သမား၏ ေသာက

ေဆးပညာဆည္းပူးေလ့လာရျခင္း၏ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားအား ယခင္ကပင္ ေကာင္းစြာမွတ္တမ္းျပဳခဲ့ၾကသည့္ အေထာက္အထား မ်ားစြာရိွပါသည္။ ေဆးပညာသင္သားတို႔အေနျဖင့္ ရရိွသည့္ပညာသင္ခ်ိန္နွင့္ မနိုင္ရင္ကန္ျဖစ္ေလာက္ေအာင္ မ်ားျပားလွသည့္ ပညာရပ္ဆိုင္ရာမ်ားကို မွတ္သားသင္ယူေနရျခင္း၊ အခ်ိန္နာရီၾကာျမင့္စြာ အလုပ္ခြင္တြင္ရိွေနရျခင္း၊ ရံဖန္ရံခါ ေဆးရံုေဆာင္မ်ားအတြင္း လွည့္လည္စမ္းသပ္ကုသမႈအေပၚ (လူအခ်ိဳ ႔က၊ ဥပမာ အေစာင့္၀န္ထမ္းက) အခြင့္ေကာင္းယူ အလြဲသံုးစားမႈမ်ားျပဳေနျခင္းကို ျမင္ေတြ႔ေနရျခင္း၊ နွင့္ လူနာအခ်ိဳ ့တို႔၏ အခံမရပ္နိုင္ေအာင္ခံစားေနရမႈ နွင့္ အသက္ဆံုးရံႈးရမႈအား သိျမင္ႀကံဳေတြ႔ေနရျခင္း ဟူသည့္အနိ႒ာရံုမ်ားအား ရင္ဆိုင္ေနၾကရပါသည္။ (Bourgeois et al., 1993; Lubitz and Nguyen, 1996; Silver and Glicken, 1990)

ေဆးပညာသင္ယူမႈအား "လက္လြတ္စပယ္ အလြဲသံုးစားျပဳတတ္ေသာ မိသားစုစနစ္" ဟု သမုတ္ေခၚေ၀ၚခံေနရျခင္းက ေဆးပညာရွင္တို႔အေပၚ (ေ၀ဒနာခံစားေနရသူတို႔၏) မယံုသကၤာျဖစ္မႈကိုတိုးပြားေစျခင္း၊ "သနားၾကင္နာမႈ စာနာမႈကင္းမဲ့ၾကသူမ်ား" အျဖစ္ကင္ပြန္းတပ္ခံရျခင္းတို႔မွသည္ ေဆးသမားေတာ္တို႔အေနျဖင့္ မိမိကိုယ္မိမိ မယံုတ၀က္ ယံုတ၀က္ ယံုရခက္ႀကီးျဖစ္လာၾကသည္(McKegney, 1989:452)။ ေဆးပညာေလ့လာသင္ယူရျခင္းမွရရိွခဲ့သည့္ မ်ားစြာေသာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားသည္ ေဆးပညာရွင္တို႔၏ ကာယသုခ၊ စိတၱသုခ နွင့္ လုပ္ငန္းစြမ္းေဆာင္ရည္မ်ားအေပၚ မလိုလားအပ္သည့္ နာတာရွည္ဆိုးက်ိဳးမ်ားျဖစ္ေပၚေစမႈနွင့္ ဆက္ႏြယ္ေနေပသည္။(Baldwin et al., 1997b; Shanafelt et al., 2002) ။ ထို႔အျပင္ ေဆးသမားေတာ္မ်ားစြာတို႔၌ စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေစသည့္ အရာမ်ားအေပၚလိုက္ေလ်ာညီေထြမႈ မရိွသည့္ တုန္႔ျပန္မႈမ်ား (အရက္ေသစာေသာက္စားျခင္းကဲ့သို႔) ေပၚေပါက္လာေလ့ရိွျခင္းသာမက ၄င္းတို႔ကိုယ္တိုင္၏က်န္းမာေရးအေပၚ သင့္ေတာ္သည့္ေစာင့္ေရွာက္မႈရယူရန္ စီစဥ္မႈမရိွၾကေၾကာင္း ေတြ႔ရသည္(Baldwin et al., 1997a; Martin, 1986) ။

ေဆးေက်ာင္းသို႔ ၀င္ေရာက္လာေသာ ေက်ာင္းသားမ်ားစြာတို႔တြင္ ပို၍ပို၍တိုးလာေသာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားရိွလာၾကကာ၊ ထိုစိတ္ဖိစီးမႈသည္ ေဆးပညာသင္ယူေနသည့္ (၄)နွစ္တာကာလလံုးလံုး (စာေရးသူတို႔နိုင္ငံတြင္ ေဆးေက်ာင္း ၄နွစ္တက္ရျခင္းျဖစ္မည္) အျပင္ ဘြဲ႔လြန္ပညာဆည္းပူးခ်ိန္နွင့္ သမားေတာ္ အျဖစ္ေဆးကုသမႈေပးသည့္ အခ်ိန္တိုင္ေအာင္ သူတို႔ထံတြင္ရိွေနေၾကာင္း ေလ့လာသုေတသနျပဳမႈမ်ားစြာက မွတ္တမ္းျပဳခဲ့ၾကသည္ (Clark and Zeldow, 1988; Rosal et al., 1997; Vitaliano et al., 1988) (Clark et al., 1984; Hendrie et al.,1990; Ramirez et al., 1995; Reuben, 1983; Shanafelt et al., 2002; Smith et al.,1986; Vitaliano et al., 1988, 1989)။ ထိုသို႔ျမင့္မားလာေသာ စိတ္ဖိစီးမႈမ်ားက ေဆးသမားေတာ္တို႔အား စိတ္ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ေစကာ လူနာမ်ားအား ကုသမႈေပးရာတြင္ အေကာင္းဆံုး ကုသမႈမေပးနိုင္ျဖစ္ရေၾကာင္း နွင့္ သမားေတာ္တို႔အေနျဖင့္လည္း ပညာရပ္ဆိုင္ရာ ေက်နပ္နွစ္သက္မႈမရိွ ျဖစ္ရေၾကာင္း ေလ့လာမႈမ်ားအရ သိရိွရသည္ (Fields et al., 1995; Shanafelt et al., 2002)။ ထို႔အျပင္ ေဆးပညာသင္မ်ားစြာနွင့္ ေဆးသမားေတာ္မ်ားစြာတို႔သည္ အလုပ္ခြင္မွစိတ္ဖိစီးမႈမ်ားအား အိမ္အထိ သယ္ေဆာင္သြားၾကကာ မိသားစုတြင္းဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈမ်ားျဖစ္ေစျခင္း၊ မိသားစုအတြင္း ေႏြးေထြးၾကင္နာမႈ နည္းပါးလာကာ အိမ္ေထာင္ေရးအဆင္မေျပမႈမ်ား မ်ားျပားလာျခင္း၊ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္ျဖစ္ရသည့္ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေ၀ဒနာမ်ားျဖစ္ေသာ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ ခါးနာျခင္း၊ အားအင္ကင္းမဲ့ကာ ႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ နွင့္ ရင္ဘတ္ေအာင့္ျခင္းေ၀ဒနာမ်ား ခံစားၾကရေတာ့သည္(Geurts et al., 1999) ။

ေဆးေက်ာင္းမ်ားအေနျဖင့္ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားစြာတို႔၏ စိတ္ဖိစီးမႈ၊ စိတ္ေသာကမ်ား၊ ကေသာင္းကနင္းျဖစ္မႈမ်ားအား ကာကြယ္နိုင္ရန္၊ မွ်တစနစ္က်သည့္ ကိုယ့္ကိုယ္ကို ေစာင့္ေရွာက္မႈႈမ်ား ရယူနိုင္ရန္ ဟူသည့္ အေရးကိစၥမ်ား နွင့္စပ္လ်ဥ္းကာ ေဆာင္ရြက္စရာ မ်ားစြာရိွပါသည္။ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားအား စိတ္ဖိစီးမႈစီမံျခင္းနွင့္စပ္လ်ဥ္း၍ တိတိက်က် ပံုေဖၚေလ့လာသုေတသနျပဳထားခ်က္အရ ၄င္းတို႔အား စိတ္ဖိစီးမႈေလ်ာ့ခ်သည့္ နည္းပညာမ်ားသင္ေပးျခင္းက သူတို႔၏စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာဖိစီးမႈနွင့္ ပူပင္ေသာကမ်ားကို ေလ်ာ့ခ်နိုင္ေၾကာင္း ေတြ႔ရိွရသည္။ ထိုနည္းပညာမ်ားအား သူတို႔ေဆးေက်ာင္းသားဘ၀ တေလ်ာက္လံုးနွင့္ သမားေတာ္ဘ၀တြင္ပါ အသံုးခ်နိုင္ေပမည္။ ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားအား စိတ္ဖိစီးမႈျဖစ္ေစမည့္ အႏၱရာယ္ရိွသည့္အခ်က္မ်ားနွင့္ ၄င္းတို႔ကိုယ္တိုင္တြင္ စိတ္ဖိစီးမႈ စိတ္ဓာတ္က်မႈျဖစ္လာမည့္ သတိျပဳဖြယ္ရာ လကၡဏာမ်ားအား သင္ၾကားေပးနိုင္သည္ (Chang et al., 1997; Clark et al.,1984; Firth-Cozens, 2001; Linzer et al., 2001; McCranie and Brandsma, 1988;Shanafelt et al., 2003); ။ ထိုမွေန၍ သမားတို႔၏ က်န္းမာသုခရေစမည့္ နည္းနာမ်ားကို ေဖၚေဆာင္ဖန္တီးနိုင္ရန္ နွင့္ မိသားစုတြင္းေႏြးေထြး၍ က်န္းမာမႈရိွေစရန္၊ သမားတို႔၏ ဂုဏ္သိကၡာနွင့္ တန္ဖိုးအား ျပတ္ျပတ္သားသားျမင္လာေစရန္၊ နွင့္ ၄င္းတို႔၏ဘ၀တြင္ မွ်တက်န္းမာသည့္သုခမ်ား ဖန္တီးနိုင္မည့္ နည္းနာမ်ားအား လြတ္လပ္စြာ ေဆြးေႏြးနိုင္ေစရပါမည္။ ဤအရာမ်ားအား ေဆးေက်ာင္းသင္ရိုးညႊန္းတမ္း၏ အပိုင္းတစ္ခုအေနျဖင့္ လည္းေကာင္း၊ သင္ရိုးညႊန္းတမ္းျပင္ပ စြမ္းေဆာင္မႈမ်ား အျဖစ္လည္းေကာင္း ျပဳလုပ္နိုင္ေပသည္။

ေက်ာင္းသားမ်ားသည္ ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ က်န္းမာေနခ်ိန္တြင္ ေကာင္းစြာသင္ယူမႈျပဳနိုင္ၾကသည္။ သူတို႔ေဆးပညာသင္ယူေနခ်ိန္တြင္ ဘ၀တြင္မ်ွတက်န္းမာစြာေနထိုင္တတ္ရန္ နွင့္ ၄င္းတို႔၏ စိတ္ဖိစီးမႈနွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာေ၀ဒနာမ်ားအား ေစာစီးစြာသတိျပဳမိကာ ကာကြယ္နည္း ကုသနည္းမ်ား တတ္ေျမာက္ေအာင္ သင္ယူခဲ့ရမည္ဆိုပါက သူတို႔၏ေက်ာင္းသားဘ၀တေလွ်ာက္လံုးနွင့္ ေဆးသမားေတာ္ဘ၀သို႔တိုင္ က်န္းမာသုခနွင့္ေရရွည္ျပည့္စံုေစမည့္ အေလ့အထေကာင္းမ်ားကို ရရိွယူေဆာင္လာနိုင္ခဲ့ၾကမည္ျဖစ္ပါသည္။

Institute of Medicine of the National Academy မွ ၂၀၀၃ ခုနွစ္တြင္ ထုတ္သည့္Enhancing the Behavioral and Social Science Content of Medical School Curricula စာအုပ္ပါ Physician Well-Being ကိုဘာသာျပန္ဆိုပါသည္။ Well-Being ဆိုေသာ္လည္း စိတ္ေသာကကို ဦးစားေပးေရးထားသျဖင့္ သမား၏ေသာက ဟု ေခါင္းစဥ္တပ္လိုက္ပါသည္။

Read More...

Collapse...

Neonatal jaundice ေမြးစကေလး အသားဝါျခင္း

ဆရာရွင့္ သမီးအစ္မက ၂ဝ ရက္ေန႔က မႏၱေလးက (႕႕႕႕႕) ေဆးရုံမွာ ေယာက္်ားေလး ေမြးခဲ့ပါတယ္ရွင့္။ ေဘးအခန္းနဲ႔ မ်က္နွာခ်င္းဆိုင္အခန္းက ကေလးေတြက အသားဝါ ပါလို႔ ဓာတ္ကင္တာကို ေတြ ့ရပါတယ္။ အစ္မရဲ ့ကေလးကေတာ့ ၃ ရက္ေနမွ ေသြးေဖာက္ႀကည့္ေတာ့ အသားဝါပါလို႔ ေသြးလဲရပါတယ္ရွင့္။ အဲဒါဟာ ဘာေႀကာင့္ပါလဲရွင့္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္အတြင္းမွာ စားေသာက္ေနထိုင္မႈနဲ႔ ဆိုင္ပါသလားရွင့္။ ဒါမွမဟုတ္ ကူးစက္မႈတစ္ခုလား။ ေမြးလာမယ့္ ကေလးမွာ အသားဝါ မပါေအာင္ ဘယ္လို လုပ္သင့္ပါသလဲရွင့္။

အသားဝါကို ေခၚတဲ့ Jaundice (ဂြ်န္းဒစ္) ဆိုတာ ျပင္သစ္စကားကေနလာတယ္။ ကေလးအေရျပားမွာ Bilirubin (ဘီလီရူဘင္) ေခၚတဲ့ အေရာင္ရွိ ဓါတ္ေတြ မ်ားေနလို႔ ျဖစ္တယ္။ လူတိုင္းမွာ ရွိတာပါဘဲ၊ ကေလးမွာ မ်ားေနလို႔။

ကေလးတိုင္း ၅ဝ-၆ဝ% က ေမြးျပီး တပါတ္အတြင္းမွာ အသားဝါၾကတယ္။ ေမြးစကေလး အသားဝါတာကို ေဆးစာနဲ႔ Neonatal jaundice ေခၚတယ္။ ေသြးစစ္ၾကည့္ရင္ Bilirubin level က 85 umol/l (5 mg/dL) ထက္ မ်ားေနတာ ျဖစ္တယ္။ လူၾကီးေတြမွာေတာ့ 34 umol/l (2 mg/dL) ဆိုရင္ အသားဝါေနတယ္လို႔ ေျပာတယ္။

Causes ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြက -
1. Increase bilirubin load on liver cells: အသဲ (ဆဲလ္) ေတြမွာ (ဘီလီရူဘင္) မ်ားလာလို႔၊
2. Defective hepatic uptake of bilirubin from blood plasma: ေသြးထဲက (ဘီလီရူဘင္) ေတြကို အသဲကေန လံုေလာက္ေအာင္ မယူႏိုင္လို႔၊
3. Defective billirubin conjugation: (ဘီလီရူဘင္) ကို အသဲကေန ေပါင္းစပ္ေပးမႈမွာ ခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔၊
4. Defective bilirubin excretion (ဘီလီရူဘင္) ေတြကို စြန္႔ထုတ္ျပစ္တာ မႏိုင္လို႔ ဆိုတဲ့အေၾကာင္းတရားေတြေၾကာင့္ အသားဝါရတယ္။

ေမြးစကေလး အသားဝါတာ (၄) မ်ိဳးရွိတယ္။
(၁) Physiological jaundice ဇီဝကမၼျဖစ္စဥ္အရ ျဖစ္လာတာမ်ိဳး၊ ေဆးကုစရာ မလိုပါ။ သေႏၶသားဘဝက ေသြးေတြကုိ အသစ္လဲရာကေန ေသြးနီဥေတြ ပ်က္စီးတဲ့အခါ (ဟီမိုဂလိုဘင္) ထဲက (ဘီလီရူဘင္) ေတြထြက္လာျပီး၊ ေသြးထဲေရာက္မယ္။ အသဲမွာ ေျပာင္းလဲမႈေတြ လုပ္တယ္။ မလိုတာေတြ ဝမ္းထဲကေန စြန္႔ထုတ္တယ္။ အသဲကေန (ဘီလီရူဘင္) ကို ႏိုင္ေအာင္ မရွင္းႏိုင္ေသးလို႔ ၂-၃ ရက္ဆို ဝါလာမယ္။ ၁-၂ ပါတ္ေနရင္ ေကာင္းသြားမယ္။
(၂) Blood group incompatibility (Rh or ABO problems) ေသြးအုပ္စုမတည့္လို႔ျဖစ္တာ၊ မိခင္ေသြးက မတူရင္ ကေလးရဲ႕ေသြးနီဥေတြကို ဖ်က္ဆီးတာမ်ိဳးျဖစ္ေစတယ္။ အဲလိုျဖစ္ရင္ ကေလးေသြးထဲမွာ (ဘီလီရူဘင္) ေတြ မ်ားလာတယ္။ ဆိုးတယ္။ ၂၄ နာရီအတြင္းမွာ သိသာလာမယ္။ Rh ေၾကာင့္ျဖစ္တာအတြက္ အခုေခတ္မွာ မိခင္ကို ကေလးေမြးျပီး ၇၂ နာရီအတြင္း RhoGAM ထိုးေပးတယ္။ ေနာက္ကေလးေတြအတြက္ ကာကြယ္ျပီးသား ျဖစ္သြားမယ္။
(၃) Breast-feeding jaundice ႏို႔ဗူးတိုက္လို႔ျဖစ္တဲ့ အသားဝါ၊ ကေလးကို ႏို႔လိုသေလာက္ မတိုက္ရင္ျဖစ္မယ္။ အဲဒါမ်ိဳးက ၅-၁ဝ% ရွိတယ္။ ေမြးကာစကေလးေတြမွာ လူၾကီးေတြလို အူထဲမွာ (ဗက္တီးရီးယား) မရွိေသးဘူး။ လူၾကီးေတြဆိုရင္ ပိုးေတြကေန Conjugated bilirubin ဆိုတာကို Stercobilinogen အျဖစ္ေျပာင္းေပးမယ္။ ေနာက္ဆံုး Stercobilin အေနနဲ႔ ဝမ္းထဲမွာ ပါသြားတယ္။ ကေလးငယ္ေလးေတြမွာ အဲလိုျဖစ္မလာႏိုင္ေသးဘူး။
(၄) Breast-milk jaundice မိခင္ႏို႔တိုက္ရာကေနျဖစ္တာ ၁-၂% ရွိတယ္။ ၄-၇ ရက္မွာျပတယ္။ ၃-၁ဝ ပါတ္အထိ ၾကာတယ္။ အႏၲရာယ္ မရွိပါ။ တခ်ိဳ႕ မိခင္ေတြရဲ႕ႏို႔ထဲမွာ Progesterone (ပရိုဂ်က္စတီရုန္း) ေဟာ္မုန္းနဲ႔ဆိုင္တာ ပါေနတယ္။ ကေလးအူကေန (ဘီလီရူဘင္) ေတြကို ျပန္စုပ္ယူေစလို႔ ျဖစ္ရတယ္။ ေနာက္ျပီး ႏို႔ထဲမွာ Lipoprotein lipase ေခၚတဲ့ (အင္ဇိုင္းမ္) ပါေနတယ္။ ဒါကေန Bilirubin ျဖစ္စဥ္ကို ထိခိုက္ေစတယ္။ ကေလးဝမ္းခ်ဳပ္ရင္လဲ ရွင္းထုတ္တာ ေႏွးလို႔ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုက္ထဲတံုးကေတာ့ အခ်င္းကတဆင့္ စြန္႔ထုတ္တာ လုပ္ေပးတယ္။

လမေစ့ဘဲေမြးတာနဲ႔ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မျပည္တဲ့ကေလးေတြမွာ ပိုျဖစ္ၾကရွာတယ္။ ကေလးအသားဝါရင္ ေသြးကို အခ်ိန္တန္တိုင္း Bilirubin levels စစ္ေနရမယ္။ ေသြးထဲမွာ Unconjugated bilirubin ဆိုတဲ့ အသဲကေန ေပါင္းစပ္ေပးတာ မလုပ္ရေသးတဲ့ (ဘီလီရူဘင္) အမ်ိဳးအစားေတြ မ်ားေနမယ္။ ေမြးကာစကေလးတိုင္း ပဌမပါတ္မွာ 30 µmol/L (1.8 mg/dL) မက ရွိၾကတယ္။ မ်ားေနတာကို Hyperbilirubinemia ေခၚတယ္။ ကေလးကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ ေဆးကုဘို႔လို-မလို ကေလးအထူးကု ဆရာဝန္ကေန ဆံုးျဖတ္ပါမယ္။

Pathological jaundice ေဆးကုစရာလိုတဲ့ အသားဝါဆိုတာ ၂၄-၄၈ နာရီအတြင္း ေတြ႔ရမယ္။ ေသြးဆက္စစ္ေနတဲ့အခါ -
- Total bilirubin က တနာရီမွာ 8.5 umol/l (0.5 mg/dL) ထက္မ်ားေနတာ၊
- Total bilirubin က ၂၄ နာရီမွာ (85 umol/l) 5 mg/dL ရွိေနတာ၊
- Total bilirubin 331.5 umol/l (19.5 mg/dL) မကရွိေနတာ၊
- Direct bilirubin 34 umol/l (2.0 mg/dL) မကရွိေနတာေတြဆိုရင္ ေဆးကုရမယ္။

တျခားျဖစ္ႏိုင္ေျခေတြလဲ ထည့္တြက္ရမယ္။
- ဗိုက္ထဲမွာ ကေလးက ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ တခုခုရွိတာ။ ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ Biliary atresia, PFIC, Bile duct paucity, Alagille's syndrome, Alpha 1 နဲ႔ Cystic fibrosis or hepatitis အသဲေရာဂါရွိေနရင္၊
- Hemolytic anemia, polycythemia ေသြးအားနည္းေရာဂါေတြနဲ႔ ေသြးေရာဂါေတြ၊ Abnormal RBC ေသြးနီဥ ပံုစံမမွန္ရင္၊
- Cephalohematoma ေမြးတံုးက ခက္ခဲလို႔ ေခါင္းထဲမွာ ေသြးခဲတာ ျဖစ္ေနရင္၊
- Rubella ဂ်ာမန္ ဝက္သက္၊ Syphilis (ဆစ္ဖလစ္) စတဲ့ကူးစက္ေရာဂါေတြ၊
- မိသားစုထဲမွာလဲ အဲလိုမ်ိဳးရွိဘူးတာ၊ မေအမွာ ဆီးခ်ိဳရွိေနရင္၊ (ဆာလ္ဖါ) ေဆး၊ ငွက္ဖ်ားေဆး၊ လိင္ေဟာ္မုန္းေတြနဲ႔ စိတ္ေရာဂါေဆးေတြ၊ (ကေလး ၂ လေအာက္ကို (ဆာလ္ဖါ) ပါတဲ့ေဆး မေပးရပါ။)

ေဆးစစ္ရင္
- Complete blood count
- Coomb's test
- Reticulocyte count ေတြကို စစ္ေဆးႏိုင္တယ္။

ေမြးစကေလးေတြမွာ အသားဝါတိုင္း စိုးရိမ္စရာမလိုပါ။ ေဆးကုစရာမလိုတာ မ်ားတယ္။ ၃ ရက္ေနရင္ စသိသာျပီး ၁၄-၁၅ ရက္ေနရင္ ေပ်ာက္သြားတာတယ္။ မ်က္ႏွာကစ သိသာတယ္။ ေနာက္ ရင္ပတ္၊ ဗိုက္၊ ေျခ-လက္၊ အကုန္ပါဘဲ။ မ်က္လံုးကို ၾကည့္ရင္ သိမယ္။ လက္နဲ႔အသာေလးဖိျပီး စစ္ေဆးရင္ ဝါတာကို ပိုျမင္သာတယ္။ ေရတိုက္တာနဲ႔ ေနရာင္ ျပေပးတာနဲ႔ လံုေလာက္ၾကတာ မ်ားတယ္။ ၂-၃ နာရီတခါ၊ တေန႔မွာ ၁၂ ၾကိမ္ ႏို႔တိုက္ပါ။ တခ်ိဳ႕အေျခအေနမွာ မိခင္ႏို႔ကို အတိုက္မခိုင္းဘူး။ ေရခဏခဏတိုက္ေပးပါ။ ဝမ္းသြားမ်ားတာ ေကာင္းတယ္။ လိုအပ္ရင္ ဝမ္းျခဴေပးပါ။

Phototherapy အလင္းေရာင္ေပး ကုသနည္းကို အဂၤလန္ Rochford Hospital ေဆးရံုကေန စသံုးခဲ့တယ္။ လမေစ့ေမြးတဲ့ ကေလးေတြကို ျပဳစုေပးတဲ့ သူနာျပဳဆရာမၾကီးကေန စတာျဖစ္ပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ အေရာင္ပါတဲ့ မီးေခ်ာင္းေတြ သံုးလာတယ္။ အျပာေရာင္ကို အသံုးအမ်ားဆံုးဘဲ။ ကေလးမ်က္စိကို ဖံုးထားရမယ္။ တေန႔မွာ ၁ဝ-၁၂ ၾကိမ္၊ တခါလုပ္ရင္ ၂-၃ နာရီၾကာတယ္။ အလင္းေရာင္ေပးကုသေနတံုးလဲ ႏို႔တိုက္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕ေဆးရံုေတြက ဒီအခ်ိန္မွာ ေသြးေၾကာထဲကေန အဟာရျဖည့္တာသာ လုပ္ေပးတယ္။

သိပ္မဆိုးရင္ အိမ္မွာတင္ Biliblanket ကိုသံုးႏိုင္တယ္။ Fiber optics နဲ႔လုပ္ထားတယ္။ သဘာဝ ေနေရာင္ထဲက Ultraviolet light therapy ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္ကေန မွဲ႔ေပါက္မလား စိုးရိမ္ရတယ္။ Total serum bilirubin 428 umol/l (25 mg/dL) ထက္ မ်ားတဲ့ကေလးကို Exchange transfusions ေသြးလဲ ကုသေပးရတယ္။

ကေလးမွာ အသားဝါတာ သိပ္ၾကာေနရင္ Kernicterus ဦးေႏွာက္ထိခိုက္တဲ့ေရာဂါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အေမရိကားမွာ ကေလး ႏွစ္သိန္းရွိရင္ Kernicterus ျဖစ္တဲ့ကေလး ၃ ေယာက္ရွိတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြမွာ ပိုျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ပူမယ္၊ တက္ႏိုင္တယ္။ ကေလးက တအား ငိုမယ္။ အသဲ နဲ႔ ေဘလံုးၾကီးေနမယ္၊ ေသြးျခည္ဥေလးေတြ ေတြ႔မယ္၊ ေခါင္း (ဦးေႏွာက္) ငယ္ေနမယ္။ တခ်ိဳ႕ေလးေတြမွာ Cerebral palsy မ်က္ႏွာေလျဖတ္တာ နဲ႔ Deafness နားမၾကားတာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေမြးမဲ့ကေလး ေဆးကုရမဲ့ အသားဝါ မျဖစ္ေအာင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္း Blood type ေသြးအုပ္စု နဲ႔ Unusual antibodies ေတြ႔ေနက် မဟုတ္တဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြရွိ-မရွိ စစ္ထားသင့္တယ္။ ေသြးအုပ္စုက O+ ျဖစ္ေနတာလဲ သတိထားရတယ္။ Rh negative ျဖစ္ေနရင္ ကေလး ခ်က္ၾကိဳးကေန စစ္တာ လုပ္သင့္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၁-၂ဝ၁၂

Read More...

Collapse...

Lesions on penis က်ားအဂၤါ အနာမ်ား

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၂၁)

Mon, Jan 9, 2012 at 9:05 AM
က်ေနာ္ ၃၃ ႏွစ္ရွိပါျပီ။ က်ေနာ့္ ငယ္ပါမွာ တခါတေလ အရည္ၾကည္ဖုေလးေတြ ေပါက္တတ္ပါတယ္။ အပူအေအးမမွ်တဲ့ အခိ်န္မွာ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အဲလုိျဖစ္ရင္ ဆီးေအာင့္တတ္ပါတယ္။ အမ်ားၾကီးေအာင့္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အဖုေလးေတြ ေဖာက္လုိက္ရင္ အေရျပားေပၚမွာ မိတ္ေတြကုိ ေဖာက္လုိက္ရင္ျဖစ္သလုိ က်န္ခဲ့ျပီး ၂ ရက္ေလာက္ ဆုိရင္ေတာ့ ေပ်ာက္သြားတတ္ပါတယ္။ အဲဒါဘာေၾကာင့္လဲ။

၁။ Genital herpes က်ားလိင္တံမွာ တခုမက အစုလိုက္နာတဲ့ အနာဆိုရင္ ေရယံု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လိင္တံမ်ာသာမက စအို နဲ႔ တင္ပါးတဝွိဳက္မွာလဲ ေပါက္တတ္ပါတယ္။ ျဖစ္ျဖစ္ခ်င္း တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္နဲနဲ ပူတတ္တယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ STD/STI လိင္လမ္းေၾကာင္း ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါတမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အျဖစ္မ်ားေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

ေရယံု ဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္တာမို႔ အတိအက်ေျပာရရင္ ေဆးမႏိုင္ပါ။ ကုသတာရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္ဟာ အေနရအထိုင္ရ သက္ေသာေအာင္၊ ဆက္မပြါးေအာင္၊ သူမ်ားကို မကူးေအာင္လုပ္ဘို႔ပါ။ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ အဝတ္အစား ဝတ္တာတာင္ cotton underwear ေကာင္းတယ္။ အတူေနတာ(ဆက္ဆံတာ) ကို ေရွာင္ပါ။

Acyclovir (Zovirax), famciclovir (Famvir), or Valacyclovir (Valtrex) ေတြဟာ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးေတြပါ။ နာတယ္ဆိုရင္ အနာသက္သာေဆးေတြ Ibuprofen (Advil) or Acetaminophen (Tylenol) ေသာက္ရပါမယ္။ သဘာဝေဆးနည္း ေတြထဲမွာ Red Marine Algae, Vir-L-Lysine, Choraphor, Aviralex, Aeura, H-Balm ေတြပါတယ္။ Acyclovir က ေဆးျပား၊ ေဆးေတာင့္၊ ေဆးရည္ရွိတယ္။ တေန႔ကို ၂-၅ ၾကိမ္နဲ႔ ၅-၁ဝ ရက္ေသာက္ရတယ္။ လိင္လမ္းမွာ ျဖစ္တာမ်ိဳးကိုေတာ့ ၁ ႏွစ္အထိ ေပးရတာလဲရွိတယ္။

၂။ Wart အနာက မံုလာပြင့္လို သဏၭာန္ဆိုရင္ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္မယ္။ ေနာက္ဆက္တြဲ ပိုးထပ္ဝင္တာမရွိသ၍ မနာပါ။ နဲနဲ ယားတာ ပူတာမ်ိဳးရွိတတ္ပါတယ္။ အရည္ထြက္တာမ်ိဳးလဲရွိႏိုင္တယ္။ ၾကြက္ႏို႔ကုဘို႔ သတ္သတ္ေရးထားပါတယ္။ လိင္အဂၤါ ၾကြက္ႏို႔ Genital Warts ကိုဖတ္ပါ။

၃။ Syphilis က်ားလိင္တံမွာ တခုတည္းေသာ အနာ(အဖု)ဆိုရင္ (ဆစ္ဖလစ္) ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ မနာတဲ့အနာ ကို Chancre (ရွန္ကာ) လို႔ ေခၚပါတယ္။ ဒီအနာနဲ႔တြဲျပီး ေပါင္ျခံမွာ အၾကိတ္ထြက္လာပါမယ္။ ဒီအနာ၊ အၾကိတ္ေတြက ၃-၆ ပါတ္ေလာက္ေနလို႔ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားတာဟာ ပိုးကင္းသြားတာ မဟုတ္ပါ။ ေသြးစစ္ရင္ VDRL ဆိုတာလုပ္ရလို႔ + ျဖစ္ရင္ Syphilis (ဆစ္ဖလစ္) ရွိတယ္လို႔ ေခၚတယ္။

Syphilis ကို ဘာလကၡဏာမွ မေပၚဘဲ ေသြးစစ္လို႔ ရွိေနရင္လဲ တာရွည္ခံ (ပင္နစလင္) ထိုးေဆး Benzathine penicillin G ကို တခါထိုးရင္ ၂႕၄ ယူနစ္ တပါတ္တခါ၊ ေပါင္း ၃ ခါ ထိုးရတယ္။

၄။ က်ားလိင္တံမွာ တခုမက ပန္းေရာင္နဲ႔ အေရျပားေပၚခပ္ေဖါင္းေဖါင္းေလးျဖစ္တာမ်ိဳးက Molluscum contagiosum ေခၚတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္ရတာ ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ မနာပါ။ တခါတေလ နာျပီး၊ ယားသလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ေဆးေတြကို အားကိုးပါ။

၅။ Chancroid က်ားလိင္တံမွာ အနာေတြက တခုမကလဲရွိ နာလဲနာ၊ ေပါင္ျခံမွာလဲ အၾကိတ္ရွိတာဆိုရင္ (ရွန္ကာ) လို႔ ေခၚတယ္။ ၁ လကၼရဲ႕ ရွစ္ပံု ၁ ပံုကေန ၂ လကၼထိရွိႏိုင္တယ္။ နခမ္းသားတိတိက်က်ရွိတယ္။ ညီညီညာညာမဟုတ္ဖူး။ ထိရင္၊ လွဳတ္ရင္ ေသြးထြက္ႏိုင္တယ္။ မီးခိုးေရာင္ ဒါမွမဟုတ္ ခပ္ဝါဝါေနမယ္။ ပဋိဇီဝေဆး Azithromycin, Ceftriaxone, Ciprofloxacin, and Erythromycin ေတြက ႏိုင္တယ္။ ေပါင္ျခံအၾကိတ္က လိုအပ္ရင္ ခြဲစိတ္ရပါမယ္။

၆။ Crabs က်ားလိင္တံမွာ ခပ္မဲမဲအကြက္ကို သာမန္မ်က္စိနဲ႔ မျမင္ရသေလာက္ရွိတာမ်ိဳးက ရွာရွားပါးပါး (ခရက္ဘ္စ္) ေခၚတာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အမႊးေတြမွာ ဥေတြရွိေနပါမယ္။ သူ႔ကိုၾက ျမင္ရတယ္။

၇။ Scabies က်ားလိင္တံမွာ အေတာ္ယားတဲ့ ခပ္နီနီ အနာေတြဟာ ယားနာပါ။ ေဆးေတြကေတာ့ Permethrin, Crotamiton နဲ႔ Benzyl benzoate ျဖစ္ပါတယ္။

ဂ။ Abscesses ေပါင္ျခံမွာ တျခားေနရာေတြမွာ ေပါက္တာမ်ိဳး (ဗက္တီးရီးယား)ေၾကာင့္ ျဖစ္တဲ့ ရိုးရိုးျပည္တည္နာ လဲ ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ပဋိဇီဝေဆးေတြက ႏိုင္ပါတယ္။

၉။ Cancer penis လိင္တံ မွာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္တယ္။ အမွန္ေျပာရရင္ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္တဲ့ ကင္ဆာျဖစ္ျဖစ္ ဘာ့ေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ ကေန႔အထိ မသိေသးပါ။ လိင္တံကိုဖံုးတဲ့ အေရျပားေအာင္မွာ အနံဆိုးဆိုး၊ ခပ္ျပစ္ျပစ္ အညစ္အေၾကးေတြရွိေနရင္ ကင္ဆာျဖစ္ေစတတ္တယ္။ တခ်ိန္က ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္ဘူးသူ၊ လိင္တံအေရျပားကို ငံုေနပါလ်က္ မလွီးျဖတ္ထားသူ၊ သန္႔ရွင္းေရးနဲသူေတြဟာလဲ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။

အနာလိုလို အလံုးလိုလို အၾကိတ္အခဲလိုလိုစ ျဖစ္တာပါ။ ၾကြက္ႏို႔နဲ႔လဲတူတယ္။ မံုလာပြင့္လိုေနတယ္။ ျဖစ္ရင္ မနာတာက မ်ားတယ္။ ေနာက္ၾကမွ ေသြးထြက္တာ၊ နာတာေတြျဖစ္လာတယ္။ လိင္တံရဲ႔ထိပ္ပိုင္းမွာ အျဖစ္အမ်ားဆံုးပါ။

ေသျခာေအာင္ အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးနည္း Biopsy လုပ္ရမယ္။ ကုသနည္းမွာ Chemotherapy ေဆးေပးတာ၊ Radiation ဓါတ္ကင္တာ၊ Surgery ခြဲစိတ္ကုသတာေတြပါတယ္။

(အသံုးအႏွဳန္း ရိုင္းတာေလးမ်ား ပါသြားရင္ ကန္ေတာ့ပါဗ်ာ။)

Dr. တင့္ေဆြ
၁၉-၈-၂ဝဝ၉

August 23, 2009 9:28 AM
Q: ဆရာ ကြ်န္ေတာ့္ ေဂြးဥ အတြင္းအိတ္ ဥေပၚမွာအၾကိတ္လုံးလုိ နွစ္လံုးျဖစ္ေနလုိ႔ပါဆရာ။ ဘယ္ဆရာဝန္နဲ႔ ျပရမလဲမသိဘူး

A: ေဂြးဥ အတြင္းအိတ္ ဥေပၚမွာ အၾကိတ္လုံးလုိ နွစ္လံုး စာနဲ႔ေမးတာမို႔ မ်က္စိနဲ႔ၾကည့္ လက္နဲ႔စမ္းရသလို မေသျခာတာမို႔ မွန္းျပီး ရမ္းကုလုပ္ရေတာ့မွာဘဲဗ်ာ။ ေယာက္က်ားေတြ ကပ္ပယ္အိတ္ ေခၚ Scrotum တဝွိဳက္မွာ ျဖစ္တတ္တာေတြက အမ်ိဳးေပါင္ (၁၃)ခုတိတိ ရွိပါတယ္။ မေၾကာက္ပါနဲ႔။ အမ်ားစုေရာဂါေတြက ကုတာလြယ္ျပီး ေပ်ာက္ဘို႔ မခက္ၾကပါ။

Inguinal hernia အူက်ေရာဂါ၊ Testicular torsion အေစ့လိန္ျခင္း၊ Hydrocele မုတ္ (မုတၲ) ေခၚ အရည္မ်ားျခင္း၊ Epididymal cyst အေစ့အထက္နားအိတ္ျဖစ္ျခင္း၊ Epididymo-orchitis အေစ့-အေၾကာေရာင္ျခင္း၊ Haematocele မုတ္ (မုတၲ)၊ အရည္မဟုတ္ဘဲ ေသြးျဖစ္ေနျခင္း၊ Hydrocoele of testis အေစ့တြင္ မုတ္ျဖစ္ျခင္း၊ Lipoma of spermatic cord အေၾကာမွာ အဆီအိတ္ျဖစ္ျခင္း၊ Mumps ေမာ္နာ ဒါမွမဟုတ္ ပါးခ်ိတ္ေရာင္နာႏွင့္ ဆက္ေနေသာ ကူးစက္နာျဖစ္ျခင္း၊ Scrotal haematoma အိတ္ထဲေသြးယိုျခင္း၊ Varicocoele ေသြးျပန္ေၾကာမ်ားထံုးျခင္း။ Spermatocele အေစ့အေပၚတြင္ သုတ္ပိုးမ်ားစုေနျခင္း၊ Testicular cancer အေစ့ကင္ဆာျဖစ္ျခင္း၊

တကယ္လို႔ ေရာဂါလကၡဏာကို နဲနဲစံုေအာင္သိရရင္ မၾကည္ဘဲနဲ႔ အတတ္ေဟာႏိုင္ပါတယ္။ ဆိုပါစို႔ ၾကာျပီလား၊ နာသလားနဲ႔ အေနအထားေျပာင္းရင္ ေသးသြားလား-ေသးမသြားလား။ ဒီေမးခြန္း ၃ ခုေလာက္နဲ႔ ေျပာႏိုင္တတ္ပါတယ္။

ေရာဂါအားလံုးအနက္ တခုကလြဲရင္ ခြဲစိတ္ဆရာဝန္နဲ႔ဆိုင္တာခ်ည္းျဖစ္လို႔ ခြဲစိတ္အထူးကုဆရာဝန္ကို ျပရပါမယ္။ အထူးကု မဟုတ္တဲ့ ရိုးရိုးဆရာဝန္ (ကြ်န္ေတာ္တို႔လို ဂ်န္ဂယ္)ေတြကလဲ အေတာ္မ်ားမ်ား လုပ္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ခြဲရဦးေတာ့ မခက္တာေတြပါ။ ဆရာဝန္ေပါက္စမ်ား လက္သင္စမ္းၾကရတာ ဒီေရာဂါေတြမို႔ပါ။

August 04, 2010 11:09 AM
Q: က်ေနာ္ တခုေလာက္ ေမးခ်င္လို႔ပါဆရာ။ က်ေနာ္ကေတာ့ ႕႕႕႕႕ ႏိုင္ငံမွာ အလုပ္လုပ္ေနပါတယ္။ က်ေနာ္ အသက္ ၂၂ နွစ္ ရိွပါၿပီ။ ဒီကို ေရာက္တာ ၂ ႏွစ္ ေက်ာ္ပါၿပီ။ က်ေနာ့္ လိင္တံထိပ္မွာ အနီေရာင္ အဖုအဖုေလးေတြ ေပါက္လာပါတယ္။

6 Aug 10, 07:21
Q: ဆရာခင္ဗ်ာ က်ေတာ့္ရဲ႕ လိင္တံထိပ္က က်င္ေနပါတယ္။ ဆီးသြားခ်ိန္ က်င္တာမ်ားျပီး၊ မွတ္မွတ္ရရ ဒီအတိုင္းေနရင္းနဲ႔ တၾကိမ္က်င္ပါတယ္။ အႏၲရာယ္ရွိပါသလား။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္နိုင္ပါလဲဆရာ။ ဘာလုပ္သင့္ပါလဲခင္ဗ်ာ။ ေဂြးဥရဲ႕ တဖက္စီမွာလဲ အသားမာလို အဖုတလံုးစီ ေပါက္လာပါတယ္။ လိင္တံတခုလံုးလဲ မခံမရပ္နုိင္ေအာင္ ယားယံပါတယ္။ က်ေနာ္ ဘာေရာဂါ ၿဖစ္ေနလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္။ ေသြးလဲ စစ္ၿပီးပါၿပီ။ AIDS မဟုတ္ပါဘူးလို႔ ေၿပာပါတယ္။ ဒီက ေဆးခန္း သြားေတာ့ ဒီက ဆရာဝန္ေပးတဲ့ ေဆးထဲမွာ "ဘာမီတြန္" ပါတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ေဆးကုန္ၿပီ။ ၃-၄ရက္ ေနရင္ ၿပန္ၿပန္ ေပါက္လာပါတယ္။ မသက္သာပါဘူး။ ဘာေဆး အမ်ိဳးစားေတြ ဝယ္ေသာက္ရမလဲ မသိဘူးခင္ဗ်ာ။ က်ေနာ္ ဒီမွာ ေရာက္တဲ့ အခ်ိန္ကေန အခုအခ်ိန္ထိ ဘယ္မိန္းမနဲ႔မွ မအိပ္္ခဲ့ဘူးပါ။ အခု ဒီေရာဂါ ၿဖစ္ေနတာ ရွက္လို႔ ဘယ္သူကိုမွ မေၿပာရဲပါဘူး။ က်ေနာ္လိင္တံ၏ ၿဖစ္ေနေသာ ေရာဂါပံုစံကို ဓါတ္ပံုပါ ပို႔ေပးလိုက္ပါတယ္။

A: စသိတာ ဘယ္ေလာက္ၾကျပီလဲ။ ယားယံုဘဲလား။ မနာဘူးတား။ အခုေကာ ယားေသးလား။ ၾကီးၾကီးလာသလား။ ေပါင္ျခံမွာ အေစ့-အလံုး-အၾကိတ္ စမ္းလို႔ရသလား။ ပံုပို႔တာ ေကာင္းတယ္။ ပံုထဲက အဖုေလးေတြက တေနရာဆီက ထင္ပါတယ္။ ဟုတ္တယ္ေနာ္။ အားလံုး ဘယ္ႏွလံုးေလာက္ ရွိလဲ၊ ခန္႔မွန္းေျခေပါ့။ ကပ္ပဲ့အိပ္မွာေကာ ဒါမ်ိဳးနဲ႔ တူသလား။ ဆီးသြားတာ ထူးသလား။ နာတာ၊ ပူတာ၊ စပ္တာ၊ အျဖဴရည္ က်တာ။ သိပ္ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ေဆးကုလို႔ ရပါတယ္။ ေဆးနည္း ေျပာပါမယ္။

Q: ဆီးသြားရင္ ကြမ္းသီးေခါင္းထိပ္က အေစ့ေလးက စပ္ၿဖင္းၿဖင္းၿဖစ္ပါတယ္။ ဆီးကလဲ ဝါထိန္ေနတာပါပဲ ဆရာ။ ဆီး၊ ဝမ္းလဲ ေတာ္ေတာ္ ခ်ဳပ္ပါတယ္။ ပင္ပန္းတဲ့ အလုပ္တခုခုလုပ္ၿပီးရင္ မ်က္လံုးပါ ၿပာေဝေအာင္ ၿဖစ္ေနပါတယ္။ ဝမ္းခ်ဳပ္ၿပီး ၁ ရက္ ၂ ရက္ေနရင္ ဒီေရာဂါ ထတာပါပဲ။

A: ေဆး (၃) မ်ိဳး ေရးေပးလိုက္ပါတယ္။ ဝယ္လို႔ရတဲ့ (၁) မ်ိဳးကိုသာ ေသာက္ပါ။ ေရးေပးတဲ့ အစီအစဥ္အတိုင္း ဝယ္ရတာ လြယ္ႏိုင္ပါတယ္။
Doxycycline တခါေသာက္ 100 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
Tetracycline တခါေသာက္ 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။ ဒါမွမဟုတ္
Erythromycin တခါေသာက္ 500 mg တေန႔ ၄ ၾကိမ္၊ ၁၄ ရက္ေသာက္ပါ။

စိတ္မညစ္ပါနဲ႔။ ေပ်ာက္တဲ့ေရာဂါပါ။ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေအာင္ ေရ၊ အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ မ်ားမ်ား စားပါ။ မန္က်ီးသီးမွည့္ကို သၾကား နဲ႔ ဆားနဲနဲထည့္ ေဖ်ာ္ရည္လုပ္ ေသာက္ပါ။ သေဘၤာသီးမွည့္ စားပါ။

ဆီးဝါေနတာ အသားဝါလည္း ျဖစ္ေနအံုမယ္။ ျဖစ္ရင္လည္း မပူနဲ႔အံုး။ နားရမယ္။ ေရ၊ အရည္ မ်ားမ်ား ေသာက္ရမယ္။ ဆီ-အဆီ ေလွ်ာ့ပါ။ ေဆးလိပ္၊ အရက္ မတည့္ပါ။ မ်က္လံုးပါ ဝါသလား။ အသဲအားေဆး ရွာလို႔ရရင္ ေသာက္ပါ။ အဝါ ေတာ္ေတာ္နဲ႔ မက်ရင္ Drip သြင္းရတယ္။ မသြင္းႏိုင္လည္း ORS ဓါတ္ဆားထုပ္ ေသာက္ပါ။ တေန႔ ၃-၄ ထုပ္အထိ ေသာက္ပါ။ အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ႏိုင္ေအာင္ ေရ၊ ေရေႏြး၊ သံပုရာရည္၊ ေဖ်ာ္ရည္၊ သၾကားရည္၊ လွည့္ေသာက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေဆး ၁ ပါတ္ ေသာက္ျပီး၊ တိုးတက္မႈ အေျခအေန ေျပာပါအံုး။ အနာကို ဘာေဆးမွ လိမ္းစရာမလိုပါ။

က်ားအဂၤါဟာ ဆီးသြားတာနဲ႔ ဆက္ဆံတာ၊ အလုပ္ ၂ မ်ိဳးအတြက္ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီ အလုပ္ တခုခုကေနျဖစ္ျဖစ္ ႏွစ္ခုလံုးကေနျဖစ္ျဖစ္ ေရာဂါဝင္တာ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ သူလုပ္တဲ့အလုပ္ ႏွစ္ခုနဲ႔ မဆိုင္အံုးေတာ့ တျခားခႏၶာကုိယ္က ေနရာေတြလို ေမြးရာပါ ခ်ိဳ႕ယြင္းတာ၊ ဒဏ္ရာရတာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္တာမ်ိဳးလည္း ရေစႏိုင္ေသးတယ္။ ဒီ သံုးခ်က္အျပင္ ကင္ဆာလို အေၾကာင္းမယ္မယ္ရရ မသိရဘဲနဲ႔ ျဖစ္တာလည္းပါတယ္ေပါ့။

ေရာဂါကို ကုိယ္တိုင္ျမင္ရတာ မဟုတ္လို႔ ျဖစ္ႏိုင္ေျခမွန္သမွ် တြက္ဆရတာမို႔ ဖတ္တဲ့လူ ေၾကာက္စိတ္မဝင္ပါနဲ႔။ ဆရာဝန္ဆိုတာ “ဥစၥာေပ်ာက္ ငရဲေရာက္” ဆိုသလို ေလွ်ာက္ထင္ရတာမို႔ပါ။

ေဆးနည္းပါ ေပးလိုက္ပါမယ္။
Urethritis ဆီးလမ္းျပြန္အဝ ေရာင္ျခင္းအတြက္ -
• Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္
• Ciprofloxacin 500 mg တခါတည္းေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။
ေနာက္ (STDs) လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္သည့္ ေရာဂါတခုခု ျဖစ္ေနရင္လည္း -
• Gonococcal Urethritis ဂႏုိရီးယားေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ဆီးျပြန္အဝေရာင္ျခင္းအတြက္ Ciprofloxacin 500 mg ဒါမွမဟုတ္ Ofloxacin 400 mg တခါတည္းေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။
• Uncomplicated Gonorrhea သာမန္ဂႏိုေရာဂါ၊ Cefixime 400 mg တခါတည္းေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။ ဒါမွမဟုတ္ Ciprofloxacin 500 mg တေန႔ ၂ ၾကိမ္ ၃-၄ ရက္ေသာက္ ေပ်ာက္တယ္။

လိုေသးရင္ ေမးပါ။ က်န္းမာပါေစ။

Dr. တင့္ေဆြ
၆-၈-၂ဝ၁ဝ

Apr 15, 2011 at 6:57 PM
I am 23 years old male, single and currently stay in spore. There are small things inside my male organ inside the skin and it doesn’t cause anything such as itchy or else. These small things started to occur when I was 17 when I never had sex before therefore couldn’t be getting from sex. But now, I think these things become more and more (kindly refer to attached photos). Currently I don’t apply any medication. What should I do? pls advise me.

Molluscum contagiosum
• အေရျပား တေနရာရာမွာ ဗိုင္းရပ္စ္ ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ အနာျဖစ္တယ္။
• ၂-၅ စင္တီမီတာေလာက္ ရွိတယ္။ အထက္ကို နဲနဲၾကြတက္ေနမယ္။
• ဒိန္ခဲလို ခပ္ျဖဴျဖဴ၊ ဖေယာင္းလိုလဲ ေနတယ္။ ပုလဲလို အေရာင္၊ ပန္းေရာင္၊ အသားေရာင္ရွိမယ္။
• မနာဘူး။ တခါတေလမွ နဲနဲယားသလိုေနတယ္။
• တခါတေလ အလည္ကခြက္ေနတယ္။ ကုတ္ရင္ အစဥ္းေၾကာင္းလိုရွိေနမယ္။
• မ်က္ႏွာ၊ လည္ပင္း၊ လက္၊ ေျခေထာက္၊ ခ်ိဳင္း၊ ဗိုက္၊ ေပါင္၊ လိင္အဂၤါ ေနရာတကာမွာ ျဖစ္တယ္။
• ကေလး-လူၾကီးျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြဆိုရင္ ေဆာ့စရာေတြကေန ကူးႏိုင္တယ္။
• တိုက္ရိုက္ ထိေတြ႔မႈကေနကူးတယ္။ လိင္ဆက္ဆံတာ မရွိလဲျဖစ္တယ္။ မရွိလဲျဖစ္မယ္။ လိင္လမ္း-ေရယံုနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။
• မွားႏိုင္တာေတြရွိလို႔ Skin excisional biopsy အသားစျဖတ္ယူစစ္ေဆးမွ ေရာဂါေသျခာတယ္။
• AIDS ျဖစ္ေနသူေတြ ပိုဆိုးတယ္။
• ကိုယ္ခံအား ေကာင္းေနရင္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္တယ္။ ႏွစ္ေတြလဲ ၾကာေနႏိုင္တယ္။
• ဆက္ဆံရင္ Condoms သံုးရမယ္။
• ၁ဝ% ေလာက္ Eczema ႏွင္းကူနာ ျဖစ္လာတတ္တယ္။
• ယားလို႔ ကုပ္ရင္း ဗက္တီးရီးယား ဝင္လာတတ္တယ္။
• ခြဲစိတ္နည္းေတြ Scraping, De-coring, Freezing, Electrosurgery စသျဖင့္ ရွိတယ္။ အမာရြတ္က်န္မယ္။
• Cryotherapy ေအးခဲနည္း၊
• Laser ေလဆာနည္း၊
• Benzoyl peroxide ေဆးလိမ္းနည္း၊
• Cimetidine (Tagamet) အစာအိမ္ေလနာေဆး၊ Griseofulvin ေပြးေဆး ေတြလဲ သံုးၾကေသးတယ္။
• Cidofovir (Vistide), Imiquimod (Aldara), Podophyllin resin, Podophyllotoxin (Condylox), Potassium hydroxide, Trichloroacetic acid ေဆးေတြလဲ ဆရာဝန္ေတြက ညႊန္တယ္။
• Cantharidin (Cantharone) ေဆးကို တခ်ိဳ႕ေနရာေတြကသံုးတယ္။ တခ်ိဳ႕က သတိေပးတယ္။ လိင္စိတ္ၾကြေဆး အျဖစ္ သံုးတဲ့သူေတြက သံုးေပမဲ့ ေဆးက ျပင္းလွတယ္။ မ်က္စိလို ႏုတဲ့ေနရာနဲ႔ နီးနီးမွာ မသံုးဘို႔ သတိေပးတယ္။
• ၾကြက္ႏို႔ေဆးမ်ိဳးလဲ သံုးတယ္။ ေပ်ာက္ရင္ အေရာင္ရင့္ေနမယ္။
• Australian lemon myrtle (Backhousia citriodora) ၾသစေတးလ် ေရွာက္သီးရည္၊
• Tea tree oil လက္ဖက္ပင္-အဆီ၊

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Collapse...

Miscarriage ကုိယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၆)

2011/4/26
သမီးတို႔ ကေလးေလး ၃-၃-၁၁ မနက္မွာပဲ ပ်က္က်သြားပါတယ္။ ဆရာ့ ၿပန္စာေတြနဲ႔ အားတင္းထားေပမဲ့ ေနာက္ဆံုးေတာ့လည္း ပ်က္သြားတယ္။ ဝမ္းနည္းလြန္းလို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးလည္း ငိုခဲ့ရပါတယ္။ အမ်ိဳးသားက ပိုဆိုးတယ္။ သူက ကေလးကို အရမ္း ရူးခဲ့တာေလ။ သမီးတို႔ ကေလးၿပန္လိုခ်င္တယ္။ ယူလို႔ ရျပီလား ဆိုတာရယ္ ကေလးၿပန္ယူရင္ ပထမကေလးလို မၿဖစ္ေအာင္ ဘာေတြ ၿပင္ဆင္ရမလဲ၊ သမီးသားအိမ္က ကေလး ၿပန္လြယ္လို႔ ရျပီးလား ဆိုတာကို သိခ်င္လို႔ပါ။ သူမ်ားေတြ ေၿပာသလို သားအိမ္-အားေဆးေတြ ေသာက္ဖို႔ လိုလား ဆိုတာကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္။

ကိုယ္ဝန္ အလိုလိုပ်က္တာကို Miscarriage ေဆးစာလံုး သံုးတယ္။ ဖ်က္တာကိုၾက Abortion လို႔ ေခၚတတ္တယ္။ World Health Organization ကမာၻ႔-က်န္းမာေရးအဖြဲ႔ရဲ႕ သတ္မွတ္ခ်က္က သေႏၶသားအေလးခ်ိန္ 500 grams ထက္ နည္းတာ ပ်က္က်မွသာ သားပ်က္တယ္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္က ကိုယ္ဝန္ ၂ဝ-၂၂ ပါတ္နဲ႔ တူညီတယ္။

ရွိသမွ် ကိုယ္ဝန္ထဲက Miscarriage ဟာ ၁၅-၂ဝ% ရွိတယ္။ အမ်ားဆံုးပ်က္တာက ၁၃ ပါတ္ကုိယ္ဝန္အရြယ္ ျဖစ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ ဆီးစစ္တာက ဆီးထဲမွာ hCG levels ေခၚတဲ့ အခ်င္းနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ေဟာ္မုန္း အေျခအေနကို စစ္တာ ျဖစ္တယ္။ စမ္းသပ္ရတာ သိပ္တိက်ေတာ့ ရာသီလာရမဲ့ရက္ မေရာက္ခင္ ကိုယ္ဝန္ရွိေနျပီဆိုတာ သိလာၾကရလို႔ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ႏွဳန္း ၆ဝ-၇ဝ% အထိရွိေနတာ သိလာတယ္။

တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာလို႔ေတာင္ မသိလိုက္ၾကဘူး။ ၈ ပါတ္နဲ႔ ဒိထက္ေစာတဲ့ ကိုယ္ဝန္ဆိုရင္ ဆင္းတဲ့ထဲမွာ သေႏၶ အစအန Sac (အိတ္) နဲ႔ Placenta အခ်င္းကို ၾကည့္မရႏိုင္ပါ။ က်ားပိုးနဲ႔ မ-မ်ိဳးဥတို႔ေပါင္းစပ္ျပီး သေႏၶ ျဖစ္လာေပမဲ့ ၁၅% ဟာ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို လာမတြယ္ဘဲ ပ်က္က်ၾကတယ္။ ကေလးႏွလံုးခုန္တာကို စမ္းရတဲ့ေနာက္ ပ်က္ႏွဳန္း ၅% သာ ရွိတယ္။

ဘာလို႔ ပ်က္ရသလဲဆိုတာ တိတိက်က် မသိတာမ်ားတယ္။ ပဌမ ၃ လအတြင္းပ်က္သူေတြမွာ -
1. Chromosomal abnormalities (ခရိုမဇုမ္း) မမွန္တာ၊ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။
2. Lupus (လူးပတ္စ္) ေရာဂါ၊
3. Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊
4. Hormonal problems ေဟာ္မုန္း ျပႆနာ၊
5. Infection ေရာဂါပိုးဝင္တာနဲ႔
6. Congenital abnormalities of the uterus ေမြးရာပါ သားအိမ္ ပံုမွန္ မဟုတ္တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။

သက္ရွိတိုင္းမွာ Chromosomal (ခရိုမဇုမ္း) မ်ိဳးဗီဇဆိုတာ ရွိၾကတယ္။ လူရဲ႕ဆံပင္အေရာင္၊ မ်က္စိအေရာင္၊ စတာေတြကို ဆံုးျဖတ္တယ္။ သေႏၶျဖစ္စကေန တိုးတက္ဖြံ႔ထြားလာဘို႔ (ခရိုမဇုမ္း) ေတြက အၾကိမ္ၾကိမ္ ကြဲထြက္ၾကရတယ္။ ဒီျဖစ္စဥ္ တေလွ်ာက္ အမွားျဖစ္စရာ အေၾကာင္းေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ဘူးတဲ့ အတြဲေတြမွာ ထပ္ျဖစ္ေလ့ ရွိတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ မယူခင္ ေသြးစစ္သင့္တယ္။ ပဌမ ၃ လအတြင္း ပ်က္က်တဲ့သေႏၶသား တဝက္မွာ (ခရိုမဇုမ္း) မမွန္တာေတြ႔ ရတယ္။ ဒုတိယ ၃ လမွာ ပ်က္က်ရင္ ၂ဝ% မွာ အဲလိုေတြ႔တယ္။ မိဘေတြဟာ အသက္ ၾကီးလာေလေလ (ခရိုမဇုမ္း) မမွန္တာ ျဖစ္ဘို႔ မ်ားေလေလ။ မိခင္ေလာင္းက ၃၅ ႏွစ္ မေက်ာ္တာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေျပာတာ ဒါေၾကာင့္လဲပါတယ္။

• Collagen vascular diseases ေရာဂါေတြဆိုတာ ကိုယ့္ရဲ႕ေရာဂါျပီးသတၲိ ပ်က္လို႔ ကိုယ့္အဂၤါအစိတ္အပိုင္းကို ျပန္တိုက္ခိုက္ရာကေန ျဖစ္ရတာပါ။ Systemic Lupus Erythematosus နဲ႔ Antiphospholipid Antibody Syndrome ေရာဂါေတြ ပါတယ္။
• Diabetes ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ထိန္းလို႔ ရပါတယ္။ မထိန္းသူေတြမ်ာ ကိုယ္ဝန္ကို ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။ ကေလးကိုလဲ ထိခိုက္ႏိုင္တယ္။
• Hormonal factors ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ ျဖစ္တာေတြထဲမွာ Cushing's Syndrome, Thyroid disease နဲ႔ Polycystic Ovary Syndrome (PCOS) ေတြပါတယ္။
• Infections ကူးစက္ေရာဂါေတြထဲမွာ Listeria monocytogenes, Toxoplasma gondii, Parvovirus B19, Rubella, Herpes simplex, Cytomegalovirus နဲ႔ Lymphocytic choriomeningitis virus ေတြပါတယ္။
• Uterine septum ေမြးရာပါ သားအိမ္မွာ အကန္႔ရွိေနတာ၊ Fibroid tumors သားအိမ္ အသားပို အလံုးရွိေနတာေတြကိုလဲ စစ္ရမယ္၊ ကုရမယ္။
• စီးကရက္ တေန႔ ၁ဝ လိပ္ေသာက္သူေတြမွာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ႏွဳန္း ပိုမ်ားတယ္။ အရက္၊ ဖ်ားေနတာ၊ (ေကဖင္း)၊ အကိုက္အခဲ ေပ်ာက္ေဆး ေသာက္တာေတြကလဲ ျဖစ္ႏွဳန္းမ်ားေစတယ္။

1. ကိုယ္ဝန္ပ်က္မယ္ဆိုရင္ ဗိုက္ေအာက္ပိုင္းကနာျပီး ေမြးလမ္းကေန ေသြးဆင္းမယ္။ ဒီအဆင့္ကို Threatened abortion စိတ္မခ်ရတဲ့ ကိုယ္ဝန္လို႔ သတ္မွတ္တယ္။ ေကာင္းခ်င္လဲ ေကာင္းမယ္။ ပ်က္ခ်င္လဲ ပ်က္မယ္။ ၇ ပါတ္နဲ႔ ၁၁ ပါတ္အတြင္း အထဲက ကေလးမွာ ႏွလံုးခုန္တာ သိေနရျပီဆိုသူေတြ ေသြးဆင္းတာရွိေပမဲ့ ၉ဝ-၉၆% ဆက္ေကာင္းၾကတယ္။ Pelvic ultrasound (အာလ္ထြာေဆာင္း) နဲ႔ စစ္ရမယ္။ Fetal heartbeat ႏွလံုးခုန္ေနတာ ရွိေနသမွ် ကေလးက ေကာင္းေနတယ္။ မေသျခာေသးရင္ Serial human chorionic gonadotrophin (HCG) ေသြးစစ္ေနရမယ္။ အလုပ္ေရာ ေယာက္်ားနဲ႔ ေနတာပါ နားထားရမယ္။
2. Complete abortion ဆိုတာ အလိုအေလွ်ာက္ အကုန္လံုး ပ်က္က်ထြက္က်လာတာကို ေခၚတယ္။ ၁၂ ပါတ္ မတိုင္ခင္မွာ ျဖစ္တာ မ်ားတယ္။
3. Incomplete abortion ဆိုတာ အလိုအေလွ်ာက္ တဝက္တပ်က္ ပ်က္က်ထြက္က်လာတာကို ေခၚတယ္။
4. Missed abortion ဆိုတာ သေႏၶက မရွင္ႏိုင္ခင္မွာ အထဲမွာတင္ ပ်က္စီး (ေသ) သြားတာ၊ ထြက္လဲက်မလာဘူး။
5. Septic abortion ဆိုတာ ကိုယ္ဝန္လဲပ်က္၊ ကိုယ္လဲပူ၊ ခ်မ္း၊ ကိုက္ခဲနာက်င္၊ ဆင္းတာကလဲ နံေနတယ္။ ပိုး၀င္ေနလို႔ျဖစ္တယ္။

ဆရာဝန္ရဲ႕ အလုပ္ကေတာ့ ပ်က္သြားတာေတြ သားအိမ္ထဲမွာ က်န္မေနဘို႔ျဖစ္တယ္။ Fetus သေႏၶနဲ႔ Placenta အခ်င္း ႏွစ္မ်ိဳးလံုး ကုန္ရင္ေတာ့ ထူးလုပ္စရာ မလိုသေလာက္ပါ။ မကုန္တဲ့ Incomplete abortion ျဖစ္ရင္ Dilation and Curettage (D&C) သားအိမ္ျခစ္တာ လုပ္ေပးရတယ္။ ေဆးနည္းလဲ သံုးပါတယ္။

တခါပ်က္ျပီး ရာသီ မွန္တာနဲ႔ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ယူလို႔ရပါတယ္။ တလ၊ ႏွစ္လထက္ ေစာင့္စရာမလိုပါ။ တဆက္ထဲလည္း ရတာပါဘဲ။ ေသြးဆင္းရပ္ရင္ မေကာင္းတာ က်န္မေနႏိုင္ပါ။

ကိုယ္ဝန္ တခါပ်က္တာနဲ႔ ေဆးစစ္စရာရွိသမွ် အကုန္လုပ္ဘို႔ မလိုတတ္ပါ။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ တခါပ်က္သူဟာ ေနာင္ ၈ဝ% ကေန ၉ဝ% ကိုယ္ဝန္ အေကာင္းရႏိုင္လို႔ပါ။ ၃ ခါဆက္ ပ်က္ရင္ေတာ့ ေဆးစစ္တာေတြ လုပ္သင့္တယ္။ မိဘေတြမွာ Chromosomal abnormalities ရွိ-မရွိသိေအာင္ ေသြးစစ္တာကို Karyotyping ေခၚတယ္။ Hysterosalpingogram (HSG) ရိုက္ရင္ သားအိမ္ ေကာင္း-မေကာင္း သိလာမယ္။ Antinuclear antibody, anticardiolipin antibody, VDRL, RPR, and Lupus anticoagulant ေတြကိုလဲ စမ္းမယ္။ မေကာင္းတာ ေတြ႔ရင္ ကုသေပးရမယ္။

၂၆-၄-၂ဝ၁၁ ေန႔အထိ ယမုန္နာေဆးခန္းမွာ ကေလး ၁၈၁ ေယာက္ ေမြးေပးရျပီးျပီ။ အလိုလို တဝက္တပ်က္ ကိုယ္ဝန္ပ်က္လို႔ သားအိမ္ ျခစ္ေပးရသူ ၃၉ ေယာက္ ရွိတယ္။

တခ်ိဳ႕က ခြဲစိတ္ျပဳျပင္ရတယ္။ Progesterone ေဟာ္မုန္း လိုသူေတြက လိုမယ္။ အေျခခံ အေၾကာင္းတရား တခုခုမရွိဘဲ အလုပ္ေၾကာင့္၊ ေလ့က်င့္ခန္းေၾကာင့္နဲ႔ လင္မယားအတူေနလို႔ေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ေစဘို႔ ပိုမျဖစ္ေစႏိုင္ပါ။

Medical abortion ကုိယ္ဝန္ကို ေဆးသံုး ဖ်က္ျခင္း နဲ႔ Abortion Complications ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား ကိုလဲ တြဲဖတ္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၈-၄-၂ဝ၁၁

Read More...

Collapse...

Abortion မလိုခ်င္တဲ့ ကိုယ္ဝန္

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၈)

January 5, 2012 6:32 PM
Complete abortion နဲ႔ Incomplete abortion ကို ဘယ္လိုခြဲျခားသိနုိင္ပါသလဲရွင့္။ သမီးကေရာ ဘယ္ Abortion ထဲမွာ ပါပါသလဲရွင့္။ တကယ္လို႔ Incomplete Abortion ျဖစ္ခဲ့ရင္ ဘာေတြလုပ္သင့္ပါသလဲ၊ ဘာေဆးေတြ ေသာက္သင့္ပါသလဲရွင့္။

Jun 3, 2011 at 2:22 PM
ကုိယ္ဝန္ ရွိႏိုင္၊ ရႏိုင္တဲ့ ရက္ေတြမွာ အတူေနမိျပီးရင္ ဘယ္ႏွစ္ရက္ေလာက္ အၾကာမွာ ကုိယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ သိႏိုင္ပါမလဲ။ ပုံမွန္ ရာသီ မလာမွပဲ ဆီးစစ္မွ သိႏုိင္ေစတဲ့နည္းပဲ ရွိတာလား။ တျခားနည္းနဲ႔ အဲဒီရက္ မတုိင္ခင္ ေစာျပီး သိႏုိင္တဲ့ နည္းလမ္းမ်ား ရွိပါသလား။ ကုိယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ မသိေသးခင္ ရာသီ မလာခင္ အရက္ေသာက္၊ ဆုိင္ကယ္စီးတာမ်ဳိး၊ စက္ဘီးစီးတာမ်ဳိး။ ၾကက္ေတာင္ရုိက္တာ မ်ဳိးေတြက ကုိယ္ဝန္ရွိေနရင္ ပ်က္ေစႏုိင္သလားဆုိတာ သိခ်င္လုိ႔ပါ။

ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ အမ်ိဳးသမီးမ်ား ထူးျခားခ်က္ေပါင္း ၂၅ ခ်က္ရွိလာမယ္။
1. Missed period ရာသီထိန္မယ္၊
2. Unusual or abnormal period ရာသီ ကေမာက္မျဖစ္မယ္၊
3. Positive Urine Pregnancy Test ဆီးစစ္ရင္ ကိုယ္ဝန္ရွိတာသိမယ္၊
4. Positive Blood Pregnancy Test ေသြးစစ္ရင္ ကိုယ္ဝန္ရွိတာသိမယ္၊
5. Ultrasound Detection (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္ရင္ ေပၚမယ္၊
6. X-ray Detection ဓါတ္မွန္ရိုက္ရင္ ေပၚမယ္၊
7. Nausea and Vomiting ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္တယ္၊
8. Soreness of the Breasts ရင္သား နာမယ္၊
9. Enlargement of the Breasts ရင္သား ထြားလာမယ္၊
10. Frequent Urination ဆီးခဏခဏ သြားခ်င္လာမယ္၊
11. Strange Cravings ခ်င္ျခင္းတပ္လာမယ္၊
12. Fatigue အားယုတ္သလို ခံစားရမယ္၊
13. Just feeling pregnant ကိုယ့္ကိုယ္သိတယ္၊
14. Changes in libido လိင္ဆက္ဆံလိုစိတ္ ေျပာင္းလဲလာမယ္၊
15. Montgomery's Tubercules ႏို႔ အေရာင္ရင့္အဝိုင္းမွာ အသီးေလးေတြ ထြက္လာမယ္၊
16. Enlarging Uterus သားအိမ္ ၾကီးထြားလာမယ္၊
17. Movement ကေလးလႈတ္တာ သိလာမယ္၊
18. Colostrum from Breasts ႏို႔ကို ညွစ္ရင္ အရည္ထြက္မယ္၊
19. Enlarged Abdomen ဗိုက္ ေဖါင္းကားလာမယ္၊
20. Change in uterine shape သားအိမ္ပံုစံ ေျပာင္းလာမယ္၊
21. Palpation of the Baby ကေလးကို အျပင္ကေနစမ္းရမယ္၊
22. Fetal Heart Tones ကေလး ႏွလံုးခုန္တာ နားေထာင္ရင္ ၾကားမယ္၊
23. Skin Changes အေရျပား ေျပာင္းလဲလာမယ္၊
24. Stretch Marks အေၾကာျပတ္တာေတြ ေပၚလာမယ္၊
25. Braxton Hicks Contractions ကေလးေမြးခ်င္သလို နာမယ္၊

ကိုယ္ဝန္ စရွိတာရဲ႕ ကိုယ္တိုင္ သိႏိုင္တဲ့ လကၡဏာကေတာ့ ရာသီမလာေတာ့တာ ျဖစ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ဆီးစစ္ရင္ သိလာႏိုင္တယ္။ ရာႏွဳန္းျပည့္ေတာ့ အာမ မခံေသးပါ။ ဆီးစစ္တယ္ဆိုတာ ဆီးထဲမွာ Human chorionic gonadotropin (hCG) ေခၚတဲ့ အခ်င္းနဲ႔ ပတ္သက္တဲ့ ေဟာ္မုန္းကို စမ္းတာ ျဖစ္တယ္။ ဒီဓါတ္က သေႏၶတည္ျပီးေနာက္ ၇-၁ဝ ရက္မွာ တိုင္းလို႔-စမ္းလို႔ရတဲ့အဆင့္ ေရာက္လာတယ္။ ေကာင္းတာက ၁၄ ရက္အထိ ေစာင့္သင့္တယ္။ စမ္းသပ္နည္း အေပၚမွာလဲ မူတည္ေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕နည္းက 25 mIU of hCG နဲ႔သိႏိုင္ျပီး၊ တခ်ိဳ႕နည္းက 250 mIU of hCG ရွိမွ သိႏိုင္တယ္။

မနက္ခင္း အိပ္ရာထဆီးစစ္တာ ေသျခာတယ္။ ေရလဲ မေသာက္ေသးဘဲ ၄ နာရီေလာက္ ဆီးေအာင့္ထားျပီး သြားတဲ့ဆီးလဲ ရတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၄-၅ ပါတ္ရွိေနသူဆိုရင္ ဘယ္အခ်ိန္သြားတဲ့ဆီးျဖစ္ျဖစ္ ရတယ္။

Blood pregnancy tests ေသြးစစ္နည္းကိုလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးစစ္တာထက္ ပိုေသျခာတယ္။ အရည္အေသြးေရာ အေရအတြက္ပါ စမ္းႏိုင္တယ္။ ေယဘုယ် ေျပာရရင္ hCG ေဟာ္မုန္းက ကိုယ္ဝန္ရွိစ လေတြမွာ တရက္နဲ႔ တရက္ ဆတိုး မ်ားမ်ားလာတယ္။ ၄၈ နာရီျခား ေသြးစစ္ေနရင္ ကိုယ္ဝန္ရဲ႕အေျခအေနကို မွန္းလို႔ပိုေကာင္းမယ္။ ဆိုပါစို႔ ကိုယ္ဝန္က ေကာင္းျပီး ရင့္ရင့္လာတာ၊ ပ်က္ခ်င္တာနဲ႔ သားအိမ္ျပင္ပ သေႏၶတည္တာ၊ အမႊာျဖစ္ေနတာေတြ ခြဲသိမယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီလိုလုပ္ဘို႔ လူတိုင္း မလိုပါ။

ရာသီလာရမဲ့ရက္ မေရာက္ခင္ စမ္းလို႔ Positive ျပႏိုင္တယ္။ ရာသီလဲ မလာ၊ ဆီးစစ္ေတာ့ မေတြ႔ရင္ ၂-၃-၄ ရက္ ေစာင့္ျပီး ထပ္စစ္ပါ။ တခ်ိဳ႕ေဆးညႊန္းေတြက ၇ ရက္တပတ္ ေစာင့္ခိုင္းတယ္။ ၇ ရက္အၾကာ တခါထပ္စစ္လို႔ Negative အႏုတ္ ျဖစ္ေနမယ္၊ ရာသီလဲ မလာေသးရင္ ဆရာဝန္က စမ္းဘို႔ လိုမယ္။

ကိုယ္ဝန္ပ်က္တဲ့အေၾကာင္း ေရးထားပါတယ္။ ျဖည့္ေရးပါရေစ။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြကို စာရင္းခ်ရင္ ၃၂ မ်ိဳးရွိတယ္။
• အမ်ားဆံုး ျဖစ္တတ္တဲ့ ေရာဂါ ၃ မ်ိဳး၊
• ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ ေရာဂါ ၁ မ်ိဳး၊
• ျဖစ္ခဲတဲ့ ေရာဂါ ၁ မ်ိဳး၊
• ရွားရွားပါးပါး ျဖစ္တတ္ေစတတ္တဲ့ ေရာဂါ ၂ မ်ိဳး နဲ႔
• တျခားအေၾကာင္း ၂၆ မ်ိဳး ဆိုျပီး ရွိတယ္။

အဲဒီေရာဂါနဲ႔ အေျခအေနေတြထဲက Amniocentesis ေရာဂါ၊ Anticardiolipin syndrome ေရာဂါ၊ Carboprost tromethamine ေရာဂါ၊ Cervical incompetence ေရာဂါ၊ Chronic villus sampling လုပ္တာ၊ Cone biopsy of cervix လုပ္တာ၊ Endometrosis ေရာဂါ၊ Gemeprost ေသြးဆင္းရပ္ေဆး၊ Listeria monocytogenes ေရာဂါ၊ Misoprostol ကိုယ္ဝန္-ဖ်က္ေဆး ကို အနာ-အကိုက္ ေပ်ာက္ေဆးေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ ေလနာ ကာကြယ္ေဆးအျဖစ္လဲ သံုးတယ္၊ Paroxysmal nocturnal hemoglobinuria ေရာဂါ၊ Paroxyvirus B19 infection ေရာဂါ၊ Rubella ဂ်ာမန္-ဝက္သက္ ေရာဂါ Sickle cell disease ေသြးေရာဂါ၊ Systemic lupus erythematosus ေရာဂါ နဲ႔ Dinoprostone ကုိယ္ဝန္ဖ်က္ေဆး၊ Mifepristone ကုိယ္ဝန္ ဖ်က္ေဆးေတြဟာ ကိုယ္ဝန္ တခါမက ပ်က္ႏိုင္ပါတယ္။

က်န္တာေတြကေတာ့ Alloimmune ေရာဂါ၊ Antifetal antibodies ေရာဂါ၊ Antiphospholipid antibodies ေရာဂါ၊ သေႏၶသား အဂၤါခ်ိဳ႕ယြင္းတာ၊ အစာဆိပ္သင့္တာ၊ (ေကဖင္း) အမ်ားၾကီးေသာက္တာ၊ ေရာဂါပိုးဝင္တာ၊ ကိုယ္ဝန္မရွိေအာင္ သားအိမ္ထဲ IUCD ပစၥည္းထည့္တာ၊ Japanese skimmia ေရာဂါ၊ Luteal phase defect ေရာဂါ၊ ကင္ဆာ အတြက္ ဓါတ္ကင္တာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာ၊ သားအိမ္ ပံုမွန္မဟုတ္တာ၊ အရက္ေသာက္တာ နဲ႔သူ႔အလိုလို ပ်က္က်တာေတြ ျဖစ္ပါတယ္။

• Spontaneous abortion (Miscarriage) ေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္က ဖ်က္ခ်တာ မဟုတ္ဘဲ ပ်က္ေစတဲ့ အေၾကာင္းေတြ ထဲမွာ Accidental trauma မေတာ္ဆျဖစ္တာ နဲ႔ Natural causes သဘာဝ အေၾကာင္းတရားေတြ ရွိတယ္။ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တာက Incorrect replication of chromosomes သေႏၶသားရဲ႕ (ခရိုမုိဆံုး) ပံုမွန္ မဟုတ္လို႔ ျဖစ္တာ၊ 50% ရွိတယ္။
• အမ်ားစုက ေစာျပီးပ်က္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ကိုယ္ဝန္ရွိေနတာေတာင္ မသိဘူး။ သုေတသနတခု အဆိုအရ
o ၆၁႕၉% ၁၂ ပါတ္ အတြင္း ပ်က္က်တယ္။
o ဒီအထဲက ၉၁႕၇% က ပ်က္က်တယ္ ဆိုတာေတာင္ ကိုယ္တိုင္ မသိလိုက္ၾကဘူး။
o ၁ဝ ပါတ္ ေက်ာ္တာနဲ႔ အလိုလိုပ်က္ဘို႔ အခြင့္အလမ္း သိသိသာသာ နည္းလာျပီ။
• ထိခိုက္မႈ ဆိုတာ
o Accidental trauma မေတာ္တဆ၊ (အေတြ႔အၾကံဳအရ အားကစား သာမန္လုပ္လို႔ ပ်က္မက်ပါ။)
o Intentional trauma တမင္တကာနဲ႔
o Stress စိတ္ဖိအားေတြ ျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူ အသက္ငယ္လြန္းတာ၊ ၾကီးလြန္းတာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
o ၃၅ ႏွစ္ေအာက္မွာ ၁၅%၊
o ၃၅-၄၅ ႏွစ္ၾကားမွာ ၂ဝ-၃၅%၊
o ၄၅ ႏွစ္အထက္ ၅ဝ%၊
• ကိုယ္ဝန္ တခါပ်က္ဘူးသူ ၂၅% ထပ္ပ်က္ႏိုင္တယ္။ ထပ္ထပ္ပ်က္ေနသူ ၁% ရွိတယ္။
• တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔လဲ ေျပာမရဘူး။

တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ သိသာတဲ့ Miscarriage ကိုယ္ဝန္ပ်က္မႈေပါင္းဟာ ကိုယ္ဝန္စုစုေပါင္းရဲ႕ ၁၅% ရွိတယ္။ အေမရိကားမွာ ၁ဝ-၂၅% ရွိတယ္။ ယမုန္နာေဆးခန္းမွာ ကေလး အေကာင္းလာေမြးဖြါးသူ ၁၈၆ ေယာက္ ရွိေနခ်ိန္မယ္၊ သားပ်က္လို႔ ကုသေပးရသူေပါင္း ၄၁ ေယာက္ရွိတယ္။ ဒါဟာ တရားဝင္ သားပ်က္တဲ့ အေရအတြက္သာ ျဖစ္တယ္။ ဖ်က္ျပစ္သူေတြ မသိဘဲ ပ်က္သူနဲ႔ ဆရာဝန္ ကူစရာမလိုဘဲ အိမ္မွာတင္ ဆင္းစရာရွိတာ အကုန္ဆင္းသူေတြ မပါေသးပါ။

ဆက္တြဲ ဖတ္ႏိုင္တာေတြ -
- Bleeding During Early Pregnancy ကိုယ္ဝန္ႏုစဥ္ ေသြးဆင္းျခင္း
- ANC (Antenatal Care) ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
- Pregnancy and Air Travel ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ေလယာဥ္ခရီး
- Pregnancy and Exercise ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေလ့က်င့္ခန္း
- Pregnancy and Rubella ကုိယ္ဝန္ ႏွင့္ ဂ်ာမန္-ဝက္သက္
- Pregnancy and Sleeping pills အိပ္ေဆးနဲ႔ ကိုယ္ဝန္
- Pregnancy and Ultrasound ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ ႏွင့္ (အာလ္ထြာေဆာင္း)
- Pregnancy Tests ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ စမ္းသပ္ျခင္း
- Miscarriage ကုိယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၆)
- Abortion Complications ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္းရဲ႕ ေနာက္ဆက္တြဲမ်ား အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၁၆)
- Abortion မလိုခ်င္တဲ့ ကိုယ္ဝန္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၈)
- Medical abortion (1) ကုိယ္ဝန္ကို ေဆးသံုး ဖ်က္ျခင္း (၁) အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၅၂)
- Medical abortion (2) ကုိယ္ဝန္ကို ေဆးသံုး ဖ်က္ျခင္း (၂) အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၁ဝ၅)

Dr. တင့္ေဆြ
၃-၆-၂ဝ၁၁

Read More...

Collapse...

Teenage pregnancy အသက္ငယ္ငယ္ ကိုယ္ဝန္လြယ္

January 4, 2012 2:29 PM
သမီးအသက္ ၁၇ ပါရွင့္။ အိမ္ေထာင္က်တာ တစ္နွစ္ရွိပါျပီ။ အိမ္ေထာင္က်ျပီးျပီးခ်င္းပဲ သမီး လက္ေမာင္းထဲ ထည့္တဲ့ ပစၥည္း သံုးပါတယ္ရွင့္။ ၁၁ လပိုင္း ၆ ရက္ေန ့ေရာက္ေတာ့ အဲဒါကို ျပန္ထုတ္လိုက္ပါတယ္ရွင့္။ ၁၂ လပိုင္းမွာ ရာသီမေပၚတာ ၄ ရက္ ေရာက္လာလို ့အိမ္မွာ ဆီးစစ္ၾကည့္ေတာ့ Positive ျဖစ္ေနပါတယ္ရွင့္။ ၃ ခါလံုး ဒီအေျဖပဲ ထြက္ပါတယ္ရွင့္။ ေနာက္ ၂ ပါတ္လည္း ေရာက္ေရာ ေသြးေတြ အရမ္းဆင္းပါတယ္။

ျပီးေတာ့ လက္ဝါး တစ္ဝက္စာေလာက္ရွိတဲ့ ေသြးခဲ ရွည္ေမ်ာေမ်ာတစ္ခု ပါလာပါတယ္။ ေသြးေၾကာ ခရမ္းေရာင္အေၾကာင္းေလးေတြ ပါပါတယ္ရွင့္။ ခါးနည္းနည္းကိုက္တာက လြဲလို ့တျခားဘာမွ မျဖစ္ပါဘူးရွင့္။ ေသြးဆင္းတာကလည္း ခါတိုင္းလိုပဲ တစ္ပါတ္ပဲ ၾကာပါတယ္ရွင့္။ အဲဒါ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာပါလားရွင့္။ ေနာက္ထပ္ေရာ ကိုယ္ဝန္ ထပ္ရနိုင္ပါသလားရွင့္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမွ ရနိုင္မလဲရွင့္။ အသက္အရြယ္နဲ႔ သားအိမ္ဆိုင္ပါသလားရွင့္။ အခုအရြယ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ဘာအခက္ခဲေတြ ျဖစ္နိုင္ပါသလဲရွင့္။

ဆီးစစ္လို႔ အေပါင္းျပရာကေန ေသြးဆင္းတာဟာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာ ေသျခာတယ္။ Complete abortion ကိုယ္ဝန္ အျပည့္အစံု ပ်က္ျခင္း ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ Incomplete abortion တဝက္တပ်က္ ပ်က္တာျဖစ္တယ္။ အဲလိုသာဆို D and C သားအိမ္ျခစ္ရတယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ Septic abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရင္း ပိုးဝင္တတ္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ တားတာလဲ မလုပ္ဘဲ အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံရင္ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလို ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ဆက္ရႏိုင္တယ္။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမယ္က တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ မတူတတ္ပါ။ သီအိုရီအရေျပာရရင္ ပ်က္သြားတဲ့ေသြးကို ရာသီလာသလိုဘဲ ေအာက္ေမ့ႏိုင္ျပီး၊ ေနာက္ ၁၄ ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္လို႔၊ က်ား-သုက္ပိုးနဲ႔ ထိေတြ႔-ေပါင္းစပ္မယ္ဆိုရင္ တခါတည္း ေနာက္ကိုယ္ဝန္ ရလိမ့္မယ္။

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္နဲ႔ ၃၅ ႏွစ္အထက္ေတြ သားဦး ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ အထူးသတိထားရမယ္။ Teenage pregnancy ဆိုတာ ဆယ္ေက်ာ္သက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လို႔ ေျပာတာ မမွန္ဘူး။ အသက္ ၂ဝ ေအာက္မွာ ကိုယ္ဝန္ ရတာကိုသာ ေဆးပညာက ဆိုတယ္။ (မီဒီယာ) မွာေတာ့ မိန္းကေလးငယ္ငယ္ မရည္ရြယ္ဘဲ၊ ယာက္်ားလဲ မယူဘဲ၊ အမွန္မထင္ ကိုယ္ဝန္ ရတာကိုမွသာ ဒီေဝါဟာရကို သံုးၾကတယ္။

မိန္ကေလးတိုင္း အပ်ိဳျဖစ္တာနဲ႔ ၁၂-၁၃ ႏွစ္ကစျပီး ေယာက္်ားနဲ႔ ေဖါက္ျပားမိရင္ ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္ၾကတယ္။ မိန္းကေလးငယ္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ႏွဳန္း ေနရာမတူရင္ မတူဘူး။ ေတာင္-ကိုရီးယားမွာ ကိုယ္ဝန္ ၁ဝဝဝ မယ္ ၃ ေယာက္မျပည့္ဘူး။ ဆာဟာရ-ေအာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ၁၄၃ ေယာက္အထိရွိတယ္။ တကမာၻလံုးမွာ ၁၅-၁၉ ေယာက္ရွိတယ္။

၂ဝဝ၁ UNICEF စစ္တမ္းအရ ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံ ၁၂ ထဲက ၁ဝ ခုမွာ အသက္ငယ္ငယ္မွာ လိင္ဆက္ဆံမႈရွိသူေပါင္း ၃ ပံု ၂ ပံုရွိေနတာ ေတြ႔ရတယ္။ အေမရိကားနဲ႔ ဥေရာပါမွာဆို ၈ဝ% ေက်ာ္တယ္။ ၾသစေၾတးလ်၊ ယူေက၊ အေမရိကားမွာ ၁၅ ႏွစ္သမီးေလးေတြရဲ႕ ၂၅%၊ ၁၇ ႏွစ္သမီးေတြရဲ႕ ၅ဝ% လိင္ဆက္ဆံမႈျပဳၾကတယ္။ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ သတိထားၾကတာက လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ အတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။

Save the Children ရဲ႕ေတြ႔ရွိခ်က္အရ ကမာၻမွာ အသက္ ၂ဝ ေအာက္ မိခင္ေတြကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးေပါင္း ၁၃ သန္းရွိတယ္။ ၉ဝ% ဟာ မခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြက ျဖစ္တယ္။ ေမြးလာၾကတဲ့ ကေလးေတြေရာ သူတို႔မိခင္ငယ္ေလးေတြမွာေရာ က်န္းမာေရး ေနာက္ဆက္တြဲေတြ ျဖစ္ၾကရလို႔ ေသဆံုးရတာေတြ မ်ားတယ္။ အသက္ ငယ္ငယ္နဲ႔ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ပံုမွန္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္းမွာ သတိထားစရာေတြထက္ ပိုျပီးသတိထားစရာေတြ ရွိပါတယ္။ အသက္ငယ္ေလ ပိုေလျဖစ္တယ္။

သုေတသနေတြလုပ္ေတာ့ Low birth weight ကိုယ္အေလးခ်ိန္ မျပည့္တဲ့ ကေလး ေမြးတာနဲ႔ Premature labor လမေစ့ဘဲ ေမြးတာ ဆက္စပ္ေနတာ သိရတယ္။ Anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါလဲ ပိုမ်ားတယ္။ Prenatal care ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း လုပ္တာ နည္းၾကတယ္။ သူတို႔ကေန ေမြးတဲ့ကေလးေတြမွာ ေဆးရံုတက္ရတာ ပိုမ်ားတယ္။ Inadequate nutrition အာဟာရ မျပည့္စံုတာမွာ မတတ္ႏိုင္လို႔ မစားရသူေတြအျပင္ တတ္ႏိုင္ေပမဲ့ အာဟာရမေကာင္းလွတဲ့ Fast food ေတြစားလို႔လဲ ျဖစ္ေစတယ္။ HIV အျဖစ္လဲမ်ားတာ သိရတယ္။

Obstructed labour ကေလးကို ေမြးလမ္းကေန ရိုးရိုး မေမြးႏိုင္တာလဲပါတယ္။ Caesarean section ခြဲေမြးရတာ ပိုမ်ားေစတယ္။ PET/Eclampsia ကိုယ္ဝန္-ေသြးဆိပ္တက္တာ၊ Obstetric fistula ေမြးလမ္းေၾကာင္း ျပြန္ေပါက္ျဖစ္တာ၊ Infant mortality ေမြးလာတဲ့ ကေလး ၁ ႏွစ္အတြင္း ေသဆံုးရတာ၊ Maternal death ကေလးမီးဖြါးရင္း ေသဆံုးရတာေတြ ပိုမ်ားတယ္။ Psychosocial စိတ္ပိုင္း သက္ေရာက္မႈေတြလဲ ရွိတယ္။

WHO ခန္႔မွန္းခ်က္အရ ၁၅-၁၉ ႏွစ္ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူေတြဟာ ၂ဝ-၂၄ ႏွစ္မိခင္ေလာင္းေတြထက္ Pregnancy related death ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ဆက္စပ္ျပီး ေသဆံုးရႏွဳန္း ၂ ဆ ပိုတယ္။ ၁ဝ-၁၄ ႏွစ္သမီးေတြ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ၂ဝ ႏွစ္ရွိသူေတြထက္ Maternal mortality မီးတြင္းေသဆံုးမႈႏွဳန္းက ၅ ဆျမင့္တက္တယ္။ Illegal abortion တရားမဝင္ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာေတြလဲ မနည္္းဘူး။

မခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ တျခားစဥ္းစားစရာ Social issues လူမႈေရးေတြက မ်ားတယ္။ ပညာနည္းတာ၊ ဆင္းရဲတာေတြလဲ ပါတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာေတာ့ လက္မထပ္ဘဲ ကိုယ္ဝန္ရတာက မ်ားတယ္။ တတ္ႏိုင္သူေတြက High-quality medical care အထူး ဂရုစိုက္ၾကရင္ ပံုမွန္ ကိုယ္ဝန္ေတြလို ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၄-၁-၂ဝ၁၂

Read More...

Collapse...