၁၈ ႏွစ္ျပည့္ရင္ လူရာ၀င္ Age determination

အသက္ကိုၾကည့္ျပီး လူအမ်ိဳးမ်ိဳးက သတ္မွတ္မႈ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထားၾကတယ္။ ဘယ္ေလာက္ရွိမွ ဘာလုပ္ရမယ္ ဆိုတာမ်ိဳး။ မဲေပး၊ ေစ်း၀ယ္။ ကားေမာင္း၊ မိန္းမေတာင္း။ စစ္ထဲ၀င္၊ ပင္စင္ယူ၊ အသက္ဘယ္ေလာက္ရွိမွ ဒီ(ဆိုဒ္)၀င္၊ ဒီရုပ္ရွင္ၾကည့္ စသျဖင့္။ ျပႆနာ ရွိလာရင္ ဆရာ၀န္ ပါရတတ္တယ္။

ေဆးပညာထဲမွာ Forensic Medicine ဆိုတဲ့ မႈခင္းေဆးပညာ သပ္သပ္ရွိတယ္။ အသက္ကို တိတိက်က် ဘယ္၍၊ ဘယ္မွ် ရွိတယ္ဆိုတာ စစ္ျပီး၊ တရားရံုးမွာ ထြက္ရတာလဲပါတယ္။ တရားခံ-တရားလို အသက္ကို ဇာတာနဲ႔ မရဘူး။ ဆရာ၀န္ကေန သြားေပါက္တာၾကည့္၊ ဓါတ္မွန္ ရိုက္ျပီး သိတာေတြနဲ႔ ဆံုးျဖတ္ရတယ္။ ၉ တန္းစာေမးပြဲ အစိုးရစစ္ေခတ္တံုးက အသက္ ၁၅ ႏွစ္ မျပည့္လို႔၊ ေဗဒင္ဆရာနဲ႔ ဇာတာသစ္လုပ္၊ တရားရံုးသြား ၾကမ္းက်ိမ္၊ လိမ္ၾကည့္လည္း မရပါ။ ဥပေဒဟာ ဥပေဒတဲ့။ မက်ဘဲနဲ႔ တတန္းကို ၂ ႏွစ္ ေနခဲ့ရတယ္။ ဥပေဒဆိုတာကို နည္းနည္းေလးမွ အတိမ္းအေစာင္း မခံပါလားလို႔ မွတ္သား နာခံခဲ့ရတယ္။ အဲဒီေခတ္က ၾကာခဲ့ပါျပီ။ ၾကာရင္ သာသြားတတ္သလို၊ ျခာသြားတတ္တာလည္းရွိတယ္။

Bone age “အရိုးၾကည့္-အသက္သိ” ဆိုတာနဲ႔ ဆရာ၀န္ေတြက ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေပးရတယ္။ Long bones ေခၚတဲ့ ေပါင္ရိုး၊ ေျခသလံုးရိုး၊ လက္ဖ်ံရိုး၊ လက္ေခ်ာင္းရိုးေတြမွာ ထိပ္ဖ်ားပိုင္းေတြက အရိုးကို လာဆက္တာက သူ႔အသက္နဲ႔သူ။ X-ray ရိုက္ရတယ္။ တံေတာင္ဆစ္ရိုးဆက္ရင္ ၉-၁၃ ႏွစ္၊ Iliac crest တင္ပါးဆံုအေပၚ-ေရွ႕ထိပ္ရိုးဆက္ရင္ ၁၂-၁၆ ႏွစ္၊ ညွပ္ရိုး (ေကာ္လာ-ဘုန္း) ၁၂-၂၂ ႏွစ္ စသျဖင့္ သိႏိုင္တယ္။

ကေလးေတြ အသက္ၾကေတာ့ ငယ္သြားေပါက္တာကို ၾကည့္ရတယ္။ အထက္-ေအာက္ အလည္ေရွ႕သြား ၄ ေခ်ာင္းက ၆-၁၂ လ၊ အထက္-ေအာက္ ေဘးေရွ႕သြား ၄ ေခ်ာင္းက ၉-၁၆ လ၊ ပဌမအန္ေရွ႕သြား ၄ ေခ်ာင္းက ၁၃-၁၉ လ၊ အထက္-ေအာက္ စြယ္သြား ၄ ေခ်ာင္းက ၁၆-၂၃ လ၊ အထက္-ေအာက္ ဒုတိယအံသြား ၄ ေခ်ာင္းက ၂၂-၃၃ လမွာ ေပါက္တယ္။ ႀကီးသြား ၃၂ ေခ်ာင္းမွာ ၆ ႏွစ္က စေပါက္တယ္။ ၁၃ ႏွစ္မွာ ၂၈ ေခ်ာင္းရွိၿပီး၊ အံဆံုးေတြက ၁၇-၂၁ ႏွစ္ေရာက္မွ ေပါက္တယ္။ အံဆံုးမေပါက္သ၍ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ မျပည့္ေသးဘူးေပါ့။ တရားတေပါင္ ျဖစ္ေလ့ရွိၾကတဲ့ အသက္ကေတာ့ ၁၆-၁၈ ႏွစ္ ျဖစ္ပါတယ္။

Voting age ဆိုတဲ့ မဲေပးပိုင္ခြင့္ကိုလည္း တကမၻာလံုးမွာ အမ်ားဆံုး သတ္မွတ္တာက ၁၈ ႏွစ္ပါ။ ၁၆ ႏွစ္နဲ႔ မဲေပးလို႔ရတာ ၇ ႏိုင္ငံ ရွိသြားပါျပီ။ ၁၇ ႏွစ္ ရွိရင္ မဲေပးလို႔ရတာ ၆ ႏိုင္ငံ၊ ၂၀ ႏွစ္က ၄ ႏိုင္ငံ၊ ၂၁ ႏွစ္က ၁၆ ႏိုင္ငံ၊ အသက္အၾကီးဆံုးက ဥဇဗက္ကစၥတန္ ၂၅ ႏွစ္ရွိမွ ေပးရတယ္။ ဆလိုေဗးနီးယားမွာ ၁၆ ႏွစ္ေတာ့ ဟုတ္ပါရဲ႕ အလုပ္ရွိမွ မဲေပးရတယ္။ အလုပ္လက္မဲ့ေတြက ေပးတဲ့မဲနဲ႔ တက္လာတဲ့ အစိုးရကမွ အလုပ္အကိုင္ေတြ ဖန္တီးေပးမယ္ ထင္ရတယ္။ လက္ေတြ႔မွာ အဲလိုလည္း ဟုတ္ခ်င္မွ ဟုတ္တာပါ။ မဲဆြယ္တံုးမွာ သည္းေျခၾကိဳက္ေတြ ေျပာျပီး၊ အာဏာရေတာ့ ဘာမွမလုပ္တဲ့ အစိုးရက အမ်ားၾကီး။ ဘာမဲျဖစ္ျဖစ္ ငါ့ပံုးထဲ ေရာက္ေအာင္လုပ္ျပီး၊ တက္အုပ္ခ်ဳပ္တာေတြလည္း ရွိတာဘဲ။

မဲေပးသူေတြကို အသက္နဲ႔သာ ကန္႔သတ္ျပီး၊ အေရြးခံမဲ့သူေတြကိုေတာ့ ေသြးစစ္သလို လုပ္တာေတြလည္း ရွိတယ္။ Blood group matching ေသြးအုပ္စု စမ္းတယ္-စစ္တယ္ဆိုတာ ေသြးလွဴသူနဲ႔၊ လူနာတည့္-မတည့္ စမ္းရတာပါ။ “ေသြးစစ္ေပးတဲ့ ဆရာနဲ႔ တည့္-မတည့္ စမ္းတာမဟုတ္ပါ။”

မဲေပးရာမွာ ခြဲျခားသလို မဂၤလာေဆာင္ႏိုင္တဲ့ အသက္ကိုလည္း သတ္မွတ္ထားၾကတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ၁၈-၁၆ ႏွစ္ ျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေလး-မိန္းကေလး မတူဘူး။ သတို႔သမီးအသက္က ပိုငယ္ေလ့ရွိတယ္။ ဆူဒန္မွာ အပ်ိဳေဘာ္၀င္ရင္ ရျပီတဲ့။ မဒါဂါးစကား၊ တန္ဇန္နီးယား၊ တူနီးရွား၊ ဗင္နီဇြဲလား၊ ပါရာေဂြး၊ မိန္းကေလး ၁၄ ႏွစ္၊ အပ်ိဳျဖစ္တဲ့ အရြယ္ပါဘဲ။ ဘရူႏိုင္းနဲ႔ ကူ၀ိတ္မွာ ကန္႔သတ္ခ်က္မရွိလို႔ အပ်ိဳမျဖစ္ေသးလဲ ရပံုၾကတယ္။ အယ္လ္ဂ်ီးရီးယား၊ အင္ဒိုနီးရွား၊ စကၤာပူ၊ ေဟာင္ေကာင္၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္၊ အိႏၵိယမွာ ၂၁-၁၈ ႏွစ္။ တရုပ္မွာေတာ့ ၂၂-၂၀ ႏွစ္ရွိမွ လက္ထပ္လို႔ရတယ္။ အသက္ ငယ္ငယ္နဲ႔ အိမ္ေထာင္ျပဳေပးတဲ့ ထံုးစံဟာ ေရွးက်ပါတယ္။ ဗုဒၶလက္ထက္ ရွင္သာရိပုတၲရာရဲ႕ညီ အငယ္ဆံုး (ေရ၀တ) ကို ၇ ႏွစ္သားမွာ မိဘေတြက မဂၤလာေဆာင္ေပးခဲ့ၾကတယ္။

၂၁ ရာစုထဲေရာက္ေပမဲ့ အီရန္ မွာ ေယာက္်ားေလး ၁၄ ႏွစ္၊ မိန္းကေလး ၉ ႏွစ္၊ လင္မယားျဖစ္လို႔ရတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ လူမ်ိဳးေတြအတြက္ေတာ့ ေဆးပညာအရ ငယ္လြန္းတယ္။ တေလာက ေဆးခန္းမွာ ကေလးလာေမြးတဲ့ မိန္းကေလးကို အသက္ေမးေတာ့ တိတိက်က် ေျပာပါတယ္။ ၁၅ ႏွစ္နဲ႔ ၁၀ လ။ ဆရာ၀န္က အားနာလို႔ သူ႔စာအုပ္မွာ ၁၆ ႏွစ္ လုပ္လိုက္ရတယ္။ အေကာင္းေတာ့ ေမြးပါရဲ႕ ကေလးက လသားနဲ႔ ဆံုးသြားရွာတယ္။ (ယူနီဆက္ဖ္) ရဲ႕ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္ဘဲ လက္ထပ္ထိမ္းျမားသူ အမ်ဳိးသမီးဦးေရ သန္း ၆၀၀ ေက်ာ္ထဲမွာ ဒီကေလးမ ပါခ်င္မွပါမယ္။ ဒုကၡသည္မို႔ ဟိုမွာလည္း စာရင္းေပ်ာက္၊ ဒီမွာလည္း စာရင္းမေပါက္။

ပင္စင္ေပးတဲ့ အသက္ကိုလည္း သတ္မွတ္ၾကတာ ႏိုင္ငံတိုင္းမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ပင္စင္ယူရမဲ့ အသက္၊ ပင္စင္ခံစားခြင့္၊ (ပင္စင္-ဖန္းဒ္)၊ စသျဖင့္ ပင္စင္ယူရမဲ့လူေတြ မနစ္နာရေအာင္၊ ပိုေကာင္းေအာင္ ၾကိဳးပမ္းမႈေတြသာ ရွိျပီး၊ ပင္စင္သြားရမွာကို မသြားဘဲ ေပကပ္ေနတာမ်ိဳးကိုေတာ့ (၀ီကီ-ပီးဒီးယား) (၀ီကီ-ျမန္မာ) ေတြမွာ ရွာလို႔မရဘူး။ ဆရာ၀န္ကိုလည္း အသက္ေက်ာ္ ေန-မေန လာမေမးပါ။

အသက္ သတ္မွတ္ခ်က္ေၾကာင့္ စာေမးပြဲ ၀င္မေျဖရတဲ့ ျပႆနာေလးက အေသးအဖြဲပါ။ အသက္ ၁၆ ႏွစ္က ၁၈ ႏွစ္ အၾကားကုိ လူငယ္လို႔ သတ္မွတ္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ သူတို႔ေလးေတြကို လူႀကီးေတြနည္းတူ တရားစီရင္ ျပစ္ဒဏ္ ေပးေနတာေတြကေတာ့ မ်ိဳးဆက္ကို ဆိုးသထက္ဆိုးေအာင္ လုပ္ရာက်တယ္။ က်န္းမာေရးအရဘဲ ေျပာရရင္၊ (ဘီ)ပိုး ကာကြယ္ေဆးကို ေမြးစကေန အသက္ ၁၈ ႏွစ္ ေအာက္၊ ေသခ်ာေပါက္ ထိုးေပးရပါတယ္။

ဥပေဒသံုးနဲ႔ အရပ္သံုး ေ၀ါဟာရေတြ ရွိတယ္။ Age of majority ဆိုတာ လူလားေျမာက္တဲ့ အရြယ္၊ လူၾကီးပိုင္း၀င္တဲ့ အသက္ကို ေခၚတယ္။ Age of license ဆိုတာကေတာ့ ဒါကိုလုပ္ခြင့္ရွိတယ္လို႔ သတ္မွတ္တဲ့ အသက္ျဖစ္တယ္။ Age of consent ဆိုတာကေတာ့ လိင္ဆက္ဆံတာမွာ စိတ္အလိုတူ-မတူ ေျပာျပႏိုင္တယ္လို႔ သတ္မွတ္တဲ့ အသက္ျဖစ္တယ္။ Age of criminal responsibility ဆိုတာက ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္တာ လုပ္ေပမဲ့ အသက္ငယ္ေသးလို႔ အျပစ္ေပး အေရးယူဘို႔ မသင့္ေသးဘူးလို႔ သတ္မွတ္သက္ျဖစ္တယ္။

Age of majority မွာ အသက္ ၁၄ ႏွစ္ကေန ၂၁ ႏွစ္အထိ ရွိတဲ့ ၁၄၈ ႏိုင္ငံစာရင္းကို ျပဳစုထားတယ္။ ၁၈ ႏွစ္ လို႔ သတ္မွတ္တာတဲ့ ၁၁၆ ႏိုင္ငံက အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ျမန္မာျပည္က စာရင္းမေပါက္ေသးဘူး။ တိုင္းျပည္က လူလား မေျမာက္ေသးလို႔ေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ၁၈ ႏွစ္ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္သင့္ပါတယ္။ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္သူေတြကေန ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္ ေရွ႕ေရးကို ျပ႒ာန္းပါလိမ့္မယ္။ သူတို႔ကို သင္ေပး၊ တင္ေပးၾကရပါမယ္။

၁၈ ႏွစ္ ျပည့္ျပီးလို႔ လိုင္စင္ရွိေပမဲ့ လမ္းမွားမွန္းသိရင္ ကားေမာင္းခ်င္ၾကမည္ မထင္။ “ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ ဆိုတာ ဘယ္လို ခြဲရမယ္ကိုသာ သိတဲ့သူ မဟုတ္။ မခြဲဘဲ ေနသင့္တာကိုပါ သိတဲ့သူ ျဖစ္ပါတယ္။”

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Collapse...

အမ်ိဳးသမီးဆရာ၀န္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသားမ်ားထက္ စိတ္ခ်ရသည္။ ပို၍သတိၾကီးၾကသည္။ အၾကင္နာလည္းပိုၾကသည္။

၂၂-၉-၀၉ ေန႔က အဂၤလန္မွာ ထုတ္ျပန္ လိုက္တဲ့ သုေတသန စစ္တမ္းအရ “အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္မ်ားသည္ အမ်ိဳးသား ဆရာ၀န္မ်ားထက္ စိတ္ခ်ရျပီး၊ အလုပ္ ထုတ္ျပစ္ခံရျခင္းလည္း နည္းသည္။”ဟု ဆိုပါသည္။ ဒါတြင္မက “အမ်ိဳးသမီး ဂ်ီပီ ဆရာ၀န္၊ ေဆးရံုဆရာ၀န္၊ သြားဆရာ၀န္မ်ားသည္ စံုစမ္း စစ္ေဆးခံရမႈမွာလည္း နည္းပါၾကသည္။”လို႔ ပါရွိပါတယ္။

၂၀၀၁ ကေန ၂၀၀၉ ခုႏွစ္မ်ားအတြင္း အမ်ိဳးသားဆရာ၀န္ေပါင္း ၃၆၈၅ ဦးဟာ အလုပ္၀တၲရားပိတာကို ေက်ာ္လႊား ႏိုင္စြမ္းနဲ႔ အရည္အခ်င္း ျပည့္၀မႈအတြက္ အမ်ိဳးသားေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ဆန္းစစ္ေရးဌာနကို စစ္ေဆးခံဘို႔ ပို႔လႊတ္ ခံခဲ့ၾကရပါသတဲ့။ အဲဒီကာလအတြင္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္ေပါင္း ၈၇၃ ဦးသာ အဲလို ေစလႊတ္တာ ခံခဲ့ၾကရပါတယ္။ အလုပ္လုပ္ေနသူ စုစုေပါင္းရဲ႕ ၄၀% ဟာ အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္လို႔ သိရပါတယ္။

အလုပ္တာ၀န္ကေန ထုတ္ပယ္ခံရသူ အေရအတြက္မွာလည္း ဒီအတိုင္းဘဲလို႔ ဆိုပါတယ္။ ဥပမာ ထုတ္ပယ္ခံရတဲ့ ဂ်ီပီ အမ်ိဳးသား ဆရာ၀န္ အေရအတြက္က ၂၀၀ ဦးရွိေပမဲ့ ၂၉ ဦးသာ အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ လူနာကို မၾကည့္ေတာ့ဘို႔ တားျမစ္ခံရတဲ့ အမ်ိဳးသား ေဆးရံုဆရာ၀န္ ၂၉၀ ရွိေပမဲ့၊ အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္က ၅၀ ဦးသာ အဲလို အတားခံရပါတယ္။

“အမ်ိဳးသမီး ဆရာ၀န္မ်ားဟာ အမ်ိဳးသား ဆရာ၀န္မ်ားထက္ ပိုေတာ္ၾကတယ္လို႔ မဆိုခ်င္ေပမဲ့ ျပဳစုယုယမႈ (ဂရုစိုက္မႈ) ကေတာ့ ပိုၾကတယ္ေလ။ လူနာကို ဦးစားေပတာမွာလဲ သာၾကတယ္။” လို႔ သုေတသန လက္ေထာက္ ဒါရိုက္တာ (အမ်ိဳးသမီး)က ေျပာလိုက္ပါေသးတယ္။

Bravo Lady Doctors!

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Collapse...

Mother's Day

မိခင္မ်ားေန႔

ဒီေန႔က ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ ႏိုင္ငံ အေတာ္မ်ားမ်ားရဲ႕ "မိခင္မ်ားေန႔" လို႔ wikipedia မွာ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။ ေမလ၊ ဒုတိယ သီတင္းပတ္ရဲ႕ တနဂၤေႏြရက္လုိ႔ သတ္မွတ္ထားတာ ျဖစ္ပါတယ္။
အေမရိကန္ ႏိုင္ငံမွာကေတာ့ အခ်ိန္ကြာဟ မႈေၾကာင့္ မနက္ျဖန္မွ က်ေရာက္မွာပါ။

ဒီႏွစ္ မိခင္မ်ားေန႔ အတြက္ CARE အဖြဲ႔ က ၀င္လာတဲ့ သတင္းေပးခ်က္ကေလးကို ျပန္မွ်ေပးခ်င္ပါတယ္။
အဲဒါက
“တစ္ကမၻာလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ေျပာမယ္ ဆိုရင္ တစ္ေန႔မွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၄၀၀ ဦးဟာ ကိုယ္

၀န္ေဆာင္ျခင္း၊ မီးဖြားျခင္းတို႔နဲ႔ ဆက္ႏြယ္ပတ္သက္ေနတဲ့ ျပႆနာမ်ားေၾကာင့္ ေန႕စဥ္ အသက္ ဆံုးရွံဴး ေနၾကရပါတယ္။
ဒီလို အသက္ဆံုးရွံဴးရျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းအရင္း အမ်ားစုက ကာကြယ္တားဆီးလို႔ ရတဲ့ အေၾကာင္းအရင္းေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
အမ်ားစုက အေျခခံ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔၊ နားလည္ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ေဆးပညာရွင္ေတြ နည္းပါးတဲ့ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ လူမႈ ပတ္၀န္းက်င္း အသိုင္းအ၀ိုင္းေတြမွာ ေနထိုင္ေနရတဲ့ အတြက္ ဒီလို အျဖစ္မ်ိဳးေတြနဲ႔ ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရတာပါ” တဲ့။

Read More...

Collapse...

Women Issue

အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အမ်ိဳးသားေတြနဲ႔ မတူတဲ့ လိုအပ္ခ်က္ေတြ ရွိတဲ့အတြက္ေရာ၊ ကိုယ္တိုင္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦး ျဖစ္တဲ့အတြက္ပါ ကၽြန္မ အမ်ိဳးသမီးေတြ အေၾကာင္းကို စိတ္၀င္စားပါတယ္။ ေတြ႔လိုက္ရတဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကေလး တစ္ခုကို စိတ္၀င္စားၿပီး ျပန္ေျပာခ်င္မိလို႔ပါ။ အဲဒါက တစ္ကမၻာလံုး အတိုင္းအတာနဲ႔ ေျပာရင္ အမ်ိဳးသမီး သံုးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္က ရိုက္ႏွက္ခံရျခင္း၊ အလိုမတူဘဲ အဓမၼက်င့္ခံရျခင္း ဒါမွမဟုတ္ အျခားနည္းလမ္း တစ္စံုတစ္ခုနဲ႔ အႏိုင္က်င့္ခံရျခင္းကို ခံစားခဲ့ၾကရဖူးပါတယ္တဲ့။

သံုးေယာက္မွာ တစ္ေယာက္ဆိုတာ ေတာ္ေတာ္ကို လန္႔စရာ ေကာင္းတဲ့ ကိန္းဂဏန္းပါ။

အေသးစိတ္ကို ဒီမွာ ဖတ္ၾကည့္လုိ႔ ရပါတယ္။

တစ္ဆက္တည္းမွာ သတိရလိုက္မိတာက UN ၀န္ထမ္းေတြထဲကေန ျဖစ္ပ်က္ခဲ့တဲ့ sex for food scandal ပါ။ အဲဒါေလးကို ဒီမွာ ဖတ္ၾကည့္လို႔ ရပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Influencing Mass Behavior

လူထု၏ အျပဳအမူမ်ားကို ထိန္းခ်ဳပ္လႊမ္းမိုးျခင္း

ကၽြန္မတို႔လို က်န္းမာေရး ပညာေပးသူေတြက လူထုရဲ႕ အျပဳအမူပိုင္းဆိုင္ရာကို နားလည္ဖုိ႔၊ အဲဒီနားလည္မႈ ေတြကို အျပဳအမူေတြ ေျပာင္းေအာင္ က်န္းမာေရးအတြက္ ပညာေပးရာမွာ အသံုးခ်ဖို႔ေတြကို သိပ္အေရးမႀကီး လွဘူးလို႔ ယူဆေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ ေၾကာ္ျငာသမားေတြကေတာ့ လူထုရဲ႕ အျပဳအမူ ပိုင္းဆိုင္ရာကို လႊမ္းမိုး ထိန္းခ်ဳပ္မႈက သူတို႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္အတြက္ အလြန္ကို အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ သေဘာေပါက္ နားလည္ၿပီး ေသေသခ်ာခ်ာကို အသံုးခ်ေနၾကပါတယ္။

အခု တင္ေပးလိုက္တဲ့ ဗီဒီယိုကေလးက အေမရိကားမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေဆးလိပ္ေသာက္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္္ၿပီး ေဆးလိပ္ ေစ်းကြက္ကို ခ်ဲ႕ေပးခဲ့တဲ့ ေၾကာ္ျငာ ပညာရွင္ေတြ တစ္ဦးရဲ႕ ဖြင့္ဟ ၀န္ခံခ်က္ပါ။

မတ္လ ၃၁ရက္ ၁၉၂၉ခုေန႔က နယူးေယာက္ၿမိဳ႕မွာ အီစတာ အလွျပ လမ္းေလွ်ာက္ပြဲ က်င္းပတဲ့ ေန႔ရက္မို႔ အလြန္အမင္း လူစည္ကားေနပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘာသာဟန္႔ ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ဦးေဆာင္တဲ့ ေက်ာ့ေမာ့လွပစြာ ၀တ္စားဆင္ယင္ထားၾကတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တစ္စုက လူအုပ္ၾကားထဲကို လမ္းေလွ်ာက္ၿပီး ၀င္လာၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ သူတုိ႔က လူေတြ ျမင္သာေအာင္ ေဆးလိပ္ကို မီးညွိၿပီး ေသာက္လိုက္ၾကပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္ ကာလမွာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္တာက လက္ခံႏိုင္တဲ့ အျပဳအမူ တစ္ခု မဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။
သတင္းသမားေတြ အနားမွာ ရွိေနတဲ့ အတြက္ ဘာသာဟန္႔က သတင္းသမားေတြကို အမ်ိဳးသမီး အခြင့္အေရးကို ထုတ္ေဖာ္ဆႏၵျပၾကတဲ့ အေနနဲ႔ သူတို႔ လူၾကားထဲမွာ ေဆးလိပ္ ေသာက္ၾကတာလို႔ ရွင္းျပပါတယ္။ သူက ေဆးလိပ္က အမ်ိဳးသမီး၊ အမ်ိဳးသား တန္းတူ အခြင့္အေရးအတြက္ လြတ္လပ္ေရး မီးရွဴးတိုင္ အမွတ္အသား တစ္ခုလို႔ သတင္းသမားေတြကို ေျပာပါတယ္။
အဲဒီ ဘာသာဟန္႔ဆုိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးက စိတ္ပညာကို အသံုးျပဳတဲ့ ေၾကာ္ျငာ ပညာရွင္ အက္ဒ္၀ပ္ဘာေနးရဲ႕ အတြင္းေရးမွဴးမ တစ္ဦး ျဖစ္တယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဘယ္သူမွ မသိခဲ့ၾကပါဘူး။
အဲဒီေၾကာ္ျငာမႈက ဘယ္ေလာက္ အထိ ေအာင္ျမင္ခဲ့သလဲ ဆိုတာ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေဆးလိပ္ ေသာက္လာၾကတာ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေဆးလိပ္ေသာက္တာကို လူအမ်ားက လက္ခံလာၾကတာေတြကို လွမ္းေတြးၾကည့္ရံုနဲ႔႔ သိသာထင္ရွားမယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

အမ်ိဳးသမီးေတြ အမ်ိဳးသားေတြန႔ဲ တန္းတူ ေဆးလိပ္ေသာက္ရင္ ဘာျဖစ္မလဲ။
ရွင္းပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြလိုပဲ ေရာဂါရၿပီး အသက္တိုမွာေပါ့။
အရက္ေသာက္ရင္လဲ အဲဒီလိုပါပဲ။
အမ်ိဳးသားေတြ အရက္ေၾကာင့္ ေရာဂါ ေ၀ဒနာေတြ ခံစားၾကရသလို ခံစားၾကရမွာပါပဲ။
ပိုဆိုးတာက အမ်ိဳးသမီးေတြက ခႏၶာကိုယ္ ဖြဲ႔စည္းပံုအရ ပိုၿပီး ထိခိုက္ဖို႔ လြယ္ကူတဲ့အတြက္ ေဆးလိပ္ဒဏ္၊ အရက္ဒဏ္ကို အမ်ိဳးသားေတြထက္ ပိုၿပီး ခံစားၾကရပါတယ္။

ဒီဗီဒီယိုေလးကို က်န္းမာေရးေလာကထဲက သူေတြအတြက္ အဓိက ရည္ရြယ္ မွ်ေ၀ေပးလိုက္တာပါ။
အနည္းငယ္ ရိုင္းေနရင္ နားလည္ ခြင့္လႊတ္ ေပးေစလိုပါတယ္။

Read More...

Collapse...

Sexual Harassment

အခု အရမ္းကို ေျပာခ်င္တဲ့ ကိစၥေလးက လိင္မႈဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေပးမႈ (sexual harassment) အေၾကာင္းေလး ျဖစ္ေနတယ္။ လိင္မႈဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေပးမႈက က်န္းမာေရး ျပႆနာ ဟုတ္၊မဟုတ္ဆိုတာ ေသေသခ်ာခ်ာ ေတြးၾကည့္ရင္ သိႏုိင္တဲ့ အရာပါ။
လိင္မႈဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေပးမႈ ဆိုတာက အမ်ိဳးသားေတြက အမ်ိဳးသမီးေတြ အေပၚမွာ ျပဳမူတာကိုတင္ ေခၚတာ မဟုတ္ဘဲ အမ်ိဳးသမီးေတြက အမ်ိဳးသားေတြ အေပၚမွာ ျပဳမူပဲ ျဖစ္ျဖစ္၊ လိင္တူ အခ်င္းခ်င္းက ျပဳမူတာပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လိင္မႈဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ ေပးမႈေတြ အားလံုးကို ေခၚဆိုတာပါ။
လိင္မႈ ဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေပးမႈက လက္ပါ၊ ေျခပါမွ မဟုတ္ပါဘူး။ စကားနဲ႔၊ အမူအယာနဲ႔၊ အျပဳအမူနဲ႔ လုပ္တာေတြ အကုန္လံုး အႀကံဳး၀င္ပါတယ္။

Wikipedia က လိင္မႈဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ေပးမႈကို အခုလို အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုထားပါတယ္။

" Sexual harassment is unwelcome attention of a sexual nature and is a form of illegal and social harassment. It includes a range of behavior from seemingly mild transgressions and annoyances to actual sexual abuse or sexual assault."

ျမန္မာႏိုင္ငံတြင္းမွာ ယဥ္ေက်းတယ္ ေျပာၾကတယ္။ ျမန္မာ့ ယဥ္ေက်းမႈ လို႔ ေျပာၾကတယ္။

ဒါေပမယ့္ လိင္မႈ ဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ ေပးမႈေတြက ေနရာတိုင္းမွာ ရွိေနတယ္လို႔ ကၽြန္မ ခံစားရပါတယ္။
ဥပမာေလးတစ္ခု ေျပာမယ္ဆိုရင္ လူအမ်ားစု မွီခို အားထားေနရတဲ့ ဘတ္စ္ကားေတြပဲ ဆိုပါေတာ့။
ကၽြန္မက ဘတ္စ္ကား အစီးမ်ားတဲ့သူဆိုေတာ့ ကားစပါယ္ရာေတြနဲ႔ အၿမဲ ျပႆနာ တက္ရေလ့ရွိပါတယ္။ သူတို႔ မဆြဲတင္၊ မတြန္းတင္လဲ အေပၚကို ေရာက္ေအာင္ တက္ႏိုင္မွန္း သိေနပါလ်က္နဲ႔၊ တစ္ခါတစ္ေလဆို အေပၚကို ေရာက္ၿပီးပါလ်က္နဲ႔ မလိုအပ္တဲ့ လက္ေတြက ေရာက္ေရာက္ လာတတ္တာ။ ဒါကို ရပိုင္ခြင့္တစ္ခုလို ျပဳမူေနၾကၿပီး ဘယ္သူကမွလဲ အလုပ္ရႈပ္ခံ ပါးစပ္ေညာင္းခံၿပီး ေျပာမေနၾကပါဘူး။
ဒါက ဘတ္စ္ကားကုိပဲ မွီခို အားထားေနရတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြ ေန႔စဥ္ ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ ျပႆနာပါ။

အေသးစိတ္ေျပာရင္ ေျပာစရာေတြ ေထာက္ျပစရာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိပါေသးတယ္။

လုပ္ငန္းခြင္တြင္းမွာ ႀကံဳေတြ႔ေနၾကရတဲ့ လိင္မႈ ဆိုင္ရာ ေနွာက္ယွက္မႈေတြကိုလဲ အဓမၼက်င့္တဲ့ အဆင့္ေလာက္ အထိ မေရာက္ရင္ ျဖစ္ရိုးျဖစ္စဥ္ ကိစၥေတြလို သေဘာထားေနၾကတာ မ်ားပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ လုပ္ငန္းခြင္ထဲကို ေရာက္လာတဲ့အခါ ဒီလို အေႏွာက္အယွက္ ေပးခြင့္ ရွိတယ္လို႔ ယူဆၾကတာ၊ အေႏွာက္အယွက္ေပးတာ လုပ္သင့္တဲ့ ကိစၥတစ္ခုလုိ႔ ယူဆထားၾကတာ မ်ားတယ္လို႔ ျမင္မိပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြကိုလဲ ေက်နပ္လို႔ ၿငိမ္ေနၾကတာေပါ့လို႔ လြယ္လြယ္ကူကူ ေျပာၾကတာ မ်ားပါတယ္။
မေက်နပ္လို႔ ျပန္ေျပာတတ္တဲ့သူေတြက လူဆိုး ျဖစ္ၿပီး အၾကဥ္ခံရ၊ ျပႆနာ ရွာခံရတာေတြ မ်ားပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ တကယ္လို႔ ဒါေတြကို အသိပညာေပးႏိုင္၊ နားလည္ သေဘာေပါက္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ရင္ အားလံုးကို တားဆီးလို႔ မရရင္ေတာင္ တခ်ိဳ႕သူေတြက ဆင္ျခင္သြားမယ္လို႔ ယူဆမိပါတယ္။

ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ကိစၥေလးတစ္ခုကို ျပန္ေျပာရမယ္ဆုိရင္ လုပ္ငန္းခြင္ အစည္းအေ၀းေတြမွာ ဆံုရေလ့ရွိတဲ့ မွတ္မွတ္ရရ ရွိေနသူတစ္ဦး အေၾကာင္းကို ဥပမာ ေပးခ်င္ပါတယ္္။

သူက ကၽြန္မကို အဲဒီလို ဆံုမိတိုင္း မ်က္လံုး မလႊဲတမ္းကို ၾကည့္တတ္ပါတယ္။ ကိုယ္က ျပန္ၾကည့္လို႔ သိတာလို႔လဲ ေျပာခ်င္ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။
အမ်ိဳးသမီးေတြဆိုတာ ဘယ္သူ ဘယ္လို ၾကည့္ၾကည့္ မ်က္လႊာခ်ၿပီး ေနရမယ္လို႔ အဆံုးအမေတြက ဆိုထားေလတာကိုး။
ဘာျဖစ္ျဖစ္ ကၽြန္မတို႔ အျပစ္ေတြလို႔ ယူဆရမလား။
သူ ၾကည့္တဲ့ ပံုစံက " ဟယ္ .. ငါ ေခ်ာလို႔ ၾကည့္တာပဲ " ဆိုၿပီး ဘ၀င္ပဲ ျမင့္ရေတာ့မလား၊
" ဟင္ .. ဒီေလာက္ေတာင္ ၾကည့္ရလားဟဲ့ " ဆိုၿပီး ထရိုက္ရမလား ဆိုတဲ့ ပံုစံမ်ိဳး။
ေတာ္ေတာ္ေလးကို စိတ္မသက္မသာ ျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။

တစ္ရက္မွာေတာ့ ကၽြန္မတို႔ အတူတူ တက္ရတဲ့ အစည္းအေ၀း တစ္ခုမွာ လိင္မႈဆိုင္ရာ ေနွာက္ယွက္မႈနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ ပညာေပး ဗီဒီယိုေလး ၾကည့္ရပါတယ္။
အဲဒီအခ်ိန္က စၿပီး သူ ကၽြန္မကို ဘယ္ေနရာမွာ ေတြ႔ေတြ႔ အရင္လို မၾကည့္ေတာ့ဘူး။
ဒါေၾကာင့္ အသိပညာ ရွိသြားရင္ အားလံုး မဟုတ္ေပမယ့္ ဆင္ျခင္မယ့္ သူေတြ ရွိတယ္လို႔ ယူဆမိတာပါ။
ေနာက္ဘေလာ့ဂ္က်မွပဲ ကၽြန္မ အလုပ္သင္ ဆရာ၀န္ ဘ၀မွာ ႀကံဳရ၊ ၾကားရ၊ ျမင္ရတဲ့ လိင္မႈ ဆိုင္ရာ အေႏွာက္အယွက္ ေပးမႈေတြ အေၾကာင္းကို ဆက္ေရးပါမယ္။

Read More...

Collapse...

International Women's Day

၂၀၀၉ ခုႏွစ္အတြက္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အမ်ိဳးသမီးမ်ားေန႔က မတ္လ (၈)ရက္ေန႔ ျဖစ္ပါတယ္။

အဲဒီအေၾကာင္းေလးကို သိခ်င္ရင္ ဖတ္လို႔ ရေအာင္ link ကေလး ေပးလိုက္ပါတယ္။

Read More...

Collapse...