Showing posts with label Hepatobiliary system. Show all posts
Showing posts with label Hepatobiliary system. Show all posts

Tuesday, September 28, 2010

အသက္ရွည္လိုလွ်င္ အသည္းကို ညွာတာပါ

Liver

အသည္းဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္မွာ အလြန္အေရးပါတဲ့ အခန္းက႑မွ ပါ၀င္ပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္မွာ ရိွတဲ့ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ သူပါ၀င္ပါတယ္။ အညစ္အေၾကးေတြ စြန္႕ပစ္ျခင္းနဲ႕ အဆိပ္အေတာက္ေတြကို ဓာတ္ျပယ္ေအာင္လည္း သူကပဲ လုပ္ေပးပါတယ္။ အစာေျခဖို႕အတြက္ အစာေျခရည္ေတြကိုလည္း သူကပဲ ထုတ္ေပးတယ္။ ကိုယ္စားလိုက္တဲ့ ကစီဓာတ္၊ အသားဓာတ္နဲ႕ အဆီဓာတ္ေတြကို လိုရင္သံုး မလိုရင္ သိုေလွာင္ဖို႕အတြက္လည္း အသည္းကပဲ အဓိက လုပ္ေဆာင္ေပးတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ တသက္လံုး သံုးရမယ့္ အသည္းကို မလို္အပ္ဘဲ အလြန္အကၽြံ မခိုင္းမိေစဖို႕ အေရးၾကီးပါတယ္။ ေနာက္ျပီး လူေတြက ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါေတြနဲ႕ ဆီးခ်ိဳေရာဂါေတြ အေၾကာင္းက သိသင့္သေလာက္ သိလာေတာ့ ေရွာင္တာေဆာင္တာေတြ လုပ္လာၾကတယ္။ ေသြးတိုးတို႕ ဆီးခ်ိဳတို႕ ေၾကာက္စရာေကာင္းသလို အသည္းကလည္း မေမ့သင့္တဲ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အသည္းက်န္းမာေရးကို ေကာင္းေအာင္ မည္ကဲ့သို႕ ျပဳမူေနထိုင္ရမည္ကို တင္ဆက္သြားမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

နံပါတ္(၁)။ ။အစားအေသာက္စားတဲ့အခါမွာ ကိုယ့္ခႏၶာကို ကိုယ္နားေထာင္ပါ။ ဗိုက္မဆာလွ်င္မစားပါႏွင့္။ ဆာတယ္မဆာဘူးဆိုတာက ကိုယ့္ရဲ႕ စိတ္နဲ႕လည္း ဆိုင္ေသးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တကယ္မလိုအပ္လွ်င္ ငါမစားဘူးဟု စိတ္ကို တင္းထားရမည္။ ဥပမာ။ ေန႕လည္ ၁၂ နာရီေလာက္က ေန႕လည္စာ စားထားလွ်င္ ညေန ၄ နာရီေလာက္အထိေတာ့ ေနႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အဲဒါကို ၂ နာရီေလာက္မွာ မိတ္ေကာင္းလို႕ အျပင္မွာ တစ္ခုခုစားလိုက္တာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ ဒါမွ မဟုတ္ အသုတ္သည္ကိုေတြ႕လို႕ ၀ယ္စားတာမ်ိဳးျဖစ္သည္။ လိုတာထက္ ပိုစားေတာ့ ဘာျဖစ္ပါသလဲ။ အသည္းက ကိုယ္စားလိုက္တဲ့အစာထဲမွာ ပါ၀င္တဲ့ အစာအာဟာရေတြကို စီမံခန္႕ခဲြေနရတယ္။ ကိုယ္က အမ်ားၾကီးစားရင္ အသည္းမွာ တာ၀န္ပိလာတယ္။ ၾကာလာေတာ့ metabolism လို႕ေခၚတဲ့ ဇီ၀ျဖစ္စဥ္ေတြ ကေမာက္ကမ ျဖစ္လာတယ္။ စားလိုက္တဲ့ ကစီဓာတ္ ေတြကို ေသြးထဲမွာ မမ်ားလာေအာင္ pancreas အကူအညီနဲ႕ အင္ဆူလင္ ေဟာ္မုန္းေတြကို အမ်ားၾကီးထြက္ေစတယ္။ ၾကလာေတာ့ pancreas က ပင္ပန္းျပီး အင္ဆူလင္မထုတ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ အဲဒီမွာ အမ်ိဳးအစား- ၂ ဆီးခ်ိဳက ၀င္လာပါေရာ။ စားလိုက္တဲ့ အဆီေတြကို ေကာင္းေကာင္းမေျခဖ်က္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ အသည္းမွာ အဆီေတြ စုလာမယ္။ တျခားေနရာေတြမွာ အဆီေတြ စုလာမယ္။ အသည္းမွာ အဆီစုတာကို fatty liver လို႕ေခၚပါတယ္။ အသည္းေရာင္ျခင္း မရိွဘဲနဲ႕ အသည္းေျခာက္တဲ့ အဆင့္ကို ကူးသြားႏိုင္တဲ့အတြက္ ေၾကာက္စရာ ေကာင္းလွပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အစားအေသာက္ကို လိုအပ္သေလာက္သာ စားသံုးဖို႕လိုပါတယ္။ စားတဲ့အခါမွာလည္း ေကာင္းမြန္စာ ခ်က္ျပဳပ္ထားတဲ့ ဟင္းလ်ာေတြကို စားသံုးဖို႕ လိုပါတယ္။


Liver

နံပါတ္(၂)။ ။ေရကို ေန႕စဥ္ လံုေလာက္စြာ ေသာက္ဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ လူတစ္ေယာက္ဟာ တစ္ေန႕တာမွာ ေသာက္ရည္ ၂ လီတာ ခဲြစာေလာက္ ေသာက္ရပါမယ္။ အဲဒီေလာက္မွာ မေသာက္ရင္ ေက်ာက္ကပ္ဟာ အညစ္အေၾကးမ်ား စြန္႕ပစ္ဖို႕ အလုပ္ေကာင္းေကာင္းလုပ္ႏိုင္မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ေက်ာက္ကပ္က မႏိုင္ရင္ အသည္းက ကူေပးရတဲ့အတြက္ မလိုအပ္ဘဲ အလုပ္ရွဳပ္တာေပါ့။ ဒါ့ေၾကာင့္ တေန႕တာကာလမွာ ေရကို နည္းနည္း နဲ႕ ခဏခဏေသာက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ အသည္းအတြက္ေကာင္းသလို ေက်ာက္ကပ္ကိုပါ ေဆးျပီးသား ျဖစ္သြားမွာပါ။ ဗမာေတြက ဆီးခဏခဏသြားရင္ မၾကိဳက္ၾကဘူး။ ဆီးသြားတာနဲ႕ ေက်ာက္ကပ္ကစစ္ထုတ္တာနဲ႕ က တုိုက္ရိုက္ေတာ့လည္း မဆိုင္ပါဘူး။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ျပီး ခဏခဏ မသြားခ်င္ရင္ ေအာင့္ထားတတ္ေအာင္ က်င့္ထားျခင္းက အသံုး၀င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

နံပါတ္(၃)။ ။တတိယေျမာက္အခ်က္ကေတာ့ အရမ္းခ်ိဳတဲ့ အစားအေသာက္ေတြကို မစားဖို႕ပါပဲ။ သဘာ၀အတုိင္းခ်ိဳတဲ့ အသီးအႏွံေတြကိုေတာ့ စားလို႕ရပါတယ္။ မစားသင့္တာကေတာ့ junk food လို႕ေခၚတဲ့ အသင့္စားအခ်ိဳစာေတြ၊ သၾကားလံုးေတြ၊ အရမ္းခ်ိဳတဲ့ ေပါင္မုန္႕ ကိတ္မုန္႕ေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕ဆီမွာ ပါ၀င္တဲ့ သၾကားေတြဟာ ေသြးထဲကို ေရာက္သြားတာနဲ႕ ေသြးထဲက သၾကား level ကို အရမ္းျမွင့္တင္လိုက္တယ္။ ဒီအခါမွာ အသည္းဟာ အင္ဆူလင္ ေဟာ္မုန္းရဲ႕ အကူအညီနဲ႕ ေသြးထဲက ပိုလွ်ံေနတဲ့ သၾကားေတြကုိ ေလ်ာ့နည္းသြားေအာင္ လုပ္ရပါတယ္။ ခဏခဏ လုပ္ေနရရင္ အသည္းဟာ ေကာင္းစြာ အလုပ္ ္္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘဲ ဆီခ်ိဳေရာဂါ အ၀လြန္ေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ကိုယ္က အခ်ိဳဓာတ္ကို ၾကိဳက္သူဆိုရင္ အေကာင္းဆံုးနည္းလမ္းက သဘာ၀အသီးအႏွံ၊ ပ်ားရည္ အစရိွတဲ့ green product ေတြကိုသာ စားသံုးသင့္ပါတယ္။

နံပါတ္(၄)။ ။စတုထၱအခ်က္ကေတာ့ အစာလမ္းေၾကာင္းကို က်န္းမာေအာင္ ထိန္းသိမ္းဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႕ စားလိုက္သမွ်ကို အူေတြထဲမွာ ေျခဖ်က္ျပီးရင္ အသည္းဆီ အရင္ဆံုးေရာက္တာပါ။ ကိုယ္စားတဲ့အစာေတြက မသန္႕ရွင္းတဲ့ အစာေတြ ျဖစ္ေနရင္ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ၊ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ၊ သန္ေကာင္ဥေတြ ပါလာတတ္ပါတယ္။ အူေတြထဲမွာ ရိွတဲ့ ခုခံတဲ့ စနစ္ေတြက ဒီေကာင္ေတြကို ႏိွမ္နင္းႏိုင္တယ္ဆိုေပမယ့္ အရည္အတြက္နဲ႕လည္း ဆိုင္ပါေသးတယ္။ ကာလ၀မ္းေရာဂါပိုးဟာ အေကာင္အေရအတြက္ နည္းနည္း စားမိရင္ လူကို ဘာမွ ဒုကၡမေပးႏိုင္ေပမယ့္ လံုေလာက္တဲ့ အေရအတြက္ကို စားမိရင္ ကာလ၀မ္းေရာဂါကိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အသည္းကို အဓိက ဒုကၡေပးႏိုင္တာက သန္ေကာင္ဥေတြပါပဲ။ အခ်ိဳ႕ေသာ သန္ေကာင္ေတြက အူထဲမွာ အေကာင္ေပါက္ျပီးရင္ အသည္းထဲ အထိေရာက္ေအာင္ သြားပါတယ္။ ျမန္မာျပည္မွာ သန္ေကာင္ပိတ္လို႕ သည္းေျချပြန္လမ္းေၾကာင္းေရာင္ရမ္းျပီး ေဆးရံုေရာက္တဲ့ လူနာအေရအတြက္လည္း မနည္းလွပါဘူး။ ေရာဂါျဖစ္တဲ့သူေတြကို ေရာဂါရာဇ၀င္ေမးၾကည့္ရင္ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူေတြ အျဖစ္မ်ားျပီး လမ္းေဘးစာေတြ အသုတ္ေတြ ၀က္သားဒုတ္ထိုးေတြ ပံုမွန္စားသူေတြ ျဖစ္ၾကပါတယ္။ ကိုယ္က လံုေလာက္တဲ့ ၀င္ေငြမရိွလို႕ အဆင္ေျပသလိုစားရတာကို အျပစ္မေျပာလိုေပမယ့္ လမ္းေဘးမွာ ဖုန္ေတာထဲမွာ ေရာင္းတဲ့ အစာေတြ ကိုမွ ၾကိဳက္ႏွစ္သက္တဲ့ သူေတြကိုေတာ့ တားျမစ္ခ်င္ပါတယ္။ အစားအေသာက္ကို သန္႕ရွင္းလတ္ဆတ္တာကို စားပါ။ မိွဳတက္ေနေသာ အစားအေသာက္မ်ားသည္လည္း လူကို ဒုကၡေပးႏိုင္ပါတယ္။ မိွဳရိွမရိွကို အေရာင္ေျပာင္းလဲျခင္းႏွင့္ အနံ႕တို႕ အေပၚ မူတည္၍ ခဲြျခားႏိုင္ပါတယ္။ မိွဳသည္ အသည္းေျခာက္ေစႏိုင္သည္။ အသည္းကင္ဆာျဖစ္ေစနိဳင္သည္။

နံပါတ္(၅)။ ။အသည္းဟာ အစာအိမ္နဲ႕ အူလမ္းေၾကာင္းနဲ႕ တဲြဖက္ျပီး အလုပ္လုပ္ရတဲ့အတြက္ အူလမ္းေၾကာင္းမေကာင္းရင္ သူလည္း ေဖာက္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့ အခါေတြမွာ အူေတြထဲမွာ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ေပါက္ပြားလာတတ္တယ္။ သာမန္လူေတြမွာေတာ့ သိပ္ျပီး မသိသာလွေပမယ့္ အစကတည္းက အသည္းေကာင္းစြာ အလုပ္မလုပ္သူေတြ၊ အသည္းေျခာက္ေရာဂါရိွသူေတြအတြက္ အသက္အႏၱာရာယ္ စိုးရိမ္ရသည္အထိ ဒုကၡေပးႏိုင္ပါတယ္။ ထို႕ေၾကာင္ မူလက အသည္းမေကာင္းရင္ ၀မ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ သတိထားဖို႕လိုပါတယ္။

နံပါတ္(၆)။ ။သဘာ၀အေရာင္မဟုတ္တဲ့ ဆိုးေဆးပါတဲ့ အစားအေသာက္ေတြ၊ ၾကာရွည္ခံေအာင္ ထည့္တဲ့ ယမ္းစိမ္းေတြဟာ အသည္းရဲ႕ ရန္သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။ အလြယ္ဆံုး မွတ္တဲ့ နည္းလမ္းကေတာ့ အဲဒါေတြ ပါတဲ့ အစာမ်ားမ်ားစားေလေလ အသည္းက ျမန္ျမန္ပ်က္စီးေလ ဆိုတာပါပဲ။ အသည္းမေကာင္းရင္ အသက္တိုပါလိမ့္မယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အသက္ကို ဥာဏ္ေစာင့္သည့္ သေဘာရိွေသာေၾကာင့္ ေရွာင္ၾကရွားၾကပါ။

နံပါတ္(၇)။ ။ေနာက္ဆံုးအခ်က္ကေတာ့ လူအမ်ားသိၾကသည့္ အရက္ႏွင့္ ေဆးလိပ္ပင္ ျဖစ္ပါတယ္။ သူတို႕နဲ႕ ပတ္သက္လို႕ကေတာ့ ထပ္မံမေျပာလိုေတာ့ပါဘူး။ အရက္ထဲမွာေတာင္မွ အရက္အတု၊ အရက္အျပင္းေသာက္သူက ပိုထိတယ္။ အေကာင္းစားအရက္ ေသာက္တဲ့သူက သိပ္ျပီး မထိဘူး။ ေသာက္ပံုေသာက္နည္းမွာလည္း ေခြးေသာက္ေသာက္သူက သူေဌးေသာက္ေသာက္သူထက္ ပိုထိတယ္။ အျမည္းမပါဘဲ ေသာက္သူက အျမည္းစားျပီး ေသာက္သူထက္ ပိုဆိုးပါတယ္။



Read More...

Friday, February 22, 2008

Hepatitis B & C (2)

အသည္းေရာင္ အသား၀ါ



အသည္းေရ ာင္ရင္ အသား၀ါ ျဖစ္လာတတ္ေပမယ့္ အသား၀ါတိုင္း အသည္းေရာင္ျခင္းေၾကာင့္မဟုတ္ပါဘူး ။
သည္းေျခေရာင္ျခင္း ၊ သည္းေျခၿပြန္ေရာင္ ျခင္း ၊ ေသြးပ်က္စီးတဲ့ေရာဂါရွိ ျခင္း ၊ အ၀ါဓာတ္မ်ား တဲ့ အစားအစာ အစားမ်ား ျခင္း စသည္တို ့ေၾကာင့္ လဲျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။

အသည္းေရာင္
အသည္းေရာင္ပံု ၂ မ်ိဳး ရွိ ပါတယ္ ၊၊
(၁) ရုတ္တရက္ ျပင္းျပင္း ထန္ထန္ ေရာင္္ျခင္း
မ်က္လံုး ၀ါ
အသား၀ါ မယ္ ၊ အစားအေသာက္ ပ်က္ ၊ ပ်ိဳ ့ အန္ ၊ မအီ မသာ ျဖစ္မယ္ ၊ တေငြ ့ ေငြ ့ နဲ ့ ဖ်ား မယ္
(၂) နာ တာရွည္ တေငြ ့ ေငြ ့ ေရာင္ ျခင္း
အသား မ၀ါ ပဲ ၊ အသည္ က တေငြ ့ ေငြ ့ နဲ ့ ပ်က္စီး တာ မ်ိဳး ပါ ၊၊
လူ မွာ လကၡဏာ မသိ သာ ဘူး ၊၊


အသည္းေရာင္တာဟာ
(၁) အမိ်ဳး အစား ဟာ A ပိုး E ပိုး ေၾကာင္ ့
(၂) အမိ်ဳး အစား ဟာ Bပိုး Cပိုး Dပိုးေၾကာင့္
တျခား ပိုး ေတြေၾကာင့္ လဲ ျဖစ္တတ္ ပါေသး တယ္ ၊၊
အ ရက္ ၊ အသည္းအဆီ ဖုံုး ျခင္း ၊ TBေဆး ၊ paracetamol ေဆး လြန္ျခင္း ၊ တကိုုယ္ေရ ဓာတ္မတည့္မွ ု ျဖစ္ေစေသာ မွ ုိ ၊ တိုင္း ရင္း ေဆး ၊ မူး ယစ္ေဆး ေၾကာင္ ့လဲံ ျဖစ္တတ္ပါတယ္ ။
ႏွလံုး ပ်က္ လို ့ အသည္းေသြး လ်ံွ ၿပီး လဲ ေရာင္ တတ္ ပါ တယ္ ။

Read More...

Sunday, February 17, 2008

Hepatitis B & C (1)

အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါ



ယခုအခါ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုးကူးစက္ခံရသူဦးေရ တျဖည္းျဖည္း တိုးပြားလာေန
သည့္အတြက္ ေရာဂါအေၾကာင္းႏွင့္ ကူးစက္ပံုကိုသိ႐ွိရန္ မ်ားစြာလိုအပ္ေပသည္။ ေအဘီစီဟုအလြယ္
တကူ ေခၚေ၀ၚေနၾကေသာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စ ီေရာဂါပိုးမ်ားသည္
ေယဘူယ်အားျဖင့္ ကူးစက္ပံုတူၾကသည္။ ကူးစက္လြယ္ပံုျခင္းသာ ကြဲျပားျခားနားပါသည္။ အသည္း
ေရာင္အသား၀ါဘီေရာဂါပိုးသည္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ျဖစ္ေစေသာ HIV ေရာဂါပိုးထက္အဆ(၁၀၀)ပိုမို
ကူးစက္လြယ္ပါသည္။ အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုးကူးစက္ပံုနည္းလမ္းမ်ားကို ေအာက္
တြင္ ႏႈိင္းယွဥ္ေဖာ္ျပထားပါသည္။




အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီေရာဂါပိုးႏွင့္
စီေရာဂါပိုး ကူးစက္ပံုနည္းလမ္းမ်ား




























































ကူးစက္မႈနည္းလမ္းဘီပိုးစီပိုး
မိသားစုအခ်င္းခ်င္း တစ္အိမ္
တည္းအတူတူေနလွ်င္
ကူးစက္ႏိုင္ဖို႔
မ်ားပါသည္။
မကူးစက္ႏိုင္ပါ။
ေရာဂါပိုး႐ွိေသာသူ
ရဲ႕ ေသြးနဲ႔ထိလွ်င္္
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေရာဂါပိုး႐ွိသူ သံုးထား
တဲ့ အပ္နဲ႔ဆိုလွ်င္
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
မူးယစ္ေဆးဝါး အေၾကာေဆး
ထိုးျပီးအပ္ေတြေရာသံုးရင္္
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ပိုး႐ွိတဲ့ေသြး သြင္းမိရင္္ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေက်ာက္ကပ္ေဆးတဲ့
စက္မွာ ပိုးပါသြားရင္္
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ႏႈတ္ခမ္းခ်င္ိးထိမိရင္ (သို႔္)
တံေတြးကေနတစ္ဆင့္
ကူးဖို႔ခဲယဥ္း
ပါသည္။
ကူးဖို႔ခဲယဥ္း
ပါသည္။
လိင္ဆက္ဆံတာကေနေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ကူးဖို႔ခဲယဥ္း
ပါသည္။
မိခင္မွ ကေလးသို႔ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ကူးဖို႔ခဲယဥ္း
ပါသည္။
ပိုးပါတဲ့ကိရိယာေတြနဲ႔ ျခစ္မိရင္၊
ေဖာက္မိရင္(ဥပမာ- နားေဖာက္
တာ၊ ေဆးမင္ေၾကာင္ထိုးတာ၊
သြားႏႈတ္တာ၊
ရွားျခစ္ျခင္း၊ရွားဆဲြျခင္း)
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။
ေသခ်ာေပါက္
ကူးႏိုင္ပါသည္။



အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အသည္းေျခာက္ေရာဂါႏွင့္ အသည္းကင္ဆာေရာ
ဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းမ်ားသျဖင့္ ေရာဂါမျဖစ္မီကာကြယ္ရန္ႏွင့္ အကယ္၍ေရာဂါကူးစက္ခံရပါက မည္ကဲ့သို႔
ျပဳမူေနထိုင္ရမည္ကို တတ္ကၽြမ္းသည့္ဆရာ၀န္မ်ားႏွင့္ တိုင္ပင္၍ ကုသမႈခံယူရေပမည္။ အသည္း
ေရာင္အသား၀ါဘီေရာဂါကို ကာကြယ္ေဆးထိုး၍ ကာကြယ္ႏိုင္ျပီး အသည္းေရာင္အသား၀ါစီေရာဂါ
အတြက္ ကာကြယ္ေဆးမေပၚေသးေပ။ သို႔ေသာ္ အသည္းေရာင္အသား၀ါစီေရာဂါကို ၈၀% ေပ်ာက္
ကင္းေအာင္ ေဆးကုသႏိုင္ျပီျဖစ္ေသာ္လည္း ေဆးကုသမႈစရိတ္ၾကီးျမင့္ေနေသးေပသည္။
ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရန္မ်ား
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီႏွင့္စီေရာဂါပိုး႐ွိသူသည္ အရက္၊ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစာႏွင့္အား
ေဆး၊ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ားကို အထူးဂ႐ုျပဳေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ စီေရာဂါပိုး
႐ွိသူသည္ အရက္သံုးစြဲပါက အသည္းေျခာက္ႏႈန္း ပိုျမန္ဆန္သည့္အတြက္ အရက္၊ ဘီယာ၊ ၀ိုင္၊
ထန္းရည္ စသည္တို႔ကိုလံုး၀ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ သံဓါတ္မ်ားလွ်င္ အသည္းတြင္ အနာ႐ြတ္ပိုထင္လြယ္
သျဖင့္ သံဓါတ္မ်ားစြာပါေသာ အစားအစာ ဥပမာ - အသည္း၊ အျမစ္၊ ကလီစာ၊ ေသြးခဲမ်ား၊ သံဓါတ္
မ်ားစြာပါေသာ အားေဆးမ်ားကို ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။ ဗီတာမင္စီသည္ သံဓါတ္ကို အူလမ္းေၾကာင္းမွ
စုပ္ယူမႈမ်ားေစသျဖင့္ ဗီတာမင္စီမ်ားစြာပါေသာ ေဆးႏွင့္အသီးအႏွံမ်ား ဥပမာ-ေ႐ွာက္သီး၊ သံပရာ
သီး၊ ဂရိတ္ဖ႐ုသီး စသည့္အရည္႐ႊမ္းေသာ အသီးမ်ားကို မ်ားစြာစားသံုးျခင္းမွ ေ႐ွာင္ၾကဥ္ရမည္။

Read More...

Monday, November 5, 2007

Gallstone

သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းဆိုတာ

သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္း(gallstone) ဆိုတာက မာေက်ာၿပီးေက်ာက္ခဲနဲ႔ တူတဲ့အရာမ်ိဳး သည္းေျခအိ္တ္ထဲမွာ စုေနတာျဖစ္ပါတယ္။ သည္းေျခအိတ္္(gallbladder) ဆိုတာက အသည္းကေန သည္းေျခၿပြန္(bile duct)မွတဆင့္ အူထဲကိုစီးဆင္းေနတဲ့ သည္းေျခရည္(bile) ေတြ စုေဆာင္းထားတဲ့ အိတ္ငယ္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ သည္းေျခရည္က အစာေျခရာမွာ ကူညီေပးတဲ့ အရည္တစ္မ်ိဳး ျဖစ္ပါတယ္။ အဆီေတြကို ေခ်ဖ်က္တဲ့ေနရာမွာ သည္းေျခဆား(bile salt) ေတြက လြယ္ကူေစဖို့ အေထာက္အကူျပဳေပးပါတယ္။ သည္းေျခရည္ထဲမွာ ဆားအျပင္ စြန္႔ပစ္ပစၥည္းေတြ ျဖစ္တဲ့ အဆီခဲ၊ ဘီလီရူဘင္ ေတြလည္း ပါ၀င္ပါတယ္။ ေကာ္လက္စေရာ၊ billirubin ဘီလီရူဘင္ေတြ သည္းေျခအိတ္ထဲမွာ လုိအပ္တာထက္ ပိုမို စုလာတဲ့အခါ သည္းေျခမွာ ေက်ာက္တည္ပါတယ္။

အမ်ားအားျဖင့္ သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းက လကၡဏာေတြ၊ ျပသနာေတြ မျပတတ္ပါဘူး။ အခ်ိဳ႕သည္းေျခေက်ာက္ေတြက အူေတြကတဆင့္ ခႏၶာကိုယ္အျပင္ဖက္ကို ထြက္သြားတတ္ႀကပါတယ္။ သည္းေျခအိတ္ရဲ႕ က်ဥ္းေျမာင္းတဲ့ေနရာမွာ ေက်ာက္သြားတည္ရင္ေတာ့ သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ အဆီေတြမ်ားတဲ့ အစာစားၿပီးတဲ့အခါမ်ိဳးမွာ သည္းေျခအိတ္မွာရွိတဲ့ ႀကြက္သားက သည္းေျခရည္ေတြကို အူေတြထဲကို ညွစ္ထုတ္ေပးပါတယ္။ ၾကြက္သားေတြက သည္းေျခေက်ာက္ကို ညွစ္လိုက္မယ္ ဒါမွမဟုတ္ သည္းေျခေက်ာက္က စီးဆင္းေနတဲ့ အရည္ေတြကိုသာ ပိတ္ဆို႕လိုက္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ သည္းေျခဟာ ၿပင္းၿပင္းထန္ထန္ နာက်င္ၿပီး ကိုက္ခဲလာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ သည္းေျခေက်ာက္က စီးဆင္းတဲ့ၿပြန္မွာပိတ္ေနၿပီး သည္းေျခရည္ေတြ အူထဲကုိစီးဆင္းလို႔ မရဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေတာ္ေတာ္ဆိုးရြားတဲ့ အေျခအေနကို ေရာက္ေနပါၿပီ။ ဒီလိုအေျခအေနမ်ိဳးမွာ သည္းေျခေက်ာက္ေတြက စုပံုၿပီး သည္းေျခအိတ္၊ အသည္း(liver)ေတြမွာ ပိုး၀င္ေစတဲ့အျပင္ အနီးအနားမွာရွိတဲ့ သရက္ရြက္(pancreas)ကိုပါ ေယာင္ရမ္းေစပါတယ္။


ဘယ္လိုလူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားသလဲ

သည္းေျခေက်ာက္ အျဖစ္မ်ားႏိုင္တဲ့သူေတြကိုု 5F လို႔ အလြယ္တကူ မွတ္သားလို႔ရနိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့

၁။ Female အမ်ဳိးသမီးမ်ား

၂။ Forty အသက္ ၄၀ေက်ာ္တဲ့သူမ်ား

၃။ Fertile သေႏၶေအာင္ ေသာသူမ်ား

၄။ Fat ၀ေသာသူမ်ား

၅။ Flatulence ေလပြတတ္ေသာ အေလ့ရွိသူမ်ား လို႔ဆိုျပီး အၾကမ္းဖ်င္းမွတ္သားထားနုိင္ပါတယ္။
သည္းေျခေက်ာက္ အသက္၆၀အရြယ္ မိန္းမငါးဦးမွာ တစ္ဦးျဖစ္ေလ့ရွိတာကိုေတြရပါတယ္။ အသက္အရြယ္ႀကီးတဲ့ သူေတြနဲ႕ အ၀လြန္တဲ့လူေတြ သို္႔မဟုတ္ ရုတ္တရက္ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်ဆင္းတဲ့ သူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အၾကိမ္မ်ားစြာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖုူး၍ အီစတိုဂ်င္ဟိုမုန္း(estrogen) အမ်ားအၿပားကို ၾကာရွည္စြာ သံုးစြဲခဲ့ေသာ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ သေႏၶတားေဆးသံုးစြဲတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ၊ ေသြးဆံုးၿပီးေနာက္ အစားထိုးဟိုမုန္းေတြကို သံုးစြဲတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ပိုအၿဖစ္မ်ားပါတယ္။


ဒါဆို ဘယ္လို လကၡဏာေတြ ျပတတ္သလဲ

သည္းေျခေက်ာက္တည္သူေတြရဲ႕၈၀% က ေရာဂါလကၡဏာ ျပေလ့မရွိတဲ့အတြက္ ကုသမႈလည္း မလိုပါဘူး။ အကယ္၍ သည္းေျခေက်ာက္တည္သူက ေအာက္ပါ ေရာဂါလကၡဏာျပလာၿပီဆိုရင္ ဆရာ၀န္နဲ့ တိုင္ပင္သင့္ေနပါျပီ။
၁။ ၀မ္းဗိုက္မွာနာက်င္မႈကို ခံစားရပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ၀မ္းဗိုက္ညာဘက္အျခမ္းမွာ နာက်င္တတ္ျပီး သည္းေျခအိတ္ကလာတဲ့ နာက်င္မႈက ၁၅မိနစ္မွ နာရီမ်ားစြာ ႀကာျမင့္တတ္ပါတယ္။

၂။ အဆီမ်ားတဲ့ အစားအစာေတြက သည္းေျခအိတ္ကို က်ံဳ႕ျခင္း၊ ဆန္႔ျခင္းေတြ ျပဳလုပ္သျဖင့္ အဲဒီလို အစား အစာေတြကို စားမိတဲ့အခါ နာက်င္မႈကို ပိုမိုဆိုး၀ါးေစပါတယ္။

၃။ ေလခ်ဥ္တက္တာ၊ မူးေ၀တာ၊ အစားအေသာက္ပ်က္လာတာ ေတြျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။
အမ်ားအားျဖင့္ သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းက အျခားေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္တဲ့ သရက္ရြက္ ေယာင္ျခင္း၊ သည္းေျခၿပြန္၊ သည္းေျခအိတ္ေတြမွာ ေရာဂါပိုး၀င္ျခင္းတို႔ကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ထိုေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္တဲ့အခါ အသား၀ါျခင္း၊ ဖ်ားျခင္းႏွင့္ ၀မ္းဗိုက္တြင္နာက်င္ျခင္းတို႔ကိုလည္း ခံစားရႏိုင္ပါတယ္။


ဘယ္လိုစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ျပီး သိနိုင္မလဲ

သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းက X-rays ရိုက္လွ်င္ ေဖာ္ျပေလ့မရွိပါဘူး။ ultrasoundျဖင့္သာ အလြယ္တကူ ေတြ႔ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ultrasound သုိ႔မဟုတ္ CT scan မွာေတြ႔ေသာ္လည္း ေရာဂါလကၡဏာျပ၊မျပ ဆိုတာကေတာ့ ခြဲျခားရခက္ပါတယ္။ အကယ္၍ သည္းေျခေက်ာက္က သည္းေျခရည္သြားလာမႈတြင္ ပိတ္ဆို႔ေနပါက ultrasound တြင္ သည္းေျခၿပြန္ႀကီးေနသည္ကို ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။

ဘာေတြ ျဖစ္တတ္ေသးသလဲ

ေသးငယ္တဲ့ သည္းေျခေက်ာက္ေလးေတြဟာ သူ႕ဖာသာ ခႏၶာကိုယ္အၿပင္ဖက္ကို ထြက္တတ္သလို အူေတြမွတဆင့္လည္း ထြက္သြားပါတယ္။ အဲ့ဒီ့ အေႏွာင့္အယွက္ၿဖစ္ေစတဲ့ ေက်ာက္ေတြဟာ သည္းေျခအိတ္အတြင္းမွာ အေနအထားေၿပာင္းခဲ့မယ္ဆိုရင္ သူ႕ဖာသာ ေကာင္းသြားႏိုင္ေသာ္လည္းပဲ ေရာဂါလကၡဏာျပတဲ့ သည္းေျခေက်ာက္တဲ့သူေတြဟာ ဒဏ္ရာကိုသက္သာေစရန္ ခြဲစိတ္ကုသမႈကို လိုအပ္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ခြဲထုတ္ၿပီးသည့္တိုင္ေအာင္ ဒဏ္ရာရဲ႕ လကၡဏာကေတာ့ ျပသေနမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႔အလိုလို သက္သာသြားတဲ့ သည္းေျခေက်ာက္ေတြေတာင္ ၂ႏွစ္အတြင္းမွာ ေရာဂါလကၡဏာ ျပန္ျပႏိုင္ပါတယ္။


သည္းေျခမွာ ေက်ာက္မတည္ေအာင္ ဘယ္လို ကာကြယ္ၾကမလဲ
ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ျခင္းကို ေရွာင္ႀကဥ္ႏိုင္ပါက သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္း အျဖစ္နည္းပါတယ္။ အကယ္၍ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က တက္ေနပါက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ခ်က္ခ်င္း က်ေစသည့္ လုပ္ရပ္မ်ား(ေန႕စဥ္၅၀၀ ကယ္လိုရီထက္ ေလွ်ာ့ကာသံုးစြဲၿခင္း) ကို ေရွာင္ႀကဥ္ရပါမယ္။

ပဋိသေႏၶေဆးနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆးအစရွိတဲ့ ေဆးေတြက သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းကို အျဖစ္မ်ားေစပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သည္းေၿခေက်ာက္ျဖစ္ႏိုင္တဲ့ အၿခားအေၿခအေနေတြ ၿဖစ္ေပၚလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ပဋိသေႏၶေဆးနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေဆးမ်ား သံုးစြဲျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။ သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းသည္ အေမရိကန္ အင္ဒီယန္ေတြ၊ ေသြးနီဥပံုသ႑ာန္ မမွန္ျခင္းေႀကာင့္ ျဖစ္တဲ့ေသြးအားနည္းေရာဂါေ၀ဒနာရွင္မ်ားနဲ႕ အႀကိမ္မ်ားစြာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဖူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားပါတယ္။

ဒီေလာက္ဆို သည္းေျခေက်ာက္တည္ျခင္းအေႀကာင္း အတန္အသင့္ သိၿပီလို႔ထင္ပါတယ္ေနာ္။ က်မ ဖတ္မိသမွ် ျပန္ေဖာ္ျပေပးထားတာပါ။ အခုလို ဖတ္ေပးႀကတာကို ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ေနာ္။

Read More...

Thursday, October 11, 2007

Hepatitis B


ယခု သင့္ပတ္၀န္းက်င္မွာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ Hepatitis-B ေရာဂါဟာ အရမ္းကို ေခတ္စားၿပီး အလြန္လွ်င္ျမန္စြာ ကူးစက္ပ်ံ႕ႏွံ႕ေနတဲ့ ေရာဂါပါ။ ဒါကို သင္ သိပါရဲ႕လား ...



ေရာဂါအမ်ိဳးအစားမ်ား ...
အရင္တုန္းက အသည္းေရာင္ အသား၀ါေရာဂါဟာ ေအနဲ႕ ဘီ ႏွစ္မ်ိဳးပဲရိွပါတယ္။ ယခု ေနာက္ဆံုး ေတြ႕ရိွခ်က္မ်ားအရ စီ၊ ဒီ၊ အီးနဲ႕ ဂ်ီ အထိ ရိွသြားပါၿပီ။ အဲဒီအထဲမွာ ကူးစက္မႈအလြယ္ဆံုးနဲ႕ အသည္း ေရာဂါအျဖစ္ အမ်ားဆံုး ေရာဂါပိုးကေတာ့ ဘီပိုး Hepatitis B Virus ပဲ ျဖစ္ပါတယ္။

အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးဟာ အိတ္ခ်္အိုင္ဗီြပိုး HIV ထက္စာရင္ အဆ ၁၀၀ ပိုၿပီး ကူးစက္လြယ္ပါတယ္။ ကမၻာ႕လူဦးေရ တစ္၀က္ခန္႕ဟာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုးေရာဂါ ကူးစက္ခံထားရပါတယ္။ ႏွစ္စဥ္ ေရာဂါျဖစ္တဲ့ လူဦးေရ သန္း ၅၀ တိုးပြါးေနပါတယ္။

ဘီပိုး ဘယ္လိုကူးစက္သလဲ ...
ကူးစက္ႏိုင္မႈ အခြင့္အလမ္းကလည္း အရမ္းမ်ားလွပါတယ္။
  • ေရာဂါပိုးရိွေသာ မိခင္မွ သေႏၶသားသို႕ မီးဖြါးစဥ္ ေရာဂါကူးစက္ျခင္း
  • ေရာဂါပိုးရိွေသာ ေသြးကို သြင္းမိျခင္း
  • ေရာဂါရိွသူနဲ႕ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံျခင္း
  • ေရာဂါရိွသူရဲ႕ ေခြၽး၊ တံေတြးမ်ားႏွင့္ ထိေတြ႕ျခင္း၊ ေရာဂါရိွသူမ်ား အသံုးျပဳၿပီးေသာ ပစၥည္းမ်ားကို အသံုးျပဳျခင္း
ဘီပိုးေရာဂါလကၡဏာမ်ား ...
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး ၀င္ေရာက္ၿပီး အေစာပိုင္း ေလးပတ္ကေန ေျခာက္ပတ္အတြင္းမွာ ပ်ိဳ႕အန္တာ၊ အဆစ္အျမစ္ ကိုက္ခဲ့တာ၊ ကိုယ္လက္မအီမသာျဖစ္တာ၊ ေမာပန္းႏြမ္းနယ္တာ၊ အသား၀ါတာနဲ႕ ဆီး၀ါတာတို႕ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕တေလက်ေတာ့ ဘီပိုးေရာဂါလကၡဏာ ျပသမႈ လံုး၀မရိွပဲ ၿမံဳေနတတ္ၾကပါတယ္။ ဘီပိုး ရိွ ... မရိွကို ေသြးစစ္ၾကည္႕ျခင္းက အေကာင္းဆံုးပါပဲ။

အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးဟာ လူ႕ခႏၶာကိုယ္ထဲမွာ ၀င္ေရာက္ ခိုေအာင္းေနတဲ့ကာလ ၾကာလာတာနဲ႕အမွ် အသည္းေျခာက္ေရာဂါနဲ႕ အသည္းကင္ဆာေရာဂါ ျဖစ္ဖို႕ အခြင့္အလမ္း ပိုမ်ားလာပါတယ္။ ကေလးမွာ ဘီပိုး၀င္သြားရင္ ၈၀% က ပိုးလံုး၀ ျပန္မထြက္ေတာ့ပဲ နာတာရွည္ပိုး သယ္ေဆာင္သူ ျဖစ္သြားၾကပါတယ္။ လူႀကီးမွာဆိုရင္ ၂၀% ကသာ နာတာရွည္ပိုး သယ္ေဆာင္သူ (Chronic Hepatitis) ျဖစ္သြားပါတယ္။

အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးရိွတဲ့သူဟာ သာမန္လူတစ္ေယာက္ထက္ အသည္းကင္ဆာေရာဂါနဲ႕ အသည္းေျခာက္ေရာဂါ ျဖစ္ပြါးဖုိ႕ ၂၉၅ ဆ ပိုၿပီး အခြင့္အလမ္း ရိွပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ နားလည္တတ္ကြၽမ္းတဲ့ ဆရာ၀န္မ်ားနဲ႕ တိုင္ပင္ကုသပါ။

ဘီပိုးကို ကုသလို႕ ရသလား ...
ဘီပိုးကို ကုသလို႕ရတဲ့ ေဆးေတြရိွပါတယ္။ ကုသမႈေဆးေတြက ယခုေခတ္မွာ အမ်ားႀကီး ေပၚေနပါၿပီ။ ဒါေၾကာင့္ ပူပန္စိုးရိမ္ ေသာကစိတ္ေတြ မမ်ားၾကပါနဲ႕။

ဘီပိုးရိွသူမ်ား ေရွာင္သင့္သည္႕အရာမ်ား ...
အသည္းကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တဲ့
၁။ ေဆးလိပ္၊ ကြမ္းယာ၊ အရက္
၂။ သံဓါတ္ပါ၀င္တဲ့ အစာမ်ား (ေသြးခဲ၊ အသည္းအျမစ္၊ ကလီစာ)
၃။ အဆီအႏွစ္၊ မလိုင္ေထာပတ္၊ ႏို႕
၄။ ၾကက္ဥ ဘဲဥအႏွစ္၊ အဆီေၾကာ္
၅။ ဆိုးေဆးပါေသာ အစားအေသာက္မ်ား
၆။ အခ်ဥ္ဓါတ္ (သံပုရာ၊ ေရွာက္ခ်ိဳသီး)
၇။ ႏြယ္ခ်ိဳ စတာေတြ ေရွာင္သင့္ပါတယ္။

သင့္အနာဂတ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္ပါတယ္ ...
အသည္းေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုးဟာ ကူးစက္မႈအလြယ္ဆံုးႏွင့္ အသည္းေရာဂါ အျဖစ္အမ်ားဆံုး ျဖစ္တဲ့အတြက္ ကုမၸဏီႀကီးေတြ၊ ဟုိတယ္ႀကီးေတြမွာ အလုပ္ေလွ်ာက္ဖို႕ ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံျခားမွာ ပညာသင္သြားဖို႕ အလုပ္ သြားလုပ္ဖို႕ ေဆးစစ္ၾကည္႕တဲ့အခါ ေသြးထဲမွာ ဘီပိုးေတြ႕ခဲ့ရင္ လံုး၀ပယ္ခ်ျခင္း ခံရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သင့္မိသားစုမွာ အသည္းေရာင္ အသား၀ါေရာဂါပိုး ရိွေနရင္ သင့္ရဲ႕ အလုပ္အကိုင္၊ စီးပြါးေရးႏွင့္ ပညာေရး စတာေတြ အေႏွာင့္အယွက္ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။

ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ ...
ကမၻာမွာ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး (Vaccine) ေပၚေနတာ ၁၅ ႏွစ္ေလာက္ ရိွပါၿပီ။ ေသြးစစ္ၾကည္႕လို႕ ဘီပိုးေရာဂါပိုး မရိွေသးဘူးဆိုရင္ ဘီပိုးကာကြယ္ေဆး ထိုးၿပီး ကာကြယ္ထားလို႕ရပါတယ္။ ဘီပိုးဟာ အခ်ိန္မေရြး၊ ေနရာမေရြး၊ အသက္အရြယ္မေရြး ကူးစက္ႏိုင္တဲ့အတြက္ လူတိုင္းလူတိုင္း ကာကြယ္ေဆး ထိုးထားဖို႕ လိုအပ္ပါတယ္။

ဒါေၾကာင့္ ကေလးသူငယ္ေတြကို ...
ေမြးကင္းစအရြယ္ကတည္းက ဘီပိုးကာကြယ္ေဆးထုိးၿပီး ...
အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီေရာဂါကို လံုး၀ ပေပ်ာက္ေအာင္ တိုက္ဖ်က္ၾကပါစို႕ ...

Read More...

Tuesday, October 9, 2007

About Liver


အသည္းဟာ လူ႕ကိုယ္ရဲ႕ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ထဲမွာ အဓိက အေရးပါတဲ့ အစိတ္အပိုင္းတစ္ခု ျဖစ္သလို၊ အံၾသဖြယ္ စြမ္းရည္မ်ား ပိုင္ဆိုင္ရရိွထားပါတယ္။ အသည္းဟာ လူကိုယ္ရဲ႕ဗိုက္ထဲမွာ ညာဘက္တစ္ျခမ္းမွာ အဓိကတည္ရိွေနၿပီး ဘယ္ဘက္အထိ တည္ရိွေနပါတယ္။ အသည္းရဲ႕ ညာဘက္ျခမ္းဟာ လူရဲ႕ ရင္ေခါင္း ညာဘက္ေအာက္မွာ ရိွေနၿပီး ဘယ္ဘက္ကေတာ့ ေသးေသးေလးပါ။



အသည္းဟာ အဓိကအားျဖင့္ သည္းေျခရည္ ထုတ္လုပ္ၿပီး အစာေခ်ဖ်က္တဲ့ အဂၤါအဖြဲအစည္းေတြကို အေထာက္အကူ ေပးပါတယ္။ လူေတြ စားေသာက္လိုက္တဲ့ ေထာပတ္၊ ၾကက္ဥႏွစ္စတဲ့ အစာေတြက ပါလာတဲ့ အဆီေတြကို အူသိမ္လမ္းေၾကာင္းထဲမွာ ေခ်ဖ်က္ၿပီး ေသြးေၾကာထဲကို စုပ္ယူဖို႕အတြက္ သည္းေျခရည္ Bile လိုအပ္ပါတယ္။ အသည္းဆဲလ္ေတြက သည္းေျခရည္ကို ထုတ္ေပးၿပီး သည္းေျချပြန္က တစ္ဆင့္ သည္းေျခအိတ္ထဲမွာ သိုေလွာင္ထားပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့အခ်ိန္မွာ သည္းေျခအိတ္ကို ညွစ္ထုတ္ၿပီး သည္းေျခရည္ကို အူသိမ္ဦးပိုင္းထဲကို ပို႕ေပးပါတယ္။ သည္းေျခရည္ဟာ အစာေျခဖ်က္ၿပီးတဲ့အခါ သူ႕ဆီမွာ ပါတဲ့ သည္းေျခဆားကို အူသိမ္ေႏွာင္းပိုင္းကေနတဆင့္ ျပန္လည္ စုပ္ယူၿပီး အသည္းကို ျပန္ပို႕ေပးပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ သည္းေျခဆားေတြ ဆံုးရွံဴးမႈ မရိွေအာင္ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒီသည္းေျခဆားေတြဟာ အဆီဓါတ္၊ အသားဓါတ္၊ ကစီဓါတ္ေတြ ေခ်ဖ်က္ရာမွာ အေရးပါေနသလို၊ ဗီတာမင္ ေအ၊ ဒီ၊ အီးနဲ႕ ေကဓါတ္ေတြ စုပ္ယူရာမွာလည္း အေရးႀကီးပါတယ္။

အသည္းရဲ႕ ေနာက္ထပ္လုပ္ငန္းတာ၀န္ကေတာ့ အသားဓါတ္၊ အဆီဓါတ္၊ ကစီဓါတ္ေတြရဲ႕ ဇီ၀ကမၼ ျဖစ္စဥ္ေတြမွာ ပါ၀င္ျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးေၾကာထဲက စုပ္ယူလိုက္တဲ့ သၾကားဓါတ္ဟာ အသည္းထဲမွာ အဆင့္ဆင့္ ေျပာင္းလဲျပဳျပင္ၿပီး ေသြးထဲကို ပုိ႕ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းေရာဂါဟာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါနဲ႕ ဆက္စပ္မႈ ရိွေနပါတယ္။ အသည္းမေကာင္းရင္ ေသြးခ်ဳိတတ္ျခင္း၊ က်ျခင္းမ်ား ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဆီဓါတ္ျဖစ္တဲ့ ကိုလက္စထေရာနဲ႕ လစ္ပိုပရိုတင္း ေတြကိုလည္း အသည္းထဲမွာ ေခ်ဖ်က္ၿပီး လိုအပ္တဲ့စြမ္းအင္ ရေအာင္ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေပးပါတယ္။ ပိုေနတဲ့ အဆီေတြကို အဆီတစ္သွ်ဴးေတြဆီ ပို႕ၿပီး သိုေလွာင္ထားပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဆီမ်ားမ်ား စားသူေတြမွာ အဆီျပင္ေတြမ်ားလာၿပီး ၀ၿဖိဳးလာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသည္းအဆီဖံုးေရာဂါလည္း ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

အသည္းရဲ႕ ေနာက္ထပ္ အေရးႀကီးလုပ္ငန္း တစ္ခုကေတာ့ ကိုယ္ထဲက မလိုလားအပ္တဲ့ အဆိပ္အေတာက္၊ အညစ္အေၾကး၊ ဓါတ္ပစၥည္းေတြ၊ ေဆး၀ါးေတြကို ေခ်ဖ်က္စြန္႕ထုတ္ေပးတဲ့ လုပ္ငန္းျဖစ္ပါတယ္။ ေမာ္ေတာ္ကားမွာ ရိွတဲ့ ဖစ္တာလိုပဲ။ အသည္းက ၀င္လာသမွ်ဒဏ္ေတြကို သူက ေစာင့္ၿပီး ခံရပါတယ္။ ေသြးထဲမွာရိွတဲ့ ေသြးနီဥေလးေတြဟာ သက္တမ္းေလးလျပည္႕ရင္ အလိုလို ပ်က္စီးသြားၾကပါတယ္။ ကိုယ္ထဲမွာ ေန႕တိုင္း ေသြးနီဥေလးေတြ ပ်က္စီးေနၾကပါတယ္။ အဲဒီလို ေသြးနီဥေလးေတြ ပ်က္စီးသြားလို႕ ထြက္လာတဲ့ အ၀ါဓါတ္ပစၥည္း Bilirubin ကို အသည္းက ေခ်ဖ်က္ၿပီး သည္းေျခရည္က တစ္ဆင့္ စြန္႕ထုတ္ေပးပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ ဘီလီရူဗင္ေတြဟာ အူသိမ္ကေန ျပန္လည္စုပ္ယူၿပီး ေက်ာက္ကပ္ကို ေရာက္လာၿပီး ဆီးထဲမွာ ပါလာပါတယ္။ တခ်ိဳကို ၀မး္ကေနတစ္ဆင့္ စြန္႕ထုတ္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသည္းမေကာင္းရင္ ဘီလီရူဗင္ရဲ႕ ဇီ၀ကမၼျဖစ္စဥ္ေတြ ပ်က္စီးၿပီး ကိုယ္ထဲမွာ အ၀ါဓါတ္ေတြ မ်ားလာပါတယ္။ အသား၀ါ၊ မ်က္လံုး၀ါ၊ ဆီးေတြ၀ါ လာပါတယ္။

ေကာ့ပါးဓါတ္ေတြ၊ သံဓါတ္ေတြဟာလည္း အသည္းထဲမွာပဲ ေခ်ဖ်က္ၿပီး စြန္႕ထုတ္ရပါတယ္။ ကိုယ္ထဲကထြက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းဓါတ္ေတြ၊ အန္ဒရုိခ်င္ေတြကိုလည္း အသည္းကပဲ ေခ်ဖ်က္ေပးတာပါ။ ေနာက္လူေတြ ေသာက္သံုးလိုက္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြကိုလည္း ေခ်ဖ်က္ေပးပါတယ္။ ပါးစပ္ကေန ၀င္ေရာက္လာတဲ့ ေဆး၀ါးေတြဟာ အူလမ္းေၾကာင္းနံရံကေန စုပ္ယူၿပီးတဲ့အခါ အသည္းကို အရင္ေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီကေနတဆင့္ ေသြးထဲ ျပန္ေရာက္ၿပီး လိုအပ္တဲ့ေနရာကို ေရာက္ရိွၿပီး အစြမ္းျပၾကရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အသည္းက ပံုမွန္အလုပ္မလုပ္ရင္ ေဆးအာနိသင္ အေျပာင္းအလဲ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေဆး၀ါးအမ်ားစုဟာ အာနိသင္ကုန္ဆံုးသြားတဲ့အခါ အသည္းမွာ ေခ်ဖ်က္ၿပီး ျပန္လည္ စြန္႕ထုတ္ခံရပါတယ္။ အရက္ေတြကိုလည္း အသည္းကပဲ တာ၀န္ယူ ေခ်ဖ်က္ ေပးေနရတာပါတယ္။

ေနာက္တာ၀န္တစ္ခုကေတာ့ ပရိုတင္းဓါတ္ေတြ၊ စားလိုက္တဲ့ ၾကက္ဥေတြ၊ ႏြားႏို႕ေတြ၊ အသားထဲက ပရိုတင္းဓါတ္ေတြကို အူကေန စုပ္ယူၿပီး အသည္းထဲကိုေရာက္ေတာ့ အသည္းက ျပန္လည္ျဖန္႕ျဖဴးေပးပါတဲ့ တာ၀န္ျဖစ္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အဲလ္ျဗဴမင္ Albumin ဆိုတဲ့ဓါတ္တစ္မ်ိဳး ထုတ္ေပးပါတယ္။ အဲလ္ျဗဴမင္ မ်ားမ်ားရိွမွ ကိုယ္ထဲက ေသြးေၾကာထဲကေရေတြကို အျပင္ကို ထြက္မသြားေအာင္ အဲလ္ျဗဴမင္ဆိုတဲ့ ဓါတ္ေတြက ဆြဲထားပါတယ္။ အဲလ္ျဗဴမင္ ေတြ မထုတ္လုပ္ႏိုင္ရင္ ေရေတြ အျပင္ထြက္လာပါမယ္။ အဲဒီအခါ ေျခေထာက္ေရာင္လာပါတယ္။ ေရဖ်ဥ္းေတြ စြဲလာပါတယ္။

အသည္းအေၾကာင္း က်န္းမာေရး ပညာေပးစာေစာင္ေတြ စာအုပ္ေတြထဲက ဖတ္မိထားသေလာက္ သိသေလာက္ေလး ေရးတင္လိုက္တာပါ။ လိုအပ္ခ်က္ေလးေတြေတာ့ ရိွႏိုင္ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ မသိေသးတဲ့သူေတြအတြက္ အက်ိဳးရွိေစမယ္လို႕ေတာ့ ယူဆပါတယ္။

Read More...