တီဘီပိုးနွင့္ သလိပ္ခပ္ျခင္း အႏုပညာ

တီဘီပိုးအတြက္ သလိပ္စစ္ရေအာင္ သလိပ္ခပ္ေပးပါလို႔ဆိုလာတဲ့ သူနာျပဳဆရာမေလးရဲ႕ စကားအဆံုးမွာ သလိပ္ထည့္တဲ့ ခြက္ကို ခပ္ျမန္ျမန္လွမ္းယူလိုက္ကာ အလွ်င္စလို တံေတြးေထြးထည့္လိုက္တဲ့ ေ၀ဒနာရွင္တစ္ဦးရဲ႕ အျပဳအမူေၾကာင့္ ကြ်န္မရင္ထဲ က်င္ခနဲ ခံစားလိုက္ရေသးသည္။

ward ထဲမွာ လူနာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား က်န္ေသးတာမို႔ ေနာက္ထပ္ သလိပ္ခြက္အသစ္ေပးၿပီး သလိပ္ခပ္ပံုကို ေသခ်ာသင္ေပးဖို႔ သူနာျပဳဆရာမေလးကို ေျပာရင္း လူနာေတြ ဆက္ၾကည့္ေနျဖစ္လိုက္သည္။ ေဆးရံု ေဆးခန္းေတြမွာ မၾကာခဏ ျမင္ေနရတတ္တဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေပမယ့္ သလိပ္ခြက္ကေလး တခြက္က ဘယ္ေလာက္ အေရးႀကီးတယ္ဆိုတာ ေ၀ဒနာရွင္ ကိုယ္တိုင္လည္း သိဖို႔အေရးႀကီးတယ္ မဟုတ္လား။ 

 တကယ္ဆို ကမာၻ႔က်န္းမာေရးအဖဲြ႕ႀကီးက ၂၀၅၀ ခုနွစ္မွာ တီဘီေရာဂါ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းကို တမီလီလွ်ံမွာ တစ္ေယာက္နႈန္းအထိ ေလွ်ာ့ခ်ကာ တီဘီေရာဂါကို တိုက္ဖ်က္ဖို႔ ရည္မွန္းခ်က္မ်ား ထားခဲ့သလို၊ ေထာင္စုနွစ္ ရည္မွန္းခ်က္မ်ားထဲမွ တစ္ခုျဖစ္တဲ့ ၂၀၁၅ ခုနွစ္မွာ တီဘီေရာဂါျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းနဲ့ ေသဆံုးမႈႏႈန္းကို ၁၉၉၀ ခုနွစ္မ်ားထက္ ထက္၀က္ ေလ်ာ့က်ေအာင္ လ်ာထားခ်က္ထားလွ်က္ရွိတဲ့ တီဘီေရာဂါဟာ အေရွ႔ေတာင္အာရွမွာ ၂၀၁၀ အတြင္း အသစ္ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္း ၃၅% ရွိေနဆဲပါ။အဲဒီလို သက္ဆိုးရွည္ရွည္နဲ႔ ကမာၻကို ခ်ိမ္းေျခာက္ေနတဲ့ ေရာဂါပိုးၾကီးကို ေရာဂါစစ္ေဆးမႈေတြက အစ ေပါ့ပ်က္ပ်က္ လုပ္ေနမယ္ဆို တကယ္ပဲ ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အခ်ိန္မွီျပည့္မွီလာနိုင္ပါမလားလို႔ စိုးထိတ္မိတာ ကြ်န္မလြန္မ်ား ေနသလားရွင္။ 

ဒီလို အႏၱရာယ္မ်ားတဲ့ ေရာဂါဆိုလည္း ဘာလို႔မ်ား ေရွးရိုးစဲြၿပီး သလိပ္ပဲ စစ္ေနမလဲ၊ ပိုးေမြးတာတို႔ မ်ဳိးရိုးဗီဇ စစ္တာတို႔ စတ့ဲ ေခတ္မွီစမ္းသပ္စစ္ေဆးမႈေတြ တိုးတက္ဖံြ႕ျဖိဳးတဲ့ နိုင္ငံႀကီးေတြနဲ႔ အထူးကုေဆးရံုႀကီးေတြမွာ စစ္ေဆးနိုင္ေနတာပဲ မဟုတ္လားလို႔ ေမးစရာရွိလာပါတယ္။ 

ဟုတ္ပါတယ္။ တီဘီပိုးေမြးၿပီး အေျဖရွာတာဟာ ပိုမိုတိက်တဲ့ စစ္ေဆးမႈျဖစ္ေပမယ့္ ပုံုမွန္ တီဘီပိုးေမြးျခင္းဟာ ၆ပတ္က ၈ ပတ္ထိ ၾကာတတ္တာ၊ က်န္းမာေရးအရင္းအျမစ္ေတြ ပိုမိုလိုအပ္တာေတြ အျပင္ ေခတ္မွီစမ္းသပ္မႈေတြနဲ႔ သလိပ္ပိုးေမြးလွ်င္ ရက္သတၱပတ္ တစ္ပတ္ ေက်ာ္တ့ဲအခါ အေျဖသိနိုင္ေပမယ့္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားတာရယ္ ေခတ္မွီနည္းစနစ္ေတြ လိုအပ္ျပန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးၿပီးနိုင္ငံေတြမွာေရာ အထူးသျဖင့္ ဖံြ႕ၿဖိဳးဆဲနိုင္ငံေတြမွာပါ တီဘီေရာဂါပိုးကို စစ္ေဆးရာမွာ ေရာဂါလကၡဏာ ၊ ဓါတ္မွန္၊ သလိပ္ စတဲ့အေျခခံ စစ္ေဆးမႈမ်ားကို အသံုးျပဳဆဲျဖစ္ပါတယ္။

 အဲဒီထဲမွာမွ သလိပ္ပိုးစစ္ျခင္းဟာ ႏွစ္တစ္ရာေက်ာ္ကတည္း က စတင္သံုးစဲြခဲ့ကာ အေျခခံက်ၿပီးေစ်းသက္သာ လွ်င္ျမန္တဲ့ စနစ္တစ္ခုျဖစ္တဲ့အျပင္ ထိေရာက္တဲ့ စစ္ေဆးမႈအျဖစ္လည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္ ရွိေနဆဲပါ။ ဒါ့အျပင္ သလိပ္စစ္တာဟာ ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖဲြ႕အစည္းက ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ ေ၀းလံေခါင္သီတဲ့ က်န္းမာေရး အရင္းအျမစ္ရွားပါးရာ ေနရာေတြမွာ အသံုးျပဳဖို႔ ေထာက္ခံထားတဲ့ စစ္ေဆးမႈ တရပ္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြမ္းက်င္တဲ့ ဓတ္ခဲြခန္း ပညာရွင္တေယာက္ရဲ့ ေစ့စပ္တဲ့ စစ္ေဆးမႈနဲ႔လုပ္မယ္ဆိုရင္ လူအေယာက္တစ္ရာမွာ သိလြယ္မႈ ၇၂ % ခန္႔ ရွိၿပီး တိက်ခိုင္လံုမႈ ၉၉% ရွိတဲ့ သလိပ္ပိုးစစ္ျခင္း ဟာ လွ်င္ျမန္တဲ့စစ္ေဆးမႈ တစ္ခုလည္းျဖစ္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ရက္ကေန ႏွစ္ရက္အတြင္း အေျဖထုတ္ေပးနိုင္ေလ့ရွိတဲ့ သလိပ္ စစ္ေဆးမႈဟာ အလွ်င္ျမန္ဆံုးအေနနဲ႔ နာရီပိုင္းအတြင္း ျပဳလုပ္နိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။

 ဒါဆို သလိပ္စစ္တဲ့အေျဖေပၚမူတည္ၿပီး ဘယ္လို အက်ဳိးဆက္ေတြ ရနိုင္မွာမို႔လို႔ပါလို႔ ေမးလာရင္ေတာ့ … ။

 တီဘီပိုးကို ပထမအႀကိမ္သလိပ္ထဲမွာပဲ ေတြ႔ရမယ္ဆိုရင္ တီဘီေရာဂါနဲ႔ သက္ဆိုးမရွည္ေစေတာ့ဘဲ ကုသမႈ အျမန္ဆံုးရနိုင္မွာပါ ။ မေတြ႕ရေသးဘူးဆိုရင္ေတာ့ အဆုတ္အေအးပတ္မႈ အေနနဲ႔ကုသေနစဥ္ တီဘီပိုးဟုတ္မဟုတ္ ေသခ်ာတဲ့အထိ တျခား စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ရမွာျဖစ္ျပီး မလိုလားအပ္တဲ့ အခ်ိန္ေနွာင့္ေနွးမႈေတြနဲ႔ ႀကံဳရျပန္ပါတယ္။ တီဘီပိုး သလိပ္ထဲမွာ မေတြ႔ဘဲ တီဘီျဖစ္နိုင္တယ္ဆိုတာ သိထားၾကသလို ခုခံအားက်ဆင္းမႈ ေရာဂါမ်ားျပားလာတာနဲ႔အမွ် တီဘီပိုး သလိပ္မွာမေတြ႔တဲ့ ေ၀ဒနာသည္ေတြ မ်ားလာတာကိုလည္း အမ်ားျပည္သူ သိၿပီးျဖစ္မွာပါ။ 

 တီဘီပိုးကို သလိပ္မွာ မေတြ႔သူမ်ားအတြက္ ေရာဂါေ၀ဒနာ ကို ကြ်မ္းက်င္သူမ်ားမွ စမ္းစစ္ၿပီး ကုသနိုင္ဖို႔ ျပဌာန္းခ်က္မ်ားရွိေပမယ့္ ကမာၻအနွ႔႔ံအျပားမွာ အခက္အခဲမ်ားစြာ ရွိေနေသးတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ 

 ဒါေၾကာင့္ သလိပ္ပိုးစစ္ျခင္းဟာ ထိေရာက္တဲ့အက်ဳိးဆက္မ်ားရွိတာမို႔ သလိပ္စစ္ဖို႔ သလိပ္ခပ္ျခင္းဟာလည္း အေရးပါတဲ့အခန္းက ပါ၀င္ျပန္ပါတယ္။ ပံုမွန္အားျဖင့္ အဆုတ္တီဘီ၊ လည္ေခ်ာင္းတီဘီ၊ အဆုတ္မဟုတ္တဲ့အျခားေနရာေတြမွာ တီဘီျဖစ္ၿပီးေခ်ာင္းဆိုးေနတဲ့ သူေတြ၊ ဓါတ္မွန္မွာ မသကၤာစရာ အမွတ္အသားမ်ား ေတြ႕ရွိတဲ့သူမ်ား၊ တီဘီေရာဂါပိုးကို အေရျပားမွတဆင့္ စမ္းသပ္စစ္ေဆးေတြ႕ရွိၿပီး ေခ်ာင္းဆိုးေနတဲ့သူမ်ား ဒါမွမဟုတ္ ဓါတ္မွန္မွာ တီဘီေရာဂါျဖစ္နိုင္ေခ်ရွိတဲ့ လကၡဏာ ေတြ႕သူမ်ား စသည္တို႔ကို သလိပ္ကို တီဘီပိုးစစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ 

၁။ သလိပ္ခပ္ျခင္းနွင့္ က်န္းမာေရး ပညာေပး 

က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းအေနနဲ႔ သလိပ္ခပ္ဖို႔ ဗူးေလးေတြကို မေပးခင္ လူနာနဲ႔ လူနာရဲ့အေဖာ္ကို သလိပ္ဘယ္လို ခပ္ရမလဲဆိုတာကို ေသခ်ာရွင္းျပေပးရပါမယ္။ ဒါ့ျပင္ သလိပ္ပိုး စစ္ေဆးျခင္းဟာ ေရာဂါရွာေဖြဖို႔ ကုသေနစဥ္အတြင္း အေျခအေနကို ဆံုးျဖတ္ဖို႔ ဘယ္ေလာက္ အေရးၾကီးတဲ့ေနရာက ပါတယ္ဆိုတာကို ရွင္းျပရပါမယ္။ 

၂။ သလိပ္ကို ဘယ္နွစ္ခါ ယူရပါမလဲ 

မနက္ခင္းခပ္တဲ့သလိပ္ဟာ ပိုးအမ်ားဆံုးပါ၀င္နို္င္တာမို႔ မနက္ခင္း သလိပ္ခပ္ျခင္းဟာ အသင့္ေလွ်ာ္ဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။ အိပ္ရာထျပီးခါစ အစာမစားခင္ ေရနဲ႔ (အျခားအာလုပ္က်င္းရည္မ်ား မသံုးေစလိုပါ ) အာလုပ္က်င္းျပီး သလိပ္ခံရပါမယ္။ အခက္အခဲေၾကာင့္ အေျခအေန အခ်ိန္အခါကိုလိုက္ျပီး တီဘီပိုးသလိပ္မွာ စစ္ေဆးဖို႔ လိုလာတဲ့သူဆီကေတာ့ ၈နာရီ မွ ၂၄နာရီ ျခားျပီး သလိပ္ကို သံုးခါ ဆက္တိုက္ယူရမွာျဖစ္ျပီး အနည္းဆံုး မနက္လင္းခပ္တဲ့သလိပ္ တစ္ခါပါရမွာျဖစ္ပါတယ္။ 

၃။ သလိပ္ခပ္တဲ့ဗူးကို ဘယ္လိ္ုကိုင္တြယ္ရပါမလဲ သလိပ္ခပ္ဖို႔ အဆင္သင့္မျဖစ္မခ်င္း သလိပ္ဗူးကို မဖြင့္တာ အေကာင္းဆံုးပါပဲ။ သလိပ္ခံျပီးရင္ေတာ့ သလိပ္ဗူးကို စနစ္တက်ပိတ္ျပီး အျပင္ဘက္ကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ကာ သလိပ္ဗူးထည့္တဲ့ အိတ္ထဲျပန္ထည့္ရပါမယ္။ 

၄။ သလိပ္ကို ဘယ္လိုခံရပါမလဲ 

သလိပ္ဗူးထဲကို သလိပ္ခပ္ဖို႔ ၾကိဳးစားစဥ္ တျခားသူမ်ားကို တီဘီပိုး ကူးစက္နိုင္တာမို႔ လူအမ်ားနဲ႔ေ၀းရာေနရာမွာ သလိပ္ခပ္သင့္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ သလိပ္ပိုးကို ဓါတ္ခဲြခန္းထဲမွာ ဘယ္ေတာ့မွ မခပ္သင့္ပါဘူး။ 

၅။ သလိပ္ေကာင္းေကာင္းရေအာင္ ဘယ္လိုခပ္ရမလဲ 

သလိပ္ခပ္ျခင္းမွာ သြားရည္ နည္းနိုင္သမွ်နည္းျပီး သလိပ္မ်ားမ်ားပါဖို႔အေရးႀကီးပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အသက္ကိုျပင္းျပင္း ထပ္ခါ ထပ္ခါရႈသြင္း ရႈထုတ္ျပီး သလိပ္မ်ားပါေအာင္ ရင္ဘတ္တြင္းမွ ေခ်ာင္းဆိုးနိုင္တဲ့အထိ ျပဳလုပ္ျခင္းျဖင့္ သလိပ္ရနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေနာက္မွာ လက္ဘက္စားဇြန္းတစ္ဇြန္း အျပည့္ရေအာင္ သလိပ္ခပ္ရပါမယ္။ လံုေလာက္တဲ့ ပမာဏရမွသာ အေျဖေကာင္းေကာင္း ထြက္နိုင္မွာမို႔ပါ။ 

၆။ သလိပ္ခြက္ကို သိမ္းဆည္းျခင္း 

သလိပ္ခပ္ျပီးရင္ေတာ့ သလိပ္ခြက္ကို အရစ္က်ေအာင္ ေသခ်ာပိတ္ပါ။ သလိပ္ခြက္ အျပင္ဘက္ပိုင္းကို ေသခ်ာ သန္႔စင္ရပါမယ္။ ထုတ္ပိုးျပီး က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းေတြဆီကို ျပန္ေပးနိုင္ပါျပီ။ က်န္းမာေရး ၀န္ထမ္းေတြက သင့္နံမည္နဲ့က်န္တဲ့ အခ်က္အလက္ေတြကို ယူျပီးတဲ့ေနာက္မွတစ္ေန႔တာ အတြက္ သလိပ္ခပ္ျခင္း ျပီးဆံုးမွာျဖစ္ပါတယ္။ 
ေနာက္ရက္မွာေတာ့ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ေနာက္တေန႔စာ သလိပ္ကို ခပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
 ေန႔ခင္းဘက္ ထမင္းစားခ်ိန္အျပီးမွာ တာ၀န္က် သူနာျပဳဆရာမေလးကို ေခၚၿပီး ေ၀ဒနာရွင္ကို သလိပ္ခပ္နည္းနဲ႔ စနစ္တက်သလိပ္ခပ္ျခင္းက တဆင့္ ရနိုင္တဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြကို တစ္ေခါက္ရွင္းျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တျခားအလုပ္ေတြ ရႈပ္ေနတဲ့ၾကားက ဘာလို႔ အဲလိုအေသးစိတ္ ကိစၥကေလးေတြကို ေရးႀကီးခြင္က်ယ္လုပ္ေနတာလဲလို႔ ေမးလာတဲ့ သူနာျပဳ အသစ္ကေလးကို ကြ်န္မ ၿပံဳးျပရင္း စကားတစ္ခြန္းေတာ့ ဆိုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲ အၾကီးၾကီးေတြဆိုတာ အေသးအဖဲြ ကိစၥကေလးေတြကေန ျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္လား .. လို႔… ။

စာဖတ္ပရိတ္သတ္အား ခ်စ္ခင္ေလးစားလွ်က္
မြန္းသက္ပန္ (ေဆး ၁)
ေမာကၡ ပညာေရး မဂၢဇင္း
၂၆ ရက္ ဇြန္လ ၂၀၁၂

Related Posts :