ေဆးလိပ္ အပါအ၀င္ ေဆးရြက္ႀကီး သံုးစြဲမႈေတြေၾကာင့္ ေသဆံုးေနၾကရသူေတြက တစ္ကမၻာလံုးမွာ တစ္ႏွစ္ကို ၅ သန္း ပတ္၀န္းက်င္ ရွိေနပါတယ္။ ဒါဟာ ေအအိုင္ဒီအက္စ္နဲ႔ ငွက္ဖ်ားေၾကာင့္ ေသဆံုးရသူ အေရအတြက္ေတြကို ေပါင္းတာထက္ေတာင္မွ ပိုမ်ားေနပါေသးတယ္။
ေဆးလိပ္ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေျပာမိၿပီ ဆိုရင္ “ ေဆးလိပ္ မေသာက္လဲ အဆုတ္ကင္ဆာက ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္တာပဲ မဟုတ္လား “ “ ေဆးလိပ္ကို ၀ါဒျဖန္႔ ရွံဴ႕ခ်ေနၾကတာပါ .. တကယ္က ဒီေလာက္ မဆိုးပါဘူး “ စသျဖင့္ ေဆးလိပ္ စြဲေနသူေတြထံက တုံ႔ျပန္ စကားေလးေတြကို ၾကားရေလ့ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဘးကေန အေငြ႔ရွဴရင္း က်န္းမာေရး ထိခိုက္ရတဲ့ ျပႆနာကို ခံစားရတယ္ ဆိုတာေရာ တကယ္ဟုတ္ရဲ႕လား? အဲဒီလို က်န္းမာေရးထိခိုက္မယ္ ဆိုရင္ေရာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြ ဘက္က ဆင္ျခင္ဖို႔ လိုလို႔လား?
ေဆးလိပ္ကို ဆန္႔က်င္ၿပီး ေျပာမိၿပီ ဆိုရင္ “ ေဆးလိပ္ မေသာက္လဲ အဆုတ္ကင္ဆာက ျဖစ္ခ်င္ ျဖစ္တာပဲ မဟုတ္လား “ “ ေဆးလိပ္ကို ၀ါဒျဖန္႔ ရွံဴ႕ခ်ေနၾကတာပါ .. တကယ္က ဒီေလာက္ မဆိုးပါဘူး “ စသျဖင့္ ေဆးလိပ္ စြဲေနသူေတြထံက တုံ႔ျပန္ စကားေလးေတြကို ၾကားရေလ့ရွိပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဘးကေန အေငြ႔ရွဴရင္း က်န္းမာေရး ထိခိုက္ရတဲ့ ျပႆနာကို ခံစားရတယ္ ဆိုတာေရာ တကယ္ဟုတ္ရဲ႕လား? အဲဒီလို က်န္းမာေရးထိခိုက္မယ္ ဆိုရင္ေရာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္သူေတြ ဘက္က ဆင္ျခင္ဖို႔ လိုလို႔လား?
ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီ တစ္ခုက ေျပာထားတဲ့ ေကာက္ႏုတ္ခ်က္ကေလးက
“ တကယ္လုိ႔ ကေလးေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ အခန္းေတြကို မႀကိဳက္ဘူး ဆုိရင္ သူတို႔ ထြက္သြားၾကမွာေပါ့ .. တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေလးေတြဆိုလဲ တြားသြားၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထြက္သြားလို႔ ရတာပဲ”တဲ့။ ( သူ ေျပာထားတဲ့ အတုိင္း တိုက္ရိုက္ျပန္ရင္ေတာ့ တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြက တစ္ခ်ိန္မွာ ေလးဘက္ေထာက္ဖုိ႔၊ ေနာက္ေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ႔ သင္ယူၾကမွာပဲ မဟုတ္လားလို႔ ျပန္ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူေျပာတဲ့ စကားအဓိပၸာယ္ကို ကၽြန္မက အဲဒီလို နားလည္ပါတယ္) (The Tobacco Atlas, 3rd Edition, Chapter 9, page 36)
ေျပာပံုေလးက ခ်စ္စရာ မေကာင္းဘူးလား။
ဖြံ႔ျဖိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြက ေဆးလိပ္ကို ဥပေဒနဲ႔ ကန္႔သတ္လာၾကတဲ့ အခါ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္ကို ဖြ႔႔ံၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြဘက္ကို ဦးလွည့္လာၾကပါတယ္။
နဂိုကမွ ကူးစက္ ေရာဂါေတြရဲ႕ ဒဏ္ကို အလူးအလဲ ခံေနရတဲ့ ဒီႏိုင္ငံေတြက ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ပိုတိုးလာတဲ့ ေရာဂါေပါင္းစံုရဲ႕ ဒဏ္ကို စတင္ ခံစားေနၾကရပါၿပီ။
အဲဒါကို ဘယ္လို ပါ၀င္ကူညီ ေဆာင္ရြက္ၾကမလဲ။
ေဆးလိပ္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို နားလည္ သေဘာေပါက္လို႔ ကို ေဆးလိပ္ ဆန္႔က်င္တားဆီးေရးမွာ ပါ၀င္ ကူညီခ်င္တဲ့ သူေတြ အေျမာက္အျမား ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အလံုအေလာက္ မရဘဲ ဘယ္လို ကူညီမလဲ။
ေဆးလိပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႏၱရာယ္ မရွိပါဘူးလို႔ ျငင္းေနသူေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ဘယ္လို ျပန္ေျပာျပၾကမလဲ။
ဘယ္အရာေတြက ေဆးလိပ္ကို လူေတြ စေသာက္ျဖစ္ေအာင္၊ ပိုေသာက္ျဖစ္ေအာင္၊ မျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္ေနၾကတာလဲ။
အဲဒီလို လူေတြကို ဘယ္လို အကူအညီ ေပးမလဲ။
ဘယ္လို ဥပေဒအရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြ လိုအပ္ေနသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္လဲဲ။
စတဲ့ ေမးခြန္းေတြရဲ႕ အေျဖကို ဒီ online tobacco control training ေလးက ေျဖေပးႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
သူ ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္း လိုအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကေလးေတြ ျဖည့္၊ sign up လုပ္ၿပီးရင္ internet ကေန တစ္ဆင့္ ကိုယ္ အဆင္ေျပတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဲဒီ training ကို ႏိုင္သေလာက္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း တက္လို႔ ရပါတယ္။
Johns Hopkins တကၠသိုလ္၊ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးေက်ာင္းက ေပးတဲ့ online training ျဖစ္ပါတယ္။
Training ၿပီးသြားရင္ Certificate လဲ ရပါတယ္။
သင္ၾကားတဲ့ PowerPoint နဲ႔ PDF file ေတြကိုလဲ download လုပ္ၿပီး သိမ္းဆည္း၊ မွ်ေ၀လို႔ ရပါတယ္။
“ တကယ္လုိ႔ ကေလးေတြက ေဆးလိပ္ေသာက္တဲ့ အခန္းေတြကို မႀကိဳက္ဘူး ဆုိရင္ သူတို႔ ထြက္သြားၾကမွာေပါ့ .. တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေလးေတြဆိုလဲ တြားသြားၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ လမ္းေလွ်ာက္ၿပီးေတာ့ပဲ ျဖစ္ျဖစ္ ထြက္သြားလို႔ ရတာပဲ”တဲ့။ ( သူ ေျပာထားတဲ့ အတုိင္း တိုက္ရိုက္ျပန္ရင္ေတာ့ တစ္ႏွစ္ေအာက္ ကေလးေတြက တစ္ခ်ိန္မွာ ေလးဘက္ေထာက္ဖုိ႔၊ ေနာက္ေတာ့ လမ္းေလွ်ာက္ဖုိ႔ သင္ယူၾကမွာပဲ မဟုတ္လားလို႔ ျပန္ရမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ သူေျပာတဲ့ စကားအဓိပၸာယ္ကို ကၽြန္မက အဲဒီလို နားလည္ပါတယ္) (The Tobacco Atlas, 3rd Edition, Chapter 9, page 36)
ေျပာပံုေလးက ခ်စ္စရာ မေကာင္းဘူးလား။
ဖြံ႔ျဖိဳးတဲ့ ႏိုင္ငံႀကီးေတြက ေဆးလိပ္ကို ဥပေဒနဲ႔ ကန္႔သတ္လာၾကတဲ့ အခါ ေဆးလိပ္ ကုမၸဏီေတြက သူတို႔ရဲ႕ ေစ်းကြက္ကို ဖြ႔႔ံၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံေတြဘက္ကို ဦးလွည့္လာၾကပါတယ္။
နဂိုကမွ ကူးစက္ ေရာဂါေတြရဲ႕ ဒဏ္ကို အလူးအလဲ ခံေနရတဲ့ ဒီႏိုင္ငံေတြက ေဆးလိပ္ေၾကာင့္ ပိုတိုးလာတဲ့ ေရာဂါေပါင္းစံုရဲ႕ ဒဏ္ကို စတင္ ခံစားေနၾကရပါၿပီ။
အဲဒါကို ဘယ္လို ပါ၀င္ကူညီ ေဆာင္ရြက္ၾကမလဲ။
ေဆးလိပ္ရဲ႕ ဆိုးက်ိဳးေတြကို နားလည္ သေဘာေပါက္လို႔ ကို ေဆးလိပ္ ဆန္႔က်င္တားဆီးေရးမွာ ပါ၀င္ ကူညီခ်င္တဲ့ သူေတြ အေျမာက္အျမား ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အလံုအေလာက္ မရဘဲ ဘယ္လို ကူညီမလဲ။
ေဆးလိပ္နဲ႔ ပတ္သက္လို႔ အႏၱရာယ္ မရွိပါဘူးလို႔ ျငင္းေနသူေတြကို နားလည္သေဘာေပါက္ေအာင္ ဘယ္လို ျပန္ေျပာျပၾကမလဲ။
ဘယ္အရာေတြက ေဆးလိပ္ကို လူေတြ စေသာက္ျဖစ္ေအာင္၊ ပိုေသာက္ျဖစ္ေအာင္၊ မျဖတ္ႏိုင္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္ေနၾကတာလဲ။
အဲဒီလို လူေတြကို ဘယ္လို အကူအညီ ေပးမလဲ။
ဘယ္လို ဥပေဒအရ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေတြ လိုအပ္ေနသလဲ၊ ဘာေၾကာင့္လဲဲ။
စတဲ့ ေမးခြန္းေတြရဲ႕ အေျဖကို ဒီ online tobacco control training ေလးက ေျဖေပးႏိုင္မယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
သူ ညႊန္ၾကားတဲ့ အတိုင္း လိုအပ္တဲ့ သတင္းအခ်က္အလက္ကေလးေတြ ျဖည့္၊ sign up လုပ္ၿပီးရင္ internet ကေန တစ္ဆင့္ ကိုယ္ အဆင္ေျပတဲ့ အခ်ိန္မွာ အဲဒီ training ကို ႏိုင္သေလာက္ ျဖည္းျဖည္းခ်င္း တက္လို႔ ရပါတယ္။
Johns Hopkins တကၠသိုလ္၊ ျပည္သူ႔ က်န္းမာေရးေက်ာင္းက ေပးတဲ့ online training ျဖစ္ပါတယ္။
Training ၿပီးသြားရင္ Certificate လဲ ရပါတယ္။
သင္ၾကားတဲ့ PowerPoint နဲ႔ PDF file ေတြကိုလဲ download လုပ္ၿပီး သိမ္းဆည္း၊ မွ်ေ၀လို႔ ရပါတယ္။
Posts
5 comments:
how can i do for this program?
ဘာေမးတာလဲ?
ဘယ္လို စလုပ္ရမလဲလို႔ သိခ်င္တာလား။
အဲဒီမွာ sign up စလုပ္ရင္ email ကေန password ရမယ္။
တစ္ခါသုံး password ေပါ့။
အဲဒါကို ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ ကိုယ္ ႀကိဳက္တဲ့ password ျပန္ေျပာင္းရတယ္။
ေနာက္တစ္ခါ ၀င္ရင္ အဲဒါနဲ႔ ၀င္ရမွာေပါ့။
ၿပီးရင္ training model ၁ က စၿပီး သူ ေပးထားတဲ့ သင္ခန္းစာေတြကို တစ္ခုခ်င္း နားေထာင္သြားဖို႔။
slide ေတြလဲ ပါေတာ့ နားမလည္မခ်င္း ျပန္ၾကည့္ ၊ ျပန္နားေထာင္လို႔ ရတယ္။
ကိုယ္ နားေထာင္ၿပီးသြားရင္ သူူက အဲဒီအပိုင္းကို သင္ယူလို႔ ၿပီးသြားတယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။
အဲဒီလို ဆက္သြားၿပီး သင္စရာ ကုန္တဲ့အထိ သင္သြားရမွာ။
ကိုယ္လဲ သင္ေနတုန္းပဲ။ မၿပီးေသးခင္ မွ်မိတာ။
Tune ေရ
ဒါေလးကို မွ်ေ၀တာေရာ မိတ္ဆက္နိဒါန္း ပ်ိဳးထားတာပါ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ လံုးလံုးႀကီး မျဖတ္ျဖစ္ေသးရင္ေတာင္မွ ေဆးလိပ္ႀကိဳက္သူေတြရဲ့ ဆင္ေျခဆင္လက္ေတြကို အေတာ္အသင့္ေတာ့ ေထာက္ျပႏုိင္ၿပီး အေသးအမႊားထင္ေနတာေတြဟာ တကယ္ အႏၱရယ္မ်ားေၾကာင္းေတာ့ သတိထားမိလာပါလိမ့္မယ္။
း-)
မကၽြန္း...
က်န္းမာေရး နယ္ပယ္မွာ အသိပညာရွင္ အတတ္ပညာရွင္အျဖစ္ အသက္ေမြး၀မ္းေၾကာင္း ျပဳေနတဲ့သူ မဟုတ္ပဲ တျခားနယ္ပယ္က လူေတြ အဲဒီသင္တန္းကို စိတ္၀င္စားရင္ေရာ သင္ယူခြင့္ ေလ့လာခြင့္ ရိွပါသလား ခင္ဗ်ာ။
Post a Comment