Birth Control How Decide ကိုယ္ဝန္ တားနည္း-တားေဆး ဘယ္လိုေရြးမလဲ

1. Birth Control Pill ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးမ်ား
2. Birth Control Shot ထိုးေဆး
3. IUD သားအိမ္ထဲ ပစၥည္းထည့္နည္း
4. Birth Control Implant ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထားရတဲ့ ေဆးေခ်ာင္း
5. Birth Control Patch ကိုယ္ဝန္တား ေဆးကပ္ခြါ
6. Male Condom ေယာက္်ားသံုး (ကြန္ဒြမ္)
7. Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္)
8. Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲထည့္ရတဲ့ ကြင္း
9. Cervical Cap သားအိမ္ဝ အပိတ္
10. Diaphragm သားအိမ္ဝ အဖံုး
11. Birth Control Sponge သုက္ပိုးသတ္ ေဆးျမွဳပ္
12. Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆး
13. Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြးနည္း
14. Vasectomy ေယာက္်ား သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
15. Tubal Ligation အမ်ိဳးသမီး သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
16. Tubal Implants သားအိမ္ျပြန္ထဲ ကိရိယာထည့္နည္း

IUD သားအိမ္ထဲ ပစၥည္းထည့္နည္း
• IUD ဆိုတာ T-shaped plastic (တီ) ပံု သဏၭာန္ (ပလပ္စတစ္) ပစၥည္းေလးျဖစ္တယ္။
• Copper IUD, ParaGard ေတြကို ၃-၅-၁ဝ-၁၂ ႏွစ္အထိ ထည့္ထားႏိုင္တယ္။
• ေဟာ္မုန္းပါတဲ့ Mirena က ၅ ႏွစ္တခါ လဲေပးရတယ္။

Birth Control Implant ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထားရတဲ့ ေဆးေခ်ာင္း
• Implanon ဆိုတာ မီးျခစ္ဆံေလာက္သာရွိတယ္။
• ကိုယ္ဝန္တား Depo-Provera ထိုးေဆးလိုဘဲ ေဟာ္မုန္းကို ထုတ္ေပးေနမယ္။
• ၃ ႏွစ္အထိထားႏိုင္တယ္။

Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲထည့္ရတဲ့ ကြင္း
• NuvaRing (ပလပ္စတစ္) အေျပားစား ကြင္းဝိုင္းေလးျဖစ္တယ္။
• Pill ေသာက္ေဆး နဲ႔ Patch ေဆးကပ္ခြါေတြလို ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေနမယ္။
• တလတခါ လဲေပးရမယ္။

Birth Control Patch ကိုယ္ဝန္တား ေဆးကပ္ခြါ
• Ortho Evra patch ေဆးကပ္ခြါကို ၾကိဳက္တဲ့ေနရာ အေရျပားမွာ ကပ္ထားႏိုင္တယ္။
• တလ (၄ ပါတ္) မွာ ၃ ပါတ္ကုိ ကပ္ထားျပီး ၁ ပါတ္ နားထားရတယ္။
• Birth control pill ေသာက္ေဆးေတြလို ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေနမယ္။

Cervical Cap သားအိမ္ဝအပိတ္
• Diaphragm နဲ႔ သေဘာတူျပီး ေသးငယ္တယ္။
• FemCap ကို (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲကေန အတြင္းနက္နက္မွာရွိတဲ့ သားအိမ္ဝကို ဖံုး-ပိတ္ေပးထားရတယ္။
• Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပါ ေရာသံုးသင့္တယ္။

Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုး
• Rubber dome ရာဘာနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ခပ္ခံုးခံုးေလးျဖစ္တယ္။
• Cervix သားအိမ္ဝကို ဆက္ဆံမႈ မျပဳခင္ဖံုးထားေပးရတယ္။
• Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပါ ေရာသံုးသင့္တယ္။

Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္)
• Thin plastic pouch (ပလပ္စတစ္) ပါးပါးေလးနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အိတ္ငယ္ေလးျဖစ္တယ္။
• Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲမွာ အလိုက္သင့္ထည့္ထားရတယ္။
• လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ၈ နာရီကတည္းက ထည့္ထားႏိုင္တယ္။

Birth Control Sponge သုက္ပိုးသတ္ ေဆးျမွဳပ္
• Today Sponge ထဲမွာ spermicide foam သုက္ပိုးသတ္ေဆးပါတယ္။
• 24 hours before sex လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ၂၄ နာရီကတည္းက ထည့္ထားႏိုင္တယ္။
Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆး
• Spermicide foam အျမွဳပ္၊ Jelly (ဂ်ယ္လီ)၊ Cream (ခရင္မ္) နဲ႔ Film (ဖလင္) သုက္ပိုးသတ္ေဆးေတြ ရွိတယ္။
• (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲမွာ လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ထည့္-လိမ္း-သုတ္ထားရတယ္။
• တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစားကို မတိုင္ခင္ ၃ဝ မိနစ္ၾကိဳတင္သံုးရတယ္။ တခ်ိဳ႕က အဲေလာက္ေစာင့္ဘို႔မလိုဘူး။

Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြးနည္း
• Calendar ျပကၡဒိန္နည္းထက္ ပိုတိက်တယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ရက္ကို ကိုယ္အပူခ်ိန္ ေန႔တိုင္း မနက္အိပ္ယာထမွာ တိုင္းျပီးသိမယ္။
• ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သင္တန္းသေဘာမ်ိဳး လိုမယ္။

Fertility Awareness Method မ်ိဳးပြါးႏိုင္စြမ္းကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္နည္း
အမ်ိဳးသမီးကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့နည္း (၃) နည္းရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတန္အသင့္ စိတ္ခ်ရတာမို႔ လိုအပ္ရင္သံုးႏိုင္တဲ့ အရံအတားနည္း၊ အေရးေပၚနည္းက အဆင္သင့္ရွိေနရမယ္။

၁။ Basal body temperature အပူခ်ိန္မွတ္သားျခင္း
မနက္အိပ္ရာက ႏိုးရင္ ဘာတခုမွ မလုပ္ေသးခ်ိန္မွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္ တိုင္းရတယ္။ လလည္ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္လို႔ ကိုယ္အပူခ်ိန္ တက္တာက ဝ႕၃ ကေန ဝ႕၆ ဒီဂရီ (ဆဲလ္စီးယပ္စ္) ရွိမယ္။ မ်ိဳးဥမထြက္ခင္မွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္က 97° F (36.1° C) ကေန 97.5°F (36.38° C) အထိ ရွိေနမယ္။ မ်ိဳးဥထြက္လို႔ တက္လာရင္ 97.6° F (36.4 C) ကေန 98.6° F (37° C) အထိ ျဖစ္လာမယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ၁-၂ ရက္မွာ တက္လာတယ္။ မ်ိဳးဥက သုက္ပိုးနဲ႔ မေတြ႔ရရင္ ၂၄ နာရီသာ ရွင္ေနလို႔ အပူခ်ိန္တက္ျပီး ၃ ရက္ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုယ္ဝန္ရဘို႔မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။
၂။ Cervical mucus သားအိမ္ဝက အခြ်ဲကိုစစ္ေဆးနည္း
Cervix သားအိမ္ဝကို ကိုယ့္လက္ေခ်ာင္းနဲ႔ စစ္ရတယ္။ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာ အက်ိအခြ်ဲ အနည္းဆံုးရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ သားအိမ္ဝက အခြ်ဲပိုမ်ားလာတယ္။ ပိုျပီး ဆြဲဆန္႔လို႔ ရလာတယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ေနာက္မွာ ထြက္လာတဲ့ (ပရိုဂ်င္စတီရံုး) ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ေျခာက္ေသြ႔လာမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သားအိမ္ဝက အခြ်ဲအမ်ားဆံုး အခ်ိန္ရဲ႕ေနာက္ ၄ ရက္ကစျပီး ကိုယ္ဝန္မရေစႏိုင္ဘူး။
၃။ Cervical position သားအိမ္ဝအေျခအေန
Cervix သားအိမ္ဝဟာ မ်ိဳးဥထြက္ခါနီးရင္ ပိုေပ်ာ့လာမယ္။ ပိုပြင့္လာမယ္။

Options for Older Women အသက္မငယ္သူမ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္နည္း
• အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္လာရင္ သတိထားျပီး အေကာင္းဆံုးနည္းကို ေရြးရမယ္။
• လူေနမႈပံုစံလဲ ေျပာင္းသင့္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္း-ေလွ်ာ့ပါ၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။ အစားအေသာက္ ဂရုစိုက္ပါ။ အရက္-ေဆးလိပ္ ေလွ်ာ့ပါ-ျဖတ္ပါ။
• ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ျပီးမွ အေကာင္းဆံုး သေႏၶတားနည္းကို ေရြးခ်ယ္ပါ။

Combination injection ေနာက္ေပၚထိုးေဆးနည္း
• Medroxyprogesterone acetate (ပရိုဂ်က္စတီရံုး) နဲ႔ Estradiol cypionate (အီစထိုဂ်င္) ေရာထားတဲ့ထိုးေဆးကို တလတခါထိုးရတယ္။ Lunelle ေခၚတယ္။
• ကိုယ္ဝန္တား ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ စားေဆးေတြလိုဘဲ သတၲိရွိတယ္။
• ေဆးမထိုးတဲ့လမွာ ကေလးျပန္ရႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ကိုယ္ဝန္ရေစျပီး တခ်ိဳ႕မွာ ၂-၃ လ ေစာင္ရတယ္။
• ၉၉႕၈% ထိေရာက္တယ္။ အေမရိကားမွာ ဒီေဆး တႏွစ္ထိုးတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၇၈၂ ေယာက္မွာ ကိုယ္ဝန္ မရတာေတြ႔ရတယ္။
• တခါထိုးျပီး ေနာက္တခါကို ၂၈-၃ဝ ရက္အၾကာမွာထပ္ထိုးရမယ္။ ၃၃ ရက္ထက္ေတာ့ ေနာက္မက်ရဘူး။ ရာသီလာတဲ့ရက္ကို ၾကည့္ရတာ မဟုတ္ဘူး။
• Lunelle ေဆးစထိုးရင္
o ရာသီေသြးစဆင္းတဲ့ရက္ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကိုယ္၀န္ပ်က္ျပီး၊ ဖ်က္ျပီးတဲ့ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကေလးေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၄ ပါတ္အတြင္း၊
o ကေလးႏို႔တိုက္ရင္ ေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၆ ပါတ္အတြင္း၊

How to Decide ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္မလဲ
၁။ Most Effective Methods ထိေရာက္မႈ အမ်ားဆံုးနည္းေတြ
• Implant အေရျပားေအာက္ ေဆးေခ်ာင္း၊ IUD သားအိမ္ထဲထည့္ ပစၥည္း၊ Vasectomy, Tubal methods သားေၾကာျဖတ္ျခင္းမ်ား၊ = 99%
• Birth Control shot ထိုးေဆး၊ = 97%
• Birth Comtrol Pill စားေဆး၊ Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကြင္း၊ = 92-95%
• Condom (ကြန္ဒြမ္)၊ Diaphragm, Cervical Cap သားအိမ္ဝအဖံုး-အပိတ္၊ Sponge ေဆးျမွဳပ္၊ = 84-89%
• Abstinence ေဝရာမဏိ = ၁ဝဝ%

၂။ Least Effective Methods ထိေရာက္မႈ အနည္းဆံုးနည္းေတြ
• No Birth Control အကာအကြယ္ လံုးဝမသံုးျခင္း = 85% Pregnant
• Spermicide only သုက္ပိုးသတ္ေဆး တမ်ိဳးတည္း = 29%
• Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာ ေရြးနည္း = 25%
• Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္) = 21%
• Withdrawal သုက္ရည္ အျပင္စြန္႔ထုတ္နည္း = 18%

Male Condom ေယာက္်ားသံုး (ကြန္ဒြမ္)
အေရးေပၚစားေဆး၊
Tubal Ligation အမ်ိဳးသမီး သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
Vasectomy ေယာက္်ား သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
Birth Control Shot ထိုးေဆး

Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၂-၂ဝ၁၂
- http://dts-medicaleducation.blogspot.in/
- http://yamuna-online-clinic.blogspot.in/
- http://dts-political-page.blogspot.in/
- http://yamunaclinic.org/

Related Posts :