ေတြ ထုတ္လုပ္ၿပီး အသက္ရွုမ၀ၿခင္း ၊ ဆံပင္ကၽြတ္ၿခင္း ၊ အိပ္မေပ်ာ္ၿခင္း ၊ အဆင္အၿမစ္နာၿခင္း ၊ ၀က္ၿခံနဲ႔ မႈိုပိုး၀င္ၿခင္းစတာေတြမွာပါ အသံုးၿပဳတာေၾကာင့္ ပ်ားရည္ကို ရုိးရာေဆး ( Traditional medicine) အၿဖစ္ေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ အသံုးၿပဳေနၾကပါၿပီ ။ ဆက္လက္ၿပီး က်န္း မာေရး ဆိုင္ရာေကာင္းက်ိဳးေတြကို အေသးစိတ္ေလ့လာၾကည့္ရေအာင္ ။



၁ ။ Natures's Energy Booster

အရသာ ေကာင္းလြန္းတယ္ဆိုတဲ့ အၿပင္ပ်ားရည္ရဲ႔ေကာင္းက်ိဳးေတြအမ်ားၾကီး ရွိပါေသးတယ္ ။ သဘာ၀ ကစီဓါတ္ ပင္ရင္း ( Natural source of carbohydrate) ၿဖစ္ၿပီး လူေတြရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ ကို ခြန္အားနဲ႔ စြမ္း အင္ေတြကို ေပးေစပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ပ်ားရည္ကို စြမ္းေဆာင္ရည္ၿမင့္မားေစဖို႔ အကူပစၥည္း (Booster) အၿဖစ္အၿပင္ ၾကြက္သားမ်ားေညာင္းညာၿခင္း ၊ ေမာပမ္းႏြမ္းနယ္ၿခင္းေတြကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္ ။ သဘာ၀ သၾကားအခ်ိဳအရသာဟာ ေလ့က်င့္ခန္းၿပဳလုပ္ၿခင္းောကာင့္ ၿဖစ္ေပၚလာတဲ့ ေမာပန္းၿခင္းေတြကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္ ပါတယ္ ။ ပ်ားရည္ထဲမွာပါတဲ့ ဂလူးကို႔စ္ကို ခႏၶာကိုယ္က လွ်င္ၿမန္စြာ စုပ္ယူၿပီး စြမ္းအင္ကိုတိုး တက္ေစပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ fructose ကိုေတာ့ ေၿဖးညွင္းစြာ စုပ္ယူၿပ့ီး energy ကို ပံုမွန္ပဲေပးေစ ပါတယ္ ။ ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္ကိုလည္း တၿခားသၾကားဓါတ္ မ်ားႏွင့္ယွဥ္လွ်င္ထိမ္း ညွိေပးႏုိင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ပ်ားရည္ရဲ႕က်န္းမာေရးေကာင္းက်ိဳးေတြကိုသိေစဖိုပအတြက္

- သင္အလုပ္သြားခါနီးတုိင္းပ်ားရည္တစ္ဇြန္းခန္႔ ေသာက္သံုးသြားႏုိင္ပါတယ္ ။
- မနက္ပိုင္းေတြမွာ မၾကည္မလင္ႏိုးထတတ္ၿပီး စြမ္းအားမၿပည့္သလိုခံစားေနရရင္ ပ်ားရည္ ကို ေသာက္ သံုး ၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္ ။
- သင့္ကေလးငယ္ေတြဟာ ပင္ပင္ပန္းပန္းေဆာ့ကစားၿပီး ေက်ာင္းသြားဖို႔ ၿငင္းဆန္ေနပါသလား ။ ပ်ားရည္နဲ႔ sandwiches ကိုၿပင္ဆင္ေပးလိုက္ပါ ။ ဒါဆို တစ္ေန႔လံုး စြမ္းအားၿပည့္ၿပီး လန္းဆန္းတက္ၾကြေနပါလိမ့္မယ္ ။

၂ ။ Immunity System Builder

ပ်ားရည္ရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးအမ်ားၾကီးထဲကမွ အဖိုးတန္တဲ့အရာတစ္ခုကေတာ့ immune system booster အၿဖစ္ေဆာင္ရြက္ေပးၿခင္းပါပဲ ။ ပ်ားရည္ရဲ႕ ဓါတ္တိုးဆန္႔က်င္ဂုဏ္သတၱိနဲ႔ ဘတ္တီးရီးယားပိုးမႊားေတြကို သတ္ႏိုင္ တဲ့ အစြမ္းက အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းကို တိုးတက္ေကာင္းမြန္ေစၿပီး သင့္ကို က်န္းမာေပ်ာ္ ရြင္ေစႏုိင္ ပါတယ္ ။ ၿပင္ပပိုးမႊားေတြကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ မနက္စာမစားခင္ေလးမွာ ပ်ားရည္ တစ္ဇြန္းနဲ႔ lemon တစ္ဇြန္းေလာက္နဲ႔ ေရာၿပီး ေရေႏြးေႏြးနဲ႔ ေဖ်ာ္စပ္ေသာက္သံုးၿခင္းအားၿဖင့္ ပ်ားရည္ ရဲ႕ေကာင္းက်ိဳးေတြကို သိႏိုင္ပါတယ္ ။

၃ ။ Honey is Anti-Cancer !!

ပ်ားရည္ဟာ ကင္ဆာကို ကာကြယ္ေပးႏုိင္သလား ဆိုတာ မေသခ်ာေပမယ့္ လူအမ်ားစုကေတာ့ ပ်ားရည္ရဲ႕ ကင္ဆာ ကာကြယ္ၿခင္း ( Carcinogen preventing) နဲ႔ ကင္ဆာကာကြယ္ၿခင္းဂုဏ္သတၱိ ( Anti-tumour properties) ေတြကို စူးစမ္းေလ့လာေနၾကဆဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

၄ ။ အိမ္တြင္းအသံုး၀င္မႈမ်ား

- မီးေလာင္နာႏွင့္ ၿပတ္ရွနာမ်ား

ေရွးႏွစ္ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာကတည္းက ပ်ားရည္ကို အိမ္တြင္းသံုးေဆး ၀ါးတစ္လက္အၿဖစ္ မ်ားစြာ ေသာ ေရာ ဂါေတြနဲ႔ yeast ပိုး၀င္ၿခင္းေတြမွာ သံုးလာခဲ့ၾကပါတယ္ ။ အဆစ္အၿမစ္နာၿခင္း မွာလည္းအသံုး ၀င္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ ပိုးသတ္ႏုိင္တဲ့စြမ္းရည္ေၾကာင့္ အခ်ိဳ႔ေသာ ဘတ္တီးရီးယားေတြရဲ႕ၾကီးထြားႏိုင္မႈ ကို တားဆီးေပးၿပီး အနာသန္႔ ရွင္းေစၿခင္းနဲ႔ ပိုးမ၀င္ၿခင္းကို ၿဖစ္ေစပါတယ္ ။ အေရးေပၚ သဘာ၀ ေဆးစြမ္းတစ္လက္အေနနဲ႔လည္း ၿပည္တည္နာမ်ား ၊ အပူေလာင္ၿခင္း ၊ ဓါးရွၿခင္း ကို လည္းသက္သာေစပါတယ္ ။ပ်ားရည္ဟာ ေလထဲက စြတ္စိုထိုင္း မႈိုင္းမႈကို စုပ္ယူႏုိင္စြမ္းရွိၿပီး အနာက်က္ၿခင္းကို အားေပးပါတယ္ ။ ေရာင္ရမ္း နာက်င္မႈမ်ား ကိုလည္း ေလ်ာ့နည္းေစၿပီး အမာရြတ္တည္ၿခင္းကို နည္းေစပါတယ္ ။ Anitbacterial property မ်ားစြာပါ၀င္တဲ့ UMF Manuka ကုိ wound dressing အတြက္ အသံုးမ်ားၾကပါ့တယ္ ။

-အရက္ေသာက္သူမ်ားအတြက္
သင္ဟာ တခါတရံမွာ အမ်ားၾကီး ေသာက္မိတယ္ဆိုရင္ ပ်ား၇ည္ကို သံုးစြဲၾကည့္ပါ ။ ပ်ားရည္ဟာ အစာအိမ္ကို သိမ္ေမြ႔ေစၿပီး fructose ပါ၀င္တဲ့အတြက္ အသည္းကေန အရက္ကို oxidation ၿဖစ္ေစတဲ့အရွိန္ကို ၿမင့္တက္ေစပါတယ္ ။ ဒါကို sobering agent လို႔လည္းေခၚပါတယ္ ။ လိေမၼာ္ရည္ 80ml မွာ ပ်ားရည္ 15ml ႏွင့္ ဒိန္ခ်ဥ္ 70ml ေရာစပ္ ေမႊေႏွာက္ကာ အရက္နာက်ၿခင္းကို ေၿဖေပးႏိုင္ပါတယ္ ။

-ေခ်ာင္းဆိုး အာသီးေရာင္ၿခင္း
အာသီးေရာင္ေခ်ာင္းဆိုးၿခင္းကိုလည္း ပ်ားရည္က ႏိုင္ေစပါတယ္ ။ Professional singer ေတြဟာ sore throats ကိုကာ ကြယ္ေပးႏုိင္ဖို႔အတြက္ သီခ်င္းမဆိုခင္မွာ ပ်ား၇ည္ကို ေသာက္သံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ တ ရုတ္ေတြ ကေတာ့ အပူမ်ားရင္အာသီးေရာင္တယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကၿပီး ပ်ားရည္ကို ေသာက္သံုးၾကပါတယ္ ။ ပ်ားရည္ႏွစ္ ဇြန္းခန္႔နဲ႔ lemon ေလးဇြန္း ကိုေရာစပ္ ဆားအနည္းငယ္ထည့္ၿပီး အာသီးေရာင္ေန စဥ္အ တြင္း ေသာက္ သံုးၾကည့္ပါ ။

- အိပ္မေပ်ာ္ၿခင္း
သင္အိပ္မေပ်ာ္ဘူးလား ။ ႏို႔နဲ႔ပ်ားရည္ကို ေသာက္သံုးၾကည့္ပါ ။ ႏို႔ပူပူေလး တစ္ခြက္ကို ပ်ားရည္တစ္ ဇြန္းခန္႔ေရာ စပ္ၿပီး အေအးခံေသာက္သံုးပါက ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ အိပ္ေပ်ာ္ေစပါတယ္ ။

Ref : Internet ( Benefits of honey )

သက္တန္႔ခ်ိဳ
စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More...

Collapse...

Chemicals in our food

                           

ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ဟာ အျမဲတမ္းေျပာင္းလဲေနပါတယ္။ Globalization ေၾကာင့္လို႕ပဲေျပာေျပာ ေစ်းကြက္စီးပြားေရးေၾကာင့္ လို႕ပဲဆိုဆို ကၽြန္ေတာ့္တို႕ တေတြဟာ ျပည္ပလုပ္ ပစၥည္းေတြ အစားအေသာက္ လူ႕အသံုးအေဆာင္ေတြရဲ႕ လႊမ္းမိုးမွဳကို ထိေတြ႕ခံစားလာရပါတယ္။ ေတာေရာ ျမိဳ႕ပါမက်န္ ႏိုင္ငံျခားကေန ၀င္လာတဲ့ အသံုးအဆာင္ေတြ ပစၥည္းေတြ သံုးလာၾကတယ္။ ျပည္တြင္းက လူသံုးကုန္ အစားအေသာက္ ထုတ္လုပ္တဲ့ လုပ္ငန္းေတြကလည္း ျပည္ပ ကုန္စည္ေတြနဲ႕ အျပိဳင္ လူ႕အသံုးအေဆာင္ေတြ စားေသာက္ကုန္ေတြကို ထုတ္လုပ္လာၾကတယ္။ 

သိပၸံပညာ တိုးတက္လာသည္ႏွင့္အတူ အသံုးခ်ဓာတုေဗဒ ပညာသည္လည္း အဆင့္ျမင့္လာပါသည္။ မသိရိွေသးေသာ ဓာတုျဒပ္ေပါင္းအသစ္မ်ားကို သိရိွလာသလို လူလုပ္ ဓာတုပစၥည္းမ်ား ၿဒပ္ေပါင္းမ်ားလည္း ေပၚထြက္လာပါသည္။ လူတို႕သည္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးခ်ၾကသည္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ေကာင္းမြန္သည့္ လူမ်ားရိွသလို မတရား ေလာဘ ေဇာတိုက္ကာ အမ်ားအက်ိဳးကို မငဲ့ကြက္ေသာလူမ်ားလည္း ရိွၾကသည္။ ဘာလိုခ်င္လဲ။ အပင္အၾကီးျမန္ခ်င္လား၊ အသီးထြားေစခ်င္သလား၊ အေရာင္လွေစခ်င္သလား၊  အရသာ ခ်ိဳခ်င္သလား၊ လိုရင္ေျပာပါ။ အကုန္လံုးျဖစ္ေအာင္ ဓာတုေဗဒ ေဆး၀ါးမ်ား အသံုးျပဳျပီး ျပဳလုပ္လို႕ရပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ စားေသာက္ေနတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ အသားငါးေတြဟာ ဓာတုေဗဒ ၿဒပ္ေပါင္းေတြနဲ႕ ကင္းလြတ္တာ မက်န္သေလာက္ ျဖစ္လာပါတယ္။ စာဖတ္သူအေနနဲ႕ ပိုမိုျမင္လာေအာင္ ဥပမာအခ်ိဳ႕ကို ေဖာ္ျပေပးပါမယ္။

ျပည္တြင္းျဖစ္

• ရန္ကုန္က ကန္စြန္းခင္း အမ်ားစု ဟာ အရြက္ေတြ အရိုးေတြ ၾကီးထြားေအာင္ ဆိုျပီး ပုလဲ ဓာတ္ေျမၾသဇာျဖန္းၾကပါတယ္။ ကန္စြန္းရြက္ေတြကို ဘယ္ေလာက္ ေရစင္ေအာင္ ေဆးတယ္ေျပာေျပာ ဓာတ္ေျမၾသဇာေတြကေတာ့ က်န္မွာပါပဲ။ 

• ရန္ကုန္မွာ နာနတ္သီးေတြဆိုရင္ အ၀ါေရာင္ရိွမွ ေရာင္းတန္းလွတယ္ ဆိုျပီး အစိမ္းေရာင္အသီးကို အ၀ါေရာင္ျဖစ္ေအာင္ ဆိုးေဆးေတြ ဆိုးၾကတယ္။ နာနတ္ျခံေတြထဲမွာကို ဆိုးတာပါ။ သစ္သီးအမ်ားစုက ဒီလိုပါပဲ။

• ျမန္မာျပည္က ေန ျပည္ပကို တင္ပို႕တဲ့ အစားအေသာက္ကုန္ၾကမ္းေတြဆိုရင္ ျပည္ပႏိုင္ငံေတြက သိပ္မလိုခ်င္ၾကပါဘူး။ ဓာတုေဗဒပစၥည္းေတြ ပါ၀င္မွဳ မ်ားျပားတာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဟိုတေလာက ဂ်ပန္ႏိုင္ငံကို တင္ပို႕တဲ့ ႏွမ္းေတြ reject ထိတာ အဲဒီအေၾကာင္းျပခ်က္ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

• ျပည္တြင္းက ၾကက္ေမြး ႏြားေမြးေသာ ျခံမ်ားတြင္ တိရစာၦန္မ်ား ၾကီးထြားႏွဳန္းတိုးေစရန္ steroid ပါ၀င္ေသာ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား အပါအ၀င္ အျခားေဆးမ်ား ထိုးၾကသည္။ ေကၽြးေသာ အစားအေသာက္မ်ားသည္လည္း ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ား မကင္းေပ။ ထိုျခံမ်ားမွထြက္ေသာ အသားမ်ားကို စားသံုးပါက ထိုၿဒပ္ေပါင္းမ်ားကို စားလိုက္သလိုပင္ ျဖစ္ပါမည္။

• ျပည္သူအမ်ား စားသံုးေနၾကေသာ စားသံုးဆီမ်ားသည္လည္း နည္းမ်ိဳးစံုသံုးျပီး ေရာထားၾကပါသည္။ ေရခဲေသတၱာထဲတြင္ ထည့္ထားလ်င္ မခဲေသာ ႏွမ္းဆီ အတုမ်ားပင္ ရိွေသးသည္။ စားအုန္းဆီ ဆိုလ်င္ေတာ့ မေျပာခ်င္ေတာ့ပါ။ 

• ရန္ကုန္သူ ရန္ကုန္သားေတြ ၾကိဳက္ၾကေသာ အကင္ဆိုင္မ်ားတြင္ ေရာင္းခ်ေသာ အသားကင္အမ်ားစုမွာ ယမ္းစိမ္းမ်ား အလြန္အကၽြံထည့္ထားသည့္ အသားတု ကင္မ်ား ျဖစ္ၾကပါသည္။  

                                              

ျပည္ပျဖစ္

• ျပည္တြင္းတြင္ ေရာင္းခ်ေနေသာ ထိုင္း ႏွင့္ တရုတ္မွ ၀င္လာသည့္ မုန္႕ပဲသေရစာ အမ်ားစုသည္ ဆား၊ တာရွည္ခံေစသည့္ ၿဒပ္ေပါင္းမ်ား ႏွင့္ ဆိုးေဆးမ်ား ပါ၀င္ၾကသည္။ အဆိုပါမုန္႕မ်ားကို ကေလးမ်ားက အထူးၾကိဳက္ႏွစ္သက္ၾကသည္။ အနာဂတ္အေ၇းကေတာ့ ရင္ေလးဖြယ္ပင္။

• ျပည္ပမွ အခ်ိဳမွဳန္႕ အစားထိုး ဆိုျပီး ၀င္လာေသာ ဟင္းခတ္အမွဳန္႕ကို အခ်ိဳမွဳန္႕ အစား သံုးၾကသည္ကို ေတြ႕ရသည္။ ဘာေတြ ပါ၀င္လဲေတာ့မသိ။ ခတ္လိုက္လွ်င္ အသားအရသာထြက္ျပီး မ်ားသြားလည္း ငန္တတ္သည္။ FDA မွေန၍ အဆိုပါ  မီးဖိုေခ်ာင္သံုး အမွဳန္႕မ်ားကို ေသခ်ာစစ္ေဆးသင့္သည္။ 

အထက္ေဖာ္ျပပါ အစားအေသာက္တို႕သည္ သဘာ၀အတိုင္းမဟုတ္ဘဲ လူတို႕က ျပဳျပင္ထားၾကေသာ အစားအေသာက္မ်ား ျဖစ္ပါတယ္။ ထိုသုိ႕ ဓာတုေဗဒပစၥည္းမ်ား ထည့္လိုက္ေသာေၾကာင့္ အာဟာရဓာတ္မ်ား တိုးပြားမလာပါ။ ေလ်ာ့သြားဖို႕သာရိွသည္။ ထို႕အျပင္ ၎အစားအေသာက္မ်ားသည္ 

• ျပည္သူလူထုကို ေရာဂါဘယ ေပါမ်ားေစတယ္။ 
• နာတာရွည္ ေရာဂါေတြ ၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြ ပိုမိုျဖစ္ပြားလာေစတယ္။  
• မွားယြင္းသည့္ အစားအေသာက္ လူေနမွဳပံုစံကို ဖန္တီးေစတယ္။
• လူေတြ မက်န္းမာရင္ တိုင္ျပည္ေကာ မိသားစုေတြပါ စီးပြားေရး ထိခိုက္တယ္။

အစရိွသည္ျဖင့္ ဆိုးက်ိဳးမ်ားကိုသာ ျဖစ္ေစမွာျဖစ္တယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီလို ဓာတုေဗဒနည္းေတြသံုးျပီး ျပဳျပင္ေနၾကတာကို ဘယ္လိုလုပ္ၾကမလဲလို႕ ေမးစရာရိွတယ္။ ကိုယ္သိေတာ့ ကိုယ္မစားျဖစ္ေအာင္ ေရွာင္လိုက္ရံုျဖင့္ မျပီးပါ။ သက္ဆိုင္ရာ တာ၀န္ရိွသူမ်ားက အစားအေသာက္ဥပေဒႏွင့္ ပတ္သက္လာလွ်င္ တင္းၾကပ္ျပီး ထိေရာက္သည့္ ဥပေဒမ်ား ခ်မွတ္ဖို႕လိုပါသည္။ ဥပေဒရိွရံုျဖင့္လည္း မျပီး။ တည္ျမဲေအာင္ enforcement လုပ္ဖို႕လိုသည္။ ဗမာေတြက ခက္ေတာ့ခက္သား။ ေရွ႕တြင္သာ မဆန္႕က်င္ေသာ္လည္း ေနာက္ကြယ္တြင္ ခိုးလုပ္တတ္ၾကသည္။ ကိုယ့္လူမ်ိဳး မေပ်ာက္ခ်င္လွ်င္ ထိုအက်င့္ေတြကို ျပင္ရမည္။ စစ္ေဆးေရးက ဘယ္ေလာက္လုပ္လုပ္ ျပည္သူကိုယ္တိုင္ ေရာင္းခ်သူႏွင့္ စားသံုးသူမ်ားက ပါ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ဖို႕လိုသည္။ အဆိုပါ အစားအေသာက္တို႕၏ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးကို ကၽြန္ေတာ္တို႕ ခံစားရမည္ မဟုတ္ပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႕၏ မ်ိဳးဆက္မ်ား ေနာင္လာေနာက္သားမ်ား ခံစားရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕ ဆံုးျဖတ္ရမွာက ကိုယ့္လူမ်ိဳးမတံုးေစေရး မ်ိဳးမညံ့သြားရေအာင္ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ၾကိဳးပမ္းၾကဖို႕ ျဖစ္ပါသည္။

Read More...

Collapse...

အပူဓာတ္ လြန္ကဲျခင္း

အပူဓါတ္ အလြန္အမင္းမ်ားတဲ့အခ်ိန္မွာ က်န္းမာေနသူမ်ားႏွင့္ မက်န္းမာသူမ်ား အတတ္ႏိုင္ဆံုး ျပဳမူက်င့္ၾကံေနထိုင္ႏိုင္ရန္ အၾကံျပဳခ်က္ တခ်ိဳ႔ျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေနသူတေယာက္ ေနထုိင္ရန္ လိုအပ္ခ်က္က အရင္ပို႔စ္က ေမးခြန္းတခုရဲ့ အေျဖကို ျပန္ထည့္ထားလိုက္ၿပီး အပူဓါတ္ေၾကာင့္ ျပႆနာရင္ဆိုင္ေနရသူမ်ားအတြက္ အၾကံဥာဏ္က နယူးေဆာက္ေ၀းျပည္နယ္ TAFE (Technical and Further Study) မွ ထုတ္ေ၀တဲ့ ေရွးဦးသူနာ ျပဳစုနည္းစာအုပ္ထဲက ေကာက္ႏႈတ္ေဖၚျပထားပါတယ္။ ကမာၻမွာ အေမရိကန္နဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံက အပူခ်ိန္ကို ဖါရင္ဟိုက္ဒီဂရီနဲ႔ပဲ သံုးတယ္ ဆင္တီဂရိတ္ဒီဂရီကို မသံုးဘူးဆိုတာ သိထားၿပီး ကၽြန္မကိုးကားတဲ့ စာအုပ္က ၾသစေၾကးလ်ားက ျဖစ္ေနေတာ့ အစပထမမွာ ဒီဂရီကို စင္တီဂရိတ္နဲ႔ပဲ ေဖၚျပထားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္က စာဖတ္သူေတြသိေအာင္ ျပန္တြက္ဖို႔ကလည္း တြက္ခ်က္နည္း ေမ့ေနလို႔ အပူခ်ိန္ ဆင္တီဂရိတ္ကေန ဖါရင္ဟိုက္ေျပာင္းတဲ့ ပံုေသနည္းကို စာဖတ္သူမ်ားဆီက အကူအညီေတာင္းၿပီး စာဖတ္သူမ်ားက C-B0x နဲ႔ မွတ္ခ်က္မွာ ထည့္ေပးခဲ့တဲ့ တြက္နည္းအတိုင္း တြက္ၿပီး ဖါရင္ဟိုက္ဒီဂရီကို ျပန္ျဖည့္ထားေပးပါတယ္။ အပူခ်ိန္ဒီဂရီ ေျပာင္းနည္း ထည့္ထားေပးသူ အားလံုးကို အထူး ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

အပူဓါတ္လြန္ကဲမႈဒဏ္ေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ေနသူမ်ားအတြက္ အၾကံျပဳခ်က္

အပူဓတ္လြန္ကဲျခင္းကို Hyperthermia လို႔ ေခၚၾကပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ လိုအပ္တာထက္ မ်ားျပားလာျခင္းေၾကာင့္ Heat exhaustion ႏွင့္ Heat Stroke ဟူ၍ အဓိကျပႆနာ ႏွစ္မ်ိဳးကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ လူတေယာက္ရဲ့ ခႏၶာကိုယ္ သာမန္အပူခ်ိန္က ဒီဂရီ ၃၆-၃၇ (တခ်ိဳ႔သူတြက္ 37.5 ) (C) စင္တီဂရိတ္၊ ၉၆.၈ - ၉၈.၆ (တခ်ိဳ႔သူေတြအတြက္ ၉၉.၅) (F) ဖါရင္ဟိုက္ ျဖစ္ၿပီး Heat Exhaustion ျဖစ္ပါက အပူခ်ိန္ ဒီဂရီ ၄၀ (C) စင္တီဂရိတ္၊ ၁၀၄ (F) ဖါရင္ဟိုက္ ႏွင့္ အထက္မွာ ရွိပါတယ္။ Heat Exhaustion ကို ျပင္းထန္တဲ့ ရာသီဥတု အပူခ်ိန္ေၾကာင့္လည္းေကာင္း၊ ပူသည့္အခ်ိန္မွာ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားမႈ မ်ားလြန္းျခင္းေၾကာင့္လည္းေကာင္း ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Heat stroke ကေတာ့ အပူခ်ိန္လြန္ကဲျခင္း (သို႔) တျခားအေၾကာင္းတခုခုေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ ရွိရာကေန ျပန္မက်ဘဲ တျဖည္းျဖည္းတက္လာၿပီး ဆက္တိုက္ အပူခ်ိန္ ျမင့္တက္လာရင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ကို ျပန္က်ေအာင္ မလုပ္ႏိုင္ပါက Heat stroke က ဦးေႏွာက္ပ်က္စီးျခင္း၊ ဘယ္ေတာ့မွ ျပန္သတိမရႏိုင္တဲ့ အထိသတိလစ္ျခင္း (coma)၊ ေနာက္ဆံုး အသက္ေသဆံုးတဲ့အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ Heat exhaustion က ကေလးမ်ားႏွင့္ အသက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ရာသီဥတုနဲ႔ မသင့္ေတာ္သည့္ အ၀တ္အစားမ်ား ၀တ္ဆင္ျခင္း၊ ပူအိုက္လြန္းေသာ ရာသီဥတုရွိျခင္းေၾကာင့္ အျဖစ္မ်ားၿပီး Heat stroke က ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မ်ားလြန္းျခင္း၊ အရက္ကိုအလြန္အမင္း ေသာက္သံုးျခင္း၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ားႏွင့္ မသန္စြမ္းသူ၊ က်န္းမာေရး ခၽြတ္ယြင္းေနသူေတြမွာ အမ်ားဆံုး ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္လည္း ျမန္မာျပည္မွာ လက္ရွိအေျခအေနမွာ အပူဓာတ္ လြန္ကဲေနတဲ့ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေနမွာေတာ့ ဘယ္သူမဆို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္လာရင္ လူနာကို တျခားမိသားစု၀င္ေတြက ဘယ္လိုကူညီရမယ္ဆိုတာကို သိထားသင့္ပါတယ္။
Heat exhaustion

Heat exhaustion လဏၡာမ်ားကေတာ့ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၄၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ရွိျခင္း၊ အားအင္ကုန္ခမ္းၿပီး အလြန္အမင္း ေခါင္းကိုက္ျခင္၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ေရဆာၿပီး အစာအိမ္လႈပ္ရွားျခင္း (stomach cramps)၊ ေခါင္းမူးျခင္း၊ ေမ့လဲျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္ ဟန္ခ်က္ကို မထိန္းႏိုင္ျခင္း၊ ေခၽြးအလြန္အမင္းထြက္ျခင္းတို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

အကူအညီေပးရန္

-ေရွးဦးသူနာ ျပဳစုနည္းကုိ သိထားသူ ျဖစ္ပါက DRABC ကို မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ရန္
- လူနာက ပူတဲ့ေနရာမွာ ရွိေနပါက ေအးတဲ့ေနရာကို ေရႊ႔ေပးရန္
- လူနာကို လဲေလ်ာင္းေနေစရန္
-ၾကပ္တဲ့ အ၀တ္အစား၀တ္ထားသူ ျဖစ္ပါက ေျဖေလ်ာ့ေပးရန္
-ေရေအးနဲ႔ ေရပတ္တိုက္ေပးရန္၊
-ေရေအး (သို႔) အေအးအရည္တခုခုေပးရန္
-အပူမက်မခ်င္း ေရပတ္တိုက္ေပးၿပီး အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ကာ အေျခအေန မတိုးတက္လာဘဲ ပိုဆိုးလာပါက အျမန္ဆံုး ေဆးရံု၊ ေဆးခန္းပို႔ရန္လိုအပ္ပါတယ္။

Heat Stroke

Heat Stroke လကၡဏာမ်ားကေတာ့ အထက္ပါ Heat exhaustion မွာ ပါရွိတဲ့ အခ်က္မ်ားအျပင္ လူနာဟာ စိတ္ေထြျပားလာၿပီး အမူအရာ ေျပာင္းလာျခင္း၊ အျမင္မႈန္၀ါးလာျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း သိသိသာသာပိုျမန္လာျခင္း၊ အေရျပား ေျခာက္ေသြ႔ပူျပင္းျခင္း (ေခၽြးမထြက္ေတာ့ပါ)၊ တက္ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္း ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ ၄၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ အထက္မွာပဲ ဆက္ရွိေျခင္း စသည့္အခ်က္မ်ားကို ေတြ႔ရမယ္။

အကူအညီေပးရန္

ခ်က္ခ်င္း၊ ေဆးရံုေဆးခန္း တင္ဖို႔လိုၿပီး ေဆးရံုေဆးခန္းနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ Ambulance staff, သူနာျပဳ၊ ဆရာ၀န္ စတဲ့ တေယာက္ေယာက္နဲ႔ အေတြ႔ေသးခင္မွာ ေအာက္ပါအတိုင္း လိုက္နာပါ။

-ေရွးဦးသူနာ ျပဳစုနည္းကို သိပါက DRABC အတိုင္း လုပ္ပါ။
-အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေအးတဲ့ေနရာမွာ ထားပါ။
- သတိလစ္ေနပါက Recovery position လို႔ေခၚတဲ့ အသက္ရွဴလမ္းေၾကာင္း ေျဖာင့္ေအာင္ လည္ပင္းကို ေဘးေစာင္းထား၍ တျခမ္းေမွာက္လ်က္ အေနထားနဲ႔ ထားပါ။
- ေသြးေၾကာႀကီးမ်ား တည္ရွိရာ လည္ပင္း၊ ခ်ိဳင္းၾကားနဲ႔ ေပါင္ျခံတ၀ိုက္မွာ ေရခဲ (သို႔) ေရေအးကိုအ၀တ္ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အိတ္ျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း တင္ေပးပါ။
-သတိလံုး၀ ရေနေသးရင္ ေရေအး (သို႔) အေအးအရည္တခုခု တုိက္ပါ (သတိလစ္ျခင္း (သို႔) သတိရတခ်က္မရတခ်က္ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ မေပးရ)။

က်န္းမာေနသူမ်ားအတြက္ ကာကြယ္ရန္ အၾကံျပဳခ်က္

လူခႏၶာကိုယ္အတြင္းအျပင္၊ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ လူေတြ စားသံုးေနတဲ့ အစားအစာေတြမွာ ဘက္တီးရီးယားေတြ အျမဲတမ္း ရွင္သန္ေနပါတယ္။ ရာသီဥတု ပူတဲ့အခ်ိန္မွာ ဘက္တီးရီးယားပြားႏႈန္းက သာမန္အခ်ိန္ထက္ အမ်ားႀကီးျမန္ပါတယ္။ ပူတဲ့ ရာသီဥတုဒဏ္ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္က ေခၽြးေတြအရမ္းထြက္ၿပီး ေခၽြးနဲ႔အတူ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ေရဓါတ္၊ သတၱဳုဓါတ္ေတြ ဆံုးရႈံုးပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေခၽြးနဲ႔အတူ ခႏၶာကိုယ္ထဲက ဘက္တီးရီးယားေတြ အဆက္မျပတ္ထြက္ေနပါတယ္။ သာမန္ အေျခအေနမွာ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းေနလို႔ စားစရာတခုကို ဒီအတိုင္း လက္မေဆးဘဲ ေကာက္စားလိုက္လို႔ ဘာျပႆနာမွ မရွိႏိုင္ေပမဲ့ အပူမ်ားတဲ့အခ်ိန္မွာ အေရျပားကထြက္ၿပီး လက္မွာ ကပ္ေနတဲ့ ပိုးမႊားေတြက သာမန္အေျခအေနထက္ ပိုမ်ားေနတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေရဓါတ္နဲ႔ သတၱဳဓါတ္ေတြ ဆံုးရႈံုးထားလို႔ ကိုယ္ခံအားကလည္း နည္းေနတဲ့အခ်ိန္ျဖစ္ေတာ့ ပိုးပါသြားတဲ့ အစားအစာဟာ ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးရဖို႔ သိပ္ကိုလြယ္ပါတယ္။ ၀မ္းေလွ်ာ၊ ၀မ္းကိုက္ ပ်ိဳ႔အန္တာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ အဲဒီကတဆင့္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ေရနဲ႔ သတၱဳဓါတ္ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မႈအား လံုး၀က်ဆင္းလို႔ ကိုယ္အပူအခ်ိန္ကို ပံုမွန္အတိုင္း မထိန္းႏိုင္ဘဲ ေအးလြန္းျခင္း၊ ပူလြန္းျခင္း ျဖစ္ကာ အသက္ဆံုးရႈံးေစႏိုင္တဲ့အထိ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပူလြန္းတဲ့အခ်ိန္မွာ အစာေရစာကို လံုေလာက္မွ်တေအာင္ စားသံုးၿပီး တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းမႈ ရွိဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။ အစာေရစာ လံုေလာကမွ်တဖို႔ ဆိုတဲ့ေနရာမွာ ပံုမွန္က်န္းမာေရးကို ထိန္းသိမ္းတဲ့ အာဟာရနဲ႔ သတၱဳဓါတ္မ်ား မခ်ိဳ႕တဲ့ေစရန္ႏွင့္ ေရဓါတ္မခန္းေျခာက္ေစရန္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ႏွင့္ ေရကို မ်ားမ်ားေသာက္ေပးဖို႔ အထူးလိုအပ္ပါတယ္။ (အရင္ပို႔စ္က ေမးခြန္းတခုရဲ့ အေျဖကို အနည္းငယ္ ျဖည့္စြက္ထားပါတယ္)။ ေဒါက္တာ ဇိ၀ကရဲ့ ေရအက်ိဳး ၁၀ ပါးကိုလည္း ဒီေနရာမွာ သြးဖတ္ၿပီး လိုက္နာက်င့္သံုးပါက အပူဓါတ္လြန္ကဲျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္လာႏိုင္သည့္ ဆက္ပြားအႏၱရယ္မ်ားကို တစိတ္တေဒသ ကာကြယ္ႏိုင္ေၾကာင္း အၾကံျပဳပါတယ္။

ျမန္မာျပည္သူမ်ားအားလံုး အပူလြန္ကဲျခင္းႏွင့္ ေရရွားပါးျခင္းမွ အျမန္ဆံုးလြန္ေျမာက္ႏိုင္ပါေစ။

Read More...

Collapse...

ယင္ေကာင္မ်ားနွင့္ တစ္မိနစ္တာ

ယင္ေကာင္ဆိုတဲ့ အသံၾကားလိုက္တာနဲ႔ ကၽြန္မတို႔ကို အနည္းနဲ႔အမ်ား စိတ္ညစ္ညဴးေစတဲ့ အေကာင္ဆိုတာ ျငင္းဆန္လို႔ရမယ္မထင္ပါဘူး။ ယင္ေကာင္အေၾကာင္းေျပာတဲ့အခါမွာ လူေသြးစုပ္တဲ့ ယင္ေကာင္နဲ႔ လူေသြးမစုပ္တဲ့ယင္ေကာင္ဆိုျပီး ခဲြျခားေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဒီေဆာင္းပါးမွာ ေတာ့ ေသြးစုပ္တတ္တဲ့ ယင္ေကာင္အေၾကာင္းကို အသားေပး ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ကၽြန္မပထမဆံုး ေျပာျပခ်င္တဲ့ယင္ေကာင္က ေတာ့ အာဖရိက တိုက္အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာေတြမွာ African Tryptosomiasis ဒါမွမဟုတ္ sleeping sickness လို႔ေခၚတဲ့ ေရာဂါကိုသယ္ေဆာင္နိုင္တဲ့ Tsetse fly လို႔ ေခၚတဲ့ ယင္ေကာင္တစ္မ်ဳိး အေၾကာင္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ေရာဂါပိုးသယ္ေဆာင္ထားတဲ့ Tsetse fly အကိုက္ခံ ရတဲ့ သူေတြထဲကမွ နွစ္စဥ္ လူေပါင္း ၂၅၀ ၀၀၀မွ ၃၀၀ ၀၀၀ အတြင္းအသက္ဆံုးရႈံးရတာမို႔ ခရီးသြား၀ါသနာထံုသူမ်ား အေနနဲ႔သိထားသင့္တဲ့ ယင္ေကာင္ တစ္မ်ဳိးလည္းျဖစ္ပါတယ္။

ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွတဲ့ေရာဂါကို သယ္ေဆာင္နိုင္တဲ့ ယင္ေကာင္တစ္မ်ဳိးမို႔ tsetse fly ဟာ သုေတသနျပဳတဲ့သူေတြၾကားမွာ ထင္ရွားခဲ့တဲ့ ယင္ေကာင္တမ်ဳိးလည္းျဖစ္ပါတယ္။ နွစ္စဥ္ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ ေလးၾကိမ္ခန္႔မ်ဳိးပြားနိုင္တဲ့ အဲဒီယင္ေကာင္ဟာ သူ႕သက္တမ္းတေလွ်ာက္မွာ ၃၁ ၾကိမ္ခန္႔မ်ဳိးပြားနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ Tsetse fly ဟာ မ်ဳိးစိတ္ေပါင္းမ်ားစြာရွိျပီး ယင္ေကာင္တို႔ရဲ့ထံုးစံအတိုင္း အရည္ဒါမွမဟုတ္ ေသြးစုပ္ယူဖို႔ နႈတ္သီး(propbosis) ကေလးပါမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီႏႈတ္သီးကလည္း ေျဖာင့္တန္းေနမွာျဖစ္ပါတယ္။ အင္တီနာ မွာ အဆစ္သံုးဆစ္ပါမွာျဖစ္ျပီး ေနာက္ဆံုး အဆစ္ရဲ့အေပၚမ်က္နွာျပင္မွာေတာ့ အေမြးတစ္ခ်ဳိ႕ကိုေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
သူ႔ရဲ့အေတာင္ပံေတြကေတာ့ အသားခုတ္ဓါးပံုစံျဖစ္ေနတာကို ေတြ႕နိုင္ပါတယ္။ Tsetses ဟာ အၾကမ္းအားျဖင့္ အိမ္ေတြမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ ယင္ေကာင္မ်ားနဲ႔ ဆင္တူေပမယ့္လည္း သူရဲ့ထူးျခားတဲ့ သြင္ျပင္အမူအရာေတြေၾကာင့္ အျခား ယင္ေကာင္ေတြနဲ႔ခဲြျခား မွတ္သားနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ Tsetse fly ဟာ နားေနတဲ့အခါ မွာ ေတာင္ပံတခုနဲ႔တစ္ခု ကို တစ္ထပ္တည္းက်ေအာင္ ထပ္ျပီးနားတတ္တာမို႔ သူ႔ရဲ့ကိုယ္ေပၚမွာ ေတာင္ပံနွစ္ခုစလံုး တစ္ထပ္တည္း ရွိေနတာကို ေတြ႕ရပါမယ္။ ပံုမွာျပထားတဲ့အတိုင္း Tsetse fly ရဲ့ပုံပန္းသ႑ာန္ကို ေလ့လာျပီး စာဖတ္သူတို႔ ခရီးသြားတဲ့အခါ ေရွာင္နိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။




အထီးေရာ အမပါ ေသြး စုပ္ တတ္ၾကျပီး ေန႔ပိုင္းမွာ ေသြးစုပ္္တတ္တဲ့အက်င့္ရွိၾကပါတယ္။ Tsetse fly က်က္စားတတ္တဲ့ေနရာ ကေတာ့ အာဖရိက တိုက္အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာေတြျဖစ္ျပီး ပံုမွာျပထားတဲ့အတိုင္း ေတြ႕နိုင္ပါတယ္။

Tsetse fly ဟာ အာဖရိကတိုက္ရဲ့ ေနရာ ေဒသေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျပန္႔နွံ႔ေနျပီး အျပီးတိုင္ဖယ္ရွားဖိ႔ုရာခက္ခဲေနေသးတာမို႔ Tsetse fly ရွိတဲ့ေနရာတိုင္းမွာ African Tryptosomiasis မျဖစ္နို္င္ေပမယ့္ အဲဒီေနရာေတြကို သြားတဲ့အခါ လံုျခံဳစိတ္ခ်ရတဲ့ အ၀တ္ အစား၀တ္ဆင္ျခင္းဟာ အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နိုင္တဲ့ နည္းလမ္းပဲျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေရာဂါအေၾကာင္း အေသးစိတ္ေရးထားတာကိုေတာ့ ဒီပို႔စ္မွာ ဖတ္ရႈနိုင္ပါတယ္ရွင္...။

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး ‐ ၁)
ေလာကအလွအြန္လိုင္း မဂၢဇင္း
၂၀၁၀ ဧျပီလ ၃ ရက္

Read More...

Collapse...

Mobile Phone နဲ႕ ပတ္သက္ျပီး....

ယခုလကုန္တြင္ အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု မိန္း ျပည္နယ္၌ ဥပေဒအသစ္တစ္ရပ္ ကို စတင္က်င့္သံုးမည္ျဖစ္သည္။ ထိုဥပေဒအသစ္အရ cell phone ထုတ္လုပ္သူမ်ားသည္ ၎တို႕ ထုတ္လုပ္ေသာ ဖုန္းမ်ား၌ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္ေၾကာင္း သတိေပးခ်က္ကို ထည့္သြင္းေပးရန္ ျဖစ္သည္။ တကယ္ေတာ့ cell phone ေတြက ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္လား မျဖစ္ႏိုင္လား ဆိုတာ ဘယ္သူမွ အတတ္ေျပာလို႕ မရေသးပါဘူး။ သိပၸံပညာရွင္ေတြထဲမွာ ေတာင္ ၀ိ၀ါဒ ကဲြေနၾကတဲ့ ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။

Maine ျပည္နယ္ democratic party ကိုယ္စားလွယ္ Andrea Boland ကေျပာတာကေတာ့ "ဖုန္းေတြက ထုတ္လႊတ္တဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ သည္ ကင္ဆာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ အႏၱာရယ္ ရိွတာက ေသခ်ာပါတယ္။ တိတိက်က် ေဖာ္ျပထားတဲ့ စာတမ္းေတြသာ မရိွတာပါ။ ျပည္နယ္မွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ လူတစ္သန္းေလာက္ဟာ ဒီအႏာၱရယ္ကို သိသင့္တယ္"လို႕ ေျပာပါတယ္။

ဖုန္းေတြက ထုတ္လႊတ္တဲ့ ဓာတ္ေရာင္ျခည္ဆိုတာက ဖုန္းေတြ အခ်င္းခ်င္း ဆက္သြယ္တဲ့အခါ ထုတ္လႊတ္တဲ့ electromagnetic radiation ကို ေျပာတာပါ။ အေမရိကန္မွာ ဖုန္းထုတ္လုပ္သူေတြဟာ မိမိတို႕ ထုတ္လုပ္တဲ့ ဖုန္းက radiation ဘယ္ေလာက္ထြက္တယ္ဆိုတာကို ဖုန္းေတြမွာ ေဖာ္ျပထားစရာမလိုပါဘူး။

ပံု။ ။ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာကို MRI တြင္ ေတြ႕ျမင္ရပံု

အေမရိကန္ ဆက္သြယ္ေရး ေကာ္မရွင္က cell phone ေတြဟာ အႏာၱရယ္ မရိွပါဘူးလို႕ ေျပာေပမယ့္ လူအမ်ားစုကေတာ့ ဖုန္းနဲ႕ ထိေတြ႕ပါ မ်ားရင္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္နည္းပါးေသာ္လည္း ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ ရိွလိမ့္မည္လို႕ ယံုၾကည္ၾကတယ္။

ဥပေဒသစ္အရ ဖုန္းထုတ္လုပ္သူတို႕သည္ ဖုန္းကိုယ္ထည္ႏွင့္ package တြင္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေျခရိွေၾကာင္းကို ထည့္သြင္းေဖာ္ျပရမည္ျဖစ္ျပီး ဖုန္းမေျပာသည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ဖုန္းကို ကိုယ္ႏွင့္ ေ၀းရာတြင္ ထားရန္ႏွင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏွင့္ ကေလးမ်ားအနားတြင္ အသံုးမျပဳရန္ သတိေပးခ်က္မ်ား ထည့္သြင္းေပးထားရမည္ ျဖစ္သည္။

San Francisco တြင္လည္း အလားတူ ဥပေဒမ်ိဳးကို ေနာက္ႏွစ္တြင္ စတင္က်င့္သံုးမည္ ျဖစ္သည္။

အေမရိကန္ရိွ ဖုန္းထုတ္လုပ္ေသာ company မ်ားမွ ေျပာၾကားတာကေတာ့ "ဖုန္းေတြဟာ က်န္းမာေရးကို မထိခိုက္ပါဘူး။ သုေတသနစာတမ္းေတြမွာလည္း ေဖာ္ျပထားတာမရိွဘူး။ ဒါေၾကာင့္ စိုးရိမ္စိတ္ကင္းကင္းနဲ႕ သံုးစဲြႏိုင္တယ္" ဟူ၍ ျဖစ္သည္။

စိုးရိမ္သူေတြရဲ႕ ေျပာၾကားခ်က္ကေတာ့ wireless phone ေတြ ကို လူအမ်ားစု စတင္အသံုးျပဳတာ ဆယ္စုႏွစ္ ၂ စု စာမွ်သာ ရိွေသးသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဘယ္သူမွ် ႏွစ္ရွည္သုေတသန စာတမ္း မလုပ္ႏိုင္ေသးလို႕ ယတိျပတ္ေျပာလို႕ မရေၾကာင္း ျဖစ္သည္။

ဒီသတင္းကေတာ့ AP သတင္းက ေဖာ္ျပသြားတာပါ။ ကၽြန္ေတာ့္အျမင္က ေတာ့ ဘယ္သူမွ တိတိက်က် မေျပာႏိုင္ခင္မွာ အယံုမလြယ္ဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ စားေသာက္ကုန္၊ လူသံုးကုန္ ႏွင့္ ေဆး၀ါး company ေတြဟာ ယံုၾကည္လို႕ မရပါဘူး။ သူတို႕က သူတို႕ ပစၥည္းေရာင္းရဖို႕ အတြက္ကို ပဲ ေစာင္းေပးျပီး သုေတသနျပဳၾကတာ။ ေငြေၾကးေထာက္ပံ့ရင္လည္း သူတို႕နဲ႕ ပလဲနံမ သင့္တဲ့ သုေတသီေတြကိုပဲ ေထာက္ပံ့တာ။ အဲဒီေတာ့ ရလာတဲ့ ရလဒ္ေတြကလည္း သူတို႕ လိုခ်င္တာေတြပဲ ျဖစ္တတ္တယ္။ ကမာၻေပၚမွာ ဘယ္ေဆးလိပ္ company ကမ်ား သူတို႕ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ အသက္တိုမယ္လို႕ တရား၀င္သုေတသန ျပဳထားလို႕လဲ။ ဘာေရာဂါမွ မျဖစ္ဘူးဆိုျပီးပဲ ျငင္းတာ။ ေနာက္ဆံုး ဘယ္လိုမွ ျငင္းလို႕မရလို႕သာ ေဆးလိပ္ဘူးေတြမွာ warming message ေတြ ထည့္ေပးတာ။

အဲဒီေတာ့ ဖုန္းေတြကို အသံုးျပဳမယ္ဆိုရင္ တတ္ႏိုင္ပါက hand free နဲ႕ သံုးေစခ်င္တယ္။ bluetooth ကိုေျပာတာ မဟုတ္ဘူး။ ၾကိဳးနဲ႕ handfree ကိုေျပာတာ။ bluetooth ေလာက္ေတာ့ စတိုင္မမိဘူးေပါ့။ ဒါေပမယ့္ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာ အျဖစ္ခံျပီးေတာ့ စတိုင္ထြားေလာက္ေအာင္ေတာ့ မမိုက္ေစခ်င္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ဆိုရင္ ဖုန္းကို ေခါင္းနားကို ကပ္ကိုု ကပ္လို႕ မရဘူး။ တစ္မိနစ္ ေက်ာ္လာရင္ေခါင္းကိုက္လို႕။ handfree ကို အျမဲတမ္းေဆာင္ထားရတယ္။ ကင္ဆာျဖစ္မွာ ေၾကာက္တာလဲ ပါတယ္။ ညအိပ္ရင္လည္း power off ျပီး လက္တစ္ကမ္းအကြာေလာက္မွာ ထားတာ ေကာင္းတယ္။ ေခါင္းအံုးေဘးမွာ မထားအိပ္သင့္ဘူး။ သူ႕ဆီက ဘာေရာင္ျခည္ေတြထြက္တာဆိုတာ ကိုယ္မွ ေသခ်ာမသိေသးတာ။ သတိထားတာပဲ အေကာင္းဆံုးျဖစ္မယ္ထင္ပါတယ္။

ေနာက္ဆံုးတစ္ခ်က္ေျပာခ်င္တာကေတာ့ ဖုန္းကို ညအိပ္ေနတုန္း အားသြင္းမယ္ဆို ကိုယ္နဲ႕ ေ၀းရာမွာ ထားတာ ေဘးကင္းလိမ့္မယ္။ အခန္႕မသင့္လို႕ ထျပီး ေပါက္ကဲြရင္ လြတ္တာေပါ့။ အဲဒီအခ်က္ေတြကေတာ့ ဖုန္းနဲ႕ ပတ္သက္ျပီး ကၽြန္ေတာ္သိသေလာက္ ေဖာ္ျပထားတာပါ။ စာဖတ္သူအေနနဲ႕ အျခားအခ်က္ေတြကို သိလို႕ ရိွရင္လည္း comment မွာ ေဖာ္ျပေပးဖို႕ ေတာင္းဆိုလုိပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Indoor Air Pollution

အိမ္တြင္း ေလထုညစ္ညမ္းျခင္း

ကၽြန္ေတာ္တို႕ ရွဴရိွဳက္ေနသည့္ေလထဲ၌ ပါ၀င္သည့္ ဓာတ္ေငြ႕ႏွင့္ ဓာတုေဗဒ ပစၥည္းမ်ားကို ရွဴရိွက္ျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ႏိုင္သည္ဆိုပါက ေလထုညစ္ညမ္းသည္ဟု ေခၚရမည္ျဖစ္သည္။ ေလထုကို ညစ္ညမ္းေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕အမ်ားစုမွာ လူတို႕၏ လုပ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ ထြက္ေပၚလာေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ English လို Air Pollution လို႕ ေခၚျပီး ညစ္ညမ္းမွဳကို ျဖစ္ေစေသာအရာမွန္သမွ်ကို pollutant ဟုေခၚပါသည္။ လူအမ်ားစုသိၾကသည့္ ေလထုညစ္ညမ္းမွဳမွာ ျပင္ပေလထုညစ္ညမ္းမွဳ ျဖစ္ပါသည္။ တကယ္ေတာ့ ေလထုညစ္ညမ္းမွဳတြင္ အိမ္တြင္း ႏွင့္ အိမ္ျပင္ပ ( indoor and outdoor) ဆိုျပီး အမ်ိဳးအစား ႏွစ္မ်ိဳး ရိွပါသည္။ ကၽြန္ေတာ္အခုေရးခ်င္တာက indoor air pollution အေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။

Indoor air pollution သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ ေတာရြာမ်ားတြင္ မရိွသေလာက္ နည္းပါးပါသည္။ ရန္ကုန္ မႏၱေလး အစရိွသည့္ ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားတြင္မူ တစ္စတစ္စ ၾကီးထြားလာသည္ကို သတိထားမိပါသည္။ ေလ၀င္ေလထြက္ မေကာင္းသည့္ တိုက္ခန္းမ်ား မ်ားျပားလာသည္ႏွင့္ အမွ် indoor air pollution သည္လည္း မ်ားလာမည္သာ ျဖစ္ပါသည္။
အရင္ဆံုး အိမ္တြင္းေလထုညစ္ညမ္းမွဳကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားအေၾကာင္း ေျပာပါမည္။ တစ္ခုခ်င္းဆီ အေၾကာင္းႏွင့္ ၎တို႕ကို ကာကြယ္နည္းကိုလည္း ေရးသားပါမည္။

Carbon Monoxide

ကာဘြန္(ေလာင္စာ) ႏွင့္ ေအာက္စီဂ်င္တို႕ ဓာတ္ျပဳျပီး ေလာင္ကၽြမ္းေသာအခါ အကုန္လံုးေလာင္ပါက ကာဘြန္ဒိုင္ေအာက္ဆိုက္ ကို ရရိွသည္။ တစ္၀က္တစ္ပ်က္သာ ေလာင္ကၽြမ္းပါက ကာဘြန္မိုေနာက္ဆိုက္ ကို ရရိွပါသည္။ ျမန္မာျပည္တြင္ ၎ကို အဓိက ထုတ္လႊတ္ေသာ အရာမ်ားမွာ မီးစက္မ်ား၊ ကား အိပ္ေစာဓာတ္ေငြ႕မ်ား (exhaust gas)၊ အိမ္အတြင္း၌ မီးေသြးမီးဖို အသံုးျပဳျခင္း၊ ဖေယာင္းတိုင္ႏွင့္ ျခင္ေဆးေခြေလာင္ကၽြမ္းျခင္းတို႕ ျဖစ္ပါသည္။ ရန္ကုန္မွာကေတာ့ မီးစက္ကို အသံုးျပဳေသာ တိုက္ခန္းမ်ားတြင္ အဓိက ေတြ႕ရသည္။ မီးစက္က အင္ဂ်င္က်လာေလေလ ၎ဓာတ္ေငြ႕ ပိုထြက္ေလေလျဖစ္သည္။ ၎ဓာတ္ေငြ႕မ်ား အိမ္ခန္းအတြင္း၌ စုေစာင္းေနပါက indoor air quality က်ဆင္းမည္ျဖစ္သည္။ လူသည္ အသက္ရွဳ မ၀ဘဲ အိပ္ငိုက္ျခင္း ႏွင့္ သတိမေကာင္းျခင္းတို႕ကို ျဖစ္ေစႏိုင္သည္။ ပမာဏမ်ားျပားပါက အသက္ပင္ေသႏိုင္သည္။ထို႕ေၾကာင့္ carbon monoxide ေၾကာင့္ က်န္းမာေရးမထိခိုက္ေစလိုလွ်င္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာသင့္သည္။

• မီးစက္ကို အသံုးျပဳမည္ဆိုပါက တိုက္ခန္း၏ အျပင္တြင္ထားရန္


• မီးစက္ကို အလံုပိတ္အခန္းထဲတြင္ မထားရန္


• မီးစက္ကို ပံုမွန္ maintenance ျပဳလုပ္ရန္


• အလံုခန္းအတြင္းတြင္ အိပ္ပါက ျခင္ေဆးထြန္း၍ အိပ္ျခင္း၊ ဖေယာင္းတိုင္ထြန္း၍ အိပ္ျခင္းတို႕ကို ေရွာင္ရန္


• မီးဖိုကို ေလေကာင္းေလသန္႕ရေအာင္ ထားရန္


• မီးဖိုမွ ထြက္ေသာ မီးခိုး၊ အေညွာ္တို႕ကို အိမ္အတြင္းသို႕ မ၀င္ေအာင္ exhaust fan တပ္ဆင္ရန္


• အိမ္ရွင္မ မ်ားအေနျဖင့္ ဟင္းခ်က္ျပဳတ္ေသာအခါ face mask တပ္ဆင္ၾကရန္ (ဘယ္သူမွေတာ့ လုပ္မယ္မထင္ပါဘူး)

Radon

Radon သည္ Radium ျပိဳကဲြျခင္းမွ ထြက္လာသည့္ ဓာတ္ေရာင္ျခည္တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ အိမ္သံုးပစၥည္မ်ား ႏွင့္ Radium ထြက္သည့္ ေနရာတြင္ ေနထုိင္ၾကေသာ အိမ္မ်ားတြင္၎ကို အဓိကေတြ႕ရသည္။ သို႕ေသာ္ ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ မရိွပါ။ အေမရိက ႏွင္ ဥေရာပတြင္ ႏွစ္စဥ္ ၎ ဓာတ္ေငြ႕ေၾကာင့္ လူေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာ အဆုတ္ကင္ဆာ ျဖစ္ၾကရသည္။

မွိဳႏွင့္ ဓာတ္မတည့္မွဳကို ျဖစ္ေစေသာ ျဒပ္ေပါင္းမ်ား

ျမန္မာျပည္ရာသီဥတုသည္ ေႏြရာသီမွအပ က်န္သည့္အခ်ိန္မ်ားတြင္ ေလထုထဲ၌ ေရခိုးေရေငြ႕ မ်ားတတ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ေအာက္ျပည္ေအာက္ရြာ ေရေငြ႕အင္အားေကာင္းသည္။ ေရခိုးေရေငြ႕သည္ မိွဳေပါက္ပြားမွဳကို အားေပးသည္။ သစ္သားျဖင့္ ျပဳလုပ္ထားေသာပစၥည္းမ်ား ႏွင့္ အစားအေသာက္မ်ားတြင္ မိွဳတက္ေစသည္။ အဆိုပါ မိွဳမ်ားသည္ သာမန္လူတို႕တြင္ ဘာမွ မျဖစ္ေစေသာ္လည္း ၎တို႕မွ ထုတ္လႊတ္လိုက္ေသာ မွိဳပြင့္ကေလးမ်ား (spores) သည္ ရွဴသြင္းသည့္ေလႏွင့္အတူ အဆုတ္ထဲသို႕ ပါသြားတတ္သည္။ အဆိုပါမိွဳႏွင့္ ဓာတ္မတည့္ေသာ သူမ်ားတြင္ အေရျပားယားယံျခင္း၊ အင္ျပင္ထြက္ျခင္း ႏွင့္ ရင္ၾကပ္ျခင္းတို႕ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ အခန္းထဲတြင္ အေမႊးပြ အရုပ္မ်ားကို ထားတတ္ပါက plastic ျဖင့္ စြတ္ထားသင့္သည္။ သို႕မဟုတ္ မွန္ဘီရိုထဲတြင္ ထည့္ထားသင့္သည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ ၎တို႕ေပၚတြင္ မိွဳေပါက္ရန္ ႏွင့္ မိွဳ spore မ်ားတင္က်န္ရန္ အလြန္လြယ္ကူေသာေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ မိမိထံတြင္ အထက္ပါ ကဲ့သို႕ေသာ ဓာတ္မတည့္သာ လကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာပါက မိမိအခန္းထဲတြင္ အရုပ္မ်ား၊ အေမႊးပြ ေကာ္ေဇာမ်ား ႏွင့္ အေမႊးပြ ေစာင္မ်ား ရိွမရိွ အရင္စဥ္းစားသင့္သည္။ ၎တို႕ရိွပါက ၎တို႕ကို ေနထုတ္လွမ္းျခင္း သို႕မဟုတ္ အခန္းအျပင္တြင္ ထားျခင္းမ်ားလုပ္သင့္သည္။

Volatile Organic Compounds

VOC ဆိုသည္မွာ အိမ္သံုးပစၥည္းမ်ားမွ ထြက္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားျဖစ္ၾကပါသည္။ အခ်ိဳ႕ေသာ အိမ္သံုး chemical တို႕သည္ အသံုးျပဳျပီးပါက ၎တို႕မွ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ထုတ္လႊတ္တတ္သည္။ အနည္းႏွင့္ အမ်ား က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္မွဳရိွပါသည္။ အဆိုပါ ပစၥည္းမ်ားမွာ အိမ္သုတ္ေဆး၊ paint thinners၊ ေခ်းခၽြတ္ေဆး၊ ပိုးသတ္ေဆး၊ polish တိုက္ေသာေဆးမ်ား၊ မိတၱဳကူးစက္၊ printer၊ ေကာ္ရည္၊ ဖ်က္ေဆးရည္ႏွင့္ white board maker ႏွင့္ ဓာတ္ပံုေဆး တို႕ျဖစ္ၾကသည္။ အဆိုပါ ပစၥည္းမ်ားမွ လူ၏ က်န္းမာေရးကို ထိခုိက္နိုင္သည့္ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား ထုတ္လႊတ္ပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ၎ တို႕ကို တာရွည္အသံုးျပဳမည္ ဆိုပါက ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေသာ ေနရာတြင္ အသံုးျပဳသင့္ပါသည္။ အဲဒီ ဓာတ္ေငြ႕ေတြ ကို ရွဴလ်င္ ဘာျဖစ္မလဲဆိုတာေတာ့ တိတိက်က် မွတ္တမ္းတင္ထားျခင္း မရိွေပ။ အိမ္သုတ္ေဆးေတြ နဲ႕ အျမဲတမ္းထိေတြ႕ေနတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ဆီးအိမ္ကင္ဆာ ပိုျပီး အျဖစ္မ်ားတာေတြ႕ရတယ္။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေသြးကင္ဆာ ႏွင့္ ရိုးတြင္းခ်င္ဆီ အားနည္းေသာေရာဂါေတြလည္း ပိုျပီး ျဖစ္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ လူတိုင္းျဖစ္မည္ဟု မဆိုလိုပါ။ ထို႕ေၾကာင့္ အသံုးျပဳမည္ဆိုပါက ေလေကာင္းေလသန္႕သည္ အေရးၾကီးလွသည္။

ဥေရာပ ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၌ သိပ္မေတြ႕ရေသးေသာ pollutant မ်ားမွာ - Ozone, and Asbestos တို႕ ျဖစ္ၾကသည္။ ၎ တို႕အေၾကာင္းကိုေတာ့ မေဖာ္ျပေတာ့ပါ။

အပင္မ်ား

အိမ္အတြင္း၌ အရြက္ၾကီးေသာ အပင္မ်ားကို စိုက္ျခင္းသည္ က်န္းမာေရးကို အေထာက္အကူျပဳသည္။ အဘယ့္ေၾကာင့္ဆိုေသာ္ အဆိုပါ အပင္မ်ားသည္ လူကို အဆိပ္အေတာက္ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို စုပ္ယူေပးႏိုင္သည္။ ယခုဆိုလွ်င္ NASA ကပင္ လြန္းပ်ံယာဥ္မ်ားအေပၚ၌ ပန္းပင္မ်ားထားရန္ ျပင္ဆင္ေနသည္။

အိမ္တြင္း ေလထုညစ္ညမ္းမွဳကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားအေၾကာင္းကို သတိထားမိဖို႕ လိုလာျပီဟု ထင္ပါသည္။ ရန္ကုန္ျမိဳ႕တြင္ Outdoor ေကာ Indoor Air Quality မည္မွ် ရိွသည္ကို အတိအက် တိုင္းတာထားသည္ မရိွပါ။ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနကလည္း ေလာေလာဆယ္အထိေတာ့ စိတ္၀င္စားအံုးမည္ မထင္ပါ။ သူတို႕ကေတာ့ လူေတြ တစ္ခုခုျဖစ္လို႕ မေသမခ်င္း သက္သာသလိုေနမည္သာျဖစ္သည္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ့္ က်န္းမာေရးကို ကိုယ့္ဘာသာကိုယ္ ဂရုစိုက္ရမည္ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ဤ ေဆာင္းပါးေလးကို ဖတ္ျပီး မိမိအိမ္၏ indoor air quality ကို ျမွင့္တင္ဖို႕ စိတ္ကူးမိပါက ကၽြန္ေတာ္ လက္ေညာင္းရက်ိဳးနပ္မည္ ျဖစ္ပါေၾကာင္း.....။

Read More...

Collapse...

Asthma

ပန္းနာရင္က်ပ္ေရာဂါ

ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါဟာ အဆုတ္ တြင္း႐ွိ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ကို ထိခိုက္ ေစေသာ နာတာ႐ွည္ ေရာဂါ တစ္မ်ဳိး ျဖစ္ပါတယ္ .. အေမရိကတြင္ လူဦးေရ ၁၇ သန္းေက်ာ္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစားေနရျပီး သံုးပံု တစ္ပံုမွာ ကေလးမ်ား ျဖစ္ပါတယ္.. ၂၀၀၂ ခုႏွစ္ တြင္ ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါေၾကာင့္ ေဆး႐ံု တက္ရ သူေပါင္း ၄၇၈,၀၀၀ ဦး ႐ွိျပီး ၄,၆၅၇ ဦး ေသဆံုးခဲ့ ပါတယ္...

အဆုတ္ရဲ႕ လုပ္ငန္း တာ၀န္ အေၾကာင္း ပထမဆံုး ေျပာျပ ခ်င္ပါတယ္.. ႐ွဴသြင္းလိုက္တဲ့ ေလထဲမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ နဲ႔ ခႏၶာကိုယ္ ထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ တို႔ ဖလွယ္ျခင္း သည္ အဆုတ္၏ အဓိက လုပ္ငန္း တာ၀န္ ျဖစ္ပါတယ္... ေအာက္ဆီဂ်င္ ၾကြယ္၀ ေသာ ႐ွဴသြင္း လိုက္တဲ့ ေလဟာ ေလမ်ဳိ (Larynx)၊ ေလျပြန္မၾကီး (Trachea)၊ ေလျပြန္ (Bronchus)၊ ေလျပြန္ငယ္ (Bronchiole) တို႔ကို အဆင့္ဆင့္ ျဖတ္သန္းျပီး ေလအိတ္ (Alveoli) မ်ား သို႔ ေရာက္႐ွိ တဲ့အခါ အဆုတ္ ေသြးလႊတ္ေၾကာ ငယ္ (Pulmonary arteriole) မ်ားထဲမွ ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ နဲ႔ ဖလွယ္ ၾက ပါတယ္ (Gas Exchange) ... အဲဒီမွ တစ္ဆင့္ အဆုတ္ ေသြးျပန္ေၾကာ (Pulmonary veins) မ်ားမွ ႏွလံုး သို႔ ပို႔ေဆာင္ျပီး ႏွလံုးမွ ခႏၶာကိုယ္ တစ္ခုလံုး သို႔ ျဖန္႔ေ၀ ပို႔လႊတ္ပါတယ္... ဒါ့ေၾကာင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ ကို ခႏၶာကိုယ္ အႏွံ႔အျပား မွ တစ္႐ွဴးမ်ား၊ ဆဲလ္ မ်ား အသက္ ႐ွင္သန္ ေရးအတြက္ အသံုး ျပဳႏိုင္ ၾကပါတယ္..

ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ ခံစား ရျပီ ဆိုလွ်င္ အဆုတ္ဟာ အဓိက တုန္႔ျပန္မႈ (၃) ရပ္ ျဖစ္ေပၚ ပါတယ္...

1. အဆုတ္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား (Bronchioles) က်ဥ္းေျမာင္း လာျခင္း (Bronchoconstriction)
   
   
   
   • ေလျပြန္ငယ္ မ်ား႐ွိ ၾကြက္သား မ်ား က်ဳံ႕ျခင္း ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ မ်ား က်ဥ္း လာပါတယ္.. ဒါ့ေၾကာင့္ အသက္ ႐ွဴထုတ္ တဲ့ အခါ ၀ီစီ ကဲ့သို႔ အသံ ျမည္ျပီး ေမာလာ တတ္ပါတယ္..


2. အဆုတ္ ေလ၀င္ ရာ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ေယာင္ရမ္းျပီး အခၽြဲမ်ား (mucus) ထြက္လာျခင္း (Bronchial Inflammation)
   
   
   
   • ဓါတ္မတည့္ ပစၥည္း တစ္မ်ဳိး ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း ၀င္ေရာက္ လာပါက ေလျပြန္ငယ္ နံရံ တစ္ေလွ်ာက္ မွ ေယာင္ရမ္း ျခင္းကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတု ပစၥည္း မ်ား (Histamine, Leukotrienes) ထြက္လာျပီး ေလျပြန္ ငယ္ မ်ားက္ို ေယာင္ရမ္း ေစျပီး ခၽြဲျပစ္ေသာ အရည္မ်ား (mucus) ထြက္လာပါတယ္.. ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း မႈ၊ ခၽြဲထြက္ လာမႈ ေၾကာင့္ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းျခင္း ပိုဆိုး လာေစ ပါတယ္...


3. အဆုတ္ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္မွ တုန္႔ျပန္မႈ လြန္ကဲျခင္း (Hyperreactivity)
   
   
   
   • ဓာတ္မတည့္ မႈေၾကာင့္ ၾကာ႐ွည္စြာ ေလျပြန္ငယ္ ေယာင္ရမ္း ျခင္း ၊ ေလျပြန္ငယ္ က်ဥ္းေျမာင္္း ျခင္း ျဖစ္ျခင္း ေၾကာင့္ ဓာတ္မတည့္ မႈ ပစၥည္း မ်ား ကို ပို၍ တုန္႔ျပန္မႈ မ်ား လာပါတယ္...(Hypersensitivity)

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ လကၡဏာ မ်ားမွာ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ကြဲျပား နိုင္ပါတယ္... အဓိက အျဖစ္မ်ား ဆံုး လကၡဏာ (၄)မ်ဳိး မွာ

1. အသက္ ႐ွဴခက္ လာျခင္း (Shortness of Breath)


2. အသက္ ႐ွဴထုတ္ ရာတြင္ ၀ီစီသံ ကဲ့သို႔ အသံ ျမည္ လာျခင္း (Wheezing)


3. ရင္က်ပ္လာျခင္း (Tightness of chest)


4. ေခ်ာင္းဆိုးျခင္း (Coughing)

တို႔ ျဖစ္ပါတယ္.. ရင္က်ပ္ မႈ ျပင္းထန္ပါက ေလအိတ္မွ ကာဗြန္ ဒိုင္ေအာက္ ဆိုဒ္ နဲ႔ ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ဖလွယ္ ျခင္း လုပ္ငန္း ထိခိုက္ လာ၍ ေသြးတြင္း ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ေလ်ာ့က်ျပီး ကာဗြန္ ဒိုင္ ေအာက္ဆိုဒ္ မ်ားလာ ပါတယ္... ေအာက္ဆီ ဂ်င္ နည္းလာ၍ ေျခသည္း လက္သည္း ႏွင့္ ႏႈတ္ခမ္း မ်ား ျပာလာျခင္း (cyanosis)၊ နံ႐ိုး ၾကား ၾကြက္သား မ်ား အသံုးျပဳ ၍ ျပင္းထန္စြာ အသက္႐ွဴ ရျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚ တတ္ ပါတယ္...

ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း ဟာ ကိုယ့္ပတ္၀န္းက်င္ အေျခအေန (Environmental factors) ေၾကာင့္လား? မ်ဳိး႐ိုး ဗီဇ (Genetic factors) ေၾကာင့္လား? ဆိုတာကို တိတိက်က် မသိရ ေသးေသာ္လည္း အဓိက အားျဖင့္ ႏွစ္မ်ဳိး ႏွစ္စား ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္.. ျပင္ပ မွ ဓါတ္မတည့္ မႈ (allergies or extrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ႏွင့္ ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း အေျခ အေန (nonallergies or intrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ဆိုျပီး ေတြ႔ရ ပါတယ္.. ဓါတ္မတည့္ မႈ (allergies or extrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာဟာ အေတြ႔ မ်ားျပီး လူနာ အားလံုး၏ ၉၀ % ႐ွိျပီး က်န္ ၁၀ % ကသာ ခႏၶာ ကိုယ္တြင္း အေျခ အေန (nonallergies or intrinsic) ေၾကာင့္ ျဖစ္ေသာ ပန္းနာ ျဖစ္ပါတယ္.. ဓါတ္မတည့္ ျဖစ္ေစေသာ ပစၥည္း မ်ားမွာ

• ေနအိမ္ ပတ္၀န္းက်င္ ႐ွိ ေန႔စဥ္ ထိေတြ႔ ေနက် အရာမ်ား
  
  
  
  • တိရစၧာန္ အညစ္အေၾကးမ်ား ႏွင့္ အေမႊးအမွ်င္မ်ား၊ ဖုန္ႏွင့္ အမိႈက္သ႐ိုက္မ်ား (Dust)၊ ပိုးဟပ္ အညစ္အေၾကးမ်ား (cockroach )၊ အေဆာက္အဦး၊ နံရံေဟာင္း မ်ား ႐ွိေရညွိ ပင္မ်ား (mold)၊ ပန္း၀တ္မႈန္မ်ား (Pollen)


• ေနအိမ္ သံုး ပစၥည္းမ်ား ၏ အနံ႔အသက္ မ်ား
  
  
  
  • ေရေမႊး ႏွင့္ အေမႊး နံ႔သာမ်ား၊ ဆပ္ျပာ ဆပ္ျပာရည္ ေခါင္းေလွ်ာ္ရည္ မ်ား၊ hair spray, hair gel, sun screen, cosmetics, facial cream, deodorant, shaving cream ကဲ့သို႔ အသံုး အေဆာင္ ပစၥည္း မ်ား၊


• အစား အစာမ်ား
  
  
  
  • ႏြားႏို႔ (Cow's Milk)၊ ေျမပဲ (Peanut)၊ ပဲပုတ္ (Soy)၊ ငါး (Fish)၊ တိရိစၧာန္ ဥမ်ား (Eggs)၊ ပုဇြန္ ႏွင့္ အခြံမာ ပင္လယ္စာမ်ား (Shrimp & other shellfish)၊ ၾကာ႐ွည္ အထားခံ ေသာ အစားအစာ မ်ား (Preservative Foods)


• သံုးစြဲ ေနေသာ ေဆးမ်ား
  
  
  
  • အက္စ္ပရင္ (aspirin)၊ beta-blockers (propranolol, atenolol)၊ ပင္နစလင္မ်ား၊


• စက္႐ံု ႏွင့္ ပတ္၀န္းက်င္ မွ အေငြ႔မ်ား
  
  
  
  • ဆာလဖိုက္ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား၊ ကလိုရာမင္း ဓာတ္ေငြ႔မ်ား၊ စက္ပစၥည္း မ်ားမွ အိပ္ေဇာ ေငြ႔မ်ား၊ ေဆးလိပ္ေငြ႔၊ ျခင္ေဆးေခြ ေငြ႔မ်ား၊ အစ ႐ွိသျဖင့္...


• အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးမ်ား
  
  
  
  • အဓိက အားျဖင့္ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း အထက္ပိုင္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ၀င္ေရာက္မႈ (Upper respiratory tract infection) ေၾကာင့္ ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ျဖစ္ျခင္းသည္ လူၾကီး အားလံုး၏ ၈၀% ႏွင့္ ကေလးအားလံုး ၏ ၆၀% ေတြ႔႐ွိ ရပါတယ္...

ဓာတ္မတည့္ ျခင္းျဖစ္စဥ္ တြင္ တစ္ဦးႏွင့္ တစ္ဦး ဓာတ္မတည့္ ပစၥည္း ခ်င္း၊ ဓာတ္မတည့္ ႏိုင္ခ်င္း တူညီ ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါ..

ပန္းနာရင္က်ပ္ ေရာဂါ ကုထံုးမ်ား
အဓိက အားျဖင့္ အာနိသင္ (၂) မ်ဳိး လိုအပ္ ၍ သာ စားေဆး၊ ထိုးေဆး၊ ႐ွဴေဆး အေနျဖင့္ ထုတ္လုပ္ ၾကျခင္း ျဖစ္ပါတယ္... ပထမ အာနိသင္ မွာ ေလျပြန္ ကို က်ယ္ေစျခင္း ျဖစ္ျပီး ဒုတိယ အာနိသင္ မွာ ေလျပြန္ ေယာင္ရမ္း မႈကို က်ေစ ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္.. ေလျပြန္ ကို က်ယ္ေစ တဲ့ ေဆးမ်ား မွာ beta 2 agonist (salbutamol, terbutaline, ...), anticholinergic drugs (ipratropium bromide), methyxanthine (Theophylline, Aminophylline, ..); ေလျပြန္ ေယာင္ရမ္း မႈကို က်ေစေသာ ေဆးမ်ား မွာ corticosteroids (Prednisolone, Beclomethasone, Triamcinolone, Budesonide, ...), Leukotriene modifiers (montelukast, zafirlukast, pranlukast, and zileuton), Cromoglycate (Cromolyn sodium) တို႔ ျဖစ္ၾက ပါတယ္.. ႐ွဴေဆးမ်ား (Inhalers) မွာ ေလျပြန္ ကို တိုက္႐ိုက္ သက္ေရာက္မႈ ႐ွိ၍ ေရာဂါ လကၡဏာ ကို ျမန္ဆန္စြာ သက္သာ ေစျပီး ေဘးထြက္ ဆိုးက်ဳိး မွာလည္း ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆး ထက္ စာလွ်င္ နည္းပါး ပါတယ္... ထို႔ေၾကာင့္ ေရာဂါ ျပင္းထန္ မႈေပၚ မူတည္၍ ႐ွဴေဆး၊ ေသာက္ေဆး မ်ားကို ေ႐ြးခ်ယ္ ေပးျခင္း ျဖင့္၎၊ ေဆး တစ္မ်ဳိး ႏွင့္ မလံု ေလာက္ပါက ႏွစ္မ်ဳိး သံုးမ်ဳိး တြဲေပး ျခင္း ျဖင့္၎ ကုသ ႏိုင္ပါ တယ္... လုိအပ္ ပါက ေအာက္ဆီ ဂ်င္ ေပး၍၎၊ ေဆးမ်ားကို စက္ျဖင့္ မႈတ္သြင္းနည္း (Nebulizer) ျဖင့္၎ လူနာ အေျခ အေန ေပၚ မူတည္၍ ကုသ ေပးရ ပါမယ္...

ေရာဂါ ကာကြယ္ ေရး အေနျဖင့္ မိမိႏွင့္ မတည့္ေသာ ဓာတ္ပစၥည္း မ်ား၊ အစား အေသာက္ မ်ား၊ အသံုး အေဆာင္မ်ား ဂ႐ုစိုက္ ေ႐ွာင္႐ွား ဖုိ႔လုိ ပါမယ္.. လူဦးေရ ထူထပ္ ေသာ ေနရာ ေလထု ညစ္ညမ္း ေသာ ေနရာ မ်ား ကို ေ႐ွာင္႐ွား ရပါမယ္.. ေဆးလိပ္ ေသာက္သူ ျဖစ္ပါက ေဆလိပ္ လံုး၀ ျဖတ္ရ ပါမယ္... ဒါ့ေၾကာင့္ မိမိ ရင္က်ပ္ တတ္ေသာ အေျခ အေန၊ ေနရာ ေဒသ၊ အသံုး အေဆာင္၊ အျပဳ အမူ မ်ားကို ဂ႐ု စိုက္ ေ႐ွာင္႐ွား ရင္း က်န္းမာ စြာ ေနထိုင္ ႏိုင္ေရး ကို အေလး ထား သင့္ ေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရပါတယ္.. ေဘးဘယာ ေရာဂါ အေပါင္းမွ ကင္းေ၀း ႏိုင္ပါေစ..

References;
Wikipedia
Medicinenet

Read More...

Collapse...

Save The Earth

ေပ်ာက္ေနတဲ့ ကာတြန္းေလးကို ျပန္ေတြ႔လို႔ တင္ေပးလိုက္တာပါ။

ကာတြန္းက ခ်ဲ႕လို႔ မရဘူး။ ၀ါးေနလို႔ ဒီမွာ attachment နဲ႔ တင္ေပးထားတယ္။

Read More...

Collapse...

Can We Practice What We Preach ?

ေစ်းသြား၀ယ္ရင္းနဲ႔ ေခါင္းထဲ ၀င္လာတဲ့ အေၾကာင္းေလးကို ေရးခ်င္မိလို႔ပါ။

ေစ်း တစ္ခါ တစ္ခါ သြား၀ယ္တိုင္း ျပန္လာရင္ ၾကြတ္ၾကြတ္အိတ္ေတြ အမ်ားႀကီး ပါလာတတ္ပါတယ္။

ဆရာ ေအာ္ပီက်ယ္ရဲ႕ reduce, reuse, recycle ဆိုတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးဆိုင္ရာ ကာတြန္းေလး တစ္ပုဒ္ကို သတိရရင္း ၾကြတ္ၾကြတ္အိတ္ေတြကို ေလွ်ာ့ဖုိ႔ ေျပာမိေနတာေတာ့ ၾကာပါၿပီ။

ဒါေပမယ့္ လံုး၀ ၾကြတ္ၾကြတ္အိတ္နဲ႔ ထည့္မေပးပါနဲ႔၊ ကိုယ့္အိတ္နဲ႔ ကိုယ္ သယ္မယ္ဆိုၿပီး ေျပာျဖစ္ အခုမွ ဒုတိယ အႀကိမ္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။

ကၽြန္မတုိ႔ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ေဆာင္ရြက္ေနသူေတြ သူမ်ားေတြကို အသိပညာေပးသလို ကိုယ္တိုင္ေရာ တကယ္ က်င့္သံုးျဖစ္ၾကရဲ႕လားလုိ႔ ေခါင္းထဲမွာ စဥ္းစားေနမိတယ္။

စင္းလံုးေခ်ာေတာ့ ဘယ္သူမွ မျဖစ္ႏုိင္ပါဘူး။
ဒါေပမယ့္ ကၽြန္မတို႔ ေျပာေနတဲ့ လမ္းေတြကို ကၽြန္မတို႔ အတတ္ႏိုင္ဆံုး ေရွ႕ကေန ေလွ်ာက္ျပႏိုင္ၾကရင္ အရမ္း ေကာင္းမွာပဲလို႔ ေတြးေနမိတယ္။

Read More...

Collapse...

Air pollution and heart

ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ဟာ အသက္႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ေရာဂါမ်ား ကို ျဖစ္ေစ တတ္သလို ႏွလံုး က်န္းမာေရး ကိုလည္း ထိခိုက္ ေစပါတယ္ ... "ႏွလံုး က်န္မာေရးကို ထိခိုက္ေစဖို႔ ဆိုရာမွာ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ ပမာဏ ၾကီးမားဖို႔ မလိုပါဘူး။ သာမန္ ေလထုထဲမွာ ပါ၀င္တဲ႔ အဆိပ္ေတာက္ ပမာဏ သည္ပင္လွ်င္ ႏွလံုးႏွင္႔ ေသြးေၾကာ ေရာဂါ ေတြကို ျဖစ္ပြား ေစနိုဳင္တယ္" လို႔ သိပၸံပညာရွင္ ေဒါက္တာ Boris Z. Simkhovich က ဆိုပါတယ္။

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု မွာေတာ႔ ေလထု အရည္အေသြးကို ေအာက္ပါ အခ်က္ (၅)ခ်က္နဲ႔ အကဲျဖတ္ ၾကပါတယ္။

(၁) ground-level ozone
(၂) particle pollution (including smoke from wildfires and emissions from vehicles and power plants),
(၃) carbon monoxide
(၄) sulfur dioxide,
(၅) nitrogen dioxide

အမွတ္ ကေတာ႔ ၀ မွ ၅၀၀ အထိ ျဖစ္ျပီး အမွတ္ ၁၀၀ ေအာက္ကေတာ႔ လက္ခံႏိုင္ဖြယ္ အရည္အေသြး ျဖစ္ပါတယ္။ ေလထု ညစ္ညမ္းမႈ နဲ႔ ပက္သက္ျပီး ပထမဆံုး သုေတသန စာတမ္းကို လြန္ခဲ႔တဲ႔ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ေက်ာ္ ၁၈၇၂ ခုနစ္က ထုတ္ေ၀ ခဲ႔တယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ေလ႔လာ ေတြ႔ရွိခ်က္ ေတြအရ အလြန္႔ အလြန္ ေသးငယ္တဲ႔ အမွဳန္ ေလးေတြဟာ ေလထုထဲ မွေန အသက္ရွဴ လမ္းေၾကာင္း ထိုမွတဆင္႔ ေသြးေၾကာနဲ႔ ႏွလံုးဆီကို ေရာက္ကာ ေရာင္ရမ္းမႈ ကို ျဖစ္ေပၚ ေစတတ္ ပါတယ္။ အဆိုပါ ေရာင္ရမ္းမႈ မ်ားဟာ ႏွလံုးၾကြက္သားရဲ႕ ညွစ္အားကို ေလွ်ာ႔နည္း ေစျပီး၊ ေသြးဖိအားကို တက္ေစကာ၊ ႏွလံုး ေသြးေၾကာငယ္မ်ား အတြင္း ေသြးစီးဆင္းမႈ ကို ထိခိုက္ ေစပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္တဲ႔ ပံုစံ မမွန္ဘဲ ႏွလံုး အလုပ္လုပ္ ႏုိင္စြမ္းကို ေလွ်ာ႔က် ေစႏိုင္ ပါတယ္။ ေသြးတိတ္တဲ႔ ျဖစ္စဥ္ ကိုလည္း အေႏွာက္အယွက္ ေပးတတ္ ပါတယ္။ ေသြးေၾကာ အဆီစုတဲ႔ ေရာဂါကိုလည္း တိုးပြား ေစပါတယ္။

ကဲ...ဒါေၾကာင္႔ ေလထု ညစ္ညမ္းမွဳ ေလ်ာ႔နည္း ေအာင္ လူတစ္ဦးခ်င္း အေနနဲ႔ ေသာ္ လည္းေကာင္း၊ အဖြဲ႔အစည္းလိုက္ ေသာ္ လည္းေကာင္း တတ္ႏိုင္သေလာက္ ၾကိဳးစား သြားၾကပါစို႔ ... ...

Read More...

Collapse...

Carbon Monoxide

ဆိုးရြားလွတဲ့ အေျခအေနေတြၾကားမွာ ဆီးေစ်းၾကီးလို႕ မီးစက္မထြန္းနိင္ေသးဘူးလို႕ ဆိုနုိင္ေပမယ့္ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ မီးစက္ထြန္းမိၾကတဲ့အခါ ၀န္ပိမွာလည္း စိုးမိလို႕ သံလြင္အိပ္မက္မွာ ေရးေပးျဖစ္ခဲ့တဲ့ ပို႕စ္ေလးတခုကို ျပန္တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။

မိုးကေလးစဲသြားသည္မို႕ ရာသီဥတု သာသာယာယာရွိေနေသာ္လည္း အဆိပ္သင့္ လူနာလက္ခံရာ ဌာနသို႕ တမ်ဳိးတဘာသာ ဆန္းျပားစြာျဖင့္ လူအမ်ား အစုလိုက္အၿပံဳလိုက္ အဆိပ္သင့္ကာ ေရာက္လာတတ္ေသာ အဆိပ္သင့္ျခင္းတမ်ဳိးမွာ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ (carbonmonoxide) ဟုေခၚေသာ ဓာတ္ေငြ႕ အဆိပ္သင့္ျခင္းပင္ျဖစ္သည္။ လူေနသိပ္သည္းေသာ ၊ တိုက္တာမ်ားနွင့္ ျပည့္ႏွက္ေနတတ္ေသာ ျမိဳ႕ႀကီးျပႀကီးမ်ားတြင္ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင္း လွ်ပ္စစ္မီးပ်က္ေသာ ကာလနွင့္ႀကံဳၾကရေသာ အခါ လူေနအိမ္မ်ားအပါအ၀င္ အလွျပင္ဆိုင္မ်ား၊ အင္တာနက္ ကေဖးမ်ား၊ ေန႕ကေလးထိန္း ေက်ာင္းမ်ား၊ စားေသာက္ဆိုင္မ်ား စသည့္ လူစည္ကားရာေနရာမ်ားတြင္ မီးစက္သံုးစဲြမႈ ပမာဏသည္ ျမိဳ႕ျပ၏ ယဥ္ေက်းမႈသဖြယ္ အရွိန္အဟုန္ျပင္းစြာ ထိုးတက္လာလ်က္ရွိေလသည္။

ဖံြ႕ျဖိဳးဆဲ နိုင္ငံမ်ားတြင္မဆိုထားနွင့္ ဖံြ႕ျဖိဳးျပီးနိုင္ငံမ်ားတြင္ပင္ ေသဆံုးမႈ အမ်ားဆံုး အဆိပ္သင့္ျခင္းတမ်ဳိးကို ျဖစ္ေစေသာ ဓာတ္ေငြ႕အျဖစ္ ရွိေနေသာ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ ဟုေခၚေသာ ထိုဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ဳိးသည္ အေရာင္ အဆင္း၊ အနံ႕ အရသာမဲ့ေသာ ဓာတ္တစ္မ်ဳိးျဖစ္ကာ မီးစက္မွထြက္ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား တြင္သာမက မီးဖိုမွထြက္ေသာ အေငြ႕မ်ား၊ ကားအိပ္ေဇာမွထြက္ ေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ား၊ ၿပီးဆံုးသည္အထိ ေလာင္ကၽြမ္းျခင္း မရွိေသးေသာ ကာဗြန္ သုိ႕မဟုတ္ ကာဗြန္ပါေသာျဒပ္ေပါင္းမ်ားတြင္လည္း ပါ၀င္ေလ့ရွိသည္။ ထို႕အျပင္ ေလေကာင္းေလသန္႕ ေကာင္းစြာမရရွိပဲ ေလွာင္ပိတ္ေနေသာ အခန္းမ်ား တြင္ ထို ဓာတ္ေငြ႕၏ အဆိပ္သင့္မႈကို ပိုမိုခံရဖြယ္ရာရွိေလသည္။

ထိုဓာတ္ေငြ႕သည္ ေသြးထဲတြင္ရွိေသာ ေဟမိုဂလိုဗင္ကို ေအာက္ဆီဂ်င္ထက္ အဆေပါင္း ၂၁၀ သာလြန္စြာ ပိုမိုခင္တြယ္ေနတတ္ျပီး ေဟမိုဂလိုဗင္ကို ခိုင္မာစြာ ကပ္တြယ္ထားကာ ေသြးမွ ေအာက္ဆီဂ်င္သယ္ေဆာင္နိုင္ေသာ စြမ္းအားကို ေလ်ာ့နည္းေစသည္။ ထိုမွတဆင့္ ခႏၶာကိုယ္အနွံ႕ အျပားသို႕ ေအာက္ဆီဂ်င္ေရာက္ရွိမႈကို ေႏွာင့္ေနွးေစကာ တစ္႐ွဴးမ်ား၌ ေအာက္ဆီဂ်င္သံုးစဲြမႈကို အေနွာင့္အယွက္ေပးပါသည္္။

ထို႕ေၾကာင့္ ခႏၶာကိုယ္တြင္းသို႕ အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႕ေရာက္သြားသူမ်ားသည္ တစ္႐ွဴးမ်ားမွ ေအာက္ဆီဂ်င္ကို ငတ္မြတ္သည္႕ လကၡဏာမ်ားျဖစ္သည့္ ေခါင္းမူးျခင္း ၊ ရီေ၀ေနျခင္း၊ စိတ္တိုေနတတ္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အန္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း၊ ေကာင္းစြာ မတ္တပ္မရပ္နိုင္ေတာ့ျခင္း၊ လမ္းေလွ်ာက္ပံု မူမမွန္ေတာ့ျခင္း၊ လတ္တေလာျဖစ္ေပၚေနေသာ အေၾကာင္းအရာမ်ားေပၚတြင္ မွတ္ဥာဏ္ ခ်ဳိ႕ယြင္းတတ္ျခင္း၊ မ်က္နွာ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ ျဖစ္ေနတတ္ျခင္း၊ ေငးေၾကာင္ေသာ မ်က္လံုးမ်ားရွိျခင္း၊ မ်က္လံုးအိမ္က်ယ္ကာ ၿငိမ္ေနတတ္ျခင္း၊ ပါးစပ္မွ အျမႈပ္မ်ား ထြက္ေနတတ္ျခင္း၊ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္ ေလ်ာ့က်ေနတတ္ျခင္း၊ ေသြးခုန္ႏႈန္း ေဖ်ာ့လာျခင္း၊ ေျခဖ်ားလက္ဖ်ားမ်ား ေအးစက္လာျခင္း၊ အသက္႐ွဴျမန္ေနျခင္း၊ ခ်မ္းတုန္တတ္ျခင္း၊ လက္ဖ်ားေျခဖ်ားနွင့္ ႏႈတ္ခမ္းမ်ား၊ လွ်ာမ်ားျပာေနတတ္ျခင္း၊ အလြန္ျပင္းထန္ေသာ သူမ်ားတြင္ ေသြးေပါင္က်ျခင္း၊ တက္တတ္ျခင္း၊ အသက္႐ွဴမမွန္ေတာ့ျခင္း၊ ေမ့ေမ်ာသြားတတ္ျခင္း စေသာ လကၡဏာမ်ားကို ပါေတြ႕ရတတ္ပါသည္။

ထို႕အျပင္ ဦးေဏွာက္တြင္း အရည္စုကာ ေယာင္လာတတ္ျခင္း ႏွင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ အာရံုေၾကာဆိုင္ရာ လကၡဏာမ်ားကိုလည္း ေတြ႕ရတတ္ပါသည္။ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္သည္ ဆီးထဲတြင္ myoglobin ဟုေခၚေသာ ဓာတ္တမ်ဳိးကို ပါေစတတ္ျခင္း၊ ေက်ာက္ကပ္ ပ်က္စီးျခင္းတို႕ကိုလည္း ျဖစ္ေစတတ္ပါသည္္။

ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီးမ်ားတြင္ ထိုဓာတ္ေငြ႕အဆိပ္သင့္ျခင္းကို ခံရပါမူ မိခင္တြင္ ေ၀ဒနာခံစားရမည့္အျပင္ ၊ ကေလးငယ္အား ေအာက္ဆီဂ်င္ေကာင္းစြာ မေပးနိုင္ေသာေၾကာင့္ ကိုယ္၀န္ပ်က္က်တတ္ျခင္း၊ ေန႕မေစ့ေသာ ကေလးေမြးတတ္ျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ကေလးသူငယ္မ်ား ၊ သက္ႀကီးရြယ္အိုမ်ား၊ ေသြးအားနည္းသူမ်ား၊ အဆုတ္ သို႕မဟုတ္ ႏွလံုးမေကာင္းသူမ်ား၊ အရက္စဲြေနသူမ်ား၊ အိပ္ရာထဲလဲေနသူမ်ား သို႕မဟုတ္ ေ႐ြ႕ရွားရန္ အခက္အခဲရွိသူမ်ားမွာ ပံုမွန္လူမ်ားထက္ ပုိ၍အႏၱရာယ္ျဖစ္ေစနိုင္ေသာေၾကာင့္ ၎တို႕အား အထူးသတိထားသင့္ေပသည္။

ထိုဓာတ္ေငြ႕အဆိပ္သင့္ခဲ့ပါက ေသြးထဲတြင္ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ ပမာဏ
- ၂၀% ရွိခဲ့ပါလွ်င္ အသက္႐ွဴမ၀ျခင္း၊ လႈပ္ရွားသည့္အခါ မူးေ၀လာျခင္းတို႕ ကိုခံစားရနိုင္ပါတယ္။
- ၃၀% ရွိခဲ့ပါလွ်င္ အသက္႐ွဴမ၀ျခင္း၊ အနည္းငယ္မွ် လႈပ္ရွားလွ်င္ပင္ မူးေ၀ျခင္းကို ခံစားရနိုင္ပါတယ္။
- ၅၀% ရွိခဲ့ပါလွ်င္ ဟန္ခ်က္မထိန္းနိုင္ေတာ့ျခင္း၊ လွမ္းေလွ်ာက္ပံုမူမမွန္ေတာ့ျခင္း၊ လႈပ္ရွားသည့္အခါ သတိေမ့သြားတတ္ျခင္း တို႕ကို ခံစားရနိုင္ပါတယ္။
- ၅၀-၈၀% ရွိခဲ့ပါလွ်င္ အသက္အႏၱရာယ္ ရွိနိုင္ပါတယ္။
ထိုဓာတ္ေငြ႕ အဆိပ္သင့္ေၾကာင္း သိခဲ့ပါလွ်င္ အေရးႀကီးစြာလုပ္သင့္ေသာ အရာမွာ အဆိပ္သင့္လူနာအား ထိုေနရာမွ ေ၀းရာသို႕ အျမန္ေခၚထုတ္ရမည္ ျဖစ္ေပသည္။ အကယ္၍ ထိုလူနာအားအျပင္သို႕ သယ္ေဆာင္ရန္ အခက္အခဲရွိခဲ့ပါလွ်င္ အဆိပ္သင့္ခံရေသာ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ အမ်ားအျပားရရွိနိုင္ရန္ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ ျပတင္းေပါက္မ်ားဖြင့္ေပးထားျခင္း မ်ားျပဳလုပ္သင့္ပါသည္။

ထို႕ေနာက္ အဆိပ္သင့္လူနာ၏ အသက္႐ွဴလမ္းေၾကာင္း၊ အသက္႐ွဴမႈေကာင္းမေကာင္း၊ ေသြးလည္ပတ္မႈ ေကာင္းမေကာင္းကို စစ္ေဆးျပီး ၎တို႕ေကာင္းမြန္ေစမည့္ ကိုယ္ဟန္အေနအထားတြင္ ထားေပးကာ နီးစပ္ရာ ေဆးရံုသို႕ ပို႕ေဆာင္ရပါမည္။ အဆိပ္သင့္လူနာဌာနသို႕ ေရာက္ရွိလာေသာအခါတြင္ကား ေအာက္ဆီဂ်င္ကို မ်ားနိုင္သမွ် မ်ားမ်ား (ႏႈန္းအျမင့္ျဖစ္ေသာ တစ္မိနစ္တြင္ ၁၂ လီတာ ႏႈန္း) ကုိ face mask ျဖင့္ ေပးသင့္ေပသည္။ ေအာက္ဆီဂ်င္ေပးျခင္းကို အနည္းဆံုး ၆ နာရီအထိ ေပးထားသင့္ျပီး အခ်ဳိ႕ေသာ လူနာမ်ားတြင္ ၁၂ နာရီမွ နာရီ ၂၀ ထိေပးရန္လိုအပ္သည္။

ထို႕ေနာက္ အီးစီဂ်ီဆဲြကာ ထိုအဆိပ္သင့္ျခင္းတြင္ ေပၚေပါက္တတ္ေသာ လကၡဏာမ်ားျဖစ္သည့္ ႏွလံုး၏ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ မမွန္ျခင္းမ်ားကို စစ္ေဆးရေပမည္။ ထိုအဆိပ္သင့္ျခင္းအတြက္ အဆင္မေျပေသာအခ်က္မွာ ေဆး႐ံုၾကီးမ်ားတြင္ တိုင္းတာေနေသာ ပစၥည္းျဖစ္သည့္ လက္ဖ်ားတြင္ ညွပ္ကေလးျဖင့္တိုင္းျခင္းျဖစ္ေသာ pulse oxymeter သည္ ကာဗြႏ္မိုေနာက္ဆုိဒ္ႏွင့္ ေဟမိုဂလိုဗင္ေပါင္းျခင္းမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ကာေဗာက္စီေဟမို ဂလိုဗင္ႏွင့္ ေအာက္ဆီဂ်င္နွင့္ ေဟမိုဂလိုဗင္ေပါင္းျခင္းမွ ျဖစ္ေပၚလာေသာ ေအာက္ဆီေဟမိုဂလိုဗင္ နွစ္ခုစလံုးကို ပူးတဲြတိုင္းတာ ေပးေသာေၾကာင့္ ေသြးေၾကာထဲတြင္ရွိေသာ ပံုမွန္ပမာဏကိုသာ ျပေနသျဖင့္ ၎နည္းျဖင့္ အဆိပ္သင့္သည့္ ပမာဏကို စမ္းသပ္၍ မရျခင္းပင္ျဖစ္သည္။

ေသြးထဲတြင္ရွိေသာ carboxyhaemoglobin ကိုေဖာက္ယူျခင္းျဖင့္ ၎၏ပမာဏ ျမင့္တက္ေနလွ်င္ အဆိပ္သင့္္ေၾကာင္း ေသခ်ာေသာ္လည္း ပမာဏနည္းလွ်င္ ေသာ္ကား အဆိပ္သင့္ျခင္းမရွိဟု ေကာက္ခ်က္ခ်၍ မရွိနိုင္ေသးပါ။ ခႏၶာကိုယ္တြင္းရွိ ဓာတုပစၥည္းမ်ားကိုတိုင္းတာျခင္း၊ ဓာတ္မွန္ရိုက္ျခင္း၊ ေသြးစစ္ျခင္း၊ ဆီးစစ္ျခင္းမ်ားကိုလည္း ျပဳလုပ္သင့္ေပသည္။

sodium bicarbonate ဟုေခၚေသာ ေဆးတစ္မ်ဳိးသည္ တစ္႐ွဴးမ်ားထဲသို႕ ေအာက္ဆီဂ်င္ေရာက္ရွိမႈကို အေနွာင့္အယွက္ေပးေသာေၾကာင့္ ေသြးေၾကာထဲသို႕ ထိုေဆးထိုးသြင္းမႈကိုေရွာင္က်ဥ္သင့္ေပသည္။ ထို႕ေနာက္တြင္မူ အနီးကပ္ေစာင့္ၾကည့္ေသာ ကုသျခင္းျဖစ္သည့္ close observative treatment သည္ ထိေရာက္ေသာ ကုသနည္းတစ္မ်ဳိးျဖစ္ေပသည္။

ေသြးထဲတြင္ရွိေသာ carboxyhaemoglobin သည္ ၁၀% ထက္ေလ်ာ့နည္းလာပါျပီး ထိုလူနာသည္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ဳိးသမီး မဟုတ္ခဲ့ပါလွ်င္ ထိုလူနာအားေဆးရံုမွ ဆင္းခြင့္ျပဳနုိင္ပါသည္။ အဆိပ္သင့္ထားခံရေသာသူသည္ မိမိ၏မူလ လုပ္ငန္းတာ၀န္မ်ားကို တလအတြင္း ျပန္လည္ ၀င္ေရာက္နုိင္ေသာ္လည္း ရက္သတၱပတ္အနည္းငယ္ အတြင္း၌မူ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ရပ္ဆိုင္းထားသင့္ေပသည္။

ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္သည္ လူထုအား အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ အဆိပ္သင့္ေစသည့္အျပင္ ကာဗြန္မိုေနာက္ဆိုဒ္ ဓာတ္ေငြ႕ အဆိပ္သင့္ျခင္းမွ ျပန္လည္ေကာင္းမြန္လာၾကသည့္ သူမ်ားတြင္ပင္ ေျခလက္တုန္ေနတတ္ျခင္း၊ လူမႈဆက္ဆံေရးပံုစံမ်ား ေျပာင္းလဲလာျခင္း၊ အျမင္အာ႐ံု ေပ်ာက္ဆံုးျခင္း၊ အာ႐ံုစူးစိုက္၍မရနိုင္ေတာ့ျခင္း ႏွင့္ parkinsonism ကဲ့သို႕ေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကိုပါ ခံစားရနိုင္သည့္အတြက္ ထိုဓာတ္ေငြ႕ အဆိပ္သင့္ျခင္းကို အထူးသတိထားကာ ေ႐ွာင္က်ဥ္သင့္ပါသည္။

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး-၁)

Read More...

Collapse...