Friday, October 10, 2008

Premarital screening

သီတင္းကၽြတ္ လက္ေဆာင္



ဝါမဝင္ခင္က စီေဘာက္ခ္စ္ မွာ လင္း (Linn) ဆိုသူ က ေမးထားခဲ့ ေပးပါတယ္ ... ဝါမကၽြတ္ခင္ (သီတင္းမကၽြတ္ခင္) ေတာ့ အမွီ တင္ေပး လိုက္ပါတယ္ ...

အိမ္ေထာင္မျပဳခင္ ေယာက်ၤားေလး နွင္ ့မိန္းကေလးတို ့ မည္သည္တို ့ ေဆးစစ္ သင္ ့တယ္ ... မည္သည့္ ေရာဂါ ရွိလ်င္ ကေလး မယူ သင့့္ဘူး စသၿဖင္ ့ post တပုဒ္ေလာက္ ေရးေပး ပါလား ဗ်ာ ... လင္မယား ဓာတ္ မတည့္လ်င္ ကေလး ဒုကၡေရာက္ တတ္တယ္ ဆို လို႕ ပါ ...
တဲ့ ...

ျဖစ္ရပ္မွန္ ျဖစ္စဥ္ေလး တစ္ခုပါ။ မမ ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တစ္ဦး ဟာ ေခတ္ ပညာတတ္ အပ်ိဳစင္ အမ်ိဳးသမီး တစ္ေယာက္ ျဖစ္ပါတယ္။ မမ ရဲ႕ အားနည္းခ်က္ ကေတာ႔ အရမ္း အားနာ တတ္တာပါပဲ။ မမမွာ မိဘမ်ားက သေဘာတူ ထားတဲ႔ မမကိုယ္တိုင္ ကလည္း သင္႔ေလ်ာ္တယ္ လို႔ သတ္မွတ္ ထားတဲ႔ အမ်ိဳးသား တစ္ေယာက္ ရိွပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ တစ္ခုေသာ သီတင္းကၽြတ္ မွာ မမဟာ အဲဒီလူနဲ႔ လက္ထပ္ဖို႔ျဖစ္ လာ ပါတယ္။ မမဟာ လက္မထပ္ခင္ ဘာဘာ ညာညာ (ေသြး … စသျဖင္႔ ေပါ႔) စစ္ရမယ္ ဆိုတာကို သိေသာ္လည္းပဲ ဒီလူရဲ႕ ဂုဏ္သိကၡာ ကို အထင္ ေသးရာ ေရာက္မွာ စိုးတာနဲ႔ ဘာမွ မစစ္ေဆး ေတာ႔ဘဲ လက္ထပ္ ခဲ႔ပါတယ္။ မမ တို႔မွာ ကေလး တစ္ေယာက္ ထြန္းကား ခဲ႔ပါတယ္ ။ ခုေတာ႔ မမ ေကာ သားေလး ေကာ သူ႔ အမ်ိဳးသား ဆီကေန HIV ပိုးကူးစက္ျပီး ေအ႔စ္ (AIDS) ေ၀ဒနာ ကို ခံစား ေနရ ပါတယ္။ လက္မထပ္ခင္ က သာ မမ အေနနဲ႔ လုပ္သင္႔တာကို လုပ္ဖို႔ အားမနာ ခဲ႔ရင္ …

ကၽြန္ေတာ္တို႔ အမ်ားစုဟာ သာမန္ အားျဖင္႔ေတာ႔ က်န္းမာ ေနတယ္ လို႔ ထင္ရ ပါတယ္။ ဒါေပမယ္႔ ကၽြန္ေတာ္တို႔ တေတြမွာ ရွာေဖြ စမ္းသပ္မႈ လုပ္မွ သိရမယ္႔ ေရာဂါေတြ ရွိေန ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါ လကဏၡာ မျပေသးတဲ႔ ကူးစက္ ေရာဂါေတြနဲ႔ မ်ိဳးရိုးလိုက္ ေရာဂါေတြ ရွိေန ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေႀကာင္႔ အိမ္ေထာင္ျပဳဖို႔ ရည္ရြယ္ထား သူမ်ား အေနနဲ႔ ထိမ္းျမားျခင္း မျပဳမီ ႀကိဳတင္၍ ေရာဂါရွာေဖြ စမ္းသပ္မႈ မ်ား ကို ႏွစ္ဦး ႏွစ္ဘက္ နားလည္စြာျဖင္႔ ျပဳလုပ္ သင္႔ပါသည္။ သို႔မွသာ အခ်င္းခ်င္း ၏ က်န္းမာေရး အဆင္႔တန္း ကို ဆန္းစစ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္တဲ႔ အျပင္ မိမိတို႔မွ ေမြးဖြား လာမယ္႔ သားသၼီးမ်ား ကိုလည္း ေရာဂါမ်ား အႏၱရာယ္မွ ဟန္႔တား ေပးျပီးသား ျဖစ္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ကၽြန္ေတာ္တို႔ ျမန္မာ လူမ်ိဳး ေတြဟာ မ်ားေသာ အားျဖင္႔ သူတစ္ဖက္သား အေပၚကို အားနာတတ္ ႀကပါတယ္။ အခုလိုမ်ိဳး မိမိတို႔ အတြက္ သာမက မိမိတို႔က ေမြးဖြားလာမည္႔ သားသၼီးေတြ ရဲ႕ ဘ၀ေရွ႕ေရး နဲ႔ ပါ ဆိိုင္တဲ႔ ကိစၥ မွာေတာ႔ (လံုးဝ မွ လံုးဝ ကို) အားမနာ သင္႔ပါဘူး။ ႀကိဳတင္ သိရွွိ ကာကြယ္တာ က အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။

ႀကိဳတင္ သိရွိတဲ႔ ေနရာမွာ ေရာဂါဘယ ေတြ အတြက္တင္ မကပါဘူး တစ္ဦးရဲ႕ စိတ္ေန သေဘာထားကို တစ္ဦးက ေကာင္းေကာင္း သိဖို႔လည္း ပဲ အထူး လိုအပ္ပါတယ္။ တစ္ဦးရဲ႕ စိတ္သေဘာထား နဲ႕ အမူ အက်င္႔ ေတြကို တစ္ဦးက အိမ္ေထာင္မျပဳခင္ သမီး ရည္းစား ဘ၀ ကတည္းက ေသခ်ာ ေလ့လာ သိရွိၿပီး ပြင့္ပြင့္ လင္းလင္း ညွိႏႈိင္း တိုင္ပင္ နားလည္မႈ တည္ေဆာက္ သင့္ ပါတယ္ ... စိတ္ခ်င္း နားလည္ မႈ က လည္း အလြန္ အေရးႀကီးပါတယ္ ... ဒါမွ သာ အိမ္ေထာင္ ျပဳၿပီး ေနာက္ပိုင္းမွာ ႀကံဳလာမယ့္ ျပႆနာေတြ ကို ေသခ်ာ နားလည္မႈ နဲ႕ ေျဖရွင္း ႏိုင္မွာ ျဖစ္ၿပီး စိတ္ေ၀ဒနာ ခံစားမႈ ေလ်ာ့ နည္းမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ “စိတ္သည္ ေလာကကို ဦးေဆာင္၏” ဆိုတဲ႔ ဘုရားေဟာ တရား ရွိပါတယ္။ ေရာဂါဘယ ေတြ ေတာ႔ မရွိပါဘူး … သို႔ေသာ္ လည္း လင္မယား ႏွစ္ေယာက္ စိတ္ခ်င္း မသင္႔တာ နဲ႔ပဲ သာယာစိုေျပ တဲ႔ အိမ္ေထာင္ေရး ကို မထူေထာင္ ႏိုင္ေတာ႔ပဲ စိတ္ဆင္းရဲမႈ မ်ားစြာနဲ႔ ဘ၀ကို ျဖတ္သန္းရ ေတာ႔မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ခုလိုမ်ိဳး လက္မထပ္မီမွာ ႀကိဳတင္ စစ္ေဆးသင္႔ တာေတြကို စစ္ေဆးျခင္း ျဖင္႔ ရရွိမယ္ အက်ိဳး ေက်းဇူး ေတြက -
  • ေယဘူယ် က်န္းမာေရး အဆင္႔အတန္း ကို သိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။

  • ကူးစက္ ေရာဂါေတြ ရွိေနျခင္း ရွိမရွိ ဆိုတာကို သိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ (ဥပမာ - HIV ၊ အသဲေရာင္ အသား၀ါ ဘီပိုး … စသျဖင္႔ေပါ႔)

  • သားသၼီး ေတြကို ထိခိုက္ ေစမယ္႔ မ်ိဳးရိုးလိုက္ ေရာဂါေတြရႏိုင္ တဲ႔ အေျခအေန ရွိမရွိ ဆိုတာ ကို ရွာေဖြ ေတြ႔ရွိ ႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုလိုတာက ေသြးေရာဂါ (Thalassemia) စတဲ႔ ေရာဂါေတြဟာ … အဲဒီ ေရာဂါေတြကို ျဖစ္ေစတဲ႔ မ်ိဳးရိုး ဗီဇေတြကို သယ္ေဆာင္ ထားတဲ႔ သူေတြ (အထူးသျဖင္႔ ေသြးသား နီးစပ္တဲ့ အမ်ိဳးခ်င္း) လက္ဆက္ တဲ႔အခါမွာ ျဖစ္ေစ ႏိုင္ပါတယ္။

  • ကေလးရႏိုင္ / မရႏိုင္ ဆိုတာ ကိုလည္း ႀကိဳတင္ သိရွိ ႏိုင္ပါတယ္။
  • ေယာက်ၤားမွာ ျဖစ္ေစ မိန္းမမွာ ျဖစ္ေစ ၿမံဳေနျခင္း ရွိမရွိ ဒါမွမဟုတ္ ကေလး မရႏိုင္တဲ႔ အျခား ျပႆနာေတြ ရွိမရွိ ဆိုတာကို ထိမ္းျမားျခင္း မျပဳမီက ႀကိဳတင္ သိရွိ ျပီးမွသာ ေရွ႕ဆက္မယ္႔ တူႏွစ္ကိုယ္ ဘဝ ခရီးကို အခ်င္းခ်င္း တိုင္ပင္ ညိွႏွိင္း ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကုသ၍ ရမည့္ ေရာဂါ ဆိုလ်င္ လည္း ႀကိဳတင္ ကုသမႈ ျပဳလုပ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    အိမ္ေထာင္ မျပဳခင္ ဘာေတြကို ေဆးစစ္မႈ လုပ္သင္႔လဲ ဆိုတာ ကေတာ႔ -

    1. Chromosomal Disorder (Blood Karyotyping)

    Chromosome ဆိုတာကေတာ႔ ခႏၶာကိုယ္ လုပ္ငန္း ေဆာင္တာ အားလံုးရဲ႔ မ်ိဳးရိုး ဗီဇ ေသာ႔ခ်က္ ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ တဲ႔ အရာေပါ႔ဗ်ာ။ ဒီေကာင္ ေတြ အစီအစဥ္ မက်ျဖစ္ေတာ႔ ကေလးမယ္ ဒုကၡ ေရာက္ရ ေတာ႔တာေပါ႔။ စာရႈသူတို႔ သိေနျပီးတဲ႔ Downs Syndrome ဆိုတာ ဒီေကာင္ေတြ တလြဲ ျဖစ္ရ လို႔ေပါ႔။ (Downs Syndrome ) ကေတာ႔ အေမ အသက္ ႀကီးမွ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္ရင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္)
    Karotyping ဆိုတာကို ဘာေႀကာင္႔ လုပ္လဲ ဆိုေတာ႔ -
  • မိဘမွာ ကေလးကို ဒုကၡ ေပးႏိုင္မယ္႔ ပံုမွန္ မဟုတ္တဲ႔ Chromosome ရွိမရွိ စမ္းသပ္ ဆံုးျဖတ္ခ်င္တဲ႔အခါ

  • အေမကို ကိုယ္၀န္ မရႏိုင္ေအာင္ (သို႔) ကိုယ္၀န္ ပ်က္က် ေအာင္ လုပ္ႏိုင္တဲ႔ Chromosome ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ရွိမရွိ ထစသျဖင္႔ စမ္းသပ္ စစ္ေဆး ခ်င္တဲ႔အခါ
  • မ်ိဳးေတြ မွာ လုပ္ပါတယ္။

    2. Thalassemia Test

    Thalassemia ဆိုတာ ကေတာ႔ မိဘမ်ားကေန သားသၼီးဆီကို မ်ိဳးရိုး ဗီဇေၾကာင္႔ ျဖစ္သြား ရတဲ႔ ေသြးေရာဂါ တမ်ိဳးပါပဲ။ (ေဆြမ်ိဳးနီးစပ္ခ်င္း အိမ္ေထာင္ ျပဳတဲ႔ အခါမ်ိဳးမွာ ျဖစ္တတ္ ပါတယ္)
    ဒါ႔ေႀကာင္႔ ဘယ္သူမွ ျပဳျပင္ ေျပာင္းလဲ ႏိုင္စြမ္း မရွိတဲ႔ နိယာမ (၅)ခ်က္ ထဲက တစ္ခုအပါအ၀င္ ျဖစ္တဲ႔ ဒီ ဗီဇနိယာမကို ႀကိဳတင္ သိရွိ ဆင္ျခင္ျခင္း ျဖင္႔သာ ကာကြယ္ ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

    3. HIV ပိုးရွိမရွိစစ္ျခင္း

    ျမင္ရံုနဲ႔ေတာ႔ သန္႔မွန္း မသိႏိုင္ဘူး ဆိုသလို ပါပဲ … ဒီပိုး ရွိသူ အမ်ားစုဟာ ကိုယ္ကိုယ္ကို ပိုးရွိ ေနမွန္း မသိႀကပါဘူး ။ ေသြးစစ္ ရင္ေတာင္ မွ HIV Antibody Test ကို စစ္လို႔ ရွိရင္ ခႏၶာကိုယ္ ထဲကို ပိုးစ ၀င္တဲ႔ (၆) ပါတ္ကေန (၁၂)ပါတ္ထိမ ေတြ႔ ႏိုင္ပါဘူး။ တခ်ိဳ႔မွလည္း (၆)လ ထိတိုင္ေအာင္ မေတြ႔ရ ပါဘူး။ ဒီကာလကို Window period လို႔ေခၚပါတယ္။ ကိုယ္ထဲကို ပိုးက ၀င္ေနေပမယ္႔ ခႏၵာကိုယ္ ကေန ဒီပိုးကို တုန္႔ျပန္တဲ႔ ပဋိပစၥည္း Antibody က မထြက္ေသးေတာ႔ ေဆးစစ္တဲ႔အခါမွာ Negative ျပေနပါတယ္။ Antigen Test (သို႔) PCR TEST ကို စစ္ရင္ေတာ႔ (၂)ပါတ္ ကေန (၃)ပါတ္ အတြင္းမွာ ဒီပိုး ကူးစက္ျခင္း ရွိမရွိ ဆိုတာကို သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီ ေရာဂါပိုး ဟာ တစ္ဦးကို တစ္ဦး ကူးစက္ ႏိုင္တဲ႔ အျပင္ ေမြးဖြားလာမယ္႔ ကေလးကိုပါ ကူးစက္ ႏိုင္ပါတယ္။

    4. အသဲေရာင္အသား၀ါ ဘီပိုး နဲ႔ စီပိုး (Hepatitis B & C) ကိုစစ္ျခင္း

    ဒီပိုးေတြကလည္း HIV ပိုးလိုပဲ လိင္ ကေန တဆင္႔ ကူးစက္ ႏိုင္တာေႀကာင္႔ ႀကိဳတင္ စစ္ေဆး သင္႔ပါတယ္။ ဒီပိုးေတြက အသဲေရာင္ အသား၀ါ ေရာဂါကို ျဖစ္ေစရံု သာမက ဘဲ အသဲေျခာက္ျခင္း နဲ႔ အသဲကင္ဆာ တို႔ အထိ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

    5. VDRL Test (ကာလသား ေရာဂါပိုး အတြြက္ စစ္ျခင္း)

    အေမ လုပ္တဲ႔သူမွာ ကာလသား ေရာဂါရွိေနရင္ ကေလးေတြ႔ရဲ႕ တစ္၀က္ နီးပါးဟာ မေမြးခင္ မွာျဖစ္ေစ ေမြးျပီးတဲ႔ ေနာက္မွာ ျဖစ္ေစ အသက္ ေသဆံုး ႏိုင္ပါတယ္။ အသက္ ရွင္ခဲ႔ရင္လဲ ကေလးဟာ ႀကီးထြားမႈ ေႏွးေကြး တာေတြ ၊ အျမင္ / အႀကား အာရံုေတြ ခ်ိဳ႔ယြင္း တာေတြ … စသ ျဖင္႔ ျဖစ္ႏိုင္ ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္စဥ္ ကာလမွ ေစာေစာစီးစီး စီစစ္မိျပီး antibiotics ပိုးသတ္ေဆး အသံုးျပဳမယ္ ဆိုရင္ေတာ႔ ေရာဂါ ေပ်ာက္ကင္း ႏိုင္ပါတယ္။

    6. Thyroid Function Test

    Thyroid ဆိုတာက gland (အက်ိတ္ တခု) ပဲ။ သူကေနျပီးေတာ႔ Thyroid Hormone ဆိုတဲ႔ ေဟာ္မုန္း တမ်ိဳးထြက္တယ္။ ဒီ ေဟာ္မုန္း က ခႏၵာကိုယ္ ရဲ႔ ဇီ၀ကမၼ ျဖစ္ပ်က္ အားလံုးမွာ ပါ၀င္ရတဲ႔ ေဟာ္မုန္း ပဲ။ ကေလးေတြအတြက္က ခႏၶာကိုယ္ ေကာ ဦးေႏွာက္ ေကာ ဖြံျဖိဳးဖို႔ရာ အတြက္ အရမ္း လိုအပ္တယ္။ ကိုယ္၀န္ ေဆာင္စဥ္မွာ ဒီေဟာ္မုန္း က နည္းေနရင္ ကေလးမွာက ဥာဏ္ရည္ မမီတာေတြ ၊ ဖံြျဖိဳးမႈ ေႏွးတာေတြ … စသျဖင္႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒါေႀကာင္႔ အိမ္ေထာင္ မျပဳမီက တိုင္ ဒီေဟာ္မုန္းေတြ နည္းမနည္း ႀကိဳသိ ထားတဲ႔အခါ ႀကိဳတင္ ကာကြယ္မႈ ျပဳလုပ္ ႏိုင္ပါတယ္။

    7. ေသြးခ်ိဳဆီးခ်ိဳ ရွိမရွိ စစ္ေဆးျခင္း (Blood Sugar)

    အေမ လုပ္တဲ႔သူမွာ ၎ေရာဂါ ရွိေနရင္ ကို္ယ္၀န္ေဆာင္ တဲ႔အခါမွာ ကေလးေကာ အေမအတြက္ပါ အႏၱရာယ္ ရွိႏိုင္ပါတယ္

    8. Male Fertility Test

    အမ်ိဳးသား၏ သုတ္ထဲတြင္ ပါေသာ သုတ္ေကာင္ (Sperm) မ်ား ၏ အရည္အေသြး စြမ္းေဆာင္ရည္ သည္ ကိုယ္၀န္ ရႏိုင္ ေစျခင္း ရွိမရွိ စစ္ေဆးျခင္း

    9. Female Fertility test

    အမ်ိဳးသမီးကို ကိုယ္၀န္ ရႏိုင္ျခင္း ရွိမရွိ စစ္ေဆးျခင္း (အမ်ိဳးသမီး ၏ ရာသီစက္၀န္း (၃) ရက္ေျမာက္ ေန႔တြင္ (Day 3 FSH test ) ဆိုသည္႔ (Follicle Stimulating Hormone) ကို စစ္ေဆး တိုင္းတာျခင္း

    10. အျခား စမ္းသပ္ စစ္ေဆးေသာ (TESTS) မ်ားမွာ -

    Biochemical and Metabolic Disorder Analysis
    * Sickle Cell Anemia Test
    * Congenital Hypothyroidism – TSH
    * G6PD Deficiency
    * Galactose – (Gal and Gal- 1-P)
    * Galactose – Uridyltransferase
    * Phenylketonuria
    * Other Metabolic Disorders

    Organic Acidemias:
    - 3 Hydroxy 3 Methylglutaryl CoA Lyase Deficiency ( HMG )
    - Glutaric Acidemia Type 1
    - Isobutyryl CoA Dehydrogenase Deficiency
    - Isovaleric Acidemia
    - 2 Methylbutryl CoA Dehydrogenase Deficiency
    - 3 Methylcrotonyl CoA Carboxylase Deficiency
    - Methylmalomic Acidemia
    - Mitochondrial Acetoacetyl CoA Thiolase Deficiency
    - Propionic Acidemia
    - Multiple – CoA Carboxylase Deficiency

    Acylcarnitine Profile :
    - Carnitine / Acylcarnitine Translocase Deficiency
    - 3 Hydroxy Long chain Acyl CoA Dehydrogenase Deficiency
    - Medium Chain Acyl CoA Dehydrogenase Deficiency (MCAD)
    - Multiple Acyl Co A Dehydrogenase Deficiency ( Glutaric Acidemia)
    - Neonatal Carnitine Palmitoyl Transferase Deficiency
    - Short Chain Acyl Co A Dehydrogenase Deficiency
    - Short Chain Hydroxy Acyl Co A Dehydrogenase Deficiency
    - Trifunctional Protein Deficiency
    - Very Long Acyl Co A Dehydrogenase Deficiency
    - Octanoyl Carnitine ( C8 )

    Amino Acid Profile:
    - Carbamylphosphate Synthetase Deficiency
    - Dienoyl Co A Reductase Deficiency
    - 5 – Oxoprolinuria ( Pyroglutamic Acidemia)
    - Hyperammonemia,Hyperornithinemia,Homocitrullinemia Syndrome(HHH)
    - Hyperornithinemia with Gyral Atrophy
    - Hyperargininemia due to Arginase
    - Malonic Aciduria
    - Ornithine Transcarbamylase Deficiency
    - Arginase Deficiency
    - Biotinidase Deficiency
    - Congenital Adrenal Hyperplasia
    - Cystic Fibrosis
    - Hemoglobin mutations

    ေဒါက္တာ စိုင္းေဝေအာင္


    Related Posts :



    18 comments:

    Anonymous said...

    ေအအုိင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါသည္ မိတ္ေဆြတစ္ေယာက္ ကြယ္လြန္ခါနီးမွာ ျပဳစုေပးရင္း လူနာရဲ႕ ကုိယ္ကထြက္တဲ့ ေခၽြးေပါက္ၾကီးမ်ားကုိ ထိေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္။ လူနာ သတိလစ္မေနတဲ့အတြက္ လက္အိတ္စြပ္ျပီး ကုိင္တြယ္ရင္ စိတ္မေကာင္းျဖစ္မွာစုိးလုိ႔ လက္အိတ္မစြပ္ခဲ့ပါ။ ေမြးညင္းေပါက္မ်ားကေန ကူးစက္ႏုိင္ပါသလား

    Unknown said...

    "သီတင္းကၽြတ္ လက္ေဆာင္"ဆိုတဲ့ Post အတြက္ေက်းဇူးပါဗ်ာ ။

    ေက်းဇူးမ်ားစြာၿဖင့္
    Linn

    Apprenticeship said...

    ဒီလို Post ေတြမ်ားမ်ားေရးေပးေနာ္.. ကိုစိုးထက္ေရ..
    တစ္သက္လံုး ထိန္း၂သိမ္း၂ ေနလာတာ ယူမိတဲ့ လူကေရာဂါနဲ႕ဆို အင္း.. ေတာ္ပီ.. အပ်ိဳႀကီးပဲလုပ္ေတာ့မယ္ :P

    Anonymous said...

    RH test ကေကာ ဘာအတြက္စစ္ရတာလဲသိပါရေစေနာ္

    Sai Wai Aung said...

    AIDS ေရာဂါကို ေခၽြး ကေနမကူးဆက္ႏိုင္ပါဘူးခင္ဗ်ာ။ ဒီလို လူနာေတြကို ျပဳစုတဲ႔ အခါ-သူ႔ခႏၶာကိုယ္ ကေန ထြက္တဲ႔ ေသြးေတြကို ကိုင္တြယ္တဲ႔ အခါ ၊ လူ႔နာရဲ႔ ေသြးပါတဲ႔ အန္ဖတ္ေတြ၊ ဆီးေတြ ၀မ္းေတြ ကိုကိုင္တြယ္တဲ႔ အခါမွာ လက္အိတ္နဲ႔ ကိုင္တြယ္ သင္႔ပါတယ္။ ကိုင္တြယ္ျပီး ရင္လဲ လက္ကို တန္းျပီးေဆးေႀကာသင္႔ပါတယ္။လူနာမွာ ျဖစ္ေစ ျပဳစုသူမွာျဖစ္ေစ ဒဏ္ရာေတြ အနာေတြ ရွိရင္လံုေအာင္ ပတ္တီး စီးထားပါ။ သူ႔နဲ႔ သြားတိုက္တံနဲ႔ မုတ္ဆိတ္ရိတ္ ကိရိယာေတြကို မွွ်ျပီးမသံုးသင္႔ပါ။ လူနာအတြက္ အသံုးျပဳထားတဲ႔ ေဆးထိုးပိုက္မွ အပ္ေတြကို ျဖဳတ္ျခင္း တပ္ျခင္းမျပဳလုပ္သင္႔ပါ။ ၎အပ္ေတြကို ကေလးရွိရာေနရာေတြမွာ မထားသင္႔ပါဘူး။

    Sai Wai Aung said...

    A နဲ႔ B ဆိုတဲ႔ ဗီဇႏွစ္မ်ိဳး ပါ၀င္မႈေပၚ မူတည္ျပီး လူေတြရဲ႕ ေသြးအုပ္စုကို (O, A , B ,AB)ရယ္လို႔ (၄) အုပ္စု ခြဲထားပါတယ္။ ဒါအျပင္ လူ႔ရဲ႕ ေသြးနီဥမွာ RH antigen ပါ၀င္မႈ ေပၚ မူတည္္ျပီး ပါလ်င္RH positive မပါလ်င္ RH negative လို႔သတ္မွတ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မယ္႔ အမ်ိဳး သမီး မွာ RH test ကိုဘာေႀကာင္႔စစ္ရသလဲဆိုေတာ႔ အေမလုပ္ သူက RH negative ျဖစ္ေန ျပီး ဗိုက္ထဲက ကေလးက RH positive ျဖစ္ေနရင္ အေမ ရဲ႔ကိုယ္ခံအား စနစ္ကို Antibodies ေတြထြက္လာေစပါတယ္။ အေမက RH negative အေဖ ကRH positive ျဖစ္ေန ရင္ ကေလး (60-70%)ေလာက္ ကRh positive ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီထြက္ထားတဲ႔ အေမရဲ႕ ေသြးထဲက Antibodies ေတြက ေနာက္ကိုယ္၀န္ ကေလးမွာ Rh positive ျဖစ္လာခဲ႔ရင္ ကေလးရဲ႕ ေသြးနီဥေတြကို ေပါက္ကဲြပ်က္စီးေေစပါတယ္။ (အေမဆီက ထြက္လာတဲ႔ Antibodies ေတြက ကေလးရဲ႕ Rh antigen ပါတဲ႔ ေသြးနီဥေတြကို တိုက္ခိုက္လို႔ ျဖစ္ပါတယ္။)ဒါမွမဟုတ္ရင္ ပထမကိုယ္၀န္မွာ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ ကိုယ္၀န္ပ်က္ က်မလိုျဖစ္ျပီးေသြး ဆင္းထားရင္ (ကိုယ္၀န္ပ်က္ က်ခဲ႔ဘူးရင္) ပထမကေလးမွာပဲ ဒုကၡေရာက္ႏိုင္ပါတယ္။
    ဒီျပႆနာ ကိုေရွာင္လႊဲဖို႔အတြက္ အေမမွာ RH antibodies test ကို ကိုယ္၀န္ (၂၈)ပါတ္မွာျပဳလုပ္ျပီး ၎test negative ျဖစ္ရင္ အေမကို RhoGam (Rho (D) immune globulin) ကိုထိုးလို႔ရပါတယ္္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္ေမြြးျပီးတဲ႔ အခါမွ ကေလးက RH positive ဆိုရင္ ေမြးျပီး (၇၂)နာရီအတြင္းမွာ အေမကို RhoGam ကိုထိုးလို႔လဲရပါတယ္။ Antibodies ထြက္ျပီးမွ( Rh antibodies test – positive ဆိုရင္)္ ဒီေဆးကိုထိုးလို႔ မရေတာ႔ပါဘူး။ (အဲဒီအခါက်ရင္ေတာ႔ ေမြးျပီးတဲ႔အခါ ကေလးကိုေသြြးလဲဖို႔(Blood exchange transfusion)အတြက္ ေရာဂါပိုးကင္းစင္ျပီး RH positive ျဖစ္တဲ႔ ေသြးလႈရွင္ကိို ႀကိဳရွာထားဖို႔ပဲရွိပါတယ္။ )

    Unknown said...

    ako yay.. khu loh pyi pyae sone tae post lay a twet Thanks million par.. HIV pyin nyar pay taw 2 myar2 (video/interview) mhar .. Window period ko htae p ma pyaw kya tar twe ya tal.
    thi chin tar lay 1 khu shi tal khin bya. HIV virus ka lip kiss ka nay ta shint kuu sate ng lar thi chin par tal khin bya.. a nor gf ka ae dar ko kyout nay loh par :P
    a pan ma kyi fu so yin phay pay par loh tg so chin par tal. Thks in advance... :)

    စိုးထက္ - Soe Htet ! said...


    အေနာက္တုိင္း ႐ုပ္႐ွင္ေတြ ထဲကလို ႏႈတ္ခမ္းခ်င္း ပါးစပ္ခ်င္း နမ္းတာ ကေန ကူးစက္တတ္ပါသလားလို႕ ေမးထားပါတယ္ ...

    သာမန္နမ္း႐ံု နဲ႕ေတာ့ မကူးစက္ ႏိုင္ပါဘူး။

    သြားဖံုး ေသြးယို ေနလို႕ ျဖစ္ျဖစ္၊ ၾကမ္းၾကမ္းတမ္းတမ္း နမ္းလြန္းလို႕ ပြန္းပဲ့ ၿပီး ေသြးထြက္လာရင္ ျဖစ္ျဖစ္ အဲဒီ ေသြးက ေန တဆင့္ ကူးစက္လာဖို႕ အႏ ၱရာယ္ ႐ွိ ပါတယ္။

    ေရာဂါ ျဖစ္ ေနတဲ့ သူနဲ႕ တစ္အိမ္ထဲ ေနျခင္း၊ အတူတူ ေက်ာင္းတက္ ျခင္း တို႕ ေၾကာင့္ မကူးစက္ ႏိုင္သလို၊

    ေန႕စဥ္ လူမႈ ဆက္ဆံေရး ကိစၥေတြ ျဖစ္တဲ့ လက္ဆြဲ ႏႈတ္ဆက္ျခင္း၊ ဖက္ရမ္း ႏႈတ္ဆက္ျခင္း၊ အတူ ထိုင္ျခင္း၊ အတူတူ စားျခင္း အတူတူ ကစားျခင္း တို႕ မွ တဆင့္ ၎၊

    အစားအစာ၊ ေရ၊ ပိုးေကာင္၊ ပိုးမႊား၊ အိမ္သာ၊ တံခါး လက္ကိုင္၊ ဇြန္း၊ ပုဂံ ခြက္ေယာက္၊ အမ်ားသံုး တယ္လီဖုန္း၊ အမ်ားသံုး ေရကူးကန္၊ ခႏၶာကိုယ္ ထြက္ အရည္မ်ားထဲ မွ တံေထြး၊ ဆီးမ်က္ရည္ မစင္ မ်ားမွ တဆင့္ လည္း မကူးစက္ ႏိုင္ပါဘူး။

    Anonymous said...

    Rh test အတြက္ေမးထားတာေလးကို ျပည့္ျပည့္စံုစံုျပန္ေျဖေပးတာ ေက်းဇူးပါေနာ္

    Unknown said...

    ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္တာေလးရွိလို႕ေမးလိုက္ပါတယ္...
    အသည္းေရာင္အသား၀ါ(ဘီ)ရွိသူတစ္ဦးအေနျဖင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳသင့္၊ မျပဳသင့္... ျပဳရင္လည္း ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ မ်ားရွိရင္ ျပန္ေျဖၾကားေပးပါ...

    Unknown said...

    ကၽြန္ေတာ္ သိခ်င္တာေလးရွိလို႕ေမးလိုက္ပါတယ္...
    အသည္းေရာင္အသား၀ါ(ဘီ)ရွိသူတစ္ဦးအေနျဖင့္ အိမ္ေထာင္ျပဳသင့္၊ မျပဳသင့္... ျပဳရင္လည္း ေဆာင္ရန္၊ ေရွာင္ရန္ မ်ားရွိရင္ ျပန္ေျဖၾကားေပးပါ... ဆက္ဆက္ေျဖၾကားေပးပါေနာ္....

    စိုးထက္ - Soe Htet ! said...

    Min ... ခင္ဗ်ာ ... ျပန္လည္ ေျဖဆိုတာ ေနာက္က်တဲ့ အတြက္ ေတာင္းပန္ပါတယ္ ...

    အသဲေရာင္ အသားဝါ ဘီ ေရာဂါ ႐ွိသူ တစ္ေယာက္ အေနနဲ႕ အိမ္ေထာင္ ျပဳရန္ သင့္မသင့္ ေျဖၾကားဖို႕ ျဖစ္ပါတယ္ ...

    ေဆးကုသမႈ ခံယူၿပီး အိမ္ေထာင္ ျပဳလို႕ ရပါတယ္ ခင္ဗ်ာ ...

    ကုသမႈ ကေတာ့ ဘီ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုး သတ္ေဆး မ်ား (such as Pegylated Interferon or Peginterferon and Lamivudine , Adefovir (ADV) ) သင့္ေတာ္ရာ ေဆးတစ္ခုခု ကို ဆရာဝန္မွ ေပးၿပီး ေပါက္ပြားမႈ ရပ္တန္႕ျခင္းနဲ႕ အေရအတြက္ ကို ေလွ်ာ့ခ် ျခင္း ျပဳလုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္ ...

    ပိုး အေရ အတြက္ ေလ်ာ့က် လာတာနဲ႕ ခႏၶာ ကိုယ္ က ခုခံအားစနစ္ ဟာ ျပန္လည္ အားေကာင္း လာၿပီး လက္က်န္ ပိုးမ်ား ကို ႏွိမ္နင္း ၿပီး ေနာက္ထပ္ ဝင္ေရာက္မႈ ကို ကာကြယ္ ေပးသြားၿပီး ကုသ မွာ ျဖစ္ပါတယ္ ...

    ၿပီးေတာ့ ဘီ ပိုး ကာကြယ္ေဆးေတြ က ပိုမို အစြမ္း ထက္ လာၿပီ ျဖစ္လို႕ပါ။ ကာကြယ္ ေဆး ေၾကာင့္ ခႏၶာ ကိုယ္က ထြက္လာမယ့္ ပဋိဇီဝ ပစၥည္း ေပၚမေပၚ စမ္းသပ္တဲ့ ကိရိယာ ေတြ လည္း ႐ွိေနၿပီ ျဖစ္ပါတယ္ ။ (ျမန္မာ ႏိုင္ငံ မွာေတာ့ လမ္း ၃၀ ေဆးခန္း မွာ ႐ွိ ပါတယ္။ တစ္ျခားေတာ့ ကၽြန္ေတာ္ ေသခ်ာ မစံုစမ္း ထားလို႕ မသိ ပါဘူး)

    ပိုး အေရအတြက္ အေျခအေနပါ စမ္းသပ္ သိ႐ွိ ႏိုင္ပါတယ္ ...

    လက္ထပ္မယ့္ သူမွာကေတာ့ ကာကြယ္ေဆး ကို ျပည့္မီေအာင္ ႀကိဳတင္ ထိုးႏွံဖို႕ လိုပါတယ္ ...

    ႏွစ္ေယာက္ လံုး ကာကြယ္ ကုသ ၿပီး မွ ကေလး ယူတာ ပို အင့္ေလ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ပါလိမ့္မယ္ ခင္ဗ်ာ ...

    တစ္ကယ္လို႕ ႏွစ္ေယာက္ လံုး ကာကြယ္မႈ မၿပီး ခင္ ကေလးရခဲ့ လွ်င္ ေမြးၿပီး ၁၂ နာရီ အတြင္း ကာကြယ္ေဆး ပထမ အႀကိမ္ ထိုးႏွံၿပီး သတ္မွတ္ အေရ အတြက္ အခ်ိန္မွန္ ျပည့္မီ ၿပီးစီး ခဲ့ ပါက ... ကေလး ကို မကူးစက္ႏိုင္ပါဘူးခင္ဗ်ာ ...

    ေဒါက္တာ ဝင္းသိန္း ေရးထားတဲ့ အသည္းေရာင္ အသား၀ါ ဘီ ႏွင့္ စီေရာဂါ ပို႕စ္ မွာ လည္း သြားေရာက္ ဖတ္႐ႈဖို႕ အႀကံျပဳ ပါတယ္ ခင္ဗ်ာ ...

    သိလို သည္ကို အေသးစိပ္ ထပ္ေမးလွ်င္ ထပ္မံ ေျဖၾကား ေပးပါမယ္ ခင္ဗ်ာ ...

    Anonymous said...

    အရမ္းေက်းဇူးတယ္... ကိုစိုးထက္..
    ဆက္ၿပီး သိခ်င္လာတာက.. ကုသမႈအပိုင္းပါ။ (ဘီ)ေရာဂါကို တစ္ခ်ိဳ႕က တိုင္းရင္းေဆးေတြနဲ႕ ကုတယ္.. နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ကုၾကပါတယ္.. တိုင္းရင္းေဆးတစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အေနာက္တိုင္းေဆးကို အားမေပးၾကဘူး.. ကုသမယ္ဆိုပါက ဘယ္လိုကုသသင့္ပါသလဲ.. စိတ္ခ်ရမယ့္ နည္းလမ္းမ်ား ရွိပါသလား.. ကုသရမည့္ေနရာမ်ား/ေဆးမ်ားရွိပါက လမ္းညႊန္ေပးပါလို႕ ထပ္ၿပီး ေတာင္းဆိုအပ္ပါတယ္...

    Anonymous said...

    အရမ္းေက်းဇူးတယ္... ကိုစိုးထက္..
    ဆက္ၿပီး သိခ်င္လာတာက.. ကုသမႈအပိုင္းပါ။ (ဘီ)ေရာဂါကို တစ္ခ်ိဳ႕က တိုင္းရင္းေဆးေတြနဲ႕ ကုတယ္.. နည္းလမ္းအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႕ကုၾကပါတယ္.. တိုင္းရင္းေဆးတစ္ခ်ိဳ႕ကေတာ့ အေနာက္တိုင္းေဆးကို အားမေပးၾကဘူး.. ကုသမယ္ဆိုပါက ဘယ္လိုကုသသင့္ပါသလဲ.. စိတ္ခ်ရမယ့္ နည္းလမ္းမ်ား ရွိပါသလား.. ကုသရမည့္ေနရာမ်ား/ေဆးမ်ားရွိပါက လမ္းညႊန္ေပးပါလို႕ ထပ္ၿပီး ေတာင္းဆိုအပ္ပါတယ္...

    Sai Wai Aung said...

    အမ်ားစုေသာ ဘီေရာဂါကေတာ႔ သူဖာသာပဲ သက္သာသြားႏိုင္ပါတယ္။ အနားယူျခင္း ၊ အာဟာရျပည္႔ ျပီးသန္႔ရွင္းလတ္ဆတ္တဲ႔ အစားအေသာက္မ်ားကိုစားေသာက္ျခင္း ၊ေရအမ်ားႀကီးေသာက္ျခင္း ၊ အရက္မေသာက္ျခင္း၊ အသည္းကိုထိခိုက္ေစေသာ ေဆး၀ါးမ်ား ကိုေရွာင္ က်ဥ္ျခင္း( ဆရာ၀န္၏ ညႊန္ႀကား ခ်က္ျဖင္႔သာ ေဆးမ်ား ကိုေသာက္သံုးျခင္း) တို႕ ျဖင္႔ မိမိဘာသာ ေရာဂါ သက္သာေအာင္ ျပဳလုပ္ႏုိင္ပါတယ္။ နာတာရွည္ အသည္းေရာင္ ဘီေရာဂါကေတာ႔ ေရာဂါျပင္းထန္မႈနဲ႔ အသည္းကို ထိခိုက္မႈဘယေလာက္ရွိလဲ ဆိုတာ ေပၚမွာမူ တည္ပါတယ္။အမ်ားစုကေတာ႔ ေဆးေသာက္စရာမ လိုဘဲ အေနအထိုင္အစားအသာက္ ဆင္ျခင္ ျခင္း၊ ပံုမွန္ေဆးစစ္ ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္ျခင္း တို႔ျဖင္႔ ေကာင္းမြန္စြာ သက္တမ္းျပည္႔ေနသြားႏုိင္ပါတယ္။ ဒီလို အသည္းေရာ င္ဘီေရာဂါအတြက္ေဆး၀ါးေတြ ရွိေပမယ္႔ ဆရာ၀န္နဲ႔သာ တိုင္ပင္ေသာက္သံုး သင္႔ပါတယ္။

    Anonymous said...

    ေက်းဇူးျပဳၿပီး အသည္းေရာင္အသား၀ါ စီပိုးအေၾကာင္း ျပည့္စံုႏိုင္သေလာက္ျပည့္စံုေအာင္ေရးေပးပါလား၊ယခုအခ်ိန္ ကုသတဲ့ေဆးေပၚၿပီလားပါ သိပါရေစ၊ေက်းဇူးအထူးပါ။

    Unknown said...

    အသည္းေရာင္အသားဝါဘီ ႏွင့္ပတ္သက္လို့ ျပည့္စုံနုိင္သေလာက္ ျပည့္စုံေအာင္ ရွင္းျပေပးပါရွင့္။ ကာကြယ္ေဆးထိုးၿပီးသားလူေတြေရာ ထပ္ၿပီးကူးစက္နုိင္ပါသလား။ ရွင္းျပေပးပါရွင့္။

    shashank said...

    Here is a link to more information about the genetics of Ornithine Translocase Deficiency that was prepared by our genetic counselor and which has links to some useful resources for those dealing with this condition: http://www.accessdna.com/condition/Ornithine_Translocase_Deficiency/279. There is also a phone number listed if you need to speak to a genetic counselor by phone. I hope it helps. Thanks, AccessDNA