HIV tests (အိတ္ခ်္အိုင္ဗြီ) စစ္ေဆးနည္းမ်ား

Mar 29, 2011 at 3:34 PM
Q 1: အရက္မူးၿပီး အႏွိပ္ခန္းသြားပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ လက္မေဆးမိပဲ နာရီဝက္၊ ၁ နာရီေလာက္မွာ ပါးစပ္ထဲ လက္ႏႈိက္ အန္မိပါတယ္။ သြားတေခ်ာင္း လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ ႏွစ္ခြဲ ေလာက္က ႏႈတ္ဘူးပါတယ္။ HIV ကူးႏိုင္ေျခ ရွိမရွိ နဲ႔။ HIV ကို ဘယ္လို စစ္လို႔ ရပါသလဲ။ ဘယ္ေလာက္ၾကာမွ စစ္လို႔ ရမွာလဲ။ စစ္လို႔ရတဲ့ နည္း ၂ နည္းရွိတယ္လို႔ ၾကားဘူးပါတယ္။ Anti body ဒါမွမဟုတ္ Nucleaus (ပိုး) ကို စစ္တယ္လို႔ ၾကားဘူးပါတယ္။ ဘယ္ဟာက ပိုေကာင္းၿပီး တိက်ပါသလဲ။ ပို အခ်ိန္ေစာေစာ သိရပါသလဲ။

Tue 3/29/2011 7:18 PM
Q 2: Spot test ေသြးစစ္နည္းက ျမန္တယ္ဆိုရင္ သူ႔ထက္ပိုၾကာမွ သိရတဲ့ Elisa နည္းက ပိုတိက်တယ္လို႔ သတ္မွတ္နုိင္မလား။ အထက္ပါ နည္းေတြက 99.6% အထိ မွန္ကန္တယ္လို႔ စာအုပ္မွာ မွတ္သားဖူးတယ္။ ဟုတ္ပါသလား။ အတူေနဖက္ အမ်ိဳးသမီးကို Elisa နဲ႔ စစ္ေတာ့ Postive လို႔ ေျပာပါတယ္။ အမ်ိဳးသားက မရွိပါတဲ့ ဘယ္ေလာက္ထိ မွန္္ကန္နိုင္လဲ။ ျပီးေတာ့ ေနာက္ထပ္ သံုးလ ခ်ိန္းျပီး ျပန္လာစစ္ခိုင္းပါတယ္။ ေသခ်ာေအာင္ ထပ္စစ္တာပဲဆိုရင္ ေနာက္တေန႔ ျပန္စစ္လို႔ ရတယ္ မဟုတ္လား။ ဘာလို႔ သံုးလ ခ်ိန္းတာပါလဲ။

လူထဲကို ပိုးတမ်ိဳးမ်ိဳး ဝင္လာတာနဲ႔ အဲဒါကို ခုခံတိုက္ဖ်က္ေပးမဲ့ ဆိုင္ရာ ဆိုင္ရာ Antibody (အင္တီေဘာ္ဒီ) ခုခံအားေတြ ထြက္လာတယ္။ HIV antibody စမ္းတယ္ဆိုတာ အဲဒါေတြ Blood ေသြးထဲ၊ Saliva တံေတြးထဲ နဲ႔ Urine ဆီးထဲမွာ ရွိေန-မေန စစ္ေဆးတာ ျဖစ္ပါတယ္။

HIV antibody test (အင္တီေဘာ္ဒီ) စမ္းသပ္နည္းဟာ လူၾကီးေတြမွာ HIV ရွိ-မရွိကို အသင့္ေတာ္ဆံုးနဲ႔ အသံုးအမ်ားဆံုး စစ္ေဆးနည္း ျဖစ္တယ္။ ေစ်းလဲ မၾကီးတဲ့ျပင္ တိက်တယ္။ ဒီနည္းကို ELISA (Enzyme-Linked Immunoabsorbent) နဲ႔ EIA (Enzyme Immunoassay) ေခၚတယ္။ ရွိေနတာ ရွာေတြ႔တယ္ဆိုတဲ့ သေဘာက အဲဒီလူမွာ HIV ပိုး ဝင္ေနျပီ။

ဒါေပမဲ့ ခြ်င္းခ်က္ ၂ ခုရွိတယ္။
1. ပိုးရွိေနတဲ့ မိခင္ကေန ေမြးလာတဲ့ကေလးမွာ မေအဆီက (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြလဲ ပါလာတာမို႔ ၁၈ လ အထိ ေဆးစစ္ရင္ အေပါင္းလကၡဏာ ျပမယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီကေလးမွာ ပိုးရွိေနတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဒီလို ကေလးမ်ိဳးေတြကို PCR test ဆိုတာ လုပ္ပါတယ္။
2. HIV vaccine trials ကာကြယ္ေဆး စမ္းသပ္တာကို ခံယူေနသူေတြမွာလဲ အဲလိုျပမယ္။

HIV ပိုး ဝင္ထားသူ အမ်ားစုဟာ ကူးစက္တာခံရျပီး ၆-၁၂ ပါတ္အတြင္း စမ္းသပ္လို႔ရတဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ေတြရွိလာမယ္။ ၆ လ ေနမွ ေတြ႔တာ ရွားတယ္။ ဒိထက္ ပိုၾကာမယ္ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္သေလာက္ပါ။ ဒီလို ပိုးဝင္ေနေပမဲ့ စမ္းလို႔ မေတြ႔ေသးတဲ့ ကာလကို Window period ျပဴတင္းေပါက္ကာလ၊ ၾကားကာလ ေခၚတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုးဝင္မယ္လို႔ သံသယဝင္တဲ့ေနာက္ ၃ လ အၾကာမွာ စမ္းတာ သင့္ေတာ္တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ မေတြ႔သူဟာ ဥပမာ စိတ္မခ်ရတဲ့ လိင္-ဆက္ဆံနည္းကေန ပိုး မဝင္ခဲ့ဘူးလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ၆ လ ေနလို႔မွ မေတြ႔ရင္ေတာ့ ေသျခာပါတယ္။ ပိုးမကူးခဲ့ပါ။ ေနာက္တခါေတာ့ စိတ္ခ်ရတဲ့ ဆက္ဆံနည္းကိုသာ သံုးပါ။

သတိၾကီးဘို႔ လိုတာက Window period မွာ တကယ္လို႔ ပိုးရွိေနရင္ သူမ်ားကို ကူးႏိုင္တယ္။ Subtype B ပိုးမ်ိဳးအတြက္ HIV-1 antibody tests နည္းရဲ႕ ပ်မ္းမွ်ၾကားကာလဟာ ၂၅ ရက္ရွိတယ္။ Antigen testing နည္းဆိုရင္ ၁၆ ရက္နဲ႔ NAT (Nucleic Acid Testing) နည္းက ၁၂ ရက္ၾကာတယ္။ Window period မွာ Antiretroviral therapy (ဗိုင္းရပ္စ္) ေဆးေသာက္လိုက္ရင္ Antibodies ျဖစ္လာမွာကိုပါ ေႏွးေစလို႔ ၾကားကာလက ၁၂ လေလာက္အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။

ELISA test က တိက်လို႔ မွားျပီး အေပါင္းျပတာ မရွိသေလာက္ ျဖစ္တယ္။ တၾကိမ္စစ္လို႔ အေပါင္းျပသူ အားလံုးကို Western blot (Protein immunoblot) နဲ႔ Indirect immunofluorescence assay စမ္းသပ္နည္းေတြကို ဆက္လုပ္မယ္။ ဥေရာပမွာ Line immunoassay ကိုပါ လုပ္မယ္။ ဆက္စစ္လို႔လဲ အေပါင္းျပေနရင္ ဝ႕၁% ထက္ မလြဲႏိုင္ေတာ့ပါ။ သူ႔မွာ ပိုးရွိေနျပီ။

Antigen test (P24 test) (အင္တီဂ်င္) စမ္းသပ္နည္းနဲ႔ ေသျခာေစႏိုင္တယ္။ (အင္တီဂ်င္) ဆိုတာ ကိုယ့္ပစၥည္း မဟုတ္တဲ့ ပိုးမႊားလိုဟာ ျဖစ္တယ္။ ဒါမ်ိဳး ဝင္လာရင္ ကိုယ္ခႏၶာကေန (အင္တီေဘာ္ဒီ) ထုတ္ေစမယ္။ HIV ပိုးရဲ႕ အဲလိုဟာကို Protein P24 လို႔ ေခၚတယ္။ HIV ဝင္တာနဲ႔ ၂-၈ ပါတ္အတြင္း P24 ေတြ မ်ားမ်ားလာမယ္။ ေသြးကုိ စစ္ရင္ ေတြ႔မယ္။ ေရာဂါ ရလာခ်ိန္မွာေတာ့ သူတို႔ ေပ်ာက္ေပ်ာက္သြားမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ P24 antigen test ကို အျမဲမလုပ္ဘဲ၊ စတုတၳ-မ်ိဳးဆက္ စမ္းသပ္နည္း အေနနဲ႔သာ သံုးတယ္။ Fourth generation tests ဆိုတာ P24 antigen test နဲ႔ Antibody test တြဲလုပ္တာကို ေခၚတယ္။ ပိုတိက်တယ္။

PCR (Polymerase Chain Reaction) test ဆိုတာ HIV ပိုးရဲ႕ မ်ိဳးဇီဇကို စစ္တာျဖစ္တယ္။ ပိုးဝင္ျပီးေနာက္ ၂-၃ ပါတ္ အၾကာ စမ္းလို႔ ရလာတယ္။ Viral load test နဲ႔ HIV NAAT (Nucleic acid amplification testing) လို႔လဲ ေခၚတယ္။ ပိုးရွိ မိခင္ကေန ေမြးတဲ့ ကေလးကို PCR test လုပ္ရတယ္။ အေမဆီက Antibodies ေတြရေနတယ္။ Antibody test က မတိက်လို႔၊ ေစ်းလဲၾကီးတာမို႔ လူတိုင္းကိုေတာ့ မစစ္ပါ။ ခ်မ္းသာ-တိုးတက္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေသြးလွဴရာမွာလဲ PCR test ပါ လုပ္တယ္။

• Rapid HIV tests ဆိုတာ နည္းပညာအရ ELISA tests နဲ႔တူေပမဲ့ စစ္ရတာ မိနစ္ ၂ဝ သာၾကာတယ္။ ေသြး ျဖစ္ျဖစ္ သြားရည္ ျဖစ္ျဖစ္ စစ္ႏိုင္တယ္။ Rapid Antibody Test ကို Rapid or point-of-care test ေခၚတယ္။ Qualitative immunoassays အေရအတြက္ကို စစ္တာ ျဖစ္တယ္။
• Home testing နည္းက ကိုယ့္ဖါသာကိုယ္ အိမ္မွာတင္ ေသြးျဖစ္ျဖစ္ တံေတြးျဖစ္ျဖစ္နဲ႔ စမ္းလို႔ အေျဖကို မိနစ္ပိုင္းအတြင္း သိႏိုင္တယ္။ ပိုေသျခာေအာင္ေတာ့ ဓါတ္ခြဲခမ္းမွာ ထပ္စစ္သင့္တယ္။
• Home sampling kit ဝယ္၊ ကိုယ့္ေသြးနဲ႔ စမ္းျပီး၊ ဓါတ္ခြဲခမ္း ပို႔ႏိုင္တယ္။ ရက္ သိပ္မၾကာခင္ အေျဖကို ဖုန္းဆက္ ေမးႏိုင္တယ္။ သူမ်ား မသိေအာင္ လုပ္နည္းတခုေပါ့။ ႏိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ HIV ေဆးစစ္တာကို လိႈ႔ဝွက္ဘို႔နဲ႔ ကာယကံရွင္က စမ္းျခင္မွ စမ္းဘို႔ သတ္မွတ္ ထားတယ္။
• Home Access Express HIV-1 Test ကို FDA က အသိအမွတ္ျပဳထားျပီး ျဖစ္တယ္။ OraQuick ဆိုတာ မိနစ္ ၂ဝ သာ ၾကာတဲ့ Antibody test ျဖစ္တယ္။ Blood ေသြး၊ Plasma (ပလာစမာ) ေသြးရည္ၾကည္ နဲ႔ Oral fluid ပါးစပ္က အရည္ တခုခုကို စမ္းႏိုင္တယ္။ HIV 1 နဲ႔ HIV 2 ပိုးေတြကို စမ္းတာျဖစ္တယ္။
• Uni-Gold နည္းက ၁ဝ-၁၂ မိနစ္သာၾကာတဲ့ Rapid HIV antibody test ျဖစ္တယ္။ ေသြးစက္ကို စမ္းတာ။ FDA က အသိအမွတ္ ျပဳထားတဲ့ HIV 1 ကို စစ္ေဆးနည္း ျဖစ္တယ္။
• Clearview Complete HIV 1/2 နဲ႔ Clearview HIV 1/2 Stat-Pak နည္းေတြက ေသြး၊ ေသြးထဲက (ပလာစမာ)၊ (စီရမ္) ကို စမ္းရတဲ့ အျမန္နည္း၊ ၁၅ မိနစ္သာ ၾကာတယ္။
• iDiagnostics Rapid HIV Test နည္းကို အသိအမွတ္ မျပဳရေသးဘူး။

HIV Antibodies တခါ မေတြ႔ယံုနဲ႔ ကူးစက္မႈ ကင္းတယ္လို႔ ခ်င္ခ်င္း ေျပာမရေသးပါ။ ၂-၆ ပါတ္ၾကာမွာ ေတြ႔လာ ႏိုင္တယ္။ ေဆးစစ္လို႔ အေပါင္းျဖစ္ေနသူဟာ တခ်ိန္မွာေတာ့ Antiretroviral treatment ေဆးကုဘို႔ လိုလာမယ္။ ေဆးဆိုတာက ဗိုင္းရပ္စ္ကုိ ေႏွးသြားေအာင္နဲ႔ ခုခံအားကို ထိန္းဘို႔ျဖစ္တယ္။ ပိုးရွိေနေပမဲ့ Safer sex စိတ္ခ်ရတဲ့ လိင္ဆက္ဆံေရး လုပ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္အရင္က လိင္ဆက္ဆံခဲ့ဘူးသူေတြကိုလဲ အသိေပးသင့္တယ္။ အိမ္ေထာင္ျပဳမယ္ဆိုရင္လဲ ေရာဂါ အေၾကာင္း သိေအာင္လုပ္ပါ။ ကာကြယ္နည္း၊ ကုသနည္းေတြ ၾကိဳတင္ျပင္ဆင္ပါ။

CD4 T-cell count စစ္ေဆးနည္းဟာ HIV ေရာဂါရွာတာ မဟုတ္ဘူး။ HIV-positive ပိုးရွိေနသူေတြရဲ႕ Immune system ခုခံအား-စနစ္ကို ေစာင္ၾကည့္တာသာ ျဖစ္တယ္။ ေရာဂါအေျခအေန တိုးတက္မႈ-ဆုတ္ယုတ္မႈကို တိုင္းထြာတာ ျဖစ္တယ္။ CD4 T-cell counts နည္းတယ္ဆိုတာ ဒီေရာဂါတခုထဲမွာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ဗိုင္းရပ္စ္၊ ဗက္တီးရီးယား၊ ပါရာဆိုက္ ဝင္တာ၊ အနာရင္းတာ၊ တီဘီ ရွိတာ၊ မီးေလာင္တာ၊ ခိုက္မိတာ၊ (ပရိုတင္း) ကို အေၾကာေဆးထိုးတာ၊ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့တာ၊ အားကစား လုပ္တာ လြန္ကဲတာ၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာ၊ စိတ္ပိုင္း ဖိစီးမႈမ်ားတာ နဲ႔ အထီးက်န္ ေနရတာေတြေၾကာင့္လဲ မ်ားႏိုင္တယ္။

CD4 counts ပံုမွန္ဆိုရင္ 500 ကေန 1500 CD4+ T cells/microliter ရွိတယ္။ ေယဘုယ် ေျပာရရင္ အမ်ိဳးသမီးေတြက ပိုနည္းတယ္။ HIV ပိုးရွိေနသူမွာ CD4 T-cell count က 200 cells/μL ထက္ နည္းတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ Opportunistic infections အခြင့္ေကာင္းယူ ကူးစက္တာ တခုခုရွိမွသာ ၁၉၉၂ ကတည္းက AIDS လို႔ တရားဝင္ သတ္မွတ္ပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၃၁-၃-၂ဝ၁၁

Read More...

Collapse...

Microgynon 30 ED ကိုယ္ဝန္တားေဆး

ကြ်န္မက Microgynon ED ဆိုတဲ့ သေႏၶတားေဆး ေသာက္ပါတယ္။ ျပသနာက ကြ်န္မက အားေဆး ေနာက္ဆံုး ၂ လံုးေလာက္ (သို႔) ၁ လံုးေလာက္ က်န္တဲ့အခ်ိန္မွ ရာသီလာပါတယ္။ အျဖဴျပန္ေသာက္ရင္ ရာသီမလာဘူးဆိုလို႔ ရာသီလာၿပီးခ်ိန္ထိ ေစာင့္ၿပီးမွ ေဆးအျဖဴ ျပန္ေသာက္ပါတယ္။ အဲတာမွန္ပါသလား။ အခု ၂ လ ရွိၿပီ ရာသီ အလြန္နည္းပါတယ္။ ကြ်န္မ သားကို ဗိုက္ခြဲၿပီးေမြးပါတယ္။ ၆ လ ရွိပါၿပီ။ ႏို႔မတိုက္ေတာ့ပါ။ (ကိုယ္၀န္မရွိခင္တုန္းက အဲဒီေဆး ေသာက္တာ ေသြးတိုးဖူးပါတယ္။)

• Combined oral contraceptives ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးျဖစ္တယ္။
• Oestrogen (Ethinylestradiol) နဲ႔ Progesterone (Levonorgestrel) ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳး ပါတယ္။
• ၂၈ လံုး ပါတာမွာ အေရာင္ႏု (အျဖဴ) ကို စေသာက္ရတယ္။ တေန႔ ၁ လံုး။ အတိအက် ေသာက္ပါ။ ေနာက္ ၇ လံုး၊ အေရာင္ရင့္မွာ ေဆး-ေဟာ္မုန္း မပါဘူး။
• ပဌမ ၂၁ လံုးေသာက္ျပီးရင္ ေသြးျပန္ဆင္းမယ္။
• ေဆးကပ္ကို ေသြးဆင္းရပ္တာ-မရပ္တာ မၾကည့္ဘဲ တကပ္ကုန္ရင္ ေနာက္တကပ္ ဆက္ေသာက္ရတယ္။
• ေဆးစေသာက္သူဟာ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ကေန စရမယ္။
• ရက္နံပါတ္ (၁) ဆိုတာ ရာသီ-ကိုယ္ဝန္ေဆာင္- မ်ိဳးဥထြက္ရက္ ဘာဘဲတြက္တြက္ ေသြးဆင္းတဲ့ ပဌမရက္လို႔ ယူရတယ္။ ရာသီေသြးဆင္းတာက ၃-၄-၅ ရက္ၾကာ တတ္တယ္။ ေနာက္ဆံုးရက္ဆိုတာ ေျပာဘို႔၊ မွတ္ဘို႔ စြန္းယံုေလး စြန္းေတာ့လား၊ (ဒိုင္ယာပါ) မသံုးရတဲ့ေန႔လား၊ မတိက်တတ္ဘူး။ ရာသီေသြး စဆင္းတဲ့ေန႔ ဆိုတာ မွားစရာ မရွိဘူး။
• ျပကၡဒိန္နည္းလဲ ၾကားဘူးၾကမယ္။ ရာသီစလာတဲ့ေန႔ကေန ၅ ရက္အတြင္းမွာ အတူေနေပမဲ့ ကိုယ္ဝန္မရႏိုင္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒီေဆးမ်ိဳး ေသာက္သူေတြက ၅ ရက္ေျမာက္ေန႔ကေန စေသာက္ရင္လဲ ကေလးမရႏိုင္ဘူး။
• ဒါေပမဲ့ တခ်ိဳ႕မွာက တလဆိုတာ ရက္တိုတတ္တယ္။ ဆိုပါစို႔ ၂၂-၂၃ ရက္နဲ႔ ရာသီတပါတ္လည္သူေတြ ရွိတယ္။ သူတို႔ဆိုရင္ ၅ ရက္အတြင္း စိတ္ခ် ကိုယ္ဝန္မရဘူး ေျပာဘို႔ မွန္ျခင္မွ မွန္တယ္။
• ဆရာဝန္ကေန စေသာက္ပါ ေျပာတဲ့ရက္မွာလဲ ၾကားရက္ျဖစ္ျဖစ္ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္တားဘို႔ မဟုတ္ဘဲ တျခား အေၾကာင္းကို ကုသဘို႔ ညႊန္တာ ျဖစ္မယ္။ ေဆးေသာက္တဲ့သူမွာ ကိုယ္ဝန္ ရွိမေနဘို႔သာ အေရးၾကီးတယ္။
• ကေလးဖြါးျပီး ကေလးကို ႏို႔မတိုက္ရသူဆိုရင္ မီးဖြါးျပီးေနာက္ ၂၁ ရက္အၾကာမွာ ေဆးစေသာက္ရမယ္။
• ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ဆိုရင္ အတိအက် ေျပာမရလို႔ ကိုယ္ဝန္ပ်က္လို႔ ေသြးစဆင္းျပီး ၇ ရက္ေနရင္ ေသာက္ရမယ္။ ေသြးဆင္းရပ္တာ မရပ္တာကို မၾကည့္ရပါ။
• ေဆးကို ေန႔လဲမွန္၊ အခ်ိန္လဲ မွန္မွန္ေသာက္ပါ။ တကယ္လို႔ အခ်ိန္ေနာက္က်ရင္ သတိရတာနဲ႔ ေသာက္ပါ။
• ၁ ရက္ ေနာက္က်သြားရင္ ၂ လံုးတခါထဲ ေသာက္ပါ။
• ေနာက္ဆံုး ေသာက္ရမဲ့ ၇ လံုးက ေမ့လဲ ကိစၥမရွိပါ။
• ေနာက္ဆံုးေသာက္ရမဲ့ေဆးေတြ ေသာက္ေနရင္း ေသြးျပန္လာရင္ ေဆးကပ္ေဟာင္း စြန္႔လိုက္ျပီး ေဆးကပ္သစ္ စေသာက္ပါ။
• သီအိုရီအရ ေျပာရရင္ ေဆးကပ္ေဟာင္းက ေဆးမွန္သမွ် ကုန္ေအာင္ေသာက္လို႔ ေသြးဆင္းေနတာ ၅ ရက္ ၾကာတယ္ဆိုလဲ ေနာက္ေဆးသစ္ မေသာက္ေသးေပမဲ့ ျပကၡဒိန္နည္းအရ ကိုယ္ဝန္မရႏိုင္ပါ။
• တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက ၃ ရက္အထိ ျဖစ္ရင္ စိတ္မခ်ရေတာ့ပါ။ အကာအကြယ္သစ္ပါ သံုးရပါမယ္။ ေဆးလံုး ၂ လံုးထက္ ပိုမေသာက္ရပါ။ တရက္ ၁ လံုးသာ ဆက္ေသာက္ပါ။
• တကယ္လို႔ အတူေနစရာမရွိလဲ ေဆးေသာက္ရမွာသာ ျဖစ္တယ္။ ဒါမွ လမွန္လိမ့္မယ္။
• ဒီေဆးမ်ိဳး ေသာက္ေနရင္းနဲ႔ (ကြန္ဒြမ္) သံုးေနေပမဲ့လဲ ေဆးကို ရက္မွန္-အခ်ိန္မွန္ေသာက္ရပါမယ္။
• တကယ္လို႔ ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက တတိယအတန္း (၁၄ ရက္ကေန ၂၁ ရက္) အတြင္းက ျဖစ္ေနရင္ ေနာက္ဆံုး အေရာင္မတူ ၇ လံုးကို မေသာက္ေတာ့ဘဲ ေဆးကပ္သစ္စပါ။
• ေဆးေသာက္ဘို႔ ေမ့တာက ပဌမအတန္း (၁ ရက္ကေန ၇ ရက္) အတြင္းျဖစ္ေနရင္ အေရးေပၚ ကာကြယ္ေဆး Emergency contraception (Morning after pill) ေသာက္ပါ။
• ေဆးေသာက္ျပီး ၂ နာရီအတြင္း အန္တယ္ဆိုရင္ မအန္ခ်င္တဲ့အခ်ိန္မွာ ေနာက္ေဆး ၁ လံုးထပ္ေသာက္ပါ။ အန္ေနတာက ၂၄ နာရီေက်ာ္သြားရင္ သိပ္စိတ္မခ်ရေတာ့ပါ။ အကာကြယ္သစ္ပါ သံုးပါ။
• ဝမ္းေလ်ာတာ ဆိုးသူေတြလဲ ထိေရာက္မႈ နည္းတတ္တယ္။
• ေဆး စသံုးဘူးသူေတြဆိုရင္ ရာသီမမွန္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။
• ဒီေဆး မသံုးသူေတြထက္ ေသြးခဲေစတာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ရင္သားကင္ဆာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရွိေနသူ မသံုးရပါ။ ႏို႔တိုက္ေနသူ မသံုးသင့္ပါ။ (ကိုလက္စေထာ) မ်ားေနသူ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူ၊ ေသြးတိုး ေနသူ၊ ဆီးခ်ိဳ မ်ားေနသူ၊ အသက္ ၅ဝ ေက်ာ္သူ၊ စိတ္က်ေရာဂါ ဆိုးေနသူ၊ မိုင္ဂရင္း ေရာဂါရွိသူ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းသူ၊ အသဲ မေကာင္းသူ၊ အသားဝါ ျဖစ္ေနသူ၊ သည္းေျခအိတ္ ေက်ာက္ရွိေနသူေတြ မသံုးသင့္ပါ။
• တခ်ိဳ႕က ဝတာမ်ားတယ္။ တခ်ိဳ႕ပိန္မယ္။ ရင္သားတင္း-နာ-ၾကီးလာတတ္တယ္။ လိင္စိတ္နည္းတာ တခ်ိဳ႕မွာ ျဖစ္တယ္။
• Aprepitant, Bosentan, Barbiturates, Carbamazepine, Eslicarbazepine, Modafinil, Nevirapine, Oxcarbazepine, Phenobarbital, Phenytoin, Primidone, Rifampicin, Rifabutin, Ritonavir ေဆးေတြ ေပးေနရင္ ဒီေဆးအစြမ္း နည္းေစတတ္တယ္။
• Melatonin, Selegiline, Tacrolimus, Theophylline, Tizanidine, Voriconazole ေဆးေတြရဲ႕အစြမ္းကို ဒီေဆးက သက္ေရာက္ေစႏိုင္တယ္။
• Logynon, Logynon ED နဲ႔ Microgynon 30 ေဆးေတြက ေဆးပါတာတူတယ္။
• Microgynon 20 ED ေဆးကို Alesse နာမည္နဲ႔ အေမရီကားမွာ ေရာင္းတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၇-၃-၂ဝ၁၁

Read More...

Collapse...

အသက္ ၁၈ ႏွစ္မျပည့္လဲ ဖတ္ပါ Menstruation ရာသီ မမွန္ျခင္း

August 09, 2010 8:13 PM
Q 1: ကြၽန္မအသက္ သံုးဆယ့္တစ္ပါ။ ကြၽန္မ အခု (႕႕႕႕႕) မွာပါ။ ကြၽန္မမွာ တစ္ႏွစ္တစ္လ အရြယ္ သမီးတေယာက္ ရွိပါတယ္။ ကြၽန္မ သမီးကို ဗိုက္ခြဲျပီး ေမြးတာပါ။ ကေလးက အခုထိ မိခင္ႏို႔စို႔တုန္းဘဲ။ က်မ ရာသီက ကေလးေမြးျပီး ေလးဆယ့္ငါးရက္ထဲက ပံုမွန္လာပါတယ္။

ဒီတခါ ရာသီလာတဲ့ အခ်ိန္မွာ ပံုမွန္ မဟုတ္ဘဲ၊ ၅ ရက္ ေစာလာျပီး၊ ေသြးက တစက္တစတ္ဘဲ ဆင္းတယ္။ အခုလို ေသြးတစက္တစက္ ဆင္းေနတာ တလနည္းပါး ရွိေတာ့မယ္။ က်မ မည္သည့္ ကိုယ္ဝန္ တားေဆးကိုမွ မသုံးစြဲခဲ့ပါ။ ကြၽန္မလဲ စိတ္ပူလို႔ Pregnancy test နဲ႔ စမ္းၾကည့္တယ္။ Negative ဘဲျပတယ္။ စိုးရိမ္လို႔ သူငယ္ခ်င္းေတြ ေမးၾကည့္ေတာ့ သူတို႔က ရာသီထိန္၊ ရာသီ ငုတ္တယ္လို႔ ေျပာၾကတယ္။ ဒီက ေဆးခန္းကို ျပဖို႔ကလဲ နားလည္မႈ လြဲတတ္လို႔ ဆရာ့ဆီက အကူအညီ ေတာင္းတာပါ။ ဘဲလို ေဆးမ်ိဳး ေသာက္သင့္လဲႏွင့္ ေရာဂါအေၾကာင္းကို ေျဖၾကားေပးပါရွင့္။

ဘာမွ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ရက္ေစာလာတာလည္း ကိစၥမရွိပါ။ နည္းတာလဲ အဲလိုဘဲ။ မွန္လာပါလိမ့္မယ္။ ကေလးႏို႔တိုက္ေနခ်ိန္မွာ ေနာက္ကိုယ္ဝန္ရွိဘို႔ ပိုေႏွးတတ္တယ္။ ကေလးကို ၁ ႏွစ္ဆို ႏို႔ျဖတ္သင့္ျပီ။ ၆ လ အရြယ္ကတည္းက အစာေၾကြးရမယ္။ ေျဖးေျဖး တိုးတိုးေၾကြးေပါ့။ ႏို႔ျဖတ္မွလဲ ကေလးက တျခားအစာ စားလာမယ္။

ဆီးစစ္လိုက္တာ ေကာင္းတယ္။ အခုလို မရပ္ေသးတာ သားအိမ္ျခစ္စရာလဲ မလိုဘူး။ ခပ္လြယ္လြယ္ ေဆးနည္းေပးပါမယ္။ ကိုယ္ဝန္တားေဆး Contraceptive pill ကို ေသာက္ႏိုင္တယ္။ လူအမ်ားစုေသာက္တဲ့ ေဆးေျပာတာပါ။ ေဆးကပ္တိုင္းမွာ အေရာင္ ၂ မ်ိဳးပါတယ္။ အျဖဴေရာင္ ၂၁ လံုးကို တေန႔ ၁ လံုးေသာက္ေနသမွ် ေသြးမဆင္းပါ။ ရာသီရက္ မမွန္သူေတြကို ဒီနည္းက အလြယ္ဆံုးဘဲ။ အိမ္ေထာင္မရွိတဲ့ မိန္းကေလးေတြဆိုရင္ ေဆးအေၾကာင္း ရွင္းျပလိုက္ျပီး၊ ေဆးလံုးေလးေတြကို ေဆးကပ္ကေန ထုတ္ျပီး ေပးရတယ္။ သူမ်ားျမင္ အထင္မလြဲေအာင္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ကို အဲလို ၃-၄ လ အေသာက္ခိုင္းရင္ ျပန္မွန္သြားႏိုင္တယ္။

ကေလးငယ္ရွိသူေတြကိုေတာ့ ႏို႔ထြက္နည္းေစတတ္လို႔ ေနာက္နည္း လုပ္ရတတ္တယ္။ ေမးတဲ့လူအတြက္ေတာ့ ဒီအေရး ပူစရာ မလိုေလာက္ဘူး ထင္ပါတယ္။ ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးထဲပါ တားေဆးက ႏို႔ထြက္တာကို မထိခိုက္ပါ။

အေထာက္အကူ ရေစေအာင္ ဗီတာမင္ စီ ၅ဝဝ မီလီဂရမ္ တေန႔ ၁-၂ ျပားေသာက္ပါ။ သံဓါတ္နဲ႔ ေဖါလစ္အက္စစ္လည္း ေသာက္ပါ။ ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စုလည္း ေသာက္ပါ။

၉-၈-၂ဝ၁ဝ

Aug 9, 2010 at 1:57 PM
Q 2: နားနဲ႔မနာ ဖဝါးနဲ႔နာပါ။ ဒီတစ္လ ဓမၼတာလာတာ နဲနဲဆန္းတယ္။ အရင္လေတြကနဲ႔ ပံုမွန္ မဟုတ္လို႔ပါ။ အရင္လက ၁၄ ရက္ေန႔မွာ စၿပီးေတာ့ ၁၄-၁၅ ဆက္တုိက္ ဆင္းပါတယ္ ၁၆ ရက္ေန႔မွာ တစ္ရက္ တန္႔သြားပါတယ္။ ၿပီးမွ ၁၇ နဲ႔ ၁၈ ရက္မွာ ျပန္ဆင္းပါတယ္။ ဆရာေရးခဲ့တဲ့ စာေတြအရ စိတ္ဖိစီးမႈေၾကာင့္လို႔ မွတ္ယူထားပါတယ္။ ဒီလက်ေတာ့ ၁ ရက္ ေန႔မွာ စဆင္းၿပီး၊ ၁ ရက္ ၂ ရက္ ၃ ရက္ ဆက္တုိက္က သာမန္မဟုတ္ပဲ အခဲေတြ ဆင္းတယ္။ အေရာင္ကေတာ့ ညိဳညစ္ညစ္ အေရာင္မ်ဳိးျဖစ္ၿပီး၊ အနံ႕ နဲ႔ ခံစားမႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ ခါးကိုက္တာတုိ႔ ဗိုက္နာတာတို႔လဲ မရွိပါဘူး။ ၿပီးေတာ့ ၄ ရက္ေန႔က ေနစၿပီး ပံုမွန္အတုိင္း ျပန္ဆင္းတာကိုက အရမ္းမ်ားတယ္။ ဒီေန႔ထိေတာ့ မရပ္ေသးပါဘူး။ အခု ရက္ပိုင္းေတာ့ နဲေတာ့ နဲသြားတယ္။ ဓမၼတာ လာခါနီးဆုိ အျဖဴဆင္းတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီတစ္ေခါက္ အျဖဴလဲ မဆင္းပါဘူး။ အဲဒါ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။ စိုးရိမ္စရာ ရွိပါသလား။ အရင္ကေတာ့ ရွမ္းပ်ဳိမယ္ ေသြးေဆး ေသာက္ပါတယ္။ နာက်င္မႈအတြက္ Dofenal 500 mg တစ္ေန႔ တစ္လံုး ေသာက္ပါတယ္။ ေကာင္းက်ဳိး-ဆုိးက်ဳိး ေျပာျပေပးေစလိုပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး တလြဲယူဆထားတာက ဓမၼတာလာရင္ ေခါင္းမေလွ်ာ္ရ ဆုိတာလဲ ရွိပါတယ္။ မတည့္တဲ့ အစာေတြအျဖစ္ ေျပာင္းဖူးတုိ႔ မာလကာသီးတို႔ မစားရဘူး ဆုိတာလဲ ရွိပါတယ္။ အဲလိုမ်ဳိးေတြလဲ တကယ္ရွိလား။ ဒါေတြနဲ႔ ဆုိင္-မဆုိင္လဲ သိခ်င္ပါတယ္။ အသက္က ၂၂ ႏွစ္ပါ။

မိန္းကေလးေတြ၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ရာသီ မမွန္တတ္တာ အေတာ္မ်ားမ်ား ျဖစ္ၾကရတယ္။ မ်ားေသာအားျဖင့္ စိုးရိမ္စရာမလို၊ ေဆးကုစရာ မလိုတတ္ပါ။ အသက္ငယ္တံုး၊ အပ်ိဳေဘာ္ဝင္စနဲ႔ ေသြးဆံုးခါနည္းရင္ မမွန္ဘူး။ အခုလို ၂၂ ႏွစ္ အရြယ္ ကေတာ့ မွန္သင့္တဲ့ အရြယ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ ဒါလဲဘဲ သိပ္မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။

ရာသီဆင္းတယ္ဆိုတာ၊ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္း ခႏၶာေဗဒ ေခၚတဲ့ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ၊ ဇီဝကမၼ ျဖစ္စဥ္ေခၚတဲ့ အလုပ္ပိုင္း ဆိုင္ရာေတြ ေကာင္းမြန္၊ မွန္ကန္ေနရမယ္။ ဒါ့အျပင္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာကလည္း သက္ေရာက္ လႊမ္းမိုးေသးတယ္။ ပေယာဂ ေျပာရမဲ့ သက္ေရာက္လာမႈေတြလည္း ထည့္တြက္ရေသးတယ္။ ပေယာဂ ဆိုတာ ဗိေႏၶာ-ရမ္းကု ေျပာတာ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ျပင္ပကေန တခုခု ျဖစ္ေစတာကို ဆိုခ်င္တာ။ ဆိုပါစို႔ တျခား ေနမေကာင္းတာရွိလို႔ ေဆးေသာက္တာကေန ရာသီျဖစ္စဥ္ကို လာထိခိုက္တာမ်ိဳး။

ေဆးခန္းမွာ ဆရာဝန္လုပ္တဲ့လူက သူတို႔စကား မတတ္လို႔ ဆရာမေတြဆိုတာက စကားျပန္ေရာ သူနာျပဳပါ လုပ္ၾကရတယ္။ အမ်ိဳးသမီး လူနာေတြကို ဘယ္လိုေမးပါ သင္ေပးထားတယ္။ “ရာသီမမွန္” လို႔ ဘာသာျပန္ေပးရင္၊ “ဒါနဲ႔ မရေသးဘူး။ မမွန္ဘူးဆိုတာ၊ မလာတာ၊ နည္းတာ၊ မ်ားတာ၊ အကုန္လံုး မမွန္တာခ်ည္းဘဲ။”

ရာသီမ်ားရင္ တမ်ိဳး၊ မ်ားတာက ရက္လဲပိုႏိုင္ ဆင္းတာလဲ မ်ားႏိုင္တယ္။ ထိန္ျပီးမွ မ်ားမ်ားဆင္းတာက အိပ္ေထာင္သည္ ဆိုရင္ (သမီးရည္းစား လည္းပါတာေပါ့) သားပ်က္တာလား။ ဆယ္ေက်ာ္သက္လဲ မဟုတ္၊ ၄၅ ႏွစ္လည္း မေရာက္ေသး၊ အိမ္ေထာင္လဲ မရွိရင္ တျခားဟာေတြ စဥ္းစားရျပီ။

ေမးတာေတြ ကုန္ရင္ စစ္တာ လိုလာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိစစ္တာ ခုေခတ္မွာ ဆရာဝန္ပါစရာ မလိုဘူး၊ သူတို႔ဖါသာ စစ္လို႔ ဘာမွန္းမသိမွ ဆရာဝန္ လာျပသူေတြလည္းရွိတယ္။ ဒီလို ပံုမွန္မျဖစ္တာကို ေမြးလမ္းေၾကာင္းစမ္းတာ လိုႏိုင္တယ္။ ေသြးစစ္၊ (အာလ္ထြာေဆာင္း)၊ ဓါတ္မွန္၊ စတာေတြလိုခ်င္ လိုအံုးမယ္။

Dofenal ေဆးက Mefenamic acid ျဖစ္တယ္။ အနာ-အကိုက္-အဖ်ား သက္သာေဆးျဖစ္တယ္။ အင္ဒိုနီးရွား၊ ျမန္မာ၊ ဖိလစ္ပိုင္ နဲ႔ ဗီယက္နမ္ တို႔မွာ ဒီနံမယ္နဲ႔ ေရာင္းတယ္။ ၂၅ဝ-၅ဝဝ မီလီဂရမ္ ကို တေန႔ ၃ ၾကိမ္အထိ ေသာက္ႏိုင္တယ္။ အစာနဲ႔ နီးရမယ္။ ၇ ရက္ထက္ ပိုမေသာက္သင့္ဘူး။ အသဲ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းရင္၊ အစာအိမ္နာရွိရင္၊ ပန္းနာ၊ ေရခမ္းေျခာက္တာ ရွိေနရင္ မေသာက္သင့္ဘူး။

ေသြးေဆးအေၾကာင္းကို ေဆးပညာမွာ သုေတသနလုပ္ထားတာ မရွိေသးဘူး။ ဆရာဝန္ေတြရဲ႕ အေမ၊ အေဒၚ၊ အမေတြ ကေတာ့ လက္စြဲဘဲ။ ရာသီျဖစ္စဥ္နဲ႔ ေျပာင္းဖူး၊ မာလကာသီး၊ ေခါင္းေလွ်ာ္တာေတြရဲ႕ ပတ္သက္မႈကို သင္ဘူး ဖတ္ဘူးတဲ့ ေဆးစာေတြမွာေတာ့ မေတြ႔ရေသးဘူး။ စာဖတ္ နည္းေသးလို႔လားေတာ့ မသိဘူး။ ရွာပါအံုးမယ္။

ဒီအျဖစ္မ်ိဳးက ေမးတဲ့သူကို ေဆးနည္းလွမ္းေပးလို႔ မေကာင္း-မမွန္ႏိုင္ဘူး။ ေရာဂါဆိုးလို႔ ေျပာတာေတာ့ မဟုတ္ဘူးေနာ္။ ေမးျမန္း-စစ္ေဆးျပီးရင္ တခ်ိဳ႕အတြက္ ကုရတာ လြယ္လြယ္ေလးနဲ႔ ျပီးတာေတြ ရွိတယ္။ OG ျဖစ္ျဖစ္၊ ဆရာဝန္ျဖစ္ျဖစ္ ျပသင့္ပါတယ္။

၉-၈-၂ဝ၁ဝ

Q 3: သမီးက အသက္ ၂၃ ႏွစ္ပါ။ သိခ်င္တာေလးေတြ ေမးပါရေစ။ သမီးက ရာသီလာတာ မမွန္ပါဘူး။ တခါတေလ ၂ လမွ တခါ လာပါတယ္။ အရင္ကေတာ့ အေမက ေသြးေဆး အၿမဲတုိက္ပါတယ္။ ၿမန္မာေဆးေတြ။ ခုက ဒီမွာ ဝယ္လုိ႔လည္း မရပါဘူး။ ခု ဝက္ၿခံေတြလည္း မ်က္ႏွာမွာေရာ ေက်ာမွာပါ ပိုေပါက္လာပါတယ္။ သူငယ္ခ်င္းကေၿပာလုိ႔ ဂ်င္းၿပဳတ္ရည္ လည္း ေသာက္ပါတယ္။ ဆရာရွင့္ ဘယ္လုိလုပ္ရမလဲဆုိတာ ေၿဖၾကားေပးပါရွင္။

ရာသီမမွန္တာ မိန္းကေလးအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ ၂ လမွ တခါလာယံုနဲ႔ ဘာမွ စိုးရိမ္စရာ မလိုပါ။ ဝက္ျခံလဲ ေပါက္တယ္ဆိုရင္ အပ်ိဳျဖစ္မွာေပါ့။ သိပ္ရင္းႏွီးလြန္းတဲ့ သမီးရည္းစားေတာင္ ထားပံုမရဘူး။ ေဆးပညာအရ ျဖစ္ဘို႔ မ်ားတာကို ေျပာတာပါ။ ကုိယ္ေရးကုိယ္တာ စပ္စုတာမဟုတ္ပါ။ ေဗဒင္ေဟာတာလဲ မဟုတ္ဘူး။ မမွန္ရင္လဲ “မွားေသာ ေဆးသမား ရွိ၏” လို႔ မွတ္ပါ။

ဗမာေသြးေဆးေတြကလည္း အသံုးတည့္သူေတြမွာ တည့္တယ္။ ခ်င္းျပဳတ္ရည္ကလည္း တခ်ိဳ႕အတြက္ အလုပ္ ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မိန္းကေလးရဲ႕ က်န္းမာေရးကို ပိုျပီးသိရရင္ ပိုေကာင္းမယ္။ “ပိန္သလား၊ ဝသလား၊ ပိန္လာေနသလား။ က်န္းမာေရး ေနာက္ေၾကာင္းမွာ ထူးျခားတာရွိသလား။ ေဆးရံုတက္ရဘူးတာ၊ ဓါတ္မွန္ရိုက္တာ”။ မသိတာ အသာထားျပီး ေယဘုယ် ေျဖပါ့မယ္။

ရာသီမမွန္တာမွာ ပတ္ဝန္းက်င္လို႔ ေခၚေလ့ရွိတဲ့ အေၾကာင္းခံရွိတတ္တယ္။ ေနမေကာင္းတာ ဥပမာ တီဘီ၊ စိတ္ဖိစီးမႈ မ်ားတာ၊ အာဟာရ မျပည့္တာ၊ ေသြးအားနည္းတာ၊ ေလ့က်င္ခန္း-အလုပ္ မ်ားလြန္းတာ၊ ခရီးထြက္ရဖန္ မ်ားတာေတြ ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ဒါေတြကို ျပင္ပါ-ကုပါ။

ေနာက္ အေၾကာင္းခံ တမ်ိဳးကေတာ့ ဇီဝကမၼအေျပာင္းအလဲ ရွိလို႔ပါ။ ရာသီဆင္းတာကို ထိန္းေၾကာင္းေပးေနတာ သံုးခုဟာ အထာမက်ရင္ ရာသီလာ မမွန္ဘူး။ ေနာက္ဆံု းအေၾကာင္းခံတခုကေတာ့ Polycystic ovarian syndrome ေရာဂါပါ။ လိုမယ္ ထင္ရင္ ဒီႏွစ္မ်ိဳးအတြက္ OG ျပပါ။ Oligomenorrhea ေခၚတဲ့ ရာသီနည္းလြန္းရင္ သားသမီး မရႏိုင္တာ ျဖစ္ေစတတ္တယ္။ ဒါေတြ ထည့္ေရးတာက ဆရာဝန္တေယာက္အေနနဲ႔ မျပည့္မစံုေရးလို႔ မေကာင္းတဲ့ အတြက္ပါ။ လူ ၁ဝဝ-၁ဝဝဝ မွာ ၁ ေယာက္ ျဖစ္တာလဲ ပါရတယ္။

ဝက္ျခံဆိုတာ ရာသီဆင္းတာလိုဘဲ ေဟာ္မုန္းဓါတ္ အေျပာင္းအလြဲေၾကာင့္ျဖစ္ေစတာပါ။ လူတိုင္းမွာ က်ား-မ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးလံုးရွိၾကတယ္။ Androgens က်ားေဟာ္မုန္းက ပိုကဲေနရင္ ရာသီနည္းတာ ျဖစ္ေစတယ္။ အေရျပား မသန္႔ရွင္းတာ၊ ေလထု မသန္႔တာေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ေစႏိုင္ေသးတယ္။

သနပ္ခါးအစစ္ သဘာဝျဖစ္ အလွအပ အသံုးအေဆာင္သာ သံုးပါ။ ေၾကာ္ညာေကာင္း (ေကာ့စ္မက္တစ္) ေတြ မသံုးသင့္ပါ။ အဆီ-အငန္မ်ား အစားအစာ ေရွာင္ပါ။ တကယ္လို႔ အနာရင္းသလို ျဖစ္လာရင္၊ ျပည္တည္ရင္ Tetracycline, Erythromycin ၂၅ဝ မီလီဂရမ္ ၆ နာရီျခား၊ ဒါမွမဟုတ္ Doxycycline ၁ဝဝ မီလီဂရမ္ ၁၂ နာရီျခား၊ ၄-၅ ရက္ ေသာက္ပါ။

ဝက္ျခံကို လက္နဲ႔ ခဏခဏ မကိုင္ပါနဲ႔။ မ်က္မွာမွာ ေပါက္တဲ့ ဘာအနာျဖစ္ျဖစ္ မမွည့္ေသးခင္ ညွစ္မထုတ္ရပါ။ ေသြးအားအတြက္ Ferrous ေဆး၊ Folic acid ေဆးေတြေသာက္ပါ။ ဝက္ျခံအတြက္ ဗီတာမင္ B အျပင္ A ေသာက္ဘို႔ လိုတယ္။ Zinc ဓါတ္မ်ား အစားအစာ (ပင္လယ္စာ၊ အေစ့အဆံ၊ အသဲ၊ ငါး၊ ဥ၊ ဂ်ံဳ၊) နဲ႔ Chromium ဓါတ္မ်ား အစားအစာ (သစ္သီးေဖ်ာ္ရည္၊ ငွက္ေပ်ာသီး၊ စပ်စ္သီး၊ အာလူး၊ အမဲသား၊ မံုလာဥစိမ္း၊ ၾကက္သြန္ျဖဴ၊) စားပါ။

တကိုယ္ေရ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္ပါ။ ေခါင္းအံုးစြပ္ ၂ ရက္တခါ လဲပါ။ မ်က္ႏွာကို ဆံပင္က လာလာမထိေစသင့္ပါ။

လစဥ္ ရာသီလာေနသူမ်ားလဲ ဝက္ျခံေပါက္တတ္တယ္။ တရားခံက Androgens ပါဘဲ။ ဝက္ျခံမွာ ေခါင္းျဖဴ-ေခါင္းမဲ ၂ မ်ိဳး ရွိတယ္။ အျဖဴက အေရျပားထဲ ျမဳတ္ေနျပီး၊ အမဲက အေပၚမွာ။ ျပည္ျဖစ္လာရင္ ဝါလာမယ္။ သန္႔ရွင္းေရး လုပ္တာက အျပင္းစားမဟုတ္တဲ့ ဆပ္ျပာ၊ ဗက္တီးရီးယားေသေစႏိုင္တဲ့ neem soaps ဆပ္ျပာလဲေကာင္းတယ္။ မ်က္ႏွာ အဆီမျပန္ေစနဲ႔။ မိတ္ကပ္သံုးစရာရွိရင္ နဲနဲ-ပါးပါးသာသံုးပါ။ အေရျပားက (ဆဲလ္)ေတြ ေလဝေအာင္လို႔။ ေသသြားတဲ့ (ဆဲလ္) ခပ္ညိဳညိဳေတြကို အသာအယာ ဖယ္ထုတ္ေပးပါ။ ေရေႏြးေလးနဲ႔ မ်က္ႏွာသစ္ပါ။ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ နံ႔သာျဖဴလိမ္းတာလဲ ေကာင္းပါတယ္။

ရာသီမွန္လာမယ္ဆိုရင္ ဝက္ျခံပါ သက္သာလာမယ္။ အိမ္ေထာင္ရက္သား က်သြားသူမ်ား ေပ်ာက္သြားတယ္။ အိမ္ေထာင္ မရွိေသးသူကုိ ရွိေအာင္ အားေပးတာ မဟုတ္ပါ။ အိမ္ေထာင္ျပဳတယ္ဆိုတာ “ေနာင္ျပင္ရန္ ခက္သည့္အမ်ိဳး သံုးပါး” ထဲမွာပါလို႔ ဝက္ျခံ ေပ်ာက္ခ်င္တာေလးနဲ႔ မျမန္ဆန္ေလနဲ႔။

အပ်ိဳေလး-အပ်ိဳၾကီးမ်ားလည္း ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ တားေဆး (အမ်ားဆံုးသံုးၾကတဲ့ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲ စားေဆး) ကို ေသာက္ရင္ ရာသီလာရက္ မွန္ေစတယ္။ ၂၈ ျပားပါတဲ့ ေဆးကပ္မွာ ၂၁ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး၊ ၇ လံုးက အေရာင္တမ်ိဳး လာေလ့ရွိတယ္။ အျဖဴေရာင္ ၂၁ လံုး ေသာက္ေနတံုး ရာသီမလာဘဲ၊ ဒီေဆးလံုးေတြ ကုန္တာနဲ႔ ရာသီလာမယ္။ ဒီေဆးကပ္ကို အနည္းဆံုး ၃-၄ လ ဆက္ေသာက္လိုက္ရင္ သူ႔ဖါသာသူ ရာသီလာရက္ မွန္ေစႏိုင္တယ္။

ဆရာ့ေဆးခန္းမွာ ဒီလိုျဖစ္တဲ့ မိန္းကေလးေတြလာရင္ ကုိယ္ဝန္တားေဆးကပ္ကို တလံုးခ်င္း ေဖါက္ျပီး ေပးလိုက္တယ္။ အပ်ိဳမိန္းကေလးကို သူမ်ားျမင္ အထင္မလြဲေစေအာင္ေပါ့။ ေကာင္းသြားၾကပါတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၁-၄-၂ဝ၁ဝ

Q 4: သမီး ပံုမွန္ရာသီက ၂၈ ရက္ ၁ ခါ လာပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ရာသီလာျပီး ၁ဝ ရက္ ၂ ပတ္ေလာက္ေနရင္ နဲနဲ ျပန္လာေနတတ္တယ္။ ပံုမွန္လုိေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အေပ့ါသြားရင္ ထြက္လာတာမ်ိဳး အျဖဴနဲ႔ ေရာျပီး ထြက္လာတာမ်ိဳး။ Daily pad အေသးေလးေတြ သံုးရတာေပါ့။ အဲဒါဘာလုိ႔ျဖစ္တာလဲ။ တခုခုမ်ား အထဲမွာ ျဖစ္ေနလုိ႔လား။ အရင္က မျဖစ္ဖူးပါဘူး ဒီလုိျဖစ္တာ ၃-၄ လ ေလာက္ပဲ ရွိပါေသးတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ ပတ္က အိမ္ေထာင္က်ပါတယ္။ မဂၤလာဦးည ျပီးေတာ့ ေနာက္ ၃-၄ ရက္ ေလာက္မွာ အဲလိုမ်ိဳး ဆီးသြားတဲ့အခ်ိန္ ေလလည္တဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာ အနီထြက္လာတယ္။ အဲဒါက ပံုမွန္ပဲလား။ အဲလုိျဖစ္တဲ့ ဒီအပတ္မွာ ျပန္ေနျဖစ္ေတာ့ စ စျခင္းေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ေပမယ့္ ေနာက္ေတာ့ အနီနဲနဲ ဆင္းလာတယ္။ သမီးတုိ႔ အသက္ ၂၈ ကိုယ္စီပါ။ ေယာက္်ားကေတာ့ ဘာမွ မျဖစ္ပါဘူး။ က်န္းမာပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ နာက်င္မႈေတာ့ မရွိပါဘူး။ ကိုယ္ဝန္တားေဆး မသံုးပါဘူး။ ယားတာေတာ့ မျဖစ္ပါဘူး။ အရင္ထဲက အျဖဴကေတာ့ တခါတေလ ဆင္းတယ္။ အိမ္ေထာင္က်တာ ျပီးခဲ့တဲ့ အပတ္ကမွပါ။ အိမ္ေထာင္မက်ခင္ ၄-၅ လ ေလာက္မွာ အဲလုိ ျဖစ္တာကို သတိထားမိတာပါ။ အနီသက္သက္ဆင္းလာတာမ်ိဳး အျဖဴနဲ႔ ေရာပါလာတာမ်ိဳးပါ။ သူလဲ လန္႔ေနသလုိ သမီးလဲ လန္႔ေနတယ္။

အိမ္ေတာင္က်တာနဲ႔ မဆိုင္ဘဲ မက်ခင္ကတည္းက ျဖစ္တာမို႔ အိမ္ေထာင္ဘက္က ျပႆနာ မဟုတ္ႏိုင္ေတာ့ပါ။ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ STD ေတြကိုပါ လက္ညွိဳးထိုးစရာ မလိုေတာ့ဘူးေပါ့။

ျဖစ္တတ္တဲ့ အေျခအေနတခုသာ ျဖစ္တယ္။ မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ရာသီမ်ားလာတဲ့သေဘာျဖစ္ဘို႔ မ်ားတယ္။ ဒီအသက္မ်ိဳးမွာ ေရာဂါၾကီး မျဖစ္သေလာက္ပါ။ ဆီးစပ္ေနရာကို ဖိၾကည့္လို႔လဲ နာပံုမေပၚပါ။ နာရင္ မ်ိဳးပြါးလမ္းေၾကာင္း ပိုးဝင္တာမ်ိဳး စဥ္းစားရတယ္။ အခု ဟုတ္ပံုမရပါ။ တျခားေနရာ (ႏွာေခါင္း၊ သြားဖံုး) ကေန ေသြးမယိုတာ မျဖစ္ဘူးလို႔ ယူဆပါတယ္။

ဒီေတာ့ ရာသီမွန္ေအာင္လုပ္ဘို႔ဘဲလိုမယ္။ ဘာမွ မလုပ္ဘဲေနရင္ေတာင္ မွန္လာတတ္ေသးတယ္။ အိမ္ေထာင္က် လိုက္ေတာ့ ေဟာ္မုန္းအခ်ိဳးအစားလဲ ေျပာင္းလာႏိုင္လို႔ပါ။

အိမ္ေထာင္က်ျပီး ဆက္ျဖစ္ေနေသးျပန္တာမို႔ OG မျပခင္ ေဆးစားၾကည့္ပါ။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းစမ္းတာ လုပ္ရင္ ပိုျပီး ခန္႔မွန္းႏိုင္တယ္။ အလြယ္ဆိုးနည္းကေတာ့ ကုိယ္ဝန္တားေဆး ေသာက္ပါ။ အမ်ားဆံုးသံုးေနၾကတဲ့ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲေဆးျပား ေသာက္ပါ။ တေန႔ ၁လံုး ၂၈ ရက္ ေသာက္ရတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။ ရွာရတာလဲ အလြယ္ဆံုးျဖစ္တဲ့ေဆးပါ။ ရာသီ တခါဆင္းေအာင္ ေစာင့္ပါ။ ဆင္းတာရပ္တာနဲ႔ ေဆး တေန႔ ၁ ျပားေသာက္ပါ။ ေဆးမကုန္ခင္ ရာသီ ျပန္မဆင္းပါ။ အဲလို လမွန္-ရက္မွန္ျဖစ္တာ ၃-၄ လ ေနာက္မွာ ရပ္လိုက္ပါ။ ေဆးကို မနက္ခင္း ေသာက္တဲ့အက်င့္လုပ္တာ ေကာင္းတယ္။ ေမ့သြားရင္ ေန႔ခင္းေသာက္လိုက္လို႔ ရတာမို႔ ရက္မေက်ာ္ေတာ့ပါ။

အေထာက္အကူအျဖစ္ သံဓါတ္အားေဆးနဲ႔ ဗီတာမင္ စီ ေသာက္ပါ။ က်န္းမာ-ခ်မ္းသာၾကပါေစ။

Q 5:မိန္းကေလးမ်ား အမ်ားအားျဖင္ Menstruation လာတိုင္း ဗိုက္ေအာင့္ၾကတယ္။ အဲဒါကို ဘယ္လိုလုပ္ေပးရမွာလဲ။ ေနာက္ဆက္တြဲျပႆနာ ရွိလာႏိုင္သလား။ သိရင္ေဝမွ်ေပးပါ။

A: ရာသီလာရင္နာတာ Dysmenorrhea မွာ ေနာက္ဆက္တြဲ ျပႆနာ မရွိပါ။ NSAIDs ေခၚတဲ့ Aspirin, Ibuprofen, Ketoprofen, Naproxen, Meferannic acid စတဲ့ အနာ-အကိုက္-အဖ်ား သက္သာေဆး တခုခု ေသာက္ပါ။ ေနရာတကာ ဝယ္လို႔ရပါတယ္။ ကုမၸဏီေတြက ေဆးကို နာမယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေပးၾကတယ္။ နာတတ္တဲ့သူေတြ ေသြးဆင္းစ ကတည္းက ေသာက္သင့္တယ္။ ၂-၃ ရက္ ထက္မလိုပါ။ တေန႔ ၃ ၾကိမ္ဆို ရတယ္။ ေဆးကို အစာနဲ႔ နီးပါေစ။ တကယ္ ေလနာရွိရင္ သတိထား ေသာက္ပါ။ ဒီေဆးနဲ႔မွ မရသူေတြကို Oral contraceptives ကုိယ္ဝန္ တားေဆး ေပးရတယ္။ နာတဲ့ေနရာကို ေရေႏြးအိပ္ ကပ္ႏိုင္တယ္။ ေလ့က်င္ခန္း လုပ္သင့္တယ္။ ေရေႏြးနဲ႔ ေရခ်ိဳးသင့္တယ္။

Dr. တင့္ေဆြ

Read More...

Collapse...

အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၁၂) မိန္းမပီသတာ စိုးရိမ္စရာမရွိပါ Amenorrhea

ကြ်န္မမွာလဲ ရာသီမမွန္တဲ့ ျပႆနာ ရွိပါတယ္။ ရာသီစလာတဲ့ အရြယ္ ကတည္းက ခုထိမမွန္တာပါ။ အခုအသက္က ၂ဝ ပါ။ အရင္တုန္းက အေတာ္ေလး ပိန္ပါတယ္။ ခုေနာက္ပိုင္းေတာ့ ဝခ်င္လို႕ အစားေတြစား ေလ့က်င့္ခန္းေတြလုပ္နဲ႔ ဝလာတယ္။ ေသြးအားကေတာ့ နည္းပါတယ္။ ပံုမွန္ ၉ဝ-၆ဝ ပဲရွိပါတယ္။ Folic acid ပါတဲ့ Vifron အားေဆးလဲ ေသာက္ပါတယ္။

ရာသီ မမွန္တာကေတာ့ တစ္ခါတေလ ၃ လေလာက္အထိၾကာ တတ္ပါတယ္။ ရန္ကုန္မွာလဲ အာရွေတာ္ဝင္မွာ တစ္ခါ သြားျပပါတယ္။ OG က ဓါတ္မွန္ေတြ ရိုက္ခိုင္းပါတယ္။ ေသြးလဲစစ္ရပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ စစ္ေဆးတာ ေဆြးေႏြးတာ အခ်ိန္ နည္းနည္းပဲ ေပးပါတယ္။ Polycystic Ovarian Syndrome အဲဒါနဲ႕ပါတ္သက္တာ စစ္ရဲ႕လားလဲ မသိပါဘူး။ က်ားေဟာ္မုန္းနဲ႔ ပါတ္သက္တာလဲ စစ္ရဲ႕လား မသိဘူး။ အဲဒါနဲ႕ ေနာက္တခါ ေဆးခန္း မျပျဖစ္ေတာ့ပါဘူး။ ၾကားဖူးတာက လည္ပင္းက သိုင္းရြိဳက္အၾကိတ္ ေၾကာင့္လဲ ျဖစ္တတ္တယ္ဆို ဟုတ္လားဆရာ။ သိုင္းရြိဳက္အၾကိတ္နဲ႕ မိန္းကေလး ရာသီလာတာ ဆက္စပ္မႈ ရွိရင္လဲ ပိုစ့္တစ္ခု တင္ေပးရင္ ဝမ္းသာမွာပါဆရာ။

Polycystic ovary syndrome (PCOS) ဆိုတာ အပ်ိဳေပါက္ကေန ေသြးဆံုးအရြယ္အထိ အမ်ိဳးသမီးမ်ားမွာ ၅-၁ဝ% ရွိႏိုင္တယ္။ ကေလးမရႏိုင္ျခင္းရဲ႕ အေၾကာင္းရင္းေတြထဲမွာ ထိပ္ကျဖစ္တတ္။ အဝလြန္သူ၊ မ်ိဳးဥမထြက္သူ၊ ရာသီ နည္းသူ- မမွန္သူ-မလာသူ။ ေနာက္ျပီး၊ ေယာက္်ားနဲ႔ ဆင္တူတဲ့ လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ဝက္ျခံေပါက္၊ မ်က္ႏွာ အဆီျပန္ဆိုတာေတြက Androgen က်ားေဟာ္မုန္း သတၲိကဲတဲ့ သေကၤတေတြရွိသူ။

မၾကာမၾကာေတြ႔ရတတ္တဲ့ မ်ိဳးဥအိမ္အလံုးေခၚတဲ့ Ovarian cyst ျဖစ္တိုင္းလည္း PCOS မဟုတ္သလို PCOS ရွိတိုင္းလဲ မ်ိဳးဥအိမ္ၾကီးေနတာ ျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္ပါတယ္။

ဒါ့ေၾကာင့္ ရာသီနည္းတိုင္း၊ မမွန္တိုင္း၊ အဝမလြန္-အလြန္ မပိန္ရင္၊ ဒီေရာဂါမ်ိဳး မစိုးရိမ္ပါနဲ႔။ ကေလးဖြါးဘူးရင္လဲ ျဖစ္ဘို႔ နည္းတယ္။ မိန္းမပီသသူေတြ စိုးရိမ္စရာမလိုပါ။ မ-လိုလို၊ က်ား-လိုလိုဆိုရင္ လိုတယ္။ စိတ္က “ေယာက္်ားမိန္း” ျဖစ္ေနတာထက္ ရုပ္က ျဖစ္ေနရင္ စစ္ဘို႔လိုတယ္။ ဝက္ျခံထူ၊ အေမႊးၾကမ္း၊ ႏွဳတ္ခမ္းေမႊးေရးေရး ဆိုတာမ်ိဳး ေျပာတာပါ။

Amenorrhea ရာသီမလာျခင္းရဲ႕အေၾကာင္းရင္းဟာ (၁) Hypothalamic-pituitary-ovarian axis ဖိုခေနာက္ဆိုင္ အေၾကာင္းသံုးပါး၊ (၂) ေမြးလမ္းေၾကာင္းခႏၶာေဗဒ ပံုမွန္မဟုတ္လို႔နဲ႔ (၃) ဇီဝအလုပ္ မမွန္တာေတြေၾကာင့္ ျဖစ္ရပါတယ္။

Hypothalamic အေၾကာင္းရင္းဆိုတဲ့ထဲမွာ ဦးေႏွာက္ကင္ဆာလဲ ပါတယ္။ Pituitary causes ဆိုတာကေတာ့ ႏို႔ထြက္ေစတဲ့ ေဟာ္မုန္း Prolaction သိပ္မ်ားေနရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ Pituitary ကင္ဆာ၊ အမွန္က ဦးေႏွာက္ကင္ဆာပါဘဲ။ သူ႔ကို ဓါတ္ကင္မိလို႔ေၾကာင့္လဲ ျဖစ္ပါတယ္။ Ovarian မ်ိဳးဥအိမ္ အေၾကာင္းခံထဲမွာ Hyperandrogenemia ေခၚတဲ့ က်ားေဟာ္မုန္းေတြ သိပ္မ်ားေနရင္၊ ဓါတ္ကင္ရရင္၊ ကင္ဆာေဆး ေသာက္ရရင္ ျဖစ္တယ္။

အမ်ိဳးသမီး ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွာ ျပႆနာတခုခု ရွိတာရဲ႕ ဥပမာကေတာ့ သားအိမ္အတြင္းမယ္ တြယ္ကပ္မႈေတြ ျဖစ္ေနတာ၊ Imperforate hyman အပ်ိဳေျမွး လံုးဝပိတ္ေနတာနဲ႔ Vaginal septum ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွာ အကန္႔ ပါေနတာေတြ ပါတယ္။

အပ်ိဳေျမွး လံုးဝပိတ္ေနတာမ်ိဳးက မိန္ကေလးတေယာက္ အရြယ္ေရာက္ခ်ိန္ လြန္တာေတာင္ ရာသီပန္း မပြင့္ေသးတာမ်ိဳး။ အသက္ ၁၄-၁၅ ႏွစ္အထိ ရာသီမလာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ မသိဘဲ ၾကာသြားလို႔ ဗိုက္ကေလးက ေဖါင္းေဖါင္းလာ၊ မေအက ရာသီအေၾကာင္းေမး၊ မလာေသးဘူးေျပာေတာ့ တမ်ိဳးထင္။ ကံဆိုးရင္ အရိုက္ခံရ။ ႏွိပ္စက္ျပီး ပုလိပ္စစ္စစ္ခံရမယ္။ ေနာက္ဆံုးမွ က်န္းမာေရး အသိရွိသူေတြ ေစာင္မလို႔ ဆရာဝန္လာျပတယ္။ အပ်ိဳေျမွးမွာ ထံုေဆးေလးထိုး၊ ခြဲစိတ္ဒါးနဲ႔ ေဒါင္လိုက္တခ်က္ ကန္႔လန္႔တခ်က္ ခြဲေပးလိုက္တာနဲ႔၊ လားလား ႕႕႕ အမဲ-အညိဳ၊ ေနာက္ နီညိဳညိဳ-အနီ ရာသီေသြး ေဟာင္းေတြ ဒလေဟာ ဆင္းလာတာ၊ ဒီလိုေဝဒနာမ်ိဳး ႏွစ္ခါမက လုပ္ေပးရဘူးတယ္။

ေမြးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေမြးရာပါ အကန္႔ရွိေနတာကို ခပ္ရွားရွား ေတြ႔ဘူးတယ္။ ပါေမာကၡ-မမေတြက ေဆးေက်ာင္းသားမ်ားကို သင္ၾကားဘို႔ ရွားတာမွန္သမွ် စုထားၾကရတယ္ မဟုတ္လား။ “အာစရိရ-ေက်းဇူး”၊ “ဂီလာန-ေက်းဇူး” အထူး မေမ့ပါ။

တျခား အေၾကာင္းရင္းေတြလဲ ရွိေသးတယ္။ “မီးယပ္ပိန္ မီးယပ္ေျခာက္”လို႔ အေခၚခံရသူမ်ိဳး။ ေမာ္ဒယ္ (ငါးေဖါင္ရိုးေျခာက္) သင္တန္းသူမ်ား။ နာတာရွည္ေရာဂါသည္၊ စိတ္ဖိစီးမႈခံစားေနရသူ၊ မူးယစ္ေဆးစြဲသူ၊ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္တာ မ်ားလြန္းသူ၊ ပဋိသေႏၶတားေဆးနဲ႔ အဆင္မေျပသူ ဆိုတာေတြ ျဖစ္တယ္။ အာဟာရခ်ိဳ႕တဲ့သူေတြလဲ ပါတယ္။ (အီသီယိုးပီးယာ) နဲ႔ ျမန္မာဟာ အေၾကာင္းခံမွာ တမ်ိဳးစီေပမဲ့ အက်ိဳးေပးတူၾကတယ္။ ဂုဏ္မယူစရာေပါ့ဗ်ာ။

(သိုင္းရြိဳက္) ေရာဂါ
ရာသီမမွန္တာနဲ႔ လည္ပင္းၾကီးေရာဂါ သိပ္ေတာ့ မဆိုင္ပါလို႔ ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ လည္ပင္းၾကီး ေဟာ္မုန္းဓါတ္ လြန္ကဲေနသူမ်ိဳးမွာ ျပႆနာ ရွိပါတယ္။ လည္ပင္းက ျမင္သာေအာင္ ၾကီးခ်င္မွ ၾကီးေနလိမ့္မယ္။ ရင္တံုမယ္၊ ႏွလံုးခုန္ ျမန္မယ္။ အိမ္ေထာင္သည္ဆိုရင္ သူ႔ခင္ပြန္းကအရင္ ဇနီးသည္ မူေျပာင္းလာတာကို သတိေကာင္းေကာင္း ထားမိလာမယ္။ စိတ္တို-စိတ္ဆိုးတာ မ်ားျပီး၊ ဘာလုပ္လုပ္ ေဟာေဟာဒိုင္းဒိုင္း။ တက္ၾကြသလား မေမးနဲ႔၊ သူကခ်ည္း ေရွ႕က။ “ကြိဳင္”မွာက ညအိပ္ရင္ သူကသာ ပန္ကာ-ျပဴတင္း ဖြင့္အိပ္ခ်င္လိမ့္မယ္။ ပို အိုက္တတ္တာကိုး။

ဒီလိုျဖစ္လာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ Thyroid essay စစ္ေဆးလိမ့္မယ္။ မ်ားေနရင္ ေဆးေပးမယ္။ အရင္က စားေဆးသာရွိေပမဲ့ ခုေခတ္မွာ အဏုျမဴေဆးေၾကြးတာ ထိေရာက္ပါတယ္။ မေပ်ာက္ခင္ ရာသီေရာ ကုိယ္ဝန္ကိစၥေတြပါ မမွန္တာျဖစ္ေစတယ္။ တေလာက မိတ္ေဆြတဦးရဲ႕ ဇနီးကို ျမင္တာနဲ႔ သံသယရွိလို႔ ေဆးစစ္ခိုင္းရတယ္။ ဒိအရင္ ကိုယ္ဝန္က ဗိုက္ထဲမွာတင္ ကေလးအေသ Intra-uterine death (IUD) ျဖစ္လို႔ ကုေပးရေသးတယ္။ အခု အဏုျမဴေဆးပါတ္လည္လို႔ အေကာင္းပကတိ ျဖစ္ေနျပီ။ အသိေစာလို႔သာေပါ့။ မ်က္လံုးပါ လကၡဏာျပေနျပီ။ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္းမ်ားေရာဂါဟာ ၾကာရင္ မ်က္လံုးျပဴးလာတယ္။

မွန္ၾကည့္ရင္ ကိုယ့္မ်က္လံုးကိုယ္ သတိထားၾကည့္ပါ။ “သမင္မ မ်က္လံုး” ထက္ ထူးျပီး၊ “ဇီးကြက္ မ်က္ျပဴး” ျဖစ္ေနသလား။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၄-၂ဝ၁ဝ

Read More...

Collapse...

Multiple Sclerosis ေရာဂါအေၾကာင္း

Multiple Sclerosis ေရာဂါအေၾကာင္း

Multiple Sclerosis ဆိုတာဘာလဲ ?

Multiple Sclerosis ဆိုတာ လူသိနည္းတဲ့ေရာဂါေတြထဲမွာ တစ္ခုအပါအ၀င္ၿဖစ္ပါတယ္ ။ UK ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ လူ ဦးေရ တစ္သိန္းမွာ ၁၂၀ ေယာက္ၿဖစ္ပြားႏွုန္းရွိၿပီး ႏွစ္စဥ္ေတြ႔ရွိမႈႏွုန္းကေတာ့လူဦးေရ တစ္သိန္းမွာ ၇ ေယာက္ ခန္႔ရွိပါတယ္ ။ အပူပိုင္းေဒသေတြနဲ႔ ဥေရာပေၿမာက္ပိုင္း ေတြမွာအၿဖစ္မ်ားၿပီး မိန္းမေတြ မွာ ေယာကၤ်ားေတြထက္ ၿဖစ္ပြားမႈႏွုန္း ၂ ဆပိုမ်ားပါတယ္ ။ Multiple Sclerosis ကိုၿဖစ္ပြားေစတဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ genetic ဆိုင္ရာ
အ ခ်က္ေပါင္း မ်ားစြာနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ( Environmental ) ဆိုင္ရာ အခ်က္ေပါင္းမ်ားစြာရွိပါတယ္ ။ မ်ိဳးရိုး လိုက္ၿဖစ္ ပြားမႈႏွုန္းဟာ ၁၅% ရွိပါတယ္ ။

Immune စနစ္အရာ CSF လို႔ေခၚတဲ့ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ခါးရိုးအတြင္းအား ဆက္ႏြယ္ထားေသာ လမ္းေၾကာင္း အတြင္း မွ အရည္( Cerebro-spinal Fluid) အတြင္းမွာ လႈပ္ရွားသက္၀င္ေနတဲ့ T Lymphocytes ေတြ ၿမင့္မား လာပါတယ္ ။ဦးေႏွာက္အာရံုေၾကာ စနစ္အတြင္းမွာလည္း Immunoglobulin ထုတ္လုပ္ မႈၿဖစ္စဥ္ဟာ ၿမင့္မား လာပါတယ္ ။ Multiple Sclerosis မွာ ဦးေႏွာက္ႏွင့္ အာရံုေၾကာေရာင္ ရမ္းၿခင္း တိုက္ခုိက္ မႈဟာ ေသြးႏွင့္ဦးေႏွာက္အတြင္းလုပ္ေဆာင္သူ ( Blood-brain barrier) ေတြမွ တဆင့္ လႈပ္ရွား သက္၀င္ေနတဲ့ T Lymphocytes ေတြ ထိုးေဖာက္၀င္ေရာက္ၿခင္းမွ စတင္ ပါတယ္ ။

ေရာဂါလကၡဏာေတြက ဘာေတြလဲ ?

အၿဖစ္မ်ားတဲ့ လကၡဏာေတြကေတာ့

-အၿမင္အာရံုခ်ိဳ႕တဲ့ၿခင္း
-အာရံုခံၿခင္းႏွင့္ဆိုင္ေသာ လကၡဏာမ်ား ခဏခဏ ၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားၿခင္း
-နာက်င္ၿခင္းကင္းမဲ့ေသာ Subacute spinal cord lesion
-လက္ႏွစ္ဖက္တြင္ လတ္တေလာလႈပ္မရၿခင္းႏွင့္ စြမ္းေဆာင္ေရမ်ား ဆံုးရွံဳးၿခင္း (Dorsal column deficit)
-Cranial အာရံုေၾကာ ၆ ေၿခာင္းေၿမာက္ ခ်ိဳ႔ယြင္းၿခင္း

အၿခားလကၡဏာမ်ားႏွင့္ CNS Demyelination ၏ ေရာဂါၿဖစ္စဥ္မ်ား

-အၿမင္အာရံုသိမ္ငယ္ၿခင္းႏွင့္ခ်ိဳ႕ယြင္းၿခင္း (Afferent pupillary defect)
-ေက်ာရိုးဆစ္ ၊ ေၿခလက္မ်ားႏွင့္ လည္ဂုတ္ပိုင္းတြင္ ထံုက်င္ၿခင္း (Lhermitte's symptom)
-ကိုယ္တစ္ၿခမ္းလႈပ္မရၿခင္း (Paraparesis)
-ေၿခလက္ႏွင့္ခႏၶာကိုယ္တုန္ယင္ၿခင္း (Postural tremor)
-မ်က္ႏွာရြဲ႕ၿခင္း ခဏခဏၿဖစ္ေပၚၿခင္း
-Trigeminal neuralgia ႏွင့္ Partial Brown-Sequard syndrome

အာရံုေၾကာခ်ိဳ႔ယြင္းၿခင္း demyelinating lesions မွာ သူ႔ရဲ႕လကၡဏာ ၿဖစ္စဥ္ေတြဟာ လတ္တေလာ အေန နဲ႔ ေန႔ရက္ (သို႔မဟုတ္) ရက္သတၱပါတ္မွ် ၿဖစ္ပြားၿပီး ရက္သတၱပါတ္အနည္းငယ္နဲ႔ လအနည္းငယ္မွာပဲ ၿပန္ေကာင္း သြားေလ့ရွိပါတယ္ ။ တခါတေလမွာေတာ့ ေလၿဖတ္ၿခင္းဆန္ဆန္ ၿဖစ္စဥ္ေတြကိုေတြ႔ရေလ့ရွိပါတယ္ ။

ဘယ္လိုစမ္းသပ္စစ္ေဆးၿခင္းေတြနဲ႔ သိႏုိင္မလဲ ?

Multiple Sclerosis ကိုသိႏိုင္မယ့္ တိက်တဲ့ စမ္းသပ္စစ္ေဆးၿခင္းဆိုတာ မရွိပါဘူး ။ ဓါတ္ခြဲစမ္း သပ္စစ္ေဆး မႈေတြက ရလာတဲ့အေၿဖကို ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ ယွဥ္တြဲၿပီး ၿဖစ္ႏုိင္ေၿခကို တြက္ထုတ္ ရတာမ်ိဳးၿဖစ္ပါတယ္ ။ အၿခားၿဖစ္ႏိုင္ေၿခေတြကို ဖယ္ထုတ္ဖို႔ (Exclude) နဲ႔ demyelination ၿဖစ္စဥ္ကို သတ္မွတ္ဖို႔ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈေတြကေတာ့

-MRI , Myelography
-Visual evoked potentials
-အၿခား evoked potentials
-CSF Examination (ခါးဆီေဖာက္၍ စစ္ေဆးၿခင္း)
* cell count
* Protein electrophoresis ( Oligoclonal bands)
* Chest X Ray ( ရင္ဘတ္ဓါတ္မွန္ရိုက္ၿခင္း)
-Serum angiotensin-converting enzyme (ACE) - sarcoidosis
(ေသြးရည္ၾကည္ထဲရွိ အင္ဇိုင္းစစ္ေဆးၿခင္း)
-Serum B12
-Antinuclear antibodies - SLE
-Antiphospholipid antibodies စသည္တို႔ပဲၿဖစ္ၾကပါတယ္ ။

Multiple Sclerosis ကိုဘယ္လိုကုသမလဲ ?



Multiple Sclerosis ကိုကုသဖို႔ဆိုရင္
၁ ။ လတ္တေလာၿဖစ္ပြားၿခင္း ( acute relapse ) ကိုကုသၿခင္း
၂ ။ ေနာက္ပိုင္းၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားမႈအား ကာကြယ္ၿခင္း
၃ ။ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာမ်ား ( complications) မ်ားအား ကုသၿခင္း
၄ ။ လူနာ၏ ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္မ်ား (Disability ) အားကုသၿခင္း စသည္တို႔ပါ၀င္ပါတယ္ ။

၁ ။ လတ္တေလာၿဖစ္ပြားၿခင္း ( acute relapse ) ကိုကုသၿခင္း

- Methyl prednisolone iv ( 1g ေန႔စဥ္ ၃ ရက္ ) or orally ( 500mg ေန႔စဥ္ ၅ ရက္)
Steroids ေတြအၾကာၾကီးေပးေနၿခင္းဟာလည္း ေရရွည္ၿဖစ္လာမယ့္ အရာ ( outcome) ကို မေၿပာင္းလဲပစ္ႏုိင္ပါဘူး ။

၂ ။ ေနာက္ပိုင္းၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားမႈအား ကာကြယ္ၿခင္း

Azathioprine ကဲ့သို႔ Immunosuppressive ေဆးေတြဟာ ၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားမႈကို ေလ်ာ့က်ေစပါတယ္ ။ ေရ ရွည္ အေနနဲ႔ လည္းေကာင္းပါတယ္ ။ ခဏခဏၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားေနတဲ့ Multiple Sclerosis မွာေတာ့ Subcutaneous or IM Interferon beta-1a/b ဟာ ၿပန္လည္ၿဖစ္ပြားတဲ့အၾကိမ္အေရအတြက္ကို ၃၀% ထိေလ်ာ့ ခ်ေပးပါတယ္ ။ Glatiramer acetate မွာလည္းအလားတူအစြမ္းရွိပါတယ္ ။ အထူးအာဟာရေတြၿဖစ္တဲ့ Gluten-free , linoleic acid supplements , hyperbaric oxygen therapy တို႔ဟာလည္း လူ နာေတြၾကား မွာ ေရပန္းစားပါတယ္ ။ ဒါေပမယ့္ ပိုၿပီးေကာင္းလာေစတဲ့အခ်က္ေတာ့မွရွိပါဘူး ။

၃ ။ ေနာက္ဆက္တြဲၿပႆနာမ်ား ( complications) မ်ားအား ကုသၿခင္း

အေရးၾကီးတာက ေရာဂါရဲ႕ ဘဘာသၿဖစ္စဥ္ကို လူနာကို ေသခ်ာရွင္းၿပဖို႔ပါပဲ ။ ၿဖစ္ေပၚ လာတဲ့ ေနာက္ ဆက္ တြဲ ဆိုး က်ိဳးေတြအရ ကုသမႈေပးၿခင္းၿဖစ္ပါတယ္ ။

ဥပမာ (၁) Spasticity ( အရိုးအဆစ္မ်ားခိုင္ၿခင္း)
ကုသမႈ - Physiotherapy
-Beclofen 15-100mg (oral ) , Tizanidine 18-32mg
-Local I.M Botulinum toxim , chemical neuronectomy

ဥပမာ (၂) Impotence ( လိင္စြမ္းေဆာင္ရည္ေလ်ာ့က်ၿခင္း)
ကုသမႈ - Sildenaifil 50-100mg / 24 hours

၄ ။ လူနာ၏ ခ်ိဳ႔ယြင္းခ်က္မ်ား ( disability ) အားကုသၿခင္း

Disability ကိုုကုသတဲ့ေနရာမွာေတာ့ specialist သူနာၿပဳေတြအပါအ၀င္ Multidisciplinary team လို႔ေခၚတဲ့ သက္ ဆိုင္ရာဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ health care professional ေတြနဲ႔ စုစည္း ၿပဳစုကုသေစာင့္ေရွာက္ၿခင္းပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။

Multiple Sclerosis ဟာ neurological ေရာဂါၿဖစ္တဲ့အတြက္ ေဆးပညာနဲ႔အလွမ္းေ၀းတဲ့သူေတြအဖို႔ အေသး စိတ္ က်က်သိႏိုင္ဖို႔ ၊ Medical terms ေတြကို သိရွိႏိုင္ဖို႔ ခက္ခဲလွပါတယ္ ။ အခ်ိဳ႕ medical terms ေတြဟာ တိုက္ရိုက္ဘာသာၿပန္ရင္ အဓိပၸါယ္လြဲမွားမွာစိုးတဲ့အတြက္ တတ္ႏိုင္သမွ်ဆီေလွ်ာ္ေအာင္ေတာ့ ေဖာ္ၿပေပးထား
ပါတယ္ ။ Multiple Sclerosis ဆိုတာ ဒီလိုမ်ိဳးေရာဂါပါလား ၊ ဒီလို လကၡဏာေတြ ရွိပါလား ၊ ဒီလိုကုသေန ၾကပါလား လို႔ အနည္းငယ္ ဗဟုသုတ ရွိသြားတယ္ ဆိုရင္ၿဖင့္ ေဖာ္ၿပရက်ိဳးနပ္ပါၿပီ ။

Ref : Davidson's Principles & Practice Of Medicine , 20th Edition

သက္တန္႔ခ်ိဳ



စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More...

Collapse...

ေႏြရာသီ ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ သၾကၤန္

ေႏြရာသီ ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ သၾကၤန္

ေႏြဥတုထဲ သိသိသာသာ ေရာက္ၿပီမို႔ ရာသီဥတုက တစ္စထက္တစ္စ ပူၿပင္းကာေန၏ ။ ေန႔လည္ပိုင္း အခ်ိန္မ်ား တြင္ အပူ ခ်ိန္မ်ားၿပီး ညလယ္ပိုင္းအခ်ိန္မ်ားတြင္မူ ေအးၿမေနတတ္၏ ။ရာသီ ဥတု ေၿပာင္း လဲေနေသာ ကာ လၿဖစ္ေသာေၾကာင့္ က်န္းမာေရးကို အထူးဂရုၿပဳရန္လိုေပသည္ ။ မၾကာခင္လည္း မဟာသၾကၤန္ က်ေရာက္ေတာ့ မည္ၿဖစ္ေသာေၾကာင့္က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာ ေရကစားႏိုင္ရန္ႏွင့္ ေနပူရွိန္ထဲတြင္ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္မ်ားကိုလည္း သိရွိရန္လိုအပ္ေပသည္ ။ မိုးဥတုတြင္သာ တုပ္ေကြးဖ်ားနာမ်ား မ်ားတတ္သည္မဟုတ္ ။ ေႏြရာသီ တြင္လည္း သတိမမူပဲ က်န္းမာေရးကို ဂရုမစိုက္ပါက ေရာဂါေပါင္းစံု၀င္ေရာက္တတ္ေပသည္ ။ ထို႔ေၾကာင့္ ေႏြရာ သီႏွင့္ က်န္းေရးဆိုင္ရာ ဆက္ႏြယ္ေနေသာ အခ်က္အလက္မ်ားကို ေဖာ္ၿပေပးလိုက္ပါသည္ ။

၁ ။ ေႏြရာသီႏွင့္ အာဟာရ

ေႏြရာသီမွာ အာဟာရဓါတ္ကို ညီညႊတ္မွ်တစြာ စားသံုးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္ ။ အထူးသၿဖင့္ေရ ဓါတ္အၿမဲ ၿဖည့္ တင္းေပး ရန္ လိုပါတယ္။ ေႏြအပူရွိန္ထဲမွာ ေခၽြးထြက္မ်ားတဲ့အတြက္ ေရဓါတ္နဲ႔ဓါတ္ဆား ( electrolyte) မ်ားဆံုး ရွံုးၿပီး ေရဓါတ္ခမ္းေၿခာက္ၿခင္း (Dehydration) ကို ခံစားရႏိုင္ပါတယ္ ။ ဒါေၾကာင့္ ေနအပူရွိန္ထဲမွ ၿပန္ လာၿပီး ေခၽြးထြက္မ်ားေသာသူမ်ား (ဥပမာ ေဂါက္ရိုက္သမ်ားမ်ား ၊ ေဘာလံုးသမားမ်ား ) ဓါတ္ဆား ၊ အခ်ိဳရည္ ၊ ေရနဲ႔အရည္ရႊမ္းေသာ သစ္သီးမ်ားကိုစားသံုးရန္လိုအပ္ပါတယ္ ။ အစိမ္းေရာင္ရွိတဲ့ အသီးအရြက္ေတြနဲ႔ ပန္းသီး ၊ လိေမၼာ္သီး ၊ သစ္ေတာ္သီး ၊ ေရွာက္ခ်ိဳသီး ၊ စသည္တို႔ကို သင့္တင့္မွ်တစြာ စားသံုးေပးရန္လိုအပ္ပါတယ္ ။

၂ ။ ေႏြရာသီႏွင့္အားကစား


ေနအရမ္းပူတဲ့ ေန႔လည္ေန႔ခင္းအခ်ိန္မ်ားမွာ အားကစားၿပင္းထန္စြာလုပ္ၿခင္းမွ ေရွာင္ရွားသင့္ပါတယ္ ။ ေန႔ လည္ေန႔ ခင္းအခ်ိန္မ်ားမွာ ထီး ၊ ဦးထုပ္မပါပဲ ေနပူထဲကိုမထြက္သင့္ပါဘူး ။ အပူခ်ိန္ေလ်ာ့နည္းတဲ့ နံနက္ခင္း နဲ႔ ညေနေစာင္း အခ်ိန္မ်ားတြင္သာကိုယ္လက္လႈပ္ရွားအားကစားၿပဳလုပ္သင့္ၿပီး ေန႔လည္အခ်ိန္မ်ားမွာေတာ့ အရိပ္ ရ တဲ့ သစ္ရိပ္ ၊ ၀ါးရိပ္နဲ႔ အိမ္အတြင္းပိုင္းနဲ႔ေအးၿမေသာေနရာမ်ားတြင္သာ ေအးေအးလူလူ အနားယူရန္ လိုအပ္ ပါ တယ္ ။ မၿဖစ္မေန ကိုယ္လုပ္လႈပ္ရွားဖို႔ လိုရင္လည္း ေရကို ခဏခဏေသာက္ဖို႔မေမ့ပါနဲ႔ ။

၃ ။ ေႏြရာသီႏွင့္ ေနထိုင္မႈပံုစံ


ေန႔လည္ေန႔ခင္း အၿပင္ကိုထြက္တဲ့အခါတိုင္း ခ်ည္ထည္ပြပြ လက္ရွည္နဲ႔ အၿဖဴေဖ်ာ့ေဖ်ာ့မ်ားကိုသာ ၀တ္ဆင္ သင့္ပါတယ္ ။ အၿဖဴေရာင္ဟာ အပူခ်ိန္ကို တန္ၿပန္ႏုိင္စြမ္းရွိၿပီး အမည္းေရာင္ကေတာ့အပူခ်ိန္ကို စုပ္ယူထား တဲ့အတြက္ ခႏၶာကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ေစၿပီး ေခၽြးထြက္မ်ားေစပါတယ္ ။ အၿပင္ကိုထြက္တဲ့အခါတိုင္း ထီး၊ဦး ထုပ္ေဆာင္းပါ ။ ႏိုင္လြန္ကဲ့သို႔အက်ီၤမ်ား ကိုယ္ၾကပ္အက်ီၤမ်ား ေဘာင္းဘီမ်ား ၀တ္ဆင္ၿခင္း ကိုတတ္ႏိုင္ သမွ် ေရွာင္ၾကဥ္ပါ ။ ေနပူထဲမွၿပန္လာၿပီးေရခ်က္ခ်င္းခ်ိဳးတတ္တဲ့အက်င့္ကို ေရွာင္ပါ ။ ေရတ၀ေသာက္ ၿပီး ေခၽြးတိတ္ မွသာ ေရခ်ိဳးသင့္ပါတယ္ ။ ေခၽြးမတိတ္ေသးခင္ ေနပူထဲမွ ခ်က္ခ်င္းၿပန္လာၿပီး ခ်က္ခ်င္းေရခ်ိဳးပါက အပူရွပ္ၿပီး heat stroke ရႏိုင္ပါတယ္ ။ အသားအရည္ထိမ္းသိမ္းဖို႔အတြက္ေနပူထဲထြက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ Ultraviolent Ray (UV) ကိုကာကြယ္ေပးႏုိင္တဲ့ cream တစ္မ်ိဳးမ်ိဳးလိမ္းထားႏုိင္ပါတယ္ ။ ေနပူထဲမွ ၿပန္ လာၿပီး ေရခဲေရႏွင့္ မ်က္ႏွာသစ္ၿခင္း ၊ ေရခဲေရႏွင့္ ေရခ်ိဳးၿခင္းတို႔ကိုမႈ လံုး၀ေရွာင္ရွားရပါမယ္ ။

၄ ။ ေႏြရာသီႏွင့္သၾကၤန္



မၾကာခင္ သၾကၤန္က်ေရာက္ေတာ့မွာၿဖစ္တဲ့အတြက္ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာ ဂရုစိုက္စရာအခ်က္အလက္ေတြ အ မ်ားၾကီး ရွိေနပါတယ္ ။ ေနပူၾကီးထဲမွာ တစ္ေနကုန္ေရပက္သူေတြ ၊ ေရပက္ခံထြက္သူေတြအတြက္ အပူအေအး မမွ် တပဲ ဖ်ားနာဖို႔လြယ္ကူပါတယ္ ။ ေနပူထဲ ေရပက္ခံထြက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ေတာ့ တစ္ေန ကုန္ ေရစိုၿပီး ခ်မ္းေအးၿခင္းကို ကာကြယ္ႏုိင္ဖို႔အတြက္ အက်ီၤထူထူ ၀တ္ဆင္ပါ ။ Sun block cream မ်ားလိမ္းပါ ။ ဘီယာ အရက္တို႔ကို တတ္ႏိုင္သမွ် ေသာက္ၿခင္းမွ ေရွာင္ၾကဥ္ပါ ။ ဘီယာေသာက္မွ အရက္ေသာက္ မွမူးၿပီးေပ်ာ္ စရာေကာင္း တာမဟုတ္ပါဘူး ။ ၿမန္မာ့ရိုးရာသၾကၤန္ဆိုတာ ဒီအတိုင္း ၾကည္ၾကည္ လင္လင္ေလးနဲ႔လည္း ခ်မ္းေၿမ႔ၾကည္ႏူးဖြယ္ ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ေကာင္းလွပါတယ္ ။ သၾကၤန္မ်ာၿဖစ္တဲ့ ရန္ပြဲေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားရဲ႕ အစဟာ အရက္ေသစာေသာက္စားၿခင္းေၾကာင့္ၿဖစ္ရတာပါဆိုရင္ သင္ၿငင္းႏိုင္ပါသလား ။ ဒါေၾကာင့္ သၾကၤန္အ တြင္းမွာ အရက္ကို အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးၿခင္းကို ေရွာင္ရွားေစလိုပါတယ္ ။

ဒါ့အၿပင္လမ္းေဘး စာေတြၿဖစ္တဲ့ အခ်ဥ္ေပါင္းထုပ္မ်ားနဲ႔ သရက္သီး ၊ မရမ္းသီး စတာေတြကိုလည္း မစားသင့္ပါဘူး ။ လူထူထပ္ တဲ့အတြက္ ေရာဂါပိုးေပါင္းစံုပ်ံ႕ႏွံ႕ၿပီး ၀မ္းေရာဂါၿဖစ္ပြားႏိုင္ပါတယ္ ။ စားခ်င္ တယ္ဆိုရင္ မိမိအိမ္မွာ လတ္လတ္ ဆတ္ဆတ္ ၿပဳလုပ္ၿပီး ယူေဆာင္သြားၿခင္းက ပိုၿပီးသင့္ေတာ္ပါတယ္ ။ ယခုေနာက္ပိုင္းသၾကၤန္ေတြမွာ သိမ္ေမြ႔ႏူးညံ့မႈေတြေပ်ာက္ဆံုး ေနၿပီဆိုတာ သင္လည္းသတိထားမိမွာပါ ။အေနာက္ တိုင္းဆန္ဆန္ ပူေလာင္တဲ့ ၀တ္စားဆင္ယင္မႈ (ခါးေပၚ ၊ ရင္ေပၚ ၊ တင္ေပၚ ) နဲ႔ မိန္းကေလးေတြ သရုပ္ပ်က္ ကခုန္ေနၿခင္းဟာလည္း ကမၻာ့အလယ္မွာ ဒါငါတုို႕ရိုးရာမဟာသၾကၤန္လို႔ ၀င့္ၾကြားရမွာေတာင္ ရွက္ဖြယ္အတိၿဖစ္ေနပါတယ္။အခ်ိန္မွီမၿပင္ဆင္ၾကရင္ၿဖင့္ ေနာင္ႏွစ္ေတြႏွစ္ေတြမွာ ေနာင္လာေနာက္သားေတြ
အဖို႔ သၾကၤန္ဆိုတာ ဒီလို၀တ္ရစားရ ဒီလိုကခုန္ရ ဒီလိုမူးရူးရတဲ့ ပြဲပါလားလို႔ ထင္မွတ္သြားရင္ၿဖင့္ တစ္မ်ိဳးသား လံုး အတြက္ ရင္ေလး စရာၿဖစ္ ရပ္ၾကီးပဲၿဖစ္ပါတယ္ ။ သေၿပခက္နဲ႔ေငြဖလားနဲ႔ နံ႔သာ ရည္နဲ႔ ေရမ ပက္ႏုိင္ ရင္ေတာင္ ခြက္ေစာင္းခုတ္ၿခင္း ၊ ၾကမ္းတမ္း စြာ ေရကစားၿခင္းနဲ႔ ႏွမသားခ်င္း မၾကား၀ံ့မ နာသာ စေနာက္ၿခင္း မ်ားကို တို႔ၿမန္မာေတြ ေရွာင္ရွားဖို႔ လိုလာပါၿပီ ။

ယေန႔ေခတ္ၾကီးဟာ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြ အခ်ိန္နဲ႔တေၿပးညီ စီးဆင္းေနတာနဲ႔အမွ် မဟာသၾကၤန္ရဲ႕ ပံုရိပ္ေတြဟာ လည္း အခ်ိန္နဲ႔တေၿပးညီ အင္တာနက္ေပၚ ၊ ဘေလာ့ေတြအေပၚ ၊ Social network ေတြအေပၚနဲ႔ Facebook အစရွိတဲ့ လူသံုးမ်ား Network ေတြအေပၚ ေရာက္ရွိမွာအမွန္ပါပဲ ။ ရွက္ဖြယ္အတိၿဖစ္တဲ့ အေနာက္ တိုင္းဆန္ဆန္ မလံုမၿခံဳ ၀တ္ဆင္ၿခင္းမ်ား နဲ႔ လမ္းသရဲပံုစံမ်ားကိုေရွာင္ရွားၿပီး ၿမန္မာဆန္တဲ့ အမ်ိဳးသား အမ်ိဳးသမီးေလးမ်ား ပံုစံ ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ႔စြာ ၀တ္ဆင္ၾ႕ၿပီး အတာသၾကၤန္ကို ဆင္ႏႊဲၾကမယ္ဆိုရင္ၿဇင့္ “ ကမၻာ့ အလယ္မွာ ဒါတို႔ရိုးရာ မဟာသၾကၤန္ေဟ့ ” လို႔ ဂုဏ္ယူ၀င့္ၾကြား သံေတြညံေနမွာၿဖစ္ေၾကာင္း တင္ၿပ ရင္း ေႏြရာသီ ၊ က်န္းမာေရးႏွင့္ သၾကၤန္ ေဆာင္းပါးကို အဆံုးသတ္လိုက္ပါတယ္ ။

စာဖတ္သူပရိတ္သတ္မ်ား ႏွစ္သစ္အခါသမယမွာ စိတ္၏ ခ်မ္းသာၿခင္းကိုယ္၏ က်န္းမာၿခင္းႏွင့္ ၿပည့္စံု ၿပီး ေအး ခ်မ္းသာယာ ရွိၾကပါေစ ။

သက္တန္႔ခ်ိဳ
10th March 2011

(ပံုမ်ားအား Google Image Search မွယူပါသည္)


စာဖတ္ပရိတ္သတ္သူငယ္ခ်င္းမ်ားကို အစဥ္ေလးစားေသာအားၿဖင့္.......................

Read More...

Collapse...