Thursday, December 25, 2008

Dengue Haemorrhagic Fever (DHF)

ေသြးလြန္ တုပ္ေကြး




(ဗိုင္းရပ္စ္)ကို ဆရာ၀န္ေတြထက္ ကြန္ျပဴတာ သံုးသူေတြက ပိုသိၾကမယ္ထင္ပါတယ္။ ဒီနယ္ပယ္ ႏွစ္ခုလံုးမွာ (ဗိုင္းရပ္စ္)က ဗီလိန္ပါ။ အဏုဇီ၀ေဗဒ ဆိုတာ သင္ရတံုးကေတာင္ (ဗိုင္းရပ္စ္)ဟာ ေဆးစာအုပ္ေတြမွာ ေနရာ သိပ္ရေသးတာ မဟုတ္ပါ။ အဲဒီပိုးကို သိပၸံဆရာေတြက သက္ရွိလို႔ေတာင္ သတ္မွတ္ေသးတာ မဟုတ္လို႔ ဇီ၀စာရင္းထဲ မထည့္ခဲ့တာလည္း ျဖစ္မယ္။ ဒါေပမဲ့ အသက္ရွိတဲ့ လူ - တိရစၧာန္ - အပင္ေတြကို ဒုကၡ မလွမပ ေပးေနတာ ေတာ့ အမွန္ပဲ။

(ကြ်န္ေတာ္ကေတာ့ သက္ရွိ စာရင္းမွာ အတင္း သြင္းလိုက္တယ္။) (ဗိုင္းရပ္စ္) ဆိုတဲ့ သတၲ၀ါေတြ ကေန လူေတြကို ျဖစ္ေစတဲ့ ေရာဂါ နာမည္ေတြ ေျပာရင္ တခ်ိဳ႕ မ်က္လံုး နည္းနည္းျပဴး ၾကမယ္ထင္တယ္။ ေျပာၾကည့္ပါမယ္။ (ပိုလီယို)၊ ဒါေလာက္ေတာ့ ဘယ္ဆန္းလဲ ေျပာမယ္။ (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ)၊ သိသားဘဲ။ ေနာက္ တစ္ခုဗ်ာ၊ အသား၀ါ။ သိလြန္းလို႕။ ဆက္ဖတ္ပါ။ ေခြးရူးျပန္။ နည္းနည္း ဆန္းမယ္ေနာ္။ အေအးမိ၊ ေရယံု၊ တုပ္ေကြး၊ ပသိေရာင္၊ ၀က္သက္၊ ၀မ္းေရွာ၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၊ အမ်ားၾကီးေနာ္။ ကင္ဆာနဲ႕ ၾကြက္ႏို႔ေတာင္ ပါခ်င္ေသးတာ။ ေရာဂါ အေရအတြက္ကလည္း မနည္းသလို၊ အျဖစ္မ်ားလွတဲ့ ေရာဂါေတြ ေတြ႕တယ္ မဟုတ္လား။

အဲဒီ (ဗိုင္းရပ္စ္) အမ်ိဳးမ်ိဳးကေန ေရာဂါ အမ်ိဳးမ်ိဳးကို ျဖစ္ေစၾကေပမဲ့ သူတို႕အားလံုးမွာ တူတာ တစ္ခု ရွိပါတယ္။ ကေန႔ အခ်ိန္ထိ ဒီေကာင္ေတြကို ဘယ္ေဆးနဲ႔မွ သတ္မရေသးတာပါ။ အႏိုင္တိုက္ မရေသးသ၍၊ အေတာ္ အားေကာင္း၊ အေတာ္ ခိုင္မာလွတယ္လို႕ ထင္ရမွာေပါ့။ သမိုင္း ၾကည့္ရင္ အသက္ျပင္းတဲ့ အေကာင္ မွန္သမွ် တစ္ေန႔က် ႏိုင္တာ ေပၚရစျမဲ မဟုတ္ပါလား။ တစ္ခ်ိန္က ဆိုးသြမ္း ေသာင္းက်န္းခဲ့တဲ့ (ဗက္တီးရီးယား)ေတြ (ပနယ္စလင္)ေပၚလာလို႕ အေတာ္ အထိနာ သြားရတယ္။ ေက်ာက္ဆိုရင္ အမ်ိဳး ပါတံုးသြားလို႕ သုေတသန လုပ္ဘို႕ေတာင္ အႏိုင္ႏိုင္ သိမ္းဆည္းထားရတာ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးမ်ား ေသြးလြန္ တုပ္ေကြး ေဘးက ေ၀းေအာင္ လုပ္ေပးမွ ေတာ္မယ္ ထင္ပါတယ္။

တစ္ခုေတာ့ရွိတယ္၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကို ကေလးေရာဂါလို႔ ထင္တာ မမွန္ဘူး။ ဆင္းရဲတဲ့ လူေတြပဲ ျဖစ္တယ္ ထင္ရင္လဲ မွားပါလိမ့္တယ္။ ေရာဂါကို စသိတာ အႏွစ္ ၂၀၀ ေက်ာ္ပါျပီ။ ဘိုလိုဆိုရင္ (ဒင္ေဂး-ဟမိုေရးဂ်စ္-ဖီဗာ)လို႕ေခၚတယ္။ (ဒင္ေဂး)လို႕ အသံထြက္တာ ပိုမွန္သတဲ့။ ဒါေပမဲ့ ဒီစာလံုး ဘယ္ကေန ေပၚခဲ့တယ္ ဆိုတာ တိတိပပ မသိၾကပါ။ ေရွးကတည္းကမို႕ ဆိုး၀ါးျပီး ေရေရရာရာ မသိတိုင္း မေကာင္းဆိုး၀ါးကို ရမယ္ဖြဲ႕ ၾကတာမို႕ အဲလို စကားလံုးကေန ရတာလို႔ ထင္ၾကပါတယ္။

ဒီကာလအတြင္းမွာ “ေရာဂႏၲရကပ္” အထိ ဆိုးေအာင္လည္း ျဖစ္ခဲ့ဘူးတယ္။ (ပင္းဒမစ္)အဆင့္ေပါ့။ ကြက္ျပီး အမ်ားၾကီးျဖစ္တဲ့(အင္းဒမစ္)ကပ္လိုကေတာ့ အခုထိ ျဖစ္ေနဆဲဘဲ။ ကူးစက္ေရာဂါ ဆိုတာေတြက “ကံဆိုးမသြားရာ-မိုးလိုက္ရြာ”ဆိုသလို ဆင္းရဲေလေလ ႏွိပ္စက္ေလေလပဲ။ အာရွ၊ အာဖရိက၊ ေတာင္အေမရိက။ ဒါေပမဲ့ ခ်မ္းသာတယ္ ေျပာရမယ့္ တိုင္၀မ္၊ စကၤာပူ၊ ေဆာဒီအာေရးဗီးယားတို႕လည္း မလြတ္ပါဘူး။ လြန္ခဲတဲ့ ဆယ္စုႏွစ္ေတြ အတြင္း တိုးတိုးလာလို႕ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျပန္႕ႏွံ႕ပံုကျဖင့္ ကေန႔ ကမၻာတစ္လႊား ဒုကၡမ်ားမ်ား ေပးေနတဲ့ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ နင္လား ငါလားပါဘဲ။

ငွက္ဖ်ားနဲ႔ တူေသးတာက ျခင္ကေန ကူးတာပါ။ ျခင္အမ်ိဳးေတာ့ မတူဘူး။ “ငွက္ဖ်ားျခင္က ေတာသား၊” “ေသြးလြန္ျခင္က ျမိဳ႕သူ။” ဘာလို႕လဲဆိုေတာ့ ေသြးလြန္ဟာ ျခင္အမကေနပဲ ကူးတာမို႕။ မ သဘာ၀ တူေသးတာ တစ္ခုက ညမွာ အိမ္တြင္းေအာင္းျပီး၊ ေန႔မွာသာ ထြက္ကိုက္တယ္။ အစာရွာတာေပါ့ဗ်ာ။ အမျဖစ္ေတာ့ အသန္႔ ၾကိဳက္တယ္။ ေရသန္႕မွာ ေနတဲ့ အမ်ိဳး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အဲဒီျခင္မ်ိဳး ႏွိမ္နင္းဖို႔ ေမာ္ေတာ္ကား၊ ဆိုင္ကယ္ တာယာေဟာင္း၊ ေပပါခြံ၊ ပုံးခြံ၊ ေညာင္ေရအိုးေတြမွာ က်န္ေန-ေအာင္းေနတဲ့ေရ၊ ေရအိုး၊ စဥ့္အိုးေတြထဲ ၾကာၾကာေလွာင္ထားတဲ့ေရ မွန္သမွ် သြန္ခိုင္းရတယ္။ ေရေတြထဲ ျခင္ပိုးေလာက္လန္းေတြ မေပါက္ေအာင္ လုပ္ရတာပါ။ ျခင္းစား ငါးေမြးတာတို႕၊ ပိုးေလာက္လန္း သတ္ေဆးတို႕လဲ သံုးႏိုင္တယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာ ေရနံေခ်း ၀ေအာင္ သုတ္ထားတဲ့ အိမ္ထရံေတြ၊ တိုင္ေတြေပၚမွာ ေရးထားတတ္တဲ့ (ဒီတီတီ) ကလည္း ျခင္ကို အေတာ္အသင့္ ႏိုင္ပါတယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွာ အထင္နဲ႔ အျမင္ မဆင္တာ တစ္ခု ေျပာရဦးမယ္။ နာမည္က ေသြးလြန္ဆိုတာနဲ႕ ေသြးလြန္ျပီး ေသႏိုင္တယ္လို႔ ထင္တာ မဟုတ္ပါ။ ကိုယ္ထဲက အရည္ေတြေရာ ေသြးေရာ ယိုလို႕ ေနာက္ဆံုး (ေရွာ့ခ္) ရတာေၾကာင့္သာ ေသတာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ “ေသြးယုိတုပ္ေကြး”လို႕နာမည္ေပးရင္ေတာ့ မမိုက္ဘူးဗ်။

စျဖစ္ေတာ့ ရိုးရိုးတုပ္ေကြးလို ဖ်ား၊ ေခါင္းကိုက္၊ ဟိုက ဒီကနာ ျဖစ္မယ္။ အရိုးထဲက နာတာ သိသာတယ္။ တခ်ိဳ႕က “အရိုးကြဲဖ်ား” လို႕ေတာင္ ေခၚေသးတယ္။ ခပ္ရဲရဲ အနီျပင္ေတြ ထြက္မယ္။ ျပီးရင္ ေသြးျပႆနာ တက္လာပါမယ္။ ေသြးျခည္ဥေတြ ထြက္၊ ႏွာေခါင္း ေသြးယို၊ သြားဖုံး ေသြးယို၊ ပါးစပ္ကေန ေသြးအန္၊ ဆီးထဲ ေသြးပါမယ္၊ ၀မ္းထဲ ေသြးပါရင္ ၀မ္းအေရာင္မဲတာနဲ႔ သိမယ္။ အရြယ္ေရာက္ အမ်ိဳးသမီးဆိုရင္ လစဥ္ ဆင္းတာက မ်ားမယ္။ နဲနဲၾကာလာရင္ သတိမေကာင္း ျဖစ္ရာကေန သတိ လံုး၀ လစ္မယ္၊ တက္လည္း တက္ႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႕ ဗိုက္နာ၊ ဆက္တိုက္အန္၊ ဖ်ားေနတံုး ေခြ်းျပန္တယ္ဆိုရင္ မေကာင္းတဲ့ လကၡဏာဘဲ။ တစ္ကိုယ္လံုးေအးစက္၊ ေပ်ာ့ေခြျပီး၊ ဂနာမၿငိမ္ ျဖစ္ရာကေန သတိလက္လြတ္ ျဖစ္လာရင္ေတာ့ အေရးေပၚ အေျခအေန ျဖစ္သြားပါျပီ။ အသက္လုျပီး ကုရပါေတာ့မယ္။

ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလို႕ေသခ်ာေအာင္ ေသြးစစ္ရတယ္။ ေရာဂါကို ဆန္႕က်င္တဲ့ဓါတ္ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြ႔မယ္။ ေသြးထဲက ေသြးမႈန္ (ပလိတ္လက္)ဆိုတာ နည္းေနပါလိမ့္မယ္။ သူက ျပဒါးတိုင္လိုဘဲ။ အဆိုး-အေကာင္းကို ညႊန္းပါတယ္။ ဆိုးလြန္းလို႔ ကုရင္လဲ ေသြးမႈန္ကို သြင္းေပးရတယ္။ ေသြးဆိုတာ အရည္နဲ႔ အခဲ ေရာေနတာပါ။ အခဲပိုင္းမွာ ေသြးနီဥ၊ ေသြးျဖဴဥ အျပင္ ေသြးမႈန္ဆိုျပီး သံုးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။ ဒီေကာင္ေတြက အေသးဆံုး၊ ဒါေပမဲ့ သူရွိမွ လူ႔ေသြးဟာ ခဲႏိုင္တယ္။ မခဲရင္ ေသြးယိုမယ္ေလ။ ေသြးဆိုတာ ရဲမွ ခဲမွ ေကာင္းတယ္။

တျခား တျခားေသာ (ဗိုင္းရပ္စ္) ေရာဂါေတြလိုပဲ၊ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးကို တိတိက်က် ကုသနည္း မရွိပါ။ ကံေကာင္းသူမ်ားက ၁ ပါတ္ ၾကာရင္ ေပ်ာက္မွာပါ။ ေရနဲ႔ အရည္ မ်ားမ်ား ေသာက္ခိုင္း။ အနားယူခိုင္း၊ ျခင္ေထာင္နဲ႔ အိပ္ရင္ သူမ်ားကုိ မကူးေစဘူးေပါ့။ အန္ေနရင္ေတာ့ ေသြးေၾကာ ထဲကေန သြင္းေပးရမွာပါ။ အဖ်ား-အကိုက္အခဲ သက္သာေအာင္ (ပါရာစီတေမာ)ကလြဲရင္ မေပးရ။ အခုေနာက္ပိုင္း ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ေဆးသစ္ေတြ စေပၚေနပါျပီ။ ကာကြယ္ေဆးေတာ့ မေပၚေသးပါ။

ေဆးပညာရွင္မ်ားက လူပါးေတြဗ်။ သူတို႔ ေသေသခ်ာခ်ာ ကုေပးႏိုင္တဲ့ ေရာဂါ မဟုတ္ရင္ ကာကြယ္ပါ၊ မျဖစ္ေအာင္ ဒီလို လုပ္ပါ၊ ဟိုလို လုပ္ပါဆိုျပီး၊ အေတာ္ ေျပာသဗ်။ (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ - ေအအိုင္ဒီအက္စ္)တို႕၊ အသား၀ါေရာဂါတို႕စသျဖင့္။ ေသြးလြန္ တုပ္ေကြးလဲ ပါတယ္။

အားလံုး ေသြးလြန္ တုပ္ေကြး ေရာဂါ မွ ကင္းေ၀းပါ ေစ။

တင့္ေဆြ


Related Posts :



1 comment:

Myat Thura - Myanmar man from Burma said...

ဆရာေရ
ဒီပိုစ့္က အေတာ္ စိတ္ဝင္စားစရာ ေကာင္းပါတယ္။ တစ္ခုပဲ ျဖည့္စြက္ ေဆြးေႏြး ပါရေစ။ Dengue နဲ့ Dengue Hemorrhagic Fever နွစ္ခုကို ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားက ေရာျပီး ေျပာေနၾကတာ ေတြ ့ေနရလို ့ပါ။ Dengue ျဖစ္ေစတဲ့ virus နဲ့ Dengue Hemorrhagic Fever ျဖစ္ေစတဲ့ virus က အတူတူပါ။ Strain ပဲကြာတာပါ။ ဒါေပမယ့္ ဒီေရာဂါနွစ္ခုက ကြဲပါတယ္။ ဒါေလးကို အားလံုး နားလည္ေအာင္ ရွင္းျပ ေပးေစလိုပါတယ္။