Sunday, December 23, 2007

Gum Bleeding

သင့္သြားဖံုးဟာ အလိုလိုေနရင္း ဒါမွမဟုတ္ သင္သြားတိုက္ရင္း ေသြးထြက္လာခဲ့မယ္ ဆိုရင္ သြားဖံုး ေသြးယိုစိမ့္တယ္လို႕ ဆိုနိုင္ပါျပီ။

တကယ္လို႕မ်ား သင့္သြားဖံုးမွာ ေသးြယိုစိမ့္လာျပီဆိုရင္ ေအာက္ပါေမးခြန္းမ်ားကို ေျဖၾကားသင့္ပါတယ္။

၁။ သင့္သြားဖံုးမွ ေသြးယိုစိမ့္ေနတာ ဘယ္ေလာက္ၾကာေနျပီ ျဖစ္ပါသလဲ။

သင့္အေျဖဟာ သင့္ခံစားေနရတဲ့ ေရာဂါဟာ နာတာရွည္လား ။ အခုမွ ျဖစ္ေပၚတာလားဆိုတာ သင္ခဲြျခား သိလာပါလိမ့္မယ္။

၂။ သင့္သြားဖုံုးမွ ေသြးယိုမႈ ျဖစ္ပြားေအာင္ သင့္မွာ ထိခိုက္ဒါဏ္ရာရရွိဖူးပါသလား။

တကယ္လို႕ သင့္မွာ အဲလို ထိခိုက္ဒါဏ္ရာ မရွိခဲ့ဖူးဆိုရင္ အလုိအေလွ်ာက္ျဖစ္တတ္တဲ့ အျခားေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားကို ထည့္စဥ္းစားရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။


၃။ တျခားေနရာမွ အလိုအေလွ်ာက္ ေသြးယိုစိမ့္ေသာ လကၡဏာမ်ားကို သင္ခံစားေနရပါသလား။

ဥပမာ၊ ႏွာေခါင္း ေသြးလွ်ံျခင္း၊ အေရျပားတြင္ ေသြးေခ်ဥလြယ္ျခင္း၊ သင့္ရဲ့ အဆစ္မ်ား ေယာင္ယမ္းေနျခင္း၊ စသည့္တို႕ ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင့္မွာ ေသြးႏွင့္ဆိုင္တဲ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ေရာဂါရွိမရွိကို ေသခ်ာ စစ္ေဆးဖို႕ လိုတယ္ဆိုတာ ျပတာပါပဲ။

၄။ အခုလို မျဖစ္ခင္မွာ သင့္မွာ လည္ေခ်ာင္းနာခဲ့ဖူးပါသလား။

လည္ေခ်ာင္းနာတာ ဒါမွမဟုတ္ တျခား ဗိုင္းရပ္စ္ ေရာဂါပိုးတခုခု တကယ္လို႕ ျဖစ္ခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ ခႏၶာကိုယ္ရဲ့ ခုခံအားစနစ္ကတဆင့္ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ ေရာဂါရွိမရွိကို ေသခ်ာစစ္ဖို႕လိုပါတယ္။

၅။ သြားနဲ႕ခံတြင္းက်န္းမာေရးနဲ့ ပတ္သတ္ျပီး သင့္ရဲ့ သြားဆရာ၀န္ကို ေနာက္ဆံုးဘယ္ အခ်ိန္က ျပခဲ့ ပါသလဲ။

မွန္မွန္ျပသခဲ့ပါသလား။ သြားပိုးစားေနတာရွိပါသလား ။ တကယ္လို့ အဲဒါေတြ ကို မွန္မွန္မလုပ္ခဲ့မိဘူး။ သြားပိုးစားတာေလးေတြ ရွိေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့သင့္မွာ သြားဖံုးေယာင္တဲ့ေရာဂါ ကို ေသခ်ာစစ္ေဆးဖို႕ လိုပါတယ္။

တခါတေလမွာ တျခားေသာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကလည္း သင့္ေရာဂါ ကိုေတြ႕ရွိဖို႕ အကူအညီ ေပးတတ္တာေၾကာင့္ ဒီေရာဂါလကၡဏာေလးေတြ ရွိမရွိကို သင္စစ္ေဆး ၾကည့္ေစခ်င္ပါတယ္ ။

၁။ ေသြးေျခဥလြယ္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းေသြးယိုျခင္း၊ မိန္းကေလးမ်ားတြင္ ရာသီလာေသာ ပမာဏမ်ားေနတတ္ျခင္း စတာေတြဟာ ေသြးမတိတ္တဲ့ေရာဂါျဖစ္ဖို႕ မ်ားတဲ့ လကၡဏာ တခ်ဳိ႕ပါပဲ။

၂။ ေမာပန္းလြယ္ျခင္း၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့က်လာျခင္း၊ ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ျခင္း၊ ညဖက္ေခၽြးထြက္ျခင္း စတာေတြကေတာ့ Lymphoma နဲ႕ ေသြးကင္ဆာလို ေရာဂါမ်ဳိးမွာ ပိုမိုေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။

၃။ သြားဖုံးမွာ အနာရွိျခင္းကေတာ့ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္တဲ့ေရာဂါ လကၡဏာ တခုပါပဲ။

၄။ အေရျပားမွာ အစက္အေပ်ာက္ေတြကို ေတြ႕လာရမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေသြးမတိတ္တဲ့ ေရာဂါတခ်ဳိကို စဥ္းစားရပါလိမ့္မယ္။

၅။ အာေခါင္ေျခာက္ျခင္း ကေတာ့ ဆီးခ်ဳိေရာဂါ၊ တခ်ဳိ႕ေသာေဆးမ်ား ၊ ေသြးအားနည္းျခင္း၊ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါ စသည္တို႕တြင္ေတြ႕ရတတ္ျပီး ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းေၾကာင့္ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းကို အားေပးေစပါတယ။္

ဘာ့ေၾကာင့္လဲ…

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းဟာ သြားဖံုးေၾကာင့္ျဖစ္ေသာေရာဂါ အျပင္ အျခားေသာ အေၾကာင္း အရာမ်ားေၾကာင့္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အျခာအေၾကာင္းအရာ မ်ားကိုလည္း ရွာေဖြ ကုသသင့္ပါတယ္။ သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့

o သြားဖံုးေယာင္ျခင္း

o သြားဖံုးတြင္ေရာဂါတခုခုရွိျခင္း

o ေသြးမတိတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားေၾကာင့္ျဖစ္ျခင္း

o ေသြးကင္ဆာ

o ကိုယ္၀န္ရွိစဥ္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

o ဗိုက္တာမင္ စီႏွင့္ အျခားဗိုက္တာမင္မ်ား ခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း

o သြားပိုးစားျခင္းမွ တဆင့္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

o ပါးစပ္အတြင္း ပိုး၀င္ျခင္း

o အရက္ေသစာ ေသာက္စားေသာ လူမ်ားတြင္ သြားဖံုးေသြးယိုျခင္း

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ အခ်ဳိ ဓါတ္မ်ားစြာပါ၀င္ေသာ အစာမ်ားကုိစားေသာက္ျခင္း၊ သြားပံုမွန္မတိုက္ျခင္း သို႕မဟုတ္ ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးကို ေသခ်ာ မလုပ္ျခင္းမ်ားဟာ သြားမ်ားနဲ့ သြားဖံုးမ်ား ပတ္၀န္းက်င္မွာ စားကၽြင္းစားက်န္စုမႈကို အားေပးပါတယ။္ အခ်ိန္ၾကာလာတာနဲ့အမွ် ဘက္တီးရီးယားမ်ား ခိုေအာင္ဖို႕ ေနရာ တခုအျဖစ္ တည္ရွိကာ သြားဖံုးေယာင္ျခင္းကို အားေပးပါတယ္။

ကိ္ုယ္၀န္ေဆာင္ မိခင္ေတြမွာ ေဟာ္မုန္းေျပာင္းလဲမႈေၾကာင့္ သြားဖံုးတြင္ရွိေသာ အသားစမ်ား ေလ်ာ့ရဲကာ ေပ်ာ့ေျပာင္းလာျခင္း၊ ေသြးေလွ်ာက္မ်ားလာျခင္းတို႕ေၾကာင့္ သြားဖံုးေသြးယိုတာျဖစ္တတ္ပါတယ္။

စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားျခင္း ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း၊ အစာအဟာရ မွ်တစြာ စားေသာက္မႈ မရွိျခင္းတို႕ကလည္း သြားဖံုးေသြးယိုျခင္းကို ပိုမိုျဖစ္ေစပါတယ္။

ဆီးခ်ဳိေ၀ဒနာရွင္မ်ား ဆီးခ်ဳိေရာဂါ ထိန္းသိမ္းမႈအား နည္းလွ်င္ သြြားဖံုး ေသြးယိုျခင္း ျဖစ္နုိင္သလို၊ တခ်ဳိ႕ေသာ ေဆးမ်ားကလည္း သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ျခင္းျဖစ္နိုင္ပါတယ္။

သင္ဘယ္လိုခံစားလာရမလဲ ။

ေရာဂါတခုခုရွိျပီဆုိရင္ေတာ့ သြားဖံုးေတြဟာ နီျပီးေယာင္လာပါတယ္။ ေနာက္ သြားတိုက္တဲ့ အခါ ေသြးထြက္လာတတ္ပါတယ။္ သြားဖံုးေယာင္လာတာကို ေသခ်ာ မကုရင္ေတာ့ အနီးနားမွာရွိတဲ့ အသားမွ်င္ေတြနဲ့ အရြတ္ေတြကိုပါ ထိခိုက္ေစျပီး သြားယိုင္နဲ့တာေတြ၊ သြားနဲ့ သြားဖံုးၾကားမွာ အေခါင္းေပါက္ျဖစ္လာေတြ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာ သြားကၽြတ္ထြက္တာ၊ သြားဖံုးမွာ အနာျဖစ္တာေတြ အထိျဖစ္တတ္ပါတယ္။

သြားဖံုးမ်ား ေယာင္ေနျခင္း ဟာ ေသြးကင္ဆာ၊ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မ်ား၊ ဗိုက္တာမင္စီ ခ်ဳိတဲ့သူမ်ား ၊ သြားဖံုးႏွင့္ သြားေျခေယာင္ေသာ သူမ်ားတြင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ေဗလံုး

Hodgkin lymphoma ၊ ေသြးကင္ဆာ ၊ Lupus erythemtosus ၊ ေသြးမတိတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ၊ ရိုးတြင္းခ်ဥ္စီမွာ ေသြးနွင့္ဆိုင္ေသာ ပစၥည္းမ်ား မထုတ္လုပ္နိုင္ေသာ ေသြးအားနည္းေရာဂါမ်ားတြင္ ေဗလံုးၾကီးေနတတ္ပါတယ္။

ေသြးေခ်ဥျခင္း

အေၾကာင္းအမ်ဳိးမ်ဳိးေၾကာင့္ ေသြးတိတ္ေစေသာ အရာ ( platelets ) နည္းေနေသာ အေျခအေနမ်ားတြင္ ခႏၶာကိုယ္အနွ့ံအျပား၌ ေသြးေျခဥကေလးမ်ား (အနီေရာင္ အစက္အေပ်ာက္ ကေလးမ်ား ) ထြက္တတ္ပါတယ္။

ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္မ်ား

သြားဖံုးမွာသာမက တျခားေနရာမ်ားကပါ အလုိအေလွ်ာက္ ေသြးထြက္ေနျပီးဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ မိသားစု ဆရာ၀န္နဲ့ တုိင္ပင္သင့္ပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ သြားဖံုးတခုတည္းက ေသြးထြက္ေနတယ္ဆိုရင္ေတာ့ သြားႏွင့္ခံတြင္းကို ေကာင္းမြန္သန္႕ရွင္းေအာင္ထားတာဟာ သြားေသြးယိုစိမ့္တာကို ကာကြယ္ဖို႕နဲ့ကုသဖို႕ အေကာငး္ဆံုး နည္းလမ္းတရပ္ပါပဲ။ ဒါေၾကာင့္ သင့္ရဲ့သြားေတြကို သြားတိုက္ေဆးနဲ႕ မနက္တၾကိမ္ ၊ ညအိမ္ရာ၀င္တၾကိမ္ အနည္းဆံုးတိုက္သင့္ျပီး တၾကိမ္တိုက္လွ်င္လည္း နွစ္မိနစ္ခန္႕ၾကာေအာင္ တိုက္ေပးရပါမယ္။

သြားတိုက္တဲ့အခါ သင့္သြားဖံုးေတြ ေသြးထြက္တာတတ္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ သင္သြားတိုက္တာ ၾကမ္းမၾကမ္း၊ သင့္ရဲ့ သြားဖံုးေတြကိုၾကြတက္လာေစျပီး ေအာက္က သြားေျခေတြ ေပၚလာေအာင္ သင္္တိုက္မိသလား ဆိုတာကို အနည္းငယ္ စမ္းစစ္ဖို႕လိုပါလိမ့္မယ္။ တကယ္လို႕ျပဳမူမိခဲ့မယ္ ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီအက်င့္ကေလးကို ေဖ်ာက္ျပီး မွန္ကန္တဲ့ သြားတိုက္နည္းအတိုင္း တိုက္သင့္ပါတယ္။

သြားတိုက္ျခင္းက သြားမ်ားကို သန္႕ရွင္းေစဖို႕ တခုတည္းေသာ နည္းလမ္းျဖစ္သလို သြားမ်ားၾကားကို သန္႕ရွင္းဖို႕လည္း အလြန္ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သြားမ်ားၾကားကို သန္႕ရွင္းေစဖို႕ သြားၾကားထိုးတဲ့ၾကိဳး ကေလးမ်ားကို အသံုးျပဳျပိး သန့္ရွင္းနိုင္ပါတယ္။ သင့္မွာ အျခားေသာ ေရာဂါမ်ားမရွိပဲ သြားနဲံ သြားဖံုးဆိုင္ရာ ေရာဂါေၾကာင့္ သြားေသြးထြက္ခဲ့ရင္ေတာ့ သြားတိုက္ျခင္း သြားၾကားထိုးတဲ့ၾကိဳးနဲ့ သြားၾကားထိုးျခင္းတို႕ဟာ ေသြးဆက္ထြက္နိုင္ေပမယ့္ ေနာင္ျဖစ္မဲ့ျပသနာမ်ားကို ေက်ာ္လႊားနိုင္ဖို႕ ဆရာ၀န္နဲ့တိုင္ပင္ျပီး ဆက္လုပ္သင့္ပါတယ္။ သြားတိုက္ျပီးေသာအခါ ပလုတ္က်င္းျခင္း၊ ခံတြင္းနံ႕ေမႊးေစေသာ ပစၥည္းမ်ားကို သံုးျခင္းဟာလည္း သြားမ်ားၾကားမွာ ကပ္တြယ္ေနတဲ့ အစာမ်ားကို ဖယ္ရွားေပးတာေၾကာင့္ အက်ဳိးရွိေစပါတယ္။

သြားဖံုးေသြးယိုစိမ့္ မႈ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္မယ္ဆိုရင္

ခံတြင္းသန္႕ရွင္းမႈကို ေန႕စဥ္မျပတ္ျပဳလုပ္ျပီေနာက္ သၾကားလံုး၊ ေခ်ာကလက္၊ အခ်ဳိရည္ စေသာ အခ်ဳိမ်ားသည့္ အစားအေသာက္မ်ားကို ေလွ်ာ့စားျခင္း၊ ၊ ေကာ္ဖီ လက္ဘက္ရည္ထဲသို႕ သၾကားမ်ားမ်ား ထည့္ေသာက္ျခင္း မ်ားကို ေလွ်ာင္က်ဥ္သင့္ပါတယ္။ အစာတခုႏွင့္ တခုၾကားတြင္ အစာေျပစားျခင္း မ်ားကလည္း သြားဖံုးေယာင္ျခငး္ကို တဖက္တလမ္းမွ အားေပးေသာေၾကာင့္ ထိုသို႕စားေသာက္ျခင္းကိုလည္း ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္။

ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ေသြးထဲမွာရွိတဲ့ ေအာက္ဆီဂ်င္ပမာဏကို နည္းပါးေစျပီး သြားဖံုးမ်ားက ိုမာေက်ာေစကာ သြားဖံုးက်န္းမာမႈကို ထိခိုက္ေစပါတယ္။ ေဆးလိပ္ ေသာက္သည့္ ပမာဏကိုေလွ်ာ့ခ်ျခင္း ၊ျဖစ္နိုင္လွ်င္ ေဆးလိပ္ ျဖတ္ျခင္းက သြားဂ်ီးတက္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးသည့္ အျပင္ ဘက္တီးရီးယားမ်ား ခိုေအာင္းနိုင္ေသာ အလႊာတခုျဖစ္ေပၚမႈကိုလည္း ေနွာင့္ေႏွးေစပါတယ္။

အကယ္၍မ်ားသင္ဟာ အံကပ္ တပ္ထားရတဲ့သူျဖစ္ျပီး သင့္ရဲ့ အံကပ္ဟာ သင္နဲ့ အဆင္မေျပေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ့ ဆရာ၀န္နဲ့တိုင္ပင္သင့္ပါတယ။္ တကယ္လို အဲဒီ ျပသနာကိုလစ္လွ်ဴရႈခဲ့မယ္ဆိုရင္ သင့္ရဲ့ အံကပ္ဟာ သြားဖံုးနဲ့ပြတ္တိုက္မိျပီး အနာျဖစ္ကာ ပိုး၀င္ေရာက္ဖို႕ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားလာပါလိမ့္မယ္။

သင္ဟာ သင့္ရဲ့ သြားဆရာ၀န္နဲ့ အနည္းဆံုးတနွစ္ကိုတၾကိမ္ ၊ တကယ္လို႕မ်ားသင့္မွာ သြားနဲ့ခံတြင္းဆိုင္ရာ ျပသနာတခုခုရွိခဲ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တႏွစ္ကို တၾကိမ္ထက္ပိုျပီး သြားေရာက္ကာ သင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ တိုင္ပင္သင့္ပါတယ။္

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး-၁)

Read More...

Wednesday, December 19, 2007

How to prevent bird-flu infecting human

လူသို႔ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္မႈ မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္ေရး
ႏႈိးေဆာ္ခ်က္ (၁) ႏွင့္ (၂)


  1. ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါသည္ ျမန္မာႏိုင္ငံအပါအ၀င္ ကမာၻ႔ႏိုင္ငံေပါင္း ၅၀ ေက်ာ္တြင္ ျဖစ္ပြားလ်က္ရွိပါသည္။ ေဆာင္းခို ေရေပ်ာ္ငွက္မ်ားမွတဆင့္ တစ္ပိုင္တစ္ႏိုင္ ေမြးျမဴထားေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ား၊ စီးပြားျဖစ္ ေမြးျမဴထားေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားသို႔ ကူးစက္ပ်ံ႔ႏွံ့ရံုသာမက ခို၊ က်ီးကန္း၊ စာကေလး၊ ၾကက္တူေရြး စသည့္ ငွက္မ်ားႏွင့္ ၀က္၊ ေၾကာင္၊ က်ား စသည့္ တိရစာၦန္မ်ားသို႔ပါ ေရာဂါကူးစက္ ေသဆံုးလ်က္ရွိပါသည္။

  2. ထိုမွတစ္ဆင့္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ လူသို႔ကူးစက္မႈေၾကာင့္ ႏိုင္ငံ ၁၂ ႏိုင္ငံတြင္ ေရာဂါျဖစ္ပြားျခင္း၊ ေသဆံုးျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚလ်က္ ရွိပါသည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားလွ်င္လည္း ေသဆံုးမႈ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းခန့္ ရွိပါသည္။ ေရာဂါျဖစ္ပြားေနေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ား၊ ေရာဂါျဖစ္ပြားေသဆံုးေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားႏွင့္ ၄င္းတို႔၏ အသား၊ ဥ၊ မစင္အညစ္အေၾကးမ်ားႏွင့္ အျခား ငွက္ထြက္ပစၥည္းမ်ားကို ထိေတြ႔ ကိုင္တြယ္ရာမွ လူသို႔ေရာဂါ ကူးစက္ခံရျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ေရာဂါကူးစက္ ေသဆံုးသူမ်ားတြင္ ကေလးမ်ားႏွင့္ က်န္းမာေသာ လူငယ္၊ လူရြယ္အမ်ားစုျဖစ္ပါသည္။

  3. သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ျပည္သူမ်ားသို႔ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္ျပန္႔ပြားမႈ မရွိေအာင္ ကာကြယ္ေရးအတြက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ ႏႈိးေဆာ္အပ္ပါသည္။

  4. (က) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္၊ ၀က္မ်ားကို ေရာေႏွာ ေမြးျမဴျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (ခ) မိမိတို႔ အိမ္အတြင္း (သို႔မဟုတ္) အိမ္ေအာက္တြင္ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ား ေမြးျမဴျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (ဂ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္ ေမြးျမဴသူမ်ားသည္ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း ၀န္ႀကီးဌာနက ထုတ္ျပန္ထားေသာ ဇီ၀လံုျခံဳမႈ နည္းစနစ္ႏွင့္အညီ ေဆာင္ရြက္ရန္၊
    (ဃ) လူအမ်ား ေနထိုင္ရာႏွင့္ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္ေမြးျမဴရာ ေနရာမ်ားသို႔ ေတာရိုင္းငွက္မ်ား၊ ခို၊ က်ီးကန္း၊ စာကေလးမ်ား မလာေရာက္ေစရန္အတြက္ ခိုစာေကြ်းျခင္း၊ စပါးႏွံအတြဲခ်ိတ္ျခင္း၊ အစားအစာေကြ်းျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (င) အထူးသျဖင့္ ကေလးမ်ားကို ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားႏွင့္ ထိေတြ႔ ကိုင္တြယ္ျခင္း မျပဳလုပ္ေစရန္၊
    (စ) ေရာဂါပိုးမ်ားသည္ ေရထဲတြင္ ၾကာရွည္စြာ အသက္ရွင္သန္ႏိုင္သျဖင့္ ကေလးမ်ားအား ေရကန္မ်ား၊ အထူးသျဖင့္ ဘဲေမြးကန္မ်ားတြင္ ေရကူးျခင္း၊ ေဆာ့ကစားျခင္းမ်ား မျပဳလုပ္ေစရန္၊
    (ဆ) ၾကက္ငွက္ အရွင္၊ အေသ၊ အသား၊ ေသြး၊ ဥ၊ အရိအရြဲႏွင့္ ေမြးမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုး ပါရွိႏိုင္သျဖင့္ ကိုင္တြယ္ ေဆာင္ရြက္ၿပီးလွ်င္ၿပီးခ်င္း လက္မ်ားကို ဆပ္ျပာႏွင့္ သန္႔ရွင္းေသာေရျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာ ပြတ္တိုက္ေဆးေၾကာရန္၊
    (ဇ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ား၏ မစင္တြင္ ေရာဂါပိုး အေျမာက္အျမား ပါရွိေသာေၾကာင့္ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ား၏ မစင္ကို လက္ျဖင့္ ထိေတြ႔ကိုင္တြယ္ျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္ႏွင့္ အကာအကြယ္ပစၥည္း သံုး၍ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ရန္၊
    (ဈ) ေရာဂါရေနေသာ (သို႔မဟုတ္) ေသဆံုးေနေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားကို ေတြ႔ရွိပါက ေရာဂါ မကူးစက္ေစရန္ လက္အိတ္စြပ္ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းစည္းတပ္ျခင္း၊ ရင္ကာခါးစည္း (Apron) ၀တ္ဆင္ျခင္း အစရွိေသာ အကာအကြယ္ပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳၿပီးမွသာ ကိုင္တြယ္ျခင္း၊ ျမွပ္ႏွံျခင္း၊ ဖ်က္ဆီးျခင္း၊ သက္ဆုိင္ရာသုိ႔ေပးပို႔ျခင္း ျပဳလုပ္ရန္၊
    (ည) ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားရာ ေဒသတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားသည္ ၾကက္ၿခံမ်ား၊ ၾကက္ဘဲဒိုင္မ်ား၊ ၾကက္ငွက္သတ္ေသာ ေနရာမ်ားသို႔ သြားေရာက္ျခင္း မျပဳရန္၊
    (ဋ) ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ျဖစ္ပြားရာေဒသတြင္ ေနထိုင္သူမ်ားႏွင့္ အဆိုပါေဒသသို႔ သြားေရာက္ခဲ့သူမ်ား၌ ႏွာေစး၊ ေခ်ာင္းဆိုး၊ ဖ်ားနာ၊ တုပ္ေကြးေရာဂါ ကဲ့သို႔ေသာ လကၡဏာမ်ား ေပၚေပါက္လာလွ်င္ နီးစပ္ရာ က်န္းမာေရး ဌာနသို႔ အျမန္ဆံုးသြားေရာက္ ကုသမႈခံယူရန္။
  5. သုိ႔ျဖစ္ပါ၍ ျပည္သူမ်ားသို႔ ၾကက္ဘဲငွက္မ်ားကို ကိုင္တြယ္ခ်က္ျပဳတ္စားသံုးသူမ်ားသည္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ ကူးစက္မႈမွ ကာကြယ္ရန္အတြက္ ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားကို လိုက္နာေဆာင္ရြက္ၾကပါရန္ ႏိႈးေဆာ္အပ္ပါသည္။

    (က) ေရာဂါေၾကာင့္ ေသဆံုးေသာ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားႏွင့္ အေၾကာင္းမသိဘဲ ေသဆံုးေနေသ ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္မ်ားကို စားသံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (ခ) ေတာငွက္မ်ားႏွင့္ ေဆာင္းခိုေရေပ်ာ္ငွက္မ်ားကို စားသံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (ဂ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္တို႔၏ အသား၊ ေသြးႏွင့္ ဥမ်ားကို ေသခ်ာစြာ က်က္ေအာင္ ခ်က္ျပဳတ္ၿပီးမွ စားသံုးရန္၊
    (ဃ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္တို႔၏ အသားႏွင့္ ဥမ်ားကို အစိမ္းစားျခင္း၊ မက်က္တက်က္ ခ်က္ျပဳတ္စားျခင္းတို႔မွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊ (ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ အသားႏွင့္ ဥအတြင္း အပူခ်ိန္ ၇၀ ဒီဂရီ စင္တီဂရိတ္ေရာက္မွ ပိုးေသပါသည္။)
    (င) ခ်က္ျပဳတ္ၿပီး အသားမ်ားကို အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာ ထားသို၍ စားသံုးျခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ရန္၊
    (စ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္ အသားစိမ္းမ်ားႏွင့္ ဥမ်ားကို ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားႏွင့္ ေရာ၍ သယ္ေဆာင္ျခင္း၊ ထားသိုျခင္းမျပဳရန္၊
    (ဆ) ၾကက္၊ ဘဲ၊ ငွက္ အသားစိမ္းမ်ားကို ခ်က္ၿပီးဟင္းလ်ာမ်ားႏွင့္ အတူတကြ သိမ္းဆည္းျခင္း မျပဳရန္၊
    (ဇ) စဥ္းတီတံုးႏွင့္ ဓားကို အသံုးျပဳရာတြင္ ဟင္းသီးဟင္းရြက္မ်ားကို ပထမ လွီးၿပီးမွသာ အသားမ်ား ခုတ္ထစ္ရန္အတြက္ အသံုးျပဳရန္၊
    (ဈ) အသားမ်ားကို ခုတ္ထစ္ရာတြင္ သံုးေသာ စဥ္းတီတံုး၊ ဓားႏွင့္ အသားစိမ္းထည့္ေသာ အိုး၊ ခြက္၊ ပန္းကန္တို႔ကို ဆပ္ျပာႏွင့္ သန္႔ရွင္းေသာေရျဖင့္ စင္ၾကယ္စြာ ေဆးေၾကာရန္၊
    (ည) အသားမ်ားကို ကိုင္တြယ္ခုတ္ထစ္ၿပီးလွ်င္ လက္ကို ဆပ္ျပာႏွင့္ သန္႔ရွင္းေသာေရျဖင့္ ေသခ်ာစြာ စင္ၾကယ္ေအာင္ ေဆးေၾကာရန္၊
    (ဋ) အသားမ်ားကို ခုတ္ထစ္ရာမွ ထြက္လာေသာ ေဘးထြက္ပစၥည္းမ်ားတြင္ ေရာဂါပိုး ပါရွိႏိုင္သျဖင့္ လူ၊ အိမ္ေမြး သတၱ၀ါမ်ားႏွင့္ ငွက္မ်ားသို႔ ကူးစက္မႈ မရွိေစေရးအတြက္ စနစ္တက် စြန္႔ပစ္ရန္၊
    (ဌ) မသန္႔ရွင္းေသာေရတြင္ ေရာဂါပိုးမ်ား ပါရွိေနသျဖင့္ အစားအစာ ခ်က္ျပဳတ္ေဆးေၾကာရာတြင္ သန္႔ရွင္းေသာေရကိုသာ အသံုးျပဳရန္။


လက္ကို သန္႔ရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာျခင္းသည္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ား မျဖစ္ပြားေအာင္ ကာကြယ္ျခင္းျဖစ္သည္။

က်န္းမာေရး၀န္ႀကီးဌာန

(၂၀၀၇ ဒီဇင္ဘာလ ၁၈-ရက္ ႏွင့္ ၂၀-ရက္ ေန႔ထုတ္ ျမန္မာ့အလင္းသတင္းစာမ်ားမွ)

Read More...

First Human Bird Flu Case in Myanmar

၁၈၊ ၁၂၊ ၂၀၀၇

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြးေရာဂါ လူကို ကူးစက္ေၾကာင္း ေတြ႔ရွိ

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါပိုး လူကိုကူးစက္ေၾကာင္း က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာနက အတည္ျပဳေျပာၾကားသည္။ ရွမ္းျပည္နယ္ (အေရွ႕ပိုင္း) က်ိဳင္းတံုၿမိဳ႕နယ္ရွိ အသက္ ၇-ႏွစ္အရြယ္ အမ်ိဳးသမီးတစ္ဦး ကူးစက္ခံရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ၿပီးခဲ့သည့္ ႏို၀င္ဘာလလယ္ခန္႔က ၾကက္မ်ားတြင္ တုပ္ေကြးေရာဂါ က်ေရာက္ၿပီးေနာက္ ဆက္လက္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈမ်ား ျပဳလုပ္စဥ္ အဆိုပါ လူနာကို ေတြ႔ရွိခဲ့ျခင္းျဖစ္သည္။ ထိုအမ်ိဳးသမီးငယ္သည္ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္၊ ႏို၀င္ဘာ ၂၁ ရက္တြင္ အဖ်ားတက္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း စသည့္ ေ၀ဒနာမ်ား စတင္ခံစားရၿပီး ႏို၀င္ဘာ ၂၇ ရက္တြင္ ေဆးရံုတင္ရသည္။ ယခုအခါတြင္ ျပန္လည္ သက္သာလာၿပီျဖစ္သည္။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး ဓါတ္ခြဲခန္း ႏွင့္ ထိုင္းႏိုင္ငံရွိ အမ်ိဳးသား က်န္းမာေရး ဌာနတို႔၏ စမ္းသပ္ခ်က္မ်ားတြင္ ၾကက္ငွက္တုပ္ေကြး ေရာဂါပိုး (H5N1 ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး) ေတြ႔ရွိသည္။ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ ႏွင့္ လက္တြဲလုပ္ကိုင္ေနသည့္ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံ အမ်ိဳးသား ကူးစက္ေရာဂါ ဌာနကလည္း အဆိုပါ စမ္းသပ္ခ်က္ကို ထပ္မံအတည္ျပဳေပးသည္။

က်န္းမာေရး ၀န္ႀကီးဌာန၊ ေမြးျမဴေရးႏွင့္ ေရလုပ္ငန္း ၀န္ႀကီးဌာန ႏွင့္ ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔တို႔မွ ပုဂၢိဳလ္မ်ား ပါ၀င္ေသာ အဖြဲ႔က ေရာဂါျဖစ္ပြားရျခင္း အေၾကာင္းရင္းကို သိရွိႏိုင္ရန္ ကြင္းဆင္း စံုစမ္းလွ်က္ရွိသည္။ ကနဦး ေတြ႔ရွိခ်က္မ်ားအရ ေရာဂါလကၡဏာမ်ား မျပမီ အခ်ိန္တြင္ ထိုအမ်ိဳးသမီး၏ အိမ္ပတ္၀န္းက်င္၌ ၾကက္မ်ားေသဆံုးမႈ ရွိခဲ့သည္။ ယေန႔အခ်ိန္အထိ ထိုအမ်ိဳးသမီး ႏွင့္ ေတြ႔ထိမႈရွိေသာ လူမ်ားမွာ က်န္းမာေရး ေကာင္းမြန္လ်က္ရွိေၾကာင္း ႏွင့္ ေစာင့္ၾကည့္ေလ့လာမႈမ်ား ဆက္လက္ျပဳလုပ္ရာတြင္ ေရာဂါကူးစက္ခံရသူ ထပ္မံ မေတြ႔ရွိေၾကာင္း သိရွိရသည္။

ကမာၻ႔က်န္းမာေရး အဖြဲ႔၏ ၁၄ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၇ ရက္စြဲပါ ထုတ္ျပန္ခ်က္ ကို ဘာသာျပန္ ေဖာ္ျပျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

Read More...

Friday, December 14, 2007

Hyperthyroidism & Medicine

သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းႏွင့္ေဆးပညာ

သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းဆိုတာ

က်န္းမာေသာလူမ်ားတြင္ သိုင္းရိုက္ဂလင္းသည္ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အေရးႀကီးေသာ သက္ေရာက္မႈမ်ားေပးသည့္ T4ႏွင့္T3 ေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးကို မွန္ကန္ေသာပမာဏ ေပးသည္။ ဒီေဟာ္မုန္းႏွစ္မ်ိဳးက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ျဖစ္ပ်က္မႈ ျဖစ္စဥ္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ေပးပါသည္။ ႏွလံုးအပါအ၀င္ အျခားကုိယ္တြင္းကလီစာေတြကိုလည္း ထိန္းခ်ဳပ္ေပးပါေသးသည္။ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္း ဆိုသည္မွာ သိုင္းရိုက္ဂလင္းမွ ေဟာ္မုန္းမ်ား လြန္ကဲစြာ ထုတ္လုပ္ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းက ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕တစ္သွ်ဴးေတြအေပၚ သက္ေရာက္မႈလြန္ကဲလာေသာအခါ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းဟူေသာ အေျခအေနျဖစ္ေပၚလာပါသည္။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ျဖစ္ပ်က္မႈ မ်ားျပားလာသည္နဲ႔အမွ် လူနာသည္ ပတ္၀န္းက်င္မွာရွိေသာ လူမ်ားထက္ ပိုပူသည္ဟု ခံစားေနရတတ္ၿပီး မ်ားမ်ားစားေသာ္လည္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္က တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ က်လာတတ္ပါတယ္။ လူနာရဲ႕ စားခ်င္စိတ္မ်ားမႈေႀကာင့္ အေလးခ်ိန္ကလည္း တက္တတ္သျဖင့္ အေလးခ်ိန္ တက္ျခင္း၊က်ျခင္းကိုေတာ့ ပံုေသေျပာလို႔ မရႏိုင္ပါ။ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားေနတဲ့ လူနာေတြက တေန႔တာကုန္ဆံုးသြားတဲ့ အခ်ိန္ေတြမွာ အရမ္းပင္ပန္းတတ္ေပမယ့္ ႏွစ္ႏွစ္ၿခိဳက္ၿခိဳက္လည္း အိပ္မေပ်ာ္တတ္ပါဘူး။ လက္တုန္ျခင္း၊ ႏွလံုးခုန္ မူမမွန္ျခင္းမ်ားလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ ထိုလူနာေတြက စိတ္အလုိမက်ျဖစ္တတ္ၿပီး အလြယ္တကူလည္း ၀မ္းနည္းတတ္ပါသည္။ ေရာဂါပိုမိုျပင္းထန္လာပါက အသက္ရွဴႏႈန္းျမန္ျခင္း၊ ရင္ဘတ္နာက်င္ျခင္း ႏွင့္ ႀကြက္သားမ်ား အားနည္းျခင္းတို႔ ျဖစ္တတ္ပါသည္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြက ျဖည္းျဖည္းခ်င္း ျဖစ္ေပၚလာသည့္အတြက္ လူနာသည္ ေရာဂါျပင္းထန္လာမွသာ သတိျပဳမိတတ္ႀကပါသည္။ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြမွာဆိုလွ်င္ လကၡဏာမ်ား ျပေလ့မရွိဘဲ ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္းနဲ႔ စိတ္ဓာတ္က်ျခင္းတို႔ကိုသာ ခံစားရတတ္ပါသည္။

သိုင္းရို္က္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္း၏လကၡဏာမ်ား

  • ရင္တုန္ျခင္း
  • အပူဒဏ္မခံႏို္င္ျခင္း
  • စိုးရိမ္မႈလြန္ကဲျခင္း
  • အိပ္မေပ်ာ္ျခင္း
  • အသက္ရွဴရခက္ခဲျခင္း
  • ဓမၼတာနည္းျခင္းႏွင့္ထိန္ျခင္း
  • ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း
  • မႀကာခဏ၀မ္းသြားျခင္း
  • ႏွလံုးခုန္ျမန္ျခင္း
  • လက္တုန္ျခင္း
  • ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်ျခင္း
  • ႀကြက္သားအားနည္းျခင္း
  • အေရျပားပူ၍စြတ္စိုျခင္း
  • ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း
  • မ်က္လံုးျပဴးျခင္း
အျဖစ္မ်ားေသာေက့စ္

သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းကို မ်ားေစေသာ အဓိကအခ်က္ကေတာ့ ဂေရ႕ေရာဂါ (Graves disease) ပဲျဖစ္ပါသည္။ ေရာဂါကို ပထမဆံုးေတြ႕ရွိေသာ အိုင္းရစ္လူမ်ိဳး ဆရာ၀န္ရဲ႕ နာမည္ကို အစြဲျပဳၿပီး မွည့္ေခၚထားတာပါ။ ဂေရ႕ေရာဂါကို သိုင္းရိုက္ဂလင္းႀကီးျခင္း (လည္ပင္းႀကီးျခင္း)ကို ႀကည့္ျခင္းအားျဖင့္ သိရွိႏိုင္ပါသည္။ ဂေရ႕ေရာဂါသည္ autoimmune ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါသည္။ လူနာရဲ႕immune systemက ၄င္းရဲ႕သိုင္းရိုက္ဂလင္းကို ခုခံေသာေႀကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာရပါသည္။ ဂေရ႕ေရာဂါတြင္ ထင္ရွားတဲ့အပိုင္း၃ပိုင္း ရွိပါသည္။

1. သိုင္းရိုက္ဂလင္း သာမန္ထက္ ပိုမိုအလုပ္လုပ္ျခင္း

2. မ်က္လံုးနားတ၀ိုက္ရွိ တစ္သွ်ဴးမ်ား ေယာင္ရမ္းျခင္း

3. ေျခေထာက္မွာရွိေသာ အေရျပားမ်ား ထူလာျခင္း တို႔ျဖစ္ပါသည္။

ဂေရ႕ေရာဂါနဲ႔ လူနာအမ်ားစုမွာေတာ့ သိသာထင္ရွားတဲ့ မ်က္လံုးေယာင္ျခင္းေတြ မပါ၀င္ပါဘူး။ သူတို႔မ်က္လံုးေတြက အလိုမက်တဲ့ အသြင္ရွိေနတတ္ျခင္း သို႔မဟုတ္ တစံုတခုကို စူးစိုက္ႀကည့္ေနတဲ့ အသြင္ရွိတတ္ပါသည္။ ဂေရ႕ေရာဂါျဖစ္ေနတဲ့ လူ၂၀တြင္ တစ္ေယာက္ႏႈန္းသာ ပိုမိုဆိုး၀ါးတဲ့ မ်က္စိျပႆနာကို ခံစားရပါသည္။ ၄င္းတို႔မွာ မ်က္လံုးမ်ားေဖာင္းျခင္း၊ ျပင္းထန္စြာ ေယာင္ယမ္းျခင္း၊ ျမင္ကြင္းႏွစ္ထပ္ျဖစ္ျခင္း၊ အျမင္ေ၀၀ါးျခင္းတို႔ ျဖစ္ပါသည္။ ဒီျပင္းထန္တဲ့ ျပႆနာေတြကို မသိရွိ၍ မကုသႏိုင္ပါက မ်က္စိကို ထိခိုက္ႏိုင္ၿပီး မ်က္လံုးကြယ္တဲ့အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါသည္။ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္းမ်ားျခင္းကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္သည့္အခါ မ်က္စိ၏ျပႆနာေလးေတြလည္း ျဖည္းျဖည္းခ်င္း အဆင္ေျပသြားပါလိမ့္မည္။

ဂေရ႕ေရာဂါ၏လကၡဏာမ်ား

  • ဂေရ႕ေရာဂါက အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပို၍အျဖစ္မ်ားပါသည္။ (ရာခိုင္ႏႈန္းကေတာ့ 8:1 ပါ။)
  • ဂေရ႕ေရာဂါတြင္ သိုင္းရိုက္ဂလင္းသည္ အလြန္အမင္း သို႔မဟုတ္ အနည္းငယ္ ႀကီးတတ္ေသာေႀကာင့္ ၄င္းကုိ လည္ပင္းႀကီးေရာဂါလို႔လည္း ေခၚတတ္ႀကပါသည္။
  • အသက္ ၃၀ ႏွင့္ ၄၀ ၀န္းက်င္တြင္ ဂေရ႕ေရာဂါ ျဖစ္ပြားႏႈန္း မ်ားတတ္ၿပီး အသက္၅၀ေက်ာ္လွ်င္ေတာ့ ျဖစ္ပြားႏႈန္းနည္းပါသည္။
  • ဂေရ႕ေရာဂါက မ်ိဳးရိုးလုိက္တတ္ပါသည္။
အျဖစ္နည္းေသာေက့စ္မ်ား

-သိုင္းရိုက္ဂလင္းတြင္ ေသးငယ္ေသာ အဖုအႀကိတ္ထြက္ျခင္း
-သိုင္းရိုက္ဂလင္းေယာင္ျခင္းေႀကာင့္ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္း လြန္ကဲစြာထြက္ျခင္း
-ပံုစံမ်ိဳးစံုနဲ႔ ရႏိုင္ေသာ သိုင္းရိုက္ေဟာ္မုန္း ပါ၀င္သည့္ေဆးမ်ားကို ေသာက္သံုးျခင္း

(က်မက ဒုတိယႏွစ္ေက်ာင္းသူ အဆင့္ပဲ ရွိေသးသည့္အတြက္ တခုခုလြဲမွားခဲ့ေသာ္ ခြင့္လႊတ္ႀကပါရန္။)


Read More...

Thursday, December 13, 2007

Plagiarism

Plagiarism ႏွင္႔ပတ္သတ္၍

Term Paper ေတြကို copy-paste လုပ္ထားျခင္း ရွိ မရွိ အသံုးခ်ပရုိဂရမ္တစ္ခုနဲ႔ စစ္ေဆးျပီး စာတမ္းရဲ႔ အဆင္႔အတန္းကို ထိန္းသိမ္းတယ္ဆိုတာကို အကိုစိုးထက္နဲ႔ တစ္ခါစကားေျပာတုန္းမွာ စျပီးသိပါတယ္။ ဘယ္လိုေဆာ႔၀ဲလဲဆိုတာကို စိတ္၀င္တစားရွာၾကည္႔မိေတာ႔ Software for Detecting Plagiarism ဆိုတာကို ေတြ႔တယ္။ ဆရာသံုးေဆာ႔၀ဲပဲလို႔ေျပာရမလားေတာ႔ မသိဘူး။ ဒါေပမယ္႔ ကိုယ္တိုင္လည္း မိမိစာတမ္းကို မိမိျပဳစုေရးသားတဲ႔ စာစုကို စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ပြဲမ၀င္ခင္ ၾကိဳစစ္လို႔ရတယ္ေပါ႔ဗ်ာ။ plagiarized content ေတြပါလို႔ စာတမ္းကို ျပန္ျပင္ေရးရမွာနဲ႔စာရင္ တကယ္ၾကပ္မတ္တဲ႔ တကၠသိုလ္ေတြက ေက်ာင္းသားေတြအတြက္ အသံုး၀င္ပါတယ္။ မိမိအရင္ေရးခဲ႔ဖူးတဲ႔ စာတမ္းက စာသားေတြကိုေတာင္ တခ်ိဳ႔တကၠသိုလ္ေတြမွာ ျပန္လည္ ကူးခ်ခြင္႔ Self-plagiarise လုပ္ခြင္႔မေပးပါဘူး။ စာတမ္းရဲ႔တန္ဖိုး တကၠသိုလ္ရဲ႔ဂုဏ္သိကၡာ အတြက္ Plagiarism နဲ႔ ကင္းလြတ္ဖို႔လိုပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခုက Plagiarism ဆိုတာ စာတမ္းဆိုင္ရာ တကၠသိုလ္အသိုင္းအ၀ိုင္းတစ္မ်ိဳးထဲနဲ႔ သက္ဆိုင္တာမဟုတ္ဘူးဆိုတာပါပဲ။ အႏုပညာဆိုင္ရာ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရား မူ၀ါဒပိုင္းဆိုင္ရာ အစရွိသျဖင္႔ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားနဲ႔ သက္ဆိုင္ပါတယ္။
အရင္ဖတ္မွတ္ထားဖူးတာေတြကို မိမိကိုယ္ပိုင္ own work တစ္ခုအေနနဲ႔ ဖန္တီးတဲ႔ အခါမ်ိဳးမွာ copied idea, copied literature သေဘာမ်ိဴးျဖစ္သြားတတ္ပါတယ္။ တိုက္ရိုက္ ျဖတ္ညွပ္ကပ္ လုပ္ဖို႔ ရည္ရြယ္တာ မဟုတ္ေပမယ္႔လည္း ျဖစ္တတ္တာကိုေျပာတာပါ။ အဲဒီအမ်ိဳးအစားက Unintentional plagiarism ထဲမွာပါပါတယ္တဲ႔။ ရွာဖတ္ၾကည္႔သေလာက္ တကယ္႔ပုဂၢိဳလ္ၾကီးမ်ားလည္း မကင္းခဲ႔ၾကပါဘူးတဲ႔။

Plagirism နဲ႔မကင္းခဲ႔တဲ႔ ကမ ၻာေက်ာ္မ်ား (၀ီကီပီးဒီးယားအဆိုအရ)
Martin Luther King, Bruce Lee, Stephen Ambrose, William H. Swanson, Lyle Menendez, Helen Keller, Dan Brown, Vladimir Putin.
Source: http://en.wikipedia.org/wiki/Plagiarism#Examples_of_purported_or_actual_plagiarism

Plagiarism ဆိုတာနဲ႔ ပတ္သတ္ျပီး အဓိပၸယ္က “အျခားသူတစ္ဦး၏ စိတ္ကူး စာေပ တို႔ကို မိမိပိုင္အျဖစ္ ရယူသံုးစြဲျခင္း ခုိးခ်ျခင္း၊ မူရင္းစာေရးသူ သို႔ စာတမ္းျပဳစုသူကို အသိအမွတ္ျပဳ credit မေပးဘဲ ရယူအသံုးခ်ျခင္း၊ မူရင္း စာေပ စာစု အၾကံဥာဏ္ တို႔ကို တည္းျဖတ္ျပီး မိမိကိုယ္တိုင္ ဖန္တီးမႈအသစ္တစ္ခုအျဖစ္ ေဖာ္ျပေျပာဆိုျခင္း” လို႔ Merriam-Webster Online Dictionary က ဖြင္႔ဆိုထားပါတယ္။ Copyright infringement မူပိုင္ခြင္႔ခ်ိဳးေဖာက္ျခင္းနဲ႔ တူသေယာင္ရွိေပမယ္႔ မူပိုင္ခြင္႔ခ်ိဳးေဖာက္တယ္ဆိုတာမွာ မူပိုင္ရယူထားသူရဲ႔ ခြင္႔ျပဳမႈမပါဘဲ တိုက္ရိုက္ကူးယူသံုးစြဲလိုက္တာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကြာေတာ႔ကြာတယ္ ဒါေပမယ္႔ ဒီဘူတာပဲ ဆိုက္တာပဲလို႔ ေျပာလုိ႔ရတာပါပဲ။

Related Terms:
Plagiarism, Self-plagiarism, Intentional Plagiarism, Unintentional Plagiarism, Online Plagiarism, Blog Plagiarism, Plagiarize, Plagiarism Prevention, Academic Dishonesty or Academic Fraud, Quotation, Citation, Paraphrase, Violation, Consent, Copyright Infringement, Author's Reputation, Intellectual Property

Further Reading:
Wiki
Aboout Plagirism
Learning Center
Plagirism Resource Site
Software for Detecting Plagiarism

အထက္ပါပို႔စ္ႏွင္႔ပတ္သတ္၍
အကိုရဲမြန္၏ အၾကံေပးခ်က္အရ ကြ်န္ေတာ႔္ဘေလာ႔ဂ္တြင္ ေဖာ္ျပျပီးေသာ ပို႔စ္ကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ဘေလာ႔ဂ္တြင္ ျပန္လည္တင္ဆက္ပါသည္။

Read More...

Monday, December 10, 2007

Acute Myocardial Infarction - AMI

ႏွလံုးသားေလးေတြ မနာက်င္ၾကေစဖို႕



ကမၻာၾကီးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္လာသည္ႏွင့္အမွ် လူေတြရဲ႕ ေနထိုင္စားေသာက္မႈပံုစံေတြဟာလည္း ေၿပာင္းလဲလာပါတယ္။ ထိုအခါ ေရာဂါအေပါင္းဟာလဲ မဖိတ္ေခၚဘဲနဲ႕၀င္ေရာက္လာၾကပါတယ္။ အထူးသၿဖင့္ Life Style ေၿပာင္းလဲၿခင္းေၾကာင့္ ၿဖစ္ပြါးရေသာ ေရာဂါေတြထဲမွာ ႏွလံုးေရာဂါ ၊ ေသြးတိုးေရာဂါေတြဟာ လူသားေတြရဲ႕ အသက္ကိုၿခိမ္းေၿခာက္ေနပါတယ္။ Heart Attack လို႕ေခၚတဲ့ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ ဆံုးရႈံးခဲ့ၾကရတဲ့ အသက္ေပါင္းဟာလဲ မနဲလွပါဘူး။ စကၠန္႕ ၊ မိနစ္နဲ႕အမွ် ေသဆံုးေနၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွလံုးသားေလးေတြ က်န္းမာၾကေစဖို႕ ၊ မနာၾကင္ၾကရေစဖို႕ ႏွလံုးေသြးငတ္ၿခင္း ( AMI - Acute Myocardial Infarction ) ၊ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ သို႕မဟုတ္ Heart Attack ေၾကာင္းကို တင္ၿပေပးလိုက္ပါတယ္။

ႏွလံုးေသြးငတ္ၿခင္း ( AMI ) ဆိုတာဘာလဲ
ႏွလံုးေသြးငတ္ၿခင္း ( AMI - Acute Myocardial Infarction ) ကို မ်ားေသာအားၿဖင့္ Heart Attack လို႕သိၾကပါတယ္။ Myocardial Infarction ဆိုတာ Myocardium ( ႏွလံုးၾကြက္သား ) ႏွင့္ Infarction (ေသြးငတ္ၿခင္းေၾကာင့္ ၾကြက္သားမ်ားေသဆံုးၿခင္း ) ဆိုတဲ့ စကားလံုးက တဆင့္လာၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ AMI ေၾကာင့္မဟုတ္ဘဲ ၊ Sudden Cardiac Death ကဲ့သို႕ အၿခားႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ ရုတ္တရက္ေသဆံုးၿခင္းမ်ားကိုလဲ Heart Attack လို႕ ေခၚေ၀ၚသံုးစြဲေနၾကပါတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႕ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေန႕စဥ္ႏွင့္အမွ် Heart Attack ကိုခံစားေနရတဲ့ လူနာေတြကို ေတြ႕ေနပါတယ္။ Infarction ဘာေၾကာင့္ရသလဲဆိုရင္ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ ဆီကိုေအာက္စီဂ်င္သယ္ေဆာင္ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာေလးေတြ ( Coronary Arteries ) ပိတ္ဆို႕မႈေၾကာင့္ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြမွာ ေသြးလံုေလာက္စြာမရေသာေၾကာင့္ၿဖစ္ရတာပါ။ ေသြးလံုေလာက္စြာမရတဲ့အခါ ၾကြက္သားေတြနာၾကင္လာပါတယ္။ေနာက္ဆံုးတြင္ ေသြးလံုး၀မရေတာ့သည္အထိဆိုး၀ါးလာၿပီဆိုရင္ေတာ့ ၾကြက္သားဆဲလ္ေတြေသဆံုးသြားၾကပါတယ္။ ထိုအခါ ႏွလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြခ်ိဳ႕ယြင္းလာပါတယ္။ ေနာက္ဆံုး လံုး၀ရပ္တန္႕သြားၿပီး အသက္ဆံုးရံႈးရပါေတာ့တယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း ၊ ေသြးထဲမွာ အဆီဓါတ္မ်ားၿခင္းေတြဟာ ဒီေရာဂါကိုၿဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းထဲမွာပါ၀င္ပါတယ္။ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္းေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာနံရံေလးေတြ ပ်က္ဆီးၿပီး ၊ အဆီခဲေလးေတြေၾကာင့္ ေသြးေၾကာေတြပိတ္ဆို႕ရပါတယ္။ ဒီလို အဆီခဲမ်ား ( Cholesterol ) ႏွင့္ Fibrous Tissue ေလးေတြ စုပံုပိတ္ဆို႕မႈကို Atherosclerosis လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီလိုစတင္ပိတ္ဆို႕လာၿပီဆိုရင္ လူုနာဟာ ရင္ဘတ္ေအာင့္လိုက္တာ ဆုိၿပီး ခံစားရတတ္ပါတယ္။ ဒါကို Angina Pectoris လို႕ေခၚပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ ေအာင့္လိုက္ေပ်ာက္လိုက္ပါ။ တၿဖည္းၿဖည္း ေသြးေၾကာပိတ္တဲ့ ပမာဏပိုမ်ားလာတာနဲ႕အမွ် ရင္ဘတ္ေအာင့္တဲ့အၾကိမ္အေရအတြက္ ၊ ေအာင့္တဲ့ အခ်ိန္ၾကာၿမင့္စြာခံစားရတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ Heart Attack ကိုခံစားရပါေတာ့တယ္။

ၿဖစ္ပြားမႈႏႈန္း
၁၉၉၂ ခုႏွစ္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးရဲ႕ ခန္႕မွန္းခ်က္အရ တစ္ကမၻာလံုးေသဆံုးမႈမ်ားရဲ႕ ၁၂.၆ ရာခုိင္ႏႈန္းဟာ ႏွလံုးေသြးငတ္မႈေၾကာင့္ ၿဖစ္ပါတယ္။ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါႏွင့္ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းေရာဂါမ်ားၿပီးလွ်င္ တတိယေၿမာက္အၿဖစ္အမ်ားဆံုးေရာဂါၿဖစ္ပါတယ္။ ကင္ဆာေၾကာင့္ ေသဆံုးမႈမ်ားထက္ပင္ ပိုမ်ားပါတယ္။ အေမရိကန္ၿပည္ေထာင္စုတြင္ လူ ၅ ေယာက္ေသဆံုးလွ်င္ တစ္ေယာက္မွာ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေၾကာင့္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီေရာဂါဟာ အသက္အရြယ္မေရြးၿဖစ္တတ္ပါတယ္။ အသက္ၾကီးလာတာနဲ႕အမွ် ေရာဂါၿဖစ္ဖို႕အတြက္ အခြင့္အလမ္းပိုမ်ားလာပါတယ္။

ဘယ္လိုလူမ်ိဳးေတြမွာအၿဖစ္မ်ားလဲ
ႏွလံုးေသြးေၾကာေလးေတြပိတ္ဆို႕တဲ့ Atherosclerosis ေၾကာင့္ ႏွလံုးေသြးငတ္ၿခင္းၿဖစ္ရတာမို႕လို႕ ေအာက္မွာေဖာ္ၿပထားတဲ့ အခ်က္ေတြဟာ AMI ၿဖစ္ေစတဲ့ အဓိက ေၾကာင္းအရင္းခံေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။
၁။ ငယ္ရြယ္သူမ်ားထက္စာလွ်င္ အသက္ၾကီးေသာသူေတြမွာပိုအၿဖစ္မ်ားပါတယ္။
၂။ ေယာက္က်ားေလးေတြမွာ အၿဖစ္ပိုမ်ားပါတယ္။
၃။ ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း ။
၄။ ေသြးထဲတြင္အဆီဓါတ္မ်ားေနၿခင္း ( Hyperlipoproteinemia ) - အထူးသၿဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ အေထာက္အကူၿပဳတဲ့ HDL - High Density Lipoprotein ေတြနဲေနၿပီး ၊ အက်ိဳးမၿပဳတဲ့ LDL- low Density Lipoprotein ေတြမ်ားေနၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
၅။ ေသြးတိုးေရာဂါရွိသူမ်ား ။
၆။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွိသူမ်ား။
၇။ အ၀လြန္ေသာသူမ်ား ။
၈။ ယခင္က ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါရွိဖူးသူမ်ား ၊ ေလၿဖတ္ဖူးသူမ်ား ( Stroke )။
၉။ မၾကာခဏ ရင္ဘတ္ေအာင့္ေလ့ရွိသူမ်ား ( Angina ) ။
၁၀။ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားေသာသူမ်ား ။
၁၁။ သေႏၶတားေဆး ( Oral Contraceptive Pills ) သုံးစြဲေနေသာ အမ်ိဳးသမီးမ်ား။
၁၂။ မိသားစုထဲတြင္ ေသြးတိုးႏွင့္ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါရွိသူမ်ား ။

ႏွလံုးေသြးေၾကာဖြဲ႕စည္းမႈႏွင့္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းၿခင္း
ကိုယ္ခႏၶာအဂၤ ါအစိတ္အပိုင္းအသီးသီးအတြက္ ေအာက္စီဂ်င္နဲ႕ အာဟာရဓါတ္ေတြလံုေလာက္စြာရရွိဖုိ႕အတြက္ ႏွလံုးႏွင့္ ေသြးေၾကာအဖြဲ႕အစည္းက ေသြးကိုသယ္ေဆာင္ေပးၾကပါတယ္။ ထို႕အတူ ႏွလံုးကိုယ္တိုင္လဲ ေသြးလိုအပ္ပါတယ္။ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြဆီကို ေသြးသယ္ေဆာင္ေပးတဲ့ ေသြးေၾကာေလးေတြကိုေတာ့ Coronary Arteries လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီေသြးေၾကာေလးေတြဟာ ေသြးလႊတ္ေၾကာမၾကီး Aorta ကေနထြက္လာၿပီး ႏွလံုးရဲ႕ သက္ဆိုင္ရာ အစိတ္အပိုင္းေတြဆီကို ေသြးသယ္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ အဓိကအားၿဖင့္ Coronary Arteries ႏွစ္ေခ်ာင္းရွိပါတယ္။ ႏွလံုးရဲ႕ ညာဘက္အၿခမ္းကို ေသြးပို႕ေဆာင္ေပးတဲ့ Right Coronary Artery ၊ ဘယ္ဘက္အၿခမ္းကို ေသြးပို႕ေဆာင္ေပးတဲ့ Left Coronary Artery တို႕ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ Left Coronary Artery ကေန Circumflux Artery ႏွင့္ Anterior Descending Artery ဆိုၿပီး ေသြးေၾကာႏွစ္ေခ်ာင္းထပ္မံခြဲထြက္သြားပါတယ္။

Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ား

ေသြးေၾကာအသီးသီးက ေသြးပို႕ေဆာင္ေပးတဲ့ ႏွလံုးအစိတ္အပိုင္းေတြကေတာ့ -
၁။ Right Coronary Artery - ညာဘက္ေသြး၀င္ခန္းႏွင့္ ေသြးလႊတ္ခန္း ၊ ဘယ္ဘက္ေသြးလႊတ္ခန္း ေအာက္ဘက္ပိုင္း ၊ ႏွလံုးအခန္းေတြကိုပိုင္းၿခားထားေပးတဲ့ နံရံ ( Septum ) ေတြရဲ႕ အေနာက္ဘက္အပိုင္း ။
၂။ Circumflux Artery - ဘယ္ဘက္ေသြး၀င္ခန္း ၊ ဘယ္ဘက္ေသြးလႊတ္ခန္း ေဘးဘက္ႏွင့္ အေနာက္ဘက္အပိုင္း ။
၃။ Anterior Descending Artery - ဘယ္ဘက္ေသြးလႊတ္ခန္း အေရွ ႕ဘက္ႏွင့္ ေအာက္ဘက္ပိုင္း ၊ Septum ေတြရဲ႕ အေရွ ႕ဘက္ပိုင္း ။
ႏွလံုးေသြးေၾကာေလးေတြ က်ဥ္းေၿမာင္းပိတ္ဆို႕သြားမယ္ဆိုရင္ ဒီေသြးေၾကာေလးေတြက ေသြးပို႕ေဆာင္ေပးတဲ့ သက္ဆိုင္ရာ ႏွလံုးၾကြက္သားေလးေတြဟာ ေသြးလံုေလာက္စြာမရရွိၾကေတာ့ပါဘူး။ ေသြးေၾကာ ပိတ္ဆို႕မႈဟာ မိနစ္ ၂၀ မွ ၄၀ ထိၾကာသြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြေသဆံုးသြားႏိုင္ပါတယ္။ ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ ၿပန္လည္ေကာင္းမြန္မွာမဟုတ္ေတာ့ပါဘူး ။ ေသြးမရတဲ့အခ်ိန္ပိုၾကာေလ ေသဆံုးတဲ့ၾကြက္သား ပမာဏပိုမ်ားေလၿဖစ္သည္။ ဒါေၾကာင့္ Time Is Muscle လို႕ဆိုရိုးရွိပါတယ္။ ေသဆံုးသြားတဲ့ ၾကြက္သားေတြေနရာမွာ အနာရြတ္ Fibrous တစ္ရႈးေတြနဲ႕အစားထိုးေပးပါတယ္။ ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ား အလုပ္လုပ္ဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ေတြဟာ ဒီအမာရြတ္တစ္ရႈးေတြကိုၿဖစ္သန္းၿပီး မစီးဆင္းႏိုင္ေတာ့ပါဘူး ။ ထိုအခါႏွလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြဟာ စည္း၀ါးပ်က္ၿပီး ႏွလံုးခုန္တဲ့ ပံုစံမမွန္ေတာ့ပါဘူး ။ ဒါကို Arrhythemia လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီအေၿခအေနဟာ အလြန္ေၾကာက္ဖို႕ေကာင္းပါတယ္။ ႏွလံုးခုန္တဲ့ပံုစံမမွန္ေတာ့တဲ့အခါ ခႏၶာကုိယ္အစိတ္အပိုင္းေတြက လိုအပ္တဲ့ေသြးပမာဏကို ႏွလံုးက မညွစ္ထုတ္ေပးႏိုင္ေတာ့ပါဘူး ။ အဂၤ ါအစိတ္အပိုင္းေတြဟာ ေသြးလံုေလာက္စြာမရေတာ့ပါဘူး ။ ဒါကို Cardiogenic Shock လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီအေၿခအေနဟာ အသက္အႏၱရာယ္ကုိပင္ စိုးရိမ္ရပါတယ္။

Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
ေသြးေၾကာပိတ္ဆို႕ေနပံု

ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
Heart Attack ရၿပီဆိုရင္ ေအာက္ပါလကၡဏာေတြကို ခံစားရပါတယ္။-
၁။ ရင္ဘတ္ေအာင့္ၿခင္း ( Chest Pain ) - ရင္ဘတ္ေအာင့္တာဟာ Heart Attack မရခင္ ၾကြက္သားေတြေသြးလံုေလာက္စြာမရကတည္းက ခံစားရတဲ့ ေရွးဦးလကၡဏာတစ္ခုပါ ။ ေအာင့္လိုက္ ေပ်ာက္လိုက္နဲ႕ကာလအေတာ္ၾကာခံစားလာရပါတယ္။ ေအာင့္တဲ့ပံုစံက ရင္ဘတ္ေပၚမွာ အေလးတံုးဖိထားသလို ၊ ႏွလံုးကို ဖ်စ္ညွစ္ထားသလို ခံစားရပါတယ္။ ရင္ဘတ္မွာေအာင့္ၿပီး ဘယ္ဘက္ပခံုးထိပ္ ၊ တစ္ခါတစ္ရံ လက္ဖ်ားအထိ ၊ လည္ပင္းနဲ႕ ေမးရိုးေတြဆီကိုလဲ နာက်င္မႈဟာ ပ်ံ႕သြားတတ္ပါတယ္။ ေနာက္ေက်ာဘက္ေအာင့္ၿခင္းကိုလဲ ခံစားရပါတယ္။
နာက်င္မႈခံစားရေသာေနရာမ်ား
Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
အေရွ ႕ဘက္

Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket
အေနာက္ဘက္

၂။ အသက္ရႈခက္ခဲၿခင္း ( Dyspnoea ) ။
၃။ ေခြၽးေစးမ်ားပ်ံၿခင္း ။
၄။ ပ်ိဳ႕အန္ၿခင္း ။
၅။ မူးေမ႕ၿခင္း ။
၆။ ရင္တုန္ၿခင္း ( Palpitation ) ။
ရ။ ေၿခဖ်ားလက္ဖ်ားမ်ား ေအးစက္ေနၿခင္း ။
ေနာက္ဆံုးတြင္ ရုတ္တရက္ေသဆံုးၿခင္းမ်ား ၿဖစ္တတ္ပါတယ္ ။

ဘယ္လုိသိႏိုင္လဲ
အထက္ေဖာ္ၿပပါ ေရာဂါလကၡဏာေတြအၿပင္ အၿခားေသာစမ္းသပ္စစ္ေဆးၿခင္းမ်ားၿဖင့္လဲသိရွိႏိုင္ပါတယ္။
၁။ ECG - Electrocardiogram
ECG ကိုေတာ့လူတိုင္းသိၿပီးသားၿဖစ္ပါတယ္ ။ ႏွလံုးၾကြက္သားမ်ားအတြင္း ၿဖတ္သန္းစီးဆင္းေနတဲ့ လွ်ပ္စစ္ဓါတ္ကို ပံုေဖာ္မွတ္တမ္းတင္ထားေပးတာၿဖစ္ပါတယ္ ။ လွ်ပ္စီးလႈိင္းကေလးေတြ ပံုစံေၿပာင္းလဲမႈကိုၾကည့္ၿပီး ႏွလံုးရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈကိုသိႏိုင္ပါတယ္။ Heart Attack ရၿပီဆိုရင္ ECG ရဲ႕ ST အစိတ္အပိုင္းဟာ ၿမင့္တက္ေနႏိုင္သလို ၊ နိမ့္က်ေနတတ္ပါတယ္။ T wave ေၿပာင္းၿပန္ၿဖစ္ေနတာကိုလဲ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္ ( T inversion ) ။ Attack စရတဲ့ အခ်ိန္ေပၚမွာမူတည္ၿပီး ေတြ႕ရတဲ့ လကၡဏာေတြဟာလဲမတူပါဘူး ။
၂။ Coronary Angiogram - ႏွလံုးေသြးေၾကာမ်ားထဲကို ေဆးထိုးၿပီး ပိတ္ဆို႕ေနေသာ ေသြးေၾကာေနရာကိုရွာေဖြၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္။
၃။ Cardiac Markers - ႏွလံုးၾကြက္သားေတြ ဒဏ္ရာရမယ္ဆုိရင္ Creatine Kinase , Troponin I , Lactate Dehydrogenase isozymes လို႕ေခၚတဲ့ဓါတ္ေတြကို ေသြးထဲမွာ ေတြ႕ရွိႏိုင္ပါတယ္။

ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ ေရာဂါသတ္မွတ္ခ်က္ ( WHO criteria )
၁။ မိနစ္ ၂၀ ေက်ာ္ေအာင္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ၿခင္း။
၂။ ECG လႈိုင္းမ်ားေၿပာင္းလဲၿခင္း ။
၃။ Cardiac Marker မ်ားေတြ႕ၿခင္း ။
ဒီလကၡဏာေတြနဲ႕ၿပည့္စံုမယ္ဆိုရင္ MI အၿဖစ္သတ္မွတ္ႏိုင္ပါတယ္။

အေရးေပၚကုသၿခင္း
Heart Attack ရတယ္ဆိုတာနဲ႕ ၾကြက္သားေတြဆီ ေအာက္စီဂ်င္မၿပတ္ေစဖို႕အတြက္ အေရးေပၚကုသမႈေတြလိုအပ္ပါတယ္။ သက္ဆိုင္ရာ ေဆးရံုကိုဆက္သြယ္ၿပီး အေရးေပၚကားေခၚပါ ။ ကားမလာခင္ ေအာက္ပါၿပဳစုေစာင့္ေရွာက္မႈမ်ားလုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။
၁။ ခႏၥာကိုယ္အေနအထား - အသက္ရႈေကာင္းမယ့္ သက္ေတာင့္သက္သာပံုစံမ်ိဳးရွိရပါမယ္။
၂။ ေလ၀င္ေလထြက္ေကာင္းေအာင္ အိမ္တံခါးမ်ားဖြင့္ၿခင္း ၊ အက်ၤ ီၾကယ္သီးမ်ားၿဖဳတ္ေပးပါ ။
၃။ ေအာက္စီဂ်င္ရွိပါက ေပးပါ ။
၄။ ေသြးခဲၿခင္းကို ကာကြယ္ေပးတဲ့ Asprin ကိုတိုက္ေကြၽးႏိုင္ပါတယ္။ လူနာကေဆးမၿမိဳခ်ႏိုင္ဘူးဆိုရင္ လွ်ာေအာက္မွာ ထားေပးႏိုင္ပါတယ္။
၅။ ေသြးေၾကာက်ယ္ေစေသာ Glyceryl Trinitrate ကို ညႊန္ၾကားထားပါက လွ်ာေအာက္မွာ ထဲ့ၿပီးငံုထားႏိုင္ပါတယ္။
၆။ လူနာဟာ အသက္ရႈရပ္တန္႕သြားမယ္ဆိုရင္ CPR - Cardiopulmonary Resuscitation လုပ္ေပးရပါမယ္။

ကုသမႈမ်ား
ပိတ္ဆို႕တဲ့ေသြးေၾကာ ပမာဏေပၚမူတည္ၿပီး ကုသမႈနည္းလမ္းေတြမတူညီပါဘူး ။
၁။ ေသြးခဲၿခင္းကို ကာကြယ္ေပးေသာ ေဆး၀ါးမ်ား ။
၂။ ပိတ္ဆို႕ေနေသာေသြးေၾကာေနရာတြင္ Stunt ထဲ့ၿခင္း ။
၃။ ပိတ္ဆို႕ေနေသာ ေသြးေၾကာကိုေက်ာ္လြန္ၿပီး ေသြးေၾကာဆက္ေပးၿခင္း ( CABG - Coronary Artery Bypass Graft surgery)

ေနာက္ဆက္တြဲဆိုးက်ိဳးမ်ား
၁။ ႏွလံုးေကာင္းစြာအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ၿခင္း ( Heart Failure ) ။
၂။ ႏွလံုးအလုပ္မလုပ္ေသာေၾကာင့္ အဂၤ ါမ်ားတြင္ ေသြးမလံုေလာက္ၿခင္း ( Cardiogenic Shock ) ။
၃။ Arrhythemia
၄။ ႏွလံုးအေၿမွးပါးေရာင္ရမ္းၿခင္း ( Pericarditis ) ။
၅။ ေသဆံုးသြားေသာႏွလံုးၾကြက္သားမ်ား ေပါက္ၿပဲၿခင္း ( Myocardial rupture ) ။

အခ်ဳပ္အားၿဖင့္ဆိုေသာ္ ဒီႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေၾကာင့္ အသက္ဆံုးရႈံးၿခင္းေတြဟာ အခ်ိန္နဲ႕အမွ်ၿဖစ္ေနပါတယ္။ ေရာဂါၿဖစ္ပြားရတဲ့ အေၿခခံအခ်က္ေတြထဲမွာ လူေနထိုင္မႈ life style ေၿပာင္းလဲမႈေတြဟာလဲ တစ္ခုအပါအ၀င္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ႏွလံုးသားေလးေတြ မနာၾကင္ၾကေစဖို႕ ေဆးလိပ္၊ အရက္ေသာက္ၿခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ ။ ကိုယ္လက္လႈပ္ရွားေလ့က်င့္ခန္းမ်ားလုပ္ေဆာင္ပါ ။ အဆီမ်ားေသာ အစားအစာမ်ားကို မစားပါႏွင့္ ။ ကိုယ္စိတ္ဖိစီးမႈနဲပါးေစဖို႕ တရားထိုင္ၿခင္းကဲ့သို႕ ဘာသာေရးလိုက္စားမႈမ်ားကိုလုပ္ေဆာင္ပါ လို႕တိုက္တြန္းရင္း လူတိုင္းက်န္းမာခ်မ္းသာေစေၾကာင္း ဆႏၵၿပဳလိုက္ပါတယ္။
ေလးစားစြာၿဖင့္ -
စိုးသီဟ


ကိုးကားစာရင္း
၁။ http://en.wikipedia.org/wiki/Acute_myocardial_infarction
၂။ http://www.emedicine.com/EMERG/topic327.htm
၃။ http://www.patient.co.uk/showdoc/40000539/
၄။ http://en.wikipedia.org/wiki/Coronary_artery
၅။ http://www.clevelandclinicmeded.com/medicalpubs/diseasemanagement/cardiology/acutemi/acutemi.htm
၆။ http://images.google.ru/imgres?imgurl=http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/images/stent_placement.gif&imgrefurl=http://www.nhlbi.nih.gov/health/dci/Diseases/stents/stents_all.html&h=585&w=450&sz=69&hl=ru&start=25&um=1&tbnid=G4FGvqDf_IUAZM:&tbnh=135&tbnw=104&prev=/images%3Fq%3Dcoronary%2Barteries%26start%3D20%26ndsp%3D20%26svnum%3D10%26um%3D1%26complete%3D1%26hl%3Dru%26newwindow%3D1%26client%3Dfirefox-a%26rls%3Dorg.mozilla:en-GB:official%26hs%3DBTe%26sa%3DN

Read More...

Saturday, December 8, 2007

Breastfeeding

ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽး ရင္ေသြးငယ္တို႕ က်န္းမာေရး



ကမၻာဦးစတည္းက လူသားေတြဟာ မိခင္ႏို႕ကို ေသာက္သံုးၿပီး လူ႕ဘ၀ကို စတင္ခဲ့ၾကပါတယ္။
လူသားတစ္ေယာက္အေနနဲ႕ က်န္းမာသန္စြမ္းဖို႕ ၊ ဥာဏ္ရည္ၿမင့္မားဖို႕ ၊ ၾကီးထြားရွင္သန္ဖို႕ အတြက္ မိခင္ႏို႕ရည္ဟာ အလြန္အေရးပါလွပါတယ္။ မိခင္ရဲ႕ ေစတနာ ၊ မိခင္ရဲ႕ ေမတၱာ ၊ အၾကင္နာေတြ ၊ မိခင္ရဲ႕ အေသြးအသားေတြနဲ႕ဖြဲ႕စည္းထားတဲ့ ႏို႕ရည္တစ္စက္ကိုေသာက္သံုးၿပီး ေလာကၾကီးအလယ္မွာ လူရယ္လို႕ရပ္တည္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ မိခင္ႏို႕ရည္ရဲ႕ တန္ဖိုးဟာ အလြန္ၾကီးမားလွပါတယ္။ မိခင္တို႕ရဲ႕ ေမတၱာတရားေတြကေတာ့ အႏႈိင္းအဆမဲ့ မြန္ၿမတ္လွပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ယခုမ်က္ေမွာက္ကာလမွာ တစ္ခ်ိဳ႕၊ တစ္ခ်ိဳ႕ေသာ မိခင္ေတြအတြက္ မိမိတို႕ရင္ေသြးကို ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးဖို႕ အခက္အခဲေတြရွိလာပါတယ္။ တစ္ခ်ိဳ႕က မိသားစုစား၀တ္ေနေရးကို အေၾကာင္းၿပသလို ၊ တစ္ခ်ိဳ႕ကလည္း မိမိလို႕ အလွအပ ပ်က္မွာစိုးတယ္ ဆိုတဲ့ အေၾကာင္းၿပခ်က္ေတြနဲ႕ မိမိတို႕ရင္ေသြးငယ္ကို ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးဖို႕ ၀န္ေလးေနၾကပါတယ္။ ၿငင္းဆန္ေနၾကပါတယ္။ ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးၿခင္းေၾကာင္႕ ရရွိႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးရလာဒ္ေတြကို လက္လြတ္ဆံုးရႈံးေနပါတယ္။ ဒါဆိုရင္ မိခင္ႏို႕ရည္ဘယ္က ၿဖစ္လာလဲ ၊ မိခင္ႏို႕ရည္တိုက္ေကြၽးမယ္ဆိုရင္ ဘယ္လို အက်ိဳးေက်းဇူးေတြရရွိမလဲ .....................................................။

မိခင္ႏို႕ရည္ၿဖစ္ေပၚလာပံုအဆင့္ဆင့္


မိခင္ႏို႕ရည္ၿဖစ္ေပၚလာပံုသိရွိဖို႕အတြက္ မိခင္ရဲ႕ သားၿမတ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေၾကာင္းကို အရင္သိရွိဖို႕လိုပါတယ္။ ႏို႕ရည္ဖြဲ႕စည္းဖို႕အတြက္ သားၿမတ္တစ္ခုမွာပါ၀င္တဲ့အစိတ္အပိုင္းေတြကေတာ့ -
၁။ Alveolus
၂။ Milk duct
၃။ Lactiferous tubules or Lactiferous ducts
၄။ Lactiferous sinuses
တို႔ပဲၿဖစ္ပါတယ္။
Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket

သားၿမတ္ဖြဲ႔စည္းပံု


Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket

ႏို႕ရည္စတင္ထုတ္လုပ္ေပးတဲ့ေနရာကေတာ့ Alveolus ေတြပဲၿဖစ္ပါတယ္။ Alveolus ေတြထဲမွာရွိတဲ့ Gland Cells ေတြကႏို႕ရည္ကို ထုတ္လုပ္ေပးပါတယ္။ Gland Cells ေတြကို myoepithelial cells ေတြနဲ႕၀န္းရံထားၿပီး Gland cells ေတြက ထုတ္လုပ္ေပးတဲ့ ႏို႕ရည္ေတြကို Milk duct ေတြထဲကို ညွစ္ထုတ္ေပးပါတယ္။ Milk duct ေတြမွတဆင့္ ႏို႕ရည္ေတြဟာ Lactiferous duts တစ္ေလွ်ာက္စီးဆင္းလာၿပီး Lactiferous sinuses ေတြထဲမွာ သိုေလွာင္ထားေပးပါတယ္။ ရင္ေသြးငယ္ေသာက္သံုးဖို႕အတြက္ ႏို႕ရည္ကို အသင့္ၿပင္ဆင္ထားေပးပါတယ္။

ေဟာ္မုန္းဓါတ္မ်ား


ထိုသို႕ ႏို႕ရည္ဖြဲ႕စည္းမႈနဲ႕ ရင္ေသြးငယ္ေသာက္စို႕မႈအတြက္ ေဟာ္မႈန္းဓါတ္ေတြကလဲ အေရးပါတဲ့ အခန္းကေနပါ၀င္လာပါတယ္။ အဓိက ေဟာ္မႈန္း ၂ မ်ိဳးကေတာ့ ဦးေႏွာက္ရဲ႕ ပစ္က်ဴထရီ ( Pituitary Gland ) အေရွ႕ဘက္အၿခမး္က ထုတ္လႊတ္ေပးတဲ့ Prolactin ႏွင့္ အေနာက္ဘက္အၿခမ္းက ထုတ္လႊတ္ေပးတဲ့ Oxytocin တို႕ပဲၿဖစ္ပါတယ္။ ရင္ေသြးငယ္ဟာ မိခင္ရဲ႕ သားၿမတ္ေခါင္းကို ငံုစို႕လိုက္မယ္ဆိုရင္ သားၿမတ္ေခါင္းထိပ္မွာရွိတဲ့ အာရံုေၾကာမ်ားကတဆင့္ မိခင္ဦးေႏွာက္အတြင္းမွာရွိတဲ့ ပစ္က်ဴထရီ ဂလင္း ကို လႈံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္။ ထိုအခါ ပစ္က်ဴထရီ ဂလင္းမ်ားမွ ပရိုလက္တင္ ႏွင့္ ေအာက္စီတိုစင္ ဟိုမႈန္းဓါတ္မ်ားကို စတင္ထုတ္လႊတ္ေပးပါတယ္။ Prolactin ( ပရိုလက္တင္ ) က ႏို႕ရည္ကို ဖြဲ႕စည္းေပးၿပီး ၊ Oxytocin ( ေအာက္စီတိုစင္ ) က သိုေလွာင္ထားတဲ့ ႏို႕ရည္မ်ားကို ရင္ေသြးငယ္ေသာက္သံုးဖို႕အတြက္ ညွစ္ခ်ေပးပါတယ္။ ထိုသို႕ ညွစ္ခ်ေပးတာကို ( Milk down reflux ) လို႕ေခၚပါတယ္။
Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket

ေဟာ္မႈန္းဓါတ္မ်ား၏ လုပ္ေဆာင္ပံုအဆင့္ဆင့္


ႏို႕ရည္ဖြဲ႕စည္းမႈဟာ ကိုယ္၀န္ ၁၆ ပါတ္ မွ ၂၀ ပါတ္တြင္ စတင္ခဲ့ေပမယ့္ Progesterone ( ပရိုဂ်က္စတီရုန္း ) ဓါတ္၏ တားဆီးမႈေၾကာင့္ ႏို႕ခ်ိဳထြက္ရွိၿခင္းမရွိပါဘူး ။ ကေလး မီးဖြားၿပီးေသာအခါ ပရိုဂ်က္စတီရုန္းဓါတ္ေတြ ေလွ်ာ့နည္းသြားၿပီး ႏို႕ရည္ဖြဲ႕စည္းမႈကို လုပ္ေဆာင္လာႏိုင္ပါတယ္။

မိခင္ႏို႕ရည္တြင္ပါ၀င္ေသာ ဓါတ္ပစၥည္းမ်ား


မိခင္ႏို႕ရည္ဟာ ရင္ေသြးငယ္တို႕ ၾကီးထြားရွင္သန္ဖို႕အတြက္ အေကာင္းဆံုးေသာ အစာအာဟာရၿဖစ္ပါတယ္။ အသက္ ၄လ မွ ၆ လအထိ အၿခားေသာ အစားအစာမေကြၽးဘဲ လံုေလာက္တဲ့ အာဟာရဓါတ္ေတြကို ရရွိေစပါတယ္။ ရင္ေသြးငယ္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္လိုအပ္ခ်က္ေပၚမွာမူတည္ၿပီး လံုေလာက္ေသာ ဗိုက္တာမင္ဓါတ္မ်ား ၊ အာဟာရဓါတ္မ်ား၊ မင္နရယ္ဓါတ္ပစၥည္းမ်ား ( Minerals ) ကို ၿဖည့္ဆည္းေပးၿပီး ေၾကညက္လြယ္ပါတယ္။
မိခင္ႏို႕ရည္မွာ ပါ၀င္တဲ့ ဓါတ္ပစၥည္းေတြကေတာ့ -
၁။ ကာဗိုဟုိက္ဒရိတ္ ( carbohydrate ) - မိခင္ႏို႕ရည္ထဲမွာအမ်ားဆံုးပါ၀င္တာကေတာ့ Lactose ၿဖစ္ၿပီး 6 - 7 g/dl ရွိပါတယ္။ ခႏၶာကိုယ္အတြက္လိုအပ္တဲ့ ကယ္စီယမ္ စုပ္ယူမႈမွာကူညီေပးပါတယ္။
၂။ ပရိုတင္း ( Proteins ) - ကေလးရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ဟာ ပရိုတင္းအမ်ားၾကီး မေၿခဖ်က္ႏိုင္တဲ့အတြက္ မိခင္ႏို႕ရည္မွာ ပရိုတင္းဓါတ္အနည္းငယ္သာပါရွိပါတယ္။ ဒါ့အၿပင္ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာရုံေၾကာအတြက္လိုအပ္တဲ့ အမိုင္ႏိုအက္ဆစ္ ( Aminoacid ) ေတြပါ၀င္ပါတယ္။ ဒီအမိုင္ႏိုအက္ဆစ္ေတြဟာ ႏြားႏို႕နဲ႕ ႏို႕မႈန္႕ေတြမွာ မပါရွိပါဘူး။
၃။ အဆီ ( Fates ) - ႏို႕ရည္မွာ အာရံုေၾကာမ်ားအတြက္ လိုအပ္တဲ့ ဖက္တီးအက္ဆစ္ ( Polyunsaturated fatty acids) ေတြပါရွိပါတယ္။ ဒါ့အၿပင္ အသက္ကယ္ စတီးရြိဳက္ေဟာ္မုန္း ေတြဖြဲ႕စည္းမႈအတြက္လိုအပ္တဲ့ အၿခားေသာ fatty acids ေတြပါရွိပါတယ္။
၄။ ဗိုက္တာမင္ ႏွင့္ မင္နရယ္ဓါတ္မ်ား ( Vitamins and Minerals ) - အသက္ ၄ လမွ ၆ လအထိ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏပါရွိပါတယ္။ ( ဥပမာ- VitA, D, E, K , Iron, Zinc, Sodium, Potassium, Calcium ) .( မွတ္ခ်က္ - ႏို႕ရည္ထဲမွာ VitK ရဲ႕ ပါ၀င္မႈဟာနည္းပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ေမြးေမြးၿခင္း VitK 1mg ကိုအသားေဆးအေနနဲ႕ ထိုးေပးရပါတယ္။ VitK ဟာ ေသြးခဲႏိုင္မႈ( Blood Coagulation ) ကိုၿဖစ္ေစၿပီး ၊ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏမရွိပါက ေသြးယိုစီးမႈမ်ားၿဖစ္တတ္သည္ ။ )
၅။ အရည္ဓါတ္ ( Water and electrolytes ) - ေရပါ၀င္မႈ ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိပါတယ္။

၆။ ခႏၶာကိုယ္ခုခံအားကို တိုးတက္ေစေသာဓါတ္ပစၥည္းမ်ား။( ဥပမာ- IgA , Interferon )
ဒီဓါတ္ပစၥည္းေတြဟာ ကေလးငယ္ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးမႈ ၊ ဥာဏ္ရည္ဥာဏ္ေသြးၿမင့္မားမႈ ၊ ခုခံအားၿမင့္မားတိုးတက္မႈတို႕ကို ၿဖစ္ေစၿပီး ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကာကြယ္ေပးထားပါတယ္။ ဓါတ္ပစၥည္းေတြရဲ႕ ပါ၀င္တဲ့ ပမာဏဟာ အၿမဲတမ္းပုံေသမရွိပါဘူး ။ ႏို႕တိုက္ေကြၽးတဲ့ သက္တမ္း ၊ အခ်ိန္အပိုင္းအၿခားေပၚမူတည္ၿပီး ေၿပာင္းလဲေနပါတယ္။ အဲဒီလို ကာလအပုိင္းအၿခားေပၚမွာမူတည္ၿပီး ႏို႕ရည္ကို အမ်ိဳးအစားမ်ားစြာ ထပ္မံခြဲၿခားထားပါတယ္။

ႏို႕ရည္အမ်ိဳးအစားမ်ား


၁။ Closterum ( ႏို႕ဦးရည္ )
မီးဖြားၿပီး ပထမ ၃ ရက္အတြင္းမွာ ထြက္တဲ့ ႏို႕ရည္ၿဖစ္ပါတယ္။ ဒီႏို႕ရည္မွာ ခႏၶာကိုယ္အတြက္ အလြန္အေရးၾကီးတဲ့ Antibodies မ်ား ၊ ဗိုက္တာမင္ ပမာဏေတြပိုမိုပါ၀င္ပါတယ္။ အ၀ါေရာင္သန္းၿပီး ၊ အနည္းငယ္ပ်စ္ပါတယ္ ( yellow and thick ) ။ အနည္းငယ္သာထြက္ရွိေပမယ့္ ခႏၶာကိုယ္လိုအပ္ခ်က္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏကို ရရွိပါတယ္။ ဒီႏို႕ရည္ဟာ ကေလးငယ္ရဲ႕ ကိုယ္ခံအားကို ပိုမိုတိုးတက္ေစၿပီး ေရာဂါမ်ားမွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ အယူအဆလြဲမွားေနတာေလးကို တင္ၿပခ်င္ပါတယ္။ မိခင္အမ်ားစုဟာ ပထမဆံုးထြက္တဲ့ ႏို႕ရည္ အ၀ါေရာင္ေတြကို ကေလးငယ္ ၀မ္းပ်က္မွာ ဆိုးတယ္ဆိုၿပီး ညွစ္ထုတ္ၿပစ္တတ္ပါတယ္။ ကေလးငယ္ကို မတိုက္ေကြၽးပါဘူး ။ ဒါဟာလြဲမွားတဲ့ အယူအဆတစ္ခုပါ ။ ဒီႏို႕ရည္ဟာ ခုခံအားကိုၿမင့္မားေစတဲ့အတြက္ ေရာဂါမ်ား ၊ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာၿခင္းမ်ားမွလဲ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ကေလးငယ္ကို ကူးစက္ေရာဂါမ်ားမွကင္းေ၀းေစခ်င္တယ္ဆိုရင္ ဒီႏို႕ရည္ကို မၿဖစ္မေနတိုက္ေကြၽးရပါမယ္ ။
၂။ Transitional Milk
ႏို႕ဦးရည္ထြက္ၿပီး ေနာက္ ၂ ပါတ္အတြင္း ထြက္တဲ့ ႏို႕ရည္ကိုေတာ့ Transitional Milk လို႕ေခၚပါတယ္။ အဆီနဲ႕ သၾကားဓါတ္ေတြပိုမိုပါ၀င္ပါတယ္။
၃။ Mature Milk
မီးဖြားၿပီး ၂ ပါတ္ေနာက္ပိုင္းထြက္တဲ့ ႏို႕ရည္ေတြကိုေတာ့ Mature Milk လို႕ေခၚပါတယ္။ ဒီႏို႕ရည္ဟာ အၿဖဴေရာင္ၿဖစ္လာၿပီး ၊ ႏို႕ဦးရည္လို ပ်စ္ေနေတာ့ပါဘူး ။ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႕ၿဖိဳးဖို႕အတြက္ လိုအပ္တဲ့ အာဟာရဓါတ္ေတြ လံုေလာက္စြာပါ၀င္ပါတယ္။
၄။ Preterm Milk
ကိုယ္၀န္ ၃၇ ပါတ္မတိုင္မီ ေမြးဖြားတဲ့ ကေလးေတြကို လမေစ့တဲ့ ကေလး ( Preterm ) လို႕ေခၚပါတယ္။ လမေစ့တဲ့ ကေလးငယ္ေတြကို ေမြးဖြားထားတဲ့ မိခင္ကထြက္တဲ့ ႏို႕ရည္ကိုေတာ့ Preterm Milk လို႕ေခၚပါတယ္။ လမေစ့တဲ့ ကေလးေတြဟာ ပရိုတင္း၊ ဆိုဒီယမ္ ၊ ကယ္လိုရီ ၊ Iron ၊ Immunoglobulins ဓါေတြပိုမိုလိုအပ္တဲ့ အတြက္ Preterm Milk မွာ အဲဒီဓါတ္ေတြ ပိုမိုပါရွိပါတယ္။
ႏို႕ရည္အမ်ိဳးအစားမ်ား

Photo Sharing and Video Hosting at Photobucket

ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းေၾကာင့္ရႏိုင္ေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား


ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းဟာ မိခင္ေရာ ၊ ကေလးအတြက္ပါ တန္ဖိုးမၿဖတ္ႏိုင္တဲ့ အက်ိဳးေက်းဇူးေတြကိုရရွိပါတယ္။

ကေလးငယ္အတြက္ရရွိႏိုင္ေသာအက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား-

၁။ မိခင္ႏို႕ဟာ ကေလးငယ္အတြက္လံုေလာက္တဲ့အာဟာရဓါတ္ကိုေပးပါတယ္။ အခ်ိန္မေရြးရရွိႏိုင္ၿပီး ၊ အလြယ္တကူေၾကညက္လြယ္ပါတယ္။ လတ္ဆတ္ပါတယ္။
၂။ ကေလးငယ္၏ ခုခံအားႏွင့္ အာရုံေၾကာဖြဲ႕စည္းမႈကို ေကာင္းမြန္ေစၿခင္း ။
၃။ ကေလးငယ္၏ အစာလမ္းေၾကာင္းႏွင့္ လုပ္ေဆာင္မႈကို ၿပည့္စံုေကာင္းမြန္ေစၿခင္း ။
၄။ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အၿမင္အာရုံကိုပိုမိုေကာင္းမြန္ေစေသာ fatty acids ႏွင့္ amino acids မ်ားပါ၀င္ၿခင္း ။ ကေလးငယ္၏ ဥာဏ္ရည္၊ ဥာဏ္ေသြး ပိုမိုၿမင့္မားေစၿခင္း ။ ( ႏို႕တိုက္ေသာကေလးမ်ားရဲ႕ IQ ဟာ ၊ ႏို႕မႈန္႕တိုက္ေသာကေလးမ်ားရဲ႕ IQ ထက္ 8-10 points ပိုမ်ားပါတယ္)။
၅။ ခုခံအားစနစ္ကို ပိုမိုေကာင္းမြန္ေစေသာေၾကာင့္ ေရာဂါအမ်ိဳးမိ်ဳးမွ ကာကြယ္ေပးပါတယ္။( ဥပမာ -၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာၿခင္း ၊ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းေရာဂါမ်ား ) ။
၆။ ကေလးငယ္၏ သြားႏွင့္ ေမးရိုးဖြဲ႕စည္းမႈကို မွန္ကန္ေကာင္းမြန္ေစၿပီး ၊ စကားေၿပာဆိုႏိုင္မႈကို ကူညီေပးပါတယ္။
၇။ ငွက္ဖ်ားေရာဂါပိုးကို ကာကြယ္ေပးေသာ PABA - Para Amino Benzoic Acid ပါ၀င္ၿခင္း ။
၈။ ကေလးငယ္၏ ေတြးေခၚႏိုင္စြမ္းကို တိုးတက္ေစၿခင္း ။
၉။ မိခင္ႏွင့္ ရင္ေသြးၾကား ခ်စ္ၾကည္မႈကို ပိုမိုခိုင္မာေစၿခင္း ။
၁၀။ Food allergies မ်ားမွကာကြယ္ေပးၿခင္း ။

မိခင္အတြက္ရရွိႏိုင္ေသာ အက်ိဳးေက်းဇူးမ်ား-

၁။ ေငြေၾကးကုန္က်မႈမရွိၿခင္း ။
၂။ သားအိမ္က်ံဳ႕ အားေကာင္းေစေသာေၾကာင့္ မီးဖြားၿပီး ေသြးဆင္းၿခင္း ( Post Partum Bleedings ) မ်ားမွ ကာကြယ္ေပးၿခင္း ။
၃။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ၿပီး ၀လာတတ္ပါတယ္။ ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းၿဖင့္ ကိုယ္၀န္မေဆာင္မီက ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ၿပန္လည္ရရွိေစပါတယ္။
၄။ ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းၿဖင့္ ရင္သားကင္ဆာ ၊ မမိ်ဳးဥ ကင္ဆာ ( Ovarin cancer ) ၊ သားအိမ္ကင္ဆာ ႏွင့္ အရိုးမ်ား ပြၿပီး က်ိဳးဆတ္ေစေသာ Osteoporosis ေရာဂါမ်ားမွ ကာကြယ္ေပးၿခင္း ။
၅။ ရင္ေသြးငယ္ကို မိခင္ႏို႕တစ္မ်ိဳးတည္းသာ တိုက္ေကြၽးပါက မိခင္ မမ်ိဳးဥေၾကြၿခင္း Ovulation ကိုတားဆီးေပးသၿဖင့္ ေနာက္ထပ္ကိုယ္၀န္မရရွိႏိုင္ပါ။ ထိုကာလတြင္ ဓမၼတာထိန္ေနတတ္ၿပီး ကုိယ္၀န္တားေဆးမ်ားကဲ့သို႕ပင္ ၉၈-၉၉ ရာခိုင္ႏႈန္းထိ သားဆက္ၿခားေစပါတယ္။ ထိုသို႕သားဆက္ၿခားၿခင္းကို LAM - Lactational Amenorrhea Method လို႕ေခၚပါတယ္။
၆။ ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွင္ မိခင္မ်ားအတြက္ Insulin အသံုးၿပဳရေသာ ပမာဏကို ေလွ်ာ့နည္းေစပါတယ္။
၇။ မိခင္ႏွင့္ ရင္ေသြးၾကား ခ်စ္ၾကည္မႈကို ပိုမိုခိုင္မာေစပါတယ္။

ႏို႕ထြက္နဲေစေသာအေၾကာင္းအရင္းမ်ား


၁။ ကေလးကို ခြဲစိတ္ေမြးဖြားၿခင္းေၾကာင့္ ႏို႕ရည္ထြက္ရွိမႈ ေႏွာင့္ေႏွးတတ္ပါတယ္။
၂။ ႏို႕ဗူးတိုက္ေကြၽးၿခင္းေၾကာင့္လည္း ႏို႕ထြက္နဲေစပါတယ္။
၃။ ကေလးႏို႕ဆာေနခ်ိန္တြင္ မတိုက္ဘဲထားၿခင္း။
၄။ မိခင္ႏို႕အၿပင္ အၿခားေသာ အစားအစာမ်ားေကြၽးၿခင္း။
၅။ သေႏၶတားေဆးမ်ားသံုးစြဲၿခင္း။
၆။ သားၿမတ္နာက်င္မႈေၾကာင့္ ႏို႕တိုက္ေကြၽးရန္ စိုးရြံ႕ၿခင္း ( ဥပမာ- သားၿမတ္ေရာင္ရမ္းၿခင္း ၊ သားၿမတ္ေခါင္းကြဲၿခင္း ၊ အနာၿဖစ္ၿခင္း ) ။

ဘယ္အခ်ိန္မွာ ႏို႕စတင္တိုက္ရမလဲ


ေစာႏိုင္သမွ်ေစာေစာတိုက္ေကြၽးရပါမယ္။ ရိုးရိုးဖြားၿမင္ေသာကေလးမ်ားကို မီးဖြားၿပီး ၃၀ မိနစ္အတြင္းစတင္တိုက္ေကြၽးရပါမယ္။ ခြဲစိတ္ေမြးဖြားေသာကေလးမ်ားအတြက္ မိခင္ ေမ့ေဆးၿပယ္ေသာအခ်ိန္က စတင္ၿပီးတိုက္ေကြၽးႏိုင္ပါတယ္။

တစ္ေန႕ဘယ္ႏွစ္ၾကိမ္တိုက္ေကြၽးရမလဲ


ကေလးဆာေသာ အခ်ိန္တိုင္းတိုက္ေကြၽးပါ။ အနည္းဆံုး တစ္ေန႕ကို ၇ ၾကိမ္မွ ၁၁ ၾကိမ္ထိ တိုက္ေကြၽးရပါမယ္။

ၿဖည့္စြက္စာ လိုအပ္ပါသလား


ကေလး အသက္ ၄ လမွ ၆ လအထိ မိခင္ႏို႕ရည္တစ္မ်ိဳးတည္းသာ လိုအပ္ပါတယ္။

ႏို႕တိုက္ေကြၽးစဥ္ေရွာက္ၾကဥ္ရမည့္အခ်က္မ်ား


ေဆးလိပ္ေသာက္ၿခင္း ၊ အရက္ေသာက္ၿခင္း တို႕ကိုေရွာင္ၾကဥ္ရပါမယ္။ ကင္ဆာေဆးသံုးစြဲေနသူမ်ားအေနနဲ႕ ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းမၿပဳသင့္ပါဘူး ။ ထို႕အၿပင္ တီဘီေရာဂါ ၊ ခုခံအားက်ခင္းမႈေရာဂါ ကူစက္ခံထားရေသာ မိခင္မ်ားအေနနဲ႕လဲ ႏို႕တိုက္ေကြၽးၿခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါတယ္။

ဘယ္အခါမွာၿဖည့္စြက္စာ ေကြၽးသင့္ပါသလဲ


ကေလးငယ္အသက္ ၄ လေက်ာ္လာလွ်င္ ခႏၶာကိုယ္ ဖြံ႔ၿဖိဳးမႈအတြက္ အာဟာရ ပိုမိုလိုအပ္လာသၿဖင့္ မိခင္ႏို႕အၿပင္ အၿခားၿဖည့္စြက္စာမ်ားကိုလဲ စတင္ေကြၽးေမြးသင့္ပါတယ္။

ကေလးကိုယ္အေလးခ်ိန္ဘယ္ေလာက္တက္သင့္သလဲ


ႏို႕တိုက္ေကြၽးေနေသာကေလးမ်ားအေနနဲ႕ ေအာက္ပါႏႈန္းအတိုင္း ကိုယ္အေလးခ်ိန္တက္ပါတယ္။ -
အသက္ ၄ လ အထိ တစ္ပါတ္လွ်င္ ၁၇၀ ဂရမ္
အသက္ ၄ လမွ ၆ လအထိ တစ္ပါတ္လွ်င္ ၁၁၃ မွ ၁၄၂ ဂရမ္
အသက္ ၆ လမွ ၁ ႏွစ္အထိ တစ္ပါတ္လွ်င္ ၅၇ ဂရမ္မွ ၁၁၃ ဂရမ္ ။
အၾကမ္းဖ်င္းအားၿဖင့္ အသက္ ၄ လအခ်ိန္တြင္ ေမြးဖြားစဥ္က ရွိေသာ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထက္ ၂ ဆ ရွိရပါမယ္။

Exclusive Breast Feeding


Exclusive breast feeding ဆိုတာ တၿခားအစား အစာမ်ား မေကြၽးဘဲ မိခင္ႏို႕တစ္မ်ိဳးတည္းတိုက္ေကြၽးၿခင္းကိုေခၚပါတယ္။ ကေလးငယ္ကို မိခင္ႏို႕မွတပါး ေရေတာင္မွ မတိုက္ရပါဘူး။ ေရတိုက္ဖို႔လဲ မလိုအပ္ပါဘူး။ မိခင္ႏို႔မွာ ေရဓါတ္ပါ၀င္မႈက ၈၈ ရာခိုင္ႏႈန္းပါ၀င္တဲ့အတြက္ ေရထပ္မံတိုက္ေကြၽးစရာမလိုပါဘူး ။ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕၏ သတ္မွတ္ခ်က္အရ ကေလး အသက္ ၆ လအထိ မိခင္ႏို႔တစ္မ်ိဳးတည္းကိုသာ တိုက္ေကြၽးသင့္ပါတယ္။

လုပ္ငန္းခြင္၀င္ေသာ မိခင္မ်ားဘယ္လိုႏို႕တိုက္ေကြၽးမလဲ


လုပ္ငန္းခြင္၀င္ေသာ မိခင္မ်ားအေနနဲ႕ မိမိရင္ေသြးကို ဆက္လက္ႏို႕တိုက္ေကြၽးလို႕ရပါတယ္။ အလုပ္မသြားမီ ႏို႕ရည္ကို စနစ္တက် သန္႕ရွင္းစြာ ညွစ္ယူၿပီး ၊ သန္႕ရွင္းေသာ ဖန္ခြက္အတြင္းသုိေလွာင္ထားၿပီး တိုက္ေကြၽးသင့္ပါတယ္။ ညွစ္ထားေသာ ႏို႕ရည္မ်ား ( Expressed Breastmilk ) မ်ားကို ေအးေသာ ေနရာမွာထားရပါမယ္။ သို႕ေသာ္ ေရခဲရေလာက္ေအာင္ မေအးရပါ။ အလြန္ေအးပါက ႏို႕ရည္အတြင္းရွိ အခ်ိဳ႕ေသာ ဆဲလ္မ်ား ေသသြားတတ္ေသာၾကာင့္ ႏို႕ရည္ကို ခဲမထားရပါ။ အနည္းငယ္ေအးလွ်င္ရပါသည္။

ကမၻာ့ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးေရး ရက္သတၱပါတ္


ႏွစ္စဥ္ ၾသဂုတ္လ ၁ ရက္မွ ၇ ရက္ထိ ကမၻာ့ႏို႕ခ်ိဳတိုက္ေကြၽးေရး ရက္သတၱပါတ္အၿဖစ္သတ္မွတ္ၿပီး ႏိုင္ငံအသီးသီးတြင္ မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးေရးလုပ္ငန္းမ်ားကို ေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ ၿမန္မာႏိုင္ငံမွာလဲ ၁၉၉၂ ခုႏွစ္က စတင္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။

ယခုေနာက္ပိုင္းဖြံ႕ ၿဖိဳးတိုးတက္လာေသာကာလတြင္ မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးမႈမွာနည္းပါးလာၿပီး ၊ ႏို႕မႈန္႕ႏွင့္ အၿခားေသာ ႏို႕အစားထိုးပစၥည္းမ်ားကို အသံုးၿပဳလာၾကပါတယ္။ ထိုအခါ အာဟာရမလံုေလာက္ၿခင္း ၊ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားပိုမို ကူးစက္ခံရၿခင္း ၊ အခ်ိန္မတန္ဘဲ အသက္ဆံုးရႈံးရၿခင္းမ်ားကို ၾကံဳေတြ႕လာရပါတယ္။တို႕ေၾကာင့္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးက ၁၉၉၀ ခုႏွစ္မွာ ႏို႕မႈန္႕ႏွင့္ အၿခားႏို႕အစားထိုးပစၥည္းမ်ား ေၾကာ္ၿငာေရာင္းခ်ၿခင္းကို တားၿမစ္သည့္ ေၾကညာခ်က္ ( Innocenti Declaration ) ကိုထုတ္ၿပန္ခဲ့ပါတယ္။ ဒီေၾကညာခ်က္မွာ ေအာက္ပါအခ်က္အလက္မ်ားလဲပါ၀င္ပါတယ္။
၁။ ႏို႕မႈန္႕ႏွင့္ ႏို႕အစားထိုးပစၥည္းမ်ားကို ေၾကာ္ညာၿခင္းမၿပဳရ။
၂။ ထိုပစၥည္းမ်ားကို မိခင္မ်ားသို႕ နမူနာ မၿဖန္႕ေ၀ရ ။
၃။ နမူနာေပးၿခင္း ၊ ေစ်းေလွ်ာ့ၿခင္းကဲ့သို႕ေသာ အေရာင္းၿမွင့္တင္ၿခင္းမ်ိဳးမလုပ္ရ။
၄။ နမူနာမ်ားကို က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမ်ားအား မေပးရ။
၅။ ဗူးခြံမ်ားတြင္ ကေလးငယ္ပံုမ်ား ၊ ႏို႕အစားထိုးပစၥည္းမ်ားကို ေၾကာ္ညာသည့္ စာတမ္းမ်ားေရးသားၿခင္းမၿပဳရ။

ကုမၸဏီမ်ား ၊ ထုတ္လုပ္ေသာ စက္ရံုမ်ားသည္ ကမၻာ့က်န္းမာေရးအဖြဲ႕ၾကီးက ထုတ္ၿပန္ထားေသာ ဥပေဒမ်ားအရ အေရးယူၿခင္းခံရပါမယ္။ ဒါေၾကာင့္ လူ႕စြမ္းအားအရင္းအၿမစ္ၿဖစ္တဲ့ ရင္ေသြးငယ္တို႕ ဘ၀ က်န္းမာရွင္သန္ေစဖို႕အတြက္ မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးၾကပါလို႕ ႏိႈးေဆာ္လိုက္ရပါတယ္။

ေလးစားစြာၿဖင့္ -
စိုးသီဟ
ႏို႕တိုက္ေကြၽးသည့္ ခႏၶာကိုယ္အေနအထား







ကိုးကားစာရင္း : -
၁။ Ghai Essential Pediatrics , 5th edition.
၂။ http://en.wikipedia.org/wiki/Breastfeeding
၃။ http://www.nes.scot.nhs.uk/pharmacy/breastfeeding/topic4/physiology.html
၄။ http://www.fertilityuk.org/nfps50.html
၅။ http://www.growingwell.com/faqs/genfaqsbreastfeeding.htm
၆။ http://www.faqs.org/nutrition/Ar-Bu/Breastfeeding.html
၇။ http://www.mamadearest.ca/en/info/benefits_breastfeeding.htm
၈။ http://www.youtube.com/watch?v=cSb3XT88YxY
၉။ www.youtube.com

Read More...

Friday, December 7, 2007

Influenza (Flu) ...

တုပ္ေကြးဖ်ားနာ ျဖစ္ျပီဆိုရင္


ရာသီ အကူးအေျပာင္း ေလးေတြနဲ႔ ၾကံဳတဲ့အခါ အသက္အရြယ္မေရြး တုပ္ေကြးဖ်ားနာ ဆိုတဲ့ (Flu ) ကိုျဖစ္ဖူး တတ္ၾကပါတယ္။ ေအးတဲ့ရာသီဥတုမွာ သာမန္အေအးမိျပီး ႏွာေစးေခ်ာင္းဆုိး ျဖစ္ရာ ကေန တုပ္ေကြးကို ဆက္ျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။



တုပ္ေကြးဆိုတဲ့ Flu ဟာ Influenza virus & Parainfluenza virus ပိုးေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရျခင္း ပါ။၄င္း ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ လူတေယာက္နဲ႔ တေယာက္ကုိ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္းမွ တဆင့္ ကူးစက္ ေစပါတယ္။

Flu ျဖစ္ျပီဆိုရင္
• အဖ်ားၾကီးျပီး ကုိယ္ပူမယ္။
• တကိုယ္လံုး ေညာင္းညာကိုက္ခဲေနမယ္။
• သလိပ္မထြက္ဘဲ ေခ်ာင္း အေျခာက္ဆုိးမယ္။
• ႏွာေခ်မယ္၊ ႏွာရည္ယုိမယ္။
• ခ်မ္းတုန္တာျဖစ္မယ္။
• လည္ပင္းနာမယ္။ အစရွိတာေလးေတြကို ခံစားရတတ္ပါတယ္။

ဘယ္လိုသက္သာ ေအာင္လုပ္ရမလဲ

တုပ္ေကြးဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားတာျဖစ္တဲ့ အတြက္ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမ်ားကို ထိေရာက္စြာ ႏွိမ္နင္းႏိုင္တဲ့ ပဋိဇီ၀ေဆးမ်ားက တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ကို မႏွိမ္နင္း ႏိုင္ပါဘူး။ သုိ႔ေပမယ့္ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာ သက္သာေအာင္ အျခားအကူေဆးမ်ားကို မွီ၀ဲႏိုင္ပါတယ္။ အကိုက္ အခဲကိုလဲ သက္သာေစျပီး အဖ်ားကိုပါက်ေစတဲ့ analgesics အုပ္စု၀င္ ေဆးမ်ားႏွင့္ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆး အခ်ိဳ႔ကို ေဆးညႊန္းနဲ႔ အညီမွီ၀ဲႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဗိုင္းရပ္စ္ကို တိုက္ထုတ္ႏိုင္ဖို႔ ကိုယ္ခံအားက အဓိကပါ။ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းမွသာ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ျမန္ျမန္တိုက္ထုတ္ ႏိုင္မွာပါ။

ျမန္ျမန္ေပ်ာက္ေအာင္ ဒါေလးေတြ လုပ္ၾကည့္မယ္

(၁) အိမ္မွာ ျပည့္ျပည့္၀၀ အနားယူပါ။ Flu ဗိုင္းရပ္စ္ဟာ လူတေယာက္နဲ႔ တေယာက္ ကူးလြယ္
တာမို႔ အိမ္မွာ အနားယူျခင္းက ကိုယ့္အတြက္ ကုိယ္ခံအားလဲ ေကာင္းေစသလို သူတပါး ကိုလဲ ထပ္မျပန္႔ပြားေစတာမို႔ ျဖစ္ႏိုင္လ်င္ အိမ္မွာ အနားယူေပးပါ။

(၂) အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးပါ။ ေရ၊ အသီးေဖ်ာ္ရည္ ႏွင့္ စြပ္ျပဳတ္တခုခုကို မၾကာခဏ ေသာက္ေပးပါ။ အရည္မ်ားက ခြၽဲကိုေပ်ာ္ေစတဲ့အျပင္ သင္ဖ်ားေနတဲ့အခါ ကိုယ္တြင္း ေရဓါတ္ ခန္းေျခာက္တတ္ ေစတာမို႔ ျဖစ္ႏိုင္လ်င္ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ေပးဖို႔ လိုပါတယ္။

(၃) လည္ပင္းနာ သက္သာေအာင္ ေရေႏြးေႏြးထဲမွာ ဆားအနည္းငယ္ထဲ့ျပီး ဆားေရငံုျခင္း ( Gargle) ကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္ထက္မနည္း လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ လည္ပင္းနာေပ်ာက္ေအာင္ ငံုေဆးျပားမ်ား ( Lozenges) မ်ားကိုလဲ ငံုေပးႏိုင္ပါတယ္။

(၄) တုပ္ေကြးေၾကာင့္ ေခ်ာင္းဆိုးေနခ်ိန္မွာ ေဆးလိပ္ေသာက္သံုးျခင္းႏွင့္ ေဆးလိပ္ေငြ႔ရွိတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ကို ၾကိဳးစားျပီး ေရွာင္ေပးပါ။ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေၾကာင့္ လည္ေခ်ာင္းယားယံျပီး ေခ်ာင္းဆိုးေန ခ်ိန္မွာ ေဆးလိပ္ေငြ႔ေတြက သင့္ကို ေခ်ာင္းပိုဆိုးေစပါလိမ့္မယ္။

(၅) အခ်မ္းေျပေအာင္ ဆိုျပီး အရက္ေသာက္ဖို႔လဲ မစဥ္းစားေစခ်င္ပါဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္ကို တိုက္ထုတ္ဖို႔ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းဖို႔လိုေနခ်ိန္မွာ အရက္ေၾကာင့္ ေရာဂါေနာက္တမ်ိဳး မတိုးပါေစနဲ႔။

ဘယ္အခ်ိန္မွာ အေရးၾကီးျပီလဲ

တုပ္ေကြးဟာ အခ်ိန္ကာလ သိပ္မၾကာဘဲ ျပန္လည္ေပ်ာက္ကင္း သြားတတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ဆက္တြဲ အေနနဲ႔ ဒါေလးေတြ ျဖစ္ျပီဆိုရင္ေတာ့ သင့္ရဲ႔ ဆရာ၀န္နဲ႔ ကုသမႈ အေသအခ်ာ ခံယူပါ။

• ကိုယ္အပူခ်ိန္သည္ 102 ဒီဂရီဖာရင္ဟုိက္ ထက္မ်ားလာျခင္းႏွင့္ ၁၀ ရက္ထက္ ပိုၾကာျပီး အဖ်ား ရက္ရွည္လာျခင္း

• အသက္ရႈမ၀ျခင္း၊ အသက္ရႈက်ပ္ျခင္း၊ ကေလး မ်ားတြင္ အသက္ရႈျမန္လာျခင္း၊ အသက္ရႈရာတြင္ တရႊီးရႊီးျမည္လာျခင္း၊

• ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္း ႏွင့္ အရမ္း ေအာ့အန္ျခင္း

• ကေလး ငယ္မ်ားတြင္ အစားလဲ မ၀င္ေတာ့ဘဲ ကေလး သည္ အရမ္းမွိန္းလာျခင္း

• သတိလစ္ျပီး တက္ ခ်င္သလိုျဖစ္လာျခင္း ၊ စတာေလးေတြ ျဖစ္ျပီ ဆိုရင္ေတာ့ ကုသမႈ ခံယူဖို႔ အေရးၾကီးပါျပီ။

ကာကြယ္ေဆးလဲ ထိုးထားႏိုင္တယ္

တုပ္ေကြးေရာဂါကို တစ္ႏွစ္တစ္ၾကိမ္ ကာကြယ္ေဆးထိုးျပီးလဲ ကာကြယ္ႏိုင္ပါတယ္။ ပန္းနာရင္ၾကပ္ ရွိသူမ်ား ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ ရွိသူမ်ား၊ အသည္းေရာဂါရွိသူမ်ား စသူတို႔၊ နာတာရွည္ က်န္းမာေရး ျပသာနာ ရွိသူမ်ားႏွင့္ ကုိယ္ခံအားက်ဆင္း ေနသူမ်ားတို႔မွာ တုပ္ေကြးဗိုင္းရပ္စ္ကို ကာကြယ္ရန္ ကာကြယ္ေဆးကို မွန္မွန္ ထိုးထားသင့္ပါတယ္။

အားလံုးဘဲ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေသာ လူမႈဘ၀ေလးကို ပုိင္ဆုိင္ႏိုင္ျပီး ဒီဇင္ဘာေဆာင္းမွာ က်န္းက်န္း မာမာနဲ႔ ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္က်ပါေစေနာ္။


Read More...

Thursday, December 6, 2007

Do you really love? - 2

ဒီပို႕စ္ေတြက အမွန္ေတာ့ မိခင္ႏို႕ရည္ရဲ႕ တန္ဖိုးကို မွ်ေ၀ေပးခ်င္တဲ့ သေဘာေလးပါ။ မိခင္တစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ သားသမီးကို မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးဖို႕ ဘယ္ေလာက္အေရးပါတယ္ဆိုတာ ေျပာခ်င္တာပါ။ Exclusive Breast Feeding ရဲ႕အက်ိဳးေက်းဇူးေတြ... တကယ္လုပ္မယ္ဆိုရင္ ေတြ႕ႀကံဳရမယ့္ အခက္အခဲေတြ ... ဘယ္လို ရင္ဆိုင္ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာေတြ... တင္ျပခ်င္တာပါ။

မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးတာ ေကာင္းမွန္း လူတိုင္းသိၾကေပမယ့္ မတိုက္ျဖစ္တဲ့ အေၾကာင္းေတြက ရွိေနပါတယ္။ အဲ့ဒီအတြက္ နစ္နာမယ္ဆိုရင္ ကေလးေတြ နစ္နာျပီး အနာဂတ္မွာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳးလံုး နစ္နာမွာ ျဖစ္ပါတယ္။



ျပီးေတာ့ လူေတြက မိခင္ႏို႕တိုက္ပါ ဘာညာနဲ႕ ေၾကာ္ျငာေနရင္ အလကားပါလို႕ ထင္ၾကတယ္။ ႏို႕မႈန္႕ဘူး ေတြေလာက္ ေၾကာ္ျငာမေကာင္းလို႕ ထင္ပါတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့သူေတြ မေျပာနဲ႕ ဆင္းရဲျပီး စားစရာမရွိတဲ့ မိန္းမတစ္ေယာက္ သူ႕ကေလးကို ရရာအမႈန္႔ ၀ယ္တိုက္တာ ေတြ႕ဖူးတယ္။ အဲ့ဒီ ကြမ္းယာဆိုင္က ဆန္မႈန္႕က သူ႕ကေလးအတြက္ ပိုေကာင္းမယ္ထင္လို႕ သူက အငတ္ခံျပီး ၀ယ္တိုက္တာပါ။

မိဘတိုင္းအေနနဲ႕ ကိုယ့္ကေလးကိုယ္ ႏို႕မႈန္႕တိုက္တိုက္ ဆန္မႈန္႕တိုက္တိုက္ မိခင္ႏို႕တိုက္တိုက္ ႀကိဳက္တာ တိုက္ခြင့္ရွိပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ရွိပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲ့လိုေရြးခ်ယ္ဖို႕ ဗဟုသုတ ရွိေစခ်င္ပါတယ္။

အခု ျမန္မာလူမႈပတ္၀န္းက်င္မွာ ကေလးတစ္ေယာက္ ေမြးျပီဆို အေမလုပ္သူမွာ ဟုိလူေျပာတာ လုပ္ရ ဒီလူေျပာတာလုပ္ရ... ေကာင္းႏိုးႏိုးနဲ႕ ... သူမ်ားေယာင္လို႕ ေယာင္ရတာ ခ်ည္းပါပဲ။ အေဖ လုပ္သူ အေနနဲ႕လည္း သင့္တင့္တဲ့ ဗဟုသုတရွိျပီး မိဘ ၂ ေယာက္ တိုင္တိုင္ပင္ပင္နဲ႕ ဆံုးျဖတ္ရမယ္။ ပတ္၀န္းက်င္က အၾကံေပးတာေတြကိုလည္း စဥ္းစားျပီးမွ ဆံုးျဖတ္ရမယ္။

ေဘးပေယာဂက ေတာ္ေတာ္ဆိုးပါတယ္။ ေရွးလူၾကီးေတြကလည္း မလြယ္ဘူး။ ေခတ္လူငယ္ေတြကလည္း မလြယ္ဘူး။ ပညာနည္းနည္းတတ္တဲ့ အဖြဲ႕ကလည္း မလြယ္ဘူး။ ေရွ႔မွာ ကေလးေမြးျပီးသား လူေတြကလည္း မလြယ္ဘူး။

အခုမွ ေမြးလာတဲ့ ကေလးကို ေစတနာ ထားပါတယ္... ငါေျပာလိုက္မွ ဒီကေလး ေကာင္းစား ရွာမယ္ဆိုျပီး ေစတနာေတြပိုျပီး... ၀ိုင္း မ ၾကေတာ့တာပါပဲ။ ကေလးမွာ ေရဆိုလည္း ေသာက္ရ သၾကားရည္ဆိုလည္း ေသာက္ရ ႏို႕မႈန္႕ဆိုလည္း ေသာက္ရ... အမ်ိဳးမ်ိဳး ကလိေတာ့တာပါပဲ။

အေဖ အေမေတြက ကေလးေကာင္းက်ိဳး အတြက္ ဘာအေကာင္းဆံုးလဲ... ဘာေတြ လုပ္ရမလဲဆိုျပီး သိထားသင့္သလို... ေဘးနားက အၾကံေပးတဲ့သူေတြမွာလည္း တာ၀န္ရွိပါတယ္။ လုပ္ခ်င္မွန္း မသိ မလုပ္ခ်င္မွန္းသိ... အတင္း ဖိအားေပးျပီး လုပ္ခိုင္းတာမ်ိဳး မျဖစ္သင့္ပါ။ တကယ္လို႕ မ်က္စိေရွ႕မွာ အဲ့လို ဖိအားေပးေနတာ ေတြ႕ရင္လည္း ကန္႕ကြက္လို႕ရရင္ ကန္႕ကြက္ေပးသင့္ပါတယ္။ မည္သူမဆိုေပါ့။

ဥပမာ... ေမြးစ ကေလးကို ပ်ားရည္တုိုက္ရမယ္.. ေမြးေမြးခ်င္း ေရတိုက္ရမယ္... စသျဖင့္ တစ္ေယာက္ေယာက္က ညႊန္ၾကားေနရင္... သူက ဘာအေထာက္အထားရွိလို႕လဲ... ဘယ္ေလာက္ သိလို႕လဲလို႕ ေတြးၾကည့္ပါ။ သူ႕ပတ္၀န္းက်င္ သူကုိယ္တုိင္ပါမွ ကေလးေတြ ေတြ႕ဖူးလွ ၂၀ ၃၀ ေပါ့။ သူ႕ကေလးေရာ သူလုပ္တာပဲလား။ သူ႕ကေလးထက္ ပိုေကာင္းတဲ့ အရာ မရေစခ်င္လို႕ တိုက္တြန္း ေနတာလား။ သူ႕ ေစတနာ ဘယ္ေလာက္မွန္မလဲ။ သူ႕ အသိကေရာ ဘယ္ေလာက္ မွန္မလဲ။ (ကေလးအတြက္ ေျပာေနတာထက္ကို သူဆရာ၀င္လုပ္ခ်င္လို႕ ေျပာေနတာလို႕ပဲ ျမင္မိပါတယ္။)

အားနာလို႕ စြတ္လုပ္စရာ မလိုပါဘူး။ ကိုယ့္သားသမီး အေရး။ သူမ်ားေျပာတိုင္း ေလွ်ာက္လုပ္ဖို႕ ေမြးထုတ္ထားတာ မဟုတ္ပါဘူး။

ဒီပို႕စ္ေတြဟာ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလို မိခင္တစ္ေယာက္ထဲနဲ႕ ဆိုင္တာ မဟုတ္ပါဘူး။ မိခင္တစ္ေယာက္ရဲ႕ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ကို ပံ့ပိုးေပးဖို႕ သူရဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္နဲ႕လည္း ဆိုင္ပါတယ္။

ႏုိ႕တိုက္ခ်င္တဲ့ မိခင္ကို ႏို႕တိုက္ခြင့္ရေအာင္... ႏို႕တိုက္ရင္လည္း အဆင္ေျပေအာင္... ကူညီေပးရမွာပါ။ ႏို႕မႈန္႕တိုက္ခ်င္ရင္လည္း နည္းစနစ္မွန္ေအာင္တိုက္ဖို႕ ကူညီေပးရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕ မိခင္ေတြမွာက အလုပ္က တစ္ဘက္နဲ႕မို႕ ဘာညာတို႕ ရွိပါတယ္။

ႏို႕မထြက္လို႕ဆိုတာေတာ့... မ်ားေသာအားျဖင့္... မမွန္ပါဘူး။ ႏို႕မထြက္ဘူးဆိုတာဟာ ကေလးက ႏို႕ကို ေသခ်ာစို႕မေနဘူးဆိုတဲ့ သေဘာ သက္ေရာက္ပါတယ္။ ႏို႕ဆိုတာ ကေလးစို႕ေလ ပိုထြက္ေလေလပဲမို႕ ႏို႕ထြက္ေစခ်င္ရင္ ကေလးကို မ်ားမ်ားေပးစို႕ရမွာပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲ့ဒီမွာ အခက္အခဲေတြ ရွိပါတယ္။ ကေလးက ႏို႕တပ္တာ မမွန္ရင္... အေမက နာလြန္းျပီး... ဆက္မတိုက္ႏိုင္တာေတြ ရွိပါတယ္။ စစခ်င္းဆို ႏို႕ကလည္း စို႕တဲ့ဒဏ္ေၾကာင့္ နာတာ ဘာညာနဲ႕ အေမ လုပ္သူမွာ ေတာ္ေတာ္ ခံရပါတယ္။

တကယ္ေတာ့ေလ ႏို႕မႈန္႕ဘူးမွာ ေရးထားတာေတြက မိခင္ႏို႕မွာပါတဲ့ဟာေတြကို လိုက္တုျပီး အနီးစပ္ဆံုး တူေအာင္ ေဖာ္စပ္ေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္။ သဘာ၀အတိုင္း ႏို႕ရည္ဂလင္းေတြက ေဖာ္စပ္တာထက္ ပိုေကာင္းေအာင္ လုပ္ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႕ မထင္မိပါဘူး။ ပိုမေကာင္းဘူဆိုတဲ့ သက္ေသလည္း ရွိပါတယ္။

တစ္ခု ရွိေသးတယ္။ ႏို႕မႈန္႕ရဲ႕ အရသာက ကေလးပိုၾကိဳက္ေအာင္ ခ်ိဳခ်ိဳေလး လုပ္ထားတယ္တဲ့။ အဲဒီလို ဆိုေတာ့ ကေလးက ႏို႕မႈန္႕တစ္ခါ တိုက္ျပီးရင္ အေမႏို႕ကို သိပ္ေကာင္းတယ္ မထင္ေတာ့ဘူးေပါ့။ ျပီးေတာ့ ႏို႕မႈန္႕က ဗူးနဲ႕တိုက္ရင္... ကေလးဆီကို ေဟာကနဲ ေဟာကနဲ ၀င္သြားတာဆိုေတာ့... ကေလးက အေမႏို႕ စို႕တာေလာက္ အပင္ပန္းမခံရဘူးေပါ့။ အဲ့ေတာ့ ၂ ခုယွဥ္လိုက္ရင္ ကေလးက ႏို႕ဗူးဘက္ကို အားသာသြားပါတယ္။ ဘာမွ မသိတဲ့ ကေလးကို နည္းပညာနဲ႕ လွည့္စားတာပါပဲ။

Credit: Ma CyberCandle (Native Myanmar)

Read More...

Wednesday, December 5, 2007

Do you really love? - 1


တကယ္ခ်စ္ရဲ႕လား

ဒီပုိ႕စ္ေတြမွာေတာ့ သတင္းစာေတြထဲကလို တိုင္းျပည္ေတြ လူမ်ိဳးေတြကိုခ်စ္ရဲ႕လားလို႕ ေျပာသလိုမ်ိဳး ေလာက္အထိ မဆိုလိုပါဘူး။ ကေလးေတြကို တကယ္ခ်စ္ရဲ႕လားလို႕ ေမးခ်င္တာ ျဖစ္ပါတယ္။

လူ႕ေလာကထဲကို ကေလးေလးတစ္ေယာက္ တ၀ါး၀ါးငိုရင္း ေရာက္လာျပီဆိုပါေတာ့။ ကေလးရဲ႕ ေမေမ ေဖေဖ နဲ႕တကြ တစ္မ်ိဳးလံုး တစ္ေဆြလံုး ေပ်ာ္ၾကပါးၾက ႀကိဳဆိုၾကတယ္ေပါ့ေလ။ ေဆးရံုၾကီးေတြမွာ ေမြးတာဆိုေတာ့ ဆရာ၀န္ ဆရာမေတြလည္း စံုစံုညီညီေပါ့။


ေဘဘီေလးကုိ ေမြးျပီးျပီးခ်င္း နာရီ၀က္အတြင္းမွာ မိခင္ႏို႕တိုက္ေကြၽးဖို႕ လိုပါတယ္။ ဒါက ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ား သိတဲ့ကိစၥ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အနည္းစုပဲသိတဲ့ လွ်ိဳ႕၀ွက္ခ်က္ကေတာ့ မိခင္ႏို႕တိုက္တယ္ဆိုတာ ေျပာသေလာက္ မလြယ္ဘူးဆိုတာပါပဲ။

ေမေမျဖစ္လာျပီဆိုရင္ ေဘဘီေလးဗိုက္ဆာမွာေတာ့ စိုးရိမ္တၾကီးနဲ႕ ျဖစ္ေနမွာပဲေပါ့။ အဲ့ေတာ့ ႏို႕တိုက္ ပါျပီတဲ့။ ေမြးျပီးျပီးခ်င္း စစထြက္တဲ့ ႏို႕ကို ႏို႕ဦးရည္လို႕ ေခၚပါတယ္။ ႏို႕ဦးရည္ဆိုတာ ၾကည္ၾကည္ေလး (ႏို႕အစစ္က ျဖဴျဖဴၾကီးေလ) ျပီးေတာ့ နည္းနည္းေလးပဲ ထြက္ပါတယ္။ နည္းေပမယ့္ ကေလးအတြက္ေတာ့ အေကာင္းဆံုးလို႕ ေျပာလို႕ရပါတယ္။ အဲ့ဒီထဲမွာ ေရာဂါကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ပစၥည္းေတြ ကိုယ္ခံအားေကာင္းေစတဲ့ ပစၥည္းေတြ အမ်ားၾကီးပါပါတယ္။ ေဘဘီေလးအေနနဲ႕ လက္လြတ္မခံသင့္တဲ့ အရာေတြျဖစ္လို႕ ေမေမက ၾကိဳးစားရပါမယ္။ စိတ္ရွည္ရပါမယ္။

ၾကားသိရသေလာက္ ကေလးေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားဟာ ႏို႕ဦးရည္ကို အျပည့္အ၀ မရၾကပါဘူး။

ျပသနာအမ်ားစုက ဘယ္လိုျဖစ္တာလဲဆိုေတာ့ ေမေမက ႏို႕ဦးရည္ရဲ႕ထြက္ႏႈန္းက ေႏွးေနတာကုိ အားမလို အားမရျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကေလးမွ ႏို႕၀ ပါ့မလား။ ႏို႕ကလည္း မထြက္ဘူးဆိုျပီး စိတ္ပူမိပါလိမ့္မယ္။ အဲ့ဒီမွာ ကေလးကို တျခားဟာေတြ (ႏုိ႕မႈန္႕၊ အခ်ိဳရည္) စတာေတြ တိုက္ခ်င္သလိုလို ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ျပီးေတာ့ အေမ တစ္ေယာက္ထဲရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္နဲ႕ မျပီးပါဘူး။ ေဘးလူေတြကလည္း အားေပးအားေျမွာက္ လုပ္ၾကပါဦးမယ္။

ကေလးကလည္း ႏို႕စို႕တာ အထာမက်ေသး။ ႏို႕ကလည္း ထြက္တာနည္း။ စိတ္ကလည္းပူ ေဘးလူေတြ ကလည္း ေျမွာက္ေပး... (မယံုမရွိပါနဲ႕ တခါတေလ ဆရာ၀န္ ဆရာမေတြပါ ၾကံရာပါ ျဖစ္ပါေသးတယ္) ... အဲ့ဒါနဲ႕ပဲ ေဘဘီေလးကို တျခားအရည္ေတြ တိုက္ပါတယ္။ အမ်ားစုေသာ ကေလးဆရာ၀န္ေတြက ေဘဘီေလးကို အဲ့လိုတိုက္တာကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ဆန္႕က်င္ၾကေပမယ့္ အလစ္မွာ ခိုးတိုက္ပါတယ္။ ကေလးငိုေနတာကို ပါးစပ္ပိတ္ေအာင္ စပါယ္ရွယ္နာ့စ္ေတြက ခိုးတိုက္တာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။

အဲ့ဒီလိုတိုက္လိုက္ေတာ့ ဘာျဖစ္သြားလဲ။ ဗိုက္ထဲမွာ အၾကာၾကီး အားေတြစုလာတဲ့ ေဘဘီေလးက ေတာ္ရံု ေဘးအႏၲရာယ္ေလာက္ကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ အတြက္ ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါး ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္ပါလိမ့္္မယ္။ အဲ့ဒါေၾကာင့္လည္း ဒီလိုလုပ္ရပ္ေတြက သက္ဆိုးရွည္ေနတာ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒါေပမယ့္ အဲ့လိုအရည္ေတြ မတိုက္ရင္ ပိုေကာင္းတယ္ဆိုတာက အဓိကမို႕လို႕ ကေလးကို တကယ္ခ်စ္တဲ့ ေဖေဖ ေမေမ ဆိုရင္ေတာ့ ဒီလိုလုပ္ရပ္ေတြကို ကန္႕ကြက္သင့္ပါတယ္။ ဘာလုိ႕လဲ ဆိုရင္... ေဘဘီေလးရဲ႕ ဗိုက္ေသးေသးေလးထဲကို ၁၀ စီစီ ႏို႕၀င္ဖို႕ဟာ ၅ စီစီအရည္တစ္မ်ိဳး ၀င္သြားျပီဆိုရင္ တန္ဖိုးရွိတဲ့ႏို႕ အ၀င္နည္းသြားပါမယ္။ ကေလးက ဗိုက္ျပည့္သြားေတာ့ ႏို႕ကို ၾကိဳးစားစို႕မွာ မဟုတ္ပါဘူး။ ႏို႕ဆိုတာ စို႕ေလ မ်ားမ်ားထြက္ေလ.... မစို႕ေလ မထြက္ေလ ျဖစ္လို႕.... ႏို႕ထြက္က နည္းေနရာကေန ပိုနည္းဖို႕ ဇာတ္လမ္း ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ႏို႕အျဖဴဟာ ပံုမွန္ဆို ၃ ရက္ေလာက္မွာ ထြက္လာရမွာ... ေနာက္က်ပါလိမ့္မယ္။ အထြက္ေႏွးပါလိမ့္မယ္။

ျမန္မာအယူ ရွိပါေသးတယ္။ ႏို႕ဦးရည္ကို ညွစ္ပစ္ျပီး ႏို႕အျဖဴထြက္လာေတာ့မွ တိုက္တာ။ ဘယ္ေလာက္ ႏွေျမာဖို႕ေကာင္းလဲဆိုတာ....။ လံုး၀ ကန္႕ကြက္ပါတယ္။

ေဘဘီေလးကို တကယ္ခ်စ္ၾကတဲ့သူေတြ ဘာလုပ္ရမလဲဆိုေတာ့....
ႏို႕တိုက္ဖို႕ ဘာေတြ ျပင္ဆင္ရမလဲဆိုတာ ကေလးမေမြးခင္ထဲက ေလ့လာထားသင့္ပါတယ္။ အဲ့ဒီလို ေလ့လာတဲ့ေနရာမွာ စိတ္ခ်ယံုၾကည္ရတဲ့ ေနရာေတြက အခ်က္ေတြကို စုေဆာင္းဖို႕လုိပါတယ္။ အိမ္နားက အေဒၚၾကီးက ဒီလုိပဲ ေျပာလို႕တို႕ ဘာတို႕...

ေခတ္ပညာတတ္ မိဘေတြအေနနဲ႕ ရိုးရိုးပဲ စဥ္းစားၾကည့္ရင္ သိပါတယ္။ ကမၻာေပၚမွာ ႏို႕တိုက္သတၱ၀ါေတြ အမ်ားၾကီးရွိတာ... အေကာင္ေပါက္ေလးေတြဟာ ႏို႕ဦးရည္ကို ေသာက္ျပီး ၾကီးလာၾကတာမို႕လို႕.... လူေပါက္စေလးကိုလည္း ႏို႕ဦးရည္ပဲ အျပည့္အ၀ တိုက္သင့္ပါတယ္။

ႏို႕ဦးရည္မွာ ပါ၀င္တဲ့ ပစည္းေတြကိုလည္း ေသခ်ာ ဓာတ္ခြဲစမ္းသပ္ျပီးလို႕ ကေလးအတြက္ ၁၀၀% အက်ိဳးရွိတဲ့ အရာဆိုတာ လက္ခံႏိုင္စရာရွိပါတယ္။

ေမေမက ေဘဘီေလးကို တကယ္ခ်စ္တယ္ဆိုရင္ ပတ္၀န္းက်င္ ေဘးပေယာဂေတြကို ျဖတ္ေက်ာ္ျပီး ေမြးျပီး နာရီ၀က္အတြင္း မိခင္ႏို႕ဦးရည္ကို စိတ္ရွည္လက္ရွည္ တိုက္ေကြၽးသင့္ပါေၾကာင္းနဲ႕ ပတ္၀န္းက်င္ အသိုင္းအ၀ိုင္းမ်ား အေနနဲ႕လည္း မွန္ကန္တဲ့ အားေပးမႈကိုပဲ လုပ္သင့္ပါေၾကာင္း....

Credit: Ma CyberCandle (Native Myanmar)

Read More...

Friday, November 30, 2007

NGOs in the Golden Land

၂၉၊ ၁၁၊ ၂၀၀၇

ေရႊႏုိင္ငံမွအန္ဂ်ီအိုမ်ား (ေၾကာ္ျငာ)

ကြ်န္ေတာ္ ေစတနာ့ ၀န္ထမ္း လုပ္ေပးေနတဲ့ ၀က္ဆိုဒ္ အေၾကာင္း တစ္ခါမွ မေျပာျဖစ္ဘူး။ ေဘးမွာေတာ့ လင့္ေပးထားပါတယ္။ ၀က္ဆိုဒ္ကို “ေရႊႏိုင္ငံမွအန္ဂ်ီအိုမ်ား” လို႔ ကင္ပြန္းတတ္ထားတယ္။ ဗုဒၶဟူးသားေလးေပါ့။ အသက္က တစ္ႏွစ္ေက်ာ္ေလာက္ ရွိၿပီ။ ပါ၀င္တဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ ...

NGO Directory
ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ အလုပ္လုပ္ေနတဲ႔ အန္ဂ်ီအို၊ ကုလသမဂၢအဖြဲ႔အစည္းမ်ား၊ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႔မ်ား နဲ႔ တျခား လူမႈ အဖြဲ႔အစည္းေတြ အေၾကာင္း အဓိကေပါ့။ သူတို႔ ဘာေတြလုပ္ေနလဲ၊ ရံုးေတြ ဘယ္နားမွာ ရွိလဲ၊ ၀က္ဆိုဒ္ လိပ္စာက ဘာလဲ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။ စာရင္းထဲမွာ ရံုးလိပ္စာေပါင္း ၂၃၀ ေက်ာ္ရွိပါတယ္။ ရန္ကုန္လမ္းညႊန္၊ မႏၱေလး လမ္းညႊန္ေတြေတာင္ ဒီေလာက္ စံုပါ့မလားပဲ။

Job Vacancies in NGO, INGO, UN, & Red Cross
အဲဒီ အဖြဲ႔ေတြက ေခၚေနတဲ့ အလုပ္ေတြအေၾကာင္း။ ဒါကေတာ့ အေတာ့္ကို ျပည့္စံုပါတယ္။ အြန္လိုင္းမွာ ျမန္မာျပည္က အန္ဂ်ီအို အလုပ္ေတြနဲ႔ ပတ္သက္လာရင္ အစံုဆံုး၊ အပ္ဒိတ္ အျဖစ္ဆံုး ေနရာလို႔ ေျပာရင္ ၾကြားရာမက်ပါဘူး။ ပီဒီအက္ဖ္ ေဒါင္းလုပ္ လုပ္ႏုိင္ပါတယ္။

Conferences & Professional Meetings
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းေတြနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ညီလာခံေတြ၊ ႏိုင္ငံတကာ အစည္းအေ၀းေတြ ဘယ္ေတာ့ ဘယ္မွာ လုပ္မယ္ ဆိုတာေတြကိုလည္း ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ သူမ်ားေပးတဲ့ စရိတ္နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသြားရတာ ဟန္က်ပါတယ္။ အခ်ိန္မွီ ေလ်ာက္လႊာတင္ဖို႔ စာတမ္းတင္ဖို႔ အတြက္ေတာ့ ကာယကံရွင္က နည္းနည္းေလး ညွစ္လိုက္ပါ။ ၀မ္းႏႈတ္ေဆးကိုပဲ ပံုအပ္ထားလို႔ မရဘူးေလ။

Scholarships
ဂူဂဲလ္ မွာ စေကာလားရွစ္ ဆိုၿပီး ရိုက္လိုက္ရင္ ေထာင္ခ်ီၿပီး ထြက္လာေပမယ့္ ျမန္မာ လူငယ္ေတြနဲ႔ ကိုက္ညီတဲ့ စေကာလားရွစ္ေတြကေတာ့ အေတာ့္ကို ျပဴးၿပဲ ရွာရမယ့္ အလုပ္ပါ။ ဒီဆိုဒ္မွာေတာ့ ျမန္မာေတြ တကယ္တန္း ရဖူးတဲ့ စေကာလားရွစ္ေတြ အေၾကာင္းကို အဓိက တင္ထားပါတယ္။ ဘာေတြ ရွိလဲ၊ ဘယ္ေတာ့ ေလွ်ာက္ရမလဲ၊ ရဖူးသူ ျမန္မာေတြရဲ႕ အေတြ႔အႀကံဳ စတာေတြ ေရးထားပါတယ္။ တိုင္ပင္ခ်င္ရင္ ဖိုရမ္မွာလည္း အခန္းဖြင့္ထားေပးပါတယ္။

Useful links for development works
ဒါကေတာ့ အသံုးတဲ့မယ္ထင္တဲ့ ၀က္ဆိုဒ္လင့္ေတြ ေပးထားတာပါ။ အန္ဂ်ီအိုဆိုတာ ဘာလဲ ဆိုတဲ့ ေမးခြန္းမ်ိဳးေတြအတြက္ ဒီလင့္ေတြမွာ အေျဖ အျပည့္ရွိေနပါတယ္။

Myanmar Development Community Forum
ျမန္မာ့ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ဖိုရမ္ ကေတာ့ ေျပာခဲ့ၿပီးတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြ နဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဖြ႔ံၿဖိဳးေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ျဖစ္ျဖစ္ အျပန္အလွန္ ေဆြးေႏြးလို႔ ရတဲ့ေနရာပါ။ ျမန္မာ-အဂၤလိပ္ ႏွစ္ဘာသာ နဲ႔ ေဆြးေႏြးလို႔ ရပါတယ္။ နဲနဲေတာ့ ဟဲဗီး ျဖစ္တယ္လို႔ ဘေလာက္ဂါ ေလာကသား တစ္ဦးက မွတ္ခ်က္ျပဳဖူးပါတယ္။ ဒါကေတာ့ အက္ဒမင္ ရဲ႕ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ အေငြ႔အသက္ ပါသြားလို႔ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဟာသဥာဏ္ရွိသူ ဖိုရမ္မာ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ ရယ္စရာေလးေတြ ေျပာတတ္ၾကပါတယ္။ မည္သို႔ပင္ ဆိုေစကာမူ တုိင္းျပည္ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး ျပန္လည္ ထူေထာင္ေရး၊ ပညာေရး၊ က်န္းမာေရး၊ စီးပြားေရး၊ လူမႈေရး အစရွိသည္တို႔ကို တည္တည္တံ့တံ့ ေျပာလိုသူေတြအတြက္ ေနရာ အဆင္သင့္ရွိေၾကာင္း အသိေပးလိုပါတယ္။

Interactivity
ေနာက္ဆံုးမွ ေျပာေပမယ့္ ဒါကေတာ့ အႏွစ္ပါ။ ယေန႔ အင္တာနက္ ေလာကမွာ အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္မႈ (interactivity) ဟာ အေတာ့္ကို လူေျပာမ်ားလာပါတယ္။ အင္တာနက္ ေခတ္ဦးပိုင္းတုန္းက ဆိုရင္ ၀က္ဆိုဒ္ေတြဟာ ပ်င္းစရာေကာင္းတဲ့ ဆရာနဲ႔ စာသင္ရသလိုပါပဲ။ သူကခ်ည္းပဲ ေျပာေနတာ။ ဖတ္ရႈသူဖက္က အျမင္ကို ျပန္ၿပီး ေျပာခြင့္ သိပ္မရခဲ့ၾကဘူး။ အခုေတာ့ စာရႈသူေတြဖက္က မွတ္ခ်က္ေပးလို႔ရတယ္၊ ေကာင္းသင့္ညံ့ အကဲျဖတ္ခြင့္ရွိတယ္၊ မဲေပးလို႔ရတယ္၊ စံုလို႔ပါပဲ။ အခု ကြ်န္ေတာ္တို႔၀က္ဆိုဒ္လို CMS (Content Management System) ကို သံုးတဲ့ ၀က္ဆိုဒ္မ်ိဳးေတြမွာ ဆိုရင္ စာရႈသူကေန ၀က္ဆိုဒ္အတြက္လိုအပ္တဲ့ သတင္းေတြ အခ်က္အလက္ေတြကို တိုက္ရိုက္ တင္ျပလို႔ ရလာပါတယ္။ ဆိုလိုတာက အက္ဒမင္ေတြ ေမာ္ဒေရတာေတြက ေရးတဲ့ ၀က္ဆိုဒ္ မဟုတ္ေတာ့ပဲ မင္ဘာ (အဖြဲ႔၀င္) ေတြကေရးတဲ့ ၀က္ဆိုဒ္ ျဖစ္လာပါတယ္။ ေခတ္စကားနဲ႔ ဆိုရင္ေတာ့ “ျပည္သူမွ ျပည္သူ႔ အတြက္” လို႔ ဆိုရင္ ရမယ္ထင္ရဲ႕။ အယ္ဒီတာေတြက စာလံုးေပါင္းသတ္ပံု၊ ဘာသာျပန္ နဲ႔ က်မ္းကိုးစာရင္း အစရွိသည္ တို႔ကို အနည္းငယ္ တည္းျဖတ္တာေတာ့ ရွိပါမယ္။

ကဲ ေၾကာ္ျငာလည္း အေတာ္ရွည္သြားၿပီ။ ေျပာတာေတြ ဟုတ္မဟုတ္ မဆိုင္းမတြပဲ သြားၾကည့္လိုက္ရေအာင္ေနာ္ ...
www.NGOinMyanmar.org

အန္ဂ်ီအိုမွာ အလုပ္ လုပ္ခ်င္သူေတြ နဲ႔ အေမးအေျဖခန္းေလးကို နမူနာ ဖတ္ခ်င္ရင္ေတာ့ ေအာက္မွာ ဆက္လက္ ရႈစားပါ။

ေမး
I am a house surgeon worked at insein hospital. My house surgeon training course will be ended on 31st December. After that, i want to work at NGO but i don't know how to do. I have no other qualification except my education.Now i'm studying english. Please advise me how can i get the job.
ေျဖ
The followings are the things that you can do as a start:
  • do a little bit of research on NGOs working in Myanmar. Who they are? What they do? Where they do it? (you can find a list and website links in our NGO directory)
  • then, decide what kind of NGOs that you want to work with.
  • find out whether they need any interns/volunteers
  • check job vacancy page from this website regularly and apply
Computer skills (Microsoft Word, Excel, Power Point) will be helpful in addition to English.
ေမး
I'd like to know what is more important to get NGO job; the CV form or the interview. What would they ask me in the interview not concerning the theory . I've told that I've no experience even to face interview and what would I prepare for this. Hope your answer and advice later.
ေျဖ
ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ နဲ႕ လူေတြ႔ ေမးတာ ဘယ္ဟာ ပိုအေရးႀကီးလဲ လို႔ ေမးထားပါတယ္။ ႏွစ္မ်ိဳးလံုး တူတူပဲ အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒီဟာေတြထက္ ပိုၿပီး အေရးႀကီးတာက ေခၚတဲ့ အလုပ္မွာ လုပ္ရမွာေတြကို ကြ်မ္းကြ်မ္းက်င္က်င္ တတ္ေနဖို႔ နဲ႔ အလားတူ အလုပ္မ်ိဳး လုပ္ဖူးတဲ့ အေတြ႔အႀကံဳပါ။ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ဘက္ ျပန္လွည့္ရရင္။ အန္ဂ်ီအို အလုပ္ ေခၚတဲ့အခါမွာ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္ကို ပထမ အဆင့္ ဇကာတင္ေရြးခ်ယ္ဖို႔အတြက္ သံုးပါတယ္။ တနည္းေျပာရရင္ ကိုယ္ေရးရာဇ၀င္မွာ ပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ၾကည့္ၿပီး လူေတြ႔ ေမးမယ္ မေမးဘူး စဥ္းစားပါတယ္။ လူေတြ႔ မွာေတာ့ အလုပ္ေလွ်ာက္ထားသူဟာ ခန္႔မယ့္ အလုပ္ကို လုပ္ႏိုင္တဲ့လူ ျဖစ္မျဖစ္ကို ၾကည့္ပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အလုပ္မွာ စိတ္ပင္ပန္းခံႏိုင္ မခံႏိုင္ကို ေလ့လာပါတယ္။ က်န္တာကေတာ့ လူပံုပန္းကို အကဲခတ္တာပါပဲ။

ေနာက္တစ္ခ်က္က မိမိေလွ်ာက္တဲ့ အလုပ္ နဲ႔ အဖြဲ႕အစည္းအေၾကာင္းကို ေသေသခ်ာခ်ာ ေလ့လာထားဖို႔ လိုပါတယ္။ မိတ္ေဆြတစ္ဦး ( အန္ဂ်ီအို အလုပ္ အင္တာဗ်ဴးေမးသူ ) ေျပာဖူးတာကေတာ့ တခ်ိဳ႕ အလုပ္လာေလွ်ာက္သူေတြဟာ မိမိ ေလွ်ာက္တဲ့ ရာထူး ကိုေတာင္ မွန္ေအာင္ မေျပာႏိုင္ၾကဘူးလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဒါမ်ိဳးကေတာ့ လံုး၀ မျဖစ္သင့္ပါ။ အင္တာနက္ ေခတ္မွာ အဖြဲ႕အစည္း အမည္ သိရင္ ဒီအဖြဲ႕ အေၾကာင္းကို အလြယ္တကူ ရွာလို႔ ရႏိုင္ပါတယ္။ မိမိဖက္က ျပင္ဆင္ဖို႔ေတာ့ လိုမွာပါ။

အားလံုး အဆင္ေျပၾကပါေစ။
ခင္မင္စြာျဖင့္
ရဲမြန္

၀က္ဆိုဒ္ ျဖစ္ေျမာက္ေရးအတြက္ ဘက္စံုကူညီခဲ့ ကူညီဆဲ ျဖစ္ေသာ အမည္တြင္ “ပ” ျဖင့္စ၍ “တ” ျဖင့္ဆံုးသည့္ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္းႀကီးအား ေရႊႏိုင္ငံမွအန္ဂ်ီအိုမ်ား ၀က္ဆုိဒ္ကိုယ္စား အထူးေက်းဇူးတင္ရွိေၾကာင္း မွတ္တမ္းတင္အပ္ပါသည္။

Read More...

Tuesday, November 27, 2007

World AIDS Day 2007

Take the Lead.

Stop AIDS. Keep the Promise.


1 December 2007



Reduce stigma and discrimination, all are human beings.

ေအအိုင္ဒီအက္စ္ တိုက္ဖ်က္ဖို႔၊ အားလံုးပါ၀င္ေဆာင္ရြက္စို႔။
ကိုယ္ခ်င္းစာနာ နားလည္ပါ၊ သင္လည္း လူသားပါ။

Read More...

Sinusitis

ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာ ဆိုတာ


ဘေလာ့ဂ္ဂါ မိတ္ေဆြတဦးမွ သူခံစားရတာေလး သက္သာေအာင္ ဘယ္လိုေနရမလဲ ေမးလာ တာနဲ႔ အားလံုးလည္း က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ဗဟုသုတေလး ရရွိေစရန္ ဒီပို႔စ္ေလးကို ေရး သားလိုက္ပါတယ္။



ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာဆိုတာ ဘာျဖစ္တာလဲ

ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာ ဆိုတာ လူ႔ဦးေခါင္းခြံရိုး အတြင္းမွာရွိေနတဲ့ ေလအိတ္ငယ္ ေလးမ်ား ေယာင္ ယမ္းျခင္းျဖစ္ပါတယ္။

ေလအိတ္ငယ္ေလးေတြဆိုတာ ဘယ္ေနရာမွာရွိတာလဲ

လူ႔ရဲ႔ဦးေခါင္းခြံရိုး အတြင္း မ်က္ခံုးရိုးတ၀ိုက္၊ ပါးႏွင့္ ေမးရိုးတ၀ိုက္ ႏွင့္ ႏွာေခါင္းရိုးတ၀ိုက္တြင္ အေခါင္းေပါက္ ပါေသာ ေလအိတ္ငယ္ေလးေတြ ပါရွိပါတယ္။ ယင္း ေလအိတ္ငယ္ ေလးမ်ားကို ေဆးပညာ အေခၚအရ sinus ဟုေခၚပါတယ္။





ေလအိတ္ငယ္ေလးမ်ား တည္ေဆာက္ပံုႏွင့္ လုပ္ငန္းတာ၀န္

sinus ေလးမ်ားကို cilia လို႔ေခၚတဲ့ အေမႊးႏုေလးမ်ား ပါတဲ့ အေျမွးပါးေလးနဲ႔ ဖံုးအုပ္ထားပါ တယ္။ ယင္းအေျမွးပါးေလးမွာ mucus ဆိုတဲ့ အခြၽဲတမ်ိဳးကို ထုတ္ေပးတဲ့ အလႊာေလးလဲ ပါရွိပါတယ္။ ေလအိတ္ေခၚ sinus ေလးမ်ားဟာ အသက္ရႈသြင္း ရႈထုတ္လုပ္ေနေသာ ႏွာေခါင္း လမ္းတေလ်ာက္နဲ႔ အတြင္းဘက္မွာ ဆက္စပ္လ်က္ ရွိေနပါတယ္။

sinus ေခၚ ေလအိတ္ငယ္ေလးမ်ားရဲ႔ လုပ္ငန္းတာ၀န္ကေတာ့ အသက္ရႈလိုက္တဲ့ ေလထုထဲက ပါလာေသာ ဖုန္မႈန္႔နဲ႔ ပိုးမႊားမ်ားကို အခြၽဲလႊာေလး အတြင္း ဖမ္းယူလိုက္ျပီး အေမႊြးႏုေလး မ်ားရဲ႔ တြန္းပို႔လႈပ္ရွားမႈ ႏွင့္ sinus ရဲ႔ ေသးငယ္တဲ့ အေပါက္ေလးကေန ထုတ္ျပီး ႏွာေခါင္း မွတဆင့္ အျပင္သို႔ ျပန္လည္စြန္႔ထုတ္ ေစပါတယ္။

ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာဘယ္လိုစျဖစ္သလဲ

မ်ားေသာအားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး တခုခုေၾကာင့္ အေအးမိ ဖ်ားနာတဲ့ အခါမွာ စျဖစ္တတ္ပါ တယ္။ အေအးမိတဲ့အခါ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဟာ ေလအိတ္ငယ္မ်ားရဲ႔ အေျမွးပါးကို ေယာင္ယမ္းေစ ပါတယ္။ တဖန္ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႔ သဘာ၀ ကိုယ္ခံအား မ်ားက ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးကို တိုက္ထုတ္ရန္ အေျမွးပါးမ်ားမွ အခြၽဲမ်ားကို ပိုမိုထုတ္ေစပါတယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေၾကာင့္ ေယာင္ယမ္းေနတဲ့ ေလအိတ္ေလးဟာ အခြၽဲမ်ားႏွင့္ ပိုမိုျပည့္လာျပီး ပိုေယာင္ယမ္းလာကာ ဘက္တီးရီးယား ပိုးမ်ာပါ ၀င္ေရာက္လာပါက ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာေခၚ sinusitis ကို စတင္ခံစား ရပါေတာ့တယ္။

ဘယ္လိုလကၡဏာေလးေတြ ျပမလဲ

ေယာင္ယမ္းေနတဲ့ ေလအိတ္ေလးေတြ တည္ရွိတဲ့ေနရာကို မူတည္ျပီး အနည္းငယ္စီ ကြဲျပားပါတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဖ်ားျခင္း၊ ႏုံးခ်ိျပီး အားမရွိျဖစ္ျခင္း၊ ေခ်ာင္းဆုိးျခင္း ၊ ႏွာရည္ အဆက္မျပတ္ က်ျခင္း၊ ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္းတို႔ အျပင္

(၁) အေအးမိဖ်ားနာေနတဲ့ ရက္အတြင္း မနက္ႏိုးလာတာနဲ႔ မ်က္ခံုးရိုးတ၀ုိက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ ကိုယ္ကို အေရွ႔နဲနဲ ကိုင္းတဲ့အခါ ဦးေခါင္း အေရွ႔ဘက္မွ ကုိက္ခဲမႈတခုခုကို ခံစားရျခင္း။

(၂) ပါးႏွင့္ေမးရိုး တ၀ိုက္မွ ေလအိတ္ေလးမ်ား ေယာင္ယမ္းမႈေၾကာင့္ အေပၚေမးရိုး တေလ်ာက္ နာက်င္ျခင္း၊ သြားကိုက္ျခင္း။

(၃) မ်က္၀န္းႏွခုၾကား ေလအိတ္ေလးမ်ား ေယာင္ယမ္းျပီး မ်က္၀န္းတ၀ိုက္ ကိုက္ခဲျခင္း၊ မ်က္ခြံ ေလးမ်ားပါ ေယာင္ယမ္းျခင္း အစရွိသည္ တုိ႔ကိုပါ ခံစားရတတ္ပါတယ္။

ေပ်ာက္ေအာင္ ဘယ္လိုကုရမလဲ

ေလအိတ္ေလးမ်ားဟာ ဦးေခါင္းခြံရိုး အတြင္းမွာ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ဦးေႏွာက္နဲ႔ တည္ရွိမႈ အရမ္း နီးကပ္ပါတယ္။ ခဏတာ ခံစားရတဲ့ ေ၀ဒနာဆိုျပီး ေပ့ါလို႔မရပါဘူး။ ပဋိဇီ၀ ပိုးသတ္ ေဆးတခ်ိဳ႔ကို သင့္ရဲ႔ ဆရာ၀န္မွ ညႊန္ၾကားပါလိမ့္မယ္။ ပိုးသတ္ေဆးမ်ားကို ညႊန္ၾကားတဲ့ အခ်ိန္ကာလ အျပည့္ေသာက္ ေပးရပါမယ္။ ၂ရက္ေလာက္ ေသာက္ျပီး သက္သာလို႔ ျဖတ္လိုက္ရင္ ပိုးကခဏဘဲ ျငိမ္သြားျပီး ေနာက္တၾကိမ္မွာ ေဆးကို ယဥ္သြားတတ္ ပါတယ္။

ျပန္ျဖစ္တတ္သလား

ေအးတဲ့ ရာသီဥတုမွာ ေနတဲ့သူေတြ ေလထုထဲက ပါတဲ့ ပန္း၀တ္မႈန္တခ်ိဳ႔နဲ႔ မတည့္ဘဲ Allergy ျဖစ္ကာ ႏွာရည္ခဏခဏယို တတ္တဲ့သူေတြ၊ ပန္းနာရင္က်ပ္ ရွိတဲ့သူေတြ၊ ကိုယ္ခံအား က်ဆင္းေနတဲ့ သူေတြ၊ ဖုန္မႈန္႔မ်ားႏွင့္ ညစ္ညမ္းတဲ့ ေလထုကို ရႈရႈိက္ရတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ေနထုိင္ရသူေတြဟာ ဒီေ၀ဒနာကို ခဏခဏျပန္ခံစားရ တတ္ပါတယ္။

ေဆး၀ါးအကူအညီ အျပင္ ဒါေလးေတြပါ လုပ္ၾကည့္မယ္။

ေဆး၀ါးမွီ၀ဲျပီး တဘက္က ပိုးေသေအာင္ လုပ္တဲ့အျပင္ ကိုယ္တိုင္လုပ္ႏိုင္တဲ့ အခ်က္ေလးေတြ နဲ႔ပါ သက္သာေအာင္ လုပ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

(၁) ျပည့္ျပည့္၀၀ အနားယူပါ။ ကိုယ္ခံအား ေကာင္းျပီး ခဏခဏ အေအးမမိေစရန္ ထိန္းသိမ္း ပါ။ အာဟာရျပည့္၀စြာ စားျပီး အိပ္ခ်ိန္မွန္ပါေစ။

(၂) ပက္လက္လွဲ အိပ္ေနျခင္းက ႏွာေခါင္းကို ပိုပိတ္ေစပါတယ္။ ကိုယ္အသက္ရႈလို႔ ေကာင္းတဲ့ ဘက္ကို တဘက္ေစာင္းျပီး အိပ္ေပးပါက သက္သာေစပါတယ္။

(၃) ပူေႏြးေသာ အရည္မ်ားကို မၾကာမၾကာ ေသာက္ေပးပါက ႏွာရည္ယို ႏွာပိတ္တာကို သက္သာ ေလ်ာ့နည္းေစပါတယ္။

(၄) အ၀တ္စေလးကို ေရေႏြးေငြ႔ေငြ႔ေလးထဲ စိမ္ျပီး ယင္းအ၀တ္ေႏြးေႏြးေလးကို မ်က္ႏွာႏွင့္ ႏွာေခါင္းရိုး ေပၚကပ္ေပးျပီး အပူေႏြးေႏြးေလး ေပးတာကလဲ သက္သာေစပါတယ္။

(၅) ရာသီဥတု သိပ္ေအးတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ အိမ္တြင္း အပူခ်ိန္ကို ထိန္းညွိေပးႏိုင္တဲ့ Equipment တခုခုကို တပ္ဆင္ထားပါ။

(၆) ေလယာဥ္ စီးတဲ့အခါမွာ ဖိအားမတူမႈေၾကာင့္လည္း ေလအိတ္ေလးေတြ ပိတ္ျပီး ျပန္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေလယာဥ္နဲ႔ ခရီးသြားစရာ ရွိလ်င္ သင့္ရဲ႔ဆရာ၀န္ နဲ႔တုိင္ပင္ျပီး အေယာင္ သက္သာ ေစေသာ ႏွာေခါင္းအတြင္း အစက္ခ်ျပီး သံုးရတဲ့ decongestant nasal drop တခုခုကို ၾကိဳသံုးသြားေပးပါ။

ဒါေလးေတြေတာ့ ေရွာင္ေနာ္

(၁) မ်က္ခံုးရိုး တ၀ိုက္ ေယာင္ယမ္းကိုက္ခဲေနခ်ိန္မွာ အာရုဏ္စူးစိုက္ျပီး တီဗြီၾကည့္ျခင္း၊ ကြန္ပ်ဴတာ screen ကိုၾကည့္ျခင္း၊ စာဖတ္ျခင္း စတာေတြ မလုပ္မိပါေစနဲ႔။

(၂) ကိုယ္နဲ႔ မတည့္တဲ့ အရာမ်ား (Allergen) ၊ ဖုန္ထူတဲ့ ေနရာေတြကို သတိထားေရွာင္ပါ။ တခုခုကို Allergic ျဖစ္ျပီး ႏွာရည္ယိုျခင္းကေန ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာ ျပန္ျဖစ္တတ္ပါတယ္။

(၃) အရက္ေသာက္သံုး ျခင္းႏွင့္ စီးကရက္ေငြ႔မ်ားက ေလအိတ္ေလးရဲ႔ အေျမွးပါးကို ျပန္ေယာင္ယမ္း ေစတတ္ပါတယ္။ တတ္ႏိုင္သမွ် ေရွာင္ပါ။

(၄) ေရကူးကန္မွာ သံုးတဲ့ ကလိုရင္း ( chlorine)ေဆး ဓါတ္ကလည္း ထိပ္ကပ္(ခပ္)နာ ျဖစ္သူ အမ်ားစုနဲ႔ မတည့္တတ္ပါဘူး။

(၅) ေရေအာက္ငုပ္ျခင္း (Diving) လုပ္သူေတြမွာ ေရငုပ္တဲ့အခ်ိန္ ေရမ်ားဟာ အရွိန္ဖိအား နဲ႔ ႏွာေခါင္းမွ တဆင့္ ၀င္ေရာက္ျပီး ေလအိတ္ အေျမွးပါးေလး မ်ားကို ေယာင္ယမ္းေစ တတ္ပါတယ္။


မိုး သင္ၾကားခဲ့ရသမွ်ေလးကို ျပန္လည္မွ်ေ၀လိုက္ပါတယ္ေနာ္။ အားလံုးဘဲ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေသာ ဘ၀ေလးကို ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ၾကပါေစေနာ္။

Read More...