Life Cycle (3)

ထို႔ေၾကာင့္ ဤအရာကို သံသရာ ဟုေခၚသည္ (၃)
Juan

သမား ႏွင့္ သူ၏၀န္ေဆာင္ မႈမ်ား

ေရွးအခါ ကသမား နဲ႔ လူနာ ဆက္ဆံေရး ဟာ ... ေစတနာ ကိုအရင္း တည္တဲ့ ဆရာ - ဒကာ ဆက္ဆံေရး မ်ိဳးျဖစ္ခဲ့ တယ္။ ကြ်န္ေတာ္ တို႔ ျမန္မာ့ လူေဘာင္ အဖြဲ႔အစည္း ရဲ ႔စံအရ ေရာဂါ ေ၀ဒနာ ေပ်ာက္ကင္း ခ်မ္းသာခဲ့ရင္ ကုသ ေပးတဲ့ သမား ေတာ္ ကို အသက္ သခင္ ေက်းဇူးရွင္ အျဖစ္ အနေႏၲာ၊ အနႏၲ ငါးပါး ေလာက္နီးပါး သေဘာထား တတ္ၾက ၿပီး ေ၀ဒနာ မသက္သာ ခဲ့ရင္ ကံကိုသာ အျပစ္ ပံုခ် လို႔ ကုသ ေပးသူ သမားေတာ္ မ်ားမွာ နဘယံ - ေဘးမရွိ၊ ဒါေၾကာင့္ ေရွးေခတ္ ျမန္မာ့ လူ႔အဖြဲ႔ အစည္း မွာ သမားေတာ္၊ ဆရာ၀န္ မ်ားဟာ လူသား နဲ႔ ဘုရား ၾကား ကတန္ခိုးရွင္ နတ္ေဒ၀တာ ေလာက္ကို တန္ဖိုးထား ရိုေသ ျခင္းခံခဲ့ ၾကရ ဖူးတယ္။ ခုထက္ထိ လည္းဒီလို ရိုေသ ေလးစား မႈမ်ိဳးေတြ ရွိသင့္ သေလာက္ ရွိေနတုန္းပါ။

သို႔ေသာ္ ---
ႏွစ္ဆယ္ ရာစု ေႏွာင္းပိုင္း ကာလ မ်ားမွာ ျဖဴစင္ ရိုးရွင္း တဲ့ သမားနဲ႔ လူနာ ဆက္ဆံေရး ဟာ အနည္းငယ္ ရႈပ္ေထြးစ ျပဳလာ ပါတယ္။ ၿပိဳလဲ သြားတဲ့ ဘာလင္ တံတိုင္း၊ ဆိုဗီယက္ ယူနီယံ နိဂံုး နဲ႔ အတူစုေတ ခဲ့တဲ့ အေရွ ႔ဥေရာပ ကြန္ျမဴနစ္ စံနစ္၊ မိုက္ကရိုေဆာ့ဖ္ ၀င္းဒိုး နဲ႔ ပါဆင္နယ္ ကြန္ပ်ဴတာ၊ တတိယ လိႈင္းနဲ႔ ကမၻာျပားျခင္း၊ ၉/၁၁ နဲ႔ ဘင္လာဒင္၊ ဆူနာမီ နဲ႔ ဆဒန္ ဟူစိန္၊ ဂလိုဘယ္ လိုက္ေဇးရွင္း နဲ႔ ေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စတဲ့ အေျပာင္း အလဲ လိႈင္းလံုးႀကီး ေတြ တစ္လံုး ၿပီး တစ္လံုး ခပ္ၾကမ္းၾကမ္း ရိုက္ခတ္ ခဲ့တဲ့ (၂၀) ရာစု လက္က်န္ သက္တမ္း ကာလ မ်ားအတြင္း ယခင္ ကဂုဏ္ယူ ၀ံ့ႂကြား စြာ ကမၻာ့ ေဒသ အေတာ္မ်ားမ်ား လက္ခံ က်င့္သံုး ခဲ့ၾက တဲ့ အခမဲ့ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္ မႈစံနစ္ နဲ႔ အတူ ေဒါက္တာ ေနာ္မန္ ဗက္သြန္း၊ ေဒါက္တာ အင္ဒရူး ေမဆင္၊ ေဒါက္တာ ျမင့္ေမာင္ တို႔ အမႈးျပဳ တဲ့ ေစတနာ ဆရာ၀န္ႀကီး မ်ား ပါရာဒိုင္း ေရစီးေၾကာင္း မွာ ပက္လက္ေရာ၊ ေမွာက္ခံု ပါေမ်ာပါ ကုန္ၾကတယ္။

ရိုးစင္း လွတဲ့ သမားနဲ႔ လူနာ တစ္လမ္းသြား ဆက္ဆံေရး ဟာရုတ္တရက္ ခ်က္ခ်င္း ပဲေစ်းကြက္ ၀င္လာတယ္၊ က်န္းမာ ေရး ၀န္ေဆာင္မႈ ေစ်းကြက္ (Health Care Market) လို႔ ေျပာင္ေျပာင္ တင္းတင္း ေခၚခဲ့ၾကတယ္။ ဒီအခါ မွာ ေ၀ဒနာရွင္ လူနာ နဲ႔ ကုသေပးသူ သမားေတာ္ တို႔ရဲ ႔ ႏွစ္ေယာက္ တစ္အိပ္မက္ ကမၻာေလး ဟာေစ်းကြက္စီးပြားေရး နယ္ပယ္ ထဲကို ၀င္လို႔ ရပါ့မလား လို႔ ေဘာဂ ေဗဒ ဆင္စြယ္ နန္းေတာ္ ေပၚက ပညာရွိ အေခၚခံ ရသူမ်ား ကအံ့ၾသ ဘနန္း ေမးခြန္း ေတြ ထုတ္ၾက ပါတယ္။ အေျဖက ေတာ့ေစ်းကြက္ ၀င္လြန္းလို႔ ျပန္ဆြဲ ထုတ္လို႔ေတာင္ မရေတာ့ ပါဘူးတဲ့။ ဘယ္လို ေစ်းကြက္ မ်ိဳးထဲ ၀င္သလဲ ဆိုေတာ့ ဘိဇနက္ လုပ္ငန္း အားလံုးရဲ ႔ ထိပ္ေခါင္တင္ ျဖစ္တဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရးလုပ္ငန္း (Service Business) အမ်ိဳးအစား ထဲမွာ ပါပါ သတဲ့။

၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ဆိုတာ လြယ္လြယ္ ရွင္းရွင္း ေျပာရရင္ စားသံုးသူ (Consumer) အလိုက် ၀ယ္သူ အၿမဲမွန္ (Customer is always right) ရတဲ့ လုပ္ငန္းမ်ိဳးပါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ မွာ ၀န္ေဆာင္မႈ ေပးသူ (Service provider) ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္ နဲ႔ ၀န္ေဆာင္မႈ ကိုရယူသူ (Consumer) ျဖစ္တဲ့ လူနာ၊ ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဖက္ ျပည့္စံု ေနေတာ့ ၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ဆိုတဲ့ ေစ်းကြက္ သေဘာ တရား နဲ႔ ဇြတ္တန္းညႇိ ပစ္လိုက္ ပံုရပါတယ္။

တကယ္တန္း အႏုလံု၊ ပဋိလံု သံုးသပ္ ၾကတဲ့ အခါ မေတာ့ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္းဟာ အျခားေသာ ၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း မ်ားနဲ႔ ဖီလာ ကန္႔လန္႔ ျဖစ္ေနတာ ကိုေတြ႔လာ ၾကရတယ္။ အျခားေသာ ၀န္ေဆာင္မႈ လုပ္ငန္း မ်ားမွာ service provider က customer ကိုအၿမဲ အလိုလိုက္ အႀကိဳက္ေဆာင္ ၾကရတယ္။ တနည္း ေျပာရရင္ service provider ကေအာက္စည္း၊ customer ကအထက္စီး ကေနရာယူ ထားတယ္ေပါ့၊ ဒါကလည္း ရွင္းပါတယ္၊ သူ႔အိတ္ ထဲက ေငြ ကိုယ့္အိတ္ ထဲေရာက္ဖို႔ အတြက္ လူ႔ေအာက္က်ိဳ ႔ လို႔ လူပိ မေသ ေဆာင္ပုဒ္ ကိုလက္ကိုင္ ထားရ ေပမေပါ့။

က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္း ကေတာ့ ေျပာေတာ့လည္း ၀န္ေဆာင္မႈစီးပြားေရး၊ service provider ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္ ကအထက္စီး ကေန တစ္ျပားသား မွမေလွ်ာ့ပဲ “ခင္ဗ်ား ကဆရာ၀န္ လား၊ က်ဳပ္ ကဆရာ၀န္လား၊ က်ဳပ္ေျပာ တာလုပ္၊ က်ဴပ္ကုေပးတာခံ” ဒီလို ဆက္ဆံတာကို consumer ျဖစ္တဲ့ လူနာ ကတစ္ခြန္းမခံ ဟုတ္ကဲ့၊ ဟုတ္ကဲ့ နဲ႔ျပန္ေျပာ ရင္း က်သမွ် ေငြကို ရိုရိုေသေသ ကမ္းေပးလို႔ ဆရာ၀န္ အခန္းက ေခါင္းလွ်ိဳ ထြက္လာရ တဲ့၀န္ေဆာင္မႈ မ်ိဳးကိုး ခင္ဗ်။ ဒါေၾကာင့္ လည္းေစ်းကြက္ စီးပြားေရး စံေတြ အရ က်န္းမာေရး ၀န္ေဆာင္မႈ ဟာနားမလည္ ႏိုင္စရာ ၀န္ေဆာင္မႈ မ်ိဳးေပါ့။ customer ကေအာက္က်ိဳ ႔ခယ ၿပီး ၀န္ေဆာင္ခ ေပးရတယ္ ဆိုတာ စီးပြားေရး သေဘာမွာ မရွိပါ ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ က်န္းမာေရး ေစ်းကြက္ ဘာလဲ၊ ဘယ္လဲ ဆိုတာကို ေဘာဂေဗဒ ပညာရွင္မ်ား စိတ္၀င္ စားလာၾကတယ္။ သုေတ သန လုပ္ၾကည့္ ၾကတယ္။

ဘာေတြ ေတြ႔ရိွ ၾကသလဲ ဆိုေတာ့-

(က) က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ လုပ္ငန္း သည္၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း အမ်ိဳး အစားတြင္ ႁခြင္းခ်က္ ျဖင့္ ပါ၀င္သည္။
(ခ) ပံုမွန္ ၀န္ေဆာင္မႈ စီးပြားေရး လုပ္ငန္း ၏၀ိေသသ လကၡဏာ မ်ားႏွင့္ မကိုက္ညီရျခင္း အဓိက အေၾကာင္းရင္း မွာ သတင္း အခ်က္ အလက္ တစ္ဖက္ ေစာင္းနင္း ႏိုင္မႈ (Asymmetry of Information) ေၾကာင့္ ျဖစ္သည္။
(ဂ) ဤလုပ္ငန္း ကိုအလြန္ အကြ်ံ မျဖစ္ေအာင္ ေကာင္းမြန္ မွန္ကန္ေသာ က်န္းမာေရး စံနစ္ (Good Health System) က်င့္သံုး၍ ထိန္းေက်ာင္း ေပးႏိုင္ရ မည္

- ရယ္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။

ဒီေနရာ မွာ သတင္းအခ်က္ အလက္ တစ္ဖက္ေစာင္းနင္း ႏိုင္မႈ ဆိုတာက ဒီလိုပါ။ ခင္ဗ်ား laptop တစ္လံုး ၀ယ္ခ်င္ တယ္ဆိုပါစို႔။ ဘယ္အေရာင္း ဆိုင္သြား၀ယ္၀ယ္ ရပါတယ္။ Laptop နဲ႔ပါတ္သက္တဲ့ သတင္း အခ်က္ အလက္ ေတြကို အေရာင္း ၀န္ထမ္း ေတြကို ေမးမလား၊ စာရြက္ စာတမ္း ေတြေလ့လာ မလား၊ အြန္လိုင္း တက္ၿပီး ၾကည့္ဦး မလား။ ေစ်းႏႈန္း ကိုလြတ္လပ္ စြာ ႏိႈင္းယွဥ္ ေလ့လာၿပီး စိတ္ၾကိဳက္ အျဖစ္ဆံုး ကိုမွ ေရြးခ်ယ္ ၀ယ္ယူမယ္ မဟုတ္လား။ ဒါမ်ိဳး ကိုေရာင္းသူ နဲ႔ ၀ယ္သူ ၾကား သတင္း အခ်က္ အလက္ ညီမွ်မႈ (Symmetry of Information) ရွိတယ္ လို႔ဆိုပါတယ္။

ႏွလံုး ေရာဂါ ရလို႔ ႏွလံုး အထူးကု နဲ႔ ျပခ်င္တယ္ ဆိုပါစို႔၊ ကိုယ့္ေရာဂါ နဲ႔ ပါတ္သက္တဲ့ သတင္း အခ်က္ အလက္ ေတြကို စာေရး ကိုေမး လို႔ ရမလား၊ စာအုပ္ ေတြဖတ္ ေတာ့ေရာ နားလည္ မွာလား၊ အြန္လိုင္း ေပၚမွာ ေစ်းသက္သာ ၿပီး ကုသမႈ ေကာင္းတဲ့ သမားေတာ္ ကို စိတ္ႀကိဳက္ ေရြးခ်ယ္ လို႔ရမွာလား။ ကိုယ့္ ဖက္က ဘာမွမသိတဲ့ ၀န္ေဆာင္မႈကို provider ျဖစ္တဲ့ ဆရာ၀န္ ျပဳသမွ် ႏုရ ၿပီး က်သေလာက္ ေပး ရတဲ့ အတြက္ ေရြးခ်ယ္ခြင့္ မရပဲ ၀ယ္ရတဲ့ ပစၥည္း ျဖစ္ေနပါတယ္။ အေၾကာင္း ကေတာ့ doctor knows everything about your disease but you know nothing about your disease ကိုယ္၀ယ္ ယူရမဲ့ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ နဲ႔ ပါတ္သက္တဲ့ သတင္း အခ်က္ အလက္ေတြကို ေရာင္းသူ ဆရာ၀န္ က ၀ယ္သူ လူနာ ထက္ အဆ ေပါင္းမ်ားစြာ ပိုမို သိရွိ ေနျခင္းေၾကာင့္ပါ။ ဒါကို ပဲ asymmetry of information လို႔ ဆိုၾကတာပါပဲ။ ဒါဟာ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈ ဆိုတဲ့ လူနာ-သမား ဆက္ဆံေရး ကိုေစ်းကြက္ထဲ သြတ္သြင္း ရာက ရလာတဲ့ အသိသစ္ လို႔ ေျပာရင္လည္း ရႏိုင္ေၾကာင္းပါခင္ဗ်ား။

Related Posts :