Showing posts with label Dental health. Show all posts
Showing posts with label Dental health. Show all posts

Wednesday, March 10, 2010

ခံတြင္းအနံ႕နံျခင္း ႏွင့္ ေျဖရွင္းနည္းမ်ား



ခံတြင္း အနံ႕ နံျခင္းကို ေဆးပညာအရ halitosis လို႕ ေခၚပါတယ္။ English လိုေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ bad breath ေပါ့။ Halitosis ဟာ လူေတြမွာ ေတြ႕ရမ်ားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုျဖစ္ျပီး အဓိက ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ပါးစပ္ထဲမွာ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြနဲ႕ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ခိုေအာင္းေနလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။


မ်ားေသာအားျဖင့္ ပါးစပ္နံတဲ့သူေတြဟာ သူတို႕ ပါးစပ္နံတာကို သတိမထားမိၾကပါဘူး။ အျခားသူေတြက သတိထားမိေပမယ့္ အားနာလို႕ ျဖစ္ေစ ရွက္လို႕ ျဖစ္ေစ ဘာမွ မေျပာဘဲ ေအာင့္အင္း သည္းခံျပီး ေနေလ့ရိွတတ္ၾကတယ္။ အရမ္း ရင္းႏီွးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းက ျဖစ္ေစ မိသားစု၀င္တစ္ေယာက္ေယာက္က ျဖစ္ေစ ေျပာေသာေၾကာင့္သာ သူတို႕ သတိထားမိတတ္ၾကပါတယ္။

ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အားလံုးနည္းပါးဟာ ဘ၀ရဲ႕ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ ပါးစပ္နံတာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါလိမ့္မယ္တဲ့။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း ပင္ကိုက ပါးစပ္မနံေပးမယ့္ အနံ႕ျပင္းတဲ့ အစာေတြ ဥပမာ။ ။ ၾကက္သြန္ျဖဴကဲ့သုိ႕ ေသာ အစာေတြကို စားမိျပီး အနံ႕ထြက္တာမ်ိဳးလည္း ရိွတတ္ပါတယ္။ နံတယ္မနံဘူးဆိုတာက ဓေလ့ထံုးစံနဲ႕လည္း ဆိုင္ေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႕ အနံ႕နံတာမ်ိဳး။ သူတို႕အခ်င္းခ်င္းေတာ့ မနံဘူးေပါ့။ ေဘးက ေဆးလိပ္မေသာက္တဲ့သူကသာ အနံ႕မခံႏိုင္တာ။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ခံတြင္းနံ႕ နံျခင္းရဲ႕ တရားခံတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ေၾကာင့္ ခံတြင္းေျခာက္ျခင္း၊ သြားဖံုးေ၇ာင္ျခင္း တို႕ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။

ခံတြင္း က်န္းမာေရးနဲ႕ သန္႕ရွင္းေရးကို ဂရုစိုက္ျခငး္က ပါးစပ္နံ႕ျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နည္းတစ္လက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးကို ေသခ်ာလုပ္ေဆာင္ရင္ အနံ႕နံသူအမ်ားစုဟာ အဆိုပါ အေျခအေနမွ သက္သာသြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္တာေတာင္မွ မသက္သာဘူးဆိုရင္ ခံတြင္း အတြင္းမွ ျဖစ္ေစ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းမွ ျဖစ္ေစ ေရာဂါ တစ္ခုခုရိွေနတတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႕ လုပ္ေဆာင္လို႕မွ အဆင္မေျပပါက တတ္ကၽြမ္းသည့္ ဆရာ၀န္တို႕ႏွင့္ ျပသေစလိုပါတယ္။

ခံတြင္း အနံ႕ဆိုးျခင္းဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲ။
ခံတြင္းအနံ႕ဆိုးေအာင္ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။

ခံတြင္း သန္႕ရွင္းမွဳအားနည္းျခင္း

သြားပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အရ ခံတြင္း အနံ႕ထြက္သူေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလာက္က ခံတြင္း သန္႕ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ စားလိုက္တဲ့အစာေတြကို ပါးစပ္ထဲမွာရိွတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြက ေခ်ဖ်က္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ဘယ္သူမွ အစာတစ္လုပ္ကို ပါးစပ္ထဲမွာ စကၠန္႕ပိုင္းထက္ ပိုျပီး ငံုမထားတဲ့အတြက္ မသိသာပါဘူး။ ပါးစပ္ထဲမွာ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြ က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဘက္တီးရီးယားေတြအတြက္ ရိကၡာတစ္လက္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အစာကို ေခ်လိုက္ရင္ hydrogen sulphide ဆိုတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ိဳးကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ သူကမွ အနံ႕ နံေစတာပါ။ ၎ဓာတ္ေငြ႕ကို ၾကက္ဥပုပ္ေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္ျပီး ပုပ္အက္အက္အနံ႕ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။

ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘက္တီးရီးယားေတြဟာ အစာေဟာင္းေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး သြားေတြနဲ႕ သြားဖံုးေပၚမွာ သြားေခ်းလို႕ ေခၚတဲ့ အျဖဴေရာင္ (သို႕) အေရာင္မရိွတဲ့ အဖတ္ကေလးေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ပမဏနည္းပါးရင္ အေရာင္မဲ့တတ္ျပီး မ်ားျပားလာပါက အျဖဴေ၇ာင္ အဖတ္ေတြအျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ရတတ္ပါတယ္။ သြားကို ႏံွေအာင္ မတိုက္ပါက ၎အဖတ္မ်ားသြားၾကားႏွင့္ ပါးေစာင္တို႕တြင္ တင္က်န္ေနတတ္ပါတယ္။ အဆိုပါ သြားေခ်းမ်ားသည္ သြားဖံုးေ၇ာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစျပီး အနံ႕ဆိုးမ်ားကို ထုတ္လႊတ္ႏိုင္ပါတယ္။

သြားဖံုးေရာင္ျခင္း (http://news.sky.com/sky-news/content/StaticFile/gif/2008/Apr/Week2/1668667.gif)

သြားတုသန္႕ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္း

သြားအတု အံပံုအတု အသံုးျပဳသူမ်ားသည္ ၎တို႕ကို ပံုမွန္သန္႕ရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာျခင္း မရိွပါက ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေပါက္ပြားျပီး အနံ႕ဆိုးမ်ား ထြက္ႏိုင္ပါသည္။

ref: http://www.indecisionforever.com/files/2009/05/dentures_photo3.jpg

ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္း
ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ပါးစပ္ေတြကို တံေတြးလို႕ေခၚတဲ့ saliva က အျမဲတမ္း စိုစြပ္ျပီး သန္႕ရွင္းေနေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးေနပါတယ္။ အကယ္၍ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ပါးစပ္ေျခာက္ေနပါက အေရျပားမ်က္ႏွာျပင္ရိွ အညစ္အေၾကးမ်ားႏွင့္ dead cell မ်ားကို မဖယ္ရွားႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထိုအခါ ပါးစပ္နံတတ္ပါသည္။ ေရေသာက္နည္းျခင္းကလည္း ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းကို အားေပးပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ယခုလို ပူအိုက္သည့္ ရာသီဥတုတြင္ ေရခဏခဏ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ပါးစပ္အတြင္း စိုစြပ္မွဳကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ပါသည္။

ref: http://www.cartoonstock.com/newscartoons/cartoonists/mbc/lowres/mbcn994l.jpg

အစားအေသာက္ေၾကာင့္ ပါးစပ္နံျခင္း
ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္သြန္နီ ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ မဆလာမွဳန္႕မ်ားသည္ စားလိုက္ပါက ပါးစပ္နံ ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ အရက္ႏွင့္ ေကာ္ဖီသည္လည္း အနံ႕ဆိုးေစတတ္ပါသည္။ ပါးစပ္အတြင္းရိွ ဘက္တီးရီးယားမ်ားသည္ အသီးအရြက္ထက္ အသားကို ေခ်ဖ်က္ပါက အနံ႕ဆုိးေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို ပိုထုတ္ေပးေလ့ရိွသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ သြားၾကားတြင္ အသားစမ်ား က်န္ခဲ့ျခင္းသည္ အရြက္စမ်ားက်န္ခဲ့ျခင္းထက္ အနံ႕ဆိုးျခင္းကို ပိုမို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါသည္။

ေဆးမ်ား

အခ်ိဳ႕ေသာ ၾကာရွည္စဲြေသာက္ရသည့္ ေဆးမ်ားသည္ ခံတြင္း ေျခာက္ျခင္း ႏွင့္ တံေတြးအထြက္နည္းျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္လည္း ပါးစပ္နံႏိုင္ပါသည္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း

ေဆးလိပ္အေငြ႕သက္သက္ေၾကာင့္ ေတာ့ ပါးစပ္မနံတတ္ပါ။ သို႕ေသာ္ ေဆးလိပ္သည္ ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းကို အားေပးသလို သြားႏွင့္ ခံတြင္း က်န္းမာေရးကိုလည္း အားနည္းေစပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ေသာ္လည္း သြယ္၀ိုက္ေသာနည္းအားျဖင့္ ပါးစပ္နံျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။



ခံတြင္း အနံ႕နံႏိုင္ေသာေရာဂါႏွင့္ က်န္းမာေရးအေျခအေနမ်ား
  • အာသီးေရာင္ျခင္း
  • ဆီးခ်ိဳ (uncontrolled)
  • အဆုပ္ပြ ေရာဂါ၊ ေလျပြန္ေရာင္ေရာဂါႏွင့္ နာတာရွည္အဆုပ္ေရာဂါမ်ား
  • ထိပ္ခပ္နာ
  • အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း
  • အမွ်င္ဓာတ္ႏွင့္ ကဆီဓာတ္အစားနည္းျပီး အသား အစားမ်ားျခင္း
  • နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါသည္မ်ား
  • နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသည္မ်ား
  • အခ်ိဳ႕ေသာကင္ဆာမ်ား ဥပမာ။ ။ လွ်ာကင္ဆာ၊ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ ႏွင့္ အစာေရမ်ိဳကင္ဆာ
ခံတြင္း အနံ႕နံျခင္းကို ဘယ္လိုေပ်ာက္ေအာင္ လုပ္မလဲ။

ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးႏွင့္ က်န္းမာေ၇း

ပါးစပ္နံတယ္ဆိုတာ ေဆးခန္းသြားျပီး ကုသလို႕ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။ ေဆးဆိုင္မွ ေဆး၀ယ္ေသာက္လို႕လည္း ေပ်ာက္မည္မဟုတ္။ ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္လည္း ခံတြင္းအနံ႕ေပ်ာက္ေဆးဆိုျပီး ေၾကာ္ျငာထားေသာ ငံုေဆး ၊ ပလုပ္က်င္းေဆးႏွင့္ ေသာက္ေဆးမ်ားကို ေတြ႕ဖူးပါလိမ့္မယ္။ အဆိုပါေဆးမ်ားသည္ ခံတြင္းအနံ႕ကို ယာယီသာ ေကာင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ သင့္အေနျဖင့္ ပံုမွန္သြားတုိက္မည္ သြားၾကားထုိးမည္ဆိုပါက ခံတြင္းအနံ႕ထြက္ဖို႕ သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။
သြားတိုက္ရာတြင္ တစ္ေန႕ကို အနည္းဆံုး ၂ၾကိမ္တိုက္ဖို႕လိုသည္။ သြားတိုက္ေဆးသည္ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ ထုတ္လုပ္သည့္ ခ်ိဳရဲရဲ သြားတိုက္ေဆးမ်ား မဟုတ္ဘဲ floride ပါ၀င္သည့္ အရသာမရိွသည့္ သြားတိုက္ေဆးမ်ားသာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ သြားတိုက္တံတြင္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည့္ အေမႊးေလးမ်ားပါ၀င္ရမည္ျဖစ္ျပီး အတိုအရွည္မတူညီပါက ပိုေကာင္းသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ သြားတိုက္တံတစ္ေခ်ာင္းကို တုိက္လာလိုက္တာ လူမွန္းသိကတည္းကေန ဘဲြ႕ရသည္အထိ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။ ၃ လတန္သည္ ၄ လတန္သည္တြင္ တစ္ၾကိမ္မွ် သြားတိုက္တံအသစ္တစ္ေခ်ာင္း ျဖင့္ လဲလွယ္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ သြားတစ္ခါတိုက္ပါက အနည္းဆံုး ၂ မိနစ္ခန္႕ၾကာရမည္ ျဖစ္သည္။ သြားတိုက္ျပီးပါက သြားပြတ္တံျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ လွ်ာပြတ္တံျဖင့္ ျဖစ္ေစ လွ်ာကို ရြရြကေလး ပြတ္၍ သန္႕ရွင္းေရး လုပ္ေပးရပါမည္။ စနစ္တက်သြားတိုက္နည္း ႏွင့္ သြားၾကားထိုးနည္းကို ေအာက္ပါပံုမ်ားမွတဆင့္ ၾကည့္ရွဳႏိုင္ပါသည္။

ref: http://www.lacamasdental.com/images/brush_teeth.jpg

ref: http://www.lacamasdental.com/images/floss.jpg

အျခားေသာနည္းလမ္းေတြကေတာ့....

အစာစားျပီးတိုင္း ပလုပ္က်င္းပါ။ ထိုအခါ စားၾကြင္းစာက်န္မ်ား သြားမ်ားအတြင္း၌ တင္က်န္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါသည္။

အကယ္၍ ပလုပ္က်င္း၍ အဆင္မေျပပါက ပီေက၀ါးပါ။ ပီေကကို ပါးစပ္အတြင္းႏွံ႕ေအာင္ ၀ါးပါက ပါးစပ္အတြင္းမွ တံေတြးမ်ားပါထြက္လာျပီး ခံတြင္း သန္႕ရွင္းျခင္းကို အားေပးပါသည္။

မိမိစားမည့္အစာကို သတိထားပါ။ အေရးၾကီးပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ရမည့္အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ခံတြင္းနံေစေသာ အစားအစာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ သို႕ေသာ္ မေရွာင္ႏိုင္ပါက သြားဆရာ၀န္ႏွင့္ ပံုမွန္ျပသကာ သြားႏွင့္ သြားဖံုးက်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ပါ။

Reference

http://www.medicalnewstoday.com/articles/166636.php

Written by Christian Nordqvist

ဘာသာျပန္သူ - ဇီ၀က (ေဆး-၂)

Read More...

Friday, October 30, 2009

မေပးသင့္တဲ့အေမြ



မိဘဘုိးဘြားအေမြ...ဆုိတာေျပာသံၾကားဖူးၾကမွာပါ။ အေမြရတယ္၊ အေမြဆုိင္တယ္၊ အေမြလုတယ္..စသည္ျဖင့္ ေလာကီလူ႕ေဘာင္မွာအေမြဆုိင္ရာစကားလုံးေတြအမ်ားၾကီးေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ မိဘဘုိးဘြားတုိင္းလုိလုိေနာင္လာေနာက္သား သားသမီးေျမးေတြကုိ ေကာင္းေမြဘဲေပးခ်င္ၾကတယ္။ ဥစၥာအေမြ၊ ပညာအေမြ၊ ဓနအေမြ...အမ်ဳိးမ်ိဳးေပါ့ေလ။

ဒီလုိအေမြေတြထဲမွာ မေပးသင့္တဲ့အေမြကုိ၊ မသိလုိက္ဘဲေပးမိခဲ့ၾကတဲ့၊ ေပးမိေနၾကတဲ့မိဘဘုိးဘြားေတြအမ်ားၾကီးရွိပါလိမ့္မယ္။ ဒါကေတာ့ သြားပုိးစားေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ S. Mutans လုိ႔ေခၚတဲ့ေရာဂါပုိးအပါအ၀င္ဘက္တီးရီးယားပုိးေတြပါ။
အျဖစ္ကဒီလုိပါ။....

ေမြးခါစ၊ အမိ၀မ္းကထြက္ခါစမွာ ကေလးေတြအားလုံးရဲ႕ခံတြင္းဟာ ေရာဂါပုိးမႊားကင္းစင္ေနခဲ့ပါတယ္။ မိခင္ႏုိ႔ကုိစုိ႔ခ်ိန္၊ ႏုိ႔ဘူးစုိ႔ခ်ိန္၊ ကုိယ့္လက္ကုိျပန္စုပ္တတ္ခ်ိန္ေတြကစလုိ႔၊ မိခင္ရဲ႕အေရျပား၊ ႏုိ႔ဘူးနဲ႔ ကုိယ့္လက္မွာကပ္ညိလာတဲ့သာမန္အားျဖင့္ေရာဂါမေပးတဲ့ ဘက္တီးရီးယားပုိးမႊားေတြဟာ၊ ကေလးခံတြင္းထဲကုိစတင္ေရာက္ရွိျပီး၊ ပါးေစာင္၊ လွ်ာ၊ သြားမေပါက္ေသးတဲ့သြားဖုံးသားေတြေပၚမွာ ကပ္ညိေနထုိင္ၾကပါေတာ့တယ္။ ဒီအခ်ိန္ကစျပီး၊ ေန႔စဥ္စားတဲ့အစာ၊ ထိေတြ႕တဲ့အရာ၀တၳဳစတာေတြကေန အမ်ဳိးမ်ဳိးေသာပုိးမႊားေတြ တစစေရာက္လာၾကျပီး လူကုိအမွီျပဳျပီး အသက္ရွင္ေနထုိင္လုိက္ၾကတာ ပုိးအမ်ိဳးေပါင္း ၅၀၀ေက်ာ္အထိရွိတာကိုေတြ႕ၾကရပါတယ္။ ဒီပုိးေတြက လူနဲ႔ပုိးမႊားရဲ႕သဟဇာတမွ်ေနမွဳ balance ပ်က္သြားတာနဲ႔ ေရာဂါေတြကုိေပးႏုိင္ပါတယ္။ အဲဒီထဲက အဆုိးဆုံးကေတာ့ Streptococcus Mutans (S. Mutans) လုိ႔ေခၚတဲ့ဘက္တီးရီးယားျဖစ္ပါတယ္။

တြယ္ကပ္တဲ့ပရုိတိန္းဓာတ္ေတြထုတ္ႏုိင္တဲ့ ဒီပုိးကစျပီး သြားမ်က္ႏွာျပင္၊ ပါးေစာင္စတဲ့မ်က္ႏွာျပင္ေတြေပၚအရင္တြယ္ကပ္ျပီး၊ တျခားပုိးေတြသူ႔အေပၚမွာပြားမ်ားျပီးေနႏုိင္ေအာင္ဖန္တီးေပးလုိ႔ပါဘဲ။ သြားပုိးစားေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့၊ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြကေန အက္စစ္ဓာတ္ထုတ္တဲ့လုပ္ငန္းစဥ္မွာလည္း ဒီပုိးက အေရးၾကီးဆုံးျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူတစ္ေယာက္သြားပုိးစားႏုိင္တဲ့အလားအလာ Caries Risk မ်ားမမ်ားကုိ၊ S. Mutans အနည္းအမ်ားနဲ႔သတ္မွတ္ႏုိင္ပါတယ္။ အခ်ိဳေတြစားေပမယ့္ တခ်ိဳ႕ကပုိးစားတယ္တခ်ိဳ႕ကပုိးမစားဘူး၊ သြားတေန႔တခါဘဲတုိက္ေပမယ့္ပုိးမစားဘူး..စသည္ျဖင့္ လူတစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ သြားပုိးစားႏွဳန္းခ်င္းကြာတာဟာ၊ ဒီပုိးပမာဏကအေၾကာင္းရင္းေတြထဲက တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ကုိယ့္ခံတြင္းထဲမွာ အျမဲေနေနၾကတဲ့ဒီ S. Mutans ပုိးေတြမ်ားေနရင္၊ သူမ်ားေတြထက္သြားပိုးစားႏုိင္ေျခပုိမ်ားေနမွာျဖစ္ပါတယ္။

အေမြကုိျပန္ဆက္ရရင္၊ မိဘဘုိးဘြားေတြရဲ႕ကေလးျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တဲ့ဓေလ့ကုိေျပာရပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ ေရွးလူၾကီးလုိ႔ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔သုံးႏွဳံးေခၚေ၀ၚတဲ့ လူၾကီးေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သြားမေပါက္ေသးတဲ့ကေလးေတြကုိ အစာ၀ါးျပီးခြံ႕ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကေလးအတြက္သီးသန္႔ထုတ္တဲ့အသင့္ေဖ်ာ္ေကၽြးလုိ႔ရတဲ့အစာေတြသုံးတာ ေခတ္မစားေသးတဲ့ ျမန္မာႏုိင္ငံေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာဒီဓေလ့ရွိေနႏုိင္ပါေသးတယ္။ လူၾကီးေတြ၀ါးျပီးထုတ္လုိက္တဲ့အစာေတြမွာ ခံတြင္းထဲက၊ သြားမ်က္ႏွာျပင္ေပၚက၊ တံေတြးထဲက ေရာဂါပုိးမႊားေတြဘယ္ေလာက္ေတာင္မ်ားလိမ့္မလဲဆုိတာ မွန္းၾကည့္ႏုိင္ပါတယ္။ ကုိယ့္ခံတြင္းထဲကပုိးမႊားေတြကုိ ကုိယ္သိပ္ခ်စ္တဲ့ သားသမီး၊ ေျမးေလးကုိ အေမြေပးမိျခင္းပါဘဲ။ ဒါကုိ မေပးသင့္တဲ့အေမြလုိ႔ကၽြန္ေတာ္က သုံးရျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပုိ႔စ္မွာသြားပုိးစားေရာဂါျဖစ္ေစတဲ့ဘက္တီးရီးယားကုိဘဲ အဓိကေျပာထားေပမယ့္ အသည္းေရာင္အသား၀ါဘီ-စီပုိးလုိ တံေတြးထဲမွာရွိႏုိင္တဲ့ ဆုိး၀ါးတဲ့ေရာဂါေတြလည္းကူးႏုိင္ပါေသးတယ္။

၀ါးျပီးခြံ႕တာအျပင္၊ ကေလးႏွဳတ္ခမ္းကုိနမ္းရွဳံ႕တာ၊ ကေလးလက္ကုိကုိယ့္ခံတြင္းထဲထည့္ေစျပီးက်ီစယ္ကစားတာ၊ ႏုိ႔ဘူးရဲ႕ႏုိ႔သီးေခါင္းကုိ ႏွဳတ္ခမ္း-လွ်ာစတာေတြနဲ႔ ပူမပူစမ္းၾကည့္တာ၊ လူၾကီးစားတဲ့ ဇြန္း-ခရင္း-တူ စတာေတြနဲ႔ကေလးကုိခံြ႔ေကၽြးတာစတဲ့ အျပဳအမူေတြကလည္း လူၾကီးဆီကေန ကေလးဆီကုိ ဘက္တီးရီးယားအေမြေပးတာေတြပါဘဲ။

ဒီပုိ႔စ္ကိုဖတ္မိတဲ့စာဖတ္သူေတြကတဆင့္ ျမန္မာျပည္က ကုိယ္နဲ႔နီးစပ္ရာ မိတ္ေဆြ-ေဆြမ်ဳိးေတြကုိအသိျဖန္႔ေ၀ေပးၾကမယ္ဆုိရင္၊ ေနာင္မ်ဳိးဆက္သစ္ကေလးေတြအတြက္ မေပးသင့္တဲ့အေမြမေပးမိေစဖုိ႔ အသိပညာဒါနျပဳလုပ္ျခင္းတမ်ဳိးအေနနဲ႔ ကုသုိလ္ေတြရၾကမယ္လုိ႔ေမွ်ာ္လင့္ပါေၾကာင္း..........

Ref: Caufield PW, Griffen AL. Dental caries. An infectious and
transmissible disease. Pediatr Clin North Am, 2000; 47; 1001-19.

Posted by Dr. Nyan

Read More...

Friday, July 31, 2009

သြားျပန္စုိက္ေတာ့မယ္ ဆုိရင္....


သြားႏွဳတ္လုိက္ ရလုိ႔၊ ဒါမွမဟုတ္ အေၾကာင္း တစ္ခုခုေၾကာင့္ က်ဳိးသြားခဲ့ရင္၊ ျဖစ္လာႏုိင္တဲ့ ေနာက္ဆက္တဲြ ျပႆနာေတြကုိ အရင္ ပုိ႔စ္မွာ ေရးခဲ့ပါတယ္။ ဒီေန႔ေတာ့ ဆုံးရွဳံးသြားတဲ့ သြားကုိ ဘယ္လုိ အစားထုိး မလဲ ဆုိတာနဲ႔ ပတ္သက္လုိ႔ နားလည္လြယ္ေအာင္ ရွင္းျပခ်င္ ပါတယ္။
သြားတစ္ေခ်ာင္း ႏွဳတ္လုိက္ ရျပီးရင္၊ သြားဖုံးရုိး အနာက်က္လုိ႔ သြားဖုံးသား ျပည့္လာတာနဲ႔ သြား ျပန္အစား ထုိးလုိ႔ ရပါတယ္။ အၾကမ္း အားျဖင့္၊ သြားႏွဳတ္ျပီး၂လေလာက္ အၾကာလုိ႔ ေျပာလုိ႔ ရပါတယ္။ ဒီလုိ သြား အစား ထုိးတာကုိ၊ ျမန္မာလုိ နားလည္ေအာင္ သြားစုိက္တယ္လုိ႔ဘဲ လြယ္လြယ္ ေျပာေလ့ ရွိပါတယ္။ တကယ့္ ကုသမွဳ အရ၊ သြားဖုံးရုိးထဲ သတၱဳတုိင္ (dental implant) စုိက္ထည့္ျပီး သြား ျပန္အစား ထုိးတာကုိမွ၊ သြားစုိက္တယ္လုိ႔ ေခၚႏုိင္ ပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ အခု လက္ရွိ လုပ္ႏုိင္တဲ့ နည္းက၊ သြား အရွင္ အစားထုိးနည္းနဲ႔ သြားအေသ အစား ထုိးနည္း ႏွစ္ခုပဲ ရွိပါေသးတယ္။ (dental implant ကုိ ပါေမာကၡ ဆရာၾကီး တခ်ဳိ႕ စျပီး ကုသမွဳ ေပးေနျပီလုိ႔ သိရပါတယ္)


၁။သြား အေသ အစား ထုိးျခင္း (fixed partial denture/ dental bridge)
ဒီနည္း မွာေတာ့၊ သြားတစ္ေခ်ာင္း သုိ႔မဟုတ္ ႏွစ္ေခ်ာင္း က်ဳိးသြားတဲ့၊ ႏွဳတ္လုိက္ရတဲ့ ေနရာရဲ႕ ေဘး တစ္ဖက္ တစ္ခ်က္မွာ က်န္ေနတဲ့ သြားအေကာင္းေပၚ ငုံျပီး၊ ကပ္တဲ့ ေဆးနဲ႔ ျပဳတ္မထြက္ေအာင္ ကပ္ထားလုိက္တဲ့ အတြက္၊ အလြယ္တကူ မျပဳတ္ႏုိင္ မျဖဳတ္ထုတ္ ႏုိင္ပါဘူး။ ျမန္မာလုိေတာ့၊ သြားအေသစုိက္လုိ႔ သုံးစဲြ ေခၚေ၀ၚ ေနၾကပါတယ္။ တကယ္က အေသစုိက္ ထည့္လုိက္တာ မဟုတ္ဘဲ၊ ေဘးသြားေတြကုိ ေသးသြားေအာင္ စက္နဲ႔ စားပစ္လုိက္ျပီး၊ သြားတုကုိ အေပၚက ငုံျပီး စြပ္လုိက္တာပါ။ ေဘးသြားေတြကုိ တံတားလုိ တဲြထားတဲ့ အတြက္ dental bridge လုိ႔ ေခၚတာပါ။ သဘာ၀ သြားေတြေပၚ တင္ထားတဲ့ အတြက္၊ ၀ါးအား ေကာင္းပါတယ္။


ဒါေပမယ့္ ဒီနည္းက၊ သြား တစ္ေခ်ာင္း ႏွစ္ေခ်ာင္း ျပန္ အစားထုိးတာ မ်ဳိးမွသာ ေကာင္းပါတယ္။ ႏွစ္ေခ်ာင္းထက္ ပုိရင္ေတာ့၊ ေဘးက သဘာ၀ သြားေတြက၊ ၀န္ပုိ ထမ္းရလုိ႔ ခဏနဲ႔ ယုိင္နဲ႔ လာတတ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္- ျဖဳတ္ရန္ တတ္ရန္ ေဆးေၾကာရန္ မလုိ၊ ပုံမွန္ သြားတုိက္ရင္း သန္႔စင္ႏုိင္။
- သဘာ၀ သြားလုိ ၀ါးႏုိင္
- သတၱဳ သုိ႔မဟုတ္ ေၾကြ (porcelain) ေရြးခ်ယ္ စုိက္ႏုိင္။
အားနည္းခ်က္ - ေဘးသဘာ၀ သြားကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ လုိက္ရတဲ့ အတြက္၊ သဘာ၀ သြား အထိနာ ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ေၾကြသြား ျပန္ထည့္တဲ့ အခါ၊ ငုံမယ့္ သြားကုိ ေသးႏုိင္သမွ် ေသးေအာင္ စားပစ္ လုိက္ရတဲ့ အတြက္၊ သြားက်ဥ္တာမ်ဳိး ခံစားရတတ္ပါတယ္။
- စုိက္သြားနဲ႔ သဘာ၀သြား ၾကားမွာ အစာေတြ တြယ္ျပီး သြားဖုံး ေရာဂါ ျဖစ္ေစ ႏုိင္ပါတယ္။
- သြားတုကုိ ကပ္ထားတဲ့ေဆးက အခ်ိန္ၾကာလုိ႔ ေပ်ာက္သြား အားနည္းသြားတဲ့ အခါ၊ သြားတုကုိ ခ်က္ခ်င္း ျဖဳတ္ျပီး ေဆးျပန္ကပ္ ရပါတယ္။ လူ ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားဟာ ဒါကုိ သတိမျပဳမိတဲ့ အတြက္၊ ငုံထားတဲ့ စြပ္သြား ေအာက္ကုိ အစာေတြ ၀င္ေအာင္းျပီး၊ သဘာ၀ သြားကုိ ပုိးစား သြားတာ မ်ားပါတယ္။ ဒီလုိ ငုံထားတဲ့ သြားပါ ပုိးစားျပီး ႏွဳတ္ရျပီဆုိ စုိက္သြား တစ္တဲြလုံး ပစ္လုိက္ ရပါတယ္။ သုံးလုိ႔ မရေတာ့ ပါဘူး။

၂။ သြား အရွင္ အစား ထုိးျခင္း (removable denture)
ကုိယ္တုိင္ သြားတုကုိ ခံတြင္းထဲထည့္ျပီး၊ ၀ါးႏုိင္ သုံးႏုိင္၊ ျပန္ျဖဳတ္ျပီး ေဆးေၾကာ သန္႔စင္ႏုိင္လုိ႔၊ အရွင္စုိက္လုိ႔ ေခၚၾကပါတယ္။ သြား အားလုံး မက်ဳိးခင္၊ က်န္တဲ့ သဘာ၀ သြားေတြမွာ၊ ခ်ိတ္-ကြင္း စတာေတြနဲ႔ အလြယ္တကူ ျပဳတ္မထြက္ေအာင္၊ ခ်ိတ္ျပီး သုံးရတဲ့ အရွင္စုိက္ကုိ removable partial denture-တစ္ပုိင္း အံကပ္လုိ႔ေခၚပါတယ္။ ေအာက္ပုံမွာ ေတြ႔ရတဲ့အတုိင္း သြားအတုေတြအျပင္၊ သြားဖုံးအတု (အပန္းေရာင္ acrylic resin ေခၚပုိလီမာတစ္မ်ဳိး) ကုိ ေပါင္းထည့္ ထားတာကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။ သြား အားလုံး မရွိေတာ့တဲ့သူ ေတြမွာ၊ သြား တစ္ေခြလုံးကုိ အရွင္စုိက္ အတုထည့္တာကုိေတာ့ complete denture-အံကပ္ အျပည့္လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ ေလထုဖိအား (atmospheric pressure) နဲ႔ ခံတြင္း ထဲမွာ ျမဲေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အေပၚသြား တစ္ေခြလုံး စုိက္ရတဲ့သူေတြ အတြက္၊ ဒီလုိ ျမဲျပီး ျပဳတ္ မက်ေအာင္၊ ေလဖိႏုိင္တဲ့ ဧရိယာ က်ယ္ေအာင္၊ အာေခါင္ မွာပါ၊ ဖုံးထား ရပါတယ္။ အာေခါင္မွာ ကပ္ထားသလုိ ျဖစ္ေနတာေၾကာင့့္လည္း အာကပ္-အံကပ္လုိ႔ ျမန္မာလုိ ေခၚၾကပါတယ္။
ေအာက္ အံကပ္ အျပည့္ တပ္ရတဲ့ သူေတြ မွာေတာ့၊ သြားတုက ဖုံးထားတဲ့ ဧရိယာကလည္း နည္းျပီး၊ လွ်ာကလည္း လွဳပ္ရွား ေနတတ္တာေၾကာင့္၊ အေပၚ အံကပ္နဲ႔ စာရင္ ျမဲျမံမွဳ အားနည္း ပါတယ္။ အရွင္စုိက္က၊ သြားဖုံးေပၚ တင္ထားျပီး၊ သြားဖုံး သားကုိ အဓိက အားျပဳ ၀ါးရ တာပါ။
အားသာခ်က္ - ေဘး သဘာ၀ သြားေတြကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ရန္ မလုိ။
- သြား ေနာက္ထပ္ ႏွဳတ္ရလွ်င္လည္း ရွိျပီးသား အရွင္စုိက္ အံကပ္တြင္ ထပ္ေပါင္းျပီး အစားထုိးႏုိင္။
- ကုန္က် စရိတ္ နည္း
အားနည္းခ်က္- စားျပီးတုိင္း ျဖဳတ္ေဆးရ။
- သန္႔ရွင္းမွဳ မရွိရင္ ေဘးသဘာ၀ သြားကုိ ပုိးစား။
- အားျပဳထားေသာ ခ်ိတ္ေၾကာင့္ သဘာ၀သြား ၀န္ပုိ။
- သြားဖုံးသားေပၚ တင္ထားျပီး ၀ါးရတဲ့ အတြက္ ပင္ကုိယ္သြားလုိ ၀ါးအား မေကာင္း။
- သြားတု အျပင္၊ သြားဖုံးသား အတုနဲ႔ ၀န္ကုိ ျပန္႔သြားေအာင္ ဧရိယာ က်ယ္က်ယ္ အုပ္ထားတ့ဲ အံကပ္ကုိ ပါးစပ္ထဲ ထည့္ထားရတဲ့ အတြက္၊ က်င့္သား မရခင္ အလြန္ ေနရ ထုိင္ရ ခက္။
- ငါးႏွစ္ တစ္ၾကိမ္ခန္႔ အသစ္လဲ ေပးရ။ (အခ်ိန္ ၾကာလာရင္ သြားဖုံးရုိး နိမ့္က် သြားျပီး အံကပ္က ေခ်ာင္လာတဲ့ အတြက္)
- သြားဖုံးရုိး နိမ့္လာရင္ အံကပ္ ျမဲျမံမွဳ အားနည္းလာ။


၃။ သြားဖုံးရုိး အတြင္း သြား အေသ စုိက္ျခင္း (dental implant)


ဒီနည္း ကေတာ့၊ အခု ေနာက္ဆုံး ႏုိင္ငံတကာမွာ သုံးျပီး ေခတ္စား လာေနတဲ့နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သြားဖုံးရုိး ထဲကုိ၊ titanium သတၱဳနဲ႔ လုပ္ထားတဲ့ dental implant စုိက္ထည့္ျပီး၊ အေပၚက ေၾကြသြား စုိက္တဲ့၊ သြား အေသစုိက္နည္း ျဖစ္ပါတယ္။ titaniumနဲ႔ အရုိးသားက၊ တဲြဆက္ သြားတဲ့ အတြက္ အရုိးမွာ ျပႆနာ မျဖစ္မခ်င္း ျပန္မျပဳတ္ ႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ လက္ရွိ နည္းလမ္းေတြ ထဲက အေကာင္းဆုံး၊ ႏွစ္ၾကာရွည္ အခံဆုံး နည္းလမ္း ျဖစ္ပါတယ္။
အားသာခ်က္- သြားဖုံးရုိးဟာ သြားႏွဳတ္ ျပီးတာနဲ႔ တစ္ႏွစ္ကုိ နည္းနည္းခ်င္း နိမ့္ဆင္း သြားပါတယ္။ ခုနက ေျပာခဲ့တဲ့ သြား အစားထုိးနည္း ႏွစ္မ်ဳိးလုံးမွာ၊ ဒီ သြားဖုံးရုိး နိမ့္ဆင္းတဲ ့ျပႆနာဟာ၊ ေတာက္ေလွ်ာက္ ျဖစ္ေန ပါတယ္။ dental implant စုိက္ထည့္လုိက္ရင္ေတာ့၊ သြားဖုံးရုိးဟာ နိမ့္မဆင္းေတာ့ပါဘူး။
- သြားဖုံးရုိးထဲ စုိက္ထည့္ထားတဲ့ သတၱဳေခ်ာင္းေပၚ အားျပဳျပီး စုိက္တင္ထားတဲ့ သြားတုကုိ ၀ါးတာ ျဖစ္တဲ့ အတြက္၊ သဘာ၀ သြားအတုိင္း ၀ါးႏုိင္၊ သဘာ၀ သြားလုိ ခံစားရ။
- ေဘးသြား အေကာင္းေတြကုိ ေသးေအာင္ စားပစ္ရန္ မလုိေတာ့။
အားနည္းခ်က္ - ကုန္က်စရိတ္ၾကီး။
- အနည္းဆုံး တစ္ႏွစ္တစ္ခါ ေဆးခန္း မွန္မွန္ ျပန္ျပျပီး ထိန္းသိမ္းဖုိ႔လုိ
- ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေရး ပုံမွန္လုပ္ဖုိ႔ အေရးၾကီး။
- ပင္ကုိယ္ သြားဖုံးရုိး နိမ့္ေနရင္၊ implant စုိက္ထည့္ႏုိင္ေအာင္ အရုိးသား ျပန္တက္လာဖုိ႔ အစားထုိး ကုသမွဳ (bone graft) အရုိး ျပန္တည္ေဆာက္ ကုသမွဳ (bone regenerative treatment) အရင္ လုပ္ဖုိ႔ လုိ။


သြားစုိက္နည္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိေပမယ့္၊ ကုိယ္ႏွဳတ္ လုိက္ရတဲ့ သြားေနရာ အေနအထား၊ အေရအတြက္နဲ႔၊ ကုိယ္ တတ္ႏုိင္တဲ့ အေပၚ မူတည္ျပီး၊ အသင့္ေတာ္ဆုံး ျဖစ္မယ့္နည္းကုိ ေရြးရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Dr. Nyan

Read More...

Monday, June 15, 2009

Is Tooth Extraction the only solution ?

သြားႏွဳတ္လုိက္ရင္ျပီးေရာလား...


ရွိပူရေသးကုန္မွေအး..ဆုိသလုိ..ရွိနာရေသးကုန္မွေအးဘဲ..ဆရာေရ။ အကုန္သာႏွဳတ္ေပးပါေတာ့....ဆုိတဲ့ လူနာေတြနယ္မွာတာ၀န္က်တုန္းက ခဏခဏေတြ႕ဖူးပါတယ္။ သြားရွိလုိ႔ေရာဂါျဖစ္တယ္..သြားမရွိရင္ေရာဂါျဖစ္စရာမရွိေတာ့ဘူး..ဆုိတဲ့ no teeth, no disease အယူအဆျဖစ္ပါတယ္။ သြားေတြတစ္ေခ်ာင္းျပီးတစ္ေခ်ာင္းပုိးစားရင္စား၊ ေရစီးကမ္းျပဳိလုိသြားဖုံးေရာင္ျပီးနဲ႔တာနဲ႔၊ ေဘးကုိယုိင္တာကယုိင္၊ စသည္ျဖင့္ အေတာမသတ္ႏုိင္တဲ့ သြားဒုကၡေတြႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာခံရေတာ့လည္း ဒီလုိအေတြးေရာက္လာတာပါဘဲ။

သြားႏွဳတ္ျပီးရင္ျပီးေရာလား...
အေျဖကေတာ့မျပီးပါဘူး။ ေနာက္ဆက္တဲြေတြအမ်ားၾကီးဆက္လုပ္ဖုိ႔လုိလာပါလိမ့္မယ္။ ပထမဆုံးသြားတစ္ေခ်ာင္းမရွိေတာ့ရင္ဘာေတြျဖစ္ႏုိင္လဲၾကည့္ရေအာင္။
၁။ ေရွ႕သြားျဖစ္ေနခဲ့ရင္ အလွပ်က္ပါတယ္။ personality ထိခုိက္ပါတယ္။ လူေရွ႕မွာ သြားေပၚေအာင္မရယ္ရဲေတာ့ဘဲျဖစ္လာပါမယ္။ စကားမပီသျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္လူေတြနဲ႔ဆက္ဆံထိေတြ႕ေနရတဲ့သူေတြမွာ လူမွဳေရးထိခုိက္လာႏုိင္ပါတယ္။ စြယ္သြားျဖစ္ေနရင္ေတာ့၊ ႏွဳတ္ခမ္းတစ္ဘက္က နိမ့္သြားျပီး မ်က္ႏွာအလွကုိ ပ်က္ယြင္းေစပါတယ္။


၂။ (အံဆုံးကလြဲလုိ႔) အံသြားျဖစ္ေနခဲ့ရင္၊ အစာ၀ါးတာေၾကညက္တာထိခုိက္ပါတယ္။ ဘယ္ဘက္အံတစ္ဖက္ကႏွဳတ္ထားရလုိ႔ ဒါမွမဟုတ္ အေၾကာင္းတစ္ခုခုေၾကာင့္၀ါးမရလုိ႔ ရွိရင္ ညာဘက္အံနဲ႔
၀ါးဖုိ႔ မသိစိတ္ကေရြးခ်ယ္လာပါလိမ့္မယ္။ ဒီလုိတစ္ဘက္ထဲမွာ ေတာက္ေလွ်ာက္
၀ါးတဲ့အက်င့္ရသြားရင္၊ ၀ါးတဲ့ဒဏ္ေတြကုိ တစ္ဘက္ထဲက ခံရလုိ႔၊ သြားေတြမွာအပုိ၀န္ပုိထမ္းရတဲ့အျပင္၊ ႏွစ္ၾကာလာရင္ ေမးရုိးဆစ္မွာ ထိခုိက္လာႏုိင္ပါတယ္။

၃။ သြားေတြဟာအသက္ၾကီးငယ္မေရြး ေနရာအေနအထားေရြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ အသက္ငယ္ေလ ေရြ႕တာပုိျမန္ေလျဖစ္ပါတယ္။ သြားတစ္ေခ်ာင္းထဲႏွဳတ္လုိက္ရတာ အေရးမၾကီးပါဘူးေလ..ဆုိျပီး ျပန္အစားမထုိးဘဲထားရင္၊
(က) ေဘးကပ္ရက္သြားေတြက လြတ္ေနတဲ့ေနရာကုိ ယုိင္ဆင္းလာပါမယ္။ ယုိင္လာတဲ့အတြက္ နဂုိက အၾကားအလပ္မရွိေစ့ေနတဲ့သြားတစ္ေခ်ာင္းတဲ႔တစ္ေခ်ာင္းၾကားမွာ၊ ေနရာလြတ္ေပၚလာျပီး၊ အစာစားတိုင္းသြားၾကားညပ္လာပါမယ္။ အဲဒီကေန သြားပုိးစားေရာဂါ-သြားဖုံးေရာဂါေတြ ေဘးသြားအေကာင္းေတြမွာ စျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။
(ခ) အေပၚေမးရုိးကသြားတစ္ေခ်ာင္းလြတ္ေနရင္၊ ေအာက္ေမးရုိးမွာရွိတဲ့ မ်က္ႏွာခ်င္းဆုိင္ထိ
၀ါးရတဲ့သြားက ၊ ထိစရာသြားမရွိေတာ့ဘဲ အခ်ိန္မဲ႔အမွ် ရွည္ထြက္လာပါတယ္။ ေအာက္ေမးရုိးမွာသြားတစ္ေခ်ာင္းမရွိရင္လည္း အလားတူပါဘဲ၊ အေပၚသြားက ရွည္က်လာပါတယ္။ အဲဒီလုိ သြားေတြေနရာေျပာင္းတုိင္း သူ႕ေဘးက သြားေတြနဲ႔ထိစပ္မွဳပ်က္ယြင္းျပီး အစာညပ္လာရပါတယ္။


၄။ ႏွဳတ္ထားတဲ့သြားေနရာက သြားဖုံးရုိးဟာ၊ ႏွစ္ၾကာလာတာနဲ႔အမွ် နိမ့္ဆင္းသြားပါတယ္။ ေနာင္တစ္ခ်ိန္သြားျပန္အစားထုိးဖုိ႔ေတာင္ခက္ခဲလာပါတယ္။

၅။ သြားအားလုံးမရွိေတာ့ရင္၊ သြားေတြကေထာက္ပင့္ထားတဲ့၊ ႏွဳတ္ခမ္း-ပါး စတာေတြခ်ဳိင့္၀င္လာျပီး၊ အေရးအေၾကာင္းေတြမ်က္ႏွာမွာေပၚလာတဲ့အတြက္၊ လက္ရွိအသက္ထက္ပုိၾကီးရင့္တဲ့မ်က္ႏွာပုံျဖစ္လာပါတယ္။


ဒါ့အျပင္ အာဟာရျဖစ္မယ့္ အသားတုိ႔ အသီးအရြက္တုိ႔ ကုိေၾကညက္ေအာင္မ၀ါးႏုိင္ေတာ့လုိ႔၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့မွဳျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ အစာမေၾကတဲ့ျပႆနာေတြျဖစ္လာႏုိင္ပါတယ္။ အေထြေထြက်န္းမာေရးပါထိခုိက္လာႏုိင္တာျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ သြားတစ္ေခ်ာင္းထဲ-အေရးမၾကီးပါဘူးဆုိျပီးျပီးစလြယ္ပစ္မထားသင့္ပါဘူး။ ႏွဳတ္ရတဲ့အဆင့္မေရာက္ေအာင္ထိန္းသိမ္းသင့္ပါတယ္။ မတတ္သာလုိ႔ႏွဳတ္ပစ္ရျပီဆုိလည္း၊ ဆရာ
၀န္ညႊန္ၾကားတဲ့အခ်ိန္မွာ အခ်ိန္မီျပန္အစားထိုးသင့္ပါတယ္။ ေနာက္ပုိ႔စ္ေတြမွာေတာ့၊ သြားျပန္အစားထုိးကုသမွဳေရြးခ်ယ္ပုံအေၾကာင္းကုိ ေဆြးေႏြးပါဦးမယ္။

posted by Dr. Nyan

Read More...

Tuesday, June 2, 2009

Pregnant Women & Dental Health

ကုိယ္၀န္ေဆာင္မ်ားသတိျပဳစရာ သြားခံတြင္းျပႆနာ



အမ်ဳိးသမီးတစ္ေယာက္ကုိယ္၀န္ေဆာင္ရျပီဆုိရင္၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ဂရုစုိက္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ မီးယပ္နဲ႔သားဖြားအထူးကုေတြနဲ႔ အပ္ျပီး မွန္မွန္စစ္ေဆးတာေတြ၊ အစားအေသာက္အေနအထုိင္ဆင္ျခင္တာေတြလုပ္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အမ်ားစုသိပ္ဂရုမျပဳမိတာကေတာ့၊ ကုိယ္၀န္စရျပီဆုိတာနဲ႔၊ မီးယပ္သားဖြားအျပင္၊ သြားဆရာ၀န္ဆီကုိပါ သြားျပီး လုိအပ္တဲ့ကုသမွဳနဲ႔အၾကံဥာဏ္ရယူဖုိ႔ အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာကုိပါဘဲ။

အေပၚနဲ႔ေအာက္ဘာဆုိင္လဲလုိ႔ ေတြးေကာင္းေတြးၾကပါလိမ့္မယ္။ လူ႔ခႏၶာကုိယ္ဟာ တဆက္တစပ္တည္းမုိ႔ တေနရာကအေျပာင္းအလဲဟာ တျခားတေနရာမွာ လည္းေျပာင္းလဲမွဳျဖစ္ေပၚေစႏုိင္ပါတယ္။
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျပီဆုိတာနဲ႔၊ ကုိယ္ထဲက ေဟာ္မုန္းဓာတ္ေတြ သာမန္ခ်ိန္မွာလုိမဟုတ္ေတာ့ဘဲ ေျပာင္းလဲလာပါတယ္။ ဒီေျပာင္းလဲမွဳေၾကာင့္ ခံတြင္းထဲက သြားဖုံသားေတြဟာ၊ သာမန္ထက္ပုိျပီး၊ေရာဂါ ပုိးမႊားေတြကုိတုန္႔ျပန္မွဳမ်ားလာတဲ့အတြက္၊ ပင္ကုိယ္အခံရွိေနတဲ့သြားဖုံးေရာင္ေရာဂါပုိျဖစ္ေစပါတယ္။ သာမန္ခ်ိန္မွာ ေရာဂါမေပးတဲ့ သြားပုိးလႊာ (dental plaque) ကေန၊ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္မွာ နီျမန္းေဖာင္းၾကြျပီး ေသြးတစိမ့္စိမ့္ထြက္ေစတဲ့ သြားဖုံးေရာင္ေရာဂါလကၡဏာကုိ ျဖစ္ေစပါတယ္။ (ကုိယ္၀န္ဒုတိယသုံးလအတြင္းမွာပုိျဖစ္တတ္ပါတယ္) သြားေဆးပညာအေခၚအရ pregnancy tumour လုိ႔ေခၚရေလာက္ေအာင္ သြားဖုံးကေန အလုံးအၾကိတ္ပုံစံနဲ႔ ေရာင္လာတတ္လုိ႔၊ သတိျပဳမိတဲ့ကုိယ္၀န္ေဆာင္တခ်ိဳ႕သြားေဆးခန္းကုိ လာျပၾကတာၾကဳံဖူးပါတယ္။ ဒီလုိျဖစ္တတ္တဲ့အတြက္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ေတြအေနနဲ႔ ကုိယ္၀န္ရွိမွန္းသိတာနဲ႔ အနည္းဆုံးတၾကိမ္၊ သြားေဆးခန္းမွာျပသျပီး၊ သြားဖုံးေအာက္မွာေရာဂါပုိးခုိေအာင္းႏုိင္တဲ့သြားေက်ာက္ေတြရွိမရွိစစ္ေဆးျပီး ဖယ္ရွားကုသေစတာ၊ oral prophylaxis လုိ႔ေခၚတဲ့၊ သြားမ်က္ႏွာျပင္ေတြပုိးကပ္တြယ္မွဳနည္းေအာင္ ေခ်ာေမြ႕ေနေအာင္ polishing လုပ္တာေတြလုပ္သင့္ပါတယ္။ အစာစားျပီးတုိင္းနဲ႔ ညမအိပ္ခင္ မျဖစ္မေနသြားတုိက္တာကုိ သာမန္ခ်ိန္မွာ မလုပ္ျဖစ္ခဲ့ေတာင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္၁၀လလုံး သတိထားလုပ္ေပးသင့္ပါတယ္။
ဒါကေတာ့ သြားဖုံးနဲ႔ပတ္သက္တာပါ။

ေနာက္အေရးၾကီးတာတစ္ခုက သြားပုိးစားေရာဂါ၊ အံဆုံးျပႆနာရွိမရွိေစာေစာစီးစီးစစ္ေဆးဖုိ႔ပါ။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္လူနာေတြသြားေဆးခန္းေရာက္လာခ်ိန္က အမ်ားအားျဖင့္ ေမြးခါနီးဖြားခါနီး၊ ကုိယ္ေလးလက္၀န္သြားကလည္းကုိက္၊ အံဆုံးကေရာင္ စသျဖင့္ ဒုကၡေရာက္ေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ကုိယ္၀န္ရစက သြားပုိးစားအေပါက္ရွိတာကုိ မဖာေထးမိေတာ့၊ ေမြးခါနီးမွ ကုိက္ျပီေလ။ ကုိယ္၀န္ပထမသုံးလနဲ႔ေမြးခါနီးသုံးလကုိ ခဲြစိတ္ကုသမွဳ (သြားႏွဳတ္ျခင္း) မလုပ္သင့္ဘူးလုိ႔ အၾကမ္းအားျဖင့္ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ ေမြးခါနီးမွာ သေႏၶသားရဲ႔အေနအထားေၾကာင့္ အခ်ိန္ၾကာၾကာေပးကုသရတဲ့သြားကုသမွဳကုိမလုပ္သင့္ပါဘူး။ သြားကုသခုံေပၚမွာ ပက္လက္အေနအထားေနရတာဟာ ကုိယ္၀န္ေဆာင္တစ္ေယာက္အတြက္ ခက္ခဲဒုကၡပါ။ ေသြးအသြားအလာနဲ႔ေသြးေပါင္ခ်ိန္ေပၚမွာလည္း အမ်ားၾကီးသက္ေရာက္မွဳရွိပါတယ္။ ကုိယ္၀န္ပထမသုံးလကေတာ့ သေႏၶသားအတြက္ critical time အေရးၾကီးတဲ့အခ်ိန္၊ ကုိယ္လက္အဂါၤေတြဖြဲ႔စည္းေနတဲ့အခ်ိန္မုိ႔၊ stress လုိ႔ေခၚတဲ့ ကုိယ္၊စိတ္ပင္ပန္းမွဳေတြကုိတတ္ႏုိင္သေလာက္ေရွာင္ရမယ့္အခ်ိန္၊ ပုိးသတ္ေဆး၀ါးစတဲ့သေႏၶသားကုိအနည္းနဲ႔အမ်ားထိခုိက္ေစတဲ့ေဆးေတြတတ္ႏုိင္သေလာက္ေရွာင္ရမယ့္အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ သြားႏွဳတ္တာစတဲ့သြားခံတြင္းခြဲစိတ္ကုသမွဳေတြဟာ၊ လူတုိင္းလုိလုိက ေၾကာက္ၾကတဲ့၊ ေဆးခန္းထဲ၀င္ခုံေပၚတက္လုိက္တာနဲ႔၊ နာေတာ့မလားမသိဘူးဆုိတဲ့အေတြးနဲ႔တင္၊ stress မ်ားလွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ပထမသုံးလမွာ သြားက်န္းမာေရးေကာင္းေအာင္၊ ပုိးမႊားလႊာဖယ္ရွားသန္႔ရွင္းတာနဲ႔ သြားမ်က္ႏွာျပင္ေခ်ာေမြ႔ေအာင္ျပဳလုပ္ေပးတာ၊ ပုိးစားတဲ့သြားကုိဖာေထးတာစတဲ့ ၊ ထုံေဆးမထုိးရ မနာမက်င္တဲ့ကုသမွဳမ်ဳိးဘဲ တတ္ႏုိင္သေလာက္ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ခဲြစိတ္ကုသမွဳေတြကုိ ေမြးဖြားျပီးမွလုပ္တာေကာင္းျပီး၊ မျဖစ္မေနႏွဳတ္ရ ခြဲရမယ့္အေနအထားမွာ ဒုတိယသုံးလအထိေစာင့္ရေလ့ရွိပါတယ္။ ဒါကုိသိထားရင္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ဘ၀မွာ ဘာသြားေရာဂါမွမျဖစ္ေအာင္ထိန္းသိမ္းဖုိ႔အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာ ျမင္သာျပီထင္ပါတယ္။

ေနာက္အေရးၾကီးတာတစ္ခုကေတာ့၊ သြားဖုံးေရာင္ေရာဂါနဲ႔ေမြးဖြားျခင္းဆုိင္ရာျပႆနာေတြရဲ႕ဆက္စပ္မွဳျဖစ္ပါတယ္။ လတ္တေလာေတြ႕ရွိခ်က္ေတြအရ၊ သြားဖုံးေရာင္ေရာဂါရွိသူမိခင္ေတြဟာ၊ လမေစ့ဘဲေမြးျခင္း၊ ေပါင္မျပည့္တဲ့ကေလးေမြးျခင္းစတာေတြျဖစ္ဖုိ႔ က်န္းမာတဲ့မိခင္မ်ားထက္ ၇ ဆ ပုိမ်ားတာေတြ႕ရပါတယ္။ အေၾကာင္းရင္းကေတာ့၊ သြားဖုံးေရာဂါကုိကုိယ္ခႏၶာကတန္ျပန္ရင္းထြက္လာတဲ့ ဓာတ္ေတြက သားအိမ္ကုိလွဳံ႕ေဆာ္လုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီလုိအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္ေလာင္းမ်ားသြားနဲ႔သြားဖုံးေရာဂါေတြကုိ ေစာေစာစီးစီး ကုသဖုိ႔ အေရးၾကီးတယ္ဆုိတာဗဟုသုတ ေ၀ငွလုိက္ရပါတယ္။

ကုိယ္၀န္ေဆာင္မိခင္အားလုံးက်န္းမာၾကပါေစ။

posted by Dr. Nyan

Read More...

Wednesday, February 11, 2009

Answers for C-Box questions (1)

C-Box ေမးခြန္းမ်ားအတြက္ အေျဖမ်ား (၁)


တင္ထားတဲ့ ပို႔စ္ေတြနဲ႔ မဆိုင္ပဲ စာဖတ္သူေတြက C-Box မွာ သီးသန္႔ လာေမးထားတဲ့ ေမးခြန္းေတြထဲက C-Box မွာ ေျဖဖို႔ ေနရာမဆ့ံႏိုင္တဲ့ ေမးခြန္း တခ်ိဳ႕နဲ႔ အရင္ မေျဖျဖစ္ခဲ့တဲ့ ေမးခြန္းေဟာင္းတခ်ိဳ႕ကို စုေပါင္းၿပီး ပို႔စ္တစ္ခု အေနျဖင့္ ေမးခြန္း ေမးသူေတြအတြက္ တင္ေပးလိုက္ပါတယ္။ ေျဖထားတဲ့ အေျဖေတြက ကၽြန္မ လက္လွမ္းမီသေလာက္ တင္ျပထားတာသာျဖစ္ၿပီး ျပည့္စံုလံုေလာက္မႈ ရွိႏိုင္မည္ မဟုတ္တဲ့အတြက္ မျပည့္စံုမႈ (သို႔) ခၽြတ္ယြင္းမႈ တစ္ခုခု ရွိေနပါက စာေရးေဖာ္ေတြ အပါအ၀င္ မည္သူမဆို ျဖည့္စြက္ ေျဖၾကားေပးျခင္း၊ ေဆြးေႏြးေပးျခင္းကို ျပဳလုပ္ေပးဖို႔ ေမတၱာရပ္ခံပါတယ္။ ေမးခြန္းေမးသူမ်ား အေနျဖင့့္လည္း ေျဖထားသည္မ်ားကို မရွင္းလင္းပါက ထပ္ေမးႏိုင္ေၾကာင္းႏွင့္ ဒီလို ထပ္ေမးလာရင္လဲ
၀ိုင္း၀န္း ေျဖၾကားေပးဖို႔ကို စာေရးေဖာ္ေတြ အားလံုးကို ဖိတ္ေခၚပါတယ္။

ကိုသက္ ။ ။ မ်က္ကြင္း အရမ္းညိဳတာဘာေၾကာင့္လည္းဆိုတာသိပါရေစဆရာ။

မ်က္ကြင္းညိဳ ရျခင္းရဲ႕ အေႀကာင္းေတြက- - မ်ိဳးရိုးေႀကာင့္ - Allergy (ဓာတ္မတည့္မႈ ရွိျခင္း)- အိပ္ေရး မ၀ျခင္း- ႏွာပိတ္ျခင္း- ခႏၶာကိုယ္မွ ေရဓာတ္ဆံုး ရံႈးျခင္း (ဥပမာ။ ။၀မ္းေလွ်ာျခင္း ၊ အန္ျခင္း.... စသည္တို႔ေႀကာင္႔)- သံဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့၍ ေသြးအားနည္းျခင္း- အသက္ႀကီးလာျခင္း- စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း- အာဟာရ လံုေလာက္စြာ မစားေသာက္ျခင္း- ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း- အလြန္အၾကဴး ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း- Vitamin –K ဓာတ္ခ်ိဳ႕တဲ့ျခင္း- အရမ္း ေနေရာင္ အထိခံျခင္း ကုသမႈကေတာ႔-မိမိမွာ အထက္က ျပႆနာေတြ ရွိေနရင္ အဲဒါေတြ ကိုျပဳျပင္ဖို႔ ၊ ကုသဖို႔ လိုပါတယ္။ Hydrating Facial mask ကို တစ္ပတ္ႏွစ္ႀကိမ္ခန္႔ အသံုးျပဳျခင္း ၊ သခြားသီးပါးပါး
အ၀ိုင္းေလးမ်ားကို မ်က္လံုးနားတြင္ ကပ္ျခင္း(တစ္ခါလွ်င္ ၁၀မိနစ္ခန္႔) ၊ မနက္ႏွင့္ ညတြင္ ေရေအးေအးျဖင့္ မ်က္ႏွာသစ္ျခင္း ၊ အာဟာရျပည္႔၀စြာ စားေသာက္ျခင္း ၊ ေဂၚဖီ ၊ လိေမၼာ္ ၊ သခြားသီး၊ စေတာ္ဘယ္ရီ စေသာ လတ္ဆတ္ေသာ အသီးအရြက္ မ်ားမ်ားစားျခင္း ၊ ေကာင္းေကာင္း အနားယူျခင္း ၊ Vitamin–K ႏွင္႔ ရွားေစာင္းလက္ပတ္ ပါ၀င္ေသာ Eye cream မ်ိဳးကို လိမ္းျခင္း၊ မသက္သာလွ်င္ အေရျပား ဆရာ၀န္ႏွင့္ ျပသတိုင္ပင္ျခင္းတို႔ ျပဳလုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ (Dr စိုင္းေ၀ေအာင္)


Khinethin ။ ။ ေလျဖတ္တာ အေၾကာင္း ေဆာင္းပါး ေရးပါဦး။ ေနာက္ ေအးတဲ့ေဒသမွာ ေနရင္ ဘယ္လို က်န္းမာေရး အကာအကြယ္ လုပ္ရမလဲ။ ေရခ်ိဳးတာတို႔ အစားစားတာတို႔ ေနာက္ဘယ္လိုေနသင့္သလဲ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ေလျဖတ္ျခင္းမွာ အဓိကကေတာ့ ဦးေႏွာက္ကို ပို႔ေပးေနတဲ့ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႔ၿပီး ဦးေႏွာက္ တစ္ရွဴးတခ်ိဳ႕ ပ်က္စီးသြားလို႔ ဦးေႏွာက္မွာ ေအာက္စီဂ်င္ အေထာက္အပံ့ မရေတာ့တဲ့အတြက္ ဦးေႏွာက္ ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြနဲ႔ ဦးေႏွာက္ၾကား အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီလို အဆက္အသြယ္ ျပတ္သြားေတာ့ ဦးေႏွာက္က သက္ဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ မရျဖစ္သြားၿပီး ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္သြားပါတယ္။ ဘယ္လိုအမ်ိဳးအစား ေလျဖတ္တာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ေလျဖတ္တဲ့သူ အားလံုးကေတာ့ ေႏြးေႏြးေထြးေထြး ရွိသင့္ပါတယ္။ ဒုတိယအႀကိမ္ ထပ္မျဖစ္ဖို႔ အတြက္ႏွင့္ ေနာက္ဆက္တြဲ ေရာဂါေတြ မ၀င္ႏိုင္ေအာင္ က်န္းမာေရးကို ပံုမွန္အတိုင္း ထိန္းသိမ္းႏိုင္ဖို႔အတြက္ အစာအဟာရ မွ်တဖို႔၊ အ၀မလြန္ေအာင္ ကာကြယ္ဖို႔နဲ႔ လႈပ္ရွားမႈရွိေနဖို႔ အျမဲလိုအပ္ပါတယ္။

ကုသမႈကို ျပန္လည္ ျပဳစုပ်ိဳးေထာင္တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္း (Rehabilitations) ေတြ လုပ္ရင္ ဦးေႏွာက္ တစ္ရွဴးပ်က္စီး ဆံုးရႈံးမႈ အနည္းအမ်ားအေပၚ မူတည္ၿပီး အနည္းအက်ဥ္း ဒါမွမဟုတ္ လံုး၀ ျပန္လည္ သက္သာ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ အလုပ္မလုပ္ႏိုင္ ျဖစ္သြားတဲ့ ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းအေပၚ မူတည္ၿပီး လုပ္ရမည့္ ေလ့က်င့္ခန္းက ကြဲျပားတဲ့အတြက္ ေတြ႔ဖို႔လိုအပ္တဲ့့ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြကလည္း ကြဲျပားပါတယ္။ ဥပမာ စကားေျပာမရ၊ စကားေျပာမပီ ဒါမွမဟုတ္ အစာမ်ိဳရခက္ ျဖစ္သြားရင္ ေလ့က်င့္ခန္းအတြက္ Speech Pathologist နဲ႔ Dietician ကို ေတြ႔ရမယ္။ ကိုယ္ကာယ ခႏၶာကိုယ္အစိတ္အပိုင္း မသန္ ျဖစ္သြားရင္ Physiotherapist နဲ႔ Occupational therapist ကို ေတြ႔ရမယ္။ ေလျဖတ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားအေပၚ မူတည္ၿပီး သက္ဆိုင္ရာ က်န္းမာေရး ပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ၿပီးရင္ အိမ္မွာ ဆက္လက္ ေဆာင္ရြက္ဖို႔ ေန႔စဥ္ ကိစၥေတြနဲ႔ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ဖို႔အတြက္ အေသးစိတ္ကို သင္ျပေပးလိမ့္မယ္။ Khinethin က ျမန္မာျပည္ထဲက လူနာအတြက္ ေမးတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ ဒီလို Rehabilitation Services ေတြ ရွိမရွိ ကၽြန္မ အတိအက် မသိတဲ့အတြက္ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဆက္လုပ္သင့္တာကို ေလျဖတ္လို႔ ေဆးရံုတက္တုန္းက အဓိက တာ၀န္ယူ ကုသေပးခဲ့တဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပန္တိုင္ပင္တာ အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ေလျဖတ္ျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ပို႔စ္တစ္ခုကို သီးသန္႔ မတင္ႏိုင္ေသးတဲ့အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္။


Ko Zaw ။ ။ေသြးပ်စ္တဲ့ ေရာဂါကို ဘယ္လို ကုသရပါသလဲ။ ထိုေရာဂါအေၾကာင္း ေျပာျပေပးေစလိုပါသည္။


ေသြးပ်စ္ခဲတာက ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ Chemical ေတြ မမွ်တလို႔ ျဖစ္ႏိုင္သလို ေသြးထြက္လြန္ျခင္း၊ ေသြးယိုစီးျခင္းကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ Clotting Factor ေခၚ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ အင္ဇိုင္းေတြ ပံုမွန္ထက္ ပိုမ်ားေနလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ခန္႔မွန္းရံုနဲ႔ မသိႏိုင္ပဲ ေသြးစစ္ၿပီး ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္ေနတဲ့ အစိတ္အပိုင္းေတြ အားလံုးကို ေရတြက္ျခင္း (Full blood Count) ႏွင့္ Clotting Factors ေတြရဲ့ အေျခအေနကို ၾကည့္ၿပီးမွ သိႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြ မမွ်မတ ျဖစ္ေနရင္ မွ်တေအာင္ ကုသရမယ္။ Clotting Factor ေတြ လြန္ကဲေနျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ Anticoagulant လို႔ ေခၚတဲ့ ေသြးကို မခဲေစႏိုင္တဲ့ ေဆးေတြကို ဆရာ၀န္ ညြန္ၾကားခ်က္အတိုင္း သံုးစြဲႏိုင္ပါတယ္။ ေသြးပ်စ္လြန္းျခင္းႏွင့္ က်ဲလြန္းျခင္း ႏွစ္ခုစလံုးက အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အတြက္ ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကားခ်က္အတိုင္းသာ လိုက္နာေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။


Uranusaquarian ။ ။ အမ်ိဳးသမီးေတြအတြက္ မီးယပ္က်န္းမာေရးကိစၥေတြကိုေရာ ေမးျမန္းလို႔ ရပါသလားရွင္။


အမ်ိဴးသမီးေတြ မီးယပ္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ အခ်က္အလက္တခ်ိဳ႕ကို Labels ေအာက္က Reproductive Health ကိုႏွိပ္လိုက္ရင္ အဲဒီထဲက ပို႔စ္ေတြထဲမွာ ရွာၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ သိခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာ အဲဒီထဲမွာမပါလို႔ ေမးခြန္းသီးသန္႔ ထပ္ေမးရေတာ့ ေမးတဲ့ေမးခြန္းအေပၚ မူတည္ၿပီး ေျဖေပးလို႔ရပါတယ္။

mr.lupay။ ။ B ပိုးကါကြယ္ေဆးထိုးနည္းနဲ႔ မေအာင္ရင္ ဘာဆက္လုပ္ရလဲ ဆိုတာေလးနဲ႔ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေၾကာင္းေတြကို အျပည့္အစံု ရွင္းျပေပးပါရန္ ေတာင္းဆိုပါတယ္ အစ္မ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

ဒီေမးခြန္းကို မေျဖခင္ labels ေအာက္က Hepatitis ေခါင္းစဥ္ထဲမွာရွိတဲ့ ပို႔စ္သံုးခုကို အရင္သြားဖတ္ဖို႔ Mr Lupay ကို အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။

Hepatitis B & C (1)
Hepatitis B & C (2)
Hepatitis B

Hepatitis B အတြက္ ထိေရာက္တဲ့ ကာကြယ္ေဆး ရွိပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးကို စနစ္တက် ထိုးထားရင္ ကူးဖို႔ ခဲယဥ္းပါတယ္။

ကာကြယ္ေဆး စနစ္တက် ထိုးရမယ့္ နည္းလမ္းကေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္းဆိုရင္ ၀-၁-၆ လို႔ မွတ္သားပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ေဆး သံုးႀကိမ္ ထိုးရမယ္။ ပထမ တစ္ႀကိမ္ထိုးၿပီးရင္ ဒုတိယ တစ္ႀကိမ္ကို ၁ လ ျခားၿပီး ထိုးရပါမယ္။ တတိယ အႀကိမ္ကို ဒုတိယအႀကိမ္နဲ႔ ၆ လ ျခားၿပီး ထိုးရပါမယ္။

ကာကြယ္ေဆး ထိုးၿပီးတိုင္း အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုးကို ရာႏႈန္းျပည့္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္လို႔ ေျပာလို႔ မရပါဘူး။ ၉၀ရာခိုင္ႏႈန္း ေလာက္ေတာ့ ကာကြယ္တယ္လို႔ေတာ့ ေျပာပါတယ္။ တိတိက်က် သိခ်င္ရင္ေတာ့ ေရာဂါ ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အင္အား (Antibody titer) ဘယ္ေလာက္ ရွိသလဲ ဆိုတာကို တိုင္းရပါတယ္။ အဲဒီလို တိုင္းလို႔ ဆရာ၀န္က စိတ္တိုင္းမက်ရင္ စတုတၳအႀကိမ္ ကာကြယ္ေဆး တစ္လံုး ထပ္ထိုးရတတ္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ B ရုတ္တရက္ (Acute) ရရွိပါက ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အဖ်ား၀င္ျခင္း၊ ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ၀မ္းသြားျခင္း အဆစ္အျမစ္နဲ႔ ကိုယ္လက္ကိုက္ခဲျခင္း တစ္ခါတစ္ရံ အေရျပား ယားယံျခင္း စတဲ့ လကၡဏာေတြကို ေတြ႕ႏိုင္ၿပီး ဒီလကၡဏာေတြပဲ ထိန္းခ်ဳပ္လို႔ရၿပီး ေရာဂါအတြက္ သီးသန္႔ေဆး မရွိပါဘူး။ အစာအာဟာရ လကၡဏာထိန္းခ်ဳပ္တဲ့ ေဆးေတြနဲ႔ကု အနားယူၿပီး ႏွစ္ပတ္၊ သံုးပတ္အတြင္း သက္သာေပ်ာက္ကင္း သြားႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေရာဂါရတဲ့ ဆယ္ေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ႏႈန္းခန္႔ နာတာရွည္ (Chronic) ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္။ နာတာရွည္ အသည္းအရာင္ အသား၀ါ ရထားသူဟာ အသည္းနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ တျခား ဆက္ပြားေရာဂါေတြ ၀င္ဖို႔ သိပ္ကို နီးစပ္လို႔ အထူး ဂရုျပဳသင့္ပါတယ္။ အစာအာဟာရကို အသားဓာတ္ အလြန္အမင္း မစားဘဲ အရက္ကို လံုး၀ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။ ေနမေကာင္းမွ ဆရာ၀န္ျပျခင္း မဟုတ္ပဲ ဆရာ၀န္ႏွင့္ တစ္ႏွစ္ ဘယ္ႏွစ္ႀကိမ္ ေတြ႔မယ္ဆိုတာ တိုင္ပင္သတ္မွတ္ၿပီး အျမဲတမ္း ညြန္ၾကားမႈခံယူ၊ အေနအထိုင္ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္ရင္ ေရာဂါမရွိသူ နီးပါး ေနသြားႏိုင္ပါတယ္။

လိပ္ေခါင္းေရာဂါနဲ႔ Hepatitis B တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္မႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ အသည္းက ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ အႀကီးဆံုး အတြင္းအဂၤါ အစိတ္အပိုင္း ျဖစ္ၿပီး တျခား ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္း အားလံုးနီးပါးနဲ႔ ဆက္စပ္ အလုပ္လုပ္ရေတာ့ အသည္းနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္တိုင္း တျခား ခႏၶာကိုယ္ အစိတ္အပိုင္းေတြမွာ တစ္နည္းနည္းနဲ႔ ထိခိုက္မႈ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အသည္းက အစာအိမ္မွ ပို႔လာတဲ့ အာဟာရေတြကို ျပန္လည္ စိစစ္ျပဳျပင္ ေနရာခ်ၿပီး ခႏၶာကိုယ္အႏွ႔ံ ျပန္လည္ျဖန္႔ျဖဴးေပးတဲ့ ႏွလံုးကို ေရာက္ေအာင္ ပို႔ေပးရေတာ့ ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ အသည္း အလုပ္လုပ္မႈ အားနည္းသြားတာနဲ႔ အစာေျခဖ်က္္မႈ စနစ္နဲ႔ အစာပို႔ေဆာင္မႈ စနစ္မွာလည္း အားနည္းသြားပါတယ္။ လိပ္ေခါင္းေရာဂါ အေၾကာင္းကို ေနာက္ပိုင္း အခ်ိန္ရရင္ သီးသန္႔ပို႔စ္တစ္ခု တင္ေပးပါမယ္။


Linn ။ ။ သြား အနည္းငယ္ေခါေနတာကို ျပင္ခ်င္ပါတယ္ သြားျပင္ရင္ အက်ဴိးအျပစ္ ဘာေတြ ျဖစ္နုိင္သလဲ ဆုိတာ သိခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

သြားနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ က်န္းမာေရးက႑ကို ၀န္ေဆာင္တဲ့ Professionals သီးသန္႔ရွိလို႔ တျခား Health Care Professionals ေတြအေနနဲ႔ ဒီေမးခြန္းကို ေျဖႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္မ မထင္ဘူး။ သြားကို ျပဳျပင္ေပးေနတဲ့ Dental Surgeon ေတြ ကိုယ္တိုင္ကလည္း လူနာကိုယ္တိုင္ကို ေတြ႔ၿပီး ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေန လူနာရဲ့ သြားဖံုးနဲ႔ သြားအရင္းရွိ အရိုး တည္ေဆာက္ပံု အေနအထားေတြကို အတိအက် စစ္ေဆးၿပီးမွ သိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ တခ်ိဳ႕က သြားကိုပဲ ျပန္တည့္မတ္ေပးဖို႔ လိုၿပီး တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ အရိုးကြင္းကိုပါ ျပဳျပင္ရတာ ရွိတယ္ဆိုတာ သိရပါတယ္။ ျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေနအေပၚမူတည္ၿပီး အခ်ိန္ကာလနဲ႔ အက်ိဳးအျပစ္ေတြက ကြာျခားႏိုင္ပါတယ္။ အေျခခံ က်န္းမာေရးကို အစိုးရက တာ၀န္ ယူတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာင္ Dental Health အတြက္ မိမိပိုက္ဆံနဲ႔ အိတ္စိုက္ အသံုးျပဳရပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ Dental Health က တျခား က်န္းမာေရးကိစၥေတြထက္ ပိုၿပီး ေစ်းႀကီးပါတယ္ ရိုးရိုး Dentist ကို တခါေတြ႔ရင္ေတာင္ အေထြေထြ ဆရာ၀န္ကို တခါေတြ႔တာထက္ ပိုေစ်းႀကီးတယ္ဆိုတာ သိရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားအလွျပဳျပင္တဲ့ Dental Surgeon ဆီက Information pack ဒါမွမဟုတ္ Leaflet ေတြကို အရင္ ဖတ္ၾကည့္ၿပီး မိမိျပဳျပင္ရမည့္ အေျခအေနကို အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ သိေအာင္ အရင္လုပ္ပါ။ ၿပီးေတာ့မွ Dental surgeon နဲ႔ေတြ႔ ကိုယ္ သိခ်င္တာ ေမးၿပီး တိုင္ပင္တာ အေကာင္းဆံုးပဲလို႔ ကၽြန္မ အၾကံျပဳခ်င္ပါတယ္။


အေျဖမ်ားကို ဖတ္ရန္ "Read More ..." ကို ႏွိပ္ပါ။

Read More...

Wednesday, January 21, 2009

Oral Health for Kids

ကေလးသြားမ်ား အေလးထားေစခ်င္ ...



"ဆရာေရ .. ႏႈတ္သာ ႏႈတ္ေပးလုိက္ပါေတာ့ရွင္။ နာလုိ႔ ခဏခဏေအာ္ေနရတာ။ ကၽြန္မ လည္း ခဏခဏ ေဆးခန္း လုိက္မပုိ႔ႏုိင္ဘူး။ ၾကီးသြား ျပန္ေပါက္မွာပဲ မဟုတ္လား။"


ကေလး မိခင္တစ္ေယာက္က ေျပာလုိက္တာပါ။ ကေလးရဲ႕ ညာဘက္ ငယ္သြားေအာက္ အံသြား ႏွစ္ေခ်ာင္းလုံး ပုိးစားေနၿပီ။ ေဆးခန္း ေရာက္တာ ေနာက္က်သြားလုိ႔ သြားအူတုိင္ထိ ပုိးစားတာ ေရာက္သြားေတာ့ အေၾကာေလးေတြ ေရာင္ၿပီး အေၾကာသတ္ ကုသတာ (root canal treatment/ endodontic treatment) လုပ္ေပးျပီး၊ ျပန္ဖာလုိ႔ ရေအာင္ ၾကိဳးစားေပးေနတာပါ။ ၾကီးသြားလဲခ်ိန္ မေရာက္ေသးေတာ့ ဒီငယ္သြားကုိ ႏႈတ္လုိက္ရင္ ေနာင္ျဖစ္လာမယ့္ အက်ဳိးဆက္ေတြကုိ ကေလးမိခင္ကုိ ရွင္းျပေနရပါတယ္။

ငယ္သြား အံသြားေတြက ကေလး အသက္ ၂ႏွစ္ခဲြကေန ၃ႏွစ္အတြင္း စေပါက္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကေလးကုိ သြားတုိက္ေပးတဲ့၊ သြားတုိက္ခုိင္းတဲ့ အေလ့အထ မစဲြျမဲေသးဘူးဆုိရင္ အသက္ ၅ႏွစ္၊ ၆ႏွစ္ေလာက္က စျပီး ဒီအံသြားေတြကုိ ပုိးစားပါေတာ့တယ္။ ၄ႏွစ္ ေလာက္ကတည္းက ပုိးစားတဲ့ ကေလးေတြေတာင္ ေတြ႕ဖူးပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေမာင္ႏွမေတြက ကံေကာင္းခဲ့ပါတယ္။ ေဖေဖက သူကုိယ္တုိင္ သြားပုိးစားခံရျပီး သြားေတြ ႏႈတ္ခံရဖူးေတာ့၊ စာအုပ္ေတြက တစ္ဆင့္ သြားက်န္းမာေရး အေလ့အက်င့္ေကာင္းေတြကုိ သိလာျပီး လုိက္နာက်င့္သုံးတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေမာင္ႏွမေတြကုိလည္း ညမအိပ္ခင္ အျမဲ သြားတုိက္ခုိင္းပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္က ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက ၁၀တန္းအထိ အအိပ္ သိပ္မက္တယ္။ ညဆုိ (၈)နာရီထက္ေက်ာ္ျပီး မေနႏုိင္ခဲ့ဘူး။ တအား အိပ္ငုိက္လာျပီး သြားမတုိက္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ အိပ္ေပ်ာ္ေပ်ာ္သြားေလ့ ရွိခဲ့ပါတယ္။ အဲလုိေန႔ေတြဆုိ ေဖေဖက အိပ္ယာထဲကေနေပြ႕ေခၚလာျပီး မရမက သြားတုိက္ခုိင္းျပီးမွ ျပန္အိပ္ခုိင္းေလ့ ရွိပါတယ္။ ဒီေက်းဇူးေတြေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ေတြ သြားပုိးမစားခဲ့ၾကပါဘူး။

တခ်ဳိ႕မိဘေတြက ကေလးကုိ အလုိလုိက္လြန္တယ္၊ သနားတယ္၊ ေပါ့ဆၾကတယ္။ "ကဲ..အိပ္ပါေစ။ ပုိးစားလဲ ႏွဳတ္လုိက္ေပါ့၊ ေနာက္ၾကီးသြား ျပန္ေပါက္မွာပဲ" ဆုိျပီး မၾကပ္မတ္ ၾကဘူးေလ။ ခပ္ငယ္ငယ္ကတည္းကပဲ ပုိးစားျပီေပါ့။ ငယ္သြားေတြက ၾကီးသြားနဲ႔စာရင္ အရြယ္လည္းေသး၊ ေၾကြလႊာလည္း ပါးတယ္။ ပုိးစားျပီဆုိတာနဲ႔ သြားအတြင္းဆုံးလႊာ အူတုိင္အထိ ေရာက္ဖုိ႔ သိပ္ျမန္ပါတယ္။ ကေလးက သြားနာတယ္ေျပာမွ ေဆးခန္း ျပမိၾကတဲ့ အခ်ိန္က်ေတာ့ ရုိးရုိးတန္းတန္း ဖာေထးလုိ႔ မရေအာင္ ပုိးစားတာက သြားအတြင္းသားကုိ ေရာက္ေနျပီေလ။ ေစာေစာက ကေလးမိခင္ေျပာသလုိ သြားကုိ ေဆးမကုဘဲ အရြယ္မတုိင္ခင္ ႏႈတ္လုိက္မယ္ဆုိရင္ ဘာေတြ ျဖစ္ႏုိင္လဲ ၾကည့္ရေအာင္။ ေအာက္ကဓာတ္မွန္ထဲမွာ အသက္ (၇)ႏွစ္အရြယ္ ကေလးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ခံတြင္းထဲမွာ ရွိတဲ့ ငယ္သြားနဲ႔ ၾကီးသြားေတြ၊ ေပါက္ခ်ိန္ မတန္ေသးလုိ႔ သြားဖုံးရုိးထဲမွာ ဖဲြ႔တည္ဆဲျဖစ္တဲ့၊ အျမစ္မစုံေသးတဲ့ ၾကီးသြားေတြကုိ ေတြ႕ရပါမယ္။






ငယ္သြား အံသြားေလးကုိ ဒီအသက္အရြယ္မွာ ႏႈတ္လုိက္ရတယ္ ဆုိရင္ ပုံမွာအတုိင္း ၾကီးသြား အံသြားၾကီးက ႏႈတ္လုိက္တဲ့ သြားေနရာကုိ ယုိင္က်လာမယ္။





သူ႔ေအာက္က ထြက္မယ့္ ၾကီးသြား (ဒုတိယအံသြားေလး) ေပါက္ရမယ့္အရြယ္ေရာက္ေတာ့ ေနရာမွန္ မေပါက္ႏုိင္ေတာ့ဘဲ၊ လြတ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ေဘးသြားေတြနဲ႔ ထပ္ျပီး ေပါက္ရပါေတာ့တယ္။






သြားေတြ ထပ္တဲ့အတြက္ အစာေတြက သြားထပ္တဲ့ ၾကားေတြထဲ၀င္ျပီး သြားတုိက္လုိ႔လည္း မေျပာင္ႏုိင္တဲ့အတြက္၊ အသက္ငယ္ငယ္မွာဘဲ ၾကီးသြားေတြ ပုိးစားရရွာပါတယ္။ ကေလးမိဘေတြ သတိျပဳစရာပါ။

ကုိယ့္ကေလးရဲ႕အနာဂတ္ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ ဖြံ႕ျဖဳိးတုိးတက္မႈ စတာေတြ အားလုံးဟာ၊ မိဘေတြရဲ႕ စံနစ္တက် ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈေပၚမွာ အမ်ားၾကီး တည္ေနတာမုိ႔၊ ကုိယ့္ကေလးကုိ ခ်စ္ရင္၊ ပစၥဳပၸန္ အခ်ိန္ေလးကုိပဲ ကြက္မၾကည့္ဘဲ၊ ကေလးရဲ႕အနာဂတ္အထိ ေမွ်ာ္ေတြး စဥ္းစားျပီး၊ ငယ္ကတည္းက ေကာင္းတဲ့ အမူအက်င့္ အေတြးအေခၚေလးေတြက စျပီး သင္ၾကား ေလ့က်င့္ေပးသြားဖုိ႔ လုိတယ္ ဆုိတာ အၾကံျပဳ လုိက္ရပါတယ္။

Read More...

Saturday, December 20, 2008

Soft Drinks for Caution !!!

သတိထားသင့္သည့္ အခ်ဳိရည္

ေႏြေနပူမွာ အပူဒဏ္ကုိ သက္သာေစျပီး၊ ရင္ကုိ လန္းဆန္း အေမာေျပ သြားေစ ႏုိင္တာ ကေတာ့ အခ်ဳိရည္ ေအးေအးေလး တစ္ခြက္ ပါဘဲ။ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ အားလုံး soft drinks လုိ႔ ေခၚတဲ့ အခ်ဳိရည္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ေသာက္ဖူး ၾကတယ္။ Pepsi, Coke, Sprite, Fantasy, Lemon Soda စသည္ျဖင့္ Brand အမ်ဳိးမ်ဳိး အရသာ အဖုံုဖုံနဲ႔ လူေတြရဲ႕ အၾကိဳက္ကုိ ဆဲြေဆာင္္ ခဲ့ၾက၊ ဆဲြေဆာင္ ေနၾကဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ၾကိဳက္တဲ့ အခ်ုုဳိရည္ ေတြက က်န္းမာေရး နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ျပႆနာ ေတြကုိ ျဖစ္ေစ ႏုိင္တယ္ ဆုိတာ ကုိေတာ့ သတိ မျပဳမိတဲ့ သူေတြ ရွိႏုိင္မယ္ လုိ႔ ကၽြန္ေတာ္ ထင္လုိ႔ ဒီပုိ႔စ္နဲ႔ ဗဟုသုတ ျဖန္႔ေ၀ လုိက္ရ ပါတယ္။



ၾကည္႔ရတာ ေတာ့ ေသာက္ခ်င္စရာ ၾကီးပါဘဲ။ ဒါေပမယ့္ ဒီအခ်ဳိရည္ ေတြထဲမွာ ပါတဲ့ အက္စစ္ဓာတ္ ပမာဏကုိ ျပတဲ့ pH value ေတြကုိ ၾကည့္ၾကည့္ ရေအာင္ ... pH နည္းေလ အက္စစ္ဓာတ္ ျပင္းေလ ျဖစ္ပါတယ္။


ဘက္ထရီေတြထဲမွာ ထည့္တဲ့ အက္စစ္ကုိ သိၾကမယ္ လုိ႔ ထင္ပါတယ္။ pH တန္ဘုိး ၁ ရွိတဲ့ အက္စစ္ျပင္း မုိ႔ မေတာ္တဆ အ၀တ္မွာ စင္သြားရင္ ခဏ ေနတာနဲ႔ စားသြား ေပါက္သြားတာ ၾကဳံဖူးတဲ့ သူေတြ ရွိမွာပါ။ အခု ျပထားတဲ့ ဇယားအရ တခ်ဳိ႕အခ်ဳိရည္ ေတြဟာ ဘက္ထရီ အက္စစ္ နီးပါး ျပင္းတာ သတိထားမိ ပါလိမ့္မယ္။ ကဲ ... အခ်ဳိရည္ ေတြကုိ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔က အေၾကာေဆး သြင္းသလုိ ပုိက္နဲ႔ မသြင္းၾက ပါဘူး။ ေသာက္ၾက ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခံတြင္းထဲမွာ ဘာျဖစ္ႏုိင္လဲ ၾကည့္ၾက ရေအာင္။

သြားေတြရဲ႕အေပၚဆုံး အလႊာမွာ Enamel လုိ႔ ေခၚတဲ့ ေၾကြလႊာနဲ႔ ကာထားျပီး၊ ကယ္လ္စီယမ္ နဲ႔ ေဖာ့စ္ဖိတ္ တုိ႔ ေပါင္းထားတဲ့ Hydroxyapatite လုိ႔ ေခၚတဲ့ ဓာတ္ေပါင္း ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ ေၾကြလႊာဟာ မာေၾကာ လွေပမယ့္ အက္စစ္ ဓာတ္ကုိ မခံႏုိင္ ပါဘူး။ ဘက္တီးရီးယား ပုိးေတြက စားၾကြင္း စားက်န္ ေတြကုိ ေဖာက္လုိက္လုိ႔ ထြက္လာတဲ့ အက္စစ္ ဓာတ္ေၾကာင့္ ပုိးစားေပါက္ေတြ ျဖစ္ရ တယ္။ ဒါကုိ dental caries- သြားပုိးစား ေရာဂါ လုိ႔ ေခၚပါတယ္။ သြားရဲ႕ ေၾကြလႊာ ကုိ အရည္ ေဖ်ာ္ပစ္ႏုိင္တဲ့ အက္စစ္ ျပင္းအား critical pH က ၅.၅ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီထက္ ပုိျပီး အက္စစ္ ဓာတ္ျပင္းတဲ့ (pH ၅.၅ ေအာက္ ေလ်ာ့တဲ့) အရည္နဲ႔ ၾကာရွည္ ထိေတြ႕မယ္ ဆုိရင္ သြားေၾကြလႊာဟာ ၊ အ၀တ္ကုိ အက္စစ္ စားသလုိ စားခံရျပီး ျပဳန္းတီး ရပါတယ္။ ပုိးစားတာ မဟုတ္ဘဲ ျပင္ပက အက္စစ္ ဓာတ္ေၾကာင့္ သြားေၾကြလႊာ စားသြားျပီး အေပါက္ေတြ ျဖစ္တာကုိ erosion - အက္စစ္ေၾကာင့္ တုိက္စားျခင္း လုိ႔ ေခၚပါတယ္။

ေဆးခန္းမွာ ဒီလုိ သြားေပါက္ ေတြနဲ႔ လာျပၾကတဲ့ သူေတြ မနည္းလွ ပါဘူး။ တခ်ဳိ႕လည္း အပူ အေအး၊ အခ်ိဳ အခ်ဥ္ ထိရင္ က်ဥ္လာမွ သိလုိ႔ လာျပၾက ပါတယ္။ မွန္ထဲမွာ ၾကည့္ၾကည့္ရင္ ပုိးစားသလုိ မဲမေနဘဲ၊ ေၾကြသြားလႊာက ေျပာင္ေခ်ာေခ်ာနဲ႔ ခ်ဳိင့္၀င္ ေနတာ ေတြ႕ႏုိင္ပါတယ္။ သိပ္ဆုိး လာရင္ ေၾကြလႊာေအာက္က dentine လုိ႔ ေခၚတဲ့ ဆင္စြယ္ ႏွစ္လႊာ အညိဳေရာင္ေပၚျပီး သြားတုိက္တ ံနဲ႔ ျခစ္ၾကည့္ရင္ က်ဥ္တာကုိ ခံစားရ ပါလိမ့္မယ္။


အခ်ဳိရည္ကုိ ပုလင္းလုိက္ ေသာက္တာ၊ ခြက္နဲ႔ တမွ်င္းမွ်င္း ေမာ့ေသာက္တာ ေတြက သြားေတြနဲ႔ အခ်ဳိရည္ ၾကာရွည္ ထိေတြ႕ေစလုိ႔ ပုိျပီး ဆုိး ပါတယ္။ Straw - ပုိက္နဲ႔ စုပ္ေသာက္ျပီး ျမန္ျမန္ မ်ဳိခ် ရင္ သြားမွာ ထိခုိက္တာ နဲနဲ သက္သာပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အခ်ဳိရည္လုိ႔ soft drink ေတြကုိ ဦးစားေပး ေျပာထား ေပမယ့္၊ ဒိန္ခ်ဥ္တုိ႔၊ သံပရာ ရည္တုိ႔၊ grapes fruits ေဖ်ာ္ရည္ တုိ႔ စသည္ျဖင့္ ေဖ်ာ္ရည္ ေတြဟာ လည္း pH တန္ဘုိး နိမ့္တဲ့ ထဲမွာ ပါပါတယ္။

ေဖ်ာ္ရည္ မဟုတ္တဲ့ ကုိကာကုိလာ တုိ႔လုိ ဘူးသြပ္ အခ်ဳိရည္ ေတြရဲ႕ ေနာက္ထပ္ ဆုိးက်ဳိး ကေတာ့၊ သူတုိ႔မွာပါတဲ့ phosphoric acid - ေဖာ့စ္ဖုိရစ္ အက္စစ္နဲ႔ carbon dioxide - ကာဘြန္ဒုိင္ ေအာက္ဆုိဒ္ ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီဓာတ္ေတြက အစာအိမ္ထဲ ေရာက္တဲ့အခါ အစာေျခရည္ ရဲ႕ hydrochloric acid - ဟုိက္ျဒဳိ ကလုိရစ္ အက္စစ္ အစာေျခတာ ကုိ ဟန္႔တား တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အစာ မေၾကတာ၊ ဗုိက္ထဲမွာ ေလေတြ ျပည့္ျပီး ရင္ျပည့္ရင္ကယ္တာ ျဖစ္လာပါတယ္။ အစာေျခ လမ္းေၾကာင္းရဲ႕ အက္စစ္ဓာတ္ကုိ ပုိမ်ား ေစတဲ့အတြက္ အစာအိမ္၊ အူသိမ္ ေရာဂါ ရွိတဲ့ သူေတြ ပုိေရွာင္ သင့္ပါတယ္။

phosphoric acid က အရုိးေတြမွာ ရွိတဲ့ ထုံးဓာတ္ - ကယ္လ္စီယမ္ ကုိလည္း ေဖ်ာ္ထုတ္ ပါတယ္။ ၾကာရင္ အရုိးပါး အရုိးေပ်ာ့ ျဖစ္ေစျပီး၊ ေဖ်ာ္ထုတ္ လုိက္တဲ့ ကယ္လ္စီယမ္ ေတြက ေက်ာက္ကပ္မွာ စုလုိ႔ ေက်ာက္ကပ္ ေက်ာက္တည္ ေစပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ အခ်ဳိရည္ ေတြကုိ ေလွ်ာ့ ေသာက္သင့္ပါတယ္။

ဗုိက္တာမင္ စီ ဓာတ္ ရတဲ့ အခ်ဥ္ သစ္သီး ေဖ်ာ္ရည္ ေတြကေတာ့ က်န္းမာေရး အတြက္ ေကာင္းလုိ႔ ေသာက္သင့္ ပါတယ္။ ေသာက္တဲ့ အခါ ပုိက္နဲ႔ ျမန္ျမန္စုပ္ ေသာက္သင့္ ပါတယ္။ ေသာက္ျပီးတာနဲ႔ ေရနဲ႔ ပလုတ္က်င္း ေပးသင့္ ပါတယ္။ ဂ်ပန္ မွာေတာ့ Ocha လုိ႔ေခၚတဲ့ green tea လဘက္ရည္ ေတြကုိ ဘူးသြပ္၊ ပုလင္းသြပ္ျပီး ေရာင္းတယ္။ ေနရာတကာမွာ ၀ယ္လုိ႔ ရတယ္။ ေရငတ္လည္း ေျပ၊ အိပ္ခ်င္လည္း ေျပ၊ ဥပါဒ္လည္း မျဖစ္ဘူး။ က်န္းမာေရး အတြက္ အေထာက္အကူ ေပးတဲ့ ဓာတ္ေတြပါတဲ့ green tea အေၾကာင္း အလ်ဥ္းသင့္ရင္ ေရးပါဦးမယ္။

က်န္းမာသုခ ျပည့္၀ၾကပါေစ။

ဖတ္သင့္တဲ့စာညႊန္းမ်ား..
Phosphoric acid in sodas nearly as damaging to teeth as battery acid
Diet soft drinks linked to health risks: study
Relationship between dental erosion, soft drink consumption, and gastroesophageal reflux among Icelanders

Read More...

Saturday, September 6, 2008

Dental Caries

သြားပိုးစားျခင္း


ပုလဲေလးေတြ စီထားသလို သြားေလးေတြက လွပေနမယ္။ အာခံတြင္း န႔ံေလး သင္းပ်ံ႕ ေနမယ္ဆိုရင္ ခ်စ္စရာ ေကာင္းတ႔ဲ စြဲေဆာင္မႈ ေကာင္းတ႔ဲ အၿပဳံးေလး တစ္ပြင္႔ကို ပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ပါတယ္ ။

အဲဒီ သြားေလးေတြက မ်က္ႏွာျပင္ အလွကို အေထာက္အကူ ျပဳေပးႏိုင္သလို ၊ အစား အေသာက္စားတ႔ဲ ေနရာမွာလဲ အစာေတြကို အဓိက ကိုက္ျဖတ္ ေခ်မြ ေပးရပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ အမ်ားစုကေတာ႔ သူ႕ကို ဂရုစိုက္ဖို႕ၾကေတာ႕ ေမ႔ေန တတ္ၾကပါတယ္။ သြားကိုက္ ေနရင္ ပတ္၀န္းက်င္က လူေတြက သတိမထား မိၾကေပမယ္႕ ကိုယ္ကိုယ္ တိုင္ကေတာ႔ ခံစားရ ခက္တ႔ဲ ေ၀ဒနာတစ္ခုပါ။ ကိုယ္တိုင္ ခံစားဖူး တ႔ဲသူူေတြ တိုင္း သြားကိုက္တာ ဘယ္ေလာက္ ခံစား ရတယ္ဆိုတာ ကို သိၾက မွာပါ။

သြား တစ္ေခ်ာင္း ဆိုတာ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ေသးငယ္တ႔ဲ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုပါ ။ ေသးငယ္လွေပမယ္႔ အဖိုးတန္လွတ႔ဲ အစိတ္ အပိုင္း တစ္ခု ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုံးရွဳံးသြား တ႔ဲအခါ အစား ျပန္မရႏိုင္တ႔ဲ သြား တစ္ေခ်ာင္းရဲ႕ တန္ဖိုးကို ေပါ႔ေပါ႔ဆဆ သေဘာ မထား သင္႔ပါဘူး။ ငယ္သြား လဲရင္ ႀကီးသြား ေပါက္တယ္ ဆိုေပမယ္႔ ငယ္သြား ကိုေရာ ႀကီးသြား ကိုေရာ ဂရုစိုက္ဖို႔ လုိအပ္ ပါတယ္ ။

ဒီပုံေလးက အေပၚကပုံန႔ဲ ယွဥ္ၾကည့္ လိုက္ရင္ ေတာ္ေတာ္ ၾကည့္ရ ဆိုးပါတယ္။ ဘာျဖစ္ ေနလို႔လဲ။ သြားပိုး စားေနတာပါ ။

သြားပိုး စားတယ္ ဆိုတာက ကေလးေတြမွာ အျဖစ္မ်ား ပါတယ္။ ခံတြင္း သန္႔ရွင္းေရးကို ဂရုမစိုက္တ႔ဲ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ၊ လူလတ္ပိုင္း ၊ လူႀကီး ေတြမွာလဲ ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ သြား ဆုံးရွဳံး ေစတ႔ဲ ၊ သြားႏႈတ္ရတ႔ဲ အဓိက အေၾကာင္း အရင္း တစ္ခုက သြား ပိုးစား တာ ေၾကာင္႔ပါ။ သြား ပိုးစားတယ္ ဆိုတ႔ဲ စကား အတိုင္း ခံတြင္းထဲမွာ ဘက္တီးရီးယား ဆိုတ႔ဲ ပိုးေတြ ပုံမွန္ အားျဖင္႔ ရွိေန ၾကပါတယ္။
ပိုးေတြ ကေတာ႔ သြားကို ကိုယ္တိုင္ မစားပါဘူး ။ အဲဒီပိုး ေတြက ခံတြင္းမွာ အစာစားၿပီး က်န္ခ႔ဲတ႔႔ဲ အခ်ိဳဓာတ္ ၊ သၾကားဓာတ္ေတြကို အက္စစ္ အျဖစ္ ေျပာင္းပစ္ လိုက္ပါတယ္။

ခံတြင္းထဲက စားႂကြင္း စားက်န္ရယ္၊ တံေတြးရယ္၊ အက္ဆစ္ ဓာတ္ေတြ ရယ္ ေပါင္းၿပီး သြားေခ်း အျဖစ္ သြားန႔ဲ သြားဖုံးၾကား မွာ ကပ္ၿငိ ေနတက္ ၾကပါတယ္။ အထူးသျဖင္႔ ခံတြင္း ေနာက္ပိုင္း အံသြား ေတြ ေနရာမွာ ေတြ႕ရ တက္ပါတယ္။ အစာစားၿပီး မိနစ္ ၂၀ ေလာက္ အတြင္းမွာကို ဘက္တီးရီးယား ပိုးေတြက အခ်ိဳဓာတ္ ေတြကို အက္ဆစ္ဓာတ္ အျဖစ္ ေျပာင္းလဲၿပီး သြားရဲဲ႕အေပၚယံ ေႂကြလႊာ ကို တိုက္စား ပါတယ္။ သြားရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္မွာ အေပါက္ ေလးေတြ၊ အေခါင္း ေပါက္ေတြ ျဖစ္ေအာင္ တိုက္စား ေပမယ္႔ နာက်င္ျခင္း မရွိပါဘူး ။


ဒီပုုံေလး ကေတာ႔ ထက္ပိုင္း ျဖတ္ထားတဲ့ သြားက အလႊာေတြကို သြားပိုးစားပုံကို သ႐ုပ္ေဖာ္ ထားတာပါ။ ထူထဲလွတ႔ဲ အျဖဴေရာင္ ေႂကြသြားလႊာ ကို တုိက္စား ၿပီးမွ သြားရဲ႕ အတြင္းပိုင္း အာရုံေၾကာ ေတြဆီကို ေရာက္မွ နာက်င္တာ၊ သြားကိုက္တာ ေတြ ျဖစ္လာ မွာပါ ။
ပိုးစားေနတ႔ဲ သြားမွာ အေခါင္းေပါက္ေတြ ျဖစ္လာၿပီး အစား ၀င္သြားတ႔ဲ အခါ မခံ မရပ္ႏိုင္ေအာင္ နာက်င္ တတ္ပါတယ္ ။အပူ အေအး ၊ အခ်ိဳ စတာေတြကို စားေသာက္ၿပီးတ႔ဲ အခါမွာ သြားကိုက္ တာေတြ၊ စာေကာင္းေကာင္း မစားႏိုင္ တာေတြ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္။ သြား ပိုးစားတာကို ကုသနည္းရဲ႕ အဓိက ရည္ရြယ္ခ်က္ ကေတာ႔ ပိုးစားေနတ႔ဲ သြားကို မႏွဳတ္ရေအာင္ တက္ႏိုင္ သမွ် ထိန္းသိမ္း ျခင္းပဲ ျဖစ္ ပါတယ္။

သြား ဆရာ၀န္ေတြ အေနန႔ဲ ပိုးစား ေနတ႔ဲအပိုင္းကို ဖယ္ထုတ္ၿပီး သြား အေခါင္းေပါက္ကို ဖာေထးျခင္း၊ အဖုံးစြပ္ျခင္း ၊ သြား အေၾကာ ထုတ္ ကုသၿခင္း စတ႔ဲ နည္းေတြန႔ဲ ပိုးစား ေနတ႔ဲ သြားကို အတတ္ႏိုင္ဆုံး ထိန္းသိမ္း ၾကပါတယ္။ ေနာက္ဆုံး အေျခအေနမွ သြား ႏႈတ္ လုိက္ရ တာပါ။ သြား ပိုးစားတာကေန ေရာဂါပိုး ၀င္ၿပီး သြားဖုံး ေရာင္ယမ္း ေနတာ အတြက္ အေရာင္က် ေဆးေတြ ၊ သြား ကိုက္တာ အတြက္ အနာ ေပ်ာက္ေဆးေတြ န႔ဲ ကုသဖို႔ လုိအပ္ပါတယ္။ သြား ပိုးစားတာကို အခ်ိန္္မီ ကုသမႈ မရွိဘူး ဆုိရင္ သြားဖုံး ျပည္တည္ တာေတြ ၊ သြားကၽြတ္ထြက္ တာေတြ ျဖစ္လာႏိုင္လို႕ အခ်ိန္မီ ကုသဖို႕ အေရးႀကီး ပါတယ္ ။

သြားဟာ အစာ၀ါးဖို႔ အတြက္ တင္မကပဲ စကား ပီသမႈ ဳတို႔ အတြက္ပါ အေရးပါ လွပါတယ္။ အံသြား ေတြမရွိခ႔ဲ ရင္ ပါးေခ်ာင္ ေတြက်ၿပီး မ်က္နွာ ရုပ္သြင္ျပင္ ပါ ေျပာင္းလဲ သြားႏိုင္ပါတယ္ ။ သြား န႔ဲ ခံတြင္းသန္႕ရွင္းေရးကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက သတိထားေလ႕မရွိပါဘူး ။ သြား ပိုးစား တာကလဲ အစပိုင္းမွာ နာက်င္မႈ မရွိတာ ေၾကာင္႔ ေပါ႔ေပါ႔ ဆဆ ေနေလ႔ ရွိၿပီး သြားကိုက္ ေ၀ဒနာကို ခံစား လာရမွ သြား က်န္းမာေရး ကို ဂရုစိုက္ဖို႔ သတိျပဳ လာၾကပါတယ္။ သြားေတြ ဆုံးရွဳံး သြားၿပီမွ သြားတု စိုက္တာေတြ ၊ အံကပ္ တာေတြ အသုံးျပဳ ရတ႔ဲ အခ်ိန္ ေရာက္မွ သြား အစစ္ တစ္ေခ်ာင္းရဲ႕ တန္ဖိုးကို သိရွိ လာၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွ သြားအစစ္ တစ္ေခ်ာင္း ျပန္လိုခ်င္လို႔ မရေတာ႔ ပါဘူး။ မိမိ ခံတြင္းထဲမွာ ရွိတ႔ဲ သြားေတြကို ပုံမွန္ ဂရုစိုက္ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ေနမယ္ ဆိုရင္ အဲဒီ ဒုကၡေတြကို ၾကဳံေတြ႕ ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။


အဓိက ကေတာ႔ သြားတုိက္ ရပါမယ္ ၊ ပုံမွန္ ျပဳလုပ္ ရပါမယ္။ မနက္ ၊ ည ပုံမွန္ သြားတိုက္ျခင္း အၿပင္ အစာစား ၿပီးတ႔ဲေနာက္ ( အထူး သၿဖင္႔ အခ်ိဳ စားၿပီး ေနာက္ ) သြားတိုက္ၿခင္း ၊ အာလုပ္ က်င္းၿခင္းၿဖင္႔ ခံတြင္းထဲမွာ စားႂကြင္း စားက်န္ေတြ မက်န္ေအာင္ ျပဳလုပ္ ေပးရပါမယ္ ။

ကေလး ေတြရဲ႕ ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရး ကို မိဘေတြက ဂရုတစိုက္ ျပဳလုပ္ ေပးဖို႔ လိုအပ္ ပါတယ္။ Fluoride ပါတ႔ဲ သြားတိုက္ ေဆးေတြ ဟာ သြား ပိုးစားတာကို ကာကြယ္ တိုက္ဖ်က္ ေပးႏိုင္ တာမို႔ အသုံးျပဳ သင္႔ပါတယ္။ သြားဘက္ ဆိုင္ရာ ဆရာ၀န္ေတြန႔ဲ ႏွစ္စဥ္ ျပသၿပီး သြား က်န္းမာေရး ကို စစ္ေဆး သင္႔ပါတယ္။

ခံတြင္းကို ပုံမွန္ သန္႕ရွင္းေရး ျပဳလုပ္ေပးျခင္းျဖင္႔ သြားေတြ က်န္းမာ ႀကံ႕ခိုင္ ေစသလို အာခံတြင္း ရနံ႕လဲ သင္းပ်ံ႕ ေစမွာပါ။ သင္႔ ခံတြင္း ထဲမွာ ရွိတ႔ဲ အဖိုးတန္ လွတ႔ဲ သြားေတြကိုု ပစ္မထား ပါန႔ဲ။ ေမ႔ေနရင္လဲ အခုအခ်ိန္ကစၿပီး ဂရုစိုက္ဖို႔ အခ်ိန္မွီ ပါေသး တယ္။ အစာ စားၿပီး တ႔ဲ အခါပုံမွန္ သန္႔ရွင္းေရးျပဳလုပ္ေပးျခင္းၿဖင္႔ သင္႔သြားေတြကို ေစာင္႔ေရွာက္ဖို႔ တိုက္တြန္းလိုက္ရပါတယ္။ ဒါမွသာ သင္းပ်ံ႕တ႔ဲ အၿပဳံး ေလးေတြကို ထာ၀စဥ္ ပိုင္ဆုိင္ ႏိုင္ၾကမွာပါ ။

Dr Zero

Read More...

Sunday, December 23, 2007

Gum Bleeding

သင့္သြားဖံုးဟာ အလိုလိုေနရင္း ဒါမွမဟုတ္ သင္သြားတိုက္ရင္း ေသြးထြက္လာခဲ့မယ္ ဆိုရင္ သြားဖံုး ေသြးယိုစိမ့္တယ္လို႕ ဆိုနိုင္ပါျပီ။

တကယ္လို႕မ်ား သင့္သြားဖံုးမွာ ေသးြယိုစိမ့္လာျပီဆိုရင္ ေအာက္ပါေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖၾကားသင့္ပါတယ္။

၁။ သင့္သြားဖံုးမွ ေသြးယိုစိမ့္ေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာေနျပီ ျဖစ္ပါသလဲ။

သင့္အေျဖဟာ သင့္ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါဟာ နာတာရွည္လား ။ အခုမွ ျဖစ္ေပၚတာလားဆိုတာ သင္ခဲြျခား သိလာပါလိမ့္မယ္။

၂။ သင့္သြားဖုံုးမွ ေသြးယိုမႈ ျဖစ္ပြားေအာင္ သင့္မွာ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရရွိဖူးပါသလား။

တကယ္လို႕ သင့္မွာ အဲလို ထိခိုက္ဒါဏ္ရာ မရွိခဲ့ဖူးဆိုရင္ အလုိအေလွ်ာက္ျဖစ္တတ္တဲ့ အျခားေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားကို ထည့္စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


၃။ တျခားေနရာမွ အလိုအေလွ်ာက္ ေသြးယိုစိမ့္ေသာ လကၡဏာမ်ားကို သင္ခံစားေနရပါသလား။

ဥပမာ၊ ႏွာေခါင္း ေသြးလွ်ံျခင္း၊ အေရျပားတြင္ ေသြးေခ်ဥလြယ္ျခင္း၊ သင့္ရဲ့ အဆစ္မ်ား ေယာင္ယမ္းေနျခင္း၊ စသည့္တို႕ ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္မွာ ေသြးႏွင့္ဆိုင္တဲ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ေရာဂါရွိမရွိကို ေသခ်ာ စစ္ေဆးဖို႕ လိုတယ္ဆိုတာ ျပတာပါပဲ။

၄။ အခုလို မျဖစ္ခင္မွာ သင့္မွာ လည္ေခ်ာင္းနာခဲ့ဖူးပါသလား။

လည္ေခ်ာင္းနာတာ ဒါမွမဟုတ္ တျခား ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးတခုခု တကယ္လို႕ ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ခုခံအားစနစ္ကတဆင့္ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ ေရာဂါရွိမရွိကို ေသခ်ာစစ္ဖို႕လိုပါတယ္။

၅။ သြားနဲ႕ခံတြင္းက်န္းမာေရးနဲ့ ပတ္သတ္ျပီး သင့္ရဲ့ သြားဆရာ၀န္ကို ေနာက္ဆံုးဘယ္ အခ်ိန္က ျပခဲ့ ပါသလဲ။

မွန္မွန္ျပသခဲ့ပါသလား။ သြားပိုးစားေနတာရွိပါသလား ။ တကယ္လို့ အဲဒါေတြ ကို မွန္မွန္မလုပ္ခဲ့မိဘူး။ သြားပိုးစားတာေလးေတြ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့သင့္မွာ သြားဖံုးေယာင္တဲ့ေရာဂါ ကို ေသခ်ာစစ္ေဆးဖို႕ လိုပါတယ္။

တခါတေလမွာ တျခားေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကလည္း သင့္ေရာဂါ ကိုေတြ႕ရွိဖို႕ အကူအညီ ေပးတတ္တာေၾကာင့္ ဒီေရာဂါလကၡဏာေလးေတြ ရွိမရွိကို သင္စစ္ေဆး ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္ ။

၁။ ေသြးေျခဥလြယ္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးယိုျခင္း၊ မိန္းကေလးမ်ားတြင္ ရာသီလာေသာ ပမာဏမ်ားေနတတ္ျခင္း စတာေတြဟာ ေသြးမတိတ္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ဖို႕ မ်ားတဲ့ လကၡဏာ တခ်ဳိ႕ပါပဲ။

၂။ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့က်လာျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း၊ ညဖက္ေခၽြးထြက္ျခင္း စတာေတြကေတာ့ Lymphoma နဲ႕ ေသြးကင္ဆာလို ေရာဂါမ်ဳိးမွာ ပိုမိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

၃။ သြားဖုံးမွာ အနာရွိျခင္းကေတာ့ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါ လကၡဏာ တခုပါပဲ။

၄။ အေရျပားမွာ အစက္အေပ်ာက္ေတြကို ေတြ႕လာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ ေရာဂါတခ်ဳိကို စဥ္းစားရပါလိမ့္မယ္။

၅။ အာေခါင္ေျခာက္ျခင္း ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ တခ်ဳိ႕ေသာေဆးမ်ား ၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ စသည္တို႕တြင္ေတြ႕ရတတ္ျပီး ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းေၾကာင့္ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းကို အားေပးေစပါတယ။္

ဘာ့ေၾကာင့္လဲ…

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းဟာ သြားဖံုးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေရာဂါ အျပင္ အျခားေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျခာအေၾကာင္းအရာ မ်ားကိုလည္း ရွာေဖြ ကုသသင့္ပါတယ္။ သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့

o သြားဖံုးေယာင္ျခင္း

o သြားဖံုးတြင္ေရာဂါတခုခုရွိျခင္း

o ေသြးမတိတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ျခင္း

o ေသြးကင္ဆာ

o ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

o ဗိုက္တာမင္ စီႏွင့္ အျခားဗိုက္တာမင္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း

o သြားပိုးစားျခင္းမွ တဆင့္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

o ပါးစပ္အတြင္း ပိုး၀င္ျခင္း

o အရက္ေသစာ ေသာက္စားေသာ လူမ်ားတြင္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ ဓါတ္မ်ားစြာပါ၀င္ေသာ အစာမ်ားကုိစားေသာက္ျခင္း၊ သြားပံုမွန္မတိုက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးကို ေသခ်ာ မလုပ္ျခင္းမ်ားဟာ သြားမ်ားနဲ့ သြားဖံုးမ်ား ပတ္၀န္းက်င္မွာ စားကၽြင္းစားက်န္စုမႈကို အားေပးပါတယ။္ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ့အမွ် ဘက္တီးရီးယားမ်ား ခိုေအာင္ဖို႕ ေနရာ တခုအျဖစ္ တည္ရွိကာ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းကို အားေပးပါတယ္။

ကိ္ုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္ေတြမွာ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ သြားဖံုးတြင္ရွိေသာ အသားစမ်ား ေလ်ာ့ရဲကာ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာျခင္း၊ ေသြးေလွ်ာက္မ်ားလာျခင္းတို႕ေၾကာင့္ သြားဖံုးေသြးယိုတာျဖစ္တတ္ပါတယ္။

စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အစာအဟာရ မွ်တစြာ စားေသာက္မႈ မရွိျခင္းတို႕ကလည္း သြားဖံုးေသြးယိုျခင္းကို ပိုမိုျဖစ္ေစပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေ၀ဒနာရွင္မ်ား ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းသိမ္းမႈအား နည္းလွ်င္ သြြားဖံုး ေသြးယိုျခင္း ျဖစ္နုိင္သလို၊ တခ်ဳိ႕ေသာ ေဆးမ်ားကလည္း သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

သင္ဘယ္လိုခံစားလာရမလဲ ။

ေရာဂါတခုခုရွိျပီဆုိရင္ေတာ့ သြားဖံုးေတြဟာ နီျပီးေယာင္လာပါတယ္။ ေနာက္ သြားတိုက္တဲ့ အခါ ေသြးထြက္လာတတ္ပါတယ။္ သြားဖံုးေယာင္လာတာကို ေသခ်ာ မကုရင္ေတာ့ အနီးနားမွာရွိတဲ့ အသားမွ်င္ေတြနဲ့ အရြတ္ေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစျပီး သြားယိုင္နဲ့တာေတြ၊ သြားနဲ့ သြားဖံုးၾကားမွာ အေခါင္းေပါက္ျဖစ္လာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ သြားကၽြတ္ထြက္တာ၊ သြားဖံုးမွာ အနာျဖစ္တာေတြ အထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။

သြားဖံုးမ်ား ေယာင္ေနျခင္း ဟာ ေသြးကင္ဆာ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ား၊ ဗိုက္တာမင္စီ ခ်ဳိတဲ့သူမ်ား ၊ သြားဖံုးႏွင့္ သြားေျခေယာင္ေသာ သူမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေဗလံုး

Hodgkin lymphoma ၊ ေသြးကင္ဆာ ၊ Lupus erythemtosus ၊ ေသြးမတိတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ၊ ရိုးတြင္းခ်ဥ္စီမွာ ေသြးနွင့္ဆိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား မထုတ္လုပ္နိုင္ေသာ ေသြးအားနည္းေရာဂါမ်ားတြင္ ေဗလံုးၾကီးေနတတ္ပါတယ္။

ေသြးေခ်ဥျခင္း

အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေသြးတိတ္ေစေသာ အရာ ( platelets ) နည္းေနေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ခႏၶာကိုယ္အနွ့ံအျပား၌ ေသြးေျခဥကေလးမ်ား (အနီေရာင္ အစက္အေပ်ာက္ ကေလးမ်ား ) ထြက္တတ္ပါတယ္။

ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ား

သြားဖံုးမွာသာမက တျခားေနရာမ်ားကပါ အလုိအေလွ်ာက္ ေသြးထြက္ေနျပီးဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ မိသားစု ဆရာ၀န္နဲ့ တုိင္ပင္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သြားဖံုးတခုတည္းက ေသြးထြက္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သြားႏွင့္ခံတြင္းကို ေကာင္းမြန္သန္႕ရွင္းေအာင္ထားတာဟာ သြားေသြးယိုစိမ့္တာကို ကာကြယ္ဖို႕နဲ့ကုသဖို႕ အေကာငး္ဆံုး နည္းလမ္းတရပ္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ရဲ့သြားေတြကို သြားတိုက္ေဆးနဲ႕ မနက္တၾကိမ္ ၊ ညအိမ္ရာ၀င္တၾကိမ္ အနည္းဆံုးတိုက္သင့္ျပီး တၾကိမ္တိုက္လွ်င္လည္း နွစ္မိနစ္ခန္႕ၾကာေအာင္ တိုက္ေပးရပါမယ္။

သြားတိုက္တဲ့အခါ သင့္သြားဖံုးေတြ ေသြးထြက္တာတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင္သြားတိုက္တာ ၾကမ္းမၾကမ္း၊ သင့္ရဲ့ သြားဖံုးေတြကိုၾကြတက္လာေစျပီး ေအာက္က သြားေျခေတြ ေပၚလာေအာင္ သင္္တိုက္မိသလား ဆိုတာကို အနည္းငယ္ စမ္းစစ္ဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လို႕ျပဳမူမိခဲ့မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီအက်င့္ကေလးကို ေဖ်ာက္ျပီး မွန္ကန္တဲ့ သြားတိုက္နည္းအတိုင္း တိုက္သင့္ပါတယ္။

သြားတိုက္ျခင္းက သြားမ်ားကို သန္႕ရွင္းေစဖို႕ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သလို သြားမ်ားၾကားကို သန္႕ရွင္းဖို႕လည္း အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားမ်ားၾကားကို သန္႕ရွင္းေစဖို႕ သြားၾကားထိုးတဲ့ၾကိဳး ကေလးမ်ားကို အသံုးျပဳျပိး သန့္ရွင္းနိုင္ပါတယ္။ သင့္မွာ အျခားေသာ ေရာဂါမ်ားမရွိပဲ သြားနဲံ သြားဖံုးဆိုင္ရာ ေရာဂါေၾကာင့္ သြားေသြးထြက္ခဲ့ရင္ေတာ့ သြားတိုက္ျခင္း သြားၾကားထိုးတဲ့ၾကိဳးနဲ့ သြားၾကားထိုးျခင္းတို႕ဟာ ေသြးဆက္ထြက္နိုင္ေပမယ့္ ေနာင္ျဖစ္မဲ့ျပသနာမ်ားကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ဖို႕ ဆရာ၀န္နဲ့တိုင္ပင္ျပီး ဆက္လုပ္သင့္ပါတယ္။ သြားတိုက္ျပီးေသာအခါ ပလုတ္က်င္းျခင္း၊ ခံတြင္းနံ႕ေမႊးေစေသာ ပစၥည္းမ်ားကို သံုးျခင္းဟာလည္း သြားမ်ားၾကားမွာ ကပ္တြယ္ေနတဲ့ အစာမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးတာေၾကာင့္ အက်ဳိးရွိေစပါတယ္။

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ မႈ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္မယ္ဆိုရင္

ခံတြင္းသန္႕ရွင္းမႈကို ေန႕စဥ္မျပတ္ျပဳလုပ္ျပီေနာက္ သၾကားလံုး၊ ေခ်ာကလက္၊ အခ်ဳိရည္ စေသာ အခ်ဳိမ်ားသည့္ အစားအေသာက္မ်ားကို ေလွ်ာ့စားျခင္း၊ ၊ ေကာ္ဖီ လက္ဘက္ရည္ထဲသို႕ သၾကားမ်ားမ်ား ထည့္ေသာက္ျခင္း မ်ားကို ေလွ်ာင္က်ဥ္သင့္ပါတယ္။ အစာတခုႏွင့္ တခုၾကားတြင္ အစာေျပစားျခင္း မ်ားကလည္း သြားဖံုးေယာင္ျခငး္ကို တဖက္တလမ္းမွ အားေပးေသာေၾကာင့္ ထိုသို႕စားေသာက္ျခင္းကိုလည္း ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏကို နည္းပါးေစျပီး သြားဖံုးမ်ားက ိုမာေက်ာေစကာ သြားဖံုးက်န္းမာမႈကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္သည့္ ပမာဏကိုေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ၊ျဖစ္နိုင္လွ်င္ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ျခင္းက သြားဂ်ီးတက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးသည့္ အျပင္ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ခိုေအာင္းနိုင္ေသာ အလႊာတခုျဖစ္ေပၚမႈကိုလည္း ေနွာင့္ေႏွးေစပါတယ္။

အကယ္၍မ်ားသင္ဟာ အံကပ္ တပ္ထားရတဲ့သူျဖစ္ျပီး သင့္ရဲ့ အံကပ္ဟာ သင္နဲ့ အဆင္မေျပေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ ဆရာ၀န္နဲ့တိုင္ပင္သင့္ပါတယ။္ တကယ္လို အဲဒီ ျပသနာကိုလစ္လွ်ဴရႈခဲ့မယ္ဆိုရင္ သင့္ရဲ့ အံကပ္ဟာ သြားဖံုးနဲ့ပြတ္တိုက္မိျပီး အနာျဖစ္ကာ ပိုး၀င္ေရာက္ဖို႕ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားလာပါလိမ့္မယ္။

သင္ဟာ သင့္ရဲ့ သြားဆရာ၀န္နဲ့ အနည္းဆံုးတနွစ္ကိုတၾကိမ္ ၊ တကယ္လို႕မ်ားသင့္မွာ သြားနဲ့ခံတြင္းဆိုင္ရာ ျပသနာတခုခုရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တႏွစ္ကို တၾကိမ္ထက္ပိုျပီး သြားေရာက္ကာ သင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ။္

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး-၁)

Read More...

Sunday, November 11, 2007

Oral Cancer

ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ လူေနမႈပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲေနတာနဲ႕အမွ် ခံတြင္းကင္ဆာဆိုတဲ့ ကင္ဆာေရာဂါ တစ္မ်ိဳးဟာလည္း လူငယ္ထုအတြင္းမွာ ပ်ံ႕ႏွံ႕ထိုးေဖာက္ ေနရာယူေနတာကို ေတြ႕ရိွလာၾကရပါတယ္။ အခုႏွစ္ပိုင္းမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္တဲ့သူေတြက အသက္ ၂၄၊ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ေတြ ျဖစ္ေနၾကတာကို ေတြ႕ရိွလာရတယ္လို႕ ေမးရိုးႏွင့္ ခံတြင္းခြဲစိတ္ကု ပညာဌာနက ပါေမာကၡ၊ ဌာနမႈး ဆရာႀကီး ေဒါက္တာ ဦးကိုကိုေမာင္က ေျပာၾကားထားတာကို ဖတ္ရႈလိုက္ရပါတယ္။




ခံတြင္းကင္ဆာဆိုတာ ခံတြင္းထဲမွာ ကင္ဆာျဖစ္ေစတဲ့ ဆဲလ္ေတြ ႀကီးထြားရွင္သန္ေနတာကေန စပါတယ္။ အဲဒီကေန တံေတြးဂလင္းေတြ၊ တျခား ခံတြင္းထဲ လွ်ာေတြ အာေခါင္ေတြစတဲ့ အဂၤါေတြကို ပ်႕ံႏွံ႕ေရာက္ရိွ ေစကုန္ပါတယ္။ ခံတြင္း ကင္ဆာျဖစ္ရင္ နာက်င္ကိုက္ခဲမႈ မရိွတာေၾကာင့္ ေပါ့ေပါ့ဆဆ ေနျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကင္ဆာရဲ႕ အႀကိဳလကၡဏာျဖစ္တဲ့ အျဖဴကြက္၊ အနီကြက္ေတြ ျဖစ္လာရင္လည္း သတိမထားမိၾကပါဘူး။ ခံတြင္းမွာ အနီကြက္ေတြ ျဖစ္လာရင္ ကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ဖို႕ ၂၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။ အျဖဴကြက္ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ ကင္ဆာျဖစ္ဖို႕ ၅ ရာခိုင္ႏႈန္း ရိွပါတယ္။ ေရာဂါအႀကိဳ လကၡဏာေတြက လွ်ာမွာျဖစ္တဲ့ အနာေတြ၊ လည္ေခ်ာင္းမွာ ျဖစ္တဲ့အနာေတြနဲ႕လည္း ဆက္စပ္မႈ ရိွေနပါတယ္။
ကြၽန္ေတာ္တို႕ ငယ္ငယ္တုန္းကေတာ့ ကြမ္းစား ေဆးေသာက္တာက လူနည္းစုပါ။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ကြမ္းစားတဲ့လူေတြ အရမ္းကို ေတြ႕ရလာပါတယ္။ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားေတြ၊ ပညာတတ္ေတြပါ ကြမ္းစားလာၾကတယ္။ လူငယ္ေတြလည္း အေတာ္ေလး ကြမ္းစားလာၾကပါတယ္။ အထက္တန္း ေက်ာင္းသားတစ္ေယာက္ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ ၁၅ ႏွစ္မွာ စၿပီး ကြမ္းစားရင္ အသက္ ၂၅ မွာ သူ႕ရဲ႕ ကြမ္းစားသက္က ၁၀ ႏွစ္ထဲ ေရာက္ေနပါၿပီ။ ေနာက္ အရြယ္က ဖြံ႕ၿဖိဳးေနတဲ့ အရြယ္ဆိုေတာ့ ဆဲလ္ေတြရဲ႕ ႀကီးထြားႏႈန္းကလည္း အရမ္းျမန္ပါတယ္။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ကြမ္းစားႏွစ္ရွည္ျဖစ္တာရယ္ အသက္အရြယ္ ငယ္တာေတြရယ္ေၾကာင့္ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားလာတဲ့ သေဘာမွာ ရိွလာပါတယ္။ အသက္ႀကီးပိုင္း အသက္ ၄၀ ႏွစ္ ပိုင္းေတြက်ေတာ့ ဆဲလ္ေတြ ႀကီးထြားႏႈန္း ေႏွးသြားတဲ့အတြက္ လူငယ္ေတြေလာက္ ကင္ဆာဆဲလ္ေတြ ပြါးမ်ားမႈ မမ်ားပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ လူငယ္ေတြမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္တာ ပိုမ်ားလာတာပါ။

ကြမ္းထဲမွာပါတဲ့ ကြမ္းသီး၊ ထံုး၊ ရွားေစး၊ ေဆးရြက္ႀကီးေတြေၾကာင့္ ကင္ဆာျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ကြမ္းစားရင္ အၾကာႀကီး ငံုထားတတ္တဲ့ အေလ့အက်င့္ေၾကာင့္ ပါးေစာင္၊ လွ်ာရင္း ေအာက္ပိုင္းနဲ႕ သြားဖံုး စတဲ့ ေနရာေတြမွာ ကင္ဆာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အရက္၊ ေဆးလိပ္ ေသာက္ၿပီး ကြမ္းစားသူေတြမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားပါတယ္။ ကားေမာင္းတဲ့အခါ အိပ္မငိုက္ေအာင္ ကြမ္းတစ္ယာၿပီးတစ္ယာ ဆက္တိုက္ စားတတ္တဲ့ ကားသမားေတြနဲ႕ အလုပ္ၾကမ္းသမားေတြမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် မ်ားတာကို ေတြ႕ရိွရပါတယ္။

အရက္ ေဆးလိပ္ဆိုရင္ ရိုေသသမႈနဲ႕ လူႀကီးမိဘေတြေရွ႕မွာ ေသာက္တဲ့ အေလ့အထ သိပ္မရိွပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ ကြမ္းၾကေတာ့ ေဆးလိပ္တို႕ အရက္တို႕နဲ႕ ပံုစံမတူသလုိ သေဘာထားက်ပါတယ္။ လူႀကီးမိဘေရွ႕မွာ စားလည္း အဂါရ၀တရား မျဖစ္ဘူးလို႕ ျမင္ၾကပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး ကြမ္းဆိုတာကလည္း ေနရာတိုင္းမွာ အလြယ္တကူ ၀ယ္လုိ႕ရေနပါတယ္။ ဘတ္စ္ကား မွတ္တိုင္ေတြ၊ မီးပြိဳင့္ေတြမွာ ကားခဏေလး ရပ္တာနဲ႕တင္ အလြယ္တကူ ၀ယ္လို႕ရတဲ့ အေနအထားေတြေၾကာင့္ လူငယ္ေတြ ကြမ္းပိုစားျဖစ္ၾကပါတယ္။

ခံတြင္းကင္ဆာဟာ ကမၻာမွာ အျဖစ္မ်ားဆံုး ကင္ဆာ ၁၀ မ်ိဳးထဲမွာ နံပါတ္ ၆ အဆင့္မွာ ရိွပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာေတာ့ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂၀ ေလာက္မွ နံပါတ္ ၅ အဆင့္ေနရာမွာ ရိွၿပီး သည္ေနာက္ပိုင္းမွာ ပိုၿပီး အျဖစ္မ်ားလာတဲ့အတြက္ အဆင့္ ၄ ကို ေရာက္လာတယ္လို႕ သိရပါတယ္။

ခံတြင္းကင္ဆာ ျဖစ္ၿပီဆိုရင္ ေရာဂါအဆင့္ ၁ နဲ႕ ၂ ေလာက္မွာ သိရင္ ခြဲစိတ္ၿပီး ဓါတ္ေရာင္ျခည္ ကုထံုးနဲ႕ ကုရင္ ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အမ်ားစုက လူငယ္ပိုင္းေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ျဖစ္မွာစုိးၿပီး မခဲြစိတ္ခ်င္ၾကဘူး။ ေဆးၿမီးတိုေတြနဲ႕ ကုတာေၾကာင့္ အေျခအေန ပိုဆိုးသြားၾကတာ မ်ားပါတယ္။

ေရာဂါျဖစ္သူအမ်ားစုက မခံမရပ္ႏိုင္ ျဖစ္လာေတာ့မွပဲ ေဆးရံုေဆးခန္းကို လာေရာက္ျပသၾကပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ေရာဂါအဆင့္ ၃၊ ၄ ေလာက္ ေရာက္ေနၾကေတာ့ ဓါတ္ကင္ေပးမယ့္လည္း မေပ်ာက္ ၾကေတာ့ပါဘူး။ ေရာဂါလကၡဏာက မနာက်င္ေတာ့ ျဖစ္တာ မၾကာေသးဘူးလို႕ပဲ ထင္ၾကေလ့ ရိွပါတယ္။ ေနာက္ ဓါတ္ကင္တာကိုလည္း ေရာဂါ မေပ်ာက္ဘူးလို႕ အမ်ားစုက ထင္ၾကေသးပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေရာဂါလြန္ေနမွန္း မသိၾကဘူး ျဖစ္ေနၾကတာပါ။

ခံတြင္းကင္ဆာေရာဂါကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႕ ကြမ္းစားတဲ့သူ အမ်ားစုဟာ ကိုယ့္ရဲ႕ခံတြင္းကို ပိုၿပီး ဂရုစိုက္ သင့္ပါတယ္။ ခံတြင္းထဲမွာ အစူးအရွ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ သြားခြၽန္ေတြ ရိွေနမယ္ဆိုရင္ သြားဆရာ၀န္နဲ႕ ျပသသင့္ပါတယ္။ သာမန္လူတစ္ေယာက္ ဆိုရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္နဲ႕ ေျခာက္လတစ္ႀကိမ္ ကိုယ့္ရဲ႕ခံတြင္း က်န္းမာေရးကို မွန္မွန္ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အရက္ေဆးလိပ္နဲ႕ ကြမ္းစားတာေတြကို ေရွာင္ႏိုင္ရင္ေတာ့ ပိုေကာင္းပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ျမန္မာလူငယ္ထုအတြင္းမွာ ခံတြင္းကင္ဆာ ေရာဂါအေၾကာင္း သိရိွနားလည္ၿပီး ႀကိဳတင္ကာကြယ္ႏိုင္ၾကပါေစလို႕ ဆုမြန္ေခြၽလိုက္ပါတယ္။

Credit: Thandar Htwe (Kumudra Journal- No. 278)

Read More...