Monday, September 1, 2008

Unnoticed Kitchen Consequences

အမွတ္တမဲ့ မီးဖိုေခ်ာင္ အရႈပ္အရွင္းမ်ား

ေလာက အလွမွာ ေရြးခ်ယ္ ခံရတဲ့ ပိုစ့္ တခုကို ျပန္တင္ ေပးထား ခ်င္ပါ တယ္ရွင္...။

ျမန္မာျပည္သည္ အျခားေသာ နိုင္ငံမ်ားနွင့္ ႏိႈင္းယွဥ္လွ်င္ ဆီစားသံုးမႈ ပမာဏ မ်ားေသာ နိုင္ငံမ်ား ထဲမွ တစ္ခု ျဖစ္ေပသည္။ ျမန္မာ အစားအေသာက္ အေတာ္ မ်ားမ်ားသည္ ဆီမ်ားျဖင့္ ဖံုးလႊမ္း ေနတတ္ျပီး ေဒသခံ လူမ်ဳိးမ်ား အေန ျဖင့္လည္း ယင္းသို႕ေသာ ဟင္းလ်ာ မ်ား အတြက္ ဂုဏ္ယူ ေနတတ္ ေပသည္။

ထို႕အျပင္ ျမန္မာ မိန္းကေလး မ်ား သည္လည္း ... `စီးတဲ့ေရ ဆည္တဲ့ ကန္သင္း´ ဆုိေသာ စကားနွင့္ အညီ မီးဖိုေခ်ာင္မွ အေလအလြင့္ မရွိရ ေလေအာင္ ၾကံေဆာင္ တတ္ၾက ေပရာ ထိုသို႕ေသာ အေလ့အထ မွတဆင့္ မီးဖိုေခ်ာင္မွ စေသာ အရႈပ္ အရွင္းမ်ား မျဖစ္ရေလ ေအာင္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဆာင္ရန္ ေရွာင္ရန္ မ်ား ကို သိထား သင့္ ေပသည္။ မီးဖိုေခ်ာင္ အရႈပ္ မ်ားစြာထဲမွ တစ္ခုမွာ ဆီမွတဆင့္ သို႕မဟုတ္ အေၾကာ္ခံ ဆီ ကို ထပ္ခါ ထပ္ခါ အသံုး ျပဳျခင္းမွ တဆင့္ လူသားတို႕၏ က်န္းမာေရး ကို ထိခုိက္ ေစေသာ အေၾကာင္း ျဖစ္ေလသည္။


ဆီ အမ်ဳိးအစား မ်ားစြာ ရွိသည့္အနက္ saturated oil , unsaturated oil စသည္ျဖင့္ အၾကမ္းဖ်င္း ခဲြျခားနိုင္ေလသည္။ Unsaturated oil တြင္မွ monounsaturated fatty acid ႏွင့္ poly unsaturated fatty acid ဟူ၍ ထပ္ျပီး ခဲြျခား နိုင္ေပရာ unsaturated fatty acid မ်ားေလေလ ေအာက္ဆီဂ်င္ ျဖစ္ဓါတ္ျပဳမႈ လြယ္ကူေလေလ ျဖစ္ျပီး လူသားတို႕ က်န္းမာေရးကို ပိုမို ထိခုိက္ နိုင္မည္ ျဖစ္သည္။ Saturated oil ဟုေခၚေသာ အုန္းဆီ၊ အခ်ဳိ႕ေသာ ပဲမ်ားမွရေသာ အဆီမ်ား၊ ႏွင့္ အသားမ်ားတြင္ ပါ၀င္ေသာ အဆီ မ်ားသည္ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ဦးေဏွာက္ ေသြးေၾကာ မ်ားကို ထိခုိက္ ေစျခင္းျဖင့္ က်န္းမာေရးကို မ်ားစြာ ထိခိုက္ ေစပါသည္။ သို႕ေသာ္ ၎တို႕သည့္ ေအာက္ဆီဂ်င္ျဖင့္ ဓါတ္ျပဳ ျခင္း ဒဏ္ကို အတန္ အသင္ ့ခံနုိင္ သည္ျဖစ္ရာ ဆီကို ထပ္ခါ ထပ္ခါ ျပန္ေၾကာ္လွ်င္ ျဖစ္နိုင္မည့္ ဆိုးက်ဳိးမ်ားမွ အနည္းငယ္ ကင္းလြတ္ မည္ ျဖစ္သည္။ ထို႕ေၾကာင့္ ထုိသို႕ေသာ ဆီမ်ားကို အေၾကာ္ ေၾကာ္ရာတြင္ အသံုးျပဳလွ်င္ အတန္အသင့္ သင့္ေလ်ာ္ေပသည္။

Unsaturated oil မ်ား ျဖစ္ေသာ အခ်ဳိ႕ေသာ ဟင္းရြက္ ဆီမ်ား၊ ေနၾကာေစ့ ဆီ စသည့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ အေၾကာ္ခံ ဆီမ်ား သည္ က်န္းမာေရး အတြက္ အေတာ္အတန္ သင့္ေလွ်ာ္ေသာ ဆီမ်ား ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုထား ေသာ္လည္း အခန္း အပူခ်ိန္ ၌တြင္ပင္ ေအာက္ဆီဂ်င္ျဖင့္ ဓာတ္ျပဳျခင္းကို ခံနိုင္ရည္ နည္းသည္ ျဖစ္ရာ ထိုသို႕ ဓါတ္ျပဳျခင္း ေၾကာင့္ ထြက္ေပၚ လာေသာ “free radical “ တမ်ဳိးျဖစ္သည့္ rancid acid ၏ ေနာက္ဆက္တဲြ အက်ဳိးဆက္ မ်ားကို ခံစား ရမည္ျဖစ္သည္။ အခ်ဳိ႕ေသာ ဟင္းရြက္ ဆီမ်ားကို မေၾကာ္ခ်က္ ခင္ကတည္းကပင္ အဆင့္ေပါင္း မ်ားစြာ မြန္းမံ ျပဳလုပ္ ထားသည္ ျဖစ္ရာ ၎တို႕အထဲတြင္ rancid ဟု ေခၚေသာ ထိုုဓါတ္မွာ အဆင္သင့္ ပါရွိ ေနတတ္ ေပသည္။ ထို free radical မွာ အေရာင္ အဆင္းအနံ႕ မရွိေတာ့ ေသာ္လည္း သင့္အား အႏၱရာယ္ ျပဳရန္ ေတာ့ အားအင္ အသင့္ ရွိေနမည္ ျဖစ္ ေပသည္။

ထိုသို႕ေသာ အေၾကာ္ခံ ဆီမ်ားသည္ ေၾကာင္အိမ္ ထဲတြင္ အခန္း အပူခ်ိန္၌ သိုေလွာင္ ထားလွ်င္ပင္ ေလထဲတြင္ ရွိေသာ ေအာက္ဆီဂ်င္ နွင့္ ဓါတ္ျပဳ နိုင္သည္ျဖစ္ရာ အကယ္၍ သင္သည္ ဆီပုလင္းအဖုံးကို ဖြင့္ထား မိလွ်င္ သို႕တည္း မဟုတ္ ထိုဆီ မ်ားကို အ၀က်ယ္ ပန္းကန္ တခု ထဲတြင္ ထည့္ထားခါ ေလသလပ္ ခံထား မိပါလွ်င္ ဓါတ္ျပဳမႈမွာ အလြန္ လွ်င္ျမန္ နိုင္ေပ လိ့မ္မည္။ ထိုတက္ ပိုသည္မွာ သင္သည္ ထိုသို႕ေသာ ဆီမ်ား ကို မီးျပင္းျပင္းနွင့္ ေၾကာ္ခ်က္ ရာတြင္ အသံုးျပဳ ေသာအခါတြင္ ကား ဓါတ္ျပဳျခင္း သည္ အလြန္ လွ်င္ျမန္ကာ free radical မ်ား ထြက္ လာမည္ ျဖစ္သည္။ ထိုသို႕အား ျဖင့္ကင္ဆာ၊ Alzheimer’s ေရာဂါနွင့္၊ အျခားေသာ ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း တိုးလာသည္ ဟု အခ်ဳိ႕ေသာ ေလ့လာခ်က္ မ်ားက ဆိုေလသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ unsaturated fatty acid ပါေသာ ဆီမ်ားျဖစ္သည့္ ဟင္းသီး ဟင္းရြက္ ဆီ မ်ားသည္ အခ်ိန္ ၾကာျမင့္စြာ မီး ျပင္းျပင္းျဖင့္ ေၾကာ္သည့္ အခါတြင္ သံုးရန္ မသင့္ေလ်ာ္ပဲ အစိမ္းစားသံုးရန္၊ အသုပ္ စသည့္တို႕ထဲတြင္သာ သံုးစဲြရန္ သင့္ေလ်ာ္ ေပသည္။ သံလြင္ဆီမွာ monounsaturated fatty acid အမ်ဳိးအစား တြင္ ပါ၀င္ ေနသည္ျဖစ္ရာ အပူခ်ိန္ ျမင့္ျမင့္ျဖင့္ ေၾကာ္ခ်က္ရန္ မသင့္ေလ်ာ္ေသာ္ လည္း မီးမွ်ဥ္းမွ်ဥ္း ျဖင့္ ခ်က္ျပဳတ္ျခင္း၊ အသုပ္ သုပ္ရာတြင္ သံုးျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ရန္ သင့္ေလွ်ာ္ ေပသည္။ ထို႕အျပင္ မည္သည့္ဆီ အမ်ဳိးအစား ကိုမဆို ထပ္ခါ ထပ္ခါ ေၾကာ္ရန္ အသံုး ျပဳပါလွ်င္ 4-hydroxy-trans-2-nonenal (HNE) ၊ polycyclic aromatic hydrocarbon ၊ rancid acid အစရွိသည့္ ဓါတ္မ်ား ထြက္လာ မည္ ျဖစ္သည္။

အခ်ဳိ႕ေသာ ပဲမ်ားမွ ရေသာ အဆီမ်ား၊ ေနၾကာေစ့ ဆီမ်ား ကို ထပ္ခါ ထပ္ခါ ေၾကာ္ပါလွ်င္ ထိုသို႕ေသာ ဓါတ္မ်ား ပိုမို ထြက္လာ မည္ ျဖစ္ျပီး က်န္းမာေရးကို ထိခုိက္ ေစမည္ ျဖစ္သည္။ polycyclic aromatic hydrocarbon သည္ ကင္ဆာ ေရာဂါကို ျဖစ္ေစသည့္ ဓါတ္ေပါင္းမ်ား ပါ၀င္ျခင္း အျပင္ အျခား ေရာဂါမ်ား ျဖစ္ပြား ေစပါသည္။ 4-hydroxy-trans-2-nonenal (HNE)မွာ နွလံုး ေသြးေၾကာ ေရာဂါကို ျဖစ္ ေစျခင္း၊ ေလျဖတ္ ေစျခင္း၊ Parkinson’s ေရာဂါ ကို ျဖစ္ေစျခင္း၊ ေသြးတိုး ေရာဂါ ျဖစ္ေစျခင္း၊ Alzheimer’s ေရာဂါမ်ား ကို ျဖစ္ေစျခင္း၊ ကင္ဆာ အမ်ဳိးမ်ဳိး ျဖစ္ေစ တတ္ျခင္း အျပင္ ခႏၶာကိုယ္ရွိ ပရိုတိန္း တခ်ဳိ႕နွင့္ ပူးေပါင္း ကာ cell တို႕၏ အေျခခံ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာ မ်ားကို ပ်က္စီး ေစျပန္ ပါသည္။

မည္သည့္ ဆီမ်ဳိးကို စားသံုးသည္ ျဖစ္ေစ သူ႕နည္း သူ႔ဟန္ျဖင့္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ ေစနုိင္သည ္ျဖစ္ရာ အကယ္၍ ထိုဆီမ်ား ကိုပင္ ထပ္ခါ ထပ္ခါ အသံုးျပဳလိုပါလွ်င္ ေအာက္ပါ အခ်က္မ်ားကို သိထား သင့္ ေပသည္ ။

ျပန္လည္ အသံုးျပဳလွ်င္ အတန္အသင့္ သင့္ေလွ်ာ္မည့္ နည္းလမ္းမ်ား
၁။ မလိုအပ္ေသာ အနယ္အႏွစ္မ်ား မပါေအာင္ အ၀တ္ပါးပါးျဖင့္ စစ္ေပးျခင္း
၂။ ေၾကာ္ခ်က္ေတာ့မည္ဆိုလွ်င္ သင္ေလွ်ာ္ေသာ အပူခ်ိန္ျဖစ္သည့္ ၁၉၀ စင္တီဂရိတ္ ကိုအသံုးျပဳျခင္း
၃။ ေၾကာ္ခ်က္ျပီးသြားသည္ႏွင့္ မီးကိုပိတ္ကာ ဆီကို အေအးခံထားျခင္းျဖင့္ ၾကာရွည္စြာ အပူေပးထားျပီး rancid acid အျဖစ္အလ်င္ အျမန္ ကူးေျပာင္း ကာ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္ေစနိုင္မႈမွ ကာကြယ္သင့္ျခင္း
၄။ အစားအစာတမ်ဳိးေၾကာ္ျပီးေသာ ဆီကို အျခားေသာ အစာမ်ားေၾကာ္ထားေသာ ဆီနွင့္ ေရာေနွာ မထားဘဲသီးသန္႕ထားသင့္ျခင္း
၅။ ေၾကာ္ျပီးသားဆီမ်ားကို ေအး၍ အလင္းေရာင္ သိပ္မေရာက္နိုင္ေသာ ေနရာတြင္ထားသင့္ျခင္း
၆။ ထိုဆီမ်ားကို ျပန္လည္သံုးမည္ဆိုပါလွ်င္ သံအိုး၊ copper စသည့္အိုးမ်ားကို သံုးစဲြျခင္း
ျပဳလွ်င္ rancid acid အျဖစ္သို႕ေျပာင္းလဲရန္ အလားအလာမ်ားစြာရွိ လာနိုင္မည္ျဖစ္ရာ ထိုသို႕ေသာ အိုးမ်ားကိုသံုးစဲြျခင္းမွ ေရွာင္က်ဥ္သင့္ျခင္း။

ျပန္လည္သံုးစဲြရန္ မသင့္ေသာ လကၡဏာမ်ား

သင္ျပန္လည္ အသံုးျပဳမည့္ အေၾကာ္ခံဆီသည္ -
၁။ ယခင္ ေၾကာ္ထားသည့္ အစားအစာမ်ား နွင့္ ဆီမ်ား ဓါတ္ျပဳ ေျပာင္းလဲ သြားသျဖင့္ ဆီအေရာင္မွာ အလြန္ရင့္ေနလွ်င္
၂။ သံုးပါမ်ားလြန္သျဖင့္ အေၾကာ္ခံဆီသည္ molecules မ်ားေျပာင္းလဲမႈျဖစ္ကာ မူလထက္ ပ်စ္လြန္းေနလွ်င္
၃။ ေၾကာ္ျပီးသား ဆီထည့္ထားေသာ ပုဂံသို႕မဟုတ္ ပုလင္းထဲတြင္ အနယ္အႏွစ္မ်ားစြာ ထိုင္ေနလွ်င္ သို႕မဟုတ္ ဆီ၏အေပၚယံတြင္ အမႈန္မ်ား တက္ေနပါလွ်င္
၄။ ေၾကာ္ရန္သင့္ေလ်ာ္ေသာ အပူခ်ိန္ျဖစ္သည့္ ၁၉၀ စင္တီဂရိတ္သို႕ မေရာက္ခင္ကတည္းကပင္ အျမႈပ္မ်ားထြက္ေနလွ်င္
၅။ ျပန္လည္ အသံုးျပဳမည့္ ဆီသည္ ယခင္ ေၾကာ္ထား ေသာ အစားအစာ၏ အနံ႕ ျပင္းျပစြာ ထြက္ေန ပါလွ်င္
ထိုဆီမ်ားကို ေနာက္ တစ္ၾကိမ္ ျပန္လည္ အသံုး ျပဳရန္ မသင့္ေလ်ာ္ ေတာ့ေၾကာင္း ေသခ်ာ ေပသည္။

ထို႕ေၾကာင့္ ဆီ စားသံုးမႈ သည္ အနည္းနွင့္ အမ်ားဆိုသလို လူသား တို့အား ထိခိုက္ ေစသည္ ျဖစ္ရာ အဆီစားသံုးမႈကို တတ္နိုင္ သမွ် ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ ဆီမ်ားကို သင့္တင့္ ေလွ်ာက္ပတ္ ေသာ နည္းလမ္း မ်ားျဖင့္ သိမ္းဆည္း အသံုး ျပဳျခင္း ျဖင့္ သင္ႏွင့္ သင့္ မိသားစု၏ က်န္းမာေရးကို ေကာင္းမြန္ ေစကာ မီးဖိုေခ်ာင္ အရႈပ္ အေထြး တစ္ခုအား ေရွာင္ရွားျပီး ျဖစ္ေပ လိမ့္မည္။

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး-၁)


Related Posts :



No comments: