Cultural Relativism

အေရးပါတဲ့ cultural relativism

(NGO in Myanmar ရဲ႕ Forum မွာ တင္ၿပီးသား အေၾကာင္းအရာေလးပါ။ ဒီမွာ ျပန္တင္ေပးပါလုိ႔ ဆရာတစ္ေယာက္က ေျပာလို႔ ျပန္တင္ေပးတာပါ။ စာသား အနည္းငယ္ ျပဳျပင္ထားပါတယ္။ Female circumcision က ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံနဲ႔ မဆိုင္ေပမယ့္ cultural relativism ကေတာ့ သက္ဆိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။)

လူထုက်န္းမာေရးဆိုင္ရာ အျပဳအမူေတြ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ေဆာင္ရြက္ရာမွာ မႏုႆေဗဒက အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑တစ္ခုမွာ ရွိေနေၾကာင္း ယေန႔ေခတ္မွာ အေတာ္ေလး နားလည္သေဘာေပါက္လာၾကၿပီလို႔ ထင္ပါတယ္။
လူေတြရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ယံုၾကည္သက္၀င္မႈေတြက သူတို႔ရဲ႕ အျပဳအမူေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ထားေလ့ ရွိပါတယ္။
လူေတြက သူတို႔ ေမြးဖြားရာ ပတ္၀န္းက်င္က ယံုၾကည္သတ္မွတ္ထားတဲ့ အရာေတြကို စြဲျမဲသက္၀င္ လိုက္နာေလ့ ရွိၾကပါတယ္။
ဥပမာ- နတ္ကိုးကြယ္တာမ်ိဳးပါ။

ဒါကို မေကာင္းဘူးလို႔ ေဘးကလူက ဘယ္ေလာက္ပဲေျပာေျပာ၊ ကိုးကြယ္ေနသူေတြကေတာ႔ သူတို႔ အဲဒီလို မကိုး ကြယ္ေတာ့ဘူးဆိုရင္ သူတို႔မွာ မေကာင္းတာ တစ္ခုခု ျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ေနမွာပါပဲ။
အဲဒီလို ယံုၾကည္သက္၀င္မႈေတြေၾကာင့္ အဲဒီလူေတြရဲ႕ စိတ္ပို္င္းဆိုင္ရာ၊ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ လူမႈေရးပိုင္းဆိုင္ရာ၊ က်န္းမာေရးေတြကို မထိခိုက္ေအာင္ ဘယ္လို အကူအညီ ေပးရမယ္ဆိုတာက လူထုက်န္းမာေရး လုပ္ငန္းရဲ႕ တာ၀န္ ျဖစ္လာပါတယ္။

အဲဒီမွာ cultural relativism ဆိုတာေလးကို သတိထားမိဖို႔ လိုလာပါတယ္။
Cultural relativism ရဲ႕ အဓိပၸာယ္က လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ သက္၀င္ယံုၾကည္မႈနဲ႔ လုပ္ေဆာင္မႈေတြကို သူ ေနထုိင္ႀကီးျပင္းရာ အရပ္ေဒသရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈ အေပၚမွာ မူတည္ၿပီး နားလည္ေပးရပါမယ္တဲ႔။
ကိုယ့္ယံုၾကည္မႈ၊ ကိုယ့္အေနအထားနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး "ဒါကေတာ့ မွားေနတယ္၊ ဒါကေတာ့ မျဖစ္သင့္ဘူး"လုိ႔ တစ္ဖက္သတ္ မယူဆသင့္ဘူးဆိုတဲ႔ အဓိပၸာယ္ပါ။
အျဖစ္အပ်က္ကေလးတစ္ခုကို ေျပာျပရမယ္ဆိုရင္ Bettina Shell-Duncan ဆိုတဲ့ မႏုႆေဗဒပညာရွင္ အမ်ိဳးသမီးက ကင္ညာႏိုင္ငံ ေျမာက္ပိုင္းေဒသမွာ ရွိတဲ့ Rendille ဆိုတဲ့ လူမ်ိဳးစုမွာ ဗိုက္တာမင္ဓာတ္ေတြ ခ်ိဳ႕တဲ့ေနေၾကာင္း သိရွိရတဲ႔အတြက္ အဲဒါကို သုေတသန လုပ္ဖုိ႔ အဲဒီေဒသကို သြားေရာက္ခဲ့ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သူ အဲဒီကို ေရာက္သြားေတာ့ အဲဒီမွာ အမွန္တကယ္ ႀကီးမားေနတဲ႔ ျပႆနာက သူမ ႀကိဳတင္ ေမွ်ာ္လင့္ မထားခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါကို ျဖတ္ေတာက္ျခင္း (female circumcision) ျပႆနာ ျဖစ္ေန ပါတယ္။
သူတို႔ရဲ႕လုပ္ရပ္ေတြကို အျပင္ဘက္က လူေတြ အေနနဲ႔ ၾကည္႔ရင္ အမ်ိဳးသမီးေလးေတြကို ႏွိပ္စက္ ညွဥ္းပမ္း ေနတယ္လို႔ ထင္ျမင္ယူဆလို႔ ရေပမယ္႔ သူတို႔ကလဲ အျပင္က လူေတြကို ၾကည္႔ၿပီး ဒီလူေတြ အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါကို မျဖတ္ေတာက္ဘဲ ဘယ္လို မ်ားေနၾကပါလိမ့္လို႔ ေတြးၿပီး ျပန္လည္ ရြံရွာေနၾကေၾကာင္း သူမ နားလည္ သေဘာေပါက္ခဲ့ရပါတယ္။
ကင္ညာႏိုင္ငံမွာ အဲဒီလို အမ်ိဳသမီး လိင္အဂၤါ ျဖတ္ေတာက္မႈကို တားဆီးဖုိ႔ ႀကိဳးစားေနေပမယ့္ သူတို႔ရဲ႕ ယံုၾကည္မႈက စြဲျမဲေနေတာ့ သူတို႔နည္း၊ သူတို႔ဟန္နဲ႔ မျဖစ္ျဖစ္ေအာင္ ဆက္ၿပီး လုပ္ေနၾကတာပါပဲ။
ဒါကို က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္ လုပ္ေပးဖို႔က လိင္အဂၤါ ျဖတ္ေတာက္ရာမွာ ပိုးမ၀င္ေအာင္ စနစ္က်ဖုိ႔၊ သန္႔ရွင္းမႈ ရွိဖုိ႔နဲ႔ အင္တီဘိုင္ေရာတစ္(Antibiotics)တုိ႔၊ ဂြမ္းတို႔လို လိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါး ပစၥည္းေတြကို ေထာက္ပံ့ ကူညီေပးဖို႔ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအေၾကာင္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဆာင္းပါးေလးကို
http://www.artsci.washington.edu/news/WinterSpring01/ShellDuncan.htm
မွာ ဖတ္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

အလားတူ ေဆာင္းပါေလးတစ္ပုဒ္ကိုလဲ
http://www.research.utoronto.ca/edge/fall2002/leaders/boddy.html မွာ ဖတ္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Health and Misbeliefs ...

က်န္းမာေရးႏွင္႔သက္ဆိုင္ေသာအယူလြဲမ်ား

ကၽြန္မတို႔ ၿမန္မာ လူမ်ိဳးမ်ားတြင္ ေရွးယခင္ အဆက္ဆက္ ကပင္ လိုက္နာ က်င္႔သံုးခဲ႔ႀကေသာ မိရိုးဖလာ အယူအဆေပါင္း မ်ားစြာ ရွိေနပါသည္။ အၿခားေသာ အယူအဆမ်ားကို မေဆြးေႏြး လိုေသာ္လည္း က်န္းမာေရး ဆိုင္ရာ အယူအဆ အလြဲမ်ားကိုေတာ႔ အနည္းငယ္ တင္ၿပ ေဆြးေႏြး လိုပါသည္။ ..................................

ဖြ႔ံၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ ၿဖစ္ေသာ ၿမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ေနရာေဒသမေရြး က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္မႈမ်ား ရရွိေစရန္ က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနမွ ႀကိဳးပမ္း ေနသကဲ႔သို႔ အစိုးရမဟုတ္ေသာ အဖြဲ႔အစည္းမ်ားမွလည္း ၿမန္မာႏိုင္ငံ အစြန္အဖ်ား ေဒသမ်ားထိတိုင္ က်န္းမာေရး ေစာင္႔ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းမ်ားကို အရွိန္အဟုန္ၿမွင္႔ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္လ်က္ ရွိေနပါသည္။ ..............................................................

ထိုသို႔ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ရာတြင္ ၿပည္သူလူထု တစ္ရပ္လံုးကပါ ပါ၀င္ေပးပါမွ လုပ္ငန္းမ်ား၊ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ား ပိုမို လ်င္ၿမန္ အထေၿမာက္ႏိုင္မည္ ၿဖစ္သည္။ ထိုသို႔ ၀ိုင္း၀န္း ႀကိဳးပမ္း ေပးႀကရာတြင္ မိမိတို႔၏ ယံုႀကည္ ယူဆခ်က္မ်ားကို က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ အသိႏွင္႔ ယွဥ္ၿပီး လက္ခံသင္႔သည္ကို လက္ခံၿခင္း၊ အယူအဆ အလြဲမ်ားအား နားလည္ တတ္ကၽြမ္းေသာ က်န္းမာေရးဆုိင္ရာ ၀န္ထမ္းမ်ားမွ ေၿပာၿပ ေဆြးေႏြး ပါက နားလည္ သေဘာေပါက္ကာ လြဲမွားေနေသာ အယူအဆမ်ားကို ၿပဳၿပင္သင္႔သည္ကို ၿပဳၿပင္ၿခင္း၊ စြန္႔လႊတ္သင္႔သည္ကို စြန္႔လႊတ္ၿခင္းၿဖင္႔ ၀ိုင္း၀န္း ကူညီႀကႏိုင္ရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ဒီပို႔စ္ေလးကို ေရးသား လိုက္ပါတယ္။

ကၽြန္မတို႔ ေဆးရံုမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုး ႀကံဳေတြ႕ေနရေသာ အယူအဆလြဲမ်ားထဲမွ အခ်ိဳ႕ကို တင္ၿပလိုက္ပါတယ္။

1. ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္မ်ား၏ ခ်က္အတြင္းသို႔ ေဆးတို႔ဖတ္ဟု ေခၚေ၀ၚႀကေသာ နႏြင္းမ်ား ထဲ႔သိပ္ၿခင္းမွာ လံုး၀ မွားယြင္းေနေသာ အယူအဆ တမ်ိဳးပင္ ၿဖစ္သည္။ ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္မ်ားသည္ အလြန္ ႏူးညံ႔ႀကၿပီး ေရာဂါပိုးမ်ား အလြယ္တကူ ၀င္ေရာက္ႏိုင္ႀကေသာ အခ်ိန္ၿဖစ္သည္။ ထိုအခ်ိန္တြင္ ခ်က္အတြင္းသို႔ သန္႔ရွင္းေသာ ဂြမ္းစၿဖင္႔ အရက္ၿပန္ ဆြတ္ေပးၿခင္းမွာ အမွန္အကန္ဆံုးေသာ နည္းလမ္းပင္ ၿဖစ္သည္။ နႏြင္းထဲ႔သိပ္ ေပးၿခင္းေႀကာင္႔ မည္သည္႔အက်ိဳးမွ မရရွိႏိုင္ေသာ္လည္း ေမြးကင္းစကေလးငယ္၏ ကိုယ္တြင္းသို႔ ခ်က္မွတဆင္႔ မသန္႔ရွင္းေသာ နႏြင္းမ်ား ၀င္သြားၿခင္းေႀကာင္႔ ေမြးကင္းစ ကေလးငယ္သည္ ေမးခုိင္ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ၿခင္း ေသြးဆိပ္ပ်ံ႕ႏွ႔ံၿခင္းၿဖင္႔ ေသဆံုးႏိုင္ပါသည္။
2. ကေလးငယ္မ်ားကို ေမြးဖြားခ်ိန္မွ စၿပီး အသက္ အပိုင္းအၿခားအလုိက္ ကာကြယ္ေဆးမ်ားကို သတ္မွတ္ထားေသာ အခ်ိန္အတိအက်အတိုင္း ထိုးေပးရန္ အလြန္ အေရးႀကီးလွပါသည္။ သို႔ေပမယ္႔လည္း အခ်ိဳ႔အရပ္ေဒသ မ်ားတြင္ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿခင္းေႀကာင္႔ အေႀကာေသသည္ဟု ယူဆကာ ကာကြယ္ေဆးထိုးရန္ ၿငင္းဆိုႀကပါသည္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿခင္းႏွင္႔ အေႀကာေသၿခင္းသည္ မသက္ဆုိင္ပါ။ အၿခား အေႀကာင္းအရာ တခုခုေႀကာင္႔ အေႀကာေသၿခင္းသာ ၿဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿခင္း ဆုိသည္မွာ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္မလာႏိုင္ေစရန္ ကာကြယ္ေပးၿခင္း ၿဖစ္ေသာေႀကာင္႔ အေႀကာ ေသၿခင္းႏွင္႔ မသက္ဆိုင္ပါ။
3. ကေလးမီးဖြားထားေသာ ႏို႔တိုက္မိခင္မ်ားသည္ ကေလးႏွင္႔ မတည္႔မည္ကို စိုးရိမ္လြန္ကဲကာ အစား ေရွာင္ေသာ အေလ႔အထကိုလည္း ၿပဳလုပ္ႀကပါသည္။ အပူအစပ္မ်ား ေရွာင္ၿခင္းမွာ သင္႔ေသာ္လည္း အာဟာရ ဓါတ္ ၿပည္႔၀ေစေသာ အစားအေသာက္မ်ားကို ေရွာင္ၿခင္းမွာ လြဲမွားေနပါသည္။ ဗီတာမင္ဘီ အုပ္စု ႀကြယ္၀စြာ ပါ၀င္ေသာ အစားအစာမ်ားကို ပိုမိုစားသံုးေပးရန္ လုိအပ္လွသည္။ ၄င္းတို႔မွာ ပဲ၊ ၀က္သား၊ အမဲသား၊ ႏြားႏို႔၊ ဆန္လံုုးညိဳႏွင္႔ အသည္း တို႔ၿဖစ္သည္။ မိခင္ႏို႔တြင္ အာဟာရဓါတ္ လံုေလာက္စြာ ပါ၀င္မွ ကေလးငယ္ သည္ အာဟာရဓါတ္ လံုေလာက္စြာ ရရွိႏိုင္မည္ ၿဖစ္သည္။ ဗီတာမင္ဘီ ခ်ိဳ႔တဲ႔ၿခင္းသည္ ႏို႔စို႔ကေလးငယ္မ်ားတြင္ အသက္အႏၱရာယ္ ေပးႏိုင္သည္ထိ အေရးႀကီးလွပါသည္။
4. ေက်းလက္ေန ၿပည္သူမ်ားသည္ ေဆးေပးခန္းမ်ားႏွင္႔ေ၀းကြာၿခင္း၊ အသိပညာ လံုေလာက္စြာ မရွိၿခင္းတို႔ေႀကာင္႔ ပြန္းပဲ႔ဒဏ္ရာမ်ား ရရွိပါက အနာအတြင္းသို႔ ဖုန္မႈန္႔မ်ား ထဲ႔သိပ္ၿခင္းကို ေက်းလက္ ကြင္းဆင္းခ်ိန္တြင္ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ႀကံဳခဲ႔ဖူးပါသည္။ ဖုန္မႈန္႔မ်ား ထဲ႔သိပ္ၿခင္းေႀကာင္႔ ေမးခိုင္ေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္ကာ အသက္ ဆံုးရႈံးႏိုင္ပါသည္။ အနာကို သန္႔ရွင္းေသာေရၿဖင္႔ ေဆးေႀကာၿပီး အရက္ၿပန္ ထဲ႔ေပးၿခင္းမွာ မွန္ကန္ေသာ နည္းလမ္းၿဖစ္သည္။
   

အထက္ေဖာ္ၿပပါ အယူအဆအလြဲမ်ား သည္အမ်ားဆံုး ႀကံဳေတြ႔ရေသာ အလြဲမ်ား ၿဖစ္သည္။ ကၽြန္မတို႔ လက္လွမ္းမမီႏိုင္ ေသာ ၿပည္သူလူထု အတြင္းတြင္ အၿခားေသာ အယူလြဲမ်ားလည္း ရွိေနဦးမည္ ၿဖစ္သည္။ ....................................

ယခု ေရးသားလိုက္ေသာ ပို႔စ္ေလးကို ဖတ္မိေသာ စာဖတ္သူအေပါင္းမွလည္း မိမိတို႔ လက္လွမ္းမီေသာ သူမ်ားသို႔ က်န္းမာေရးအသိမ်ား ဆက္လက္ ၿဖန္႔ေ၀ေပးႀကပါရန္ ေမတၱာ ရပ္ခံအပ္ပါသည္။

Read More...

Collapse...