ပညာရပ္ေတြကို စနစ္က်ေအာင္ အဆင့္တို႔၊ အမ်ိဳးအစားတို႔၊ စသျဖင့္ တိတိက်က် သတ္မွတ္ရတာမို႔ ကေလးေမြးဖြါးတာ ကိုလည္း ၃ ဆင့္ခြဲပါတယ္။
ပဌမအဆင့္ ဆိုတာက ေမြးခ်င္လို႔ ဗိုက္ စနာခ်ိန္ကေန သားအိမ္အဝ လံုးဝ က်ယ္လာတဲ့အထိကို ေခၚတယ္။ ေမြးခ်င္လို႔ ဗိုက္နာတယ္ဆိုတာ နာလိုက္ ရပ္လိုက္ျဖစ္တယ္၊ တိုးတိုး နာလာရမယ္၊ နာခ်ိန္ ၾကာလာျပီး၊ နားခ်ိန္ တိုတိုလာရတယ္။ အနာလဲ ပိုပိုလာရပါမယ္။ တကယ္ ဗိုက္နာတာကို လူနာ ေအာ္သံကို နားေထာင္ျပီး၊ ခန္႔မွန္းတာ မမွန္ပါ။ တခ်ိဳ႕က တကယ္မနာဘဲ ေအာ္တာမ်ိဳးလဲ ရွိတယ္။ ဗိုက္ေပၚ လက္တင္ထားျပီး စမ္းမွ ေသျခာတယ္။ သားအိမ္ၾကြက္သားေတြ ညွစ္လာရင္ စမ္းေနတဲ့လက္က တင္းလာတာကို သိသာတယ္။
သားဦးဆိုရင္ တကယ္ေမြးခ်င္လို႔ နာတာမဟုတ္ဘဲ နာတာမ်ိဳးကို အေမြးသင္တယ္လို႔ ေခၚတယ္။ လူေတြဟာ အမ်ိဳးသမီး ျဖစ္ျဖစ္၊ အမ်ိဳးသားျဖစ္ျဖစ္ အနာခံႏိုင္စြမ္း မတူၾကဘူး။ သားဖြါးခန္း အေတြ႔အၾကံဳအရ ကုလားေသြးစပ္သူမ်ား အနာ မခံႏိုင္ၾကပါ၊ အသားျဖဴသူေတြက သိပ္မေအာ္ၾကဘဲ၊ အသားမျဖဴ-မမဲသူေတြက အလယ္အလတ္ လိုက္တယ္။ သုေတသနေတာ့ မဟုတ္ပါ။
ကေလးဖြါးဘို႔ ေရာက္လာသူ မွန္သမွ်ကို ေရာဂါရာဇ၀င္ ေမးျပီးတာနဲ႔ ဝမ္းျခဴေပးရတယ္။ သန္႔ရွင္းေရးအတြက္သာမက အေမြးလဲ လြယ္ေစပါတယ္။ လူနာ လမ္းေလ်ာက္ႏိုင္ေနတံုး ဆီး အသြားခိုင္းျပီး၊ ေနာက္ပိုင္းၾကရင္ ဆီးျခဴေပးရတယ္။ ဆီးအိမ္နဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြ ျပားခ်ပ္ေနေလ ကေလးေမြးရ လြယ္ေလမို႔ပါ။
ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန သားအိမ္အ၀ အေျခအေနကို ေစာေစာပိုင္းမွာ ၁ နာရီ ၁ ခါ၊ နီးလာရင္ မၾကာမၾကာ စမ္းပါတယ္။ ပိတ္ထားတဲ့ ပါးစပ္လိုရွိေနခဲ့တဲ့ သားအိမ္အ၀က ေမြးေတာ့မယ္ဆိုတာနဲ႔ စိေနရာကေန ဟလာတယ္။ က်ယ္က်ယ္လာမယ္။ အတိအက် ေျပာရရင္ သားအိမ္ ႏႈတ္ခမ္းဟာ မာရာကေန ေျပာ့လာမယ္၊ ထူရာကေန ပါးလာမယ္၊ ရွည္ရာကေန တိုလာမယ္။ သားအိမ္အ၀က က်ယ္က်ယ္လာမယ္။
ပဌမဆင့္ဟာ သားဦးမွာ ၁၂-၁၆ နာရီ၊ ေနာက္ ကေလးေတြဆိုရင္ ၆-၈ နာရီ ၾကာတတ္တယ္။ ဒါက စာအုပ္အလိုအရပါ။ တကယ္တမ္း ေျပာရရင္ ဒီထက္ ျမန္တာ၊ ေစာတာေတြ ေတြ႔ရပါတယ္။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အေတာ္ကို မတူၾကပါ။ အစည္းအေ၀းနားတံုး ေမြးလူနာ ရွိလို႔ ေဆးခန္း ၀င္ၾကည့္ရင္း ေမြးေပးရတာမ်ိဳး ရွိသလို၊ ၃ ရက္လံုးလံုး မအိပ္မေန ေမြးေပးရတာမ်ိဳးလဲ ၾကံဳရတယ္။
သားအိမ္အဝ အျပည့္က်ယ္ခ်ိန္ကေန ကေလးေမြးၿပီးတဲ့အထိကို ဒုတိယအဆင့္ ေခၚပါတယ္။ အျပည့္ဆိုတာ ၁၀ စင္တီမီတာ ရွိတာကို ေျပာတာပါ။ ကေလး အခုကို ေမြးေတာ့မယ္ဆိုတဲ့ လကၡဏာေပါင္း ၇ ခ်က္ရွိတယ္။ သားအိမ္အ၀ လံုး၀ပြင့္မယ္။ ေရျမႊာအိတ္ ေပါက္မယ္။ အက်ိအခြ်ဲ နဲ႔ ေသြးေရာျပီး ဆင္းမယ္။ (ရွိဳး) လို႔ေခၚတယ္။ ကေလးေခါင္းက မိခင္ရဲ႕ အစာေဟာင္းအိမ္ကို ဖိတိုးလို႔ ေမြးလူနာဟာ ဝမ္းသြားခ်င္စိတ္ ျဖစ္လာမယ္။ ဒါ့ကိုသိလို႔ ေစာေစာက ၀မ္းျခဴေပးထားတာပါ။ အဲဒီအခ်ိန္ ေရာက္ရင္ တားထားလို႔ေတာင္ မရဘဲ ညွစ္ခ်င္ လာလိမ့္မယ္။ ညွစ္ရင္ ကေလးေခါင္း တိုးလာတာမို႔ ေမြးလမ္းအ၀ကို ၾကည့္ရင္ အျပင္ကိုစူလာတာ ျမင္ရမယ္။ စအိုလည္း ၀ိုင္းလာမယ္။ ဒီ ၇ ခ်က္ မျပည့္စံုေသးလို႔ကေတာ့ မေမြးေသးပါ။
ကေလးဖြါးတာက ျဖစ္စဥ္ ၂ မ်ိဳးဟာ အခ်ိန္ကိုက္၊ ႏိုင္ငံေရးစကားနဲ႔ဆို “ဟန္ခ်က္ညီညီ” ျဖစ္တာမ်ိဳး ေျပာတာ။ သားအိမ္ ၾကြက္သားေတြ ညွစ္တာနဲ႔ သားအိမ္အ၀က က်ယ္လာရတာ ျဖစ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္သည္ကေန ညွစ္အား ပိုေအာင္ ဗိုက္ကို တြန္းေပးတာလုပ္ရင္ တကယ္လို႔ သားအိမ္အ၀က မပြင့္ဘဲေနရင္၊ မေအေရာ၊ ကေလးပါ ဒုကၡေရာက္ေစမယ္။ တရားခံကို “လက္သည္” လို႔လဲ ေခၚတယ္ မဟုတ္ပါလား။
ေမြးကာနီး ေရႁမႊာ ေပါက္တယ္ ဆိုေပမဲ့၊ ကေလးေခါင္းထြက္မွ တခါတည္း ေပါက္တတ္တာလည္း ရွိတယ္။ မသိမသာ အိမ္မွာတင္ ေပါက္လာသူလဲ ရွိတယ္။ ေမြးေပးမဲ့ ဆရာ၀န္၊ ဆရာမ မ်က္ႏွာကို စင္ေအာင္ အရွိန္နဲ႔ ေပါက္တာမ်ိဳးလဲ ရွိတယ္။ ေရႁမႊာရည္က ၾကည္လင္ေနတာ ေကာင္းတယ္။ ေနာက္တာဟာ အနည္းနဲ႔အမ်ား ကေလး ဒုကၡေရာက္လို႔ပါ။ အထဲမွာ ကေလး ၀မ္းသြားတာမ်ိဳး ျဖစ္လို႔ ေရျမႊာရည္ ေနာက္ရတာ။ ေရသာသာ အေရာင္ကေန အ၀ါ၊ စိမ္း၀ါ၊ အစိမ္း၊ အစိမ္းပုတ္အထိ ျဖစ္တာမ်ိဳးက အဆိုး ပိုပိုလာတာကို ျပတယ္။
ကေလးဦးေခါင္းက မိခင္ရဲ႕ ေမြးလမ္း အေပါက္မွာ ထြက္ျပဴလာတာကို သရဖူေဆာင္းတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ေမြးလမ္းအဝ တဝႈိက္ ေရေႏြးဝတ္ကပ္ေပးရင္ ေသြးပိုေလွ်ာက္ေစလို႔ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕ သားဦးေတာင္မွ လမ္းေၾကာင္း ခ်ဲ႕စရာမလိုဘဲ ေမြးႏိုင္ေစတယ္။ လူနာ လမ္းမေလွ်ာက္ႏိုင္ေတာ့တာမို႔ လိုအပ္လ်င္ ဆီးျခဴေပးပါ။ သူ႔ကို အားေပးပါ။ ေရ-အရည္ အေသာက္ခိုင္းပါ။ ဗိုက္ မနာခ်ိန္မွာ အသက္ေကာင္းေကာင္း ႐ွဴဘို႔ေျပာပါ။ ညွစ္ရင္ အသံမထြက္ေစဘဲ ၀မ္းသြားသလို ညွစ္ဘို႔ သင္ေပးပါ။ ကေလးေမြးကာနီး မိခင္ေလာင္းေတြကို ေပးသင့္တဲ့ အားေဆးေဖ်ာ္ရည္ကို ေရေအး ၁ လီတာထဲမွာ ပ်ားရည္ ၁/၄ ခြက္၊ သံပုရာရည္ ၁/၃ ခြက္၊ ဆား ဇြန္းတ၀က္၊ (ကယ္လ္စီယံ) နဲ႔ (မဂၢနီဆီယန္) ၁ ျပားစီထည့္ ေဖ်ာ္ပါေလ။
ေခါင္းျပဴလာရင္ သားဖြါးဆရာမရဲ႕ လက္တဖက္က ထြက္လာေနတဲ့ ကေလးေခါင္းထိပ္ကို ေအာက္ဖက္ဆီ ဖိေပးၿပီး၊ ေနာက္တဖက္က ေမြးလမ္းအဝ ေအာက္ပိုင္းေနရာကို ကေလးေခါင္းကို ေနာက္-အထက္ဆီ ေခါင္းစြပ္ ခြ်တ္ေပးသလို တြန္းတင္ေပးပါ။ ကေလးေခါင္းဟာ ေမြးလမ္းအဝကေန ေရျပင္ညီ တန္းတန္း ထြက္လာတာ မဟုတ္ပါ။ ေအာက္ဆီကို ဦးတည္ၿပီး ေမြးလာတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေမြးလမ္းေၾကာင္းက ထြက္ထြက္ခ်င္း ကေလးေခါင္းဟာ အေပၚကို ေကာ့တက္ လာပါမယ္။
ခ်က္ခ်င္း ကေလးရဲ႕ ႏွာေခါင္းနဲ႔ ပါးစပ္တို႔ကို သန္႔ရွင္းေပးပါ။ ခ်က္ႀကိဳးက လည္ပင္းမွာ ပတ္ေန-မေန စစ္ပါ။ ၄ ေယာက္ ၁ ေယာက္ ေလာက္မွာ ပါတ္ေနတတ္တယ္။ ျဖည္ေပးပါ။ ကေလးမ်က္ႏွာက တဖက္ဖက္ကို လည္လာလို႔ မိခင္ရဲ႕ ေပါင္တဖက္ကို မ်က္ႏွာမူ လာမယ္။ ေခါင္းထြက္ၿပီးရင္ အထဲမွာ ရွိေနသးတဲ့ ကေလးပခံုးႏွစ္ဖက္ဟာ အထက္-ေအာက္ အေနအထားအျဖစ္ ျပင္လာမယ္။ ေရွ႕ပခံုးက စေမြးပါမယ္။ ဒီအခ်ိန္မွာ အျမန္သြားလုပ္ရင္ စုတ္ျပဲတတ္တယ္။ မိခင္က ေနာက္တႀကိမ္ ညွစ္တာနဲ႔ ကေလးေခါင္းကို ေအာက္ဖက္ဆီကို နဲနဲဆြဲယူေပးပါ။ ေနာက္ပခံုး ေမြးေပးဘို႔ ကေလးကို အထက္ဆီ ပင့္တင္ေပးရမယ္။ “ေခါင္းတန္ ကိုယ္ဆန္႔” ကိုယ္ပိုင္းနဲ႔ ေျခေထာက္ေတြ အလိုလို ေမြးလာပါမယ္။
ကေလး ေခါင္းစ-ေျခဆံုး၊ ေျခစ-ေခါင္းဆံုး၊ ထြက္ၿပီးၿပီးခ်င္း၊ ခ်က္ႀကိဳးကို (စပန္႔ခ်္-ေဖါ့ဆက္ပ္) ၂ ေခ်ာင္းနဲ႔ ၁ လကၼျခာျပီး ညွပ္ပါ။ ကေလးဖက္မွာ ခ်က္ႀကိဳးကို ရွည္ႏိုင္သမွ် ရွည္ပါေစ။ (ေဖါ့ဆက္ပ္) ၂ ေခ်ာင္းအၾကားမွာ ကပ္ေၾကးနဲ႔ ျဖတ္ပါ။ ကေလး ငိုလာမွ ခ်က္ႀကိဳးျဖတ္တာ ပိုေကာင္းတယ္။ ပစၥည္းမွန္သမွ် ပိုးသန္႔ျပီးျဖစ္ပါေစ။ ကေလးေျခေထာက္ ႏွစ္ေခ်ာင္းကို ပူးျပီး လက္တဖက္တည္းနဲ႔ ကေလးကို ေဇာက္ထိုးေျမွာက္ျပီး ကိုင္ပါ။
က်န္းမာတဲ့ကေလး ေခါင္းထြက္တာနဲ႔ ငိုပါတယ္။ မငိုရင္ ငိုေအာင္လုပ္ရတယ္။ ကေလးေက်ာကို ပုတ္ေပးတာပါ။ အရပ္ေျပာနဲ႔ ေျပာရရင္ ကေလးကို မငိုငိုေအာင္ ရိုက္တာလို႔ ေျပာမယ္။ အမွန္က အသက္ရွဴေအာင္ အဆုပ္ရွိတဲ့ေနရာကို ဆြေပးတာပါ။ အထင္မမွားပါနဲ႔။
ကေလးကုိျပဳစုမဲ့သူက ကေလးကို သန္႔ရွင္းေရးလုပ္ပါ။ ႏွာေခါင္းနဲ႔ပါစပ္ကို ပဌမလုပ္ပါ။ ခြ်ဲစုပ္တာနဲ႔ ခြ်ဲစုပ္ထုတ္ေပးပါ။ အသားေရာင္ ပန္းေရာင္ျဖစ္လာရင္ စိတ္ခ်ရပါျပီ။ အသက္မရွဴရင္ (စီပီအာရ္)လုပ္ပါ။ အသက္ရွဴေနျပီး ျပာေနေသးရင္ ေအာက္စီဂ်င္ရွိရင္ ေပးပါ။
ကေလး ထြက္ၿပီးေနာက္ အခ်င္းကို ထုတ္ေပးတဲ့အဆင့္ကို တတိယအဆင့္ေခၚတယ္။ သားဦးနဲ႔ ေမြးဖူးသူမ်ားအၾကား အခ်ိန္ကြာျခားျခင္း မရွိပါ။ ၅ မိနစ္ကေန နာရီ၀က္ ၾကာႏိုင္တယ္။ ၾကာေလေလ ေသြးထြက္ မ်ားေလေလ ျဖစ္တယ္။ အခ်င္းခ်ေပးေနတံုး အကူတေယာက္က လက္တဖက္နဲ႔ မိခင္ရဲ႕ ဆီးစပ္ေနရာမွာ သားအိမ္ကို ထိန္းထားေပးထားျပီး က်န္လက္တဖက္က သားအိမ္ထိပ္ေနရာကို ေအာက္ဆီ ပြတ္ေျခေပးပါ။ ေမြးေပးသူက ခ်က္ႀကိဳးကို အားမသံုးဘဲ ခပ္တင္းတင္းေလး ဆြဲထားပါ။ လိုအပ္ရင္ လက္ထည့္ျပီး ဆြဲထုတ္ေပးရတတ္ပါတယ္။ ေမြးျပီးေနာက္ ေသြးဆင္းတာ သက္သာေအာင္ Ergometrine ထိုးေပးရင္ ၆-၇ မိနစ္ အတြင္း၊ Oxytocin 10 Units ထိုးရင္ ၂႕၅ မိနစ္အတြင္း သက္ေရာက္ပါမယ္။
ကေလးခ်က္ကေန ခ်က္ႀကိဳး မျဖတ္ခင္ ခ်က္ႀကိဳးထဲက ေသြးေတြကို ကေလးဆီ ေရာက္ေအာင္ ဆြဲသြင္းၿပီးမွ ျဖတ္ပါ။ ေသြး ၅ စီစီေလာက္ ပိုရတာကိုက ကေလးအတြက္ မနည္းပါ။ ခ်က္ကို အရက္ျပန္၊ အိုင္အိုဒင္း ၁-၂% ထည့္ေပးပါ။ ေျခာက္ေအာင္ ထားရင္ ခ်က္ျမန္ျမန္ ေႂကြတယ္။ ခ်က္မေႂကြမခ်င္း ကေလးကို ေရပတ္တိုက္ေပးတာက အေကာင္းဆံုး ျဖစ္ပါတယ္။
ကုတင္ေပၚက ကေလးငိုသံ နားေထာင္ရင္း ပီတိျဖစ္ေနသူကုိ “ကေလးအေမ ေနေကာင္းတယ္ေနာ္” လို႔ ေမးလိုက္ပါေလ။ ေဆးေက်ာင္း၊ ေဆးရံုေတြမွာ အျပိဳင္ေျပာေလ့ရွိတယ္။ လာတံုးကေတာ့ သူ႔ဖါသာ လမ္းေလ်ာက္လာတာ ေဆးရံုကလဲ ဆင္းေရာ ဂ်ိဳင္းေထာက္နဲ႔ဆိုျပီး၊ ခြဲစိတ္ဆရာ၀န္ေတြကို ေျပာင္ၾကတယ္။ မရွဴႏိုင္ မကယ္ႏိုင္ ေရာက္လာသူကို ေဆးတလံုး ထိုးေပးတာနဲ႔ ေၾကာ့ျပီး၊ ျပန္သြားတယ္လို႔ သမားေတာ္ေတြက ေျပာတယ္။ လာတံုးကေတာ့ တေယာက္ထဲ ျပန္ေတာ့ ႏွစ္ေယာက္လို႔ ၾကြားႏိုင္တာကေတာ့ သားဖြါးခန္းက ျဖစ္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၃-၂၀၁၀
Friday, March 26, 2010
ကေလး မီးဖြါးျခင္း Normal Labor
Wednesday, March 24, 2010
Genital Warts လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔
Human Papillomavirus က ဘယ္လို ဆိုးက်ိဳးေတြ ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသလဲ ခဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ့္ရဲ့ အဂါၤမွာ ႀကြက္ႏို႔ေလး တစ္ခု ထြက္လာပါတယ္။ ဆရာ၀န္သြားျပေတာ့ အက္ဆစ္ပါပံုရတဲ့ လိမ္းေဆးေပးပါတယ္။ တေန႔ ႏွစ္ႀကိမ္ တို႔ခိုင္းပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ စသံုးေတာ့ နဲနဲစပ္ပါတယ္။ ဆက္မသံုးရဲဘူးခဗ်ာ။ ကြ်န္ေတာ္ သိခ်င္တာက ဒီေဆးနဲ႔ လံုေလာက္မလား။ ဆက္ေရာ သံုးသင့္ပါလား။
Human papillomavirus (HPV) သည္ ဗိုင္းရပ္စ္တမ်ိဳးျဖစ္သည္။ အမ်ိဳးအစားေပါင္ ၂၀၀ ခန္႔ ေတြ႔ထားရေသာ္လည္း တခ်ိဳ႔ကသာ လူတို႔ကို ေရာဂါရေစသည္။ အခ်ိဳ႕ဗိုင္းရပ္စ္မ်ားက ရွားရွားပါးပါး အမ်ိဳးသမီး လိင္အဂၤါမ်ားတ၀ိႈက္ ႏွင့္ ေယာက္်ားမ်ား လိင္တံႏွင့္ စအိုတို႔မွာ ကင္ဆာ ျဖစ္ေစသည္။ အမ်ိဳးအစား ၃၀-၄၀ တို႔သည္ လိင္ဆက္ဆံျခင္းျဖင့္ ကူးစက္ေစသည္။ လိင္အဂၤါေနရာ ၾကြက္ႏို႔ Warts (Verrucae) ျဖစ္ေစသည့္ ဗိုင္းရပ္စ္လည္း အပါအ၀င္ျဖစ္သည္။
လိင္အဂၤါမဟုတ္ေသာ အေရျပားတြင္ ျဖစ္သည့္ၾကြက္ႏို႔မ်ားမွာ HPV-1 ႏွင့္ HPV-2 တို႔ေၾကာင့္ျဖစ္သည္။ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ သည္ (STI/STD) ေခၚ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါမ်ားတြင္ အမ်ားဆံုးျဖစ္ျပီး၊ အေမရိကားတြင္ လူေပါင္း သန္း ၂၀ သို႔မဟုတ္ လိင္ဆက္ဆံႏိုင္သည့္ အရြယ္ရွိသူေပါင္း၏ ၁% မွာ ရွိေနသည္။
သားအိပ္အ၀ကင္ဆာ ျဖစ္ေစသည့္ ပိုးႏွင့္ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစသည့္ပိုးတို႔ မတူၾကပါ။ အျခားေနရာမ်ားတြင္ ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္ေစသည့္ ပိုးႏွင့္လည္း မတူပါ။ အခ်ိဳ႕မွာ ပိုးရွိေနေသာ္လည္း ၾကြက္ႏို႔ မေပၚေသးေခ်။
ပါးစပ္၊ အာေခါင္၊ လွ်ာတို႔မွာလည္း ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ၾကြက္ႏို႔ ေပါက္မေနသူထံမွလည္း ကူးလာႏိုင္သည္။ လိင္ဆက္ဆံနည္း မ်ိဳးစံု (ရိုးရိုး ႏွင့္ စအို၊ ပါးစပ္) လမ္းတို႔မွလည္း ကူးႏိုင္သည္။ ပိုးရွိသူႏွင့္ ဆက္ဆံျပီးေနာက္ အခ်ိန္တို သို႔မဟုတ္ ၾကာမွလည္း ၾကြက္ႏို႔ ျဖစ္လာတတ္သည္။ မိခင္မွာ ၾကြက္ႏို႔ရွိေနစဥ္ ေမြးလာမည့္ကေလးအား ကူစက္ႏိုင္မႈမွာ လြန္စြာ နည္းပါးလွပါသည္။
၃ ခါထိုးရသည့္ ကာကြယ္ေဆးရွိသည္။ လိင္မဆက္ဆံမီအရြယ္မွာ ထိုးႏိုင္တာေကာင္းသည္။ အမ်ိဳးသမီးမ်ားအတြက္ (Cervarix and Gardasil) ေခၚ သားအိမ္ကင္ဆာ ကာကြယ္ေဆး ၂ မ်ိဳးရွိရာ၊ (Gardasil) က ၾကြက္ႏို႔ကိုပါ ကာကြယ္သည္။ ေယာက္်ားမ်ားအတြက္ (Gardasil) သည္ လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ကာကြယ္သည္။
(ကြန္ဒြန္) သည္ HIB အတြက္သာမက လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ ႏွင့္ သားအိမ္အ၀ကင္ဆာတို႔အတြက္ပါ ကာကြယ္ရာက်သည္။ သို႔ေသာ္ ၾကြက္ႏို႔ေပါက္ရာေနရာကို (ကြန္ဒြန္) က ဖံုးမထားႏိုင္ျခင္းေၾကာင့္ ၾကြက္ႏို႔မွန္သမွ်ကိုမူ ကာကြယ္မႈ မေပးႏိုင္ပါ။ လိင္ဆက္သည့္ အေဖၚကို သတ္သတ္မွတ္မွတ္ ရွိသင့္သည္။ မိမိ၏ အေဖၚ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္းအား သစၥာရွိပါေလ။
လိင္အဂၤါၾကြက္ႏို႔ကို ျဖစ္ေစသည့္ ဗိုင္းရပ္ကို သတ္မည့္ေဆး မရွိပါ။ ၾကြက္ႏို႔ျဖစ္လာလ်င္ ကုသနည္း အမ်ိဳးမ်ိဳးေတာ့ရွိသည္။
အလြယ္၀ယ္ယူရရွိေသာ ေဆးဆိုင္ေကာင္တာေပၚကေဆးကို အားမကိုးပါႏွင့္။ မည္သည့္နည္းက အေကာင္းဆံုးဟု မေျပာႏိုင္ပါ။ ေပ်ာက္သြားမည္ဟုလည္း ရာႏွဳန္းျပည့္ အာမမခံႏိုင္ပါ။
ခြဲစိတ္ကုသမႈ လုပ္ႏိုင္သည္။ ဆရာ၀န္က သမားရိုးက် ဒါးျဖင့္ လွီးထုတ္မည္။ သို႔မဟုတ္ လွ်ပ္စစ္နည္းျဖင့္လည္းေကာင္း၊ မီးရွိဳ႕နည္းျဖင့္လည္းေကာင္း သံုးႏိုင္သည္။ ေလဆာျဖင့္လည္းေကာင္း၊ ေအးခဲေစနည္းလည္းေကာင္း သံုးႏိုင္သည္။
သိထားရမည္မွာ ၾကြက္ႏို႔ မ်က္စိေအာက္က ေပ်ာက္ေစကာမူ သူ႔ကိုျဖစ္ေစသည့္ ဗိုင္းရပ္စ္ကို ရွင္းထုတ္မရပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ ျပန္ေပၚႏိုင္သည္။ မကုဘဲထားလ်င္ သူ႔အလိုလို ေပ်ာက္သြားခ်င္ သြားမည္။ ေရွ႕မတိုး ေနာက္မဆုတ္ ရွိေနမည္။ တိုးခ်င္ တိုးလာမည္။ သို႔ေသာ္ ကင္ဆာ ျဖစ္မသြားပါ။ ၉၀%ေလာက္တြင္ ကုိယ္ခံအားမွ တိုက္ဖ်က္ေပးႏိုင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေဆးမတုဘဲ ၂ ႏွစ္ဆိုလ်င္ ေပ်ာက္သြားႏိုင္သည္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၄-၃-၂၀၁၀
Friday, March 19, 2010
ANC (Antenatal Care) ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း
ဆရာရွင့္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္မိခင္မ်ား သိသင့္ေသာ လိုက္နာရမည့္အခ်က္မ်ားကို ေဖာ္ျပေပးပါရွင့္။ ေဖာလစ္အက္စစ္ အျပင္ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အားေဆးမ်ားကို ကိုယ္၀န္ဘယ္ႏွစ္ပတ္တြင္ စေသာက္လို႔ရပါလဲ။ ကိုယ္၀န္ 10 ပတ္ခန္႔တြင္ scan ရိုက္လို႔ရပါသလား။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ ျမန္မာ website e-book မ်ားကိုလည္း ေဖာ္ျပေပးပါ။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။ အမိေျမရဲ႕အေ၀းမွာ ေရာက္ေနလို႔ ဆရာတို႔ကိုပဲ အားကိုးပါတယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အမ်ိဳးသမီးေတြ သိေစဘို႔ ဘာသာျပန္ျပီး၊ တင္ေပးၾကတာ အမ်ားၾကီး ရွိေနပါျပီ။ http://yamuna-clinic-delhi.blogspot.com/ နဲ႔ http://dts-medicaleducation.blogspot.com/ ထဲမွာလဲ စံုသေလာက္ ပါေနပါတယ္။ တိုက္ရိုက္လဲ ေမးႏိုင္ပါတယ္။ တျခားဆရာ-ဆရာမေတြ တင္ေပးတာေတြလဲ မနည္းပါ။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ေတြအတြက္ လုပ္ေပးရတာ အသက္ႏွစ္ေခ်ာင္း၊ ကုသိုယ္ ၂ ဆရတယ္ မဟုတ္လား။
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ျပီဆိုတာနဲ႔ က်န္းမာေရးအသိနဲ႔ယွဥ္ျပီး လုပ္စရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ ကုိယ္၀န္ကို အပ္ပါ။ သြားျပီး ေမြးဖြါးမယ္လို႔ ရည္ရြယ္တဲ့ ေဆးခန္း၊ ေမြးခန္း၊ ေဆးရံုေတြမွာ အပ္တာက ပိုေကာင္းတယ္။ ANC (Antenatal Care) ေခၚတဲ့ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္းမွာ ဘာေတြလုပ္ရမယ္ဆိုတာ တိတိက်က် ရွိတယ္။ တခ်ိဳ႕ေနရာေတြမွာ အေသးစိတ္ လုပ္ပါလိမ့္မယ္။ အေသး မစိတ္ႏိုင္ရင္လဲ အစိုးရိမ္ မၾကီးပါနဲ႔။ ေတာနယ္ေတြမွာ လက္သည္ေတာင္မပါဘဲ ေမြးႏိုင္ၾကေသးတယ္။ တေယာက္နဲ႔ တေယာက္ အေတာ္ေတာ့ မတူၾကဘူး။
ANC ဆိုတာ မိခင္ေလာင္းရဲ႕ ကုိယ္က်န္းမာေရး၊ စိတ္ခ်မ္းသာေရးအျပင္၊ ကေလးအတြက္ပါ လိုတာေတြကို စစ္ေဆး၊ ေဆာင္ရြက္ေပးတာပါ။ အရင္ဆံုး ကိုယ္၀န္ရွိေနတာ ေသျခာေအာင္လုပ္တာနဲ႔ စပါတယ္။ သေႏၶစတည္ျပီး၊ ၂ ပါတ္ဆိုရင္ ဆီးစစ္လို႔ရျပီ။ တခ်ိဳ႕နည္းေတြက ဒီထက္ေတာင္ ေစာျပီး စမ္းလို႔ရေသးတယ္။ စိတ္၀င္စားဘို႔ေကာင္းတာက ဒီနည္းဟာ သေႏၶသားရွိ-မရွိစမ္းတာ မဟုတ္ဘဲ၊ အခ်င္း ျဖစ္ေနျပီ ဆိုတာကို စမ္းတာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္ဆံုး ရာသီလာခဲ့တဲ့လက ပဌမဆံုး ေသြးဆင္းတဲ့ရက္ကို မွတ္ပါ။ LMP ေခၚတယ္။ ဒီရက္ထဲကို ၉ လ နဲ႔ ၇ ရက္ ထည့္ေပါင္းတာနဲ႔ EDD ေမြးမဲ့ရက္ကို တြက္ယူႏိုင္တယ္။ ေပ်ာ္စရာ တမ်ိဳးေပါ့။ Ultrasound လုပ္ရင္ေတာ့ Report မွာ ကိုယ္၀န္က Weeks ဘယ္ေလာက္ နဲ႔ Days ဘယ္ေလာက္ရွိျပီလို႔ ေရးၾကတယ္။ သြားရိုက္တဲ့ ရက္ထဲကေန အဲဒါကို ျပန္ႏုတ္ေတာ့ ကိုယ္၀န္စရွိတဲ့ရက္ LMP ကို ရတယ္။ Week ကို (၄ ပါတ္ ၁ လ) လျပန္ ဖြဲ႔ျပီးမွ အေပါင္း-အႏုတ္ လုပ္ရတယ္။ အလုပ္သင္ ဆရာမေတြအတြက္ေတာ့ သခ်ၤာပညာ စမ္းသလိုဘဲ။ သူတို႔ချမာ အေတာ္ ေခါင္းရႈတ္ၾကရွာတယ္။ ကိုယ့္မွတ္ရက္နဲ႔ တြက္တာနဲ႔ (အာလ္ထြာ-ေဆာင္း) ရက္နဲ႔ တြက္တာ မတူျဖစ္ေနတတ္တယ္။ ကိစၥမရွိဘူး။ ဘယ္လိုတြက္တြက္ ေရွ႕ ၂ ပါတ္၊ ေနာက္ ၂ ပါတ္ လြဲတတ္တယ္။ ကြ်န္ေတာ့္ ဒုကၡသည္ေဆးခန္းေလးမွာ ၁၂၁ ေယာက္ ေမြးတဲ့အထဲက ရက္အတိအက် ေမြးသြားတာ ၃ ေယာက္နဲ႔ ၁ ရက္ထဲကပ္လြဲတာ ၄ ေယာက္သာ ရွိတယ္။
ကိုယ္၀န္အပ္ျပီး ေနာက္ဘယ္ေတာ့ ျပန္လာေနရမလဲဆိုတာက ျမန္မာျပည္မွာေတာ့ ကုိယ္၀န္ ၉ လကုိ ၃ ပိုင္းျခားျပီး၊ ပဌမ ၃ လမွာ ၁ လ ၁ ခါ၊ ဒုတိယ ၃ လမွာ ၂ ပါတ္ ၁ ခါ၊ ေနာက္ဆံုး ၃ လမွာ ၁ ပါတ္ ၁ ခါ ေခၚေလ့ ရွိတယ္။ ထူးျခားရင္လဲ အခ်ိန္မေရြး လာဘို႔မွာတယ္။ ထူးတယ္ဆိုတာေတြက ကုိယ္၀န္ႏုခ်ိန္မွာ ဆီးေအာင့္တတ္တယ္။ ပ်က္က်တတ္တယ္။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စ လကၡဏာေတြ ဆိုးတာျဖစ္တတ္တယ္။ ေသြဖိအား အထက္က ၁၀၀ မျပည့္ရင္ ဗီတာမင္ပါတဲ့ Drip သြင္းတာ ေကာင္းတယ္။ ကိုယ္၀န္ေနာက္ပိုင္းမွာ ေစာေမြးတာ၊ ခါးနာတာ၊ တမ်ိဳးမ်ိဳး (အရည္၊ ေသြး) ဆင္းတာ စသျဖင့္ ျဖစ္တတ္တယ္။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္ အားေဆးေတြကို ေစာျပီးေသာက္ႏိုင္ေလ ေကာင္းေလပါ။ ဒါေပမဲ့ ကုိယ္၀န္ရင့္လာရင္ ပိုလိုလာတယ္။ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း ေယာက္်ားေတြထက္ ပိုလိုတာက သိတဲ့အတိုင္း သံဓါတ္နဲ႔ ေဖါလစ္အက္စစ္ ျဖစ္တယ္။ လူတိုင္း ေသာက္ရင္ ေကာင္းတဲ့ ဗီတာမင္ ဘီ အျပင္ေပါ့။ ထပ္လိုေသးတာက (ကယ္လ္စီယံ)။ ေဆးကုပၼဏီေတြကလဲ ေရာင္းေကာင္းေအာင္ ေဆးအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေၾကာ္ညာေကာင္းေကာင္းနဲ႔ ထုတ္တယ္။ သံဓါတ္ေဆးကို ျမန္မာျပည္မွာ (ယူနီဆက္ပ္) ကေန အလကား ေ၀တယ္။ တကမၻာလံုး ေ၀ရတာမို႔ ေစ်းခ်ိဳခ်ိဳ ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရတယ္။ ဗူးခြံရိုးရိုး၊ ေဆးကို သၾကားအုပ္ မထားတာမ်ိဳး။ သံေခ်းနံ႔ေတာ့ ရတာေပါ့။ အမွန္က ေကာင္းပါတယ္။ “ေထာပတ္ေကာင္း စေလာင္းႏွင့္တည္” ဆိုသလို အေကာင္းကုိ ဘာနဲ႔ ထည့္ထည့္ ေကာင္းတာဘဲေပါ့။ သံဓါတ္ကို ေဆးရည္လုပ္၊ ဗူးလွလွနဲ႔ထည့္ ေရာင္းေတာ့ ေစ်းၾကီးသြားေရာ။
တခါတည္းျပီးေအာင္ သံဓါတ္ေရာ၊ ဗီတာမင္ပါ ေရာထုတ္တာလဲ အၾကံေကာင္းပါတယ္။ ဗီတာမင္ ဘီ နဲ႔ စီ ေရာေလ့ရွိတယ္။ အခုထုတ္ေသးလား မသိဘူး။ BPI ကေန Furamin BC ထုတ္တယ္။ Prenatal capsule ဆိုျပီးလဲ ထုတ္တယ္။ ဘယ္ေဆးမဆို ထုတ္လုပ္တဲ့ ေဆးကုပၼဏီနာမည္ရွိတာကို ေရြးေစခ်င္တယ္။ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြက လူလည္ၾကီးမ်ားဟာ နာမည္ရွိျပီးသား ေဆးေတြကို ပံုမွားရိုက္ေနၾကတယ္။ ကိုယ့္တိုင္းျပည္က ညံ့ေနေသးေတာ့ ခံေနၾကရတာေပါ့ဗ်ာ။
သံဓါတ္က ၀မ္းခ်ဳပ္ေစတတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ေသာက္ရမွာပါ။ ၀မ္းခ်ဳပ္ရင္ တျခား၀မ္းႏုတ္ေဆးေတြထက္ ၀မ္းေျပာ့ေဆးမ်ိဳးက ပိုသင့္တယ္။ Milk/Cream of Magnesia ဆိုတာ ဇြန္းၾကီး ၂ ဇြန္း၊ ညမအိပ္ခင္ ေသာက္ရတယ္။ ေရ၊ အရည္ မ်ားမ်ား ေသာက္။ အသီးအရြက္၊ အသီးအႏွံ မ်ားမ်ားစားေပးပါ။ မန္က်ီးမွည့္ေဖ်ာ္ရည္၊ သေဘၤာသီးမွည့္ မွီ၀ဲပါ။ မိခင္ေလာင္း တဦးခ်င္း မတူတာေတြလဲ ရွိတတ္ေသးတယ္။ သူမ်ားထက္ ဗီတာမင္ ဘီ ၁၊ ၂၊ ေအ နည္းေနတာ။ ေနာက္ တျခားေရာဂါ တခုခု ရွိေနတာ။ ေသြးတိုး၊ ႏွလံုး၊ ဆီးခ်ိဳ၊ ပန္းနာ စသျဖင့္ေပါ့။ သံဓါတ္နည္းလြန္းေနရင္၊ ပါးစပ္က မေသာက္ခ်င္ရင္၊ သံဓါတ္ ထိုးေဆး ထိုးပါ။ နားလည္တဲ့သူက ထိုးပါေစ။ ဒီေဆးက အပ္မေသး-မတိုတာနဲ႔ တင္ပါးမွာ ခပ္နက္နက္ထိုး၊ ေဆးသြင္းျပီး အပ္ျပန္ႏုတ္ရင္ ေစာင္းႏုတ္ရတယ္။ မေျခရဘူး။ ေဆးထိုးတဲ့ေနရာ မဲသြားမွာစိုးလို႔။
ဗိုက္လာအပ္ရင္ လုပ္ေပးမွာေလးေတြ ေျပာပါအံုးမယ္။ အေထြေထြ စစ္ေဆးျခင္းဆိုတဲ့ ကုိယ္အေလးခ်ိန္၊ အရပ္၊ ေသြးဖိအား တိုင္းတာေတြနဲ႔ ႏွလံုး၊ အဆုပ္ နားေထာင္တာေတြ လုပ္ပါမယ္။ သိတဲ့အတိုင္း အရပ္ပုရင္ ခက္တတ္တယ္။ သိပ္မစိုးရိမ္နဲ႔ အရပ္မရွည္၊ အသက္ငယ္ငယ္နဲ႔ လြယ္လြယ္ ေမြးတာေတြ ရွိတာဘဲ။ ကုိယ္၀န္ရင့္လာလို႔ Doppler နဲ႔ စမ္းရင္ ေမြးလာမဲ့ သူ႔ကေလး ႏွလံုးခုန္သံကို ၾကားရလို႔ မိခင္ေလာင္းမွာ ပီတိေတြျဖာေနတာ သိပ္သေဘာက်ဘို႔ ေကာင္းလွတယ္။
ေသျခာေပါက္ ဗိုက္စမ္းေပးမယ္။ ဆီးစပ္ရိုး အထက္မွာ စျပီး စမ္းလို႔ရရင္ ကုိယ္၀န္က ၁၂ ပါတ္ရွိေနျပီ။ ခ်က္ေအာက္နားဆို ၂၀ ပါတ္၊ ခ်က္အထက္နားရွိေနရင္ ၂၂ ပါတ္။ ရင္ေခါင္းဆိုက္တယ္လို႔ေခၚၾကတဲ့ အျမင့္ဆံုးဆိုတာ ၃၈ ပါတ္။ ေမြးမွာက ၄၀ ပါတ္။ ကေလးေခါင္းက ေအာက္ဆင္းလာလို႔ နိမ့္သြားတာပါ။ ၂၀ ပါတ္ဆိုရင္ ကေလးလႈတ္တာ သိမယ္။ မၾကာခင္ အဲဒီ ပုဂၢိဳလ္ေလးက မေအဗိုက္ကို ကန္အံုးမယ္။ ကုိယ့္ကေလးေၾကာင့္ နာရတာကို ျပံဳးေနတတ္တာ မိခင္ေမတၱာ။
ေသြးစစ္တာမွာ A, B, AB, O ေသြးအုပ္စု၊ Rh factor နဲ႔ Hb ျဖစ္တယ္။ မိခင္က Rh-negative ျဖစ္ေနရင္ ကေလးနဲ႔ သင့္-မသင့္ စစ္ရပါမယ္။ ေသြးအား နည္းေန-မေနဆိုတာ Hb အနည္းအမ်ားနဲ႔ သိေစတယ္။ VDRL for Syphilis ဆစ္ဖလစ္၊ Hepatitis B ဘီပိုး နဲ႔ HIV ရွိ-မရွိေတြလဲ စမ္းရမယ္။ တခ်ိဳ႕ႏိုင္ငံေတြမွာ German measles ကိုလည္း စစ္တယ္။
ဆီးစစ္တာက ၂ မ်ိဳးပါ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္စမွာ ဆီးထဲ Albumin ပါေနတတ္တယ္။ ဆီးလမ္းပိုး၀င္ရင္လဲ ပါတယ္။ ေဆးေသာက္ ေပ်ာက္တာပါ။ ဆီးခ်ိဳရွိ-မရွိ စမ္းရေသးတယ္။ ဆီးခ်ိဳရင္ ကေလးထြားတတ္တယ္။
Ultrasound Scan ကို ကိုယ္၀န္ႏုတံုး ၁ ခါနဲ႔ ရင့္ေတာ့ ၁ ခါ ရိုက္တာ ေကာင္းတယ္။ အစားအမ်ားၾကီး မစားဘဲ၊ ေရအမ်ားၾကီး ေသာက္သြားပါ။ ေအာက္ပိုင္း အ၀တ္အစား ခြ်တ္လို႔ လြယ္တာ ၀တ္သြားပါ။ ကိုယ္၀န္ရွိတာကို ၅ ပါတ္ ကတည္းက Scan မွာ သိႏိုင္ျပီ။ ၇ ပါတ္မွာ ႏွလံုးအလုပ္လုပ္ေနတာ ေသျခာျပီ။ ၅ လ (၂၀ ပါတ္)က်မွ ကေလးအဂၤါ ခ်ိဳ႔ယြင္းမႈ ရွိ-မရွိကုိ စစ္ေဆးတာ ေကာင္းတယ္။ ေနာက္ သိခ်င္တာက သားအိမ္ထဲ မဟုတ္ဘဲ သေႏၶတည္ေနတာလား။ ကိုယ္၀န္ ၆ ပါတ္ကတည္းက သိႏိုင္တယ္။ အမႊာဆိုတာလဲ သိမယ္။ ေရမႊာရည္ အနည္း-အမ်ား၊ ေဒါင္လိုက္၊ ကန္႔လန္႔။
ကုိယ္၀န္ ေနာက္ပိုင္းမွ ရိုက္ရင္ အေရးၾကီးတဲ့အခ်က္ ၂ ခုသိမယ္။ အခ်င္းေနရာနဲ႔ ကေလးက ေျခကဖြါး ျဖစ္-မျဖစ္ သိဘို႔ ျဖစ္တယ္။ ၉၀% ေက်ာ္ ကိုယ္၀န္ေတြက ကေလးဟာ ေခါင္းက ေအာက္မွာ။ မဟုတ္ရင္ တင္ပါးဆံုျပဳေနတတ္တယ္။ ေစာေစာ ရိုက္တံုးက တင္ပါးဆံုျဖစ္ေနေပမဲ့ ကေလးဟာ သူ႔ဖါသာသူ လွည့္သြားတတ္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ Scan ကို ေစာေစာရိုက္ထားရင္ ေနာက္ ထပ္ရိုက္တာ ေကာင္းတယ္။ တင္ပါးဆံုျပဳဆိုရင္ လွည့္ေပးဘို႔ လိုခ်င္လိုမယ္၊ ေမြးရင္လဲ ပိုျပီး ဂရူစိုက္ရမယ္။ ေနာက္တခ်က္က အခ်င္းဟာ ပံုမွန္ဆိုရင္ သားအိမ္အ၀နဲ႔ ေ၀းရတယ္။ နီးတာနဲ႔ ဖံုးေနတာဆိုရင္ ေသျခာေပါက္ ဗိုက္ခြဲ ေမြးရမယ္။ Scan ရဲ႕ေက်းဇူးဘဲ။
ကိုယ္၀န္ေဆာင္တံုး ATT ေမးခိုင္ကာကြယ္ေဆး ၂ ခါကို တခါနဲ႔တခါ ၁ လျခာျပီး ထိုးပါ။ ကိုယ္၀န္ေဆာင္ေနတံုး မေသာက္သင့္တဲ့ ေဆးေတြလဲရွိတယ္။
ေအာက္မွာ ေရးတာေတြက ေဆးခန္းအကူ ဆရာမေတြကို သင္ေပးရတာေတြပါ။ နားနားေနေန ဖတ္ၾကည့္ေပါ့။ အထဲက ရင္ေသြးကေလးလဲ နားေထာင္ေနလိမ့္မယ္။ နားနီးေတာ့ သူၾကီးလာရင္ ဆရာ၀န္ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္လာမွာေပါ့။
Dr. တင့္ေဆြ
၁၉-၃-၂၀၁၀
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စ လကၡဏာမ်ား Morning sickness
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ၇ဝ-၈၅% ျဖစ္တတ္။ ပ်ိဳ႕-အန္ျခင္း၊ ရင္သားနာျခင္း၊ အစာအိမ္ျပႆနာေပးျခင္း၊ အားယုတ္ျခင္း၊ မၾကာခဏ ဆီးသြားျခင္း၊ ေမာပမ္းျခင္း၊ ေသြးအနည္းငယ္ ဆင္းျခင္း၊ ယခင္ကထက္ အားအင္ျပည့္၊ အေလးခ်ိန္ တိုးလာမည္။ အေနအထိုင္ ခက္ခဲလာမည္။ အေရျပားေျပာင္းလဲမႈမ်ားရွိမည္၊ သြင္ျပင္လကၡဏာမ်ား ႏွင့္ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာလည္း ေျပာင္းလာသည္။
Hyperemesis Gravidarum ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အလြန္အႀကြံ အန္ျခင္း။ ဆိုး႐ြားသည္။ ၾကာလ်င္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့၊ အာဟာရနည္း၊ ဓါတ္ဆား အခ်ိဳးအဆ ေျပာင္းလဲျခင္းတို႔ ျဖစ္လာႏိုင္သည္။ ကိုယ္ဝန္ ၈-၁၂ ပတ္မွာ အျဖစ္မ်ားသည္။ အနားယူပါ။ အစာကို နည္းနည္းႏွင့္ အႀကိမ္ခြဲစားပါ။ ပ႐ိုတင္းမ်ားမ်ား စားသင့္ၿပီး၊ အဆီႏွင့္အစပ္ ေလွ်ာ့သင့္သည္။ DNS/NS/RL သြင္းေပးဘို႔ လိုႏိုင္သည္။ ORS ေသာက္ပါ။ ဂလူးကို႔စ္၊ ဗီတာမင္ B 1, B 6, မဂၢနီဆီယမ္ ေပးရမည္။
အအန္သက္သာရန္ Doxylamine 10 mg ႏွင့္ Vitamin B6 10 mg ေရာေပးသင့္သည္။ Promethazine 12.5-25 mg ကို ၄ နာရီျခား၊ Prochlorperazine 25 mg ကို စအိုမွ ၁၂ နာရီျခားေပးႏိုင္သည္။ Meclizine, Dimenhydrinate, Metoclo-pramide တို႔ကိုလည္း ေပးႏိုင္သည္။ ဂ်င္း(ခ်င္း) Ginger capsules of 250 mg taken 4 QID လည္း ေကာင္းသည္။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ခံစားရမႈမ်ားအား ကုသေပးျခင္း
• ခါးနာျခင္း၊ အေနအထား ေျပာင္းေပးပါ။ ခြါျမင့္ဖိနပ္ မစီးရ။ အေလးအပင္မ မရ။ ခါးကုန္း၍မ မရ။ မလုပ္ရ။ ေျခေထာက္အား အျမင့္တြင္တင္၍ နားပါ။ ဒူးေကြး၍ ေဘးတဖက္ လွည့္အိပ္ပါ။ ေပါင္ျခားထဲ တခုခုခံထားပါ။ ခါးကို အပူ-အေအး တင္ေပးပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• အသက္႐ွဴခက္ခဲျခင္း၊ ခါးမတ္မတ္ ထိုင္ပါ။ အိပ္လ်င္ ခပ္မတ္မတ္ အိပ္ပါ။ အသက္႐ွဴေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ပါ။
• ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊ ေရ-အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ အသီးအႏွံမ်ားမ်ား စားပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ လမ္းေလွ်ာက္ပါ။
• ႂကြက္သားနာျခင္း၊ (ကယ္လ္စီယမ္) ေဆးစားပါ။ လႈပ္ရွားလ်င္ သက္သက္သာသာလုပ္ပါ။
• အအိပ္ပ်က္ျခင္း၊ မအိပ္မီ ေရေႏြးျဖင့္ ေရခ်ိဳးပါ။ နားနားေနေနေန ထိုင္ပါ။
• အစာမေၾကျဖစ္ျခင္း၊ တေန႔ ၅-၆ ႀကိမ္ အစာနည္းနည္းခ်င္း စားပါ။ ေလထတတ္သည့္ အစားေရွာင္ပါ။ ဆိုဒါ-အင္တီအက္စစ္ေဆး မစားရ။ အစားစားစဥ္ ခပ္မတ္မတ္ထိုင္စားပါ။ စားၿပီးၿပီးခ်င္း မအိပ္ရ။ အစားစားၿပီး ၂ နာရီ အတြင္း ေလ့က်င့္ခန္းမလုပ္ရ။
• ပ်ိဳ႔-အန္ျခင္း၊ အိပ္ရာထ ထခ်င္း ဘီစကစ္။ ေပါင္မံု႔ကင္စားပါ။ အိပ္ရာထလ်င္ ခ်က္ခ်င္း အိပ္ရာကမဆင္းရ။ မႀကိဳက္သည့္ အနံ႔အသက္ ေရွာင္ပါ။ အန္တာမ်ားက ဆရာဝန္ျပပါ။
• Varicose veins ေသြးျပန္ေၾကာထံုးျခင္း၊ ေျခေထာက္ ျမွင့္ထားပါ။ လွဲေနပါ။ အၾကာႀကီး မရပ္-မသြားရ။ ေျခအိပ္-ဖိနပ္ အၾကပ္ မစီးရ။ အထူးလုပ္သားသည့္ ေျခအိပ္သံုးပါ။ အျမဲထိုင္မေနရ။
• ေဖါေရာင္ျခင္း၊ ေျခေထာက္ ျမွင့္ထားပါ။ ဘယ္ဘက္ေစာင္း အိပ္ပါ။ ဆားေလွ်ာ့စားပါ။
• ရင္သား ႀကီးထြားလာမည္၊ နာမည္၊ တင္းမည္။ Nipple ထိပ္ဖ်ား အေရာင္ ရင့္လာမည္။ ထိပ္ဖ်ားဝင္ေနပါက ဆြဲထုတ္ေပးပါ။ ေရခ်ိဳးစဥ္ ႏို႔ထိပ္ဝကို သန္႔ရွင္းေပးပါ။ Areola ေခၚ ႏို႔သီးေဘးမွ အေရာင္ညိဳအဝိုင္းတြင္ ဘဲ-ငန္း အေရျပားလို အသီးလံုးေလးမ်ား ေပၚလာမည္။ ရင္သားတြင္ အလံုး-အႀကိတ္ ရွိ-မရွိ စစ္ေဆးပါ။
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ Antenatal Care (ANC) Prenatal care
မိခင္ေလာင္းတိုင္းအား သာမန္အားျဖင့္ ရက္သတၲ ၄ ပါတ္မွ ၂၈ ပါတ္ အတြင္း တလတႀကိမ္။ ၂၈ ပါတ္ မွ ၃၆ ပါတ္ အတြင္း တလ ၂ ႀကိမ္၊ ၃၆ ပါတ္ မွ ေမြးသည္အထိ တပါတ္တႀကိမ္၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း ANC လုပ္ေပးရ မည္။ ကိုယ္ဝန္ႏွင့္ ပတ္သက္ေသာ အသိပညာေပးရမည္။ Body weight အေလးခ်ိန္၊ Blood pressure ေသြးဖိအား တိုင္းပါ။ ကေလးအေနအထားႏွင့္ ႀကီးထြားမႈမ်ား မွတ္တမ္းတင္ပါ။ ကေလးႏွလံုးခုန္သံ။ Fetal Heart Sound (FHS) နားေထာင္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အားေဆးမ်ားေပးပါ။ ဆီး၊ ေသြး၊ စစ္ပါ။
ANC မွတ္တမ္းတင္ျခင္း။ ကိုယ္ဝန္ရွိဘူးသမွ် အေရအတြက္ကို G ဟု၎၊ အရွင္ေမြးသမွ်ကို P ဟု၎ ေရးမွတ္ရသည္။ Primigravida သားဦး ကိုယ္ဝန္ကုိ G 1 ဟု မွတ္ၿပီး၊ ေနာက္ကုိယ္ဝန္တိုင္းကို G 1, G 2 စသည္ ေခၚသြားသည္။ တခါမွ မေမြးဖူးလ်င္ P 0 ဟုမွတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိတိုင္း ကေလးအေကာင္း ေမြးခ်င္မွေမြးမည္။ ပ်က္တတ္သည္။ ကိုယ္ဝန္ပ်က္သည့္ အေရအတြက္ကို P ၏ ေနာက္က အေပါင္းလကၡဏာျဖင့္ ေရးသည္။ ဥပမာ G 3, P 1+1 ဆိုသည္မွာ တတိယကိုယ္ဝန္ ရွိၿပီး၊ ၁ ခါ အေကာင္းေမြး၍ ၁ ခါ ကိုယ္ဝန္ပ်က္ဘူး။
ေနာက္ဆံုးရာသီေပၚခဲ့သည့္ေန႔ Last Menstrual Period (LMP) ေနာက္ဆံုး ေသြးဆင္းေသာလတြင္ ပဌမဆံုး စလာသည့္ ေန႔ကိုယူပါ။ ေမြးဖြားမည့္ရက္ Expected Due Date (EDD) တြက္ပါ။ LMP ထဲသို႔ ၉ လႏွင့္ ၇ ရက္ ေပါင္းထည့္ပါက EDD ရသည္။ EDD ၏ ေရွ႔-ေနာက္ ၂ ပါတ္အတြင္း ေမြးႏိုင္သည္။ သာမန္အားျဖင့္ ေနာက္ဆံုး ရာသီေပၚအၿပီး ရက္ေပါင္း ၂၈ဝ သို႔မဟုတ္ ရက္သတၲပါတ္ ၄ဝ ျဖစ္သည္။ သို႔ေသာ္ (၃၇-၄၂) ပါတ္လည္း ျဖစ္ႏိုင္သည္။ ကုိယ္ဝန္ေဆာင္ မွတ္တမ္း ေရး မွတ္ရာတြင္ ၁ ပါတ္ = ၇ ရက္၊ တလ = ၄ ပါတ္၊ တလ = ၃ဝ ရက္၊ ျဖင့္သာ တြက္ယူပါ။
ဓါတ္ခြဲစမ္းသပ္ျခင္းမ်ား
ေအာက္ပါတို႔ကို ကုိယ္ဝန္ေဆာင္အားလံုး စစ္ေဆးရမည္။
• Blood grouping (A, B, AB, or O)
• Rh factor
• Hemoglobin (Hb)
• Hepatitis B virus
• Urine Sugar
• Urine Albumin
• (STDs, STIs) VDRL
• Ultrasound
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ေပးရမည့္ ေဆးမ်ား
Anti Tetanus Toxoid (ATT) တလျခားၿပီး၊ မေမြးမီ ၂ ခါထိုးၿပီး ျဖစ္ေစရမည္။ Iron သံဓါတ္၊ Folic acid ေဖါလစ္-အက္စစ္၊ ဗီတာမင္ ဘီအုပ္စု၊ Calcium ကယ္လ္စီယမ္၊ ဗီတာမင္ B 12
ဘာ့ေၾကာင့္ အေလးခ်ိန္ တိုးလာသသနည္း
မိခင္၏အာဟာရမ်ား = ၇ ေပါင္
တိုးလာေသာအေရ၏အေလးခ်ိန္ = ၄ ေပါင္
တိုးလာေသာေသြး၏အေလးခ်ိန္ = ၄ ေပါင္
တိုးလာေသာႏို႔ = ၂ ေပါင္
ႀကီးလာေသာသားအိမ္ = ၂ ေပါင္
ကေလး၏အေလးခ်ိန္ = ၇႔၅ ေပါင္
ေရႁမႊာေရ = ၂ ေပါင္
အခ်င္း၏အေလးခ်ိန္ = ၁႔၅ ေပါင္
စုစုေပါင္း တိုးသည့္အေလးခ်ိန္ = ၃ဝ ေပါင္
ကိုယ္၀န္ေဆာင္စဥ္ မေသာက္သင့္တဲ့ေဆးမ်ား။
Arbor vitae, Beth root, Black cohosh, Blue cohosh, Cascara, Chaste tree berry, Chinese angelica (Dong Quai), Cinchona, Cotton root bark, Feverfew, Ginseng, Golden seal, Juniper, Kava kava, Licorice, Meadow saffron, Pennyroyal, Poke root, Rue, Sage, ေပြးကိုင္း Senna, Tansy, White peony, Wormwood, Yarrow, Yellow dock, Vitamin A (large doses)
၀က္ျခံေပ်ာက္ေဆး၊ Isotretinoin (Accutane) and Etretinate (Tegison)
အတက္ေပ်ာက္ေဆး၊ Phenytoin (Dilantin) and Carbamezapine (Tegretol)
အမူးေပ်ာက္ေဆး၊ Ergotamine and Methysergide
အကိုက္အခဲ-အနာေပ်ာက္ေဆးမ်ား၊ Aspirin, ibuprofen, and other (NSAIDs)
ေသြးမခဲေဆးမ်ား၊ Anticoagulant drugs
ပဋိဇီဝေဆးမ်ား၊ Azithromycin, Zithromax, Zmax, Zathrin, Erythromycin, Clarithromycin
ဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ခရီးသြားဝမ္းပ်က္ျခင္း၊ ဝမ္းကိုက္ျခင္းအတြက္ေဆး၊ Furazolidone
အေရာင္ေလွ်ာ့၊ နီျခင္းကိုသက္သာ၊ (အလာဂ်ီ) ျဖစ္ျခင္းကို သက္သာေစသည့္ေဆး၊ Prednisolone
Comment by Dr. Win Than Naing
အရမ္းေကာင္းပါတယ္ဆရာ။ ဆရာ့ရဲ့ဘေလာ့ကိုဖတ္ရင္း အလုပ္သင္တုန္းကလုပ္ခဲ့ရတာေတြကို ကြက္ကြက္ကြင္းကြင္း ျပန္ျမင္ေယာင္မိေစေအာင္ကို ျပည့္စံုေပၚလြင္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။ ဒီမွာေတာ့ Oxytocin 10 Units ကို ေရွ႕ပုခံုးေမြးဖြားခ်ိန္မွာ ထိုးခိုင္းထားပါတယ္။ ဆရာ့ကို ေက်းဇူးအမ်ားႀကီးတင္ပါတယ္ခင္ဗ်ား။
ေက်းဇူးတင္ပါတယ္ ဆရာ။
Oxytocin/Ergotmetrine/Syntometrine ဆိုတဲ့ Uterotonic ေတြကို ေမြးျပီးေသြးဆင္းျခင္း နဲ႔ ေမြးဖြါးျခင္း တတိယအဆင့္ ေခါင္းစဥ္ေတြေအာက္မွာ ေရးသား၊ ေဆြးေႏြးေလ့ရွိပါတယ္။ ေနာက္ျပီး ဒီ သားအိမ္ညွစ္အား အကူအညီေပးတဲ့၊ ေမြးျပီး ေသြးဆင္းျခင္းကို ကာကြယ္ရာက်တဲ့ေဆး တမ်ိဳးမ်ိဳးကို ေပးဘို႔ ကေလးက အမႊာမဟုတ္တာ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကိုလည္း ထည့္တြက္ရပါတယ္။ လက္ေတြ႔အရေျပာရရင္လည္း ဒုကၡသည္ေဆးခန္းမ်ိဳး၊ LHV သားဖြါး၊ အရံသားဖြါး၊ သင္တန္းေပးျပီး အရပ္လက္သည္ တေယာက္တည္းကေန ေမြးေပးရတဲ့ အခါမ်ိဳးေတြမွာ ေရွ႕ပခံုးထြက္တာနဲ႔ ေဆးထိုးပါဆိုတာကို လက္ေတြ႕လုပ္ဘို႔ အေတာ္ၾကီးမျဖစ္တတ္ပါ။ ေနာက္တခါ ေရွ႕ပခံုးေမြးျပီး ေနာက္ပခံုး အျမန္လိုက္ထြက္တာမ်ိဳးကလဲ ၾကံဳရတတ္ေသးတယ္။ ေတာနယ္တာ၀န္က် ဆရာမေတြကို (အခုေတာ့ မသိပါ) Ergotmetrine စားေဆးကိုသာ ေပးထားတယ္။ ေမြးလူနာကို ကေလးတကုိယ္လံုး မေမြးခင္ အေသာက္ခိုင္းလို႔ မရတာ မ်ားတယ္။ ေဆးေတြကလည္း ဘယ္ဟာျဖစ္ျဖစ္ သက္ေရာက္မႈက ျမန္ၾကတာမို႔ အခ်ိန္ကေလး နည္းနည္းေနာက္က်လဲ ကိစၥမရွိေလာက္ဘူးလို႔ ကိုယ့္ဘက္ကိုယ္ရက္ တြက္မိေသးတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ Prophylactic Oxytocin for the third stage of labor အရ တတိယဆင့္ေအာက္မွာ ေရးတာပါလို႔ ေျပာပါရေစ။
ဘာဘဲျဖစ္ျဖစ္ ကုိယ့္ကို ကန္႔ကူလက္လွည့္သင္ေပးလိုက္တဲ့ OG ေတြေျပာသလို လိုက္နာတာ တပည့္ေကာင္းပီသပါတယ္။ ဆရာေကာင္းေတြလည္း ငယ္ငယ္က တပည့္ေကာင္း ျဖစ္ခဲ့ၾကသူေတြပါဘဲ။
ကြ်န္ေတာ္ ေဆးပညာ စာေလးေတြက ေဆးခန္းမွာ လာကူေနၾကတဲ့ (ေဗာ္လန္တီယာ) ေတြအတြက္ စာသင္ေပးဘို႔၊ အဖတ္ခိုင္းဘို႔ မွန္းျပီး ေရးျဖစ္သြားတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေတာ္မ်ားမ်ားက ခပ္ေပါ့ေပါ့၊ ခပ္လြယ္လြယ္ေတြသာ ျဖစ္ေနတယ္။
Dr. တင္ေဆြ
၂၈-၃-၂၀၁၀
Sunday, March 14, 2010
ေန နွင့္ အိပ္စက္သူမ်ား
Sleeping sickness လို႔ေခၚတဲ့ African Trypanosomiasis ေရာဂါဟာ ကမာၻတစ္၀ွမ္းမွာ ျဖစ္ပြားေနတဲ့ေရာဂါမဟုတ္ေပမယ့္ sub-saharn Africa နိုင္ငံေပါင္း ၃၆ နိုင္ငံမွ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာကို ေျခာက္လွန္႔ေနတဲ့ေရာဂါတမ်ဳိးျဖစ္ပါတယ္။ လက္ရွိခန္႔မွန္းေျခအရ လူေပါင္း ၅ ေသာင္းမွ ၇ ေသာင္းခန္႔အထိ ေ၀ဒနာခံစားေနရတယ္လို႔ ဆုိပါတယ္။ အာဖရိကနိုင္ငံအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ခုခံအားက်ဆင္းမႈေရာဂါျဖင့္ ေသဆံုးမႈဟာ အျမင့္ဆံုးျဖစ္ေနေပမယ့္ African Trypanosomiasis ဟာလည္း ဒုတိယ ဒါမွမဟုတ္ ေသဆံုးမႈအျမင့္ဆံုးထဲကတစ္ခုအျဖစ္ ပညာရွင္မ်ား ခံယူထားခဲ့တဲ့ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
Trypanosomiasis ကို African Trypanosomiasis နွင့္ American Trypanosomiasis ဆိုျပီး ဒီေရာဂါဟာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးတဲ့ ေက်းလက္ေဒသမ်ားမွာ အျဖစ္မ်ားျပီး Trypnosoma brucei လို႔ေခၚတဲ့ ကပ္ပါးေကာင္ parasite ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီေဒသေတြမွာက်က္စားေလ႔ရွိတ့ဲ Tsetse flies လိုေခၚတဲ့ အေကာင္ကိုက္ျခင္းအားျဖင့္ African Trypanosomiasis သို႔မဟုတ္ sleeping sickness ေရာဂါကိုခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Trypnosoma brucei ကို အေနာက္နဲ႔ အလယ္ပိုင္း အာဖရိကမွာ ေတြ႕ရတတ္တဲ့ Trypnosoma brucei gambiense နဲ႔ အေရွ႕အာဖရိက နိုင္ငံေတြ မွာေတြ႕ရတတ္တဲ့ Trypnosoma brucei rhodesiense ဆိုျပီး ၂မ်ဳိးခဲြျခား နိုင္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အဲဒီ နွစ္မ်ဳိးကို ေယဘူယ်အားျဖင့္ ခဲြျခားလို႔ မရနိုင္ပါဘူး။
Trypnosoma brucei gambiense ဟာ ေလ့လာေတြ႕ရွိတဲ့ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းရဲ့ ၉၀% ခန္႔ရွိျပီး နာတာရွည္ေရာဂါအျဖစ္ ရွိတတ္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာရွင္ဟာ ပိုး၀င္ေရာက္ျပီး လေပါင္းမ်ားစြာမွ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာအထိ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို မခံစားရတတ္ပါဘူး။ ေရာဂါ ကၽြမ္းေနနွင့္ျပီးျဖစ္တဲ့ ဦးေဏွာက္အာရံုေၾကာစနစ္ကို ပိုး၀င္ေရာက္တဲ့အခါက်မွ သာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို စတင္ခံစားရတာကို ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။
Trypnosoma brucei rhodesiense ကေတာ့ ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းရဲ့ ၁၀ ရာခိုင္းႏႈန္းခန္႔သာ ရွိျပီး လတ္တေလာ ျဖစ္ပြားတဲ့ေရာဂါအျဖစ္ ေတြ႕ရတတ္ပါတယ္။ ေ၀ဒနာရွင္ဟာ ေရာဂါလကၡာမ်ားကို ပိုး၀င္ျပီး ရက္ပိုင္းလပို္င္းမွာ ခံစားရတတ္ျပီး အာရံုေၾကာစနစ္ကို လွ်င္ျမန္စြာ ထိခိုက္ေစနိုင္ျပီး ေသေစနိုင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။
ျဖစ္ပြားမႈနွင့္ ျဖစ္ပြားသည့္နိုင္ငံမ်ားကေတာ့ ပံုမွာ ျပထားတဲ့အတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာမ်ား
ပထမအဆင့္
၁။ Tseses flies ကိုက္လုိက္တဲ့ေနရာမွာ နာက်င္ျခင္း ၊
၂။ အေကာင္၀င္သြားတဲ့ ေနရာမွာ နီရဲေနျခင္း ၊အနာျဖစ္ျခင္း ျဖစ္တတ္ပါတယ္။
ဒုတိယအဆင့္ (ေသြးတြင္းပ်႕ံနွံ႕ေသာအဆင့္)
ဒီအဆင့္မွာေတာ့ Protozoa ေတြဟာ ေသြးထဲကိုေရာက္သြားျပီျဖစ္တာမို႔ ဖ်ားနာျခင္း၊ အျပင္းအထန္ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ အသားစိုင္မ်ား နာက်င္ျခင္း၊ အဆစ္အျမစ္ကိုက္ျခင္း စတဲ့ အျခားေရာဂါေတြမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိတဲ့ လကၡဏာေတြကို ခံစားရမွာျဖစ္ပါတယ္။
၂။ ျပန္ရည္က်ိတ္ေတြ ၾကီးလာတာကိုလည္းေတြ႕ရတတ္ျပီး Trypnosoma ေၾကာင့္ ျပန္ရည္က်ိတ္ၾကီးျခင္းကို Winterbottom’s sign လို႔ ေခၚေလ့ရွိပါတယ္။
၃။ ယားယံျခင္း၊ အေရျပားေပၚတြင္ အကြက္မ်ား အစက္အေပ်ာက္မ်ား ထြက္ျခင္း တို႔ကိုလည္းေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တတိယအဆင့္ (ဦးေဏွာက္နွင့္ အာရံဳေၾကာစနစ္ကို ထိခုိက္ေသာ အဆင့္)
တတိယအဆင့္မွာေတာ့ ဦးေဏွာက္ အေျမွးပါးေယာင္ျခင္း အဆင့္ျဖစ္တာမို႔ ယင္းရဲ့လကၡဏာမ်ားျဖစ္တဲ့
၁။ ေခါင္းကိုက္ျခင္း
၂။ ေန႔အခ်ိန္တြင္ အလြန္အမင္း အိပ္ငိုက္ခါ ညအခ်ိန္တြင္ အိပ္မေပ်ာ္တတ္ျခင္း။
၃။ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ လကၡဏာမ်ားျဖစ္တဲ့
၃.၁။ မူမမွန္ေတာ့ျခင္း၊
၃.၂ ။ စိတ္တိုလြယ္ျခင္း သို႔မဟုတ္စိတ္ဆတ္ျခင္း
၃.၃။ အာရံုစူးစိုက္၍ မရျခင္း
၄။ ဗလံုးဗေထြး စကားေျပာျခင္း ၊ စကားေျပာရာတြင္ အခက္အခဲရွိျခင္း
၅။ လမ္းေလွ်ာက္ရာတြင္ အခက္အခဲရွိလာျခင္း
၆။ တက္ျခင္း
၇။ သတိေကာင္းေကာင္းမရေတာ့ျခင္း၊ သတိလစ္ျခင္းမွ coma အထိခံစား ရတာကို ေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေရာဂါရွာေဖြ စစ္ေဆးျခင္း
ေရာဂါျဖစ္ပြားနိုင္တဲ့ ေနရာ၊ ခရီးသြားရာဇ၀င္ ေပၚမူတည္ျပီး ကၽြမ္းက်င္တဲ့ က်န္းမာေရး၀န္ထမ္းမွ ေ၀ဒနာရွင္အား ေသခ်ာ စမ္းသပ္စစ္ေဆးျခင္းက အေရးၾကီးတဲ့ အခန္းက႑မွာ ပါ၀င္ပါတယ္။
Microscopy
အေကာင္ကိုက္ခံရေသာေနရာ၊ ျပန္ရည္က်ိတ္မွ စုတ္ယူထားေသာ အရည္၊ ေသြး၊ ရိုးတြင္းခ်ဥ္ဆီ သို႔မဟုတ္ ခါးဆစ္ရိုးမွ စုပ္ယူရရွိေသာအရည္ မ်ားကို အဏုၾကည့္မွန္ေျပာင္း (microscopy) တြင္္ တိုက္ရိုက္ၾကည့္ျခင္းျဖင့္ေသာ္လည္းေကာင္း ၊ Giemsa ဟုေခၚေသာ ဆိုးေဆးသံုး၍ ေသာ္လည္းေကာင္း သိရွိနိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမွာ အရြယ္အစားအားျဖင့္ အနံ၁၄ မွ ၃၃ မိုက္ခရိုမီတာ နဲ႔ အလ်ား ၁.၅ မွ ၃.၅ မိုက္ခရိုမီတာ ရွိတဲ့ Tryptosoma parasite မ်ားကိုေတြ႕ရမွာ ျဖစ္ေပမယ့္ Trypnosoma brucei gambiense နဲ႔ Trypnosoma brucei rhodesiense စတဲ့ tryptosoma ရဲ့ မ်ဳိးစိတ္မ်ားကိုေတာ့ ခဲြျခားလို႔ရမွာ မဟုတ္ပါဘူး။
Antibody Detection
CATT လို႔ေခၚတဲ့ Card Agglutination Tryptosomiasis Test ကို Trypnosoma brucei gambiense ျဖစ္ပြားမႈႏႈန္းကို စစ္ေၾကာျခင္းမွာ သံုးစဲြနိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္
Cerebro Spinal fluid (ခါးဆစ္ရိုးမွ စုပ္ယူရရွိမည့္ အရည္) မွေတြ႕ရွိခ်က္မ်ား
ဒါကိုေတာ့ African Trypanosomiasis ကို ေရာဂါအတိအက်သိနိုင္ဖို႔အတြက္နဲ႔ သူရဲ့အဆင့္ေတြ ခဲြျခားဖို႔အတြက္ သံုးေလ့ရွိပါတယ္။ ဥပမာအားျဖင့္ တစ္မိုက္ခရိုလီတာမွာ ေသြးျဖဴဥ ၅ လံုးထက္မ်ားေနရင္ ေရာဂါအဆင့္သံုးကို စဥ္းစားပါမယ္။ ဒုတိယအဆင့္မွာေတာ့ ေသြးျဖဴဥဟာ ပံုမွန္ကေန ၁၀၀ က ေန ၃၀၀ ထိရွိေနနိုင္ပါတယ္။
ေသြးျဖဴဥေတြကိုအမ်ားအျပားကိုလည္း ပံုစံအမ်ဳိးမ်ဳိးနဲ႔ေတြ႕ရမွာျဖစ္ျပီး။ မ်ားေသာအားျဖင့္ ဘီအမ်ဳိးအစား ေသြးျဖဴဥ (B cells) ေတြကိုေတြ႕ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီအရည္မွာ Trypanosomes ( Tryptosoma ဘ၀ျဖစ္စဥ္ထဲမွ အဆင့္တခု) ကို ေတြ႕ရမယ္ဆိုေတာ့ အျခားဘယ္လို လကၡဏာမွ မေတြ႕ပဲ ေနပါေစ ေရာဂါအဆင့္သံုးကို စဥ္းစားမွာျဖစ္ပါတယ္။
ကုသနည္း
Sleeping sickness ကို ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ေရာဂါအဆင့္ေပၚမူတည္ျပီး ကုသမွာျဖစ္ပါတယ္။ အဆင့္ သတ္မွတ္ရာတြင္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ ပထမအဆင့္ကို ေသြးတြင္းသို႔ Protozoa ေရာက္သည့္အဆင့္ဟု သတ္မွတ္ျပီး အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာမ်ားတြင္ Tsese Fly ကိုက္ျပီးစတင္ျဖစ္ေပၚေသာ အဆင့္ (စာေရးသူအခု ခဲြျခားထားသကဲ့သို႔) ဟူ၍ခဲြျခားေလ့ရွိတာကို ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ယခုစာမူတြင္ ေဖာ္ျပထားေသာ အဆင့္တစ္တြင္ ဂရုတစိုက္ ၾကည့္ရႈေစာင့္ေရွာက္မႈဟာ အေရးၾကီးေသာ အခန္းက႑မွပါ၀င္ျပီး Tryptosomiasis ကုသမႈတြင္ သံုးစဲြေသာ ေဆးမ်ားကို ေပးေလ့မရွိေသးပါဘူး။
ဒုတိယအဆင့္
အာဖရိက အေနာက္နိုင္ငံမ်ားတြင္ ျဖစ္ေလ့ရွိေသာ Tryptosomiasis ဒုတိယအဆင့္ ကုသနည္း
ဒီေရာဂါမ်ားတြင္ေတာ့ Pentamidine လို႔ေခၚတဲ့ ၁၉၄၁ ခုနွစ္မွာ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ေဆးတစ္မ်ဳိးကို Trypnosoma brucei gambiense ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ sleeping sickness မွာသံုးစဲြေလ့ရွိပါတယ္။ 10mg/kg /day ပမာဏျဖင့္ ၁၀ ရက္သံုးစဲြမွာျဖစ္ပါတယ္။
အခ်ဳိ႕ေသာ ေနရာမ်ားမွာ Eflonithine ဆိုတဲ့ေဆးကို 40mg/kg/day ပမဏအားျဖင့္ တေန႔လွ်င္ ေလးၾကိမ္ခဲြခါ အေၾကာေဆးအျဖစ္ ၁၄ ရက္တာ ေပးေလ့ရွိပါတယ္။
Trypnosoma brucei. rhodesiense ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ sleeping sickness ကိုေတာ့ ၁၉၂၁ ခုနွစ္မွာ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ ေဆးတစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ Suramin ၁ဂရမ္ ကို ၁ရက္၊ ၃ ရက္၊ ၇ ရက္၊ ၁၄ ရက္နဲ႔ ၂၁ ရက္ေျမာက္ေန႔မ်ားမွာ ေသြးျပန္ေၾကာအတြင္းသို႔ ထိုးသြင္းျခင္းျဖင့္ ကုသနိုင္ပါတယ္။ ပထမဆံုး ေဆးအၾကိမ္ကိုေတာ့ ေဆးတည့္မတည့္ စမ္းသပ္ျပီးမွ ေပးရမွာျဖစ္ပါတယ္။ Suramin ဟာ ယားယံျခင္းနဲ႔ ဆီးလမ္းေၾကာင္းမွာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို ျဖစ္ေစနိုင္တာမို႔ သတိထားျပီး သံုးသင့္ပါတယ္။
တတိိယအဆင့္
ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ေ၀ဒနာရွင္ဟာ အာရံုေၾကာဆိုင္ရာ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားကို ခံစားေနရမွာျဖစ္ပါတယ္။
တတိယအဆင့္အတြက္ေတာ့ ၁၉၄၁ ခုႏွစ္မွာ စတင္ေတြ႕ရွိခဲ့တဲ့ Melasoprol 2-3.6 mg/kg/day ကို အေၾကာတြင္းသို႔ ေပးသြင္းျခင္းကို သံုးရက္ၾကာေပးမွာျဖစ္ပါတယ္။ တပတ္ၾကာတ့ဲအခါ 3.6mg/kg/day ေဆးပမာဏကို ၃ ရက္ၾကာေပးမွာျဖစ္ျပီး ေနာက္ထပ္ ၁၀မွ ၂၁ ရက္ၾကာတဲ့အခါမွ ထပ္မံေပးမွာျဖစ္မွာျဖစ္ပါတယ္။ Melarsoprol ဟာ တခါတရံမွာ ဦးေဏွာက္ပိုင္းဆိုင္ရာ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးမ်ားကို ျဖစ္ေစျပန္ပါတယ္။ ယခုအခါ အလယ္ပိုင္းအာဖရိကနုိင္ငံေတြမွာ နဲ႔အခ်ဳိ႕ေသာေနရာေတြမွာ Malarsoprol ကိုယဥ္ပါးေနတ့ဲ Tryptosoma မ်ားကို တစစပိုမိုုေတြ႕ရွိလာတာကိုေတြ႕ရပါတယ္။
Eflonithine ဆိုတဲ့ေဆးကို 40mg/kg/day ပမဏအားျဖင့္ တေန႔လွ်င္ ေလးၾကိမ္ခဲြခါ အေၾကာေဆးအျဖစ္ ၁၄ ရက္တာေပးေလ့ရွိပါတယ္။ Elorinithine ဟာ Melarsoprol ထက္စာရင္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ဳိးနည္းေပမယ့္ ယင္းေဆးဟာ Tryptosoma gambiense တမ်ဳိးတည္းအတြက္သာ ထိေရာက္မႈရွိပါတယ္။ ၁၉၉၀မွာ စတင္ စာရင္းသြင္းခဲ့တဲ့ Eflonithine ကို Melarsoprol ရဲ့အျခားအစားထိုး ေဆးအျဖစ္နဲ႔သံုးစဲြ နိုင္ေပမယ့္ အခက္အခဲရွိဆဲလို႔ဆိုပါတယ္။
ကမာၻ႕က်န္းမာေရးအဖဲြ႕အစည္းၾကီးမွ အာဖရိကတိုက္မွ ေရာဂါတစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ African Trypanosomiasis သို႔မဟုတ္ sleeping sickness ကို ကုသနိုင္တဲ့ ကုထံုးသစ္ကို စတင္သံုးစဲြေနျပီဆိုတ့ဲအေၾကာင္းကို က်မမြန္းသက္ပန္ ဘာသာျပန္သတင္းတို ေရးသားထားတာမို႔ ဒီေနရာမွာ ဖတ္ရႈနိုင္ပါတယ္။
ကာကြယ္ျခင္းဟာ ကုသျခင္းထက္ ထိေရာက္ပါတယ္။
African Tryptosomiasis ဟာ ေရာဂါပိုး၀င္ေရာက္ ေနေပမယ့္လည္း ေရာဂါကၽြမ္းမွသာ ေ၀ဒနာ လကၡဏာမ်ားကို ျပသတတ္ကာ အသက္ဆံုးရံႈးသည္အထိ ဆိုးရြားနိုင္တဲ့ေရာဂါျဖစ္တာမို႔ ေရာဂါမျဖစ္မွီၾကိဳတင္ကာကြယ္ျခင္း၊ စစ္ေဆးျခင္း မ်ားျပဳသင့္ပါတယ္။ Tsetse flies ကိုက္ျခင္းမွ ထိုေရာဂါပိုး ၀င္ေရာက္တယ္လို႔ သိရေပမယ့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ေဒသမ်ားမွာ Tsetse flies မ်ားရွိေပမယ့္လည္း African Trypanosomiasis ျဖစ္ပြားမႈမရွိျခင္းကိုေတာ့ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားအေနျဖင့္ ေျဖရွင္းခ်က္ မေတြ႕နိုင္ေသးပါဘူး။ သို႔ေပမယ့္လည္း ေရာဂါျဖစ္ပြားနိုင္တဲ့ ေနရာမ်ားမွာ ေနထိုင္သူမ်ား၊ နယ္လွည့္ခရီးသြား လာသူမ်ားအေနျဖင့္လည္း ထိုေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္တဲ့ ယင္ေကာင္တစ္မ်ဳိးျဖစ္တဲ့ Tsetse flies အကိုက္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ဖို႔ ကလည္းအေရးၾကီးတဲ့အခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
မူရင္းနွင့္ မွီျငမ္း
1. WHO. WHO rolls out new combination treatment for sleeping sickness. Geneva: WHO; 2009 [cited 2009 09 November ]; Available from: http://www.who.int/neglected_diseases/disease_management/new_sleeping_sickness_treatment/en/index.html.
2. University Mahidol. African Tryptosomiasis. In: Tropical Medicine MU, editor. Thailand,2008-2009.
3. WHO. African trypanosomiasis (sleeping sickness). 2006; Available from: http://www.who.int/mediacentre/factsheets/fs259/en/.
Wednesday, March 10, 2010
ခံတြင္းအနံ႕နံျခင္း ႏွင့္ ေျဖရွင္းနည္းမ်ား
ခံတြင္း အနံ႕ နံျခင္းကို ေဆးပညာအရ halitosis လို႕ ေခၚပါတယ္။ English လိုေတာ့ လြယ္လြယ္ကူကူ bad breath ေပါ့။ Halitosis ဟာ လူေတြမွာ ေတြ႕ရမ်ားတဲ့ အေျခအေနတစ္ခုျဖစ္ျပီး အဓိက ျဖစ္ေစတဲ့ အေၾကာင္းအရာကေတာ့ ပါးစပ္ထဲမွာ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြနဲ႕ ဘက္တီးရီးယားပိုးေတြ ခိုေအာင္းေနလို႕ ျဖစ္ပါတယ္။
မ်ားေသာအားျဖင့္ ပါးစပ္နံတဲ့သူေတြဟာ သူတို႕ ပါးစပ္နံတာကို သတိမထားမိၾကပါဘူး။ အျခားသူေတြက သတိထားမိေပမယ့္ အားနာလို႕ ျဖစ္ေစ ရွက္လို႕ ျဖစ္ေစ ဘာမွ မေျပာဘဲ ေအာင့္အင္း သည္းခံျပီး ေနေလ့ရိွတတ္ၾကတယ္။ အရမ္း ရင္းႏီွးတဲ့ သူငယ္ခ်င္းက ျဖစ္ေစ မိသားစု၀င္တစ္ေယာက္ေယာက္က ျဖစ္ေစ ေျပာေသာေၾကာင့္သာ သူတို႕ သတိထားမိတတ္ၾကပါတယ္။
ပညာရွင္ေတြရဲ႕ အဆိုအရေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ အားလံုးနည္းပါးဟာ ဘ၀ရဲ႕ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မွာေတာ့ ပါးစပ္နံတာ ျဖစ္ခဲ့ဖူးပါလိမ့္မယ္တဲ့။ တခါတေလက်ေတာ့လည္း ပင္ကိုက ပါးစပ္မနံေပးမယ့္ အနံ႕ျပင္းတဲ့ အစာေတြ ဥပမာ။ ။ ၾကက္သြန္ျဖဴကဲ့သုိ႕ ေသာ အစာေတြကို စားမိျပီး အနံ႕ထြက္တာမ်ိဳးလည္း ရိွတတ္ပါတယ္။ နံတယ္မနံဘူးဆိုတာက ဓေလ့ထံုးစံနဲ႕လည္း ဆိုင္ေသးတယ္။ တခ်ိဳ႕က်ေတာ့ ေဆးလိပ္ေသာက္လို႕ အနံ႕နံတာမ်ိဳး။ သူတို႕အခ်င္းခ်င္းေတာ့ မနံဘူးေပါ့။ ေဘးက ေဆးလိပ္မေသာက္တဲ့သူကသာ အနံ႕မခံႏိုင္တာ။ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းဟာ ခံတြင္းနံ႕ နံျခင္းရဲ႕ တရားခံတစ္ေယာက္လည္း ျဖစ္ပါတယ္။ သူ႕ေၾကာင့္ ခံတြင္းေျခာက္ျခင္း၊ သြားဖံုးေ၇ာင္ျခင္း တို႕ကို ျဖစ္ေစႏိုင္ေသာေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္။
ခံတြင္း က်န္းမာေရးနဲ႕ သန္႕ရွင္းေရးကို ဂရုစိုက္ျခငး္က ပါးစပ္နံ႕ျခင္းအတြက္ အေကာင္းဆံုး ကာကြယ္နည္းတစ္လက္ ျဖစ္ပါတယ္။ ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးကို ေသခ်ာလုပ္ေဆာင္ရင္ အနံ႕နံသူအမ်ားစုဟာ အဆိုပါ အေျခအေနမွ သက္သာသြားတာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အဲဒီလို လုပ္တာေတာင္မွ မသက္သာဘူးဆိုရင္ ခံတြင္း အတြင္းမွ ျဖစ္ေစ ခႏၶာကိုယ္ အတြင္းမွ ျဖစ္ေစ ေရာဂါ တစ္ခုခုရိွေနတတ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေအာက္မွာ ေဖာ္ျပထားတဲ့ နည္းလမ္းေတြနဲ႕ လုပ္ေဆာင္လို႕မွ အဆင္မေျပပါက တတ္ကၽြမ္းသည့္ ဆရာ၀န္တို႕ႏွင့္ ျပသေစလိုပါတယ္။
ခံတြင္း အနံ႕ဆိုးျခင္းဟာ ဘာ့ေၾကာင့္ ျဖစ္ရတာလဲ။
ခံတြင္းအနံ႕ဆိုးေအာင္ ျဖစ္ေစတဲ့အေၾကာင္းအရာေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္း ျဖစ္ပါတယ္။
ခံတြင္း သန္႕ရွင္းမွဳအားနည္းျခင္း
သြားပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေျပာဆိုခ်က္အရ ခံတြင္း အနံ႕ထြက္သူေတြရဲ႕ ၉၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းေလာက္က ခံတြင္း သန္႕ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္းေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္တဲ့။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ စားလိုက္တဲ့အစာေတြကို ပါးစပ္ထဲမွာရိွတဲ့ ဘက္တီးရီးယားေတြက ေခ်ဖ်က္ႏိုင္ပါတယ္။ သို႕ေသာ္ ဘယ္သူမွ အစာတစ္လုပ္ကို ပါးစပ္ထဲမွာ စကၠန္႕ပိုင္းထက္ ပိုျပီး ငံုမထားတဲ့အတြက္ မသိသာပါဘူး။ ပါးစပ္ထဲမွာ စားၾကြင္းစားက်န္ေတြ က်န္ခဲ့ရင္ေတာ့ ဘက္တီးရီးယားေတြအတြက္ ရိကၡာတစ္လက္ျဖစ္လာပါေတာ့တယ္။ အစာကို ေခ်လိုက္ရင္ hydrogen sulphide ဆိုတဲ့ ဓာတ္ေငြ႕တစ္မ်ိဳးကို ထုတ္လႊတ္ပါတယ္။ သူကမွ အနံ႕ နံေစတာပါ။ ၎ဓာတ္ေငြ႕ကို ၾကက္ဥပုပ္ေတြမွာလည္း ေတြ႕ရတတ္ျပီး ပုပ္အက္အက္အနံ႕ကို ျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ဘက္တီးရီးယားေတြဟာ အစာေဟာင္းေတြနဲ႕ ပူးေပါင္းျပီး သြားေတြနဲ႕ သြားဖံုးေပၚမွာ သြားေခ်းလို႕ ေခၚတဲ့ အျဖဴေရာင္ (သို႕) အေရာင္မရိွတဲ့ အဖတ္ကေလးေတြကို ျဖစ္ေစပါတယ္။ ပမဏနည္းပါးရင္ အေရာင္မဲ့တတ္ျပီး မ်ားျပားလာပါက အျဖဴေ၇ာင္ အဖတ္ေတြအျဖစ္ ေတြ႕ျမင္ရတတ္ပါတယ္။ သြားကို ႏံွေအာင္ မတိုက္ပါက ၎အဖတ္မ်ားသြားၾကားႏွင့္ ပါးေစာင္တို႕တြင္ တင္က်န္ေနတတ္ပါတယ္။ အဆိုပါ သြားေခ်းမ်ားသည္ သြားဖံုးေ၇ာင္ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစျပီး အနံ႕ဆိုးမ်ားကို ထုတ္လႊတ္ႏိုင္ပါတယ္။
သြားဖံုးေရာင္ျခင္း (http://news.sky.com/sky-news/content/StaticFile/gif/2008/Apr/Week2/1668667.gif)
သြားတုသန္႕ရွင္းမွဳ အားနည္းျခင္း
သြားအတု အံပံုအတု အသံုးျပဳသူမ်ားသည္ ၎တို႕ကို ပံုမွန္သန္႕ရွင္းေအာင္ ေဆးေၾကာျခင္း မရိွပါက ဘက္တီးရီးယားမ်ား ေပါက္ပြားျပီး အနံ႕ဆိုးမ်ား ထြက္ႏိုင္ပါသည္။
ref: http://www.indecisionforever.com/files/2009/05/dentures_photo3.jpg
ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္း
ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ပါးစပ္ေတြကို တံေတြးလို႕ေခၚတဲ့ saliva က အျမဲတမ္း စိုစြပ္ျပီး သန္႕ရွင္းေနေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးေနပါတယ္။ အကယ္၍ အေၾကာင္းေၾကာင္းေၾကာင့္ ပါးစပ္ေျခာက္ေနပါက အေရျပားမ်က္ႏွာျပင္ရိွ အညစ္အေၾကးမ်ားႏွင့္ dead cell မ်ားကို မဖယ္ရွားႏိုင္ေတာ့ေပ။ ထိုအခါ ပါးစပ္နံတတ္ပါသည္။ ေရေသာက္နည္းျခင္းကလည္း ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းကို အားေပးပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ယခုလို ပူအိုက္သည့္ ရာသီဥတုတြင္ ေရခဏခဏ ေသာက္ေပးျခင္းျဖင့္ ပါးစပ္အတြင္း စိုစြပ္မွဳကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ပါသည္။
ref: http://www.cartoonstock.com/newscartoons/cartoonists/mbc/lowres/mbcn994l.jpg
အစားအေသာက္ေၾကာင့္ ပါးစပ္နံျခင္း
ၾကက္သြန္ျဖဴ၊ ၾကက္သြန္နီ ႏွင့္ အခ်ိဳ႕ေသာ မဆလာမွဳန္႕မ်ားသည္ စားလိုက္ပါက ပါးစပ္နံ ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစပါသည္။ အရက္ႏွင့္ ေကာ္ဖီသည္လည္း အနံ႕ဆိုးေစတတ္ပါသည္။ ပါးစပ္အတြင္းရိွ ဘက္တီးရီးယားမ်ားသည္ အသီးအရြက္ထက္ အသားကို ေခ်ဖ်က္ပါက အနံ႕ဆုိးေသာ ဓာတ္ေငြ႕မ်ားကို ပိုထုတ္ေပးေလ့ရိွသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ သြားၾကားတြင္ အသားစမ်ား က်န္ခဲ့ျခင္းသည္ အရြက္စမ်ားက်န္ခဲ့ျခင္းထက္ အနံ႕ဆိုးျခင္းကို ပိုမို ျဖစ္ေပၚေစႏိုင္ပါသည္။
ေဆးမ်ား
အခ်ိဳ႕ေသာ ၾကာရွည္စဲြေသာက္ရသည့္ ေဆးမ်ားသည္ ခံတြင္း ေျခာက္ျခင္း ႏွင့္ တံေတြးအထြက္နည္းျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။ ထိုအခါမ်ိဳးတြင္လည္း ပါးစပ္နံႏိုင္ပါသည္။
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္း
ေဆးလိပ္အေငြ႕သက္သက္ေၾကာင့္ ေတာ့ ပါးစပ္မနံတတ္ပါ။ သို႕ေသာ္ ေဆးလိပ္သည္ ပါးစပ္ေျခာက္ျခင္းကို အားေပးသလို သြားႏွင့္ ခံတြင္း က်န္းမာေရးကိုလည္း အားနည္းေစပါသည္။ ထို႕ေၾကာင့္ တိုက္ရိုက္မဟုတ္ေသာ္လည္း သြယ္၀ိုက္ေသာနည္းအားျဖင့္ ပါးစပ္နံျခင္းကို ျဖစ္ေစႏိုင္ပါသည္။
ခံတြင္း အနံ႕နံႏိုင္ေသာေရာဂါႏွင့္ က်န္းမာေရးအေျခအေနမ်ား
- အာသီးေရာင္ျခင္း
- ဆီးခ်ိဳ (uncontrolled)
- အဆုပ္ပြ ေရာဂါ၊ ေလျပြန္ေရာင္ေရာဂါႏွင့္ နာတာရွည္အဆုပ္ေရာဂါမ်ား
- ထိပ္ခပ္နာ
- အစာအိမ္ေရာင္ျခင္း
- အမွ်င္ဓာတ္ႏွင့္ ကဆီဓာတ္အစားနည္းျပီး အသား အစားမ်ားျခင္း
- နာတာရွည္ အသည္းေရာဂါသည္မ်ား
- နာတာရွည္ ေက်ာက္ကပ္ေရာဂါသည္မ်ား
- အခ်ိဳ႕ေသာကင္ဆာမ်ား ဥပမာ။ ။ လွ်ာကင္ဆာ၊ လည္ေခ်ာင္းကင္ဆာ ႏွင့္ အစာေရမ်ိဳကင္ဆာ
ခံတြင္း သန္႕ရွင္းေရးႏွင့္ က်န္းမာေ၇း
ပါးစပ္နံတယ္ဆိုတာ ေဆးခန္းသြားျပီး ကုသလို႕ရတဲ့ အေျခအေနမ်ိဳး မဟုတ္ပါ။ ေဆးဆိုင္မွ ေဆး၀ယ္ေသာက္လို႕လည္း ေပ်ာက္မည္မဟုတ္။ ေဆးဆိုင္မ်ားတြင္လည္း ခံတြင္းအနံ႕ေပ်ာက္ေဆးဆိုျပီး ေၾကာ္ျငာထားေသာ ငံုေဆး ၊ ပလုပ္က်င္းေဆးႏွင့္ ေသာက္ေဆးမ်ားကို ေတြ႕ဖူးပါလိမ့္မယ္။ အဆိုပါေဆးမ်ားသည္ ခံတြင္းအနံ႕ကို ယာယီသာ ေကာင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ေပးႏိုင္မည္ျဖစ္သည္။ အကယ္၍ သင့္အေနျဖင့္ ပံုမွန္သြားတုိက္မည္ သြားၾကားထုိးမည္ဆိုပါက ခံတြင္းအနံ႕ထြက္ဖို႕ သိပ္မျဖစ္ႏိုင္ေတာ့ေပ။
သြားတိုက္ရာတြင္ တစ္ေန႕ကို အနည္းဆံုး ၂ၾကိမ္တိုက္ဖို႕လိုသည္။ သြားတိုက္ေဆးသည္ ျပည္တြင္းျပည္ပမွ ထုတ္လုပ္သည့္ ခ်ိဳရဲရဲ သြားတိုက္ေဆးမ်ား မဟုတ္ဘဲ floride ပါ၀င္သည့္ အရသာမရိွသည့္ သြားတိုက္ေဆးမ်ားသာ အေကာင္းဆံုးျဖစ္ပါသည္။ သြားတိုက္တံတြင္ ေပ်ာ့ေပ်ာင္းသည့္ အေမႊးေလးမ်ားပါ၀င္ရမည္ျဖစ္ျပီး အတိုအရွည္မတူညီပါက ပိုေကာင္းသည္ဟု ဆိုၾကသည္။ သြားတိုက္တံတစ္ေခ်ာင္းကို တုိက္လာလိုက္တာ လူမွန္းသိကတည္းကေန ဘဲြ႕ရသည္အထိ ဆိုတာမ်ိဳးလည္း ေရွာင္ၾကဥ္ရမည္။ ၃ လတန္သည္ ၄ လတန္သည္တြင္ တစ္ၾကိမ္မွ် သြားတိုက္တံအသစ္တစ္ေခ်ာင္း ျဖင့္ လဲလွယ္ေပးရမည္ ျဖစ္သည္။ သြားတစ္ခါတိုက္ပါက အနည္းဆံုး ၂ မိနစ္ခန္႕ၾကာရမည္ ျဖစ္သည္။ သြားတိုက္ျပီးပါက သြားပြတ္တံျဖင့္ ျဖစ္ေစ၊ လွ်ာပြတ္တံျဖင့္ ျဖစ္ေစ လွ်ာကို ရြရြကေလး ပြတ္၍ သန္႕ရွင္းေရး လုပ္ေပးရပါမည္။ စနစ္တက်သြားတိုက္နည္း ႏွင့္ သြားၾကားထိုးနည္းကို ေအာက္ပါပံုမ်ားမွတဆင့္ ၾကည့္ရွဳႏိုင္ပါသည္။
ref: http://www.lacamasdental.com/images/brush_teeth.jpg
ref: http://www.lacamasdental.com/images/floss.jpg
အျခားေသာနည္းလမ္းေတြကေတာ့....
အစာစားျပီးတိုင္း ပလုပ္က်င္းပါ။ ထိုအခါ စားၾကြင္းစာက်န္မ်ား သြားမ်ားအတြင္း၌ တင္က်န္ျခင္းကို ကာကြယ္ေပးပါသည္။
အကယ္၍ ပလုပ္က်င္း၍ အဆင္မေျပပါက ပီေက၀ါးပါ။ ပီေကကို ပါးစပ္အတြင္းႏွံ႕ေအာင္ ၀ါးပါက ပါးစပ္အတြင္းမွ တံေတြးမ်ားပါထြက္လာျပီး ခံတြင္း သန္႕ရွင္းျခင္းကို အားေပးပါသည္။
မိမိစားမည့္အစာကို သတိထားပါ။ အေရးၾကီးပုဂၢိဳလ္မ်ားႏွင့္ ေတြ႕ရမည့္အခ်ိန္မ်ိဳးတြင္ ခံတြင္းနံေစေသာ အစားအစာမ်ားကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။
ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္ၾကဥ္ပါ။ သို႕ေသာ္ မေရွာင္ႏိုင္ပါက သြားဆရာ၀န္ႏွင့္ ပံုမွန္ျပသကာ သြားႏွင့္ သြားဖံုးက်န္းမာေရးကို ဂရုစိုက္ပါ။
Reference
http://www.medicalnewstoday.com/articles/166636.php
Written by Christian Nordqvist
ဘာသာျပန္သူ - ဇီ၀က (ေဆး-၂)
Monday, March 8, 2010
မီးသတိျပဳ-၂
မီးသတိျပဳ (၂) အျဖစ္ လွ်ပ္စစ္၀ါယာၾကိဳး အင္ဗာတာ ႏွင့္ မီးအားျမွင့္စက္ေတြအေၾကာင္းေရးပါမယ္။ ဒီအေၾကာင္းအရာေတြက က်န္းမာေရးနဲ႕ မဆိုင္ေပမယ့္ လူတိုင္းသတိထားသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ ျဖစ္တဲ့အတြက္ ေဖာ္ျပေပးျခင္း ျဖစ္ပါတယ္။
Saturday, March 6, 2010
Sleeping with bra
အတူတူ မအိပ္သင့္ဘူးဆိုတဲ့ အေၾကာင္းအရာေတြကို ေရးထားတဲ့ အီးေမးလ္ ဖတ္ဖူးၾကမွာပါ။ မ်က္ကပ္မွန္ ဝတ္ၿပီး မအိပ္သင့္တာေတြ၊ လက္ကိုင္ဖုန္းကို အိပ္ရာအနားမွာ မထားသင့္တာေတြ၊ လက္ပတ္နာရီ၀တ္ၿပီး မအိပ္သင့္ေၾကာင္း၊ သူမ်ား သားမယားနဲ႕ ေဖာက္ျပားဖို႕ မအိပ္သင့္ေၾကာင္းေတြ ပါတဲ့ အီးေမးလ္ေလးေပါ့။ ဘယ္သူေရးမွန္း မသိတဲ့ အဲဒီစာကို ဟိုလူက ပို႕၊ ဒီလူက ပို႕နဲ႕ အြန္လိုင္းကမာၻမွာ ကူးခ်ီသန္းခ်ီ လုပ္ေနတာ ၾကာလွပါၿပီ။ အဲဒီ အီးေမးလ္ထဲမွာပဲ မိန္းခေလးေတြ မိတ္ကပ္လိမ္းၿပီး မအိပ္သင့္ေၾကာင္းနဲ႕ ဘရာစီယာ ဝတ္ၿပီး မအိပ္သင့္ေၾကာင္း ဆိုတာေတြလည္း ပါေသးတယ္။ အေမရိကန္က ပညာရွင္ေတြရဲ႕ ေလ့လာေတြ႕ရိွခ်က္အရ တစ္ရက္မွာ ၁၂ နာရီထက္ ေက်ာ္လြန္ၿပီး ဘရာစီယာ ဝတ္ထားရင္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏုိင္ေခ် ပိုမ်ားတယ္လို႕ အဲဒီအီးေမးလ္ထဲမွာ ေရးထားပါတယ္။
မေန႕ညက တစ္ေယာက္ေသာသူနဲ႕ ဖုန္းေျပာေနရင္း အမွတ္မထင္ အဲဒီကိစၥကို ျငင္းၾကေသးတယ္။ ဘရာ ဝတ္အိပ္ရင္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္မယ္လို႕ ေရးထားတဲ့ အီးေမးလ္ႀကီးကို ဖတ္ထားမိေတာ့ ကၽြန္ေတာ္လည္း သူ႕အတြက္ စိုးရိမ္မိတာေပါ့။ ကင္ဆာဆိုတာက သိတဲ့အတုိင္း လူနာေရာ လူနာရွင္ေရာ သူငယ္ခ်င္းေတြေရာ စိတ္ညစ္ေစဖို႕ အရမ္းေကာင္းတယ္။ ဒီလိုနဲ႕ပဲ ဂ်ီစီဘီေအ တြဲေရးခဲြေရး အျမင္မတူသလိုမ်ိဳး မိန္းခေလးေတြ ဘရာစီယာ ဝတ္ၿပီး အိပ္လို႕ ရမရ အျငင္းပြါးစရာ ကိစၥေလးတစ္ခု ျဖစ္လာတယ္။
အဲဒီေတာ့လည္း အင္တာနက္မွာ ဟိုဟိုဒီဒီ ရွာေဖြ ဖတ္ရွဳရတာေပါ့။ တြဲေရးခြဲေရး လိုမ်ိဳးပါပဲ။ တြဲသင့္တယ္လုိ႕ ေရးတဲ့သူလည္း ေရးပါတယ္။ ခြဲသင့္တယ္လို႕ ႏွိဳးေဆာ္တဲ့သူလည္း ႏွိဳးေဆာ္ပါတယ္။ တြဲခ်င္တြဲ ခြဲခ်င္ခြဲ ဆုိတာေတြလည္း ရိွပါတယ္။ ဖတ္ေနရင္းနဲ႕ လူလည္း ခ်ာခ်ာလည္သြားတယ္။ အဲဒီေတာ့ ဒီကိစၥကို အြန္လိုင္းမွာ အစံုသုပ္ေမာ မအယ္လ္နဲ႕ ေတြ႕လို႕ လွမ္းေမးၾကည္႕ေသးတယ္။ သူလည္း အုိဂ်ီ မဟုတ္ေလေတာ့ တိတိပပ မေျဖတတ္ဘူးတဲ့။
ဖတ္မိသေလာက္ထဲက ေကာင္းႏိုးရာရာေလးေတြကို ပ်ိဳေမတုိ႕အတြက္ မွ်ေဝေပးခ်င္ပါတယ္။ ပ်ိဳေမတို႕အတြက္ ဆုိလို႕ အိုေမေမေတြက စိတ္မေကာက္ၾကပါနဲ႕။ ယူေသာ္ ရ၏... လို႕ သေဘာထားၿပီး ယူလိုသမွ်ကို ယူၾကပါ။ မိန္းခေလးေတြအတြက္ ဦးတည္ေရးထားတဲ့ စာေတြကို ေ၀မွ်တာျဖစ္လို႕ ဦးဦးကိုကိုညီညီ ကာလသားမ်ား မ်က္စိရွက္ရင္ ေက်ာ္ဖတ္သြားၾကပါလုိ႕ ေျပာရင္လည္း မေက်ာ္တဲ့အျပင္ တစ္လံုးခ်င္း တစ္ေၾကာင္းခ်င္းကို အပ္က်မတ္က် ဂရုတစိုက္ ဖတ္ရွဳေနမွာကိုလည္း ျမင္မိပါတယ္။ အလြတ္က်က္မယ့္သူေတာင္ ရိွႏိုင္ပါတယ္ေလ။
မိန္းခေလးေတြ ဘရာဝတ္ခ်င္တဲ့ အေၾကာင္းျပခ်က္က ႏွစ္မ်ိဳးရိွႏိုင္ပါတယ္။ ကေလးဘဝကေန အပ်ိဳဘဝကို ေရာက္လာတဲ့ ရင္ဖိုမွဳနဲ႕အတူ ဘရာကို စ ဝတ္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘရာကို စ ဝတ္ႏိုင္ၿပီဆိုတာက လူႀကီးျဖစ္ၿပီ အရြယ္ေရာက္ၿပီေပါ့။ အဲဒီရင့္က်က္မွဳအတြက္ စိတ္ထဲမွာ မသိမသာေလး လက္မေထာင္ ဂုဏ္ယူၾကပါတယ္။ အဲဒီ ဂုဏ္ယူမွဳကို မရပ္လိုက္ခ်င္တဲ့ ဆႏၵေတြနဲ႕အတူ ဘရာကို အၿမဲတမ္း ဝတ္ခ်င္ေနတတ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က ၿမီးေကာင္ေပါက္စ အပ်ဳိျဖန္းေလးေတြဟာ ရွက္တတ္ၾကပါတယ္။ သူတုိ႕ရဲ႕ ခႏၶာကိုယ္ ဖြဲ႕စည္းပံု ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အေပၚမွာလည္း ရွက္ေသြးျဖာၾကျပန္တယ္။ ခႏၶာကိုယ္ရဲ႕ တခ်ိဳ႕ေသာအပိုင္းေတြမွာ ေျပာင္းလဲလာတဲ့ အရြယ္အစားေတြ ပံုစံေတြကို တျခားလူေတြ သတိထား ျမင္သြားမွာကို စိုးထိတ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ သူတုိ႕ဟာ ဘရာကို တစ္ေန႕မွာ ၂၄ နာရီပတ္လံုး တစ္ပတ္မွာ ခုနစ္ရက္လံုး ဝတ္ဆင္ထားေလ့ ရိွပါတယ္။ မီးပဲေလာင္ေန ေလာင္ေန၊ မုန္တိုင္းပဲ ဝင္ေနဝင္ေန... ဘယ္လို အေျခအေနမ်ိဳးကို ႀကံဳေတြ႕ေနပါေစ။ အဲဒီလို ဘရာ ဝတ္ထားရရင္ သူတုိ႕ရဲ႕ စိတ္ထဲမွာ အရွက္တရားအတြက္ လံုၿခံဳမွဳ ရိွေနပါတယ္။
တခ်ိဳ႕မိန္းခေလးေတြအေနနဲ႕ ဘရာ ဝတ္ၿပီး အိပ္ရာဝင္တာဟာ သူတုိ႕အတြက္ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာ လံုၿခံဳမွဳရၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာ ရိွေစပါတယ္။ ဘရာ ဝတ္ၿပီး အိပ္ရာဝင္တာ မွားတဲ့ကိစၥေတာ့ မဟုတ္ပါဘူးတဲ့ဗ်ာ။ ကုိယ့္အတြက္ သက္ေတာင့္သက္သာရိွတဲ့ ဘရာကို ဝတ္ၿပီး အိပ္တာ ဆုိရင္ေပါ့ေလ။ အသက္ရွဳက်ပ္ေလာက္တဲ့ ဘရာေတြေတာ့ ေန႕ဘက္လည္း မဝတ္သင့္သလို ညမွာလည္း မဝတ္သင့္ပါဘူး။ ရင္သား နာက်င္ေနတ့ဲ အမ်ိဳးသမီးလူနာေတြကိုေတာင္ တခ်ိဳ႕ဆရာ၀န္ေတြက ဘရာ ဝတ္ၿပီး အိပ္ဖို႕ေတာင္ အႀကံေပးပါေသးတယ္။ ညအိပ္တဲ့အခါ ဘယ္လို ဘရာ အရြယ္အစားမ်ိဳး ဝတ္ဆင္သင့္သလဲ ဆုိတာကိုေတာ့ ေျပာင္းလဲေနတတ္တဲ့ ကိုယ့္အရြယ္အစားကို တုိင္းတာၿပီး ဆိုင္မွာ ေသခ်ာ ေရြးခ်ယ္ၾကေပ့ါ။
အြန္လိုင္းေလာကမွာေတာ့ ဘရာဝတ္အိပ္တာနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ေကာင္းက်ိဳး ဆိုးက်ိဳး အမ်ိဳးစံုကို ေရးထားတဲ့ ယံုတမ္းစကားေတြကို ဖတ္ဖူးၾကမွာပါ။ တကယ့္လက္ေတြ႕မွာေတာ့ အဲဒီယံုတမ္းစကားေတြနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး သိပၸံနည္းက် ရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ သက္ေသျပထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြ မရိွေသးပါဘူး။ ဘရာ ဝတ္ၿပီး အိပ္လို႕ မိန္းခေလးေတြရဲ႕ ေရႊရင္ႏွစ္မႊာ ပိုၿပီးလွပတင့္တယ္လာမယ္ ဆိုတာလည္း အာလူးေတြပါပဲ။ ကမာၻႀကီးရဲ႕ ဆြဲငင္အားကို ဆန္႕က်င္ၿပီး ပင့္တင့္ေပးထားတဲ့ ဘရာေၾကာင့္ ရင္သားေတြ ေပ်ာ့အိတြဲက်လာတာကို ကာကြယ္တယ္ ဆိုတာေတြလည္း မဟုတ္ပါဘူး။ ရင္သားေတြ ေပ်ာ့အိတြဲက်လာတာ အသက္အရြယ္ေၾကာင့္နဲ႕ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာေတြနဲ႕ပဲ ပတ္သက္ပါတယ္။ အဲဒီလုိပဲ ဘရာဝတ္ၿပီး အိပ္ရင္ ရင္သားကင္ဆာ ျဖစ္ႏိုင္ေခ် ပိုမ်ားတယ္ ဆုိတာလည္း သက္ေသျပစရာ မရိွေသးပါဘူး။ ဘရာ ဝတ္အိပ္လို႕လည္း မိန္းခေလးေတြရဲ႕ ရင္သား ဖြံ႕ၿဖိဳးႀကီးထြားမွဳကို ရပ္တန္႕ေစတယ္ဆုိတာလည္း မမွန္ျပန္ပါဘူး။
အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ေပါ့ပါးေခ်ာင္ခ်ိတဲ့ ဘရာစီယာမ်ိဳးကို ဝတ္ၿပီး အိပ္ေပါ့။ တခ်ိဳ႕ေသာ ညအိပ္ဝတ္တဲ့ ဝတ္စံုအေပၚပိုင္းမွာလည္း အသင့္ခ်ဳပ္ထားတဲ့ ဘရာေတြ တြဲပါတာမ်ိဳး ရိွပါတယ္။ ဘယ္လိုဟာမ်ိဳးပဲ ျဖစ္ျဖစ္ပါ။ ညအိပ္ဝတ္ဖို႕ ေရြးခ်ယ္တဲ့ ဘရာဟာ က်ပ္ထုပ္ေနတဲ့ ဘရာမ်ိဳး မဟုတ္ရင္ အဆင္ေျပပါၿပီ။ ရင္သားထဲကို ေသြးလည္ပတ္ စီးဆင္းမွဳေနတာ အေႏွာင့္အယွက္ မျဖစ္ရေအာင္ေပါ့။ မိန္းခေလးေတြ ဘရာကို ဝတ္ၿပီး အိပ္ရာဝင္တဲ့ ကိစၥမွာ က်န္းမာေရးနဲ႕ ပတ္သက္ၿပီး ထိခိုက္ေစႏုိင္တာက တစ္ခုပဲ ရိွပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ ဝတ္ထားတဲ့ ဘရာက သက္ေတာင့္သက္သာ မရိွလို႕ ညဘက္ အိပ္မရတာမ်ိဳး ျဖစ္ေစတာပါပဲ။
ကဲ... အခုက စၿပီး ကၽြန္ေတာ္ နားလည္လိုက္ပါၿပီ။ ဘရာနဲ႕အတူ အိပ္ခ်င္ အိပ္.. မအိပ္ခ်င္လည္းေန... အရာရာ မင္းပါ ေမ... ပါကြယ္။
အရာရာ မင္းပါ ေမ...
Posts
