Sunday, May 27, 2012

မ်က္လံုးတိမ္စြဲျခင္း။ ေရတိမ္ (Glaucoma)

လူတစ္ေယာက္ရဲ႕မ်က္လံုးမွာ အရည္ေတြရွိပါတယ္။ အဲဒီအရည္ေတြပာာ အ၀င္နဲ႔အထြက္ မွ်တေနရပါတယ္။ အဲလိုမွ်တေနရာကေနျပီး အထြက္လမ္းေၾကာင္းတစ္ေနရာမွာ ပိတ္ဆို႔ျပီး မ်က္လံုးထဲမွာ ဖိအားေတြမ်ားလာပါတယ္။ အဲဒီ ဖိအားေတြက မ်က္စိရဲ႕ အေၾကာေတြကို ထိခုိုက္ျပီး အျမင္အာရံု ခ်ိဳ႕ယြင္းတာကကို ေရတိမ္ (Glaucoma) လို႔ေခၚပါတယ္။
ေရတိမ္မွာ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။

Open angle glaucoma။ ။ ဒီအမ်ိဳးအစားက တျဖည္းျဖည္းခ်င္းျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ ဘာလကၡဏာမွမျပဘဲ မ်က္စိအျမင္အာရံုရုတ္တရက္ ထိခိုက္သြားေတာ့မွ သိရပါတယ္။ လူနာပာာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းအျမင္ခ်ိဳ႕ယြင္းလာတာကို သတိမထားမိဘဲ ေနာက္ဆံုးလံုး၀အျမင္ကြယ္သြားမွ သိပါတယ္။ ဒီအမ်ိဴးအစားကို အျမင္အာရံု သူခိုးလို႔ေခၚပါတယ္။
Closed angle glaucoma။ ။ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ ရုတ္တရက္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ သူကမ်က္စိတစ္ဖက္တည္းမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိျပီး လူနာက နီ၊မွဳန္၊ကိုက္ နဲ႔ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးပာာ နီလဲနီပါတယ္။ မ်က္စိအာရံုလည္းထိခိုက္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သူက နာပါတယ္။ အဲဒီ၃မ်ိဳးနဲ႔ လကၡဏာျပပါတယ္။

ေရတိမ္ပာာ ေအာက္ပါလူေတြမွာ ပိုျပီးျဖစ္တတ္ပါတယ္။
  • Age over 45 years (အသက္ ၄၅ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြ)
  • Family history of glaucoma (မိသားစုမ်ိဳးရိုးထဲမွာ ေရတိမ္ရွိတဲ့သူေတြ)
  • Black racial ancestry (လူမည္းေတြ)
  • Diabetes (ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွင္ေတြ)
  • History of elevated intraocular pressure
  • History of injury to the eye (မ်က္စိကိုထိခိုက္မိသူေတြ)
  • Use of cortisone (steroids), either in the eye or systemically (orally or injected) (steroid ပါတဲ့ေဆးေတြကို အသံုးျပဳသူေတြ)
ေရတိမ္ကို အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့၂မ်ိဳးအျပင္ အျခားအမ်ိဳးအစားေတြလည္း အမ်ားၾကီးခြဲထားပါေသးတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးအစားေတြကေတာ့ အမ်ားၾကီးသိရန္ မလိုအပ္တဲ့အတြက္ ခ်န္လွန္ထားခဲ့ပါတယ္။

ေရတိမ္ကိုကုသရာတြင္ ေဆးျဖင့္ကုသျခင္း၊ ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာသံုးျပီးကုသျခင္းဆိုျပီးေတာ့ ၃မ်ိဳးရွိပါတယ္။  ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာအသံုးျပဳျခင္းတို႔ကို တြဲျပီးလုပ္တတ္ပါတယ္။
ေဆးျဖင့္ကုသရာမွာ အထက္မွာ ေဖာျ္ပထားသလိုပဲ ေရတိမ္က အထြက္မွာ အရည္လမ္းေၾကာင္းပိတ္လို႔ ဖိအားမ်ားျပီးျဖစ္တာဆိုေတာ့ အရည္ထြက္တာကို ပိတ္တဲ့ေဆးနဲ႔၊ အထြက္လမ္းေၾကာင္းပိတ္တာကို တားဆီးတဲ့ေဆးဆိုျပီး ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္အသံုးျပဳတာေတာ့ မ်က္စိထဲ့ေဆး Pilocarpine ဒါမွမပာုတ္ Timolol ကိုိသံုးပါတယ္။ ထပ္မံျဖည့္စြက္တဲ့ေဆးေတြကေတာ့ Adrenaline, Propine တို႔ႏွင့္အတူ Acetazolamide ကို ေသာက္ေဆးအေနနဲ႔သံုးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္မွာ ထပ္ထြက္တဲ့ ေဆးအသစ္ေတြလည္းအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေဆးနဲ႔ကုသတာက မသက္သာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာတို႔ကို အသံုးျပဳရပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးတာက Open angle glaucoma က တျဖည္းျဖည္းမွျဖစ္တာေၾကာင့္ ကုသရာမွာလည္း ခ်က္ျခင္းအေရးတၾကီးလုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ Closed angle glaucoma ကေတာ့ ရုတ္တရက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တာနဲ႔ အေရးတၾကီး ကုသရန္လိုအပ္ပါတယ္။

မ်က္လံုးေရတိ္မ္မျဖစ္ရန္ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အသက္ ၄၀ေက်ာ္မ်ားႏွင့္ မ်ိဳးရိုးထဲတြင္ ေရတိမ္ရွိသူေတြအားလံုး ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ မ်က္လံုးရဲ႕ ဖိအားကို တိုင္းတာရပါမယ္။ မ်က္လံုးကို ထိခိုက္မိေစမယ့္ အျပဳအမူေတြကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳကို မွန္မွန္ထိန္းရပါမယ္။

မ်က္လံုးတစ္ဖက္မွာ ေရတိမ္ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ေနာက္တဖက္မွာ ၅ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းရွိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မ်က္လံုးတစ္ဖက္မွာ ေရတိမ္ျဖစ္ရင္ အျခားတစ္ဖက္ကိုပါ ေလဆာနဲ႔ၾကိဳျပီး ကုသမွဳခံယူထားသင့္ပါတယ္။

Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)

Read More...

ျမန္မာျပည္တြင္ အျဖစ္မ်ားေသာေရာဂါမ်ား ၃။ ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးခ်ိဳ (Diabetes)


ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳဆိုတာ အရင္တုန္းကေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံေတြ၊ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာပဲ အျဖစ္မ်ားခဲ့ေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ လူေနမွဳပံုစံေတြေျပာင္းလဲလာတာေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔လို ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာပါ အရမ္းကို အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာကိုပဲ ၾကည့္ရင္ ပာုိလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔၊ ဒီလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔ အဲလိုမ်ိဳးထိေအာင္ျဖစ္လာပါတယ္။ အရင္တုန္းက ဆီးခ်ိဳကို လူခ်မ္းသာေရာဂါလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆင္းရဲတဲ့သူေတြမွာကိုပဲ အမ်ားအျပားေတြ႕လာရပါျပီ။

ဆီးခ်ိဳလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အမွန္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အခ်ိဳဓါတ္မ်ားတာပါ။ ေသြးထဲကေနမွ ဆီးထဲမွာပါလာတာပါ။ လူအမ်ားစုက ဆီးခ်ိဳရွိမွန္းကို မသိၾကပါဘူး။ အျခားေရာဂါစစ္ရင္းသိတာ၊ ဒါမွမပာုတ္ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္ အရမ္းနာမက်န္းျဖစ္မွပဲသိတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိေနျပီဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္မွာ ေအာက္ပါ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါတယ္။

  • Thirst, dry mouth(ေရငတ္ျခင္း၊ အာေျခာက္ျခင္း)
  • Polyuria(ဆီးသြားမ်ားျခင္း)
  • Nocturia(ညဘက္ဆီးခဏခဏ ထသြားရျခင္း)
  • Tiredness, fatigue, lethargy(ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ေနလို႔မေကာင္းျခင္း)
  • Noticeable change in weight (usually weight loss) (ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း)
  • Blurring of vision(အျမင္အာရံုမေကာင္းေတာ့ျခင္း)
  • Pruritus vulvae, balanitis (genital candidiasis) (မိန္းမကိုယ္ယားယံျခင္း၊ လိင္တံယားယံျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း)
  • Nausea; headache(ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း)
  • Mood change, irritability, difficulty in concentrating, apathy(စိတ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္း၊ အာရံုစူးစိုက္မွဳက်လာျခင္း)
အထက္ပါေရာဂါလကၡဏာေတြျပလာျပီဆိုရင္ေတာ့ ဆီးခ်ိဳျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳကိုစစ္ေဆးမယ္ဆိုရင္ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို စစ္ေဆးရပါမယ္။
Test urine for glucose and ketones(ဆီးကိုသၾကားဓါတ္ စစ္ေဆးျခင္း)
ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုလည္း စစ္ေဆးရပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္စစ္ေဆးလို႔ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြရွိမယ္ဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ အတည္ျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Fasting plasma glucose ≥ 7.0 mmol/L (126 mg/dL)
Random plasma glucose ≥ 11.1 mmol/L (200 mg/dL)
ဒီေနရာမွာ သတိျပဳရမွာက ဆီးခ်ိဳ ရွိမရွိ စစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ ေသြးတြင္းဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ အေၾကာထဲက ေသြးကိုဓါတ္ခြဲခန္းပို႔ျပီး စစ္ေဆးရပါတယ္။  အမ်ားအသံုးမ်ားတဲ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္ျပီးမစစ္ရပါဘူး။ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္စစ္တာက ဆီးခ်ိဳရွိတဲ့သူမွာ ဆီးခ်ိဳပံုမွန္ ရွိရဲ႕လားဆိုတဲ့ေနရာမွာ သံုးရတာပါ။ အထက္ပါအတိုင္းစစ္ေဆးျပီးလို႔ အေျဖကနည္းနည္းအျမင့္ပိုင္း ေရာက္ေနျပီဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ စစ္ေဆးရန္ အျခားနည္းေတြကိုဆက္ျပီး စစ္ေဆးရပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဒီေနရာမွာ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။



ဆီးခ်ိဳေရာဂါမွာ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ Type I and Type II ပါ။ သူတို႔ကို ခြဲျခားရပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳျခင္းတူေနေပမယ့္ ကုသရပံုျခင္းက မတူလို႔ပါ။ အလြယ္မွတ္မယ္ဆိုရင္ေတာ့ Type I က အသက္ငယ္မွာျဖစ္ျပီး Type II က အသက္ၾကီးတဲ့သူမွာျဖစ္ပါတယ္။ တကယ္တမ္းခြဲမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကိုမူတည္ျပီး ခြဲပါတယ္။


Comparative features of type 1 and type 2 diabetes


Type 1 Type 2
Typical age at onset(စျဖစ္တဲ့အသက္) < 40 yrs > 50 yrs
Duration of symptoms(ေရာဂါလကၡဏာေပၚခ်ိန္) Weeks Months to years
Body weight(ကိုယ္အေလးခ်ိန္) Normal or low Obese
Ketonuria Yes No
Rapid death without treatment with insulin Yes No
Autoantibodies Yes No
Diabetic complications at diagnosis No 25%
Family history of diabetes(ဆီးခ်ိဳမ်ိဳးရိုး) Uncommon Common
Other autoimmune disease Common Uncommon

ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို အမ်ိဳးအစားခြဲျခားရာမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ခြဲျခားရလြယ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လကၡဏာေတြကေတာ့ ၂မ်ိဳးစလံုးမွျဖစ္တတ္လို႔ခြဲျခားရခက္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔တစ္ခါတစ္ေလမွာ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစားပာာ ခြဲလို႔မရျဖစ္ေနျပီး ကုသမွဳကို တံု႔ျပန္ပံုေပၚမူတည္ျပီးမွသာ ခြဲျခားလို႔ရလာတတ္ပါတယ္။
အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳ Type I ပာာ အသက္ ၄၀ေအာက္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားျပီး တျခားကိုယ့္ခႏၵာကိုယ္ကို ျပန္တိုက္တဲ့ေရာဂါေတြနဲ႔တြဲေနတတ္ပါတယ္။ Type II ကေတာ့ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ အမ်ားစုျဖစ္ျပီး ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြနဲ႔တြဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Type I ပာာ အင္ဆူလင္မထြက္လို႔ အဓိက အင္ဆူလင္ကို လိုအပ္တဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္ျပီး Type II ကေတာ့ အင္ဆူလင္ကို တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းလာတဲ့အတြက္ အင္ဆူလင္မလိုအပ္ဘဲ အင္ဆူလင္ကို တုံ႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းတက္တဲ့ ေဆးေတြပဲလိုအပ္ပါတယ္။

အင္ဆူလင္ဆိုတာ ခႏၵာကိုယ္ထဲက ပံုမွန္အားျဖင့္ သရက္ရြက္ကေနထြက္တဲ့ ေပာာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒီ အင္ဆူလင္က ခႏၵာကိုယ္က စားသံုးလိုက္တဲ့ သၾကားဓါတ္ကို ဆဲလ္ေတြက အက်ိဳးရွိရွိသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔အတြက္ အကူအညီေပးရပါတယ္။ အဲဒီအင္ဆူလင္မရွိရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဲဒီအင္ဆူလင္ကို ခႏၵာကိုယ္က တံု႔ျပန္ႏို္င္စြမ္းက်လာရင္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆီးခ်ိဳဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ သံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေနထိုင္မွဳပံုစံ၊ အစားအေသာက္ကို ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ ေနာက္၂မ်ိဳးကေတာ့ ေသာက္ေဆးနဲ႔ ထိုးေဆးကုထံုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ တစ္ခု သိထားသင့္တာက ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးေရာဂါေတြပာာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသလို႔မရဘဲ ေရာဂါမဆိုး၀ါးေအာင္၊ ပံုမွန္အတိုင္းပဲ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထားလို႔ပဲရပါတယ္။
က်ေနာ္ အေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားသလိုပဲ Type I အမ်ိဳးအစားေတြပာာ အင္ဆူလင္မထြက္တဲ့အတြက္ အႏၱရယ္ရွိပါတယ္။ သူတို႔က အင္ဆူလင္ကို အသက္ရွင္ဖို႔အတြက္လိုအပ္လို႔ ေသာက္ေဆးနဲ႔မရဘဲ ထိုးေဆးကိုသံုးရပါတယ္။ ထိုးေဆးကို ထိုးရာမွာလည္း အသက္ရွင္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ထိုးေနဖို႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Type I သမားေတြပာာ ဆီးခ်ိဳအထူးကုမ်ားနဲ႔ ျပသျပီး ကုထံုးခံယူရပါတယ္။ Type II အမ်ိဳးအစားလို႔ထင္ျပီဆိုရင္ေတာ့ အရင္ဆံုးလုပ္သင့္တာက ေနထိုင္၊ စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းလဲပစ္ရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းမွန္မွန္ုလုပ္ျခင္း၊ အခ်ိဳေရွာင္ျခင္း၊ ပာင္းသီးပာင္းရြက္ႏွင့္ အသီးအႏွံမ်ား ပံုမွန္စားျခင္း၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔ကို လုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ိဳးအစားေတြမွာေတာ့ အဲလို ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းေပးရင္ ဆီးခ်ိဳကိုထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ေျပာင္းလဲလို႔မွ ဆီးခ်ိဳကို မထိန္းထားႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေသာက္ေဆးမ်ားကို မွီ၀ဲရပါတယ္။

ဆီးခ်ိဳေရာဂါအတြက္ ေဆးထိုးေနရသူေတြ ေဆးေသာက္ေနရသူေတြအတြက္ ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးျခင္းက အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ဒီလိုဆီးခ်ိဳရွိျပီးသားသူေတြမွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ေတာ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ယူျပီး အမ်ားစစ္ေနတဲ့ ဆီးခ်ိဳတိုင္းစက္နဲ႔ စစ္ေဆးလို႔ရပါျပီ။
၁။ အင္ဆူလင္ထိုးေနရတဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔တိုင္းစစ္သင့္ပါတယ္။ အဲလိုေန႔တိုင္းမွန္မွန္ စစ္ေပးမွ လိုအပ္တဲ့ အင္ဆူလင္ပမာဏကို သိရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုးကေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔လည္စာမစားခင္တၾကိမ္နဲ႔၊ ညဘက္ အိပ္ရာ၀င္ခါနီးတစ္ၾကိမ္ စစ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 5-8mmol/L (90-144mg/dl) ၾကားမွာ ရွိေနေအာင္ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။
၂။ ေသာက္ေဆးေသာက္ေနရတဲ့သူေတြ အတြက္ကေတာ့ လူနာအဆင္ေျပသလိုစစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ေနထိုင္လို႔မေကာင္းဘူး၊ ဆီးခ်ိဳတက္ေနတယ္လို႔ ထင္တဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အျခားေရာဂါေတြျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ Steroid ေဆးမ်ားေသာက္သံုးေနရခ်ိ္န္၊ ကုသမွဳအေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မွန္မွန္ စစ္ေဆးေပးရပါမယ္။ ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ တစ္ေန႔ကို မနက္စာမစားခင္တစ္ခ်ိန္နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ၾကိမ္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ နံနက္စာမစားခင္မွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 4-7mmol/L (72-126mg/dl) နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီအခ်ိန္မွာေတာ့ 4-10mmol/L (72-180mg/dl) ၾကားမွာရွိေနေအာင္ ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။

အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ လုိက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ၊ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ ေနထုိင္စားေသာက္မွဳေတြ၊ မွီ၀ဲရမယ့္ ေဆး၀ါးေတြအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းပာာ Type I ေရာ Type II အတြက္ပါ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ပံုမွန္ျဖစ္ေနဖို႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းအေနနဲ႔ပါ၀င္ေနပါတယ္။

ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳကို မွန္မွန္လုပ္ျခင္း (ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ေန႔ကို တစ္နာရီေလာက္ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ ျပဳေပးသင့္ပါတယ္။)၊ အစားအေသာက္ကို ေရြးခ်ယ္စားသံုးျခင္း၊ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္သံုးမွဳကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔က ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ျပဳလုပ္ရပါလိမ့္မယ္။

အစားအေသာက္စားခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ Plate model လို႔ေခၚတဲ့ စားေသာက္မွဳပံုစံတစ္ခုကို ရွင္းျပပါမယ္။ Plate model ဆိုတာ ပန္ကန္ျပား တစ္ခ်ပ္နဲ႔ ေန႔လည္စာ၊ ညစာ စားေသာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အဲဒီပန္ကန္ျပားရဲ႕ ၅ပံု၁ပံုကို အသား၊ငါး၊ ဥမ်ားကိုထားပါ။ က်န္တဲ့ပန္ကန္ျပားရဲ႕ တစ္၀က္ကို ထမင္း၊ အာလူး၊ ေပါင္မုန္႔ တို႔ကိုထားပါ။ က်န္တဲ့တစ္၀က္ကိုေတာ့ ပာင္းသီးပာင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံတို႔ကို ထားရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳသမားတစ္ေယာက္ပာာ အစားအေသာက္စားတဲ့အခါမွာ အဲလိုမ်ိဳးပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ စားသံုးရပါမယ္။ ထို႔ျပင္ အဆီမ်ားေသာအစားအစာမ်ား၊ အငန္စာမ်ား ကိုေလွ်ာ့စားရပါမယ္။ သၾကားမပါတဲ့ အစားအေသာက္မ်ားကို စားသံုးရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကလည္း အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ထားႏိုင္ရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္လည္း ပံုမွန္ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ထို႔ျပင္ ၀ျခင္းရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါစတဲ့ ေရာဂါေတြကိုလည္း ကာကြယ္ျပီးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကို္ယ္အေလးခ်ိန္မ်ားတာပာာ ခႏၵာကိုယ္က အင္ဆူလင္အေပၚတံု႔ျပန္တာကို ေလ်ာ့က်ေစလို႔ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုမ်ားေစပါတယ္။

ေဆးကုထံုးအေနနဲ႔ကေတာ့ Type I မွာေတာ့ အင္ဆူလင္အဓိကလိုအပ္လို႔ အင္ဆူလင္ကိုပဲထိုးရပါတယ္။ အင္ဆူလင္ပာာ ေသာက္ေဆးပံုမ်ိဳးလုပ္လို႔မရတဲ့အတြက္ သူ႔ကိုထိုးေဆးအေနနဲ႔ပဲ ရွိပါတယ္။ ခႏၵာကိုယ္ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္အေပၚမူတည္ျပီး ထိုးရပါတယ္။
Type II မွာေတာ့ ေသာက္ေဆးအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာစမ္းသပ္ခဲ့တာမွာေတာ့ Biguanides နဲ႔ Sulphonylureas ပာာ ဆီးခ်ိဳကိုကုတာမွာ အဓိကကုထံုးအေနနဲ႔ရွိေနပါတယ္။ အျခားေဆးေတြအေနနဲ႔  α-glucosidase inhibitors, the thiazolidinediones and the dipeptidyl peptidase 4 inhibitors တို႔ရွိၾကပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါေဆးေတြကို ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ကုတဲ့အခါမွာ တစ္ခုျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း ႏွစ္ခု သံုးခုတြဲျပီးေသာ္လည္းေကာင္း ေရာဂါအေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး အသံုးျပဳရပါတယ္။

Biguanides
ဒီအမ်ိဳးအစားမွာေတာ့ Metformin လို႔ေခၚတဲ့အမ်ားသိၾကတဲ့ ဆီးခ်ိဳေဆးပါ၀င္ပါတယ္။ Metformin ပာာ အခုအခါမွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ အဓိကအသံုးျပဳၾကပါတယ္။ Metformin ကို၀တဲ့ Type I လူနာေတြမွာ အင္ဆူလင္နဲ႔အတူတြဲဖက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဆးအမ်ိဳးအစားပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ေတာ့ ဆိုးက်ိဳးပိုမ်ားပါတယ္။ Metformin ကို Sulphonylureas နဲ႔လည္း တြဲဖက္ျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin ပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ ၀တဲ့သူေတြမွာပိုျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Metformin ပာာ အသည္းမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးသူေတြမွာ အသံုးျပဳရင္ Lactic acidosis လို႔ေခၚတဲ့ ေသေစႏိုင္တဲ့အေျခအေနကို ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာဆိုရင္ေတာ့ အင္ဆူလင္ကို အစားထိုးအသံုးျပဳရပါတယ္။

Sulphonylureas
ဒီေဆးကိုေတာ့ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ဆီးခ်ိဳကို ထိန္းလို႔မရေတာ့တဲ့ မ၀တဲ့လူနာေတြမွာ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin က အင္ဆူလင္တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းကိုတတ္ေစတဲ့ ေဆးျဖစ္ျပီး ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ အင္ဆူလင္ပိုထြက္ေစတဲ့ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ Sulphonylureas ပာာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုတက္ေစျပီး ခႏၵာကိုယ္ကလည္း အင္ဆူလင္ကိုတံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းက်လာတတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတဲ့ Sulphonylureas ကေတာ့ Gliclazide, Glemipiride တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။

ဒီေနရာမွာက်ေနာ့္ အေနနဲ႔အဓိကသိေစခ်င္တာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါလကၵဏာေတြ၊ ဆီးခ်ိဳကို အတည္ျပဳတဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကိုပဲ အဓိကသိေစခ်င္တာပါ။ ဆီးခ်ိဳကို ကုသတဲ့ကုထံုးေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ရွဳပ္ေထြးတဲ့အတြက္ ဗပာုသုတ သေဘာမ်ိဳးသာထည့္သြင္းေပးထားပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳပာာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုေစာေစာစီးစီး သိျပီး ကုသမွဳခံယူထားရင္ေတာ့ အေျခအေနေကာင္းေပမယ့္ ေနာက္က်မွသိရင္ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ေပါင္းျပီး ဆိုးက်ိဳးေတြမ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆီးခ်ိဳမျဖစ္ေအာင္ အေနအထို္င္၊ အစားအေသာက္ေတြကို ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳကို သတိအျမဲရွိေနရန္လိုအပ္ျပီး စစ္ေဆးေနသင့္ပါတယ္။ ျဖစ္လာရင္လည္း ေစာေစာစီးစီး ကုသမွဳခံယူသင့္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။

Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)

Read More...

၀က္ျခံ (Acne)

၀က္ျခံဆိုတဲ့အရာပာာ လူမ်ိဳးမေရြး၊ အသက္အရြယ္မေရြးမွာ ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္လူငယ္လူရြယ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ လူၾကီးနဲ႔ကေလးေတြမွာလည္း ၀က္ျခံပာာ ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေယာက်္ားေလးေတြမွာ ပိုျပီးျဖစ္တတ္ျပီး ပိုျပီးလည္းဆိုးတတ္ပါတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံသားေတြမွာ ပိုျပီးအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အလုပ္အကိုင္ေတြအေနနဲ႔လည္း ဆီကိုင္ရတဲ့အလုပ္ေတြ လုပ္ရတဲ့သူေတြမွာ ပိုျပီးျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးေတြအေနနဲ႔ Lithium, hydantoin, topical and systemic glucocorticoids, oral contraceptives, androgens ေဆးေတြပာာ ၀က္ျခံပာာ ပိုျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးအေနနဲ႔ကေတာ့ ၀က္ျခံပာာ မ်ိဳးရိုးလုိက္တတ္ပါတယ္။ မိဘေတြမွာ ျပင္းထန္တဲ့ ၀က္ျခံေတြျဖစ္တတ္ရင္ သားသမီးေတြမွာလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။

၀က္ျခံအဓိကျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအခ်က္ ၄ခုရွိပါတယ္။
၁။ အဆီထြက္မ်ားျခင္း
၂။ အဆီထြက္ ဂလင္း၏ လမ္းေၾကာင္းမ်ား ပိတ္ဆို႔ျခင္း
၃။ ေရာဂါပိုးမ်ား ၀င္ေရာက္ျခင္း
၄။ ေရာင္ရမ္းေစတဲ့ ဓါတ္မ်ားထုတ္လႊတ္ျခင္း
အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြပာာ တစ္ခုနဲ႔တစ္ခု ဆက္စပ္ျပီးျဖစ္ပါတယ္။
ပထမ လူပ်ိဳ၊ အပ်ိဳေဖာ္၀င္စမွာ ေပာာ္မုန္းအေျပာင္းအလဲေၾကာင့္ အဆီဂလင္းေတြကေနျပီး အဆီေတြပိုထြက္လာပါတယ္။ အဲလိုအဆီေတြပိုထြက္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ အဆီထြက္ဂလင္းေတြရဲ႕လမ္းေၾကာင္းေတြမွာ အဆီေတြစုပံုျပီး အဆီေတြနဲ႔ပိတ္သြားပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ အဲဒီေနရာပာာ ေဖာင္းလာပါတယ္။ အဲဒီေနာက္အဲဒီလမ္းေၾကာင္းထဲကို ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ၀င္ေရာက္လာပါတယ္။ အဲဒီ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြကို တိုက္ဖ်က္ဖို႔အတြက္ ခႏၵာကိုယ္ကေနျပီး ေရာင္ရမ္းေစတဲ့ဓါတ္ေတြ ထုတ္လႊတ္လိုက္ပါတယ္။ အဲဒီအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ၀က္ျခံေဖာင္းေနရာကေန ျပည္တည္လာပါတယ္။ ေရာင္ရမ္းလာပါတယ္။
အဲဒီအခ်က္ေလးခ်က္ကေနျပီးေတာ့ ၀က္ျခံပာာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။ တျခားအခ်က္အေနနဲ႔ ၀က္ျခံပာာ စိတ္လွဳပ္ရွားရင္၊ စိတ္ဖိစီးမွဳမ်ားရင္လည္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
အထင္မွားေနတဲ့အခ်က္တစ္ခ်က္ကေတာ့ ၀က္ျခံပာာ အစားအေသာက္ေတြ အထူးသျဖင့္ အဆီမ်ားတဲ့အစာေတြ၊ ေခ်ာကလက္ေတြေၾကာင့္ျဖစ္တတ္တယ္လို႔ ထင္ေနတာျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအယူအဆပာာ လံုး၀မွားပါတယ္။ ၀က္ျခံပာာ အစားအေသာက္ေတြနဲ႔လံုး၀ မဆိုင္ပါဘူး။ အစားအေသာက္ေၾကာင့္ ၀က္ျခံမျဖစ္ပါဘူး။

ေအာက္ပါ၀က္ျခံေပါက္ျခင္းေတြကို ထူးျခားတဲ့ကိစၥေတြအေနနဲ႔သက္မွတ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
အရြယ္ေရာက္ျပီး အမ်ိဳးသမီးမ်ားတြင္ ၀က္ျခံေပါက္ျခင္း။ ။ အရြယ္ေရာက္ျပီး အမ်ိဳးသမီးဆိုတာ အသက္ ၃၀ေက်ာ္အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဆိုလိုပါတယ္။ ပံုမွန္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီအသက္အရြယ္မွာ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ၀က္ျခံေပါက္တာ မရွိသေလာက္ျဖစ္သြားပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီအသက္အရြယ္မွာ ၀က္ျခံလည္းေပါက္မယ္၊ အေမႊးေတြလည္းထူလာမယ္။ ရာသီလည္းမမွန္ျဖစ္ေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့ Adrenal gland ကပိုျပီး အလုပ္လုပ္ေနတာ ဒါမွမပာုတ္ Ovary (သားဥျပြန္) ကေန Androgen ထြက္ေနတာေတြကို စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။
Acne Conglobata။ ။မ်က္ႏွာမွာမပာုတ္ဘဲ ခႏၵာကိုယ္ေပၚမွာ အသီးသီးမ်ားျဖစ္ေနေအာင္ ၀က္ျခံျဖစ္ျခင္း
Acne fulminans။ ။မိန္းကေလးငယ္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ရုတ္တရက္ျဖစ္ပါတယ္။ ျပည္တည္ျပီး အျမဲလို အနာျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ျဖစ္ျခင္း၊ ႏံုးခ်ိေနျခင္း၊ အဖ်ားတက္ျခင္း၊ အရိုးအဆစ္မ်ားကိုက္ခဲေနျခင္း၊ Leukocytosis and elevated ESR တို႔ပါျဖစ္တတ္ပါတယ္။

ကုသမွဳအေနနဲ႔ အဓိကရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ပိတ္ေနတာေတြကို ရွင္းပစ္ဖို႔နဲ႔ ေရာဂါပိုးေတြကို တုိက္ထုတ္ပစ္ဖို႔တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
သိပ္မဆိုးဘူး(မေရာင္ေနဘူး)ဆိုရင္ လိမ္းေဆးနဲ႔တင္လံုေလာက္ပါတယ္။
နဲနဲဆိုးရင္(ေရာင္ပါတယ္၊ ျပည္နည္းနည္းတည္ပါတယ္) လိမ္းေဆးကို အရင္စမ္းသပ္ျပီး မသက္သာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေသာက္ေဆးကိုသံုးပါတယ္။
အရမ္းဆိုးရင္ (အနာေတြျဖစ္ပါတယ္၊ ျပည္တည္ပါတယ္) ဒီအမ်ိဳးအစားမွာေတာ့ လိမ္းေဆးေရာ၊ ေသာက္ေဆးပါ တြဲျပီး ေပးပါတယ္။

၀က္ျခံပာာ ျဖစ္ေပၚတဲ့ေနရာမွာ အေၾကာင္းရင္း ၄ခ်က္ရွိသလို ကုသတဲ့ေနရာမွာလည္း အဲဒီ အခ်က္ေတြကို အဓိထားျပီး ကုသရပါတယ္။
၁။ အဆီပိတ္ဆို႔မွဳမ်ားကို Benzoin peroxide, Tretinoin, Retinoic acid အဲဒါတစ္မ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔လိမ္းျပီးဖယ္ရွားရပါမယ္။
၂။ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ၀င္ေရာက္ျခင္းကို လိမ္းေဆး Clindamycin, E-mycin gel ကိုလိမ္းရပါတယ္။ ေသာက္ေဆးပိုးသတ္ေဆး Tetracycline 500mg, E-mycin 500mg ကိုတစ္ေန႔၂ၾကိမ္ေသာက္ရပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ Doxycycline, Menocycline, Trimethroprim တို႔ကိုလည္းသံုးႏိုင္ပါတယ္။
၃။ အဆီထြက္တာေလ်ာ့က်ေအာင္ Ethinyl oestradiol 35micro gm, Isotretinoin တို႔ကိုေသာက္သံုးႏိုင္ပါတယ္။ Oestradiol ကိုေယာက္်ားေလးေတြမွာေသာက္သံုးမယ္ဆိုရင္ ေသေသခ်ာခ်ာတိုင္ပင္သင့္ပါတယ္။ သူက မိန္းမေပာာ္မုန္းျဖစ္တဲ့အတြက္ ေယာက်္ားေလးေတြမွာ မလိုလားအပ္တဲ့အျခားဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ေပၚႏိုင္လို႔ပါ။
၄။  ေရာင္ရမ္းျခင္းကို သက္သာေစဖို႔အတြက္ အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ Antibiotics နဲ႔ Isotretinoin တို႔ကပဲျပဳလုပ္ေပးပါတယ္။
Antibiotics လိမ္းေဆးနဲ႔ Benzoyl peroxide gel တို႔ကို ေန႔အခ်ိန္မွာလိမ္းေပးရပါတယ္။ Retinoids လိမ္းေဆးေတြကိုေတာ့ ညပိုင္းမွာလိမ္းေပးရပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ မ်က္ႏွာကို တစ္ေန႔သံုးခါေလာက္ပံုမွန္သစ္ပါ။ ၀က္ျခံကို ကုတ္ဖဲ့ျခင္း၊ ညွစ္ျခင္းကို ေရွာင္ပါ။ မ်က္နွာကို သန္႔ရွင္းစြာထားပါ။

၀က္ျခံရဲ႕ဆိုးက်ိဳးေတြအေနနဲ႔
ျဖစ္တဲ့ အေရျပားမွာ အေရာင္ေဖ်ာ့သြားျခင္း၊ အေရာင္ရင့္လာျခင္း၊ အနာေတြျဖစ္ျခင္း၊ အမာရြတ္ေတြျဖစ္ေပၚျခင္းနဲ႔ အရမ္းဆိုးရင္ keloid scar လို႔ေခၚတဲ့ မို႔ေမာက္ေနတဲ့ အမာရြတ္ေတြျဖစ္ေပၚျခင္း၊တို႔ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။

၀က္ျခံျဖစ္ေပၚျခင္းနဲ႔ ၀က္ျခံေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့အမာရြတ္ေတြကို ေအာက္ပါနည္းလမ္းမ်ားနဲ႔လည္း ကုသႏိုင္ပါတယ္။

Intra lesional steroids
Cryotherapy
Laser therapy
Dermabrasion
Chemical skin peeling
Fillers
ဒါေတြကေတာ့ Health care centre ေတြမွာသာ သြားေရာက္ကုသႏိုင္ပါတယ္။

Posted by Dr.Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com

Read More...

Conception and Pregnancy သေႏၶတည္ျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း

• အရြယ္ေရာက္ျပီး အရြယ္မလြန္ေသးတဲ့ မိန္းကေလးတေယာက္မွာ လစဥ္လတိုင္း ရာသီလ အလည္ရက္ ေလာက္မယ္ Ovary မ်ိဳးဥအိမ္ တဖက္ဖက္ကေန မ-မ်ိဳးဥတခုတိတိ ထြက္ေနမယ္။ ဒါကို Ovulation မ်ိဳးဥထြက္ျခင္းလို႔ ေခၚတယ္။ ခန္႔မွန္းေျခေျပာရရင္ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ရဲ႕ ေနာက္ ၂ ပါတ္အၾကာမွာျဖစ္မယ္။
• Ovary မ်ိဳးဥအိမ္ကေန ရင့္မွည့္ေနတဲ့ မ်ိဳးဥထြက္လာတာနဲ႔ Fallopian tube သားအိမ္ျပြန္ထဲကို အဖ်ားမွာ လက္ဝါးလိုေနတဲ့ အေပါက္ဝကေန ဝင္လာမယ္။ အဲဒီခရီးအတြင္းမွာ (ဗဂ်ိဳင္းနား-သားအိမ္) ကေနဝင္လာမဲ့ Sperm က်ားသုက္ပိုးနဲ႔ ေတြ႔လိမ့္မယ္။
• ေယာက္်ားတေယာက္ကေန လိင္ဆက္ဆံမႈျဖစ္စဥ္ အဆံုးတိုင္းမွာ သုက္ရည္ေတြ ထြက္တယ္။ တခါထြက္တာထဲမွာ Sperm သုက္ အေကာင္ေရ သန္း ၄ဝ ကေန ၁၅ဝ ပါေနမယ္။
• အမ်ိဳးသမီး Vagina ဗဂ်ိဳင္းနာထဲမွာ အဲလို စြန္႔ထုတ္-ပန္းထြက္မႈ ျဖစ္တာနဲ႔ သုက္ေကာင္ေတြဟာ သားအိမ္ဝကေန Uterus သားအိမ္ထဲကို ေရကူးသလို တက္လာၾကမယ္။ မ-မ်ိဳးဥကို အငန္းမရ လိုက္ရွာေနၾကတာ ျဖစ္တယ္။ အျမန္ဆံုး သုက္ပိုးဟာ နာရီဝက္သာ ၾကာတယ္။ ေႏွးတဲ့ေကာင္ေတြက တရက္နဲ႔ မေရာက္ႏိုင္ဘူး။
• အမ်ိဳးသမီးကိုယ္ထဲမွာ သုက္ပိုးဟာ ၄၈ နာရီကေန ၇၂ နာရီအထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။ ပန္းတိုင္အထိ အေရာက္ ကူးလာႏိုင္တဲ့ သုက္ေကာင္ေရ ရာဂဏန္းေလာက္သာ ရွိတယ္။
• Sperm တခုတည္းေသာ သုက္ပိုးကေန ရင့္သန္မႈရွိေနတဲ့ Egg မ်ိဳးဥထဲကို ထိုးေဖါက္ ဝင္ေရာက္တာနဲ႔ Conception သေႏၶတည္ျခင္း ဒါမွမဟုတ္ Fertilization မ်ိဳးစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ စတင္ပါေတာ့မယ္။
• ဒီျဖစ္စဥ္က ၂၄ နာရီသာၾကာတယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ Genetic makeup မ်ိဳးဗီဇအသစ္ပံုေဖၚမႈ ျပီးဆံုးသြားျပီ ျဖစ္တယ္။ ေမြးလာမဲ့ကေလးဟာ မိန္းကေလးလား၊ ေယာက္်ားေလးလား သတ္မွတ္လိုက္ျပီ ျဖစ္တယ္။
• မ်ိဳးဥထဲကို သုက္ပိုးတခု ဝင္ေရာက္လာႏိုင္ေတာ့တဲ့ေနာက္မွာ မ်ိဳးဥအဖံုးနံရံက ေျပာင္းလဲလာမယ္။ ေနာက္ သုက္ပိုးေတြ ဝင္မလာေစေတာ့ေအာင္လုပ္တာ ျဖစ္တယ္။
• Fertilized egg ေပါင္းစပ္ျပီးသာမ်ိဳးဥဟာ (ဆဲလ္) တခုထဲရွိရာကေန ခ်က္ခ်င္း (ဆဲလ္) ကြဲျဖစ္စဥ္ စတင္ပါေတာ့တယ္။ ၁ ခုထဲကေန ၂ ခု၊ ၄ ခု၊ ၈ ခု၊ ၁၆ ခု စသျဖင့္ ပြါးပြါးလာတယ္။ သားအိမ္ျပြန္ထဲမွာ စုစုေပါင္း ၃-၄ ရက္သာေနျပီး သားအိမ္ထဲ ဆင္းလာတယ္။ ဆင္းမလာဘဲေနရင္ Ectopic pregnancy or tubal pregnancy သားအိမ္ျပင္ပ-သေႏၶတည္တာ ျဖစ္လိမ့္မယ္။
• သားအိမ္ထဲကို ေရာက္လာတာနဲ႔ ေနရာေကာင္း လိုက္ရွာျပီး တြယ္ကပ္မယ္။ သားအိမ္-အတြင္းဆံုးလႊာ Endometrium မွာ ဝင္ေရာက္ နစ္ျမဳပ္တြယ္ကပ္တာကို Implantation ေခၚတယ္။
• (ဆဲလ္) ပြါးျဖစ္စဥ္က ရပ္မေနဘူး။ မ်ားသထက္ မ်ားလာမယ္။ သားအိမ္အတြင္းဆံုးလႊာမွာ နစ္ျမဳပ္တြယ္ကပ္တာ ျဖစ္ျပီးေနာက္ (ဆဲလ္) တခ်ိဳ႕က အခ်င္း၊ (ဆဲလ္) တခ်ိဳ႕က ကေလးျဖစ္လာၾကတယ္။
• Pregnancy Hormones ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာနဲ႔ ေဟာ္မုန္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး အခ်ိန္ကိုက္ထြက္လာမယ္။ Conception သေႏၶတည္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ပဌမပါတ္မွာ အသစ္ထြက္လာတဲ့ အခ်င္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေဟာ္မုုန္းတမ်ိဳးက Human chorionic gonadotropin (hCG) ျဖစ္တယ္။ ဒီေဟာ္မုန္း ေသြးထဲ၊ ဆီးထဲ ပါေနတာကို သိေအာင္ စစ္နည္းနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ ရွိေန-မေန စမ္းၾကရတယ္။ အေျဖမွန္ရေအာင္ ၃-၄ ပါတ္ေစာင့္ရတယ္။
• ၄ ပါတ္ရွိရင္ ဦးေခါင္း၊ လည္ပင္း၊ မ်က္ႏွာ သိသာလာျပီ။ ကေလးရဲ႕ Heart ႏွလံုးဟာ ၅ ပါတ္အၾကာမွာ ျဖစ္လာတယ္။ Brain ဦးေႏွာက္၊ Spinal cord ခါးရိုးထဲကအာရံုေၾကာၾကီးေတြလဲ ဆက္တိုက္ျဖစ္ေပၚလာတယ္။ အဆုပ္၊ အသဲ၊ အစာအိမ္၊ အူ စတာေတြျဖစ္လာမယ္။
• ၈ ပါတ္ဆိုရင္ Fetus သေႏၶသားလို႔ေခၚႏိုင္ျပီ။ အရြယ္အစားအားျဖင့္ လကၼဝက္မက ရွိလာျပီ။ ပါးစပ္၊ ႏွာေခါင္း ပီျပင္လာျပီ။ ၄ဝ-၄၂ ပါတ္အထိ ဆက္ၾကီးထြားလိမ့္မယ္။
• ၁၂ ပါတ္ေရာက္ရင္ ၂ လကၼရွိျပီ။ လႈတ္ရွားမႈစလာျပီ။ မခင္ေလာင္က မသိေသးဘူး။ ဗိုက္ကိုစမ္းရင္ ဆီးစပ္ရိုးမွာ တခုခု ခံေနတာ (သားအိမ္အျမင့္ဆံုးေနရာ) ကိုစမ္းလို႔ ေတြ႔ႏိုင္ျပီ။ ကရိယာနဲ႔စမ္းရင္ ႏွလံုးအလုပ္လုပ္ေနတာ သိမယ္။ က်ား-မ ခြဲလို႔သိမယ္။
• ၁၆ ပါတ္ရွိရင္ ၄႕၃ ကေန ၄႕၆ လကၼရွိလာျပီ။ ၃႕၅ ေအာင္စေလးေနျပီ။ ဗိုက္ကိုစမ္းရင္ ဆီးစပ္ရိုးနဲ႔ ခ်က္ၾကားအထိ သားအိမ္က ျမင့္တက္ေနျပီ။
• ၂ဝ ပါတ္ဆိုရင္ သားအိမ္အျမင့္က ခ်က္ေအာက္တည့္တည့္မွာေရာက္လာျပီ။ ၆ လကၼရွိျပီ။ မေအက အထဲမွာ ကေလးလႈတ္တာ သိႏိုင္ျပီ။ Ultrasound (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္တာကို အမ်ားအားျဖင့္ ၂ဝ ပါတ္မွာ လုပ္တယ္။
• ၂၄ ပါတ္ရွိရင္ ၁႕၄ ေပါင္ေလးေနျပီ။
• ၂၈ ပါတ္မွာ ၂ ေပါင္ ၆ ေအာင္စေလးျပီ။ ကေလးက အထဲမွာ အေနအထား အမ်ိဳးမ်ိဳးေျပာင္းေနမယ္။ အခ်ိန္ေစာေမြးတာျဖစ္လာရင္လဲ ရွင္ႏိုင္စြမ္းရွိလာေနျပီ။
• ၃၂ ပါတ္ဆိုရင္ ၄ ေပါင္ေလးျပီ။ အေရျပားေပာက္မွာ အဆီစုလာရာကေန အေရးအေၾကာင္းေလးေတြ ျဖစ္လာႏိုင္ျပီ။
• ၃၆ ပါတ္ အေၾကာင္းခံ အမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ကေလးအရြယ္အစား အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ပ်မ္းမွ် ၆ ေပါင္ေလးျပီး၊ ၁၈႕၅ လကၼရွည္မယ္။
• ၃၇ ပါတ္ျပည့္တာကို ကိုယ္ဝန္ အျပည့္သက္တမ္းလို႔ ေခၚႏိုင္တယ္။ ANC မွတ္တမ္းမွာ ၄ဝ ပါတ္ကို EDD ခန္႔မွန္းေျခေမြးမဲ့ရက္လို႔ တြက္ေပးထားမယ္။ တကယ္ေမြးမွာက ၃၈ ပါတ္ကေန ၄၂ ပါတ္ အတြင္း ျဖစ္မယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၇-၅-၂ဝ၁၂

Read More...

Saturday, May 26, 2012

Eating Habit (2) သမုဒၵရာ ဝမ္းတစ္ထြာ

တခ်ိန္တံုးက လုပ္ေဖၚကိုင္ဖက္တေယာက္ ျပည္ပခရီးတခု ထြက္ေတာ့ အိႏၵိယ-ေလေၾကာင္းလိုင္းကို စီးရတယ္။ မသိလို႔ သြားစီးတာ။ "အဲယား-အိႏၵိယ" ကို အိႏၵိယန္းေတြေတာင္ စီးခ်င္ၾကတာ မဟုတ္ဘူး။ ဝိုင္မပါ၊ ဘီယာမတိုက္၊ ေလယာဥ္မယ္ေတြက ဗိုက္ထြက္လို႔။ သူ႔ဥပေဒအရ အသက္ၾကီးလဲ ေလယာဥ္မယ္ ဆက္လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေဒၚဗိုက္ထြက္ ေလယာဥ္မယ္မ်ားက ညစာေၾကြးခါနီး ခရီးသည္တိုင္းကို ဟင္းလ်ာႏွစ္မ်ိဳးထဲကေန အသားဟင္း စားမလား၊ အသီးအရြက္ဟင္း စားမလား ေမးတာေပါ့။

(ဗိုလ္) လိုေျပာတာေပါ့ေလ။ သူတို႔သံုးတဲ့ စကားလံုးက (ဗက္ခ်္-ေအာ္-နန္းဗက္ခ်္)။ ကြ်န္ေတာ့္လူက ပဌမခရီးထြက္ရတာမို႔ အဓိပၸါယ္ကို အလြယ္ႏွင့္ မေကာက္ႏိုင္ပါ။ သူတို႔ အသံထြက္ကလဲ သိတဲ့အတိုင္း။ Non (နန္း) ဆိုသည္မွာ အႏုတ္သေဘာ၊ မပါ-မရွိတဲ့သေဘာလို႔ ေကာင္းေကာင္း သိထားယံုမက အိႏၵိယႏိုင္ငံသားအမ်ားက အသား မစားေၾကာင္းလည္း သိထားတာမို႔၊ (နန္း) ကို မေရြးဘဲ၊ (ဗက္ခ်္) လုပ္လိုက္ပါေတာ့တယ္။ အမွန္ ဒီေကာင္က အလြန္ အသားစားၾကဴးသူပါ။ လာေပးေတာ့ အာလူး၊ ပဲဟင္း ႏွဲ႔ ရိုတီး။

(ဗက္ဂ်ီ) လို႔ ေျပာေလ့ရွိတဲ့ အသားမစား-အသီးအရြက္စားျခင္းဟာ ဘာသာေရးသာမက က်န္းမာေရး ရႈေထာင့္က ၾကည့္ရင္လည္း အက်ိဳးမ်ားေစတာေတာ့ အမွန္ပါ။ ဒါေပမဲ့ သုေတသန အသစ္တခုအရ စားေသာက္မႈျပႆနာ ရွိတာကို ေတြ႔လာရတယ္။ ဒီႏွစ္ ဧျပီလ အေမရိကန္ အေျခစိုက္ ဆီးခ်ိဳအသင္းကေန လူေပါင္း ၂၅ဝဝ ေက်ာ္ကို သုေတသန လုပ္တာတဲ့။ သိတဲ့အတိုင္း သူတို႔အေမရိကားမွာက အစာေရစာ မဝလင္တဲ့ျပႆနာ မရွိေပမဲ့၊ (အိုဗာဝိတ္) က တကဲ့ဒုကၡ။ ဒီေတာ့ တခ်ိဳ႕က သက္သတ္လြတ္နည္းကို သံုးၾကည့္တယ္ေပါ့။ ဘာေတြ႔လာလဲဆိုေတာ့ ျမီးေကာင္ေပါက္အရြယ္ (ဗက္ဂ်ီ) ေတြမွာ ႏွစ္ဆ၊ လူငယ္လူရြယ္ (ဗက္ဂ်ီ) ေတြမွာလည္း ႏွစ္ဆနီးပါး၊ က်န္းမာေရးအရ မသင့္သည့္နည္းမ်ားကို သံုးခဲ့ၾကသည္လို႔ ေတြ႔ရွိရသတဲ့။ အဲဒါဘာလဲဆိုေတာ့ Binge eating ဟုေခၚတဲ့ တခါစားရင္ အမ်ားၾကီး စားတဲ့အက်င့္တဲ့ဗ်ာ။

အစားၾကဴးေရာဂါဆိုတာ ရွိသဗ်။ သဲထိတ္ရင္ဖို ရုပ္ရွင္ၾကည့္ေနရင္း လက္ထဲက အာလူးေၾကာ္ အထုပ္ၾကီး တထုပ္လံုး အမွတ္မထင္ ကုန္စင္ေအာင္ စားတာလဲ ဒီစာရင္းထဲ ထည့္ႏိုင္တယ္။ တကယ္ကို အစားျမင္ မေနႏိုင္ေအာင္စားတဲ့ အဆင့္ေရာက္ရင္ မလြယ္ေတာ့ဘူး။ အလုပ္ၾကမ္း လုပ္ရတဲ့ ေယာက္်ားတေယာက္ တေန႔မွာ ကလိုရီ ၃ဝဝဝ ထက္ပိုမလိုပါ။ (ဘင့္ခ်္)သမား တေယာက္ဟာ ကလိုရီ တစ္ေသာင္း-ႏွစ္ေသာင္း စားႏိုင္တယ္ဆိုဘဲ။

အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ အဝလြန္၊ အစားလြန္ေတြကုဘို႔ အထူးကုအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ လုပ္ရတယ္။ စိတ္အထူးကုလဲ ပါရတာေပါ့။ သူစားတာ သူမ်ား မသိေအာင္ ဆိတ္ကြယ္ရာေနရာ ရွာရတာတို႔၊ စားျပီးသား ပန္းကန္ခြက္ေယာက္၊ ပုလင္းခြံ-ဘူးခြံ ဖြက္ရတာတို႔၊ အစားျမင္ ငန္းငန္းတက္ ျဖစ္ခ်င္တာတို႔ဟာ အမူအရာကအစ ပံုမွန္မဟုတ္ေတာ့ဘူးေလ။ သူတို႔ကို ဗမာလိုဖတ္တတ္ရင္ ဒါေလးဖတ္ခိုင္းလိုက္ေနာ္။

တခါက ကြ်န္ေတာ္ ေဒလီကေန ဘံုေဘ (မြန္ဗိုင္လို႔ မေျပာင္းခင္ကပါ) ကို မီးရထားနဲ႔ ခရီးသြားရပါတယ္။ ဘံုေဘ အနားက ဓမၼဂီရိကို အသြားေပါ့။ ဆရာၾကီး ဂုန္အင္ကာရဲ႕ဝိပႆနာ-ဓမၼရိပ္သာ ဌာနခ်ဳပ္ရွိရာပါ။ ရထားေပၚမွာ ဓမၼမိတ္ေဆြတေယာက္နဲ႔ ေတြ႔ရတယ္။ သူက ဟာ႕႕႕ဓမၼဂီရိ သိပ္ေကာင္းတယ္။ ဆယ္ရက္စခန္း သူဝင္ျပီးျပီတဲ့။ အိႏၵိယမွာက ဗုဒၶဘာသာ သိပ္ထြန္းကားတာ မဟုတ္လို႔ ကုလားတေယာက္ အခုလို ဝိပႆနာစခန္းဝင္တာ ၾကားရေတာ့ ကြ်န္ေတာ္ အေတာ္ကို ဝမ္းသာ ပီတိျဖာသြားတယ္။ အိႏၵိယ ဗုဒၶဘာသာဝင္ အမ်ားစုက ငါးပါးသီလ သိခ်င္မွသိမယ္၊ ေဒါက္တာအမ္ဘာကာ ကိုေတာ့ ဘုရားလို ၾကည္ညိဳၾကတာကလား။

ကြ်န္ေတာ့္ ခရီးသြားမိတ္ေဆြက ဗုဒၶဘာသာေတာ့ မဟုတ္ဘူးတဲ့။ သူတို႔ဆီမွာ ဇာတ္နိမ့္ေတြဘဲ ဗုဒၶဘာသာ ဝင္ေလ့ရွိပါတယ္။ ေျပာရင္း ေျပာရင္းနဲ႔မွ သူ ဝိပႆနာစခန္း ဝင္ရျခင္း ရည္ရြယ္ခ်က္ အစစ္ကို သိလာရတယ္။ သာဓုေခၚေပေတာ့ဗ်ိဳ႕။ ဆယ္ရက္ လံုးလံုး ဥပုသ္ေစာင့္ရ၊ သက္သတ္လြတ္ တနပ္သာ စားရတာေၾကာင့္ သူ႔ကုိယ္အေလးခ်ိန္ ေလ်ာ့ခ်င္လို႔တဲ့။ သူ႔ဗိုက္ တကယ္ က်သြားခဲ့ပါသတဲ့ဗ်ာ။ သမုဒၵရာ ဝမ္းတစ္ထြာ၊ အစားေလ်ာ့၊ ဝိတ္ခ်ဘို႔ ဝိပႆနာစခန္းဝင္ၾကစို႔။

Dr. တင့္ေဆြ
၇-၄-ဝ၉

Read More...

Organic Food (ေအာ္ဂဲနစ္)

“လူသည္ အစံုစား သတၲဝါျဖစ္သည္။ အသား-ငါး၊ အသီး-အရြက္၊ ပဲစားသည္” လို႔ ျမန္မာေတြက ေျပာတယ္။ သူမ်ားေတြက “လူ႔ခႏၶာက အသား၊ အဆီ၊ သၾကား၊ ဆား၊ အကုန္စားဘို႔ လိုသည္” လို႔ ေျပာၾကတယ္။ အတူတူပါဘဲ။ အသားစား-မစား ရႈေဒါင့္ကေန ေျပာတာနဲ႔ က်န္းမာေရးနဲ႔ သင့္-မသင့္ ေဒါင့္ကေန ေျပာတာသာ ကြာတယ္။

“ထမင္း ဘယ္ကရသလဲ၊ ထမင္းအိုးထဲက ရတယ္” လို႔ ေရွးလူၾကီးေတြက ရီစရာ ေျပာခဲ့ၾကတယ္။ အခုလည္း “စားတဲ့ အစား-အစာေတြက ဘယ္က လာသလဲ” လို႔ ေခတ္လူေတြက ေမးလာေနၾကျပီ။ ကုိယ့္နယ္ေျမ-ေဒသမွာ စိုက္တာေတြလား၊ စိုက္ပ်ိဳး-ေမြးျမဴေရး ျခံေတြကလား၊ စားက်က္-ျမက္ခင္းေမြးေတြလား၊ ေျမၾသဇာ-ပိုးသတ္ေဆးေတြ သံုးသလား။ ေျပာေသးတယ္ “ခင္ဗ်ား ဘာစားသလဲ ဆိုတာ ခင္ဗ်ားရဲ႕ အဆင့္အတန္းဘဲ” တဲ့။ အဆင့္ရွိခ်င္ရင္ Go organic လုပ္ပါ။
(ေအာ္ဂဲနစ္) ဆိုတာဘာလဲ။ ေက်ာင္းစာ သင္ဘူးသူေတြေတာင္မွ ေခါင္းရႈတ္ရတဲ့ စာလံုးပါ။ Organic ကို Carbon ပါတာေတြကို ေလ့လာတဲ့ ဓါတုေဗဒ လို႔သာ သင္ရတယ္။ "စားစရာလဲ မဟုတ္ပါလား။" ေနာက္မွ သိလာတာက "ေစ်းလည္းၾကီး၊ သီးသီး သန္႔သန္႔လည္း ေရာင္းတဲ့ စားစရာေတြကို ေခၚၾကတာကိုး"။ ဘာကြာလို႔လဲ။

“(ေအာ္ဂဲနစ္) လုပ္ပါ၊ (ဆူပါမားကက္) က ဟာေတြ ဝယ္မစားဘဲ၊ လတ္လတ္-ဆတ္ဆတ္ ျခံထြက္စားပါ။” “ကိုယ္သိတဲ့ ျခံသမား-လယ္သမားဆီကဟာ ဝယ္စားတာ ေကာင္းတယ္။” ဆိုၾကေပမဲ့ အဲလို စားႏိုင္တာ အေမရိကားမွာ အခုမွ ၃% ဘဲ ရွိေသးတယ္။ ဘာ ပိုေကာင္းလို႔လဲ။ အာဟာရဓါတ္ ကေတာ့ သိပ္မကြာလွဘူး။ အရသာၾက သူတမ်ိဳးေျပာ၊ ငါတမ်ိဳး ေျပာၾကတယ္။ ေစ်း မနဲေပမဲ့ အဆီ နဲတယ္။ က်န္းမာေရး ပိုေကာင္းပါတယ္။

“(ေအာ္ဂဲနစ္) အစာက ေစ်းပိုၾကီးတာကိုး” လို႔ ေျပာေနသူေတြက SUV (လပ္ဇူရီ-ဆလြန္း) ကားေတာ့ ဝယ္စီးေနၾက မဟုတ္လား။ သူမ်ားအျမင္ေကာင္းဘို႔သာ Show of wealth လုပ္ေနၾကျပီး၊ Show of health မလုပ္ၾကတာ ျဖစ္ေနၾကတယ္။

အသီးအႏွံေတြမွာ ပိုးမ်ိဳးစံုသတ္ေဆး မပါတာက က်န္းမာေရးအရ ေကာင္းတယ္။ အသားေတြမွာ အပိုေဆာင္း ပါေနတာက Hormones ေဟာ္မုန္း သာမက Antibiotics ပဋိဇီဝေဆးေတြ ပါေနတယ္။ ေဆးေတြပါတာ ေကာင္းတယ္ မထင္ပါနဲ႔။ MRSA ေဆးယဥ္တာ ျဖစ္ေစတယ္။ က်န္းမာေရး သမားေတြကို ေက်းဇူးတင္ဘို႔ ေကာင္းတယ္။ ဒီ (အစ္ရွဴး) ေခတ္စားလာမွ Organic vs Inorganic ဆိုတာကို ျပန္ဆန္းသစ္လာၾကတယ္။ အရင္က (ေအာ္ဂဲနစ္) ဆိုတာ Biological origin ဇီဝ-အေျခခံ နဲ႔ (အင္-ေအာ္ဂဲနစ္) က Mineral ဓါတ္ဆား-အေျခခံလို႔ မွတ္ယူခဲ့တယ္။ ေနာက္ေတာ့ အတုနဲ႔ အစစ္ သေဘာ ဆန္ဆန္ ျမင္လာၾကတယ္။

Organic foods ဆိုတာ အတုေတြ နည္းႏိုင္သမွ် နည္းေအာင္လုပ္ထားတာလို႔ အၾကမ္းေျပာရင္ ရတယ္။ စိုက္ပ်ိဳးေရး အေၾကာင္း လူေတြ စသိၾကတံုးကေတာ့ (ေအာ္ဂဲနစ္) အစစ္ပါဘဲ။ အတုကိစၥ အျပစ္ခ်ရင္ ၂ဝ ရာစုက လူေတြဘဲ။

ပိုးသတ္ေဆး သံုးရာမွာ စနစ္က်အံုးေတာ့ လူကိုသာမက ပါတ္ဝန္းက်င္ကိုပါ အႏၲရာယ္ရွိေစတယ္။ Organophosphate pesticides ပိုးသတ္ေဆးေတြေၾကာင့္ ဗိုက္နာေရာဂါ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ ပ်ိဳ႕-အန္တာ၊ အေရျပားနဲ႔ မ်က္စိ ထိခိုက္တာေတြ ရေစတယ္။ ပိုဆိုးရင္ မွတ္ဥာဏ္ ထိခိုက္တာ၊ ကင္ဆာ၊ စိတ္က်ေရာဂါ၊ ကိုယ္ဝန္ပ်က္၊ ေမြးရာပါခ်ိဳ႕ယြင္းတဲ့ကေလး ေမြးတာေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။

၂ဝဝ၉ ခုႏွစ္ ဥေရာပ-ေကာ္မရွင္ကေန ၅ ႏွစ္တာ (ေအာ္ဂဲနစ္) ဟုတ္တာနဲ႔ မဟုတ္တာ ဘာကြာသလဲ ေလ့လာမႈ တခု လုပ္ခဲ့တယ္။ သိသိသာသာ ကြာပါသတဲ့။ (၁) ဗီတာမင္၊ အဆိပ္ပ်ယ္ဓါတ္၊ အုိမီဂါ ၃-၆ အခ်ိဳးအစားမ်ားတယ္။ (၂) မလိုလားအပ္တဲ့ Heavy metals, Mycotoxins, Pesticide residues and Glyco-alkaloids နည္းတယ္။ (၃) ဝမ္းကေနကူးျပီး ေရာဂါရေစတဲ့ Salmonella ပိုး ပါတာေတြမွာ ကြာတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

“ခင္ဗ်ားတို႔ စားေနတဲ့ အစာက ခင္ဗ်ားတို႔ကို သတ္ျပစ္ေနတယ္” လို႔ ေျပာရင္ ေစာ္ကားတာလား။ နာမည္ၾကီးေအာင္ ေအာ္တာလား ေမးႏိုင္တယ္။ ဆက္ေျပာေသးတယ္ “ခင္ဗ်ားတို႔တင္ ဘယ္ကမလဲ၊ ကမာၻျဂိဟ္ဳၾကီးကိုပါ သတ္ေနတာ” တဲ့။ အခုေခတ္မွာ ရာသီစာ-အသီးအႏွံဆိုတာေတြ ရာသီအေရြး ရေနလို႔ အစားေတြကို မိုင္ ရာ-ေထာင္ခ်ည္ ေဝးရာကေန ေလယ်ာဥ္-ကား-ရထား-သေဘၤာေတြနဲ႔ သယ္ပို႔ရတာမို႔ (ကာဗြန္) ေတြ ေလာင္စာေတြ ကုန္ေစတယ္။ သိုေလွာင္တာကလဲ အေအးခန္းမို႔၊ CCF ေတြမ်ား၊ သဘာဝပါတ္ဝန္းက်င္ကို ထိခိုက္ေနတာ စကၠန္႔မလပ္ မဟုတ္ပါလား။

တရုပ္ကေနလာတဲ့ ႏို႔မံႈ႔လဲ မဝယ္ရဲၾကေတာ့ပါ။ လူေတြ ပိုဝလာေနၾကတာဟာ စားတာေတြထဲမယ္ High-fructose syrup အခ်ိဳရည္နဲ႔ ဆားေတြ မ်ားလို႔ပါ။ လူတေယာက္မွာ လိုတဲ့ ကယ္လိုရီက ၂၃၅ဝ ေပမဲ့ စားေနတာက ၃၈ဝဝ၊ ပိုတာေတြက ဗိုက္စူ၊ လူဝေစတယ္။ မိန္းကေလးေတြ ၇ ႏွစ္ သမီးနဲ႔ အရြယ္ေရာက္လာေနတာ ဒါေၾကာင့္လို႔ လက္ညွဳိးထိုးထားတယ္။

(ေအာ္ဂဲနစ္) ႏြားႏို႔ Organic milk ဆိုတာ ဘာလဲ။ ႏြားအစစ္ကေန ညွစ္တာ၊ အဲဒီႏြားကို (ေအာ္ဂဲနစ္) အစာေၾကြး ေမြးထာတာ၊ ေဟာ္မုန္း တိုက္မထားဘူး။ ေရာဂါရရင္လဲ တားထားတဲ့ေဆးနဲ႔ မကုဘူး။ ႏြားထားတဲ့ ျခံကလည္း က်ယ္က်ယ္ လြင့္လြင့္ သန္႔သန္႔ျပန္႔ျပန္႔ ရွိရမယ္။ အေကာင္ေတြ သယ္ပို႔တာကအစ တိရစၧာန္ကို လူေလာက္နီးနီး ဆက္ဆံသင့္တယ္။

ဒါေၾကာင့္ Organic farming ေမြးျမဴေရး၊ Organic clothing အဝတ္အစား၊ Organic gardening ဥယ်ာဥ္၊ Organic Rocks ေက်ာက္၊ Organic living ေနထိုင္နည္း၊ Organic store ဆိုင္၊ Organic products ကုန္ပစၥည္း၊ Organic growth ဘ႑ာေရး၊ စံုေနေအာင္ ရွိေနျပီ။ ေအာ္ဂဲ မနစ္ရင္ ေခတ္မမီဘူး။ ေသျခာတာကေတာ (ေအာ္ဂဲနစ္) စစ္ရင္ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညြတ္ပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၈-၉-၂ဝ၁ဝ

Read More...

Nutrition Facts အျမစ္-အသဲ ခြဲသိရေအာင္

2 Mar 11, 00:50
ၾကက္-ဝက္-အမဲတုိ႔ရဲ့ အသည္း-အျမစ္-ႏွလံုးေတြ ပရုိတိန္းဓါတ္ပါလား။ အသားစစ္စစ္နဲ႔ ကြာဟာမႈ အရမ္းမ်ားလား။

ဘယ္အသားမဆို (ပရိုတင္း) ပါတယ္။ တိရစၧာန္ေတြကရတဲ့ (ပရိုတင္း) ေခၚပါတယ္။ အသီးအႏွံေတြကလဲရတာမို႔ အသားဓါတ္လို႔ ေခၚရင္ မမွန္ပါ။ အသားေတြထဲမွာ သူ႔အစိတ္အပိုင္းနဲ႔သူ မတူတာေတြ ရွိပါတယ္။ သဘာဝအရ မတူတာေရာ လူေတြကေန ျပဳျပင္ စီမံတာေတြေၾကာင့္ပါ မတူၾကပါ။ အေလးခ်ိန္ တိုးေအာင္ထိုးတဲ့ ေဟာ္မုန္းေဆး စုေဝးေနတဲ့ေနရာ သပ္သပ္ရွိတယ္။ သဘာဝ အသားထဲမွာ အဆီကတမ်ိဳး၊ အသားကတမ်ိဳး၊ အရိုးကတမ်ိဳး အာဟာရ ျဖစ္တာေတြ မတူပါ။ ထူးျခားတဲ့ အဂၤါအစိတ္အပိုင္းေတြလဲ ရွိတယ္။ ဥပမာ အျမစ္-အသဲ၊ အထီးေကာင္ေတြရဲ႕ ဖိုသတၲိပါ-အစိ၊ ငါးၾကီးဆီ၊ စတာေတြမွာ ထူးျခားတာေတြ ရွိတယ္။
"အသဲစားတာ ေသြးအားနည္းေရာဂါအတြက္ အလြန္ေကာင္းတယ္" လို႔ ႏိုဗယ္ဆုရ ပညာရွင္ ၃ ဦးကေန ၁၉၃၄ ကတည္းက ေျပာခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အသဲရဲ႕အလုပ္က အဆိပ္အေတာက္ေတြ ရွင္းေပးေပမဲ့ အဆိပ္အေတာက္ေတြက သူ႔ထဲမွာ စုမေနပါဘူး၊ စားတာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာၾကပါတယ္။

• အမဲအသဲ
o (ပရိုတင္း) လဲ ၾကြယ္ဝတယ္။ ၁ဝဝ ဂရမ္ထဲမွာ ၁၃၅-၁၄၂ (ကလိုရီ) ရျပီး၊ (ကိုလက္စေထာ) ၂၇၅-၃ဝ၉ မီလီဂရမ္ ပါေနတာေတာ့ မေကာင္းပါ။ ဗီတာမင္ ဘီ မ်ားတယ္၊ ေအ မ်ားတယ္။ (ဗီတာမင္ ေအ မ်ားလြန္းတာ ကိုယ္ဝန္အတြက္ သိပ္မေကာင္းပါ။) စီ နဲနဲပါတယ္။ ေသြးအားအတြက္လိုတဲ့ ဘီ ၁၂ အေတာ္မ်ားတယ္။ ဓါတ္ဆားေတြလဲ ပါတယ္။ (ေဖါလိတ္)၊ ေၾကးနီ၊ (ေဖါ့စဖိတ္)၊ (ဆယ္လင္နီယမ္)၊ သံဓါတ္၊ သြပ္ဓါတ္၊ (မင္ဂနီးစ္) ေတြပါတယ္။ နဲနဲ ပါတာေတြက (ပိုတက္ဆီယမ္)၊ (ဆိုဒီယမ္)၊ (ကယ္လ္ဆီယမ္)၊ (မက္ဂနီဆီယမ္)။
o ေကာင္းတဲ့ (အိုမီဂါ-၃) အသင့္အတင့္ပါတယ္။ (ကိုလင္း) လဲ အေတာ္ပါတယ္။ (ကလိုရီ) နည္းလို႔ လူကို မဝေစဘူး။
o စားေသာက္ဆိုင္ေတြရဲ႕ (မီႏူး) ထဲမွာ Liver pâté, Liver sashimi, Chopped liver, Foie gras, Leberwurst ေတြ႔ရင္ ဒါေတြဟာ အသဲကို အထူးျပဳျပင္စီမံထားတဲံ ဟင္းလ်ာေတြ ျဖစ္တယ္။ ပံုထဲမွာ ႏြားကေလး-အသဲနဲ႔ ၾကက္သြန္နီ၊ ပန္းသီး ေရာခ်က္ထားတာပါ။
• ၾကက္အသဲ
o (ကလိုရီ) နည္းတယ္။ ၄၇ ကလိုရီ။ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားတယ္။ (ပရိုတင္း)၊ ဗီတာမင္ ေအ၊ စီ၊ ဘီ-၆၊ ဘီ-၁၂၊ သြပ္ဓါတ္၊ သံဓါတ္၊ (ႏိုင္ယာစင္)၊ (မင္းဂနီးစ္)၊ သြပ္ဓါတ္ေတြပါတယ္။
• ဝက္ႏွလံုး ၁၂၉ ဂရမ္ကေန
o (ကလိုရီ) ၁၉၁ ရတယ္။ တေန႔တာ လိုအပ္တဲ့ အဆီ ၁ဝ%၊ (ကိုလက္စေထာ) ၉၅%၊ (ဆိုဒီယမ္) ၂%၊ ဗီတာမင္ ေအ ၁%၊ စီ ၄%၊ (ကယ္လ္ဆီယမ္) ၁%၊ ဘီ-၁ ၄၈%၊ ႏိုင္ယာစင္ ၂၅%၊ သံဓါတ္ ၄၂%၊ ဘီ ၆ ၂၅%၊ (ပရိုတင္း) ၆၁%၊ ဘီ-၂ ၁၂၉%၊ ဘီ-၁၂ ၈၁%၊ (ေဖါ့စ္ဖိုးရပ္စ္) ၂၃%၊ (မက္ဂနီးစ္) ၈%၊ (ႏိုင္ယာစင္) ၃၉%၊ သြပ္ဓါတ္ ၂၇%၊ ဘီ-၆ ၂၅%၊ (ေဖါလိတ္) ၁% ေတြရေစတယ္။
• အမဲႏွလံုး
o (ဆိုဒီယမ္) နည္းတာ၊ သၾကားမပါတာ၊ သံဓါတ္မ်ားတာ၊ (ႏိုင္ယာစင္) မ်ားတာ၊ (ေဖါ့စ္ဖိုးရပ္စ္) မ်ားတာ၊ (ဆယ္လယ္နီယမ္) မ်ားတာ၊ ဘီ-၂ မ်ားတာ၊ ဘီ-၁၂ မ်ားတာ၊ သြပ္ဓါတ္ မ်ားတာေတြက ေကာင္းတဲ့ အခ်က္ေတြျဖစ္တယ္။
o (ကိုလက္စေထာ) မ်ားတာက မေကာင္းတာ ျဖစ္တယ္။
o ကယ္လိုရီ ၄၂၄၊ အဆီ ၁၉% (ထရန္႔-ဖက္) မေျပာပေလာက္ေအာင္သာ ပါတယ္၊ (ကိုလက္စေထာ) ၁၈၂%၊ (ဆိုဒီယမ္) ၆%၊ သံဓါတ္ ၉၁%၊ (ကယ္လ္စီယမ္) ၁% ရမယ္။ (ထရန္႔-ဖက္) ဆိုတာ မေကာင္းတဲ့ ဆီအမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္။
• အသဲဟာ အာဟာရအတြက္ ေကာင္းတယ္။ ဒါေပမဲ့ Cholesterol (ကိုလက္စေထာ) ပါတယ္။ (ကိုလက္စေထာ) က ႏွလံုးေရာဂါအတြက္ မေကာင္းပါ။ ၾကက္အသဲက အမဲအသဲထက္ Calories (ကလိုရီ) နည္းျပီး Cholesterol မ်ားတယ္။ အမဲအသဲမွာ Protein (ပရိုတင္း) ပိုမ်ားျပီး Fat (အဆီ) နည္းတယ္။ အမဲအသဲမွာ Vitamin A ပိုမ်ားျပီး၊ ၾကက္အသဲမွာ Iron သံဓါတ္ နဲ႔ Vitamin C ပိုမ်ားတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂-၃-၂ဝ၁၁

Read More...

Nutrition အာဟာရ

Sat, May 26, 2012 at 8:54 AM
အစားအေသာက္နဲ႔ ေသြးအားေကာင္းေအာင္ ဘယ္လို လုပ္ရမလဲ ေျပာျပေပးပါလား။ က်မတုိ႔ျမန္မာနုိင္ငံသားေတြမွာ Healthy eating က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီညႊတ္တဲ့ စားေသာက္မႈမရိွဘူး။ မရိွတာက က်န္းမာေရး ပညာေပး အသိတရား မၾကြယ္ဝလုိ႔ပါဘဲ က်န္းမာေရးနဲ႔ ညီေအာင္ ဘယ္လိုစားသင့္တယ္၊ ဘယ္လုိ အစာမ်ိဳး စားသင့္တယ္၊ ဘယ္လို အစာမ်ိဳးက ဘာကို အက်ိဳးသက္ေရာက္တယ္ ဆုိတာ ေရးေပးပါလို႔ ေမတၱာရပ္ခံခ်င္ပါတယ္။
စာ ၅ ပုဒ္ တင္လိုက္ပါတယ္။
၁။ Nutrition အာဟာရ
၂။ Nutrition Facts အျမစ္-အသဲ ခြဲသိရေအာင္
၃။ Organic Food (ေအာ္ဂဲနစ္)
၄။ Eating Habit (1) အေမရိကန္ ဆရာဝန္တေယာက္နဲ႔ (အင္တာဗ်ဴး)
၅။ Eating Habit (2) သမုဒၵရာ ဝမ္းတစ္ထြာ

လူ႔ခႏၶာကိုယ္အား ေရ၊ (အမိုင္ႏိုအက္စစ္)၊ (ဖက္တီးအက္စစ္)၊ (ႏူးကလီးရစ္အက္စစ္)၊ သၾကား၊ (ဖိုင္ဗာ)မ်ား ျဖစ္သည့္ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္) စသည္တို႔ျဖင့္ တည္ေဆာက္ထားသည္။ ယင္းဓါတ္ေပါင္းမ်ားသည္ (ကာဗြန္)၊ (ဟိုဒရိုဂ်င္)၊ (ေအာက္စီဂ်င္)၊ (ႏိုက္ထရိုဂ်င္)၊ (ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္)၊ သံဓါတ္၊ သြပ္ဓါတ္ စေသာဓါတ္မ်ားပါဝင္သည္။ ၄င္းတို႔အား စုေပါင္းလ်က္ (ေဟာ္မုန္း)၊ (ဗီတာမင္)စသည္တို႔ ျဖစ္လာသည္။ စားလိုက္သည့္ အစားအစာမ်ားအား အစာေျခစနစ္မွေန၍ အစာကို ေသြးထဲ ေရာက္ေအာင္ စုပ္ယူႏိုင္သည္အထိ အဆင့္ဆင့္ ေျခေပးရသည္။
အာဟာရဓါတ္ ၇ မ်ိဳး
1. Carbohydrates (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)
2. Proteins ပရိုတင္း၊
3. Fats အဆီ၊
4. Vitamins ဗီတာမင္မ်ား၊
5. Minerals ဓါတ္ဆားမ်ား၊
6. Fiber (ဖိုင္ဗာ)ႏွင့္
6. ေရ။

Carbohydrates (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)၊ Proteins ပရိုတင္း ႏွင့္ Fats အဆီတို႔က Energy ခြန္အားကိုရရွိသည္။ Calorie (ကလိုရီ) ႏွင့္တိုင္းတာသည္။ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)၊ ၁ ဂရမ္ မွ ၄ ကလိုရီ၊ ပရိုတင္း ၁ ဂရမ္ မွ ၄ ကလိုရီ၊ ႏွင့္ အဆီ ၁ ဂရမ္ မွ ၉ ကလိုရီတို႔ အသီးသီးရရွိသည္။ (ကာဗြန္ဟိုက္ဒရိတ္)ဆိုသည္မွာ ေန႔စဥ္မစားမေန စားၾကရသည့္ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ေျပာင္း၊ လူး-ဆပ္တို႔မွာပါဝင္သည္။

Protein အသားဓါတ္ဟုလူသိမ်ားေသာ ပရိုတင္းတြင္ မရွိမျဖစ္ေသာ Essential Amino Acid (အမိုင္ႏို-အက္စစ္)မ်ား ပါဝင္သည္။ လူ၏ပ်က္စီးသြားေသာ (တစ္ရွဴး)မ်ား၊ (ဆဲလ္)မ်ား အစားထိုးရန္၊ အသစ္တည္ေဆာက္ရန္အတြက္ အသံုးက်သည္။ အသား၊ ပဲ၊ ငါး၊ ဥ၊ အေစ့အဆံ၊ ႏို႔၊ ႏို႔ထြက္ ပစၥည္းမ်ားကရရွိသည္။ ကိုယ္အေလးခိ်န္ ၇ဝ ကီလို ရွိသူအတြက္ တေန႔လ်င္ ပရိုတင္း ၇ဝ ဂရမ္လိုအပ္သည္။ (ဖိုင္ဗာ) ဆိုသည္မွာ အသီးအႏွံမ်ားတြင္ ပါဝင္သည္။ ၄င္းကိုမစားက ဝမ္းခ်ဳပ္ေစသည္။

လူ႔ခႏၶာကိုယ္ အေလးခ်ိန္၏ အေလးခ်ိန္ ၇ဝ% သည္ ေရျဖစ္သည္။ တေန႔လ်င္ ေရ ၁-၉ လီတာ လိုအပ္သည္။ ေရနည္းပါက dehydration ေရခမ္းေျခာက္ျခင္း အေျခအေန ျဖစ္လာမည္။ လိုအပ္ေသာ ဓါတ္ဆားမ်ားမွာ Calcium, Chloride, Magnesium, Phosphorus, Potassium, Sodium, Sulfur, Copper, Chromium, Manganese, Molybdenum, Nickel, Selenium, Vanadium, Cobalt, Iodine, Iron တို႔ျဖစ္ၾကသည္။

မွ်တေသာ အစားအစာ Balanced Diet
အမ်ိဳးအစား စံုလင္ေအာင္ စားရသည္။ သင္တင့္ မွ်တစြာ ပါဝင္ရမည္။ အာဟာရ လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္လည္း ျပည့္မီရမည္။ လိုအပ္ခ်က္ အနည္းအမ်ားရွိသည္။ အလုပ္ၾကမ္း လုပ္ရသူ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ားက ပို၍စားရမည္။ သန္႔ရွင္းေရးႏွင့္ ကိုယ္လက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ျခင္းအားျဖင့္ လူသည္ က်န္းမာ သန္စြမ္းေစသည္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ သံဓါတ္၊ ေဖါလစ္-အက္စစ္၊ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂၊ ဗီတာမင္ဘီအုပ္စု၊ ကယ္လ္စီယန္ ဓါတ္ဆားမ်ား ေပးရမသည္။ အရက္ေၾကာင့္ အသဲေရာင္ျခင္း Alcoholic Hepatitis ျဖစ္လာလ်င္ (Vitamin supplement + 40 kcal/kg + 1.5-2 G/kg as protein + Folic acid + B 1) တို႔ေပးရသည္။ အာဟာရႏွင့္ ေဆးကုျခင္းမ်ိဳးျဖစ္သည္။

Cholesterol (ကိုလက္စတီေရာ) ဆိုသည္မွာ အစားအစာထဲတြင္ ပါဝင္ေသာ အဆီတမ်ိဳးျဖစ္သည္။ လိုအပ္ေသာ္လည္း မ်ားပါက ေသြးေၾကာေလးမ်ား၏နံရံတြင္ လာစုေသာေၾကာင့္ ေသြးေၾကာက်ဥ္းေရာဂါ ဝင္လာသည္။ တိရစၧာန္အဆီ-အရြတ္ မ်ား၌ (ကိုလက္စတီေရာ) ပါဝင္သည္။ (မာဂ်ရင္း)၊ (ကြတ္ကီးစ္)၊ (ခရက္ကား)တို႔မွာလည္း မ်ားသည္။ အဆီနည္းေသာ ဆီမ်ားမွာ corn, canola, olive, safflower, soybean and sunflower တို႔ျဖစ္ၾကသည္။ က်န္းမာေရးနဲ႔ မသင့္ေသာ ဆီမ်ားအား Trans fats or trans fatty acids ဟုေခၚသည္။ ဝါေစ့ဆီ၊ ပဲပုတ္ေစ့ဆီမ်ားကို ဟိုက္ဒရိုဂ်င္ ထပ္ေပါင္းထည့္ လိုက္ျခင္းျဖစ္သည္။ အသံုးခံ၊ အစားအေသာက္ကလည္း အရသာထူးလာေစသည္။ အဆိုး (LDL) ႏွင့္ အေကာင္း (HDL) ႏွစ္မ်ိဳးရွိသည္။ အဆိုးမ်ားလ်င္ ႏွလံုးေသြးေၾကာက်ဥ္း (စထုပ္ခ္)၊ ဆီးခ်ိဳ အမ်ိဳးအစား ၂ ရႏိုင္သည္။ အဝလြန္၊ အသဲ၊ ကင္ဆာ၊ အဇာမိုင္ယားေရာဂါမ်ားလည္း ျဖစ္ေစသည္။ ေျပာင္းရန္မလိုဘဲ ႏြားႏို႔၊ အမဲ-ဆိတ္-သိုးအဆီ၊ ေထာပတ္၊ မာဂ်ရင္း မ်ားတြင္ (ထရန္႔ဆီ) ပါေနျပီးျဖစ္သည္။

Junk food ဆိုသည္မွာ အလြယ္ ဝယ္ယူစားေသာက္ေနၾကေသာ ေခတ္ေပၚအစာမ်ားကို ေခၚသည္။ အာဟာရတန္ဘိုး နည္းနည္း သာပါဝင္ျပီး။ က်န္းမာေရး ထိခိုက္ေစႏိုင္ေသာ ဆား၊ (ထရန္႔ဆီ)၊ ကလိုရီမ်ားသည္။

အစားအစာမ်ားကို အေအးခံျခင္း၊ ေရခဲေသတၲာထဲထားျခင္းနည္းမ်ားျဖင့္ သိုေလွာင္ထားရာ၌လည္း သတိထားရမည္။ ယင္-ၾကြက္-ေၾကာင္-ပိုးဟပ္စသည္မ်ား မလာေစရန္ လံုျခံဳေအာင္ ဖံုးထာရန္လည္း သတိထားရမည္။ ခ်က္ျပဳတ္ရာတြင္ လည္း အပူခ်ိန္၊ လွီးျဖတ္သည့္ဓါးစသည္၊ ထည့္-ေဆးသည့္ အိုးခြက္စသည္မ်ားကိုလည္း သတိထား ရန္လုိုသည္။

Vitamins ဗီတာမင္မ်ား
အမ်ိဳးအစားေပါင္း ၁၂ မ်ိဳးေတြ ့ထားျပီးျဖစ္သည္။ အဆီထဲ ေပ်ာ္ဝင္သည့္အုပ္စုႏွင့္ ေရထဲ ေပ်ာ္ဝင္သည့္အုပ္စုဟု ႏွစ္မ်ိဳး ရွိသည္။ Vitamin B, C တို႔သည္ ေရထဲေပ်ာ္ဝင္ၾကသည္။ Vitamin A, D, E and K တို႔သည္ အဆီထဲ ေပ်ာ္ဝင္ၾကသည္။ ပိုေနလ်င္ အသဲထဲ၌ သိမ္းထားသည္။ E ကိုမူ အဆီထဲမွာ သိမ္းထားသည္။

Vitamin A (Retinol) ငါးၾကီးဆီ၊ အသဲ၊ ဥ၊ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္အစာမ်ား၊ မုန္လာဥနီမွာ ပါဝင္သည္။ အေရျပားႏွင့္ အေပၚဖုံးလႊာမ်ား ေကာင္းေစရန္၊ အရိုးၾကီးထြားရန္၊ ဆဲလ္မ်ားအသစ္ျပဳျပင္ရန္၊ ခုခံအားေကာင္းရန္၊ ၾကက္မ်က္သင့္ေရာဂါ ကာကြယ္ရန္။

Vitamin B 1, Thiamine (ရိစ္)၊ ဥ၊ အသဲ၊ အေစ့-အဆံ၊ အသားတို႔မွာ ပါဝင္သည္။ (ဗယ္ရီဗယ္ရီ)ေခၚထံုနာ-က်င္နာ ေရာဂါကို ကာကြယ္သည္။ ဆန္ေစ့၏ အေပၚယံလႊာမွာ ပါဝင္သျဖင့္ ေရခမ္းခ်က္စာပါ။

Vitamin B 2, Riboflavin ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္အစာမ်ား၊ ဥ၊ အသဲ၊ အသီးအရြက္၊ ဆန္၊ ဂ်ံဳ၊ ရိစ္ တို႔မွာပါဝင္သည္။ ခ်ိဳ ့တဲ့ပါက က်ီးကန္းပါးစပ္နာျဖစ္ေစသည္။

Vitamin B 6 (Pyridoxine) အခ်ိဳ ့ေဆးဝါးမ်ားေၾကာင့္၄င္း နည္းေစသည္။ ဥပမာ တီဘီ ေဆး၊

Vitamin B 9 = Folic Acid ေသြးနီဥသန္စြမ္းေစရန္ အသံုးဝင္သည္။

Vitamin B 12 (Cobalamin) (ရိစ္)၊ ႏို႔ႏွင့္ ႏို႔ထြက္အစာမ်ား၊ ဥ၊ အသဲ၊ ငါး၊ အသားတို႔မွာ ပါဝင္သည္။ ခႏၶာကိုယ္ၾကီးထြား ေစရန္၊ (ဆဲလ္) တည္ေဆာက္ရန္၊ ေသြးႏွင့္ အာရံုေၾကာ ေကာင္းေစရန္အတြက္ျဖစ္သည္။ ၄င္းနည္းပါက Pernicious Anaemia ျဖစ္ေစသည္။

Vitamin C (Ascorbic Acid) စိမ္းေသာ အသီးအရြက္မ်ား၊ အသီးအႏွံမ်ားမွာ ပါဝင္ေနသည္။ ခ်ဥ္ေသာအသီးမ်ား (သံပုရာသီး၊ ေရွာက္သီး၊ ဆီးျဖဴသီး) အရိုး၊ သြား၊ သြားဖံုး၊ ေသြးေၾကာ၊ အရြတ္ ေကာင္းေစသည္။ ခုခံအားလည္း ေကာင္းေစသည္၊ အနာက်က္ေစသည္။ ခ်ိဳ႕တဲ့ပါက Scurvy ေရာဂါ ရေစသည္။

Vitamin D ငါးၾကီးဆီ၊ ႏို႔ထြက္အစာမ်ားမွာ ပါဝင္သည္။ ေနေရာင္ေၾကာင့္ Vitamin A မွ Vitamin D ျဖစ္လာေစသည္။ အရိုးတည္ေဆာက္ရန္ အသံုးက်သည္။ ခ်ိဳ႕တဲ့ပါက Rickets အရိုးေျပာ့ေရာဂါျဖစ္ေစသည္။

Vitamin E အသီးအရြက္ကရေသာ ဆီ၊ ဂ်ံဳ၊ ဆန္၊ ေပါင္မံု ့၊ ဥ၊ အေစ့အဆံမ်ားမွာ ပါဝင္ေနသည္။ ေသြးဥ၊ ၾကြက္သား၊ အာရံုေၾကာမ်ား အလုပ္ေကာင္းေစရန္ အသံုးက်သည္။

Vitamin K အသီးအရြက္မ်ားမွာပါသည္။ ေသြးတိတ္ေစသည္။

Basal Metabolic Rate (BMR) လူတိုင္း မည္သည့္ အလုပ္အကိုင္မ်ိဳးမွ မလုပ္ဘဲ ေနလ်င္ပင္ အသက္ရွင္ေနႏိုင္ရန္ ကိုယ္အဂၤါ အစိတ္အပိုင္းမ်ား အလုပ္လုပ္ေနႏိုင္ရန္အတြက္ လိုအပ္ေသာ အနည္းဆုံး လိုအပ္ခ်က္ (ကယ္လိုရီ)ကို ေခၚသည္။ ၄င္းကလိုရီမွာ လူတေယာက္ေန ့စဥ္ လိုအပ္ခ်က္ စုစုေပါင္း၏ ၆ဝ-၇ဝ%ရွိသည္။ ေပါင္ ၁၅ဝ ေလးသည့္ လူၾကီး (ေယာက္်ား) = ၁၈ဝဝ ကယ္လိုရီ၊ (BMR)၊ ေပါင္ ၁၂ဝ ေလးသည့္ လူၾကီး (မိန္းမ) = ၁၃၂ဝ ကယ္လိုရီ၊ (BMR) ရွိသည္။

ပိန္ေသာသူတဦး တေန႔လိုအပ္ခ်က္ = (ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္) x ၁၄ ကယ္လိုရီ၊
မပိန္-မဝသူတဦး တေန႔လိုအပ္ခ်က္ = (ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္) x ၁၇ ကယ္လိုရီ၊
အလုပ္ၾကမ္းလုပ္ရသူတဦး တေန႔လိုအပ္ခ်က္ = (ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေပါင္) x ၂ဝ ကယ္လိုရီ၊

ေပါင္ ၁၂ဝ ေလးေသာ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္ ေအာက္ပါအလုပ္တခုကို ၁ဝ မိနစ္ၾကာလုပ္လ်င္ ကုန္မည့္ ကယ္လိုရီ၊
• ေအရိုးဗစ္ သာမန္ Aerobics low impact 45.4
• ေအရိုးဗစ္ အျပင္စား Aerobics high impact 63.6
• ေရာဂ-ေလ့က်င္ခန္း သာမန္ Stretching: Mild Yoga 22.7
• အေလးမျခင္း Weight Lifting 54.5
• စက္ဘီစီးျခင္း Bicycling 16-19 mph 109
• ၾကိဳးခုန္ျခင္း Rope Jumping 90.9
• ၅ မိုင္ႏႈန္းေျပးျခင္း Running 5 mph (12 min/mile) 72.7
• ၁ဝ မိုင္ႏႈန္းေျပးျခင္း Running 10 mph (6 min/mile) 145.4
• တင္းနစ္ရိုက္ျခင္း Tennis 72.7
• ေျပး-ခုန္ပစ္ Track & Field 54.5
• ၅ မိုင္ႏႈန္း လမ္းေလ်ာက္ Walk: 5 mph (12 min/mi) 72.7
• တင္းခြဲ Chopping & splitting wood 54.5
• ဥယ်ာဥ္လုပ္ Gardening 40.9
• တံပ်က္စီးလွည္း Sweeping 36.3
• ကေလးထိန္း Child-care 27.2
• အိမ္သန္႕ရွင္းေရး Cleaning House 27.2
• ထမင္းခ်က္ Cooking / Food Preparation 18.1
• သန္ ့ရွင္းေရး အျပင္းလုပ္ျခင္း Heavy Cleaning 17.2
• မီးပူတိုက္ Ironing 20.9
• အိပ္စက္ျခင္း Sleeping 8.1
• တီဘီၾကည့္ျခင္း Watching TV 9.0
• ကြန္ျပဴတာစာရိုက္ Typing: Computer 13.6
• ေက်ာက္မီးေသြးမိုင္းအလုပ္ Coal Mining 54.5
• လက္သမားအလုပ္ Carpentry Work 31.8
• ေဆာက္လုပ္ေရးအလုပ္ Construction 49.9

High Fiber Foods (ဖိုင္ဘာ) မ်ားသည့္ အစားအစာမ်ား
Apples with skin ပန္းသီး အခြံပါ 1 medium 5.00
Banana ငွက္ေပ်ာသီး 1 medium 3.92
Blueberries ဘယ္ရီသီး 1 cup 4.18
Grapefruit စပ်စ္သီး 1/2 medium 6.1
Orange လိမ္ေမာ္သီး 1 medium 3.40
Peach မက္မြန္သီး 1 medium 2.00
Pear သစ္ေတာ္သီး 1 medium 5.08
Plum ဆီးသီး 1 medium 1.00
Raspberries ရက္စ္ဘယ္ရီသီး 1 cup 8.34
Strawberries စေထာဘယ္ရီ 1 cup 3.98
Broccoli, cooked မံုလာစိမ္း 1 cup 4.5
Brussels sprouts ကြမ္းသီးေဂၚဖီ 1 cup 2.84
Cabbage, cooked မံုလာထုပ္ 1 cup 4.20
Carrot မံုလာဥနီ 1 medium 2.00
Cauliflower, cooked ပန္းမံုလာ 1 cup 3.43 Corn, sweet ေျပာင္းဖူး 1 cup 4.66
Green beans ပဲသီးစိမ္း 1 cup 3.95
Onions ၾကက္သြန္နီ 1 cup 2.88
Peas ပဲ 1 cup 8.84
Potato, baked w/skin အာလူးျပဳတ္ အခြံပါ 1 medium 4.80 Spinach, cooked ဟင္းႏုႏြယ္ 1 cup 4.3 Sweet potato, cooked ကန္စြန္းဥ 1 cup 5.94
Tomato ခရမ္းခ်ဥ္ 1 medium 1.00
Bread, whole wheat 1 slice ေပါင္မံု႔ 2.00
Oats, rolled dry အုတ္စပါး 1 cup 12.00
Pasta, whole wheat ပါစတာ 1 cup 6.34
Rice, dry brown ဆန္လံုးညိဳ 1 cup 7.98
Almonds အယ္မုန္း 1 oz 4.22
Cashews သီဟိုဠ္ေစ့ 1 oz 1.00
Kidney beans, cooked ေက်ာက္ကပ္ပဲ 1 cup 13.33
Lentils, red cooked ပဲနီကေလး 1 cup 15.64
Peanuts ေျမပဲ 1 oz 2.30
Pumpkin seeds ဖရံုေစ့ 1/4 cup 4.12
Soybeans, cooked ပဲပုတ္ 1 cup 7.62
Sunflower seeds ေနၾကာေစ့ 1/4 cup 3.00Walnuts သစ္ၾကားသီး 1 oz 3.08

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Thursday, May 24, 2012

Anemia and Blood pressure ေသြးအားနည္းတာနဲ႔ ေသြးဖိအားနည္းတာ

31 Dec 10, 18:59
ကၽြန္ေတာ္ ေသြးထြက္လြန္ရာကေန ေသြးေပါင္က် ေသြးနီဥနည္းတာ လေတာ္ေတာ္ၾကာတယ္။ ခု ျပန္ေကာင္းလာပါျပီ။ ဒါေပမယ့္ လူက ၾကာၾကာ အာရံုမစုိက္ႏုိင္ေတာ့ဘူး။ ခါတုိင္း စာအုပ္ထူၾကီးေတြ တစ္ေနကုန္ ထုိင္ဖတ္ႏုိင္တယ္။ အခု သူမ်ားစကားေျပာရင္ေတာင္ ၾကာလာရင္ အာရံုစုိက္ရ ခက္ေရာ။ ေခါင္းထဲမွာ အေတြးေတြက တစ္ခုမဟုတ္တစ္ခု ရွိရွိျပီး လူက အေတြးနယ္ထဲ ေရာက္ေနတယ္။ ေသြးအားနည္းလုိ႔ ဦးေႏွာက္ထဲ ေအာက္ဆီဂ်င္ အေရာက္နည္းလုိ႔ ျဖစ္တာလားလုိ႔။ ဒါေပမယ့္ ေသြးအားနည္းတာလဲ ေပ်ာက္သြားျပီ။ ေသြးေပါင္လဲ ပံုမွန္ပါ။ ဘာလုပ္ရမလဲဆရာ။

ေမးတဲ့သူေျပာတာ အမွန္ဘဲ။ ေသြးယိုရင္ ေသြးအားနည္းမယ္။ တိုင္းၾကည့္ရင္ Blood pressure က်ေနမယ္။ လူက ေနမေကာင္း ျဖစ္မယ္။ ေသြးလဲ မယိုေတာ့၊ ေဆးလိုတာလဲ ကုလိုက္ရင္ ေသြးဖိအား ျပန္ေကာင္းမယ္။ ဒါေပမဲ့ လူက မေကာင္းေသးတာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အဲဒါ ေသြးအား ဆက္နည္းေနေသးတာပါ။

ဒါကို နားလည္ဘို႔ Anemia “ေသြးအားနည္းတာ” နဲ႔ Blood pressure (BP) “ေသြးဖိအား” ဆက္စပ္တာေလး နဲနဲ သိဘို႔ လိုတယ္။ ေသြးဖိအားကို တခ်ိဳ႕က “ေသြးေပါင္ခ်ိန္” လို႔ ခပ္လြယ္လြယ္ေခၚတာ ႏုတ္က်ိဳးေနၾကတယ္။ “ေသြးဖိအား” ဆိုမွ မွန္တယ္။ အေရအတြက္၊ ပမာဏ၊ အတိုင္းအတာေတြကို ေျပာရင္ ကိန္းဂဏန္းေတြရဲ႕ ေနာက္မွာ (ယူနစ္) တခုခု ထည့္ ေျပာရတယ္။

“အရပ္ ၅ ေပခြဲ ရွိတဲ့ ေမြးလူနာ ေရာက္လာတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ ၉၈႕၆ ဒီဂရီ ဖါရင္ဟိုက္ နဲ႔ ႏွလံုးခုန္ႏႈန္း တမိနစ္မွာ ၈ဝ ရွိတယ္။ ေသြးဖိအား တိုင္းေတာ့ 100/70 mmHg ရွိတယ္။ ၾကာေနလို႔ 5% Dextrose 500 cc ထဲမွာ သားအိမ္ညွစ္အား ေကာင္းတဲ့ေဆး Oxytocin 2 ml တလံုးထည့္ျပီး သြင္းေပးတယ္။ ၂ဝ၁ဝ ခုႏွစ္၊ ဒီဇဘၤာ ၂၇ ရက္ ည ၁၁ နာရီ ၃ဝ မိနစ္မွာ သူေမြးလိုက္တဲ့ ကေလးက ၅ ေပါင္ ၈ ေအာင္စ ေလးတယ္။ ကေလးေခါင္းက ၃၂ စင္တီမီတာရွိတယ္။ အလွဴေငြ ၅ဝဝ ရူပီး ထည့္သြားလို႔ ေက်းဇူးတင္တယ္။”

ဒီမွတ္တမ္းထဲမွာ ယူနစ္ေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေတြ႔ရပါမယ္။ ေသြးဖိအား ကို mmHg ဆိုတာနဲ႔ မွတ္သားပါတယ္။ mm ဆိုတာ မီလီမီတာ၊ Hg ဆိုတာ (မာက်ဴရီ)။ ေသြးဖိအားတိုင္းကရိယာမွာ မာက်ဴရီ ေခၚတဲ့ ျပဒါးပါျပီး၊ ဖန္ျပြန္ေလးမွာ ေရးမွတ္ ထားတာေတြက မီလီမီတာေတြမို႔ (မီလီမီတာ-မာက်ဴရီ) ဆိုျပီးေရးရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေပါင္ နဲ႔ မဟုတ္ပါ။

ေသြးဖိအား အနည္း-အမ်ားကို BP နဲ႔ တိုင္းရေပမဲ့ ေသြးအား အနည္း-အမ်ားကိုေတာ့ လူကို ၾကည့္လိုက္ရင္ အသားအေရ ျဖဴေဖြးေနတာ ျမင္ရမယ္၊ ေခါင္းမူးတယ္၊ အလုပ္လုပ္ရင္ ေမာတယ္၊ စသျဖင့္ (ကြန္ပလိန္႔) လုပ္မယ္။ ဓါတ္ခြဲခန္းမွာ ေသြးစစ္မွ တိတိက်က် သိရလိမ့္မယ္။ အေျဖထြက္ရင္ Hb (ဟီမိုဂလိုဘင္) ဘယ္ေလာက္ ရွိတယ္ဆိုတာ ပါလာမယ္။
• ေမြးစကေလး = 17-22 gm/dl
• ကေလး = 11-13 gm/dl
• လူၾကီး-ေယာက္်ား = 14-18 gm/dl
• လူၾကီး-မိန္းမ = 12-16 gm/dl

ေနာက္ျပီး လူၾကီးတေယာက္မွာ ေသြးထုတည္ ၅ (၄႕၇) လီတာ ရွိတယ္။ Drip ပုလင္း ၁ဝ ပုလင္းေပါ့။ လူ႔ေသြးဆိုတာ ၾကည့္ရင္ေတာ့ အရည္၊ ေသေသျခာျခာ စစ္ရင္ အရည္ထဲမွာ အခဲေတြလဲ ပါတယ္။ အခဲဆိုတာေတြက ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ နဲ႔ ေသြးမံႈေတြ ျဖစ္တယ္။ အခ်ိဳးအဆက အခဲ ၄၅% နဲ႔ အရည္ ၅၅%။ ေသြးရဲ႕အလုပ္က အာဟာရ နဲ႔ ေအာက္စီဂ်င္ေတြကို သယ္ပို႔ ေပးတာနဲ႔ မလိုတာေတြကို ျပန္စြန္႔တာလဲ လုပ္ပါတယ္။ အပူခ်ိန္ကိုလဲ ထိန္းညွိေပးေသးတယ္။ ေနာက္ျပီး ေရာဂါဘယ ေတြကို တိုက္ထုတ္တာမွာလဲ သူပါေသးတယ္။

“ေတာင္ေပၚ-ေျမျပန္႔၊ တေျမထဲေန-တေရထဲေသာက္၊ တေသြးထဲ-တသားထဲ” ဆိုတာ အင္မတန္ေကာင္းလွတဲ့ ႏိုင္ငံေရး (စလိုဂင္) ျဖစ္ပါတယ္။ ကြာတာေလး ေထာက္ျပရင္ တမ်ိဳး မထင္ၾကပါနဲ႔။ အျမင့္ ေနရသူေတြမွာ ေသြးပိုၾကတယ္။ သူတို႔မွာ ေသြး ၁ လီတာကေန ၁႕၉ လီတာ ပိုရွိၾကတယ္။ ေျပာခဲ့သလို ေအာက္စီဂ်င္ သယ္ပို႔တာ လုပ္ရေတာ့ အထက္ ေရာက္ေလ ေလပါးေလမို႔၊ လိုတာ လုပ္ႏိုင္ေအာင္ ပိုတာ ျဖစ္လာေစပါတယ္။

ႏွလံုးကေန ေသြးေတြကို ညွစ္ထုတ္ေနတာက လက္ထဲမွာ စပရင္ထည့္ျပီး လက္ေမာင္း ၾကြက္သား သန္မာေအာင္ လုပ္ေနသလိုဘဲ။ ညွစ္လိုက္၊ ေလွ်ာ့လုိက္။ မီးသတ္ပိုက္ကေန ေရပန္းသလို မဟုတ္ပါ။ ညွစ္တဲ့အခါ Heart valves အဆို႔ရွင္ေတြ ဖြင့္တာ-ပိတ္တာနဲ႔ ႏွလံုးထဲက ေသြးေတြက Turbulence လိႈင္းေတြလို ျဖစ္ေတာ့ Heart sounds ႏွလံုးခုန္သံဆိုတာ ျဖစ္လာေစတယ္။ ဗိုက္ထဲက ကေလး ႏွလံုးခုန္သံကို Doppler ကရိယာနဲ႔ နားေထာင္ေတာ့ ကိုယ္ဝန္ ၉-၁ဝ ပါတ္ ရွိမွသာ ၾကားႏိုင္ေပမဲ့၊ သေႏၶသား ၅ ပါတ္ကတည္းကေန စခုန္တယ္။ ေသဆံုးတဲ့အထိ မရပ္မနား ခုန္ေနတယ္။

အဲလို ႏွလံုးက ညွစ္ထုတ္တဲ့အခါ ေသြးေတြကေန ေသြးလႊတ္ေၾကာနံရံအေပၚမွာ သက္ေရာက္ေနတဲ့အား ဘယ္ေလာက္ ရွိလဲ တိုင္းတာကို Blood pressure ေသြးဖိအားလို႔ ေခၚလိုက္တယ္။ ေသြးဖိအားဆိုတာ အျမဲေျပာင္းေနတာပါ။ ႏွလံုး တခါ ခုန္တာမွာ ႏွစ္ခါ ေျပာင္းတယ္ ေျပာရမွာဘဲ။ ႏွလံုးညွစ္ခ်ိန္မွာ ရွိတဲ့အားက မ်ားတာေပါ့။ မညွစ္တဲ့ခ်ိန္မွာလဲ နည္းေပမဲ့၊ ဖိအားက ရွိေနတာမို႔ သုညေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အေပၚဂဏန္းေခၚတဲ့ မ်ားတာကို Systolic pressure ေအာက္ဂဏန္း၊ နည္းတာကို Diastolic pressure လို႔ ေခၚတယ္။

Blood pressure ကို သက္ေရာက္ေစတာေတြက အလြန္႔အလြန္ မ်ားတယ္။ ၾကီးတာက စရရင္ ကမာၻ႔ဆြဲအား၊ က်ား-မ၊ အသက္၊ လႈတ္ရွားမႈ၊ စတာေတြ အားလံုးထဲမွာ ေသြးအားနည္းတာနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆိုင္တာေတြက ေသြးအပ်စ္-အက်ဲ နဲ႔ ေသြးထုတည္။

လူတေယာက္ ဘာလို႔ ေသြးအားနည္းရလဲ။ လြယ္လြယ္ေလးေျပာရရင္ ေသြးယို-ေသြးသြန္လို႔ပါ။ (သြားဖံုး၊ ႏွာေခါင္း၊ ဆီးထဲ-ဝမ္းထဲ) ဘယ္ကပါပါ၊ (အနာ-ဒဏ္ရာ၊ မီးဖြါး၊ ကေလးပ်က္၊) ဘာေၾကာင့္ ထြက္ထြက္၊ ေသြးအား နည္းမယ္။ အခု ထြက္ရင္ အခု ေသြးအားနည္းမယ္။ ျဖစ္ေနတာၾကာသူေတြမွာ နာတာရွည္ ေသြးအားနည္းတာ ျဖစ္မယ္။ ဒီလူႏွစ္ဦး မတူၾကဘူး။

“လူေတြဟာ အင္မတန္ ေကာင္းလြန္းတဲ့ စက္ေတြထက္ သာလြန္တယ္။” ကြန္ျပဴတာေတြမွာ Auto ဆိုတာေတြ ရွိတယ္။ Windows automatic updates, Automatically logon the user စသျဖင့္။ ဒါေပမဲ့ လူေတြရဲ႕ (ေအာ္တို) ကို လိုက္မမီပါ။

ဆိုပါစို႔ လူတေယာက္ကေန ေသြး ၂ ပုလင္းစာ၊ ၁ လီတာေလာက္ ယိုထြက္-ကုန္ခမ္းသြားမယ္။ သူ႔မွာ ေနေကာင္းတံုးက ၁ဝ ပုလင္း ရွိခဲ့ေတာ့ ၈ ပုလင္းဘဲ က်န္ေတာ့မွာေပါ့။ ခ်က္ခ်င္း ေသြးဖိအား က်ေတာ့မယ္။ ေျပာခဲ့သလို ကြန္ျပဴတာထက္ ေကာင္းတဲ့ သမမွ်တေနေစေအာင္ စီမံမႈစနစ္ Homeostasis ကေန အရည္ထုထည္ကို ၁ဝ ပုလင္းစာ ျပန္ရွိလာေအာင္ အျပင္းအထံ ၾကိဳးပမ္းေတာ့တယ္။

ေသြးထုထည္ကို သံုးမ်ိဳးကေန အဓိက လုပ္ေပးတယ္။ Cardiac output ႏွလံုးေသြးထုတ္ႏိုင္စြမ္း၊ Blood volume ေသြးထုထည္ နဲ႔ Tissue perfusion တစ္ရွဴးေတြရဲ႕ စိမ့္ထြက္ႏိုင္စြမ္းေတြက သံၾကိဳးကြင္းဆက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေသြးပမာဏ က်သြားရင္ ႏွလံုးကထုတ္ႏိုင္တာ ေလွ်ာ့လို႔ ရင္းစားျပန္ရေအာင္ တစ္ရွဴးထဲက အရည္ေတြကို ထုတ္သံုးတယ္။

အရည္ေတြကို ေသြးထဲ စုပ္ယူလို႔ ထုထည္ေတာ့ ျပည့္ပါရဲ႕ ေသြးနီဥေတြကို အခ်ိန္မီ ထုတ္မေပးႏိုင္ေသးတာမို႔ အခဲကနည္း အရည္က မ်ားလို႔ Haemodilution ေသြးက်ဲတယ္ ဆိုတာ ျဖစ္လာတယ္။ ေရေရာတဲ့ ယမကာ ေသာက္ရသလို အရက္သမား မမူးပါ။ ေသြးအား နည္းသူကေတာ့ မူးလိမ့္မယ္။ အလုပ္ ပံုမွန္မလုပ္ႏိုင္၊ လႈတ္ရွားရင္ ေမာလြယ္မယ္။

ေသြးထုထည္ တိုးလာတာနဲ႔ ေသြးဖိအား လိုက္တက္လာမယ္။ ေသြးဖိအားကို ထိန္းညွိတဲ့ တျခား ရႈတ္ေထြးတဲ့ အစီအမံ ေတြကလဲ လိုက္လုပ္ေပးတယ္။ တခ်ိန္မွာေတာ့ လူနာဟာ BP တိုင္းၾကည့္ရင္ (ေနာ္မယ္လ္) ျဖစ္လာလိမ့္မယ္။ ခက္တာက သူ႔ကိုယ္က ပံုမွန္ မေရာက္ေသးပါ။ ဘာေတြလိုေသးလဲ၊ ဘာေတြ ျဖစ္ကုန္တာလဲ။

ေသြးနီဥရဲ႕ ပင္မ တာဝန္က ေသြးကို သန္႔ေအာင္လုပ္ေပးတာ ျဖစ္တယ္။ အသက္ရွဴတဲ့ထဲက ေအာက္စီဂ်င္ကို ေသြးနီဥမွာ ပါတဲ့ (ဟီမိုဂလိုဘင္) နဲ႔ သြားေပါင္းေပးရတယ္။ လူတေယာက္ရဲ႕ ေသြးတစက္ (၁ စီစီ) ထဲမွာ ေသြးနီဥေပါင္း ၅ သန္း၊ အျဖဴ ၅ ေထာင္ကေန ၁ ေသာင္း၊ ေသြးမံႈ ၂ သိန္းကေန ၃ သိန္းပါတယ္။ ေသြးအရည္ပိုင္း (ပလာစမာ) ထဲမွာ အာဟာရအျပင္ ဓါတ္ဆားေတြလဲ ပါေသးတယ္။ ေသြးအားနည္းေနသူဟာ လူပံုလူပမ္း မပိန္ရင္ေတာင္ ေလးခ်ိန္က ေလွ်ာ့ေနမယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၁၁ ပံု ၁ ပံုက ေသြးေၾကာင့္ ေလးတာျဖစ္တယ္။ ေသြးနီဥထဲက (ဟီမိုဂလိုဘင္) ဆိုတာ သံဓါတ္နဲ႔ လုပ္တာမို႔ ေလးပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင္း ေသြးယိုလို႔ ေသြးအားနည္းေနသူကို ေသြးသြင္းတာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္တယ္။ Drip သြင္းတာဟာ အေရးေပၚသာ ေကာင္းျပီး၊ ေသြးထုထည္ကိုေတာ့ မ်ားလာမွာမို႔ (ပရက္ရွာ) တက္လာေပမဲ့ ေသြးက်ဲေနမယ္။ ေဆး၊ အာဟာရေတြနဲ႔ ကုစားရင္ အခ်ိန္ယူရလိမ့္မယ္။ ၾကားထဲကာလမွာ လူမမာသာ ျဖစ္ေနအံုးမယ္။ ေျခလက္ ေအးစက္ေနမယ္။ မ်က္ႏွာေတြ၊ ႏုတ္ခမ္းေတြ ျဖဴေရာ္ေနမယ္။ Pulse လက္ေကာက္ဝတ္ ေသြးခုန္တာ ျမန္ေနမယ္။ လိုတာ မီေအာင္ ႏွလံုးက ပိုလုပ္ေပးေနရလို႔ပါ။

ေနေကာင္းတံုးကလို ရွိသမွ်ေသြးက တကုိယ္လံုး အႏွံ႔ ညီတူ-မွ်တူ မေဝႏိုင္ဘူး။ စိတ္ဝင္စားဘို႔ ေကာင္းတာက ဗဟိုက်တာ-အေရးပါတာေတြကိုသာ ဦးစားေပးရေတာ့တယ္။ ေျခဖ်ား-လက္ဖ်ား၊ နားရြက္နားေတြထက္ ႏွလံုး၊ ဦးေႏွာက္ ေက်ာက္ကပ္ေတြကို မ်က္ႏွာလိုက္တယ္။ Conflicts of interest “အက်ိဳးစီးပြါး ဝိေရာဓိ ျဖစ္တယ္” ဆိုတာ ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ စီးပြါးေရးမွာသာ ရွိတာ မဟုတ္ပါ။ ဇီဝကမၼေဗဒ မွာလဲ ရွိတာဘဲ။

သံဓါတ္အားေဆး၊ ေဖါလစ္အက္စစ္ ေသာက္ရမယ္။ သံဓါတ္ၾကြယ္တဲ့ အစားေတြ စားရမယ္။ ဗီတာမင္ေတြလဲ လိုမယ္။ နားရအံုးမယ္။ ေကာင္းလာပါလိမ့္မယ္။ ေတာင္ေပၚေတာ့ မတက္နဲ႔အံုး။

Dr. တင့္ေဆြ
၁-၁-၂ဝ၁၁

Read More...

Anemia (အနီးမီးယား) ေခၚ ဒုကၡသည္ေရာဂါတမ်ိဳး

ဒုကၡသည္ကို (ရျဖဴဂ်ီ) လို႔ ေျပာရင္ ပိုနားလည္ၾကတယ္။ အိႏၵိယကို ေရာက္ေနၾကတဲ့ ကုိယ့္ႏိုင္ငံသူ ႏိုင္ငံသားေတြဟာ ဗမာမဟုတ္သူက အမ်ားၾကီး မ်ားလို႔ စကားအသံုးအႏွဳန္း အေတာ္ေရြးရပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ေဆးခန္းေလးကို (ရျဖဴဂ်ီ) ေဆးခန္းလို႔ ေျပာၾကေတာ့ ကိုယ့္လူမ်ိဳးေတြကို ဒုကၡေရာက္ေနသူေတြလို႔ မေျပာခ်င္တာနဲ႔ (ကြန္ျမဴနတီ) ေဆးခန္းလို႔ နာမည္တပ္ပါတယ္။

အေခၚက ဘယ္လိုေခၚေခၚ ဗမာျပည္က (ရျဖဴဂ်ီ) ေတြဟာ တကယ့္ဒုကၡေရာက္သူေတြပါ။ ဒီေတာ့ သူတို႔အဖို႔ ျဖစ္ခါမွ ျဖစ္ေရာ က်န္းမာေရး ဆိုတာ စားစရာ၊ ေနစရာ၊ ဝတ္စရာေတြျပီးမွ စဥ္းစားရမဲ့ကိစၥ ျဖစ္ေနရတယ္။

တကယ္လို႔မ်ား ယမုန္နာေဆးခန္း (ဘေလာ့ခ္) ကို ဖတ္မိၾကရင္ လာသမွ် လူနာေတြထဲမွာ ၆ဝ%ေက်ာ္က အမ်ိဳးသမီးေတြ ျဖစ္ျပီး၊ ကေလးမီးဖြါးသူ ဦးေရကလဲ မနည္းတာ ေတြ႔ၾကမွာပါ။ ကိုယ္ဝန္လာအပ္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးအမ်ားစုဟာ အသားအေရ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ေတြ မ်ားတယ္။ တကယ္ေတာ့ ကိုယ္ဝန္ မေဆာင္သူေတြနဲ႔ ကေလးေတြပါ က်ား-မ မေရြး၊ ျဖဴေရာ္ေရာ္ေတြ ေတြ႕လာရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးအားနဲေရာဂါအေၾကာင္း ေရးလိုက္တာပါ။

လူတိုင္း အသက္ရွဴေနၾကရတယ္။ ရွဴသြင္းလိုက္သည့္ေလထဲက ေအာက္စီဂ်င္ကိုသံုးျပီး ေသြးကို သန္႔ေအာင္ လုပ္ေပးဘို႔ပါ။ ေသြးထဲမွာ ေသြးနီဥ ရွိတယ္။ ေသြးနီဥမွာ ေအာက္စီဂ်င္ကို အသံုးခ်ႏိုင္တဲ့ (ဟီမိုဂလိုဘင္) ဆိုတာမွာ သံဓါတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သံဓါတ္နည္းတာကို ေသြးအားနည္းတယ္လို႔ ေယဘုယ်ေခၚႏိုင္တယ္။ ေသြးစစ္ရင္ (Hb) (ဟီမိုဂလိုဘင္) နည္းေနသည္လို႔ အေျဖထြက္မယ္။ (ဟီမိုဂလိုဘင္)ဟာ ပံုမွန္အားျဖင့္ ကေလးမ်ားမွာ ၁၁ မွ ၁၂၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ၁၁ မွ ၁၂၊ နဲ႔ ေယာက္်ားမ်ားမွာ ၁၃ မွ ၁၄ g/dl ရွိရပါတယ္။

ေသြးအားနည္းေရာဂါက တမ်ိဳးမကရွိတယ္။ ခဏတာေသြးအားနည္းျခင္းနဲ႔ နာတာရွည္ေသြးအားနည္းျခင္း၊ နဲနဲဆိုးျခင္းနဲ႔ မ်ားမ်ားဆိုးျခင္း ဆိုျပီးရွိတယ္။

အသားအေရ ျဖဴဖတ္ျဖဴေရာ္ျဖစ္ေနတာ၊ ေမာပန္းလြယ္တာ၊ ႏွလံုးခုန္ မမွန္ျဖစ္တာ၊ အသက္ရွဴမဝျဖစ္တာ၊ ရင္ပတ္နာတာ၊ ေခါင္းမူးတာ၊ ေျခလက္ ေအးစက္တာ၊ ေခါင္းကိုက္တာ၊ ဒီလကၡဏာေတြ ရွိေနရင္ ေသြးအားနည္းေနျပီလို႔ သိႏိုင္တယ္။

အစားအစာထဲမွာပါတဲ့ သံဓါတ္အျပင္ အျခားဓါတ္ေတြနဲ႔ ပရိုတင္းေတြကို သံုးျပီး (ရိုးတြင္းျခင္ဆီ)က ေသြးနီဥကို ထုတ္ေပးတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အစားအစာထဲမွာ ဒီဓါတ္ေတြနဲသူမ်ား၊ ဒဏ္ရာ၊ ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ေသြးထြက္၊ ေသြးယို၊ ေသြးဆင္းသူမ်ားဟာ ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

လစဥ္ ရာသီေသြးဆင္းေနရတာကိုက ေသြးအားနည္းေစတယ္။ ေနာက္ျပီး ကိုယ္ဝန္ရွိရင္၊ မစားႏိုင္လို႔-မစားတတ္လို႔ အာဟာရနဲသူေတြ၊ အစားအစာ ေရြးလြန္းသူ၊ အရက္ ၾကာၾကာေသာက္သူေတြ၊ Celiac Disease နဲ႔ Crohn's Syndrome ဆိုတဲ့အူေရာဂါေတြရွိရင္၊ အူကို အရွည္ၾကီး ျဖတ္ျပစ္ရသူ၊ နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္၊ အသဲ၊ ကင္ဆာေရာဂါေတြရွိရင္၊ ဓါတုအဆိပ္မိသူေတြဟာ ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ (ရူမတြိဳက္) အဆစ္နာေရာဂါေတြ ေၾကာင့္လည္း ေသြးအားနည္းႏိုင္ပါေသးတယ္။

အမ်ားဆံုးကေတာ့ သံဓါတ္နဲ ေသြးအားနည္းေရာဂါျဖစ္တယ္။ Iron deficiency anemia ျဖစ္ရင္ သံဓါတ္ပါတဲ့ အစားအစာေတြ ေရြးစားရပါမယ္။ အစားအမ်ိဳးအစားေတြကို ခ်င့္ခ်ိန္ႏိုင္ေအာင္ သံဓါတ္ပါတဲ့ ကိန္းဂဏန္းေတြနဲ႔ တြဲမွတ္ႏိုင္ပါတယ္။ အသဲ (၇ဝ)၊ ပဲပုတ္ (၅ဝ)၊ တျခားပဲ (၂ဝ-၂၅)၊ တိုဖူး (၂ဝ)၊ ဟင္းႏုႏြယ္ (၂ဝ)၊ အမဲသား (၁ဝ-၂ဝ)၊ ၾကက္အသား (၆)၊ ေပါင္မံု႔ (၆)၊ ဝက္သား (၄)။

ေသြးအားေကာင္းဘို႔ စားေဆး၊ ေသာက္ေဆး၊ ထိုးေဆးေတြ အလြယ္တကူ ဝယ္ရပါတယ္။ ပံုမွန္ေသြးအားနည္းေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တေယာက္ကို သံဓါတ္ပါ စားေဆး (၃)လၾကာ ေပးသင့္တယ္။ အခ်ိန္ကာလ ၾကာၾကာေပးရ-ေသာက္ရမွာမို႔ ေစ်းခ်ိဳတာ ရွာဝယ္ပါ။ ေသြးအား ေကာင္းေစတဲ့ေဆးေတြကို ေဆးကုမၸဏီေတြက အမ်ိဳးမ်ိဳးထုတ္တယ္။ Iron တမ်ိဳးထဲ၊ Iron နဲ႔ Folic acid တြဲ၊ Vitamin B, C ပါ ေရာထားတာလဲရွိတယ္။ (အရင္က ဗမာျပည္မွာ ျဖဴရာမင္ ဘီစီ)။ Ferrous fumarate ဟာ Ferrous sulphate, Ferrous gluconate တို႔ထက္သာတယ္။ သံဓါတ္ဆိုေတာ့ သံေခ်းနံ႔ရလို တခ်ိဳ႕က မၾကိဳက္ဘူး။ အေပၚက သၾကားအုပ္ေဆး ထုတ္တယ္။ ေဆးမျမိဳတတ္သူေတြအတြက္ ေဆးအရည္ထုတ္တယ္။ တခ်ိဳ႕ၾက သံဓါတ္က ဝမ္းခ်ဳပ္တတ္လို႔ ဝမ္းလြယ္ေအာင္ အစားအစာကို ေသျခာ ေရြးစားသင့္တယ္။ သေဘၤာသီး၊ မန္က်ီးမွည့္ ေဖ်ာ္ရည္၊ ကန္ဇြန္းရြက္၊ ျမန္မာဘယေဆးမ်ားကလည္း အသံုးဝင္လွပါတယ္။

သံဓါတ္ထိုးေဆးဆိုတာ Imferon Iron Dextran Injection ညိဳမဲမဲ ခပ္ျပစ္ျပစ္ျဖစ္တယ္။ ေဆးထိုးရင္ ဂရုစိုက္ ထိုးေပးရတယ္။ လူနာကို အိပ္လ်က္ေနေစျပီး၊ တင္ပါး အသားထူထူေနရာမွာ ခပ္နက္နက္ ၄၅ ဒီဂရီေစာင္းထိုးျပီး ေဆးထိုးအပ္ကို လမ္းေၾကာင္းေျပာင္း ႏုတ္ယူရတယ္။ ေဆးထိုအပ္က သိပ္မက်ဥ္းရ-မတိုရဘူး။ ေဆးထိုးျပီး မေခ်ရဘူး။ အမဲကြက္ျဖစ္ေနမွာစိုးလို႔။ Drip ပုလင္းထဲ ေဆးထည့္ သြင္းတာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ေဆးမထိုးခင္ ေဆးတည့္-မတည့္လဲ စမ္းရပါမယ္။ တခ်ိဳ႕က မတည့္ဘူး။

သံဓါတ္အျပင္ (ေဖါလစ္အက္စစ္) Folic acid ေခၚ Folate ေခၚ Vitamin B 9 နဲတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါဆိုတာ ရွိတယ္။ သာမန္အခ်ိန္မွာ 400 mcg ႏို႔တိုက္ေနရင္ 500 mcg ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ 600 mcg ေန႔စဥ္ လိုအပ္ပါတယ္။ Folic acid ပါတဲ့ အစား အစာေတြကေတာ့ ပဲအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ လိမ္ေမာ္သီး၊ စပ်စ္သီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ နာနတ္သီး၊ သေဘၤာသီး၊ စပ်စ္သီး၊ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ နာနတ္သီး၊ ပဲႏို႔၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ မံုညင္း၊ မံုလာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ အာလူး၊ ၾကက္သြန္နီပင္စတဲ့ အသီးအရြက္စိမ္းမ်ား၊ အေစ့အဆံမ်ား၊ ေနၾကာေစ့၊ ေျမပဲ၊ အသဲ-အျမစ္၊ နံံနက္စာအျဖစ္ စားေလ့ရွိတဲ့ ေကာက္ႏွံ-ေျပာင္း-ေျပာင္းဖူးထြက္ အစာမ်ား၊ ေပါင္မံု႔၊ ဂ်ံဳမွံဳ႕၊ ေခါက္ဆြဲ၊ ဆန္ေတြျဖစ္တယ္။ Folic acid ဟာ Spina bifida နဲ႔ Anencephaly ေခၚ ေမြးရာပါ ဦးေႏွာက္-အာရံုေၾကာေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။

ေနာက္တမ်ိဳးက ဗီတာမင္ ဘီ-၁၂ နဲတဲ့ေသြးအားနဲေရာဂါပါ။ တေန႔ကို 7 mcg လိုအပ္ပါတယ္။ နဲေနရင္ Injection Vitamin 12 ထိုးေပးရမယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ထိုးေဆးက ပန္းေရာင္ ျဖစ္တယ္။ ရာသက္ပန္ထိုးေပးရမွာလဲရွိတယ္။ B-12 ဟာ ေသြး အတြက္သာမက အာရံုေၾကာအတြက္လည္း အသံုးဝင္တယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၂ မ်ားတဲ့ အစားအစာေတြကေတာ့ ခရု၊ အသဲ၊ ေကာက္ႏွံမ်ား (မနက္စာအျဖစ္စားတဲ့အစာေတြ)၊ ငါး၊ အမဲသား၊ (ေရာဂတ္) ဒိန္ခ်င္၊ ႏြားႏို႔၊ ဥ၊ ၾကက္သားတို႔ ျဖစ္တယ္။

ဆရာဝန္ေပါက္စေတြကို ဝါရင့္ေတြက သင္ေပးသလို လူနာေတြက ဆရာဝန္ကို သင္ေပးတာလဲရွိတယ္။ ေဆးထိုးတဲ့အခါ ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စုကို ထိုးရင္ နာတယ္။ ဘီ ၁၂ ကို ထိုးရင္ မနာဘူး။ တခ်ိဳ႕လူနာက ေဆးထိုးတာ မနာမွ ဒီဆရာဝန္ လက္ေကာင္းတယ္လို႔ သတ္မွတ္သလို၊ တခ်ိဳ႕ၾက ေဆးက နာလဲမနာဘူး၊ စြမ္းပံုမရဘူးလို႔ ေျပာသူလဲရွိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ (ဂ်ီပီ)ေကာင္းခ်င္ရင္ လူနာ့ အထာ သိဘို႔လိုတယ္။

လူတေယာက္မွာ အစဥ္အျမဲ ေသြးနီဥ စုစုေပါင္း ၂႕၅ ထြီလီယန္ ရွိေနတယ္။ စကၠန္႔တိုင္း ေသြးနီဥအသစ္ေပါင္း ၁႕၅ မီလီယန္ ကို ရိုးတြင္းျခင္ဆီက ထုတ္ေပးေနပါတယ္။

Bone marrow (ရိုးတြင္းျခင္ဆီ) မေကာင္းသူေတြမွာ Aplastic anemia နဲ႔ ကင္ဆာႏွင့္တူတဲ့ Leukemia (လူကီးမီးယား) ေသြးအားနည္းေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Aplastic anemia ဆိုရင္ ေသြးသြင္းေပးရတယ္။ bone marrow transplant ေခၚ ရိုးတြင္းျခင္ဆီ အစားထိုးေပးရတယ္။ ဆိုးဝါးတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြျဖစ္လို႔ ဝတၳဳေတြ၊ ရုပ္ရွင္ေတြမွာ ဇာတ္လိုက္ကို ဒီေရာဂါရွိတယ္လုပ္ျပီး ေသခိုင္းတတ္တယ္ မဟုတ္လား။

အခ်ိဳ႕ေဆးဝါးေတြေၾကာင့္ျဖစ္ရတဲ့ Hemolytic anemia ဆိုရင္ ေပးေနတဲ့ေဆးဝါးေတြကို ဆန္းစစ္ျပီး ရပ္သင့္ရင္ ရပ္ပစ္ရမယ္။ (စတီရြိဳက္) ေဆး လိုခ်င္လိုပါမယ္။ Spleen (ေဘလံုး) ထုတ္ခ်င္ ထုတ္ေပးရမယ္။

Autoimmune disorders ေခၚ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ပ်က္စီးေစတဲ့ ခံႏိုင္ရည္စနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာဆိုရင္ Immune-suppressing medications ေဆးေတြ ေပးရတယ္။

Sickle cell anemia, Thalassemia, Diamond Blackfan anemia, Fanconi anemia တို႔ကေတာ့ မ်ိဳးလိုက္ ရိုးလိုက္ ျဖစ္တယ္။ Sickle cell anemia လူနာအတြက္ ေအာက္စီဂ်င္ေပးဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။

အိပ္ေပါက္နဲ႔ ဖါးေကာက္သလို မျဖစ္ေအာင္ ေသြးအားနည္းတာဟာ ေသြးဆင္း-ေသြးထြက္မ်ားေနလို႔ျဖစ္ရင္ အေၾကာင္းရင္းကိုလည္း ကုသေပးရပါမယ္။ လိပ္ေခါင္းကေသြးယိုတာ၊ ရာသီဆင္းမ်ားတာ၊ သြားဖံုး-ႏွာေခါင္းက ေသြးယိုတာေတြေျပာတာပါ။ အစာလမ္းကေန မသိမသာ ေသြးယိုဖန္မ်ားျပီး၊ ရက္ေတြ၊ လေတြၾကာမွ ေသြးအား အလြန္ နည္းေနတာမ်ိဳး ျဖစ္တတ္တယ္။ ဝမ္းသြားတဲ့အထဲပါတဲ့ ေသြးကို မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ႏိုင္လို႔ ဝမ္းစစ္မွ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ငွက္ဖ်ားေၾကာင့္ ေသြးအားနည္းသူေတြ မနဲမေနာရွိတယ္။

ေသြးအားနည္းေရာဂါေၾကာင့္ ေနာက္ဆက္တြဲေရာဂါေတြ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အားအင္ကုန္ခမ္း ေမာပမ္းလြယ္မယ္၊ ႏွလံုးက ပိုျပီးခုန္ရလို႔ Arrhythmia ႏွလံုးခုန္မမွန္ေရာဂါ ျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ congestive heart failure ႏွလံုးအရြယ္ၾကီးလာႏိုင္တယ္။ ေသြးဖိအားက်ျပီး အသက္ဆံုးသြားႏိုင္တယ္။

Anemia ေသြးအားနဲတာနဲ႔ Blood Pressure (ပရက္ရွာ) နဲတာ မတူတာကို ခြဲသိထားေစခ်င္တယ္။ ခုခ်က္ခ်င္းၾကီး ေသြးယုိ-ေသြးဆင္းသူကို ေသြးဖိအားေခၚတဲ့ (ပရက္ရွာ) တိုင္းရင္ေတာ့ နဲေနတာကို ေတြ႕ရမယ္။ ရက္ၾကာၾကာ ေသြးအား နဲေနသူကို (ပရက္ရွာ) တိုင္းရင္ ပံုမွန္ျဖစ္ေနမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ BP ေကာင္းေပမဲ့ ေသြးအားနဲည္းေနႏိုင္တယ္။ ဘာ့လို႔လဲဆိုေတာ့ ေသြးဖိအားဆိုတာ ေသြးထုထည္နဲ႔ ဆိုင္တာ။ လူတိုင္း ေသြးထုတည္ ၅ လီတာ အျမဲရွိေနတာ။ ရက္ရွည္ ေသြးအားနဲသူေတြလဲ ၅ လီတာေပမဲ့ ေသြးက က်ဲေနလို႔ ေရေရာထားတဲ့ေဆးတို႔၊ အရက္တို႔လို အာနိသင္နဲေနရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကာလရွည္ၾကာ ေသြးအားနဲေနသူကို ေသြးမသြင္းဘဲ၊ တျခား D5, NS, DNS, RL သြင္းေဆးေတြ သြင္းေပးတာ အေၾကာင္းမထူးဘူး။ ဆီးပိုသြားတာဘဲရွိမယ္။

Blood Transfusion ေသြးသြင္းကုသျခင္းဟာ အေရးေပၚနဲ႔ ဆိုးဝါးတဲ့ ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြအတြက္ အသက္ကို ကယ္ႏိုင္တယ္။ ေသြးနီဥဆိုတာ ရက္ ၉ဝ-၁၂ဝ သာ အသက္ရွည္ျပီး အသစ္ထပ္ထပ္ ျဖစ္ေနၾကတာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးလွဴရွင္တဦးဟာ ရက္ ၁၂ဝ ဒါမွမဟုတ္ ၄ လတခါ (ေသြးလွဴဘဏ္က လက္ခံရင္) စိတ္ခ်လက္ခ် လွဴႏိုင္ပါတယ္။

ေသြးအားနည္းေရာဂါကို ပညာေတာ့ ေပးႏိုင္ပါရဲ႕၊ (ရျဖဴဂ်ီ) လူနာေတြက အာဟာရလဲ စံုေအာင္မစားႏိုင္၊ ေဆးလဲအျပင္က မဝယ္ႏိုင္ၾကပါ။ ေဆးခန္းကေနလဲ တခါလာမွ ၂ ရက္စာကေန ၅ ရက္စာထက္ ပိုမေပးႏိုင္ပါ။ စားႏိုင္-ေသာက္ႏိုင္-ဝယ္ႏိုင္တဲ့ဘဝကို ျမန္ျမန္ၾကီး ေရာက္ၾကပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၇-၇-ဝ၉

Read More...

Friday, May 18, 2012

Dermaroller မ်က္ႏွာကို လွေအာင္ လုပ္တဲ့ကရိယာ

May 18, 2012 8:03 AM
ကြ်န္မ Roll on သံုးတာနဲ႔ပက္သက္ ျပီးေတာ့ နဲနဲေမးခ်င္ပါတယ္။ ကြ်န္မ ၇ တန္း အရြယ္ကေန သံုးလာတာ ခုဆို တတိယနွစ္ ရွိပါျပီ။ ခု ခ်ဳိင္းမွာ အက်ိတ္လံုးေလး ေတြ႔လို႔ ေတြ႔ျပီး နာပါတယ္။ အဲ့ဒါဘာေၾကာင့္လဲ။ ဂ်ိဳင္းလိမ္းဆီေတြ သံုးလို႔လား။ အႏၱရယ္ျဖစ္နုိင္လား။ ေက်းဇူးျပဳ၍ ေျဖေပးပါအံုးေနာ္။

18 Sep 11, 23:52
I would like to know about antibiotics. Which antibiotics cream is suitable for face? I plan to use derma roller on my face. After derma roller, I have to use antibiotics cream. Before derma roller. Can I use 70% alcohol to clean my face? Please suggest me antibiotics cream which suitable for face. Please suggest me antibiotic cream which is suitable for face.

Dermaroller ကို Derma Roller, Scientia Derma Roller လဲေခၚတယ္။ ဆိုတာ မ်က္ႏွာမွာ ကရိယာသံုးတဲ့ ေဆးကုသနည္းတခုပါ။ Collagen (ကိုလာဂ်င္) ကိုႏိုးဆြေပးျပီး၊ Elastin (အလက္စတင္း) ထြက္ေစအာင္လုပ္ဘို႔ ရည္ရြယ္တာျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ား-မိန္မ သံုးလို႔ရတယ္။ ၁၉၉၅ ကတည္းက သံုးခဲ့တာပါ။

ထုတ္လုပ္ေရာင္းခ်သူေတြရဲ႕ ေၾကာ္ညာမွာေတာ့ အေတာ္ဆြဲေဆာင္မႈျဖစ္ေအာင္ ဘာေတြအတြက္သံုးႏိုင္သလဲဆိုတာေတြ ဖတ္ရပါမယ္။

Scar Removal အမာရြတ္၊ Acne scar removal ဝက္ျခံအမာရြတ္၊ Stretch Mark အေရးအေၾကာင္း၊ Anti Ageing အိုလို႔ျဖစ္လာတဲ့ အစဥ္းေၾကာင္း၊ Anti Wrinkle အေၾကာတြန္႔တာ၊ Cellulite Treatment (ဆဲလူလိုက္)၊ Hair Restoration အေမႊးျပန္ေပါက္ေအာင္၊ Hyper Pigmentation Treatment အမွတ္ေပ်ာက္ေအာင္ ေတြပါတယ္။ transdermal drug delivery အေရျပားထဲ ေဆးေပး ကုသရာမွာလဲ သံုးပါသတဲ့။

အမ်ားဆံုးသံု ကရိယာမွာ Fine microneedles ေသးငယ္လွတဲ့ အပ္ေခ်ာင္းေလးေတြ ၁၉၂ ေခ်ာင္းကို ၈ တန္း တပ္ထားတယ္။ 0.5-1.5 mm ရွည္ျပီး၊ 0.1 mm အခ်င္းရွိၾကတယ္။

ဒီကရိယာကို Stratum corneum မ်က္ႏွာျပင္မွာ လိမ့္လိုက္ေတာ Microconduits အလြန္မတန္ ေသးငယ္လွတဲ့ အေပါက္ကေလးေတြ ျဖစ္ေစမယ္။ အေရျပားရဲ႕ Epidermis (အပီထားမစ္) အလႊာကို မပ်က္စီးေစဘူး။ ၁၅-၂ဝ ၾကိမ္လုပ္တဲ့အခါ တစ္စင္တီမီတာကြက္တခုမွာ 250 holes/ cm2 အေပါက္ေလးေတြ ျဖစ္လာေစတယ္။ Growth factors လို႔ေခၚတဲ့ အသစ္ၾကီးထြားျခင္းမွာ အေရးပါတဲ့ Collagen သဘာဝ (ကိုလာဂ်င္) ကို ထြက္လာေစမယ္။ Elastin (အလတ္စ္တင္) ဆိုတာလဲ Papillary dermis အလႊာမွာ ျဖစ္လာေစမယ္။ Capillaries (ကပယ္လရီ) ေသြးေၾကာမွ်င္ေလးေတြပါ အသစ္ျဖစ္လာမယ္။

မလုပ္ခင္မွာ Topical anesthesia ထံုေဆးကို ၄၅ မိနစ္၊ တနာရီေလာက္ ၾကိဳတင္လိမ္းေပးရတယ္။ လွိမ့္တဲ့အခါ Horizontal, Vertical, and Oblique directions အရပ္မ်က္ႏွာ အမ်ိဳးမ်ိဳးလုပ္တယ္။ Pin-point bleeding ေသြးနဲနဲေလး အပ္ဖ်ားကထြက္သလို ထြက္မယ္။ ျပီးရင္ Saline pads ဆားရည္ဝတ္နဲ႔ အုပ္ထားရတယ္။ အားလံုးေပါင္း ၁၅-၂ဝ မိနစ္သာၾကာတယ္။ လိုေသးရင္ ထပ္လုပ္မယ္။ ၆ ပါတ္ေလာက္ အနည္းဆံုး တားထားရတယ္။ အဲလို စုစုေပါင္း ၃-၄ ၾကိမ္လုပ္ရတာလဲ ရွိတယ္။

လုပ္ျပီးတိုင္း Erythema ဆိုတဲ့ နီ-ေဖါင္းေနတာ ၂-၃ ရက္ေတာ့ ျဖစ္ေနမယ္။ Local antibiotic creams လိမ္းရတဲ့ ပဋိဇီဝေဆး တပါတ္ေလာက္ လိမ္းခိုင္းတယ္။

ဝက္ျခံအတြက္ ကုသတာမွာ Microneedling with dermaroller နည္းနဲ႔အတူ Subcision, Chemical peels, Microdermabrasion နဲ႔ Fractional resurfacing ဆိုတဲ့ နည္းေတြနဲ႔ပါ တြဲႏိုင္ေသးတယ္။

Antibiotics Used to Treat Acne ဝက္ျခံအတြက္ ပဋိဇီဝ စားေဆးေတြကေတာ့ Tetracycline, Erythromycin, Minocycline, Doxycycline နဲ႔ Clindamycin ေတြျဖစ္တယ္။

Topical Antibiotics ပဋိဇီဝ လိမ္းေဆးေတြကေတာ့ Topical Metronidazole (1%), Metronidazole gel (.75%), Erythromycin (Topical), Erymax®, Erygel®, A/T/S®, Staticin®, Erycette®, Ery-Sol®, Erythra-Derm®, T-Stat® နဲ႔ Eryderm® ေတြ ျဖစ္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂ဝ-၉-၂ဝ၁၁

Read More...

Monday, May 14, 2012

Contraception and Fertility တားေဆး-တားနည္း ျဖတ္ျပီးသည့္ေနာက္

1. Mon, May 14, 2012 at 1:49 PM ကိုယ္၀န္တားေဆးကို ၾကာရွည္စြာထိုးျခင္းေၾကာင့္ ကေလးလိုခ်င္ေသာအခါတြင္ တားေဆး၏ ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ အခက္အခဲရွိပါသလား။ ကေလးရႏိုင္ေျခနည္း ပါသလား။ တားေဆးအား အခ်ိန္ဘယ္ေလာက္ထိသာ သ့ုးစြဲရန္သင့္ပါသလဲ သိခ်င္ပါတယ္။

2. Date: 2012/2/15
ကြ်န္မက လက္ထပ္ဖို႔စီစဥ္ထားသူပါရွင့္။ လက္ထပ္ျပီး ၆ လေလာက္ အနည္းဆံုး အခ်ိန္ယူျပီးမွ ကေလးယူခ်င္ပါတယ္။ အဲဒါ လက္မထပ္ခင္မွာ ကေလး ခ်က္ခ်င္းမရေအာင္ ဘယ္လိုနည္းလမ္းေတြနဲ႔အဆင္ေျပမလဲ အၾကံေတာင္းခ်င္လို႔ပါ။ ရက္ေရွာင္တဲ့နည္းကလည္း ကြ်န္မက ရာသီရက္ မမွန္တတ္လို႔ပါ။ လတိုင္း တလ နွင့္ တလ ရက္လံုးဝမတူပါ။ ေနာက္သို႔ ၂ ရက္ ၃ ရက္မွ တပတ္အထိ ေနာက္ဆုတ္တတ္ပါတယ္။ ရာသီရက္ကေတာ့ ရက္ ၂ဝ ေက်ာ္ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ရာသီၾကာခ်ိန္က ၂ ရက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ၃ လခံေဆးထိုးရင္ ရပ္လိုက္တာနဲ႔ ကေလးမရျဖစ္မွာလဲ စိုးပါတယ္။ တခ်ိဳ႔က ေဆးရပ္ျပီး နွစ္အပိုင္းအျခား ၾကာတဲ့အထိ ကေလးမရတတ္ဘူးေျပာလို႔ စိတ္ပူတာလဲပါပါတယ္ရွင့္။ ေဆးထိုး ေဆးေသာက္ျခင္းကို ကြ်န္မခ်စ္သူက မလုပ္ေစလိုပါ။ ဘယ္နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ရမွာပါလဲရွင့္။ ေဆးေတြရဲ႕ Side effect ေၾကာင့္ ေရာဂါေတြျဖစ္မွာကိုလည္း ေၾကာက္လို႔ပါ။ အေမကလည္း ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ဖူးတာေၾကာင့္ပါ။ IUD ကလည္း လိင္အေတြ႔အၾကံဳ မရိွဘူးသူနဲ႔အဆင္ မေျပဘူးသိမွတ္သားရပါတယ္ရွင့္။ Condon ကို သံုးဖို႔ရာလည္း ခ်စ္သူကို ေျပာမရမွာ စိုးမိပါတယ္။ လက္ေမာင္းေအာက္ ထည့္ပစၥည္းကလည္း နွစ္အၾကာၾကီး သားဆက္ျခားခ်င္သူေတြမွ လုပ္တာ ပိုေကာင္းမယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလားရွင့္။ Side effect အနဲဆံုးနဲ႔ ကိုယ္လိုခ်င္တဲ့အခ်ိန္မွာ ကေလးျပန္ရဖို႔အလြယ္ဆံုးကို အၾကံေပးေစလိုပါတယ္ရွင့္။ ကြ်န္မကိုယ္တိုင္ ဘယ္နည္းလမ္းကို ေရြးခ်ယ္ရမလဲ တကယ္ကို အခက္ေတြ႔ေနလို႔ပါ။

(၁) ကိုယ္ဝန္တား ၃ လခံ Depo-Provera ေဆးထိုးခဲ့သူေတြကို ေလ့လာတဲ့အခါ ပံုမွန္ျပန္ေရာက္ေအာင္ ၃ လကေန ၆ လအထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ ပံုမွန္ဆိုတာ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္တာကို ဆိုလိုတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ၁၂ လကေန ၁၈ လအထိလဲ အခ်ိန္ ယူႏိုင္တယ္။

(၂) ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထည့္ထားရတဲ့ Contraceptive implant ေဆးေခ်ာင္း ထည့္ထားသူေတြ ေဆးကို ျပန္ထုတ္ျပီးေနာက္ ၁ လ ေစာင့္ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။

(၃) ကိုယ္ဝန္တား သားအိမ္ထဲထည့္ထားရတဲ့ IUCD ပစၥည္းျပန္ထုတ္ရင္ ခ်က္ခ်င္း ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္တယ္။ သူက မ-မ်ိဳးဥ ထြက္တာကို တားမေပးခဲ့ဘူး။ ဒီလို IUCD/IUD ထည့္တာက ေမးတဲ့သူထင္တာနဲ႔ နည္းနည္း ဆင္ပါတယ္။ ထည့္မယ္ ဆိုရင္ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲကို Sims Speculum (Vaginal Retractor) ကရိယာတခု သံုးရတယ္။ တကယ္လို႔ Cervix သားအိမ္ဝကလည္း က်ဥ္းေနရင္ သားအိမ္ဝကို ကိုယ္တြယ္ဘို႔ရာ Vulsellum Forceps ဆိုတာနဲ႔ ညွပ္ထားဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ကေလး မေမြးဘူးသူေတြ အတြက္ ရုပ္ပိုင္းေရာ စိတ္ပိုင္းပါ အဆင္သင့္မျဖစ္ေသးသလို ေနတတ္တယ္။ လူတိုင္းေတာ့ မဟုတ္ပါ။ အေျခအေနကို သိထားျပီး၊ ဆရာဝန္ကေန အေသအျခာ လုပ္ေပးရင္ ျဖစ္ပါတယ္။ ကရိယာ အရြယ္အစား အငယ္စားေတြ ရွိတယ္။ လိုမယ္ထင္ရင္ ထံုေဆး-အိပ္ေဆး ေပးႏိုင္ပါတယ္။ အပ်ိဳစစ္ေတြအတြက္ေတာ့ ခက္ခဲတာ မွန္ပါတယ္။

(၄) ကိုယ္ဝန္တား ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါ Oral Contraceptives စားေဆး သံုးစြဲထားတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ေဆးျဖတ္ျပီးေနာက္ ကေလးရႏိုင္ေျခနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေလ့လာမႈေတြ အမ်ားၾကီးလုပ္ထားတယ္။ University of Dusseldorf ဂ်ာမန္ တကၠသိုလ္က အေျဖထုတ္တာကေတာ့ ေဆးျဖတ္ျပီးျပီးခ်င္း ပဌမလေတြမွာ မ-မ်ိဳးဥျပန္ထြက္လာႏိုင္သူ ၅၇႕၉% ရွိတယ္။ ၁ဝ႕၂၄% မွာ အဲလိုမထြက္ဘူး။ အတူတူ စမ္းသပ္ခဲ့တဲ့ ေဆးမေသာက္သူထဲက ၃႕၄၄% မွာလဲ မထြက္ဘူး။ တားေဆးေသာက္ျပီး ျဖတ္လိုက္သူေတြမွာ ေနာက္ပိုင္း ရာသီစက္ဝန္း ပိုရွည္တတ္တယ္။ အရင္လိုျပန္ျဖစ္ဘို႔ ၉ လအထိ ၾကာႏိုင္တယ္။

တားေဆး ေသာက္သူေတြထဲမွာ တခါမွ ကေလးမယူေသးသူနဲ႔ အရင္ကေလးရွိဘူးသူ၊ ေနာက္ျပီး အသက္ေတြက မတူၾကဘူး။ ကေလးရဘူးသူေတြ နဂိုအေနျပန္ေရာက္ဘို႔ သူမ်ားထက္ ေစာႏိုင္တယ္။ ကေလးလဲမယူဘူးေသး၊ အသက္လဲ ၃ဝ-၃၅ ႏွစ္ဆိုသူေတြက ရင္းစားျပန္ရဘို႔ သူမ်ားေတြထက္ ၾကာႏိုင္တယ္။

WebMD Health News ၂၇-၉-၂ဝဝ၂ သတင္းတပုဒ္မွာ တားေဆး ၾကာၾကာေသာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ ေဆး ျဖတ္လိုက္ရင္ သူမ်ားေတြထက္ ကေလးျပန္ရတာ ပိုေတာင္မွ လြယ္ၾကေသးတယ္လို႔ ပါခဲ့တယ္။ သုေတသန လုပ္သူေတြက အဂၤလန္မွာ ၁၉၉ဝ ေက်ာ္ကာလေတြတံုးက ကေလးရခ်င္ေနသူေပါင္း ၈၅ဝဝ ကို ေလ့လာခဲ့တာျဖစ္တယ္။ တားေဆး ၅ ႏွစ္ၾကာေသာက္ခဲ့သူေတြထဲက ၇၅႕၄% ဟာ ေနာက္ ၆ လအတြင္း ကိုယ္ဝန္ ျပန္ေဆာင္ၾကတယ္။ တားေဆးမေသာက္သူေတြထဲက ၇ဝ႕၅% ကသာ အဲလိုျဖစ္တယ္။ ေနာက္ တႏွစ္အထိ ေစာင့္ရတဲ့ ကိန္းဂဏန္းမွာလဲ အတူတူျဖစ္ေနျပန္တယ္။ ေဆးေသာက္ခဲ့သူ ၈၉႕၅% က ကေလးရျပီး၊ တားေဆးမေသာက္ခဲ့သူေတြထဲက ၈၅႕၄% သာ ကေလးရလာၾကတယ္။

• Birth control pills cause infertility တားေဆးက ကေလးမရေစႏိုင္ေတာ့ဘူးဆိုတာ Myth ယံုတမ္းစကားသာ ျဖစ္တယ္။
• တကယ္တန္းေျပာရရင္ ကေလးမရေသးသူေတြကို ေဆးကုေပးရာမွာပါ သံုးရတဲ့ေဆးလည္း ျဖစ္ပါတယ္။ အျပင္မွာ သေႏၶတည္ေပးနည္း IVF ကို ေရြးရေတာ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကို ဒီနည္းမလုပ္ခင္မွာ ရာသီမွန္ေအာင္ ကိုယ္ဝန္တား စားေဆး အရင္ေပးရတတ္တယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္ေဆး Clomid (Clomiphene citrate) နဲ႔ မတိုးခ်င္တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြကိုလဲ တားေဆးတလေပးမွ ပိုအဆင္ေျပာတာေတြ႔ရတယ္။
• တားေဆးကို ငယ္ငယ္ရြယ္ရြယ္နဲ႔ ေသာက္သူေတြလဲရွိတယ္။ သူတို႔က တားေဆးျဖတ္လိုက္တဲ့အခါ ရာသီ မမွန္တာျဖစ္ရင္ တားေဆးကိုအျပစ္တင္တာ မမွန္ပါ။ တားေဆးမေသာက္ခင္ကတည္းက ဒီမိန္းကေလးက ငယ္ေသးေတာ့ ရာသီမမွန္ခဲ့ေသးတာမို႔ ျဖစ္ရတာပါ။
• အတူတူဘဲ အသက္အေတာ္ၾကီးလာမွ တားေဆးေသာက္ရင္လဲ အသက္ၾကီးျခင္းဟာ ရာသီမမွန္တာကို ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တာသတိထားရမယ္။
• တားေဆးကို ဘယ္ေလာက္ၾကာၾကာေသာက္ခဲ့တာနဲ႔ ကေလးရႏိုင္ေျချပန္ရွိလာတာ အခ်ိန္ပိုင္းအရ ဆက္စပ္မႈ မရွိပါ။ တခ်ိဳ႕ဆိုရင္ တားေဆးအၾကာၾကီးေသာက္ျပီး ျဖတ္လိုက္တာနဲ႔ ကိုယ္ဝန္တန္းရလို႔ အံ့ၾသၾကတယ္။

ေသျခာတာကေတာ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆး၊ တားနည္းေတြေၾကာင့္ Permanent sterility ကေလးမရေတာ့တာ မျဖစ္ႏိုင္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၆-၂-၂ဝ၁၂

Read More...

Birth Control How Decide ကိုယ္ဝန္ တားနည္း-တားေဆး ဘယ္လိုေရြးမလဲ

1. Birth Control Pill ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးမ်ား
2. Birth Control Shot ထိုးေဆး
3. IUD သားအိမ္ထဲ ပစၥည္းထည့္နည္း
4. Birth Control Implant ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထားရတဲ့ ေဆးေခ်ာင္း
5. Birth Control Patch ကိုယ္ဝန္တား ေဆးကပ္ခြါ
6. Male Condom ေယာက္်ားသံုး (ကြန္ဒြမ္)
7. Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္)
8. Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲထည့္ရတဲ့ ကြင္း
9. Cervical Cap သားအိမ္ဝ အပိတ္
10. Diaphragm သားအိမ္ဝ အဖံုး
11. Birth Control Sponge သုက္ပိုးသတ္ ေဆးျမွဳပ္
12. Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆး
13. Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြးနည္း
14. Vasectomy ေယာက္်ား သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
15. Tubal Ligation အမ်ိဳးသမီး သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
16. Tubal Implants သားအိမ္ျပြန္ထဲ ကိရိယာထည့္နည္း

IUD သားအိမ္ထဲ ပစၥည္းထည့္နည္း
• IUD ဆိုတာ T-shaped plastic (တီ) ပံု သဏၭာန္ (ပလပ္စတစ္) ပစၥည္းေလးျဖစ္တယ္။
• Copper IUD, ParaGard ေတြကို ၃-၅-၁ဝ-၁၂ ႏွစ္အထိ ထည့္ထားႏိုင္တယ္။
• ေဟာ္မုန္းပါတဲ့ Mirena က ၅ ႏွစ္တခါ လဲေပးရတယ္။

Birth Control Implant ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ထားရတဲ့ ေဆးေခ်ာင္း
• Implanon ဆိုတာ မီးျခစ္ဆံေလာက္သာရွိတယ္။
• ကိုယ္ဝန္တား Depo-Provera ထိုးေဆးလိုဘဲ ေဟာ္မုန္းကို ထုတ္ေပးေနမယ္။
• ၃ ႏွစ္အထိထားႏိုင္တယ္။

Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲထည့္ရတဲ့ ကြင္း
• NuvaRing (ပလပ္စတစ္) အေျပားစား ကြင္းဝိုင္းေလးျဖစ္တယ္။
• Pill ေသာက္ေဆး နဲ႔ Patch ေဆးကပ္ခြါေတြလို ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေနမယ္။
• တလတခါ လဲေပးရမယ္။

Birth Control Patch ကိုယ္ဝန္တား ေဆးကပ္ခြါ
• Ortho Evra patch ေဆးကပ္ခြါကို ၾကိဳက္တဲ့ေနရာ အေရျပားမွာ ကပ္ထားႏိုင္တယ္။
• တလ (၄ ပါတ္) မွာ ၃ ပါတ္ကုိ ကပ္ထားျပီး ၁ ပါတ္ နားထားရတယ္။
• Birth control pill ေသာက္ေဆးေတြလို ေဟာ္မုန္းထုတ္ေပးေနမယ္။

Cervical Cap သားအိမ္ဝအပိတ္
• Diaphragm နဲ႔ သေဘာတူျပီး ေသးငယ္တယ္။
• FemCap ကို (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲကေန အတြင္းနက္နက္မွာရွိတဲ့ သားအိမ္ဝကို ဖံုး-ပိတ္ေပးထားရတယ္။
• Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပါ ေရာသံုးသင့္တယ္။

Diaphragm သားအိမ္ဝအဖံုး
• Rubber dome ရာဘာနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ ခပ္ခံုးခံုးေလးျဖစ္တယ္။
• Cervix သားအိမ္ဝကို ဆက္ဆံမႈ မျပဳခင္ဖံုးထားေပးရတယ္။
• Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆးနဲ႔ပါ ေရာသံုးသင့္တယ္။

Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္)
• Thin plastic pouch (ပလပ္စတစ္) ပါးပါးေလးနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အိတ္ငယ္ေလးျဖစ္တယ္။
• Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲမွာ အလိုက္သင့္ထည့္ထားရတယ္။
• လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ၈ နာရီကတည္းက ထည့္ထားႏိုင္တယ္။

Birth Control Sponge သုက္ပိုးသတ္ ေဆးျမွဳပ္
• Today Sponge ထဲမွာ spermicide foam သုက္ပိုးသတ္ေဆးပါတယ္။
• 24 hours before sex လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ၂၄ နာရီကတည္းက ထည့္ထားႏိုင္တယ္။
Spermicide သုက္ပိုးသတ္ေဆး
• Spermicide foam အျမွဳပ္၊ Jelly (ဂ်ယ္လီ)၊ Cream (ခရင္မ္) နဲ႔ Film (ဖလင္) သုက္ပိုးသတ္ေဆးေတြ ရွိတယ္။
• (ဗဂ်ိဳင္းနား) ထဲမွာ လိင္ဆက္ဆံမႈမျပဳခင္ ထည့္-လိမ္း-သုတ္ထားရတယ္။
• တခ်ိဳ႕အမ်ိဳးအစားကို မတိုင္ခင္ ၃ဝ မိနစ္ၾကိဳတင္သံုးရတယ္။ တခ်ိဳ႕က အဲေလာက္ေစာင့္ဘို႔မလိုဘူး။

Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာေရြးနည္း
• Calendar ျပကၡဒိန္နည္းထက္ ပိုတိက်တယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ရက္ကို ကိုယ္အပူခ်ိန္ ေန႔တိုင္း မနက္အိပ္ယာထမွာ တိုင္းျပီးသိမယ္။
• ဘယ္လိုလုပ္ရမယ္ဆိုတဲ့ သင္တန္းသေဘာမ်ိဳး လိုမယ္။

Fertility Awareness Method မ်ိဳးပြါးႏိုင္စြမ္းကို ေလ့လာေစာင့္ၾကည့္နည္း
အမ်ိဳးသမီးကိုယ္တိုင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့နည္း (၃) နည္းရွိတယ္။ ဒါေပမဲ့ အတန္အသင့္ စိတ္ခ်ရတာမို႔ လိုအပ္ရင္သံုးႏိုင္တဲ့ အရံအတားနည္း၊ အေရးေပၚနည္းက အဆင္သင့္ရွိေနရမယ္။

၁။ Basal body temperature အပူခ်ိန္မွတ္သားျခင္း
မနက္အိပ္ရာက ႏိုးရင္ ဘာတခုမွ မလုပ္ေသးခ်ိန္မွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္ တိုင္းရတယ္။ လလည္ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္လို႔ ကိုယ္အပူခ်ိန္ တက္တာက ဝ႕၃ ကေန ဝ႕၆ ဒီဂရီ (ဆဲလ္စီးယပ္စ္) ရွိမယ္။ မ်ိဳးဥမထြက္ခင္မွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္က 97° F (36.1° C) ကေန 97.5°F (36.38° C) အထိ ရွိေနမယ္။ မ်ိဳးဥထြက္လို႔ တက္လာရင္ 97.6° F (36.4 C) ကေန 98.6° F (37° C) အထိ ျဖစ္လာမယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ၁-၂ ရက္မွာ တက္လာတယ္။ မ်ိဳးဥက သုက္ပိုးနဲ႔ မေတြ႔ရရင္ ၂၄ နာရီသာ ရွင္ေနလို႔ အပူခ်ိန္တက္ျပီး ၃ ရက္ေနာက္ပိုင္းမွာ ကိုယ္ဝန္ရဘို႔မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။
၂။ Cervical mucus သားအိမ္ဝက အခြ်ဲကိုစစ္ေဆးနည္း
Cervix သားအိမ္ဝကို ကိုယ့္လက္ေခ်ာင္းနဲ႔ စစ္ရတယ္။ ရာသီလာေနခ်ိန္မွာ အက်ိအခြ်ဲ အနည္းဆံုးရက္ေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္မွာ (အီစထိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ သားအိမ္ဝက အခြ်ဲပိုမ်ားလာတယ္။ ပိုျပီး ဆြဲဆန္႔လို႔ ရလာတယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ျပီး ေနာက္မွာ ထြက္လာတဲ့ (ပရိုဂ်င္စတီရံုး) ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ေျခာက္ေသြ႔လာမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ သားအိမ္ဝက အခြ်ဲအမ်ားဆံုး အခ်ိန္ရဲ႕ေနာက္ ၄ ရက္ကစျပီး ကိုယ္ဝန္မရေစႏိုင္ဘူး။
၃။ Cervical position သားအိမ္ဝအေျခအေန
Cervix သားအိမ္ဝဟာ မ်ိဳးဥထြက္ခါနီးရင္ ပိုေပ်ာ့လာမယ္။ ပိုပြင့္လာမယ္။

Options for Older Women အသက္မငယ္သူမ်ားအတြက္ ေရြးခ်ယ္နည္း
• အသက္ ၃၅ ႏွစ္ေက်ာ္လာရင္ သတိထားျပီး အေကာင္းဆံုးနည္းကို ေရြးရမယ္။
• လူေနမႈပံုစံလဲ ေျပာင္းသင့္တယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္း-ေလွ်ာ့ပါ၊ ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။ အစားအေသာက္ ဂရုစိုက္ပါ။ အရက္-ေဆးလိပ္ ေလွ်ာ့ပါ-ျဖတ္ပါ။
• ဆရာဝန္နဲ႔တိုင္ပင္ျပီးမွ အေကာင္းဆံုး သေႏၶတားနည္းကို ေရြးခ်ယ္ပါ။

Combination injection ေနာက္ေပၚထိုးေဆးနည္း
• Medroxyprogesterone acetate (ပရိုဂ်က္စတီရံုး) နဲ႔ Estradiol cypionate (အီစထိုဂ်င္) ေရာထားတဲ့ထိုးေဆးကို တလတခါထိုးရတယ္။ Lunelle ေခၚတယ္။
• ကိုယ္ဝန္တား ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ စားေဆးေတြလိုဘဲ သတၲိရွိတယ္။
• ေဆးမထိုးတဲ့လမွာ ကေလးျပန္ရႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ကိုယ္ဝန္ရေစျပီး တခ်ိဳ႕မွာ ၂-၃ လ ေစာင္ရတယ္။
• ၉၉႕၈% ထိေရာက္တယ္။ အေမရိကားမွာ ဒီေဆး တႏွစ္ထိုးတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၇၈၂ ေယာက္မွာ ကိုယ္ဝန္ မရတာေတြ႔ရတယ္။
• တခါထိုးျပီး ေနာက္တခါကို ၂၈-၃ဝ ရက္အၾကာမွာထပ္ထိုးရမယ္။ ၃၃ ရက္ထက္ေတာ့ ေနာက္မက်ရဘူး။ ရာသီလာတဲ့ရက္ကို ၾကည့္ရတာ မဟုတ္ဘူး။
• Lunelle ေဆးစထိုးရင္
o ရာသီေသြးစဆင္းတဲ့ရက္ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကိုယ္၀န္ပ်က္ျပီး၊ ဖ်က္ျပီးတဲ့ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကေလးေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၄ ပါတ္အတြင္း၊
o ကေလးႏို႔တိုက္ရင္ ေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၆ ပါတ္အတြင္း၊

How to Decide ဘယ္လိုဆံုးျဖတ္မလဲ
၁။ Most Effective Methods ထိေရာက္မႈ အမ်ားဆံုးနည္းေတြ
• Implant အေရျပားေအာက္ ေဆးေခ်ာင္း၊ IUD သားအိမ္ထဲထည့္ ပစၥည္း၊ Vasectomy, Tubal methods သားေၾကာျဖတ္ျခင္းမ်ား၊ = 99%
• Birth Control shot ထိုးေဆး၊ = 97%
• Birth Comtrol Pill စားေဆး၊ Vaginal Ring (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကြင္း၊ = 92-95%
• Condom (ကြန္ဒြမ္)၊ Diaphragm, Cervical Cap သားအိမ္ဝအဖံုး-အပိတ္၊ Sponge ေဆးျမွဳပ္၊ = 84-89%
• Abstinence ေဝရာမဏိ = ၁ဝဝ%

၂။ Least Effective Methods ထိေရာက္မႈ အနည္းဆံုးနည္းေတြ
• No Birth Control အကာအကြယ္ လံုးဝမသံုးျခင္း = 85% Pregnant
• Spermicide only သုက္ပိုးသတ္ေဆး တမ်ိဳးတည္း = 29%
• Fertility Awareness ေန႔ေကာင္းရက္သာ ေရြးနည္း = 25%
• Female Condom အမ်ိဳးသမီးသံုး (ကြန္ဒြမ္) = 21%
• Withdrawal သုက္ရည္ အျပင္စြန္႔ထုတ္နည္း = 18%

Male Condom ေယာက္်ားသံုး (ကြန္ဒြမ္)
အေရးေပၚစားေဆး၊
Tubal Ligation အမ်ိဳးသမီး သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
Vasectomy ေယာက္်ား သားေၾကာျဖတ္ျခင္း
Birth Control Shot ထိုးေဆး

Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၂-၂ဝ၁၂
- http://dts-medicaleducation.blogspot.in/
- http://yamuna-online-clinic.blogspot.in/
- http://dts-political-page.blogspot.in/
- http://yamunaclinic.org/

Read More...

Contraceptive Injections ကိုယ္ဝန္တား ထိုးေဆးမ်ား

1. Depo Provera Injection (ဒီပို) ထိုးေဆး
2. Depo-subQ Provera 104 Injection (ဒီပို-ဆပ္က်ဴ) ထိုးေဆး
3. Combined Contraceptive Injection ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါ ထိုးေဆး
4. Noristerat injection (ေနာ္ရစ္တားရက္) ထိုးေဆး

Depo Provera Injection (ဒီပို) ထိုးေဆး
• DMPA လို႔လဲေခၚတယ္။
• Progestin medroxyprogesterone acetate 150 mg ေဟာ္မုန္းပါတယ္။
• IM အသားေဆးျဖစ္တယ္။ တင္ပါး၊ ေပါင္နဲ႔ လက္ေမာင္းမွာ ထိုးႏိုင္တယ္။
• တႏွစ္ ၄ ခါ၊ ၃ လ (၁၁-၁၄ ပါတ္) တခါထိုးရတယ္။
• 50 mg ပါတာက တလခံျဖစ္တယ္။
• ေဆးမထိုးခင္က ကိုယ္ဝန္မရွိတာ ေသျခာရင္ ေဆးထိုးျပီးတာနဲ႔ ကာကြယ္ျပီးသားျဖစ္မယ္။

Depo-subQ Provera 104 Injection (ဒီပို-ဆပ္က်ဴ)
• ေနာက္ထပ္ေပၚတဲ့ အလားတူ ၃ လခံ ထိုးေဆးျဖစ္တယ္။
• သူ႔ထဲမွာ Medroxyprogesterone acetate 104 mg သာပါလို႔ ေဟာ္မုန္းက ၃၁% ဘဲပါတယ္။
• ဒါေၾကာင့္ Progestin နဲ႔ပတ္သက္တဲ့ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြကို နည္းေစတယ္။
• subQ လို႔ အေသအျခာေရးတာက Subcutaneous S/C အေရျပားေအာက္မွာေဆးထိုးရလို႔ ျဖစ္တယ္။ ေဆးထိုးအပ္ေသးေသးသာသံုးဘို႔လိုတာမို႔ နာတာသက္သာမယ္။

• ဗိုက္နဲ႔ ေပါင္က အေရျပားမွာထိုးသင့္တယ္။
• တႏွစ္ ၄ ခါ၊ ၁၂-၁၄ ပါတ္ တခါ ထိုးပါ။

Combined Contraceptive Injection ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါ ထိုးေဆးနည္း
• Mesigyna နာမည္နဲ႔ ထိုးေဆးထဲမွာ Estradiol valerate နဲ႔ Norethisterone enantate ပါတယ္။
• (ပရိုဂ်က္စတီရံုး) နဲ႔ (အီစထိုဂ်င္) ေရာထားတဲ့ထိုးေဆးျဖစ္တယ္၊
• တလတခါထိုးရတယ္။ Lunelle ေခၚတယ္။
• Depo-Provera (၃) လခံထိုးေဆးလိုဘဲ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါတယ္။ ေဆးစြမ္းေရာ သတိထားစရာေတြပါ တူတယ္။
• တလတခါ ထိုးရတယ္။
• အေမရိကားမွာ ၂ဝဝဝ မွာစသံုးေနတယ္။ ေဆးတခါတည္းထည့္ျပီးသား ေဆးထိုးအပ္ေတြကို စိတ္မခ်ရလို႔ ၂ဝဝ၂ မွာ ျပန္သိမ္းခဲ့ေသးတယ္။ ၂ဝဝ၃ ကထုတ္တာေတြကို စိတ္ခ်လက္ခ်သံုးေနတယ္။
• Lunelle နဲ႔တူတဲ့ တျခားထိုးေဆးနာမည္ေတြက Cyclofem, Cyclofemina, Feminena, Novafem, Lunella, and Cyclo-Provera ျဖစ္တယ္။
• Mesigyna နဲ႔တူတဲ့ တျခားထိုးေဆးနာမည္ေတြက Norigynon, Mesigyna Instayect, Mesygest, and No 3 injectable Norigynon ေတြျဖစ္တယ္။• ေဆးမထိုးတဲ့လမွာ ကေလးျပန္ရႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕က ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ကိုယ္ဝန္ရေစျပီး တခ်ိဳ႕မွာ ၂-၃ လ ေစာင့္ရတယ္။
• ၉၉႕၈% ထိေရာက္တယ္။ အေမရိကားမွာ ဒီေဆး တႏွစ္ထိုးတဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၇၈၂ ေယာက္မွာ ကိုယ္ဝန္ မရတာေတြ႔ရတယ္။
• တခါထိုးျပီး ေနာက္တခါကို ၂၈-၃ဝ ရက္အၾကာမွာ ထပ္ထိုးရမယ္။ ၃၃ ရက္ထက္ေတာ့ ေနာက္မက်ရဘူး။ ရာသီလာတဲ့ရက္ကို ၾကည့္ရတာ မဟုတ္ဘူး။
• Lunelle ေဆးစထိုးရင္
o ရာသီေသြး စဆင္းတဲ့ရက္ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီး၊ ဖ်က္ျပီးတဲ့ေနာက္ ၅ ရက္အတြင္း၊
o ကေလးေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၄ ပါတ္အတြင္း၊
o ကေလးႏို႔တိုက္ရင္ ေမြးျပီးတဲ့ေနာက္ ၆ ပါတ္အတြင္း၊
Noristerat injection (ေနာ္ရစ္တားရက္) ထိုးေဆးက တမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ အေမရိကားမွာ မရဘူး။
• Synthetic progestin နဲ႔ Norethisterone enantate ေတြပါတယ္။ • (၈) ပါတ္ ၂ လ ခံတယ္။ ထပ္ထိုးလို႔လဲ ရပါတယ္။
• ေရတို ကိုယ္ဝန္တားဘို႔သာ သံုးၾကတယ္။ ဥပမာ -
o Vasectomy ေယာက္်ားကို သားေၾကာျဖတ္ထားတံုး စိတ္မခ်ရေသးခင္မွာ မိန္းမကို ထိုးေပးတယ္။
o Rubella ဂ်ာမန္-ဝက္သက္ေရာဂါေတြျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ကိုယ္ဝန္မယူသင့္ေသးလို႔ မိန္းမကိုထိုးေပးတယ္။
• မ်ိဳးဥထြက္မွာကိုတားေပးတယ္။ ေဆးထိုးျပီး ၈ ပါတ္ေနရင္ သားအိမ္အဝက အခြ်ဲေတြေစပ်စ္လာေစတယ္။
• Doryxas, Norethisterone injectable, Norigest, Nur-Isterate, Syngestal နဲ႔ Unidepo နာမည္ေတြနဲ႔လဲ လာတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၂-၂ဝ၁၂
- http://dts-medicaleducation.blogspot.in/
- http://yamuna-online-clinic.blogspot.in/
- http://dts-political-page.blogspot.in/
- http://yamunaclinic.org/

Read More...

Sunday, May 13, 2012

Hepatitis B medical treatment (ဘီ) ပိုးေဆးေပးျခင္း

Fri, May 11, 2012 at 11:32 AM
(1) Could it be possible the Hepatitis B result negative after one year the person was infected? During one year the patient was taking medicine course which instructed by doctor.
(2) Could it be consider that negative result the patient is fully recover as 100 percent and other people will not be infected from him?

• အသဲေရာင္ (ဘီ) ပိုးရွိေနသူကို ေဆးကုသတာရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးေတြ တက္ၾကြမေနေအာင္၊ အသဲထဲမွာ ပြါးမ်ား မလာေစေအာင္ လုပ္တာ ျဖစ္တယ္။ ေဆးကေန အဲလိုလုပ္ေပးတဲ့ေနာက္မွာ ကိုယ့္ခုခံအားကေန ပိုးေတြကို ႏွိမ္ႏိုင္လာမယ္။ အသဲကိုလဲ ဆက္ျပီး ပ်က္စီးတာ မျဖစ္ေအာက္ ကာကြယ္ေပးႏိုင္မယ္။ အသဲေျခာက္တာ၊ အသဲကင္ဆာ ျဖစ္မလာေစဘူး။
• အသဲေရာင္ (ဘီ) ပိုးကူးစက္ခံရသူေတြထဲက ၉၅% မွာ သူ႔အလိုလို ေရာဂါပိုးေတြ ရွင္းသြားႏိုင္တယ္။ ေဆး မလိုဘဲ ရွင္းသြားတာကို ဆိုလိုတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာေတာ့ နာတာရွည္ အသဲေရာင္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ၆ လေနလို႔မွ ပိုးကင္းရွင္း မသြားရင္ အဲလိုျဖစ္လာႏိုင္တယ္။ အသဲေရာဂါျဖစ္လာမယ္ အသဲထဲမွာ ပိုးေတြက ပြါးမ်ားလာမယ္။ ေဆးကုသဘို႔ လိုႏိုင္တယ္။
• နာတာရွည္ အသဲေရာင္အတြက္ ေလာေလာဆယ္ ေဆး ၃ မ်ိဳးသံုးေနတယ္။ (၁) Pegylated Interferon (Peginterferon) (၂) Lamivudine နဲ႔ (၃) Adefovir (ADV) ေတြျဖစ္တယ္။ တတိယေဆးက ဒုတိယေဆး မတိုးသူေတြကို ေပးတယ္။ Lamivudine ကို အမ်ားဆံုး သံုးေနတယ္။
• ေဆးမေပးခင္ HIV နဲ႔ Hepatitis C ရွိ-မရွိ စစ္မယ္။ Hepatitis A vaccine ကာကြယ္ေဆးလဲ ထိုးေပးမယ္။

1. Peginterferon ေဆးဆိုတာ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ခံတိုက္ဘို႔ရာ လူ႔ကိုယ္ထဲကေန အလိုလိုထုတ္ေပးတာမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ဒီေဆးေၾကာင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ ပြါးမ်ားလာမွာကို တားဆီးမယ္။ ဒီေဆးကို အေရျပားေအာက္မွာ တပါတ္တခါ၊ ၆-၁၂ လၾကာထိုးေပးရတယ္။
• နာတာရွည္ အသဲေရာင္လို႔ ဒီေဆးထိုးသူေတြထဲက ၃၅% မွာ ေရရွည္အက်ိဳးရတာ ေတြ႔ရတယ္။ ေဆးစစ္ရင္ ဗိုင္းရပ္စ္ေတြ မ်ားလာတာက ရပ္သြားတာေတြ႔ရမယ္။ အသဲအလုပ္လဲ ပံုမွန္ျဖစ္ေနမယ္။
• ေဆးရပ္ျပီးေနာက္ ပိုေကာင္းလာမ်ိဳးလဲ ရွိတယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးကုသမႈခံယူေနရင္း အခိုက္အတန္႔ေလာက္ အသဲေရာင္တာ ပိုဆိုးလာတတ္တယ္။ ဒီလို ျဖစ္တာကို Hepatitis B flare လို႔ေခၚတယ္။ တခါတေလ ပိုးေတြရွင္းသြားျပီး၊ အသဲလဲ အလုပ္ ပံုမွန္ လုပ္ႏိုင္လာၾကတယ္။
• ေဆးရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ အမ်ားအားျဖင့္ တုပ္ေကြးမိသလို ျဖစ္တာပါဘဲ။ ကိုယ္ပူ၊ ေခြ်းထြက္၊ အဆစ္ေတြနာ၊ ေခါင္းကိုက္။ Paracetamol ပါရာစီတေမာကို ၄ နာရီတခါေသာက္ရင္ သက္သာမယ္။ ျဖစ္ကာစသာဆိုးတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ စိတ္ဓါတ္က်မယ္၊ စိတ္မူေျပာင္းတယ္။ ဆံပင္ကြ်တ္တာ၊ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ က်တာေတြလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆိုးက်ိဳးက ဆိုးတာျဖစ္ေနရင္ ေဆးေလွ်ာ့ေပးတာ၊ ေဆး ခဏနားထားတာလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။

2. Lamivudine ေဆးဆိုတာ၊ ေသာက္ေဆးျဖစ္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ပ်က္စီးေစမယ္။ ပြါးမ်ားတာကို တားေပးမယ္။
• တေန႔ ၁ လံုး၊ ၁ ႏွစ္ အနည္းဆံုး ေသာက္ေစတယ္။
• နာတာရွည္ အသဲေရာင္လို႔ ဒီေဆးေသာက္ရသူထဲက ၂ဝ-၃ဝ% မွာ ေရရွည္ အက်ိဳးမ်ားေစတာ ေတြ႔ရတယ္။
• ေဆးရဲ႕ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြ မဆိုးပါ။ ေခါင္းကိုက္၊ ဗိုက္နာ၊ ဝမ္းပ်က္၊ ေမာပန္း၊ အားယုတ္။ ေဆးကို ေစာျပီး မေသာက္ဘဲရပ္လိုက္တာ မေကာင္းဘူး။ တခ်ိဳ႕မွာ ေဆးယဥ္လာတတ္တယ္။

3. Adefovir ေဆးဆိုကို Lamivudine ေဆးယဥ္သူေတြအတြက္ သံုးတယ္။ တေန႔ ၁ လံုးေသာက္ရတဲ့ေဆး ျဖစ္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၃-၅-၂ဝ၁၂
- http://dts-medicaleducation.blogspot.in/
- http://yamuna-online-clinic.blogspot.in/
- http://dts-political-page.blogspot.in/
- http://yamunaclinic.org/

Read More...