Arthritis

အဆစ္အျမစ္ ေယာင္ျခင္း နာျခင္း

အဂၤလိပ္လို Arthritis ဆိုတဲ႔စကားဟာ အဆစ္အျမစ္ နာက်င္ကုိက္ခဲျခင္း၊ ေတာင္႔တင္းျခင္း နဲ႔ ေယာင္ကိုင္းလာျခင္း စတာေတြ အားလံုးကို ေယဘူယ်ၿခံဳေျပာလုိက္တာပါ။ တဆစ္ပဲနာနာ ႏွစ္ဆစ္ပဲနာနာ အဆစ္နာေရာဂါပါပဲ။ ဆရာ၀န္မ်ား ယခုအခ်ိန္ထိ ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားသေလာက္ဆိုရင္ေတာ႔ အဆစ္နာေရာဂါေပါင္းဟာ ၁၀၀ ေက်ာ္ေက်ာ္ရွိပါသတဲ႔။ အဆစ္နာေရာဂါဟာ ဘယ္ေလာက္ အျဖစ္မ်ား သလဲဆုိရင္ ကမၻာေပၚက လူ ၅ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ ႏွဳန္းျဖစ္ေနပါတယ္။ အဆစ္နာအမိ်ဳးေပါင္း ၁၀၀ ေက်ာ္ထဲက အဓိက ျဖစ္ေလ႔ရွိတာကေတာ႔ Osteoarthritis လို႔ေခၚတဲ႔ပြန္းစားအဆစ္နာျဖစ္ၿပီး ေနာက္တစ္ခုကေတာ႔ ျမန္မာျပည္မွာ သိပ္ေတြ႔ရေလ႔မရွိေသာ္လည္း အေနာက္တုိင္းအျဖစ္မ်ားတဲ႔ Rheumatiod arthritis ေခၚ ေသြးေလးဖက္နာပဲျဖစ္ပါတယ္။

၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာကေတာ႔ အဆစ္နာေရာဂါကို လုံး၀ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ကုလို႔ရတဲ႔ ေဆးမရွိေသးပါဘူး။ ေဆး၀ါးေလးနဲ႔ နဲနဲထိန္း၊ တဖက္ကလည္း ေလ႔က်င္႔ခန္းေလး ဘာေလးလုပ္ စသည္ျဖင္႔ေတာ႔ အဆစ္နာျခင္းကို သက္သာေအာင္ ၾကံဖန္လုပ္ေနၾကရတာပါပဲ။ အဲဒီအထဲမွာမွ က်န္းမာေရးအသိရွိျခင္း နဲ႔ ကုိယ္႔ကိုယ္ကုိ ေစာင္႔ေရွာက္ျခင္းတုိ႔ကလည္း အင္မတန္အေရးႀကီးပါတယ္။

အဆစ္နာျခင္းရ႕ဲလကၡဏာမ်ား

အဆစ္နာျခင္းဟာ က်ားမ မေရြး အသက္အရြယ္မေရြး ျဖစ္ႏုိင္ပါတယ္။ သို႔ေသာ္ တခ်ိဳ႕ေသာ အဆစ္နာေရာဂါေတြကေတာ႔ ဒုတိယအရြယ္နဲ႔ တတိယအရြယ္ေတြမွာ ပိုအျဖစ္မ်ားၾကပါတယ္။ အျဖစ္မ်ားတဲ႔ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ႔ -

- အခ်ိန္ျပည္႔ အဆစ္ထဲမွ ကိုက္ခဲေနျခင္း ႏွင္႔ လွဳပ္ရွားမွဳျပဳသည္႔ အခါ ပိုဆိုး၀ါးစြာနာျခင္း
- အဆစ္ႏွင္႔ အနီးတ၀ိုက္တြင္ ေယာင္ျခင္း၊ ေတာင္႔ျခင္း၊ နီျခင္း၊ ပူျခင္း
- အဆစ္ကုိ ပံုမွန္အတုိင္း ေကြး ဆန္႔ မရေတာ႔ျခင္း
- အဆစ္ ၏ ပံုသဏၳာန္ ပ်က္္ယြင္းသြားျခင္း
- ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း
- အဖ်ားတက္ျခင္း
- အေကြးအဆန္႔ျပဳလုပ္ရာတြင္ အဆစ္အတြင္းမွ ပံုမွန္မဟုတ္ေသာ အသံမ်ားထြက္ျခင္း စသည္တုိ႔ပဲျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒီေရာဂါလကၡဏာေတြကို တခ်ိဳ႕က ေလးဖက္နာလကၡဏာေတြလို႔ သတ္မွတ္ျပီး ေရာဂါကိုလည္း ေလးဖက္နာေရာဂါလို႔ နာမည္တပ္ၾကပါတယ္။ တကယ္ကေတာ႔ ေလးဖက္နာေရာဂါဆိုတာ အဆစ္နာေရာဂါေတြထဲက အခ်ိဳ႕ပါပဲ။

အဆစ္ဆိုတာဘာလဲ

အရိုးႏွစ္ခုဆက္တဲ႔ေနရာဟာ အဆစ္ ေပါ႔လုိ႔ လြယ္လြယ္ေျပာရင္ရပါတယ္။ အဆစ္တစ္ခု လွဳပ္ရွားႏုိင္ဖို႔ ဘာေတြပါရသလဲ ဆိုတာေတာ႔ သိထားရင္ ပုိေကာင္းပါတယ္။

- Muscles ၾကြက္သားမ်ား - အဆစ္ျဖစ္ေပၚေစသည္႔ အရိုးမ်ားႏွင္႔ ဆက္ႏြယ္ေနသည္႔ ၾကြက္သားမ်ားသည္ လွဳပ္ရွားမွဳ အတြက္ အေရးႀကီးပါသည္။
- Tendons အရြတ္မ်ား - ၾကြက္သားမ်ား ႏွင္႔ အရိုးမ်ားကို ဆက္ ထားေသာ အရာကို အရြတ္ ဟုေခၚသည္။
- Ligaments အေၾကာမ်ား - သည္ အရိုးတစ္ခုႏွင္႔ တစ္ခု အလြယ္တကူ ျပဳတ္မထြက္သြားရန္ တြဲဆက္ထားေပးသည္။
- Cartilage အရိုးႏု - မ်ားသည္ အရိုး တစ္ခုႏွင္႔တစ္ခု တိုက္ရုိက္ထိေတြရာတြင္ ပြန္းစားမွဳသက္သာေစသည္။
- Synovial membrane - အဆစ္အတြက္ သဘာ၀ေခ်ာဆီ ကိုထုတ္ေပးသည္။
- Bursa - ၾကြက္သားအခ်င္းခ်င္္္း အၾကား၊ ၾကြက္သားနဲ႔ အရိုးၾကား အၾကားလွဳပ္ရွားမွဳေကာင္းေစသည္။

အဆစ္နာရျခင္း အေၾကာင္း

အေပၚမွာေျပာခဲတဲ႔ အဆစ္တစ္ခုမွာပါတဲ႔ ပစၥည္းေတြ တစ္ခုခုျဖစ္ရင္ အဆစ္နာေတာ႔တာပါပဲ။ ေသြးေလးဖက္နာေရာဂါ Rheuamtiod arthritis မွာဆိုရင္ အဆစ္အေျမွးပါးေယာင္လို႔ျဖစ္တာပါ။ Ankylosing spondylosis ဆိုရင္ေတာ႔ ေျခဖေနာင္႔နဲ႔ ခါးဆစ္ေတြမွာရွိတဲ႔ အရိုးနဲ႔ ဆက္ေနတဲ႔ အရြတ္ေတြ ေယာင္လို႔ျဖစ္တာပါ။ အဆစ္အတြင္း ပုံေဆာင္ခဲ အနယ္က်ျခင္းေၾကာင္႔ျဖစ္တဲ႔ေရာဂါကိုေတာ႔ ေဂါက္ေရာဂါလို႔ အသိမ်ားၾကပါတယ္။ အဆစ္တစ္ခုခုထဲကို အခန္႔မသင္႔ပဲ ေရာဂါပိုး၀င္သြားျခင္းေၾကာင္႔လည္း အဆစ္နာႏုိင္ပါတယ္။ အရုိးႏွစ္ခု တုိက္ရုိက္မထိေတြ႕ရေအာင္ ၾကားခံထားေပးတဲ႔ အရိုးႏုေတြ ကာလၾကာျမင္႔သည္ႏွင္႔အမွ် ပြန္းစားသြားေသာေၾကာင္႔ ျဖစ္ရတဲ႔ ပြန္းစားအဆစ္နာေရာဂါကေတာ႔ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါပဲ။ ထိခုိက္မိျခင္းေၾကာင္႔ ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အျခားေသာ အေၾကာင္းမ်ားေၾကာင္႔ ေသာ္လည္းေကာင္း အဆစ္နာျခင္းမ်ားျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။

အဆစ္နာကုထံုးမ်ား

တစ္ေယာက္နဲ႔တစ္ေယာက္ ခံစားရတာျခင္းမတူသလို ကုထံုးမ်ားလည္း ကြဲျပားၾကပါတယ္။ တစ္ေယာက္ထဲေတာင္ တစ္ရက္နဲ႔ တစ္ရက္ ေရာဂါလကၡဏာ အျပင္းအေပ်ာ႔ျခင္း တူခ်င္မွတူမွာပါ။ ကုထံုးေတြလည္း အမ်ိဳးမ်ဳိး အဖံုဖံု ရွိပါတယ္။

- ေလ႔က်င္႔ခန္းကုထံုး - အေလးမျခင္း၊ ေရပူႏွင္႔ ေလ႔က်င္႔ခန္းလုပ္ျခင္း၊ ထုိက္ခ်ိ
- အပ္စုိက္ကုျခင္း
- အေထာက္အကူပစၥည္းမ်ား သံုးျပီးကုျခင္း
- တရားထုိင္ျခင္း
- ေဆး၀ါးမ်ား အကူအညီယူျခင္း - အကိုက္အခဲေပ်ာက္ေဆး၊ ေလးဖက္နာေဆး စသည္တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
(ေဆး၀ါး အမည္မ်ားကိုေတာ႔ မေဖၚျပေတာ႔ပါ။)

အဆစ္နာအတြက္ေဆး၀ါးမ်ားေသာက္မည္ဆိုပါက နီးစပ္ရာဆရာ၀န္၏ ညြန္ၾကားခ်က္ျဖင္႔သာ ေသာက္ရန္ျဖစ္ပါတယ္။

နိဂံုးခ်ဳပ္

အဆစ္နာအေၾကာင္း အရွည္ၾကီးေျပာခဲ႔ျပီးျပီ။ မေမ႔ရမယ္႔ အခ်က္ကေလး ၃ခ်က္ပဲရွိပါတယ္။

- အဆစ္နာ ဆိုတာ အဆစ္နာတဲ႔ ေရာဂါအကုန္လံုးကို ေယဘူယ်ျခံဳေခၚထားတာပါ။ (ေလးဖက္နာဆိုတာက အဆစ္နာေရာဂါရ႕ဲ အစိတ္အပိုင္းေလး တစ္ခုပါ။ က်ေနာ္တု႔ိျမန္မာ အမ်ားစုက အရိုးအဆစ္နာျပီဆိုရင္ ေလးဖက္နာလို႔ လြယ္လြယ္ေခၚခ်င္ၾကပါတယ္။ ေလးဖက္နာကို ဆရာဦးခ်စ္စုိးက ပိုးေလးဖက္နာ၊ ေသြးေလးဖက္နာ၊ အေရျပားေလးဖက္နာ စသည္ျဖင္႔ ခဲြျပဘူးပါတယ္။)
- အဆစ္နာအမ်ိဳးေပါင္း ၁၀၀ေက်ာ္ရွိပါတယ္။
- အဆစ္နာအမ်ားစုမွာ နာက်င္ကိုက္ခဲတဲ႔ အဆစ္ကို ျငိမ္ျငိမ္ေလးထားမယ္႔ အစား လွဳပ္လွဳပ္ရွားရွားလုပ္ဖုိ႔ အေရးၾကီးပါတယ္။ ဒါမွသာ ေနာင္တစ္ခ်ိန္ အဆစ္ေတာင္႔ခဲသြားျခင္းနဲ႔ ၾကြက္သားသိမ္သြားျခင္းတို႔ကုိ ကာကြယ္ႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။

Related Posts :