ကေလးမ်ားတြင္ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း

ကေလးမ်ားတြင္ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္း

ကေလးေတြၾကီးထြားခ်ိန္ေရာက္ၿပီဆိုရင္ သူတို႔ေကာင္းမြန္စြာၾကီးထြားၿခင္းရွိမရွိ ဆံုးၿဖတ္ႏိုင္တဲ့အဓိက အခ်က္ ကေတာ့ အစာစားခ်င္စိတ္လို႔ေခၚတဲ့ Appetite ကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ကေလးေတြဟာ သူတို႔ေရာက္ရွိေနတဲ့ အသက္အရြယ္အလိုက္ ပံုမွန္ၾကီးထြားၿခင္းရွိမရွိ ၊ ဒါမွမဟုတ္ အသက္အရြယ္နဲ႔ ပံုမွန္ၾကီး ထြားမႈမွာ တစ္ခုခု မွားယြင္းေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ သူတို႔ရဲ႕ appetite ကို ေလ့လာဆန္းစစ္ဖို႔လိုေနပါၿပီ ။ ကေလးေတြဟာ လႈပ္လႈပ္ရွားရွားရွိေနတဲ့အခ်ိန္မွာ သူတို႔မွာ ပံုမွန္အစာစားခ်င္စိတ္ good appetite ရွိေနၿပီး အဲဒီအ ခ်ိန္မွာ သူတို႔ဟာ ပိုမိုစား၀င္ၿပီး လိုအပ္တဲ့အာဟာရနဲ႔ စြမ္းအင္ေတြကို ရရွိပါတယ္ ။ ဒါဟာ ကေလးငယ္ေတြကို ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာအရ ကူညီေပးယံုသာမကပဲ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ( Psychological growth) ကိုပါ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးပါတယ္ ။ ကေလးငယ္ေတြမွာ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္းဟာ စိုးရိမ္ ပူ ပန္စရာေကာင္းတဲ့အခ်က္အၿဖစ္ ထည့္သြင္းစဥ္းစားရပါမယ္ ။ ဒါဟာကေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္နဲ႔ ပတ္ သတ္ၿပီး မူမမွန္ဘူးဆိုတာ အခ်က္ေပးေနတာၿဖစ္ၿပီး ဘာေၾကာင့္အစားအေသာက္ပ်က္ရသလဲ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္း ၿပ ခ်က္ရွိပါတယ္ ။ ဒီအေၿခအေနကို ေစာေစာ သိႏုိင္ဖို႔လည္းလိုအပ္ၿပီး အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္းဟာ ဘယ္လို အေၿခအေနမ်ိဳးေတြကို ဦးတည္သလဲဆိုတာကိုလည္း နားလည္ဖို႔လိုပါတယ္ ။

အစားအေသာက္ပံုမွန္စားခ်င္စိတ္ရွိအေအာင္လုပ္ေဆာင္ေပးတဲ့စနစ္ဟာ ရွုပ္ေထြးတဲ့ၿဖစ္စဥ္တစ္ခုၿဖစ္ၿပီး အဲဒီ မွာ အစာ အိမ္ႏွင့္အူလမ္းေၾကာင္း ၊ adipose တစ္ရွူးမ်ား ၊ ဦးေႏွာက္ ၊ ေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ အာရံုေၾကာ စနစ္ေတြ ပါ၀င္ပတ္သတ္မႈရွိပါတယ္ ။ Appetite Control Systme ( ACS) ဟာ ဦးေႏွာက္ထဲမွာရွိၿပီး အစာစားခ်င္ စိတ္ ၊ အစာစားတဲ့အေလ့အထနဲ႔ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ထိမ္းခ်ဳပ္ေပးပါတယ္ ။ ACS ဟာ ခႏၶာကိုယ္အေလးခ်ိန္ ၊ အပူခ်ိန္ ၊ လႈပ္ရွားမႈ ၊ ရာသီဥတု ၊ မိန္းမေတြမွာ မ်ိဳးပြားစက္၀န္း ၊ အစားအေသာက္ရရွိႏိုင္မႈ ၊ သံုးစြဲမယ့္ စြမ္းအင္ပ မာဏနဲ႔ အစာဘယ္ေလာက္စားရမယ္ ဘယ္အခ်ိန္စားရမယ္စတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြကို စုစည္း လုပ္ေဆာင္ ပါတယ္ ။

ကေလးငယ္ေတြ ဘာေၾကာင့္အစားအေသာက္ပ်က္သလဲ ?

ကေလးငယ္ေတြမွာ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္းကို ဂရုတစိုက္ screen လုပ္ဖို႔လိုအပ္ၿပီး အကယ္၍ ကေလးငယ္ တစ္ေယာက္ဟာ အစားအေသာက္ပ်က္ၿပီဆိုရင္ မူမမွန္တဲ့ လကၡဏာအၿဖစ္ ထည့္သြင္း စဥ္းစားရ ပါမယ္ ။

၁ ။ Influenza ( တုပ္ေကြး )

အၿဖစ္မ်ားတဲ့ တုပ္ေကြးဖ်ားနာၿခင္းဟာ ကေလးငယ္ေတြကို အစားအေသာက္ပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းရင္း တစ္ရပ္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ Flu လို႔ေခၚတဲ့ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ ၀င္ၿပီဆိုရင္ေတာပ့ ကိုယ္ပူခ်ိန္တက္ၿပီး ဖ်ားနာၿခင္း ၊ ႏွာရည္ ယိုၿခင္း ၊ ေခါင္းမူးၿခင္းနဲ႔ ပါးစပ္ထဲမွာ ခံတြင္းမေတြ႔ၿခင္းစတဲ့ လကၡဏာေတြ ခံစားရပါမယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္ အေတာအတြင္းမွာ ခႏၶာကိုယ္က ဘတ္တီးရီးယား ၾကီးထြားမႈကို တန္ၿပန္တိုက္ခုိက္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနၿပီး ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ ပံုမွန္လုပ္ေဆာင္ခ်က္ကို ၿပန္ရဖို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္ ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ energy level ဟာနိမ့္က်ေနၿပီး ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြဟာလည္း ေကာင္းမြန္စြာ ပံုမွန္မလုပ္ေဆာင္ႏုိင္ေသးပါဘူး ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာပဲ အစာေခ် စနစ္ ဟာ ပံုမွန္မဟုတ္တဲ့အတြက္ အစားအေသာက္ပ်က္လာၿခင္း ( Loss of appetite) ကို ခံစား ရပါတယ္ ။

“ ဒါေၾကာင့္ ကေလးတစ္ေယာက္ ရုတ္တရက္ အစားအေသာက္ပ်က္ၿပီးဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ကိုယ္ အပူခ်ိန္ကို စမ္းၾကည့္ဖို႔ မေမ့ပါနဲ႔ ”



၂ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ၿခင္း ( Constipation)

ကေလးငယ္ေတြကို အစားအေသာက္ပ်က္ေစတဲ့ ေနာက္အေၾကာင္းတစ္ခုကေတာ့ ၀မ္းခ်ဳပ္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ ၀မ္းခ်ဳပ္တဲ့အခါ ပံုမွန္ bowel movement ေတြကို တားဆီးေပးထားၿပီး ဗိုက္ထဲမွာ ေလေတြနဲ႔ ၿပည့္ေနသလို ခံစားေန ရေလ့ရွိတယ္ ။ ဒီလို bowel movement ေတြမေကာင္းတဲ့အခါ စနစ္တစ္ခုလံုးကို သက္ေရာက္ေစေလ့ ရွိၿပီး အစားအေသာက္ကို ပ်က္ေစပါတယ္ ။

၃ ။ အစာ စားခ်ိန္ၾကားတြင္ သေရစာမ်ားစားၿခင္း

အထူးသၿဖင့္ငယ္ရြယ္တဲ့ကေလးေတြဟာ သေရစာကို ႏွစ္ၿခိဳက္စြာ စားသံုးေလ့ရွိၾကပါတယ္ ။ ထမင္းစားပြဲေပၚမွာ သူတို႔ စိတ္၀င္စားတဲ့အရာ ရွာမေတြ႔ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ဒါဟာ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္းကို ဦးတည္ေနပါၿပီ ။ Junk Food လို႔ေခၚတဲ့ ဗိုက္ၿပည့္ေစတဲ့သေရစာေတြနဲ႔ စိတ္၀င္စားဖြယ္ေကာင္းေအာင္ထုပ္ပိုးထားတဲ့ snack ေတြ ဟာ လည္း ထမင္းစားခ်ိန္မတိုင္ခင္စားမိရင္လည္း ဗိုက္ၿပည့္ေနေစၿပီး အက်ိဳးမရွိပါဘူး ။ ဒီလိုစားထားမိရင္ ထမင္းစား ခ်ိန္ေရာက္တဲ့အခါ အစားအေသာက္ပ်က္ၿခင္းကို ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ကေလးေတြကို ထမင္းေကၽြး တဲ့အခါ သူတို႔စိတ္၀င္စားတဲ့အရာေလးေတြ သူတို႔ စားခ်င္မယ့္အရာေလးေတြကို ပံုစံတစ္ မ်ိဳးနဲ႕႔ ေကၽြး ဖို႔လိုအပ္ပါေသးတယ္ ။

၄ ။ ဖိအားႏွင့္ စိတ္ဖိစီးမႈ

အေရးၾကီးတဲံ့ အစည္းအေ၀းတစ္ခု အေရးၾကီးတဲ့ meeting တစ္ခုရွိေနၿပီဆိုရင္ စိတ္ေတြတင္းၾကပ္ၿပီး သင္ေရာ အစားအေသာက္ ပ်က္တယ္လို႔ ခံစားမိပါသလား ။ အတူတူပါပဲ ။ ကေလးေတြမွာလည္း ဖိအားေတြ စိတ္ဖိစီး မႈေတြၾကံဳ လာရၿပီဆိုရင္ ခႏၶာကိုယ္က အႏၱရာယ္ရွိေစတဲ့ ဓါတုပစၥည္းေတြကို ထုတ္လႊတ္ေပးၿပီး အစာစားခ်င္ စိတ္ကို ထိမ္းခ်ဳပ္လုိက္ပါတယ္ ။ ကေလးတစ္ေယာက္ဟာ ၿငိမ္သက္ေနၿပီဒါမွမဟုတ္ အထီးက်န္ေနၿပီဆိုရင္ ၊ ေက်ာင္း သြားဖို႔ ၿငင္းဆန္ေနၿပီဆိုရင္ေတာ့ ဒီအခ်က္ေတြကို ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူတို႔ ကို ေႏြးေထြး စြာ ဆက္ဆံဖို႔လိုအပ္ၿပီး ေက်ာင္းမွာ ဒါမွမဟုတ္ အိမ္မွာ ဘာၿပႆနာေတြရွိလည္းဆိုတာကို ကူညီေၿဖ ရွင္းေပးရမွာၿဖစ္ပါတယ္ ။

၅ ။ အၿခားအေၾကာင္းအရာမ်ား

ငယ္ရြယ္တဲ့ကေလးေတြသာမက အသက္အနည္းငယ္ၾကီးတဲ့ လူငယ္ေတြနဲ႔ လူၾကီးေတြမွာလည္း အစား အေသာက္ ပ်က္ၿခင္းေတြကို ၿဖစ္ေစတဲ့ အၿခားအေၾကာင္းၿပခ်က္မ်ားစြာ ရွိပါေသးတယ္ ။ အဲဒါေတြကေတာ့

- အူထဲတြင္ သံေကာင္တုပ္ေကာင္မ်ား ရွိၿခင္း
- Bulemia ေရာဂါ
-စိတ္က်ေရာဂါ
-ေဆး၀ါးမ်ား ( ပိုးသတ္ေဆးမ်ား ၊ အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆးမ်ား ၊ ကင္ဆာေဆးမ်ား ၊ ဗိုင္းရပ္ကုသေဆးမ်ား ၊ ႏွလံုးေဆးမ်ား ၊ ကိုဒင္း ၊ ေမာ္ဖင္း စသည္)
-ထမင္းစားခ်ိန္ မမွန္ၿခင္း
-အလြန္အမင္းဂိမ္းေဆာ့ၿခင္း
-အလြန္အမင္းတီဗီၾကည့္ၿခင္း စသည္တို႔ၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဘာေၾကာင့္ကေလးေတြ အစားအေသာက္ပ်က္ရသလဲဆိုတဲ့ အဓိက အေၾကာင္းၿပခ်က္ေတြရွိပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးေတြကိ မိဘေတြအေနနဲ႔ ေသခ်ာဂရုတစိုက္နဲ႔ ရုပ္က်န္းမာေ၇းသာမက စိတ္က်န္းမာေရးကို အေလးထား ၿပီး Care လုပ္ဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ အကယ္၍ လိုအပ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Appetite stimulant လို႔ေခၚတဲ့ အစာစား ခ်င္စိတ္ကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးတဲ့ ေဆးေတြ တိုက္ေကၽြးႏုိင္ပါတယ္ ။

Ref : Internet ( Loss of appetite in children)

သက္တန္႔ခ်ိဳ

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More...

Collapse...

ၿပဳစားခံရေနရၿခင္းမဟုတ္ေသာ Down's Syndrome

ၿပဳစားခံရေနရၿခင္းမဟုတ္ေသာ Down's Syndrome

Down's Syndrome ဆိုတာဘာလဲ ?

ဒီေရာဂါကို တစ္ခ်ိဳ႕က ၿပဳစားခံေနရတယ္လို႔ဆိုပါတယ္ ။ ေတာရြာေတြဖက္မွာဆို လူၿပဳစားသလိုလို စုန္းနဲ႔ပဲလုပ္ သလိုလိုနဲ႔ ေၿပာေလ့ရွိပါတယ္ ။ Down's Syndrome အေၾကာင္းမေၿပာခင္ အရင္ဆံုး Karyotyping ဆိုတာဘာလဲ ရွင္းၿပပါမယ္ ။ Chromosone အေရအတြက္နဲ႔ ပံုသ႑ာန္ တစ္စံုပါ၀င္တဲ့ Cellular chromosone profile တစ္ခုကို Karyotype လို႔ေခၚပါတယ္ ။ လူေတြမွာ Chromosone အၿပည့္အစံု 46 ခုရွိပါတယ္ ။ တူညီတဲ့ Gene ေတြပါ၀င္တဲ့ Homologous autosomes ၂၂စံုပါ၀င္ၿပီး မ်ိဳးပြားအဂၤါ ခရိုမိုစုန္း တစ္စံုပါ၀င္ပါတယ္ ။ မိန္းမကေလးမွာ 46XX ၿဖစ္ၿပီး ေယာက်္ားေလးမွာ 48XY ၿဖစ္ပါတယ္ ။ အဲဒီလို Chromosone အေရအတြက္ သို႔မဟုတ္ ပံုသ႑ာန္မွာ ခ်ိဳ႔ ယြင္းခ်က္ရွိေနတာကို Abnormal Karyotype လို႔ေခၚပါတယ္ ။ Down ေရာဂါဟာ Abnormal Karyptype ပါ၀င္ေနၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။ သူက 47XY(+21) ၿဖစ္ေနပါတယ္ ။ +21 ကေတာ့

ပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ Down's Syndrome ရဲ႔ ၉၅%ဟာ အေမဖက္က ေနၿပီး

ေၾကာင့္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ ၂ - ၃ % မွာေတာ့ Trisomy 21 ဟာ Genetic ပစၥည္းေတြကို Chromosone တစ္ခုကေန တစ္ခုကိုလႊဲေၿပာင္းေပးတဲ့ေနရာ Translocations မွာၿဖစ္ပါတယ္ ။

Down's Syndrome ရဲ႔ ၿဖစ္ပြားႏိုင္မႈက အသက္အရြယ္မ်ိဳးစံုမွာ ၆၅၀ မွာ ၁ ေယာက္ၿဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိပါတယ္ ။

Down's Syndrome ရဲ႔ ေရာဂါ လကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ ?

ဦးေခါင္းပိုင္းႏွင့္ မ်က္ႏွာပိုင္းတြင္
ေနာက္ေစ့ၿပား၍ ဦးေခါင္းေသးၿခင္း
မ်က္ႏွာၿပားၿခင္း
အေပၚမ်က္ခြံၿပားၿခင္း ၊ လန္ၿခင္း ၊ ေၿမာင္းပါရွိၿခင္း (Palpebral fissures)
ႏွာေခါင္းေသး၍ ႏွာတံၿပားၿခင္း
နားရြက္တစ္စံုမွာ ေသးငယ္၍ ေအာက္သို႔အနည္းငယ္နိမ့္ၿခင္း
လွ်ာတစ္လစ္ တစ္လစ္ၿဖစ္ၿခင္း


မ်က္ၾကည္လႊာတြင္ Brushfield အစက္ပါရွိၿခင္း



ေၿခမ်ားလက္မ်ားတြင္
လက္မ်ားတို၍ က်ယ္ၿပန္႔ၿခင္း


လက္သန္းေလးမွ အတြင္းဖက္သို႔ ေကြးေနၿခင္း(Clinodactly)


ေၿခမႏွင့္ေၿခညွိဳးၾကားတြင္ေနရာက်ယ္ၿခင္း(Sandal gap)
အရိုးအဆစ္မ်ား လြန္စြာေပ်ာ့ေၿပာင္း၍ ေကြးရၿခင္း

စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာတြင္
ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္မ်ားရွိၿခင္း (ၿပန္လည္ေလ့က်င့္ေပးလို႔ရပါတယ္ )

ၾကြက္သားမ်ားတြင္
ပံုမွန္ထက္အားနည္း၍ tone ေလ်ာ့ေနၿခင္း ( Hypotonia)

အေရၿပားတြင္


လက္၀ါးၿပင္ေပၚတြင္ အေၾကာင္းတစ္ေၾကာင္းသာပါရွိၿခင္း ( Single Palmar Crease)
လက္ထိပ္ေလးမ်ားတြင္ သာမန္ထက္ အရစ္မ်ားပိုပါရွိၿခင္း
လက္ေတြက တိုၿပီးက်ယ္တဲ့အတြက္ လက္မနဲ႔ လက္ညွိဳးၾကားက ေထာင့္ဟာ ၆၀%ထက္ေက်ာ္ေနၿခင္း (ပံုမွန္ဆို ၆၀% ေလာက္ပဲရွိပါတယ္ )

အရြယ္အစား ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈ အားနည္းၿခင္းတို႔ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ။

Down ေတြနဲ႔တြဲေနတဲ့ ေရာဂါေတြက ဘာေတြလဲ ?

၁ ။ ေမြးရာပါ ႏွလံုးေရာဂါမ်ား (၄၀%)
၂ ။ ေမြးရားပါ အစာအိမ္ႏွင့္ အူလမ္းေၾကာင္းမႈမမွန္မႈမ်ား
၃ ။ အဆုပ္ေရာင္ေရာဂါ အပါအ၀င္ အသက္ရွုလမ္းေၾကာင္းပိုး၀င္ၿခင္းမ်ား ခဏခဏ ခံရၿခင္း
၄ ။ သိုင္းရြက္ ေဟာ္မုန္းနည္းၿခင္း ( Hypothyrodism)
၅ ။ ေသြးကင္ဆာၿဖစ္ႏိုင္ရန္ အခြင့္အလမ္းမ်ားၿခင္းတို႔ပဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ။

Down's Syndrome ကို ဘယ္လိုကုသမလဲ ?

တိက်တဲ့ သီးၿခားကုသမႈ ရယ္လို႔မရွိပါဘူး ။ အေထာက္အကူၿဖစ္ေစမယ့္ နည္းလမ္းေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီး ရွိပါတယ္ ။ Down ဟုတ္မဟုတ္ကိုေတာ့ Chromosonal analysis (Karyotyping ) လုပ္ၿခင္း အားၿဖင့္သိႏိုင္ပါတယ္ ။

ေထာက္ပံ့ေပးတဲ့ နည္းလမ္းေတြက ဘာေတြလဲ ?

၁ ။ လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြ အစီအစဥ္ေတြကို ေစာေစာစီးစီးစတင္ရပါမယ္ ။
၂ ။ အသက္နဲနဲၾကီးတဲ့ ကေလးေတြကို စကားေၿပာရာတြင္ေလ့က်င့္ေပးၿခင္း ။
၃ ။ အထူးသီးသန္႔ပညာေရးႏွင့္ အလုပ္အကိုင္ဆိုင္ရာ သင္တန္းေပးၿခင္း ။
၄ ။ ဆက္ႏြယ္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါေတြကို ပံုမွန္စစ္ေဆးေပးၿခင္း ။ (နား ႏွာေခါင္း လည္ေခ်ာင္း ၊ မ်က္စိ ၊ ႏွလံုး စစ္ ေဆး ၿခင္းမ်ား ၊ သိုင္းရြက္ ေဟာ္မုန္းစစ္ေဆးၿခင္း )
၅ ။ ဆက္ႏြယ္လ်က္ရွိတဲ့ ေရာဂါမ်ားကို ကုသေပးၿခင္း ။ (ေမြးရာပါ ႏွလံုးေရာဂါ ၊ အစာအိမ္အူလမ္း ေၾကာင္းေရာ ဂါမ်ားကို ခြဲစိတ္ကုသေပးၿခင္း ၊ ေရာဂါပိုးမ၀င္ေအာင္ ကာကြယ္ၿခင္း ၊ ေသြးကင္ဆာကုသၿခင္း )
၆ ။ မိဘမ်ားပါ ပါ၀င္လုပ္ေဆာင္၍ ေဆြးေႏြးၿခင္း ။
ရ ။ ေရရွည္ၿဖစ္ပြားႏိုင္ေသာ အေၿခအေနမ်ားကို သိရွိနားလည္ၿခင္း ။
၈ ။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာတြင္ ကူညီေထာက္ပံ့ေပးၿခင္း ။
၉ ။ Genetic ႏွင့္ပါတ္သတ္၍ ေဆြးေႏြးၿခင္း (ဘယ္လို ဘာေၾကာင့္ၿဖစ္ေပၚလာသလဲ ၊ ၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားႏိုင္ႏွုန္း ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ဘ၀ထဲက မိမိကေလးဟာDown ဟုတ္မဟုတ္ သိရွိႏိုင္ၿခင္း ) စတဲ့နည္းလမ္းေတြပဲ ၿဖစ္ပါတယ္ ။

စာေရးသူ.....သက္တန္႔ခ်ိဳ (၁၁း၃၀ ည ၂၂.၁၁.၀၉)

Ref: Handbook for Undergraduate Medicine (Child Health , IM II)
: Wikipedia
: http://thettantcho.blogspot.com

စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More...

Collapse...

Role of Parents in the Childhood Mental Development

ကေလးေတြရဲ႔ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ တုိးတက္ဖြံ႔ျဖိဳးမွဳနဲ႔ မိဘမ်ားရဲ႕က႑

ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ ေက်ာင္းသားဘ၀က ကေလးသြားက်န္းမာေရးပညာမွာ စသင္ရတာက psychological development of children ကေလးေတြရဲ႔ စိတ္ပုိ္င္းဆုိင္ရာ ဖြံ႔ၿဖဳိးတုိးတက္မွဳအေၾကာင္း ျဖစ္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ဒီအေၾကာင္းအရာကုိ အေရးတၾကီးသင္ရလဲဆုိေတာ့၊ ကၽြန္ေတာ္တုိ႔ သြားေဆးခန္းကုိ ေန႔စဥ္ လာျပေလ့ရွိသူေတြထဲမွာ ကေလးေတြလည္း ပါပါတယ္။ ကေလးေတြရဲ႔ ျဖတ္သန္းလာရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႔ မိဘျဖစ္သူရဲ႔ ျပဳစုေစာင့္ေရွာက္တတ္မွဳ ရွိမရွိိေပၚ မူတည္ျပီး၊ ကေလးေတြလည္း အမူအက်င့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ကြဲသြားပါတယ္။ သူတုိ႔ကုိ သြားဘက္ဆုိင္ရာ ကုသမွဳေတြ မစႏုိင္ခင္မွာ ဘယ္လုိ psychological background နဲ႔အမူအက်င့္ behaviour ရွိသလဲ။ ေကာင္းတဲ့ behaviour ရွိလား၊ အားနည္းခ်က္ရွိတဲ့ behaviour လား၊ ေကာင္းတာကုိ ဘယ္လုိဆက္အားေပးျပီး မေကာင္းတာကုိ ဘယ္လုိ အျပဳသေဘာေဆာင္လာေအာင္ ပဲ့ကုိင္မလဲ ဆုိတာေတြ အရင္လုပ္ရပါတယ္။

ေမြးခါစကေန တစ္ႏွစ္သားအရြယ္

ကေလးေတြဟာ ေမြးခါစကေန တစ္ႏွစ္သားအရြယ္ကစျပီး ကုိယ္ခႏၶာ ဖြံ႔ျဖိဳးလာတာနဲ႔အတူ psychological development လည္း စေနပါျပီ။ အဲလုိအခ်ိန္မွာ ကေလးဟာ ယုယုယယ ေထြးေပြ႔မွဳရမယ္၊ ေခ်ာ့ျမဴမွဳရမယ္၊ ဆာတုိင္း ခ်ဳိခ်ဳိေသာက္ခြင့္ ရမယ္ဆုိရင္ သူ႔ရဲ႕စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာမွာ လုံျခဳံေႏြးေထြးမွဳနဲ႔ ယုံၾကည္မွဳ စျပီးရရွိသြားပါတယ္။

ဒီအရြယ္မွာ ဒီလုိျပဳစုယုယမွဳေတြ ေသခ်ာမရခဲ့တဲ့ ကေလးေတြဟာ ၾကီးတဲ့အထိ၊ ေလာကၾကီးနဲ႔ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ မယုံၾကည္မွဳ၊ ဘယ္သူက ငါ့ကုိ တုိက္ခုိက္မလဲ ဆုိျပီး သံသယျဖစ္မွဳေတြနဲ႔ ၾကီးျပင္းရပါေတာ့တယ္။ Erik Erickson ကေတာ့ဒီအဆင့္ကုိ stage of developing trust or mistrust လုိ႔သုံးပါတယ္။

ေနာက္တဆင့္ကေတာ့ (၂)ႏွစ္က(၃)ႏွစ္သား .... development of autonomy ကုိယ့္ကုိကုိယ္ အားကုိးစိတ္ စတင္ျဖစ္ေပၚတဲ့အရြယ္..

ဘာမဆုိ.. ကုိယ့္ဟာကုိယ္လုပ္မယ္.. ဆုိျပီးျဖစ္လာပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာ လူၾကီးက အရာရာ ဟုိမလုပ္နဲ႔ဒီမလုပ္နဲ႔ ခ်ဳပ္ခ်ယ္လြန္းရင္၊ စုိးရိမ္လြန္ အခ်စ္လြန္ျပီး ကုိယ္တုိင္ဘာမွေပးမလုပ္ဘဲ မိဘက အရာရာလုပ္ေပးေနရင္ ကေလးဟာ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ယုံၾကည္အားကုိးမွဳ မရွိေတာ့ပါဘူး။ အလြန္အကၽြံ လႊတ္ေပးရင္လည္း စည္းကမ္းမဲ့တဲ့ကေလး ျဖစ္လာတတ္တာမုိ႔ rules ဆုိတဲ့ ေဘာင္ေလးေတြ စျပီးခ်ေပးရပါတယ္။

ဥပမာ - ထမင္း၀ုိင္းမွာ ကုိယ္စားခ်င္တဲ့ဟင္း ကုိယ္တုိင္ထည့္စား.. ဒါေပမယ့္ ကုန္ေအာင္စားရမယ္.. စတဲ့ ကုိယ့္အလုပ္ကုိယ္ တာ၀န္ယူတဲ့စိတ္ ေမြးျမဴေပးရပါတယ္။ အလုိလုိက္လြန္ရင္ ငါဘာလုပ္လုပ္မွန္တယ္၊ ဘယ္သူမွမဟန္႔တားနဲ႔ ဆုိတဲ့ ငါတေကာစိတ္ဓာတ္ေတြ ၾကီးတဲ့အထိ ပါသြားပါလိမ့္မယ္။

terrible four

(၄)ႏွစ္သားအရြယ္ကုိေတာ့ terrible four လုိ႔ေခၚပါတယ္။ autonomy ရခ်င္တာ သိပ္မ်ားလာလုိ႔ ထိန္းရနဲနဲခက္လာျပီး စိတ္မလုိရင္ ေဒါသထြက္တာ စတာေတြျပတတ္လာပါျပီ။ လူၾကီးက သိမ္သိမ္ေမြ႕ေမြ႕နဲ႔ မထိန္းေက်ာင္းရင္ ၾကီးတဲ့အခါ အလုိမက် ရန္လုိတဲ့သူတေယာက္အျဖစ္ လူ႔ပတ္၀န္းက်င္မွာ အထီးက်န္တတ္ပါတယ္။

(၅)ႏွစ္က၁၀ႏွစ္ေက်ာ္

(၅)ႏွစ္က၁၀ႏွစ္ေက်ာ္အထိ... ဒီအရြယ္က်ေတာ့ ေက်ာင္းစေနျပီ။ ပတ္၀န္းက်င္က က်ယ္ျပန္႔ျပီး သင္ယူစရာေတြ မ်ားလာျပီေလ။ တံငါနားနီးတံငါ- အက်င့္ေတြ ကူးတတ္တဲ့အရြယ္ပါ။ Role model ဆုိတဲ့ ဖန္တီးရွင္တုိ႔၊ မင္းသားမင္းသမီးတုိ႔ စတာေတြအျပင္၊ အျပင္ေလာကမွာ ေတြ႕ရတာေတြထဲက ကုိယ္ၾကိဳက္ရာ လုိက္အတုယူခ်င္စိတ္ ေပါက္လာတဲ့အရြယ္ပါ။ ၾကီးရင္ ဘာလုပ္မယ္ စတဲ့ အေတြးေလးေတြ စေပၚလာျပီး ေကာင္းတဲ့ဘက္ကုိ လူၾကီးက ထိန္းညိွေပးရပါတယ္။ ေက်ာင္းရဲ႔ အမ်ားစုေပါင္းေဆာင္ရြက္မွဳေတြ၊ သေဘာတူမွဳ မတူမွဳစတဲ့ ကြဲျပားမွဳရွိတာေတြကုိ ျမင္လာ လက္ခံလာတဲ့ အရြယ္ပါ။ ဒီအရြယ္မွာ သူတုိ႔ေက်ာင္းမွာ ၾကဳံေတြ႕လာတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံေတြ မိဘကုိ ရင္ဖြင့္ခ်င္ၾကတယ္။ မိဘေတြက အလုပ္မ်ားလုိ႔ျဖစ္ေစ၊ ဂရုမစုိက္တဲ့အခါ ရင္ထဲမွာ ခံစားခ်က္ေတြ ျပည့္လာျပီး ေလာကကုိ မေက်နပ္စိတ္ အဆုိးျမင္စိတ္ေတြ ၀င္လာႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးကုိ ဒီအရြယ္မွာ ပုိဂရုစုိက္ျပီး မ်က္ႏွာရိပ္မ်က္ႏွာကဲ ခတ္တတ္ရပါတယ္။ သူ႕ရဲ႕စြမ္းေဆာင္မွဳ.. ဥပမာ - အတန္းထဲမွာ အဆင့္ေကာင္းတာ စတာကုိ ခ်ီးမြန္းေပးရပါတယ္။ ကေလးဆုိတာခ်ီးက်ဴးတာကုိဘဲၾကဳိက္တယ္၊ အျပစ္တင္ခံရတာကုိ မလုိလားပါဘူး။ အျပဳအမူတခုအတြက္ ခ်ီးက်ဴးခံရရင္ ဆက္ျပီး အဲဒါကုိ ထိန္းခ်င္ ႀကိဳးစားခ်င္လာၾကပါတယ္။

ဒီလုိ ငယ္စဥ္ဘ၀အဆင့္ဆင့္မွာ မိဘရဲ႕အခန္းက႑ဟာ သိပ္အေရးၾကီးပါတယ္။ ခ်စ္တတ္ဖုိ႔လုိပါတယ္။ မခ်စ္တတ္ရင္ ႏွစ္ရာေရာက္မွာပါ။ ေရွာင္ရမွာေတြက

(၁) overindulging အလြန္အကၽြံ အလုိလုိက္တာ... naughty boy, naughty girl ေတြျဖစ္လာေစပါတယ္။ အဲလုိ ကေလးေတြ ေဆးခန္းလာရင္ အရမ္းစိတ္ညစ္ရတယ္။ ကေလးေရ.. ပါးစပ္ကေလးဟေနာ္.. ဆုိရင္မဟဘူး။ တခ်ဳိ႕ ဆုိးလြန္းတဲ့ကေလးဆုိ ဆရာ၀န္ကုိရန္လုပ္တာ၊ တံေတြးနဲ႔ေထြးတာေတြ လုပ္တတ္ပါတယ္။ နယ္မွာတုန္းက သြားႏွဳတ္ရင္ ဒါးနဲ႔ထုိးမွာေနာ္..ဆုိျပီး ခဲခၽြန္ဒါးေလး ဖြက္ကုိင္လာျပီး ျခိမ္းေျခာက္တာ ခံရဖူးပါတယ္။ (၁၁)ႏွစ္ေလာက္ရွိတဲ့ကေလးပါ။ သိပ္ရန္လုိတဲ့ကေလးကုိ အဲဒီတၾကိမ္ဘဲ ၾကဳံဖူးပါတယ္။ ပါလာတဲ့လူၾကီးက ဆရာေရ.. သူနာမွာ ေၾကာက္လုိ႔လားမသိဘူး။ ျဖစ္ပါ့မလား စသည္ျဖင့္ ကေလးဘက္က ၀င္ေျပာေပးတတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒါဆုိ ပုိဆုိးေရာပါဘဲ။ ပုိဆုိးလာရင္ မိဘကုိ ကုသခန္းထဲ ေပးမ၀င္ဘဲခြဲထားရပါတယ္။ Rule ေတြေျပာျပရပါတယ္။ သား ဒီေဆးခန္းလာရင္ ဒီလုိလုပ္ရမယ္၊ အိမ္မွာလုိမရဘူး။ မျပီးရင္မျပန္ရဘူး၊ စသည္ျဖင့္ ေျပာျပရပါတယ္။ ေဘးမွာ ျငိမ္ျငိမ္ဆိမ္ဆိမ္ လိမၼာစြာနဲ႔ ကုသခံေနတဲ့ အရြယ္တူကေလးေတြကုိ role model အျဖစ္ျပျပီး အတုယူေစရပါတယ္။

(၂) overprotection အလြန္အကၽြံ ခ်ဳပ္ခ်ယ္တာ... Shy and timid ရွက္တတ္ ေၾကာက္တတ္တဲ့ ကေလးေတြ ျဖစ္လာေစျပီး လူေတာမတုိးပါဘူး။ ကုိယ့္ကုိကုိယ္ ယုံၾကည္မွဳမရွိဘဲ ေမေမ ဒီနားလာ.. လက္ကုိင္ထား.. ေၾကာက္တယ္ စသည္ျဖင့္ ေဆးခန္းမွာ ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲလုိကေလးမ်ဳိးက်ေတာ့ မိဘကုိအနားမွာ ေနေစျပီး၊ သူယုံၾကည္မွဳ ရလာေအာင္၊ ေဆးခန္းခုံက ခလုတ္ေလးေတြ ႏွိပ္ခုိင္း.. ေရပန္းေလးေတြပန္းခုိင္း၊ ေလေလး မွဳတ္ခုိင္း.. ကုိယ့္သြားကုိ မွန္နဲ႔ျပန္ၾကည့္ခုိင္းတာ စတာေတြနဲ႔ ျငင္ျငင္သာသာ စပ်ဳိးရပါတယ္။ တန္းျပီးေတာ့ သြားကုိ drill နဲ႔ သြားပုိးစားတာကုန္ေအာင္ ျခစ္တာ၊ ထုံေဆးထုိးတာ စတာေတြလုပ္ရင္ ကေလးေၾကာက္သြားျပီး ဆက္ကုလုိ႔ ေအာင္ျမင္မွာမဟုတ္ပါဘူး။ အတင္းဆက္ကုရင္လည္း ၾကီးတဲ့အထိ သြားကုဖုိ႔ဆုိ ေၾကာက္သြားတဲ့အထိ စိတ္အနာ ရတတ္ပါတယ္။

(၃) maternal anxiety အေမျဖစ္သူရဲ႕ စုိးရိမ္စိတ္လြန္ကဲမွဳ... ကေလးမွာလည္း စုိးရိမ္တတ္၊ ေၾကာက္တတ္တာမ်ဳိး ျဖစ္သြားပါတယ္။ ေၾကာက္စရာ အေတြ႕အၾကဳံေတြ၊ ေပ်ာ္စရာမေကာင္းတဲ့ အေတြ႕အၾကဳံေတြ ကေလးေရွ႕မွာ မေျပာဖုိ႔၊ စုိးရိမ္ပူပန္မွဳေတြ မျပဖုိ႔အေရးၾကီးပါတယ္။

ကေလးရဲ႕ ငယ္စဥ္ဘ၀ အေတြ႕အၾကဳံျဖစ္ေပၚတုိးတက္မွဳေတြဟာ ေနာင္လူၾကီးျဖစ္တဲ့အခ်ိန္မွာ ျဖစ္လာမယ့္၊ စိတ္ပုိင္းဆုိင္ရာ အမူအက်င့္ေတြကုိ လႊမ္းမုိး အက်ဳိးသက္ေရာက္တတ္တာမုိ႔ အေလးထားေပးၾကဖုိ႔ အသိမွ်ေ၀လုိက္ရပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Good Boy, Good Girl ...

သား လိမၼာ သမီး လိမၼာ

ကြၽန္ေတာ္ ငယ္ငယ္ အလုပ္သင္ ဆရာ၀န္ ဘ၀က ဆရာ အတၱေက်ာ္ ေရးတဲ႔ သားငယ္ သမီးငယ္ မ်ားကို ျပဳျပင္ ထိန္းေက်ာင္းနည္း ဆိုတဲ႔ စာအုပ္ကေလး ၀ယ္ဘူး ပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္နဲ႔မရဲ႔ ကိုယ္ပိုင္ စာၾကည္႔တိုက္ ေလးမွာ စာအုပ္ စံုေအာင္ ဆိုျပီး ပိုက္ဆံေလး ရွိလာရင္ ၀ယ္စု ေတာ႔တာ ပါပဲ။ မကေတာ႕ ဆရာမ ဂ်ဴး ရဲ႔စာအုပ္ေတြ ၾကိဳက္တယ္။ ကြၽန္ေတာ္က ဆရာ အတၱေက်ာ္ စာအုပ္၀ယ္ ေတာ႔ စီနီယာ အမ တစ္ေယာက္ က နင္တို႔က ကေလးယူဖို႔ ေ၀းေသးတယ္ တဲ႔။ ငါ႔ကို ေပးဆို ယူ သြား လိုက္တာ ျပန္မေပး ေတာ႔ဘူး။ တကယ္တမ္း ေျပာရရင္က ေလးေတြကို ပဲျပင္ ထိန္းသိမ္း ဖို႔ဆိုတာ မိဘျဖစ္မဲ႔ သူတိုင္း ေလ႔ လာ သင္႔ပါတယ္။

ကေလးေလး ေတြဆိုတာ ကိုယ္ပဲ႔ျပင္ ဆံုးမရင္ ဆံုးမသလို လူေတာ္ေလးေတြ ျဖစ္လာ နိဳင္ျပီး၊ ကိုယ္ မဆံုးမ မသြန္္သင္ တတ္ရင္ လည္း ကေလးဆိုး ေလးေတြ၊ လူရမ္းကား ေလးေတြ ျဖစ္လာ မွာပါပဲ။ ဆရာ အတၱေက်ာ္ရဲ႔ စာအုပ္ေလးက ေတာ႕ မရွိရွာ ေတာ႔ပါဘူး။ တစ္ေန႔က Webmed မွာ Discipline tactics ဆိုတဲ႔ ေဆာင္းပါေလး ဖတ္မိလို႔ ဘာသာျပန္ျပီး ေဖာ္ျပ လိုက္ပါတယ္။ မိဘ ေလာင္းလ်ာေတြ အတြက္ စိတ္င္စားစရာ ေဆာင္းပါေလး ျဖစ္လို႔ မွ်ေ၀ ေပးလိုက္ ပါတယ္။

Discipline စည္းကမ္း ဆိုတာ ဘာလဲ။

မိမိ ရင္ေသြးငယ္ ကို ဘယ္ဟာ ကေတာ႔ ေကာင္း တယ္၊ ဘယ္ ဟာက ေတာ့ မေကာင္းဘူး။ ဘယ္လို အျပဳအမူက လက္ခံနိဳင္ ေလာက္ တဲ႔ အျပဳအမူ ျဖစ္ျပီး ဘယ္လို အရာမ်ိဳး ကေတာ႔ မွားယြင္းတဲ႔ အျပဳအမူေတြ ျဖစ္တယ္ ဆိုတာ သင္ၾကား ျပသ ေပးတာ Discipline ပါပဲ။ ဆုေပး ဒဏ္ေပး စနစ္ ရွိရ ပါမယ္။ ေကာင္း တာ ေလးေတြ လုပ္ရင္ ဆုေပး ျပီး မေကာင္းတာ ကို လုပ္ရင္ အျပစ္ေပး ခံရမယ္ ဆိုတာ ရွင္းလင္း ေျပာၾကား ဖို႔ လိုပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္ ကေတာ႔ ခုထိ ကေလး မရွိေသး ေတာ႔ အေတြ႕ အၾကံဳေတာ႔ မရွိပါဘူး။ ကေလး ေတြကို စည္းကမ္းေတြ သတ္မွတ္ဖို႔ ဆိုတာ ထင္သေလာက္ ေတာ႔ မလြယ္ကူ လွပါဘူ။

တခ်ိဳ႔ လံုး၀ နားမ ေထာင္ ဂ်စ္ကန္ကန္ ေလးေတြ ေတြ႔ဘူး ပါတယ္။ အာခံတဲ႔ ကေလး ေတြေပါ႔။ အထူးသျဖင္႔ သူတို႔ကို အရမ္းအလို လိုက္ တဲ့ သူရွိရင္ အာကိုးနဲ႔ အာခံ တတ္ပါတယ္။ ဥပမာ အေမက စည္းကမ္း ေတြ ထုတ္ေန ေပမယ္႔ အေဖက အလို လိုက္ ေနရင္ အေဖ အား ကိုးနဲ႔ ဂ်စ္ကန္ကန္ လုပ္တတ္ ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔ မိဘေလာင္း လ်ာ ေတြ အေနနဲ႔ ကေလး ယူေတာ႔မယ္ ဆို ကတည္းက ၾကိဳတင္ တိုင္ပင္ သင္႔ပါတယ္။ ဘယ္လို ထိန္းေက်ာင္း ပဲ႔ျပင္ ၾကမလဲ ဆိုတာ ၾကိဳတင္ တိုင္ပင္ သင္႔ပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႔ ကေလးေတြ ၾကေတာ႔ ျပန္ မေျပာ၊ နားမေထာင္ ေလးေတြ၊ ဘယ္ကေန တတ္ လာတယ္ မသိ၊ ငယ္ငယ္ ရြယ္ရြယ္နဲဲ႔ ျပန္မေျပာ၊ နားမေထာင္ အက်င္႔ေလး ေတြ ေတြ႔ရ တတ္ပါတယ္။ ျဖစ္နိဳင္တာ ေတာ႔ အေဖေတြ ဆီက အတု ယူတယ္ ထင္ပါတယ္ဗ်ာ။

မိဘေတြရဲ႔ အဓိက တာ၀န္က ရင္ေသြးငယ္ ေလးေတြ ကိုယ႔္ကိုယ္ကို တန္ဖိုး ထားတတ္ လာေအာင္၊ ၾကီးသူ ကိုရိုေသ၊ ရြယ္တူကို ေလးစား၊ ငယ္သူကိုသနား တတ္ လာေအာင္၊ ကိုယ္႔အားကိုယ္ ကိုးျပီး ၾကိဳးစား တတ္ လာေအာင္ သင္္ၾကား ေပးရပါမယ္။ အဖိုး၊ အဖြား၊ ဦးေလး၊ အေဒၚ ေတြနဲ႔ စာသင္ေက်ာင္း ေတြ မွာ သင္္ၾကား ျပသ ေပမယ္႔ တာဝန္ အရွိဆံုး သူေတြ ကေတာ႔ လက္ဦး ဆရာျဖစ္ တဲ႔ မိဘ ႏွစ္ပါးပါပဲ။ ဒါေၾကာင္႔ သားသမီး မေကာင္း မိဘေခါင္း လို႔ ဆိုၾကတာ ေပါ႔။

သားသမီး ေတြကို စည္းကမ္းနဲ႔ ထိန္းတယ္ ဆိုတဲ႔ ေနရာမွာ မိဘ (၃) မ်ိဳးခဲြျခား သတ္မွတ္ထား ပါတယ္။ မွတ္သား စရာပါပဲ။

(၁) An authoritative parent

ဒီလို မိဘ ေတြကေတာ႔ သားသမီး ေတြနဲ႔ပက္သက္ျပီး စိတ္ကူး အိမ္မက္ ေကာင္းေကာင္း ေလးေတြ ရွိပါတယ္။ အျပဳအမူပိုင္း ဆိုင္ရာ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းေတြ သတ္မွတ္ ရာမွာ ေပ်ာ႕ေျပာင္းျပီး စိတ္ရွည္ ၾကပါတယ္။ ေကာင္းရင္ ဘာ႔ေၾကာင္႔ ေကာင္းတယ္၊ မေကာင္းဘူး ဆိုရင္ လည္း ဘာ႔ေၾကာင္႔ မေကာင္းဘူး ဆိုတာ ရွင္းျပတတ္ ၾကပါတယ္။ အေမရိကန္ စိတ္ က်န္းမာေရး အဖြဲ႔ ကေတာ႔ ဒီလိုမိ ဘမ်ိဳး ကို နံပါတ္ (၁) ေပးထားပါတယ္။

(၂) An authoritarian parent

သူတို႔ မွာလည္း စိတ္ကူး အိမ္မက္ေလးေတြရၾကပါ တယ္။ ငါ႔သားေလး ကို လိမၼာေအာင္ သြန္သင္မယ္။ ငါ႔သမီးေလးကို ယဥ္ေက်း ေအာင္ ဆံုးမမယ္ ဆိုတာ မ်ိဳးေပါ႔။ ဒါေပမယ္႔ စိတ္ရွည္ သီးခံမွဳ အားနည္း ပါတယ္။ “သမီး ဒါကို လုပ္ရမယ္။ ျပန္မေမးနဲ႔။ အေမခိုင္းတဲ႔ အတိုင္းသာ လုပ္” ဆိုတာ မ်ိဳးေပါ႔။ သူတို႔က ေတာ႔ နံပါတ္ (၂) အမ်ိဳးအစား မိဘေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

(၃) A permissive parent

သူတို႔ကေတာ႔ နံပါတ္(၃) နဲ႔ ေနာက္ဆံုး ေနရာမွာ ရွိပါ တယ္။ သားသမီးနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ရည္မွန္းခ်က္၊ ေမွ်ာ္လင႔္ခ်က္ မရွိၾက ပါဘူး။ စည္း မ်ဥ္း စည္းကမ္း ေတြနဲ႔ ပဲ႔ျပင္ ထိန္းေက်ာင္း ရေကာင္း မွန္းလည္း မသိၾက ပါဘူး။ ကြၽန္ ေတာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ဒီလို မိဘ (၃) မ်ိဳးလံုး ကို ေတြ႔နိဳင္ ပါတယ္။ ကိုယ္လည္း မိဘ ျဖစ္လာတဲ႔ တစ္ေန႔ က်ရင္ ဘယ္လို မိဘမ်ိဳး ျဖစ္ခ်င္ သလဲ၊ ျဖစ္သင္႔ သလဲ ဆိုတာ ၾကိဳတင္ ဆံုးျဖတ္ ထားၾကပါစို႔ …

ခုဆက္ျပီး စည္းကမ္း သတ္မွတ္တဲ႔ နည္းစနစ္ ေလးေတြ အေၾကာင္း ဆက္ခ်င္ ပါတယ္။ ဒီေနရာ မွာလည္း အေပၚမွာ ေဖာ္္ျပခဲ႔ တဲ႔ မိဘ အမ်ိဳးအစား၊ ကေလးေတြ ရဲ႔ လိမၼာ ေရးျခား ရွိမွဳ၊ အသက္ အရြယ္၊ မေကာင္းတဲ႔ အမူ အက်င္႔ အမ်ိဳးအစား ေပၚ မူတည္ ျပီး စည္းကမ္း သတ္မွတ္ပံု ေလးေတြ ကြဲျပား တတ္ပါတယ္။

ေကာင္းတာ ေလးေတြ လုပ္ရင္ ခ်ီးက်ဴး ပါ။

ကိုယ္႔ရင္ေသြး မွာ ေကာင္းတဲ႔ အမူ အက်င္႔ေလး ေတြ ရွိရင္ ထုတ္ေဖာ္ ခ်ီးက်ဴးဖို႔ ၀န္မေလး သင္႔ပါဘူး။ ခ်ီးက်ဴး ခံရျပီး ဆိုတာ နဲ႔ သူတို႔ေလးေတြ ဒီအမူအက်င္႔ေကာင္း ေတြကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္း သြားၾက ပါလိမ္႔မယ္။

မေကာင္းတဲ႔ အက်ိဴးဆက္ ေလး ေတြကို ခံစား ပါေစ။

သူတို႔ေလး ေတြမဟုတ္တာ လုပ္ရင္ ဘာျဖစ္မယ္ ဆိုတာကို သိေအာင္လုပ္ ျပရပါမယ္။ ဥပမာ အရုပ္ ကို ခ်ိဳးပစ္တယ္ ဆိုပါ စို႔။ ဆူတာ ရိုက္တာ မလုပ္ပါနဲ႔။ အသစ္လည္း ၀ယ္မေပး ပါနဲ႔။အရုပ္နဲ႔ ကစား ခ်င္တဲ႔အခါ သူသိ ပါလိမ္႔မယ္။ ငါ ခ်ိဳးပစ္ရင္ ငါပဲ ဒုကၡ ေရာက္ပါ လား ဆိုတာ သူသိပါေစ။ သတိ အတန္တန္ ေပးတာ နားမေထာင္ တဲ႔ ကေလး ေတြမွာ ဒီနည္း ေလးက ထိေရာက္ တတ္ပါတယ္။ အေရး ၾကီး တာက အႏၱရာယ္ မျဖစ္ ဖို႔ေတာ႔ လိုပါတယ္။ မီးပူကို ကိုင္ဖို႔ ၾကိဳးစား ေနတဲ႔ ကေလးကို အေၾကာင္း သိေအာင္ လႊတ္ေပး လိုက္မယ္ ဆိုတာမ်ိဳး မလုပ္ရပါဘူး။ အႏၱရာယ္ မျဖစ္ ေအာင္ေတာ႔ ထိန္း ရပါမယ္။

လက္ခံဖြယ္ ေၾကာင္းက်ိဳး ဆက္မ်ား

ေနာက္တစ္မ်ိဳး ကေတာ႕ Logical consequences ေလးေတြပါ။ ဒါကို မလိုက္နာရင္ ေတာ႔ ဒီလိုျဖစ္မယ္ ဆိုတာ ၾကိဳေျပာ ရပါမယ္။ ဥပမာ သား မင္းအရုပ္ေတြ ကစားျပီး ရင္သိမ္း ရမယ္၊ ဒီတစ္ခါ ၾကမ္းျပင္ေပၚမွာ ျပန္႔ၾကဲေန ရင္ေတာ႔ ေမေမ တစ္ပါတ္တိတိ သိမ္းထားမယ္ ဆိုျပီး ၾကိဳတင္ သတိေပး ရပါမယ္။ နားမေထာင္ ရင္လည္း တိတိ က်က် လုပ္ရပါမယ္။ မ်က္ရည္ေလး တစ္စက္ က်ရံုနဲ႔ အေလ်ာ႔ေပး လိုက္ တာမ်ိဳး မလုပ္ရ ပါဘူး။ မ်က္ရည္ က်ရင္ ရတယ္ ဆိုတာ သိသြားပါ လိမ္႔မယ္။

တားျမစ္ပိတ္ပင္ျခင္း။

တစ္ခါ တစ္ေလေတာ႔ အက်ိဳးဆက္ ေတြ ကို ေပးမ ေတြ႕ နိဳင္တာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒီလို အခါမ်ိဳး မွာေတာ႔ တားျမစ္ ပိတ္ပင္တဲ႔ နည္း ေလးေတြ သံုးရပါမယ္။ ဆိုၾကပါစို႔ ... အလယ္တန္း ေက်ာင္းသား တစ္ေယာက္၊ အိမ္စာေတြကို မလုပ္ဘူး။ တီဗီ ေရွ႔မွာ ပဲ ဂိမ္းေဆာ႔ ေနတယ္ ဆိုရင္ ေဆာ႔ပါေစ။ စာေမးပြဲ ေရာက္ရင္ သိလိမ္႔ မယ္ ဆိုျပီး လြတ္ ထားလို႔ မရပါဘူး။ ဂိမ္းစက္ကို ထိုက္သင္႔တဲ႔ အခ်ိန္ အတိုင္း
အတာ အထိ သိမ္းထား ရပါမယ္။ ေက်နပ္ ေလာက္မွ ျပန္ျပီး ခြင္႔ျပဳ ရပါမယ္။

က်ဥ္ထားျခင္း။ (Time out )

မဟုတ္တာ လုပ္လာရင္ ဒီနည္း ေလးလည္း ေကာင္းပါတယ္။ ေနရာေလး ကိုေတာ႔ ၾကိဳတင္ စီစဥ္ ထားရ ပါမယ္။ ဆိတ္ျငိမ္ျပီး ပ်င္းရိ ျငီးေငြ႔ဖြယ္ ေကာင္းတဲ႔ ေနရာကို ေရြးရ ပါမယ္။ အိပ္ယာလို အလြယ္တကူ အိပ္ေပ်ာ္မယ္႔ ေနရာမ်ိဳး၊ မီးဖို၊ ေရခ်ိဳးခန္းလို အႏၱရာယ္ ရွိတဲ႔ေန
ရာမ်ိဳး ေတြ မျဖစ္ရ ပါဘူး။ ကေလး က လည္း သူ႔ကို ဘာလို႔ ဒီလို အျပစ္ ေပးရတယ္ ဆိုတာ နားလည္ သိတတ္တဲ႔ အရြယ္ျဖစ္ ရပါမယ္။ အၾကာၾကီးလည္း မလုပ္သင္႔ ပါဘူး။ ၂-၃ မိနစ္ ေလာက္ဆို လုံေလာက္ ပါျပီ။ အသက ္၂-၃ ႏွစ္ အရြယ္ ကေလး ေတြမွာ အလုပ္ျဖစ္ ပါတယ္။ သူတို႔ ေလးေတြက မိဘ နဲ႔ ခြဲေန ရရင္ အရမ္း ၀မ္းနည္း တတ္လို႔ တစ္ခါေလာက္ လုပ္ျပ လိုက္တာနဲ႔ မွတ္သြား တတ္ၾက ပါတယ္။

ရိုက္ႏွက္ ဆံုးမျခင္း။
ဒီနည္း ကိုေတာ႔ ကေလး စိတ္ပညာရွင္ေတြ ကအားမေပး ၾကပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္လည္း အားမေပး ပါဘူး။ တစ္ခ်ိဳ႔ မိဘေတြက ေျပာ
တတ္ ပါတယ္။ အသားေလး နာမွ မွတ္တာ တဲ႔။ ရိုက္ႏွက္ ဆံုးမျခင္း ရဲ႔ အျပစ္ ေတြ က ေတာ႕ _

(၁) ကေလးက ပိုမို ဆိုးသြမ္း လာျခင္း၊ ၾကမ္းတမ္း လာျခင္း
(၂) လက္လြန္ သြားရင္ ကေလးကို ထိခိုက္ နိဳင္ျခင္း
(၃) ကိုယ္ခ်စ္တဲ႔ သူ တစ္ေယာက္ကို ကိုယ္ခႏၶာ နာက်င္ ထိခိုက္ေအာင္ ရိုက္ႏွက္ျခင္း ဟာ သာမန္ပဲလို႔ ကေလး စိတ္မွာ စြဲထင္ သြားျခင္း

စည္းကမ္းေတြ ထုတ္ျပီး ရင္လည္း Maintain လုပ္ဖို႔ အေရးၾကီး ပါတယ္။ ကိုယ္႔က ေလး ဘယ္လို ကေလးမ်ိဳး လည္း ဆိုတာ သိဖို႔ လို ပါတယ္။ ကေလးမွာ ရွိတဲ႔ လိမၼာ ယဥ္ေက်းတဲ႔ အျပဳအမူ ေလးေတြကို ေဖာ္ထုတ္၊ သူမွာရွိတဲ႔ အရည္ အခ်င္း ေတြကို ေျမေထာင္ ေျမွာက္ ေပး ရပါမယ္။ ဒါေလးေတြကို ကိုယ္႔ ရဲ႔ စညး္ကမ္း ေဘာင္ေလးနဲ႔ ထိန္းေပး ရ ပါမယ္။ ဂီတ ၀ါသနာရွင္ ကေလးကို ဆရာ၀န္ ျဖစ္ေအာင္ အတငး္ ဇာတ္သြင္းဖို႔ ၾကိဳးစား ရင္ေတာ႕ မွားပါ လိမ္႔မယ္။

အရြယ္ေရာက္ျပီး ကေလးေတြ ကိုေတာ ႔ စည္းမ်ဥ္း စည္းကမ္းနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ပါ၀င္ခြင္႔ ေပးရ ပါမယ္။ သူလိုက္နာ နိဳင္ရင္ဘာ ဆု လိုခ်င္လည္း၊ မလိုက္နာရင္ ဘယ္လို အျပစ္ေပးတာ ခံခ်င္လည္း ဆိိုတာၾကိဳ ေမး နိဳင္ပါတယ္။ ကေလးကို ေလးစား ရပါမယ္။ Behave the way you want your child to behave. ကေလး ဆိုတာ မိဘကို အတုခိုး တာပါပဲ။ ကိုယ္ကလည္း စံနမူနာျပ ေနျပဖို႔ လိုပါတယ္။ ကေလးကို ေဆးလိပ္ မီးညိွခိုင္းတဲ႔ မိဘက “ေဆးလိပ္ ေသာက္ရင္ ေတာ႔လား ... ငါနဲ႔ ေတြ႔မယ္”လို႔ ေျပာ မထြက္ သင္႔ပါ ဘူး။ အရက္ ၀ယ္ခိုင္းျခင္း၊ ေဆးလိပ္ မီးညွိ ခိုင္းျခင္း စတဲ႔ ကေလးကို မေလးစားတဲ႔ အျပဳ အမူေတြ မလုပ္သင္႔ ပါဘူး။ အျပစ္ ေပးတာ ျပီးရင္ေတာ႔ ကေလးကို သူရဲ႔ မူလ အခြင့္ အေရးေတြ ျပန္ေပး ရပါမယ္။ ေနာက္ မလုပ္ေတာ႔ ပါဘူး (၃) ၾကိမ္ေအာ္ ဆ ိုတာ မ်ိဳးထက္ ဘာေၾကာင္႔ သားကို ဒီလို အျပစ္ ေပးရတယ္၊ ဘယ္လို လိမၼာေအာင္ ေနရမယ္ ဆိုတာ ရွင္းျပ ရပါမယ္။ ကေလး မလုပ္နိဳင္ တဲ႔ အျပစ္ေတြ မေပးဖို႔ လိုပါမယ္။ သင္႔ေတာ္တဲ႔ အျပစ္ေပး နည္းေတြ ျဖစ္ဖို႔လို ပါတယ္။

ကေလးရဲ႔ အျပဳအမူ ေတြနဲ႔ပက္ သက္ျပီး ဘာေၾကာင္႔ သူ ဒီလို လုပ္ရတယ္ ဆိုတာ ေလ႔လာဖို႔ လိုပါတယ္။ ဥပမာ ... အေဖနဲ႔ အေမ တက်ီက်ီ ရန္ျဖစ္ ေနလို႔ ကေလး စိတ္ထိခိုက္ ရာက ဒီလို အျပဳအမူ ဆိုးေတြ လုပ္လာတယ္ ဆိုရင္ အေဖနဲ႔ အေမမွာ အျပစ္ ရွိပါတယ္။ သူခ်စ္တဲ႔ အတန္း ေဖာ္ သူငယ္ခ်င္း ေတြ နယ္ ေျပာင္း သြားလို႔ စိတ္ထိခိုက္ ေနတယ္ ဆိုရင္ လည္း နားလည္ သေဘာ ေပါက္ေအာင္ ရွငး္ျပဖို႔ လိုပါတယ္။ ကေလးရဲ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ အေၾကာင္းလည္း သိထား သင္႔ပါတယ္။ ေက်ာင္းမွာဆရာ တာ ၀န္ ဆိုျပီ လႊတ္ ထားလို႔ မရပါဘူး။ ကေလးနဲ႔ ပက္သက္သ မွ် အရာ အားလံုးဟာ မိဘနဲ႔ သက္ဆိုင္ ပါတယ္။ ကိုယ္က အမွား လုပ္မိ ရင္လည္း ကေလးကို ေတာင္းပန္ ရပါမယ္။ သင္႔က ေလးကိုျပဳျပင္ ထိန္းေက်ာင္းလို႔ မရနိဳင္ ေတာ႔ဘူး ဆိုရင္ေတာ႔ က ေလး ဆရာ၀န္ ဆီကို သြားျပဖို႔ တိုက္တြန္း လိုပါတယ္။ စကားမစပ္ သင္႔ ကေလးမွာ ေအာက္ပါ လကၡဏာ ေတြ ေတြ႔ ေနရ ရင္ေတာ႔ စိတ္ေရာဂါ ဆရာ၀န္နဲ႔ ျပသ သင္႔ပါတယ္။

(၁) ဘယ္လိုပင္ ဆံုးမပါေစ၊ လူၾကီးမိဘ၊ ဆရာသမား မ်ားကို မေလးစားျခင္း
(၂) ၾကမ္းတမ္း ခက္ထန္ျခင္း၊ ပစၥည္း ကိရိယာ မ်ားကို ဖ်က္ဆီး ျပစ္တတ္ျခင္း
(၃) စိတ္ဓါတ္က်တဲ႔ ေရာဂါ လကၡဏာမ်ား ေတြ႔ရျခင္း
(၄) စိတ္ၾကြ မူးယစ္ေဆး၀ါး မ်ားသံုးစြဲျခင္း
(၅) မိသားစု အတြင္းမွာ အံ၀င္ခြင္က် လံုးဝ မျဖစ္ေတာ႔ျခင္း

ဖတ္ရတာ လည္း ပ်င္းေန ေလာက္ျပီ။ မိဘျဖစ္ျပီး သား အကိုအမ ေတြကိုလည္း ေ၀ဖန္ ေပးဖို႔ ဖိတ္ေခၚ ပါတယ္။

ခ်မ္းေျမ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ မိသားစု ေလးေတြ ပိုင္ဆိုင္ ႏိုင္ပါေစဗ်ာ။

Read More...

Collapse...