ဘယ္လိုမ်ိဳး ဆရာဝန္ေတြက အေပ်ာ္ဆံုးလဲ၊ က်န္းမာေရး အေကာင္းဆံုးလဲ၊ ဘာသာေရး အကိုင္းရိႈင္းဆံုးလဲ၊ လိုတာထက္ ဝေနသလဲ၊ အားလပ္ရက္မွာ ဘာလုပ္သလဲ ဆိုတာေတြကို ေလ့လာမႈလုပ္လို႔ရတဲ့ ရလဒ္ေတြကို ၂၂-၃-၂ဝ၁၂ ေန႔က ထုတ္ျပန္လိုက္ပါယ္။ ထံုးစံအတိုင္း အေမရိကားမွာပါ။ 2012 Physician Lifestyle Report “၂ဝ၁၂ ဆရာဝန္ လူေနမႈပံုစံ-အစီရင္ခံစာ” လို႔ ေခၚပါတယ္။
သူတို႔ဆီက ဆရာဝန္ေတြကို ဂ်ဴတီကုပ္ အျဖဴခြ်တ္ျပီး လွ်ပ္တျပက္ၾကည့္တဲ့ (ရီပို႔တ္) ျဖစ္ပါတယ္။ အထူးကုနယ္ပယ္ ၂၅ ခုက ဆရာဝန္ေပါင္း ၂၉ဝဝဝ ကို ၃ လတာ ေလ့လာခဲ့တာပါ။ သိပၸံနည္းက်လို႔ ေျပာမရေပမဲ့ စိတ္ဝင္စားစရာေတြေတာ့ သိရပါမယ္။ ၅ အမွတ္ေပးစနစ္နဲ႔ တိုင္းတာထားတယ္။
The Happiest Doctors အေပ်ာ္ရဆံုး ဆရာဝန္
- Rheumatologists အရိုး-အဆစ္-ရူမက္တစ္ အထူကုဆရာဝန္ အေပ်ာ္ရႊင္ဆံုး။ ၄႕ဝ၉ မွတ္၊ Dermatologists အေရျပား-အထူးကုဆရာ
ဝန္ = ၄႕ဝ၆ မွတ္၊ Urologist ဆီးလမ္း-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၄ မွတ္။ Eye specialists မ်က္စိ-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၃ မွတ္။ Emergency doctors အေရးေပၚ-ဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၁ မွတ္။
- ေငြကို အလံုအေလာက္၊ ဒါမွမဟုတ္ လိုတာမကရေနသူေပါင္း = ၆၁%။ ေငြကို လံုေလာက္မွ်တဘို႔ ခက္ခဲသူ၊ အေၾကြးတင္ေနသူေပါင္း = ၇%။ ဘာသာေရး ကိုင္းရိႈင္းသူ = ၈ဝ%။ ဘုရားသြား-ေက်ာင္းသြားသူ = ၄၀%။
The least happy doctors မေပ်ာ္ဆံုးေသာ ဆရာဝန္
- Neurologists အာရံုေၾကာ-အထူးကုဆရာဝန္၊ Gastroenterologists အစာလမ္း-အထူးကုဆရာဝန္ နဲ႔ Internal medicine doctors သမားေတာ္၊ = ၃႕၈၈ မွတ္စီ။ Oncologists ကင္ဆာ-အထူးကုဆရာဝန္၊ General surgeons အေထြေထြခြဲစိတ္ဆရာဝန္၊ Plastic surgeons (ပလပ္စ္တစ္) ဆရာဝန္ = ၃႕၈၉ မွတ္စီ။
The Healthiest Doctors က်န္းမာေရးျပည့္ဝတဲ့ ဆရာဝန္ေတြ
- Dermatologists အေရျပား-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕၂၃ မွတ္။
- Plastic surgeons (ပလပ္စ္တစ္) ဆရာဝန္ = ၄႕၂၂ မွတ္။
- Diabeticians/endocrinologists ဆီးခ်ိဳ-ေဟာ္မုန္း အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕၂ဝ မွတ္။
- Orthopedists အရိုး-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕၁၉ မွတ္။
- Cardiologists ႏွလံုး-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕၁၇ မွတ္။
The least healthy doctors က်န္းမာေရး အနည္းဆံုး ဆရာဝန္ေတြ
- Critical care doctors အသည္းအသန္-အထူးကုဆရာဝန္ေတြ = ၃႕၉၈ မွတ္။
- Pediatricians ကေလး-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၁ မွတ္။
- Obstetricians/gynecologists သားဖြါး-မီးယပ္ အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၂ မွတ္။
- Pathologists ေရာဂါရွာေဖြေရး-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၂ မွတ္။
- Psychiatrists စိတ္ေရာဂါ-အထူးကုဆရာဝန္ = ၄႕ဝ၂ မွတ္။
Doctors' Weight ကိုယ္အေလးခ်ိန္
- အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ ၃ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ ၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ အေလးခ်ိန္ ရွိသင့္တာထက္ မ်ားေနၾကတယ္။
- ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ဝေနတယ္ေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၅႕၃၃%။
- ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ဝေနတယ္ေျပာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၆႕၂၁%။
- (ဆရာဝန္က ဝေနတာ လူနာအတြက္ ကိစၥမရွိပါ။)
Where Doctors Go on Vacation အားလပ္ရက္ကို ဘယ္လိုသံုးသလဲ
- အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ေတြေရာ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ေတြပါ ခရီးေဝးသြားခ်င္ၾက-သြားျဖစ္ၾကတယ္။
- အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ ၅ဝ%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ ၅၇% တိုင္းတပါး ခရီးသြားၾကတယ္။
- အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ ၄၈%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ ၅၄% ပင္လယ္ကမ္းေျခ အပန္းေျဖၾကတယ္။
- အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ေတြ
o Road trips ကားေမာင္းခရီး = ၂၃%၊
o Vacation home အပန္းေျဖေနအိမ္ = ၂ဝ%၊
o Cruises အေပ်ာ္စီးသေဘၤာခရီး = ၁၉%၊
o Camping/hiking ေတာင္တက္ခရီး = ၁၈%၊
o Cultural trips ယဥ္ေက်းမႈေလ့လာေရးခရီး = ၁၇%၊
o Luxury spas/hotels အပန္းေျဖေဟာ္တယ္ခရီး = ၁၆%၊
o Winter sports trips ေဆာင္းရာသီအားကစားသြာျခင္း = ၁၅%၊
o Adventure outings စြန္႔စားခရီးထြက္ျခင္း = ၁၅%။
- အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ေတြ
o Luxury spas/hotels အပန္းေျဖေဟာ္တယ္ခရီး = ၂၃%၊
o Road trips ကားေမာင္းခရီး = ၂၂%၊
o Cultural trips ယဥ္ေက်းမႈေလ့လာေရးခရီး = ၂၂%၊
o Vacation home အပန္းေျဖေနအိမ္ = ၂၁%၊
o Camping/hiking ေတာင္တက္ခရီး = ၂ဝ%၊
o Cruises အေပ်ာ္စီးသေဘၤာခရီး = ၁၇႕၅%၊
o Adventure outings စြန္႔စားခရီးထြက္ျခင္း = ၁၄%၊
o Winter sports trips ေဆာင္းရာသီအားကစားသြာျခင္း = ၁၃%။
What Doctors Do for Fun တျခားဝါသနာပါရာအလုပ္ေတြ
- Exercise/physical activity ကိုယ္လက္ ေလ့က်င့္ခန္း၊ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၆၉%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၆၃%၊
- Reading စာဖတ္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၅၉%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၇၁%၊
- Travel ခရီးထြက္ျခင္း၊ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၅၅႕၆%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၆၃%၊
- Cultural events ယဥ္ေက်းမႈ-အႏုပညာ၊ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၄၁%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၅၃%၊
Food and wine အစားအေကာက္ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၄၁%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၄၉%၊
- အေသာက္အစားကင္းသူ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၂၇%၊ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၃၅%၊
- ဆရာဝန္အားလံုး တဝက္ေက်ာ္က တရက္မွာ တခြက္သာေသာက္တယ္။
- တရက္မွာ ၂ ခြက္၊ ၂ ခြက္ေက်ာ္ေသာက္သူ အမ်ိဳးသားဆရာဝန္ = ၃%၊
- တရက္မွာ ၂ ခြက္၊ ၂ ခြက္ေက်ာ္ေသာက္သူ အမ်ိဳးသမီးဆရာဝန္ = ၁%။
Volunteer Work ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအလုပ္
- ဆရာဝန္အားလံုးထဲက ၃ ပံု ၂ ပံုဟာ ေစတနာ့ဝန္ထမ္းအလုပ္ တခုခုလုပ္ၾကတယ္။ ေဆးအခမဲ့ကုသေပးတာနဲ႔ ဘာသာေရးတာဝန္ယူတာမ်ိဳး လုပ္ၾကတယ္။
Doctors Born in the U.S. ဒီဆရာဝန္ေတြအားလံုးက အေမရိကားမွာ ေမြးၾကတာ မဟုတ္ပါ။
- ၃ ပံု ၂ ပံုေက်ာ္ေက်ာ္ ဆရာဝန္ေတြက အေမရိကားမွာသာ ေမြးၾကသူေတြျဖစ္တယ္။
- ၈% က တိုင္းတပါးမွာေမြးခဲ့ျပီး အေမရိကားကို ေရာက္လာသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။
- ၂ဝ% က အရြယ္ရမွ အေမရိကားကိုလာၾကတယ္။
Favorite Cars ဆရာဝန္ေတြ ဘယ္ကားမ်ိဳးစီးၾကသလဲ။
- Toyota (17%)
- Honda (15%)
- Lexus (8%)
- BMW (7%)
- Mercedes (5%)
- Ford (5%)
- Nissan (4%)
- Chevrolet (4%)
- Subaru (3.5%)
- Audi (3%)
ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာလဲ ေလ့လာမႈျပဳၾကရင္ ေဆးပညာ စိတ္မဝင္စားဘဲ မိဘေတြက အတင္းတိုက္တြန္းလို႔သာ ဆရာဝန္ ျဖစ္ရသူေတြ၊ ေဆးပညာဘြဲ႔ရျပီး ေဆးမကုတဲ့ ဆရာဝန္၊ ေဆးလဲကု ဒိျပင္အလုပ္လဲလုပ္သူ၊ တိုင္းတပါး ထြက္သြားရတဲ့ ဆရာဝန္၊ စတဲ့ စတဲ့ စိတ္ဝင္စားဘို႔ ေကာင္းတာေတြ သိလာႏိုင္ပါမယ္။
အေမရိကန္ ဆရာဝန္ ၂% မွာ ကားတစီးမွ မပိုင္ပါ။ ျမန္မာျပည္မွာ လြန္ခဲ့တဲ့ အႏွစ္ ၂ဝ ေက်ာ္တံုးက ဆရာဝန္ၾကီးေတြ၊ အထူးကု-ဆရာဝန္ေတြက ႏိုင္ငံျခား ပညာေတာ္သင္ကေန ျပန္လာရင္ ကားသစ္တစီးက် ဝယ္ႏိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ သြင္းခြင့္ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ “ကားသစ္” သာဆိုတယ္ (ရွိဳင္း) ထားတာေတြ မ်ားတယ္။ “သစ္တာမွန္သမွ် ေကာင္းတာ မွန္သမွ် ႏိုင္ငံေရးအရ လက္မခံတဲ့ေခတ္” ျဖစ္တယ္။ ႏိုင္ငံျခား မသြားရတဲ့ ဆရာဝန္ေတြကလဲ တပါတ္ရစ္ သစ္ေအာင္ လုပ္ထားတာကို စီးႏိုင္ရင္ အေတာ္ေတာ္လို႔ဘဲ။ အမ်ားစုေသာ ဆရာဝန္ေလးေတြက ဝယ္ႏိုင္မွ ဂ်စ္ကား။ ဒါေတာင္ ၃ ႏွစ္ေလာက္ ျခစ္ျခစ္ကုပ္ကုပ္ စုၾကရေသးတာ။ (ဂ်ီ-ပီ) ကရတဲ့တဝက္ကို (ဝပ္ေရွာ့ပ္) မွာ ကုန္ရမယ္။ ကားပ်က္ေနရင္ ဆရာဝန္ျဖစ္ေနလို႔ ထြန္စက္ ဘီဖံုးေပၚမွာေတာ့ ေနရာရႏိုင္ပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၈-၃-၂ဝ၁၂
Thursday, March 29, 2012
2012 Physician Lifestyle Report ဆရာဝန္ေတြကို ေလ့လာျခင္း
Missed abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း တမိ်ဳး
Missed abortion အေႀကာင္းနဲ႔ ထပ္မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္လို႔ ရႏိုင္မဲ့နည္းလမ္းရွိရင္ သိခြင့္ရခ်င္ပါတယ္ရွင္။
“ကိုယ္ဝန္လဲ ရွိေနျပီး မလြဲမေသြလဲ ပ်က္ေတာ့မယ္” ဆိုတာကို ေခၚတယ္။ ေသြးေတာ့ မဆင္းေသးဘူး။ ဗိုက္နာတာလဲ မရွိေသးပါ။ ကိုယ္ဝန္က ဆက္ျပီး ၾကီးထြားမလာေတာ့ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိတယ္သာေျပာရတာ သေႏၶသားက ျဖစ္ခ်င္မွ ျဖစ္လာအံုးမယ္။ ျဖစ္လာျပီးရင္လဲ အသက္မဝင္ေတာ့ဘူး။ ဒါက သဘာဝတရားလို႔ ခပ္လြယ္လြယ္ေျပာႏိုင္တယ္။ တခုခု လုပ္လိုက္လို႔ ဥပမာ ဖ်က္ေဆးေသာက္တာ၊ ေခ်ာ္လဲတာ၊ ပိုးဝင္တာ ဘာမွမလုပ္ရပါဘဲနဲ႔ သူ႔သေဘာသူေဆာင္ျပီး ပ်က္တာကို ဆိုလိုတယ္။ ဆရာဝန္နဲ႔ မေတြ႔သူမွာ ေသြးဆင္းလာမယ္။ ဒါကိုေတာ့ Miscarriage လို႔ သတ္မွတ္တယ္။
အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္ခႏၶာကေန အထဲမွာ ပ်က္စီးသြားတာကို ထုတ္ျပစ္ဘို႔ လုပ္ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဒီေနရာမွာ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္ခႏၶာက သေႏၶ ေသသြားတာ မသိလိုက္ဘူး။ သေႏၶတည္လိုက္တာေတာင္ သိခ်င္မွသိမယ္။ ဒါေၾကာင့္ ထုတ္ျပစ္ရမဲ့ အလုပ္ကို လုပ္ရေကာင္းမွန္း မသိဘူး။ ဒီလိုအေျခအေနကို Mayo Clinic ကေန ေဆးေဝါဟာရတခုသံုးတယ္။ Missed miscarriage တဲ့။ သိထားဘို႔က ျမန္မာေတြ လူတိုင္းလိုလို Abortion (အေဘာရွင္း) တိုတာ ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာေရာ ဖ်က္တာေရာပို ေရာေခၚၾကတယ္။ ေဆးပညာအရ ဆိုတာ တမင္တကာ ဖ်က္တာကိုမွ Abortion ေခၚရတယ္။ သူ႔အလိုလို ပ်က္သြားတာကို Miscarriage လို႔ေခၚရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Missed miscarriage လိုသံုးတာ သင့္ေလွ်ာ္တယ္။
Terminology ေဆးေဝါဟာရေတြ
Abortion ဆိုတာ ေဆးစာအရေျပာရရင္ သုက္ပိုး နဲ႔ မ်ိဳးဥတို႔ မ်ိဳးစပ္ၾကျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ဆက္ျဖစ္လာေနတဲ့ Conception products (တစ္ရွဴး) ေတြဟာ တမင္လုပ္လို႔ျဖစ္ျဖစ္၊ သူ႔ဖါသူျဖစ္ျဖစ္ ၂ဝ ပါတ္ မတိုင္ခင္ ဆံုးရွံဳး-ပ်က္စီးသြားျခင္းလို႔ ေခၚတယ္။
Blighted Ovum
တကယ္လို႔ သုက္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးဥ ႏွစ္ခုက ေပါင္းစပ္ၾကမယ္။ (ဆဲလ္) တခုတည္းကေန ႏွစ္ဆတိုးနည္းနဲ႔ စဥ္တိုက္ဆက္တိုက္ ပြါးမ်ားလာတယ္။ Placenta အခ်င္း နဲ႔ Membranes အခ်င္းလႊာေတြျဖစ္လာမယ္။ ဒါေပမဲ့ embryo သေႏၶျဖစ္မလာဘူး။ ဒီအေျခအေနမ်ိဳးကို Blighted ovum လို႔ ေခၚတယ္။ သေႏၶသာျဖစ္မလာတယ္ အမ်ိဳးသမီးမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ လကၥဏာေတြေတာ့ ရွိလာတယ္။ ဆီး-ေသြးထဲမွာ Pregnancy hormone (hCG) စစ္ရင္ အေပါင္းျပမယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပါတ္အတြင္းျဖစ္တဲ့ Miscarriages ေတြထဲမွာ တဝက္ေက်ာ္ေက်ာ္မွာ ဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ ျဖစ္ရင္ Spontaneous miscarriage ဒါမွမဟုတ္ Missed abortion ဆက္ျဖစ္လိမ့္မယ္။
စပ်စ္သီးကိုယ္ဝန္
ကိုယ္ဝန္ ၁ဝဝဝ မွာ တေယာက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ Gestational trophoblastic disease ေရာဂါလို႔ေခၚတယ္။ အခ်င္း (ဆဲလ္) ေတြက ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရ ျဖစ္လာျပီး အိတ္ေလးေတြလိုျဖစ္လာတယ္။ သေႏၶျဖစ္လာပံုးေတာ့ မရွင္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ Spontaneous miscarriage ဒါမွမဟုတ္ Missed abortion ဆက္ျဖစ္လိမ့္မယ္။
Types of abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျခင္း အမ်ိုးမ်ိဳး
• Spontaneous Abortion အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ျခင္း၊
• Induced Abortion တမင္တကာဖ်က္ျပစ္ျခင္း၊
• Threatened Abortion ကို္ယ္ဝန္က သားအိမ္ထဲမွာရွိေနေသးတယ္။ ေမြးလမ္းေၾကာင္းကေန ေသြးဆင္းမယ္။ သားအိမ္ဝကပိတ္ေနမယ္။
• Inevitable Abortion ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ကိုပ်က္ေတာ့မယ္။
• Complete Abortion ကိုယ္ဝန္က ပ်က္သြားျပီး ဆင္းစရာ-ထြက္စရာေတြလဲ လံုးဝဥသံုအကုန္ထြက္က်သြားျပီးျဖစ္တယ္။
• Incomplete Abortion ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ကိုပ်က္ေတာ့မယ့္ Inevitable Abortion အဆင့္ကေန တခ်ိဳ႕တဝက္ ထြက္က်ေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ ဆင္းစရာေတြ အထဲမွာက်န္ေနေသးတယ္။
• Missed Abortion ကိုယ္ဝန္ရွိမွန္းေတာင္ မသိလိုက္ဘဲ၊ ရွိေနတာကလဲ ပ်က္စီးသြားျပီ။
• Septic Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္စဥ္ ပိုးဝင္ျခင္း။
• Recurrent or habitual Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ေလ့ရွိသူ။ ၃ ခါနဲ႔ ၃ ခါမက ပ်က္က်ေနသူကိုသာ သံုးသင့္တယ္။
Abortion symptoms ကိုယ္ဝန္ပ်က္ လကၥဏာမ်ား
• Vaginal bleeding ဗဂ်ိဳင္းနာကေန ေသြးဆင္းမယ္။ နဲနဲကေန မ်ားမ်ားျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Pelvic pain ဆီးစပ္နာျခင္း။
• Pregnancy symptoms cessation ကိုယ္ဝန္ရွိစလကၥဏာေတြ အဆံုးသတ္သြားျခင္း။ ရင္သားနာတာ၊ ပ်ိဳ႕-အန္ခ်င္တာ၊ ခ်ဥ္ျခင္းတပ္တာေတြ၊ ဆီးခဏခဏသြားခ်င္တာေတြ ဆက္မရွိေတာ့ဘူး။
• No sign or symptom ဘာဆိုဘာမွ မခံစားရဘူး။
Cause of Abortion ဘာလို႔ ပ်က္ရသလဲ
• အမ်ားအားျဖင့္ ဘာလို႔ ပ်က္သလဲ မေျပာႏိုင္ပါ။
• Genetic defect မ်ိဳးဗီဇ နဲ႔ Nature သဘာဝတရားေၾကာင့္ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Smoking ေဆးလိပ္ေသာက္တာ နဲ႔ Obesity ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သူက အဝလြန္ကဲတာ၊
• Stress စိတ္ဖိအားမ်ားတာကေနလဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• မိဘလုပ္သူေတြ အသက္ၾကီးေနၾကတာ၊
• (ကိုကိန္း) သံုးစြဲတာ၊ အရက္ေသာက္တာ၊
• Missed abortion ရဲ႕ အမ်ားဆံုးေသာ အေၾကာင္းတရားဟာ Severe genetic abnormalities ၾကီးမားတဲ့ မ်ိဳးဗီဇ-ခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ ျဖစ္တယ္။ မ်ိဳးဗီဇက ဘာလို႔ အဲလိုျဖစ္ရသလဲဆိုတာ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။ ကံတရားပါဘဲ။
ကိုယ္ဝန္ပ်က္တာမွန္သမွ် ၁၄ ပါတ္အတြင္းမွာ ၉၉% ျဖစ္တယ္။ Pregnancy tests စမ္းရင္ အဖို-အမ ေတြ႔ၾကျပီးတဲ့ေနာက္ ၁ဝ ရက္ဆိုရင္ အေပါင္းျပႏိုင္တယ္။ Ultrasound လုပ္ရင္ ၅-၆ ပါတ္မွာ ျမင္လာရမယ္။ Missed abortion ျဖစ္ေနရင္ သားအိမ္ထဲက မေကာင္းေတာ့တဲ့ (တစ္ရွဴး) ေတြဟာ ၃-၄ ပါတ္ေနရင္ ထြက္က်လာႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ ရင့္ရင္ ရင့္သလို ေသြးေတြ အမ်ားၾကီးဆင္းႏိုင္တယ္။ ကာရံမသင့္ရင္ ပိုးဝင္ႏိုင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ ဆရာဝန္က ေဆးနည္း၊ ခြဲနည္း တခုခု လုပ္ေပးတယ္။
Treatment of Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ရင္ ဘယ္လိုကုသသလဲ
• Spontaneous Abortion အလိုအေလွ်ာက္ပ်က္ရင္ ဘာမွ မလိုပါ။
• Complete Abortion ကိုယ္ဝန္က ပ်က္သြားျပီးျဖစ္လို႔ လုပ္ေပးစရာမလိုပါ။ ေသြးအားနည္းေနရင္ လုပ္ေပးမယ္။
• Threatened Abortion ပ်က္ခ်င္သလိုျဖစ္ရင္ အိပ္ရာထဲမွာ နားေနပါ။
• Inevitable Abortion ကိုယ္ဝန္ ပ်က္ကိုပ်က္ေတာ့မဲ့သူ နဲ႔ Incomplete Abortion ပ်က္ကိုပ်က္ေတာ့မဲ့သူေတြကို Septic Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္စဥ္ ပိုးဝင္တာ မျဖစ္ေအာင္လုပ္ရမယ္။ မဟုတ္ရင္ အသက္အႏၠရာယ္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။ ေသြးဆင္းမ်ားသြားရင္လဲ (ေရွာ့ခ္) ရႏိုင္တယ္။
• Incomplete Abortion ကိုယ္ဝန္ တစိတ္တပိုင္းသာ ပ်က္ေသးဆာအတြက္ D and C သားအိမ္ျခစ္တာ နဲ႔ Medical abortion ေဆးေပးတာ ၂ နည္းလုပ္တယ္။ ေဆးေပးတာမွာ Oral misoprostol 600 micrograms ေဆးေသာက္ခိုင္းမယ္။
Prevalence of Abortion ဘယ္လိုကာကြယ္မလဲ
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္သမွ် ၁ဝ-၂ဝ% ပ်က္ႏိုင္တယ္။
• Rhesus negative ေသြးအုပ္စုက Rh –ve အမ်ိဳးအစားျဖစ္ေနသူကို Anti-D ေဆး ထိုးေပးထားရင္ ေနာင္အတြက္ အဲဒီအေၾကာင္းေၾကာင့္ ကိုယ္ဝန္ မပ်က္ေစႏိုင္ဘူး။ ဒီနည္းကို ေလ့လာမႈေတြ ဆက္လုပ္ေနဆဲ ျဖစ္တယ္။
• Emotional aspects of abortion စိတ္ထိခိုက္မႈအတြက္ စိတ္သက္သာရာရေအာင္ နည္းအမ်ိဳးမ်ိဳးလိုမယ္။
• ကိုယ္ဝန္ရွိတာ သိတာနဲ႔ Ultrasound (အာလ္ထြာေဆာင္း) စစ္ေဆးတာ ပံုမွန္လုပ္ေနသင့္တယ္။ ကာကြယ္ဘို႔ေတာ့ မတတ္ႏိုင္ပါ။ ျဖစ္-ပ်က္လာတာကို ေစာေစာသိဘို႔ ျပင္ဆင္ဘို႔အတြက္သာ ျဖစ္ပါတယ္။
• ဒီလုိ ကံမေကာင္း အေၾကာင္းမလွ ျဖစ္ရတာဟာ မိဘႏွစ္ပါး အျပစ္မဟုတ္ပါ။ ကေလးရဲ႕ ကံတရားအစစ္ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ တခါျဖစ္တဲ့ေနာက္ ကံေကာင္းတဲ့ကေလးကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ႏိုင္ၾကပါတယ္။
Pregnancy after Abortion ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ျခင္း
ကိုယ္ဝန္ပ်က္ျပီးေနာက္ ေအာင္ျမင္တဲ့ ကိုယ္ဝန္ရႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ ၃ ခါ ပ်က္တဲ့သူေတြေတာင္မွ ကိုယ္ဝန္ရလမ္း ၅၅% ရွိတယ္။ သဘာဝတရားေၾကာင့္ ပ်က္ႏိုင္သလို သဘာဝတရားကေန ကုစားႏိုင္တာေတြလဲ ရွိပါတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၉-၃-၂ဝ၁၂
Sunday, March 11, 2012
Pregnancy and Air Travel ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ေလယာဥ္ခရီး
Jan 10, 2011 at 8:20 PM
ကၽြန္မက ျမန္မာျပည္ျပန္ျပီး ေမြးခ်င္လို႔ ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ဘယ္အခ်ိန္ ေလယာဥ္စီးလို႔ စိတ္အခ်ရဆံုးလဲ သိခ်င္လို႔ပါ။ ေလယာဥ္ ခရီးစဥ္က ႏွစ္ဆင္႔့ကို စုစုေပါင္း ၁၅ နာရီေလာက္ စီးရမွာမို႔လို႔ပါ တခ်ိဳ႔ေတြက ၆လ နဲ႔ ၇ လၾကားပဲ ေကာင္းတယ္။ တခ်ိဳ႕က ႏုတုန္းပဲ ေကာင္းတယ္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေျပာၾကလို႔ပါရွင့္။
ကေန႔ေခတ္မွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တံုး ခရီးသြားတာမွာ အဟန္႔-အကန္႔ေတြ နည္းလာပါျပီ။ ဘယ္ေလာက္အထိ ေျပာၾကသလဲ ဆိုရင္ “ေလယာဥ္ေပၚမွာ Bathrooms ဘယ္နား ရွိမွန္း သိရင္ေတာ္ျပီ” တဲ့။
သုေတသနေတြ လုပ္ထားပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေလယာဥ္မယ္ေလးေတြကို စမ္းေတာ့ ပဌမ ၃ လအတြင္း ကိုယ္ဝန္ ပ်က္တာ နဲနဲပိုမ်ားတာက လြဲရင္ မထူးတာ ေတြ႔ရတယ္။ သိတဲ့အတိုင္း သူတို႔ချမာ နာရီေတြ အမ်ားၾကီး (၁ လမွာ ၇၄ နာရီ) အလုပ္ လုပ္ၾကရသူေတြ ျဖစ္ေနတယ္။
သတိေပးစရာေလးေတြ ေဆာင္ထားရင္ လံုးဝအမွား မရွိေစႏိုင္ပါ။
• ကိုယ္ဝန္ ၃၆ ပါတ္ေက်ာ္ရင္ Airlines အေတာ္မ်ားမ်ားက မတင္ျခင္ပါ။ ဒါကလဲ ေလယာဥ္ေပၚမွာ ကေလးဖြါးရင္ သူတို႔ အလုပ္ရႈတ္မွာ စိုးလို႔သာပါ။
• ဒုတိယ ၃ လေခၚတဲ့ ကိုယ္ဝန္ ၄ လ ကေန ၆ လအတြင္းသြားတာ ဘာမွ မျဖစ္ပါ။
• သက္ေတာင့္ သက္သာ သြားလာႏိုင္ေအာင္ ၾကိဳတင္စီစဥ္ပါ။ ေနရထိုင္ခင္း က်ယ္တာ စသျဖင့္။
• Aisles မွာ လမ္းေလွ်ာက္ပါ၊ ေရ-အရည္မ်ားမ်ား ေသာက္ပါ။ သြားရည္စာ စားပါ။ ေျခ-လက္ မၾကာမၾကာ ဆန္႔ပါ။
• ဟိုေရာက္ရင္ Immunization ကာကြယ္ေဆး မထိုးမေနရ တိုင္းျပည္မ်ိဳးကို သြားတာ ေရွာင္ပါ။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္-မွတ္တမ္း လက္တကမ္းမွာ ထားပါ။
• ဘာေတြ ျဖစ္ႏိုင္သလဲ ၾကိဳေတြးထင္ထားပါ။ အဝတ္ပို၊ ကေလးအႏွီး၊ (ဒိုင္ယ္ပါ) ေဆာင္သြားပါ။ ခရီးသြားေဖၚထဲမွာ ဆရာဝန္၊ ဆရာမ ပါ-မပါ စပ္စုပါ စသျဖင့္။
• အဝတ္အစားေရြး ဝတ္သြားပါ။ အပူး-အေအး၊ အၾကပ္-အေခ်ာင္။
ေလေၾကာင္းလိုင္းေတြက ကိုယ္ဝန္သည္ေတြအတြက္ ကန္႔သတ္တာ မတူၾကပါ။
• British Ariways ကိုယ္ဝန္ ၃၆ ပါတ္ေက်ာ္သူေတြ ကို ကန္႔သတ္မႈ လုပ္ထားတယ္။
• American Airlines မေမြးခင္ ၄ ပါတ္အတြင္း ခရီးသြားလိုသူ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မ်ား Medical certificate ေဆးစာ ပါရမယ္။ (အမႊာမဟုတ္၊ ျပႆနာ မရွိသူ၊ ရိုးရိုး ကိုယ္ဝန္ အတြက္သာ ဆိုလိုတယ္။) မေမြးမီ နဲ႔ ေမြးျပီး ၇ ရက္ အတြင္း ရွိသူမ်ား အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု အတြင္းမွာ ၅ နာရီထက္ နည္းတဲ့ ေလယာဥ္ခရီး စီးခြင့္မျပဳ။ American Airlines' Special Assistance Coordinator ထံက လက္မွတ္ပါရင္ေတာ့ ရတယ္။ ေရျပင္ကို အၾကာၾကီး ျဖတ္ရမဲ့ ဥပမာ (ဟာဝိုင္ယီ) ခရီးအတြက္ Due date မတိုင္ခင္ တလအတြင္း ခရီးမသြားဘို႔ အၾကံျပဳတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေလယာဥ္ မတြက္ခင္ ၄၈ နာရီအတြင္း ရထားတဲ့ သင့္ေတာ္ေၾကာင္း ေဆးလက္မွတ္ ပါရင္ လာျခင္လာခဲ့ပါ။ ေမြးရက္ထက္ ၁ဝ ရက္ေစာျပီး နဲ႔ ေမြးျပီး ၇ ရက္အတြင္းရွိသူေတြ American Airlines' Special Assistance Coordinator ဆီက စာလိုတယ္။
• Southwest Airlines ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တိုင္း ေလယာဥ္မစီးခင္ Medical professional တဦးဦးဆီက အၾကံဥာဏ္ ရယူပါ။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကို Emergency exit row မွာ ထိုင္ခြင့္ ျပဳခ်င္မွ ျပဳမယ္။ Due date ရဲ႕ ၁၄ ရက္အတြင္း ေလယာဥ္စီျခင္း မျပဳဘို႔ Recommend လုပ္ပါတယ္။
• Delta Airlines အကန္႔အသတ္ မရွိပါ။ Due date ၁ လအတြင္းရွိသူေတြ Medical professional ရဲ႕ ခြင့္ျပဳခ်က္ ရဘို႔ Suggest လုပ္ပါတယ္။
Mid-air drama ေလထဲမွာ စိတ္လႈတ္ရွားစရာ
၂ဝဝ၆ စက္တဘၤာ ၂၄ ရက္၊ ျဗိတိသွ်ေလယာဥ္ BA 215 ဟာ လန္ဒန္ကေန အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု (ေဘာ္စတြန္)ကို ပ်ံသန္းေနတယ္။ ခရီးသည္ထဲက ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တဦး အတၲလန္တိတ္ သမုဒၵရာေပၚ ပ်ံေနရင္း ကေလး ေမြးေတာ့တယ္။ ခရီးသည္ေတြထဲက ဆရာဝန္တဦး၊ သူနာျပဳ တဦး၊ ပင္စင္စား သားဖြါးဆရာမတဦး၊ ေဆးေက်ာင္းသားတဦးနဲ႔ အမ်ိဳးသမီး ေလယာဥ္မယ္ေတြကေန ေအာင္ျမင္စြာ ေမြးေပးလိုက္ပါတယ္။ ကိုယ္ဝန္သည္ ဗိုက္နာတာနဲ႔ ေလယာဥ္မွဴးက အနီးဆံုး ေလယာဥ္ကြင္း Nova Scotia ကို ဆင္းသက္ဘို႔ လုပ္ေနတံုး ေမြးလိုက္တာပါ။ ကေလးက လမေစ့ (၆ ပါတ္ေစာ)ေမြး၊ ေပါင္ခ်ိန္လည္း မျပည့္လို႔ ေဆးရံုတင္လိုက္ရတယ္။
ေမးခြန္းၾကီး တခုကေတာ့ ေမြးလာတဲ့ သမီးေလး Nadine အတြက္ ႏိုင္ငံသားျဖစ္ဘို႔ Place of Birth ဘာလဲ။ မေအက အီဂ်စ္သူ၊ ကိုင္ထားတာက အေမရိကန္ (ပတ္စ္ပို႔တ္)၊ ေလယာဥ္က ျဗိတိန္ကေနထြက္၊ သြားတာေနက အေမရိကန္ကို၊ ေမြးတာက ေလထဲမွာ။ ေမြးေမြးခ်င္း ေဆးရံုတက္ရတာက ကေနဒါ။
ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ ေလထဲ ေမြးရင္ မိဘ တဦးဦးက ဘယ္လ္ဂ်ီယမ္ ျဖစ္မွ ႏိုင္ငံသားရတယ္။ အေမရိကန္မွာေတာ့ သူ႔ပိုင္နက္ US territories ထဲ ေမြးတဲ့ကေလးဟာ အေမ-အေဖေတြက ဘယ္ႏိုင္ငံသားေတြ ျဖစ္ေနေန US citizens နဲ႔ ႏိုင္ငံျခားသားဆိုရင္ Dual citizenship ျဖစ္သြားတယ္။
မွတ္တမ္းေတြမွာ အေစာဆံုး ေျပာႏိုင္တဲ့ ေလယာဥ္ထဲ ေမြးတဲ့ ကေလးကို ၂၉-၃-၁၉၃၁ မွာ Mrs. Alex Miller ကေန Royal Canadian Air Force ပိုင္ ေလယာဥ္ထဲ ေပ ၄ဝဝဝ အျမင့္မယ္ ေမြးခဲ့တယ္။ နာမယ္ေပးေတာ့ Lindbergh Wright Cook Miller တဲ့။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၁၉၂၇ တံုးက တေယာက္ထဲနဲ႔ Atlantic သမုဒၵရာ ျဖတ္သန္း ပ်ံသန္းသူနဲ႔ ေလယာဥ္ တီထြင္သူေတြကို ဂုဏ္ျပဳတာပါ။
၁၆-၁၁-၂ဝ၁ဝ ေန႔က ကေနဒါႏိုင္ငံသူ ၁၈ ႏွစ္အရြယ္ Louisa Pilurtuut ဆိုသူကေန တလေစာ ေမြးတဲ့ Baby William ဟာ Free pass for life, aboard Air Inuit တသက္လံုး ေလယာဥ္ အခမဲ့ စီးခြင့္ ရသြားခဲ့တယ္။ ကေနဒါသားလုိ ကံမေကာင္းသူကေတာ့ ၈-၇-၂ဝ၁ဝ မွာ Turkmenistan ကေန အိႏၵိယကို ျပန္လာတဲ့ အိမ္ေထာင္ မျပဳရေသးတဲ့ ၂၅ ႏွစ္အရြယ္ မကုလားမဟာ ကေလးကို ေလယာဥ္ထဲ ေမြးျပီး၊ Washroom ထဲ စြန္႔ျပစ္ထားခဲ့လို႔ Amritsar ေလဆိပ္မွာ အဖမ္းခံလိုက္ရတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၁၁-၁-၂ဝ၁၁
Wednesday, March 7, 2012
Looking and Feeling Your Best in Pregnancy ကိုယ္ဝန္ေဆာင္မွာ က်န္းမာျပီး က်က္သေရပါရွိေစဘို႔ အၾကံေကာင္း (၂ဝ)
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ခါးတုတ္၊ ဗိုက္ေဖါင္းလာတာအျပင္ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စမွာ ထြက္လာၾကတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြေၾကာင့္ ရင္သား တင္းျပီး ၾကီးထြားလာမယ္၊ နာမယ္။ ပ်ိဳ႕ခ်င္-အန္ခ်င္ျဖစ္မယ္။ အားကုန္သလိုျဖစ္လို႔ မၾကာမၾကာ နားရ-အိပ္ရမယ္။
2. You've Got That Glow အေရျပားေျပာင္းလဲမႈမ်ား
မ်က္ႏွာမွာ Melasma မွည့္ေျခာက္လို၊ အစက္အေပ်ာက္ေတြ၊ Stretch marks အေၾကာျပတ္တာေတြ၊ အဆီျပန္-ဝက္ျခံလိုေတြ ထြက္လာႏိုင္တယ္။ Lotion or moisturizer ေတြသံုးႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဝက္ျခံေဆးကို ဆရာဝန္ မေပးဘဲ မသံုးပါနဲ႔။
3. Massage and Spa Treatments ႏွိပ္နယ္နည္း၊ (စပါ) နည္း
Swedish massage (ဆြီဒင္) ႏွိပ္နယ္နည္းက ေကာင္းတယ္။ တတ္ကြ်မ္းက်င္တဲ့သူနဲ႔လုပ္ပါ။ Mud baths လို Sauna လို ကိုယ္အပူခ်ိန္တက္ေစမွာမ်ိဳး မလုပ္ပါနဲ႔။
4. Stay Active During Pregnancy လႈတ္ရွား-တက္ၾကြေနပါ
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔သင့္တဲ့ ေလ့က်င္ခန္းလုပ္ပါ။ ကေလးေမြးဖြါးတဲ့အခါ လြယ္ကူေခ်ာေမြ႔ေစဘို႔ရာ ျပင္ဆင္မႈျဖစ္တယ္။ ၇ ရက္တပါတ္မွာ ၂ နာရီကေန ၂ နာရီခြဲၾကာေအာင္ လုပ္ပါ။ ျပင္းထန္တာမလုပ္ပါနဲ႔။ လမ္းေလွ်ာက္တာ၊ ေရကူးတာ လုပ္ႏိုင္တယ္။ အေလးမတာ၊ (ေအရိုးဘစ္) လုပ္တာ၊ ေျပးတာေတြ အရင္ေလာက္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ မလုပ္ပါနဲ႔။
5. Know When to Stop ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္လို႔ ဒါေတြျဖစ္လာရင္ ရပ္လိုက္ပါ
• Contractions ဗိုက္နာလာမယ္၊
• Chest pain ရင္ပတ္နာလာမယ္၊
• Dizziness ေခါင္းမူးလာမယ္၊
• Calf pain or swelling ၾကြက္တက္မယ္၊ ေျခေထာက္ေရာင္မယ္၊
• Less movement by the baby ကေလး မလႈတ္ဘူးထင္မယ္။
6. Stretch and Relax ကိုယ္လက္ဆန္႔တန္း-ေျဖေလွ်ာ့ေနထိုင္ပါ
ကိုယ္ေရာစိတ္ပါ သက္ေတာင့္သက္သာ ေျဖေလွ်ာ့ေနျခင္းဟာ ေကာင္းတယ္။ Yoga (ေယာဂ) နည္းလဲ လုပ္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္နဲ႔ သင့္တဲ့နည္းေတာ့ ေရြးခ်ယ္ရမယ္။ Stretching ေျခဆန္႔-လက္ဆန္႔ ေနတာ ေကာင္းတယ္။ တင္ပါးေနရာ၊ ေပါင္ေနရာေတြကို ေျပေလွ်ာ့ေနပါေစ။ ထိုင္ရင္ သက္ေတာင့္သက္သာ ဒူးေကြးေနပါေစ၊ ေရွ႕ကိုနဲနဲ ကုန္း-ကိုင္းေနပါေစ။ ခါးမတ္ထားပါ။
7. Mood Swings စိတ္မူ ေျပာင္းသလား
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္တာနဲ႔ စိတ္က တက္လိုက္ က်လိုက္ျဖစ္တတ္တယ္။ ကေလးအတြက္၊ ကေလးအေမဘဝ စတာေတြ ေတြးေနရလို႔ စိတ္လႈတ္ရွားမယ္။ ဒီလိုျဖစ္တာ ပံုမွန္ပါ။ နားပါ။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ၊ အေပါင္းအသင္းေတြနဲ႔ ေနထိုင္ပါ၊ စိတ္ေျဖေလွ်ာ့နည္းလုပ္ပါ။ လိုမယ္ထင္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
8. Hair Care ကိုယ္ဝန္နဲ႔ ဆံပင္
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ ဆံပင္ပိုထူလာတယ္။ ေဟာ္မုန္းတန္ခိုးနဲ႔ ဆံပင္မကြ်တ္ေတာ့ဘူး။ ကေလးေမြးျပီး ၆ လေနရင္ အရင္လို ျပန္ျဖစ္လာမယ္။
9. Makeup (မိတ္ကပ္)
အေရျပား ေျခာက္တယ္ဆိုရင္ Liquid or cream foundation သံုးႏိုင္တယ္။ အဆီျပန္လာခ်ိန္မွာ ေပါင္ဒါသံုးပါ။ (မိတ္ကပ္) သံုးရင္ Subtle shades and a light touch အေမွာင္ မမ်ားေစနဲ႔ ထူမသြားေစနဲ႔။
10. Affordable Maternity Clothes ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အဝတ္အစား
ေစ်းမ်ားတာ၊ မမ်ားတာထက္ ကိုယ္နဲ႔သင့္တာ ေကာင္းတယ္။ Fashionably ဖက္ရွင္က်က်၊ Comfortably သက္ေတာ့င့္သက္သာ၊ Affordably တတ္ႏိုင္တာဝတ္ပါ။ ကိုယ္ဝန္ရွိရင္ ၂၅ ကေန ၃၇ ေပါင္အထိ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ တက္လာမယ္။ Supportive bra ၾကီးလာတဲ့ ရင္သား ပင့္တင္ထိန္းထားႏိုင္တဲ့ (ဘရာ) ဝတ္ပါ။ (ဆိုက္စ္) တိုးတိုး လာမယ္။ ခြါျမင့္ေတြ မစီးပါနဲ႔ေတာ့။ ေအာက္ခံထူထဲတာ၊ မျမင့္တာသံုးပါ။
11. Healthy Eating for Two ႏွစ္ေယာက္စာ စားပါ
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္ အရင္ကထက္ (ကယ္လိုရီ) ၃ဝဝ ပိုလိုတယ္။ ဒါအတြက္ ပိုတာကို ႏွစ္ေယာက္စာလို႔ ေျပာၾကတာ ျဖစ္တယ္။ စားရမွာေတာ့ အစံုးသားစာလို႔ေျပာရမွာဘဲ။ မနက္စာေတာ့ မလြတ္ေစနဲ႔။ အသားစိမ္၊ ဥစိမ္း၊ ႏြားႏို႔စိမ္း၊ (မာၾကဴရီ) မ်ားတဲ့ငါးေတြ ေရွာင္ပါ။
12. Prenatal Vitamins ကိုယ္ဝန္ေဆာင္အားေဆး
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ လိုမွာက နံပါတ္တစ္ Folic acid (ေဖါလစ္-အက္စစ္) ျဖစ္တယ္။ Calcium (ကယ္လ္စီယမ္) နဲ႔ Iron သံဓါတ္ကလဲ မပါမျဖစ္ဘူး။ Vitamin B12 လဲလိုတယ္။ ဒါေတြအားလံုး လူေတြစားတဲ့ အစာေတြထဲမွာ ပါေနပါတယ္။ လိုလာရင္ Prenatal vitamins ေဆးေသာက္ရမယ္။
13. Hydrate for a Healthy Pregnancy ေရေသာက္မနည္းေစနဲ႔
တကိုယ္လံုးအတြက္ ေရဓါတ္မနည္းေစရပါ။ ဆီးလမ္းကိုလဲ ေကာင္းေစမယ္။ ဝမ္းမခ်ဳပ္ေစဘူး။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေနတံုး တေန႔မွာ ေရဖန္ခြက္ ၈ ခြက္ကေန ၁၂ ခြက္အထိလိုတယ္။ ၂ဝ% က စားတဲ့ အစာထဲကရေနတယ္။ ရာသီဥတု၊ ကိုယ္ဝန္ အႏုအရင့္၊ လူအေသး-အၾကီး လိုက္မယ္။ ဆီးအေရာင္ ရင့္လာရင္ ေရလိုေနလို႔ဘဲ။
14. Get the Sleep You Need ေကာင္းေကာင္းအိပ္စက္ပါ
ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စ ပဌမ ၃ လမွာ ပိုအိပ္ခ်င္တယ္။ အိပ္ပါ။ ေမြးခါနီးရင္ အိပ္ဖို႔ခက္လာတယ္။ ဆီးထထသြားခ်င္၊ ရင္ပူ၊ စိုးရိမ္စိတ္ေတြ ဝင္တတ္တယ္။ ဘယ္ဘက္ကို ေစာင္းအိပ္တာ ေကာင္းတယ္။ ဆီးထသြားရမွာ စိုးရိမ္ရင္ အိပ္ခါနီးမွာ ေရ-အရည္ ေလွ်ာ့ေသာက္ပါ။
15. Medication ေဆးေသာက္တာ ဆရာဝန္ေမးျပီးမွ ေသာက္ပါ
ဆရာဝန္မညႊန္ဘဲ ဘယ္ေဆးမွ မေသာက္ပါနဲ႔။ အေအးမိလို႔၊ ေခါင္းကိုက္လို႔၊ ဝမ္းခ်ဳပ္-ဝမ္းပ်က္လို႔ ဆိုင္ကေန အလြယ္ ဝယ္ရတဲ့ေဆး ေမးျပီးမွသာ ေသာက္ပါ။ နဂိုကတည္းက ေရာဂါတခုခုေၾကာင့္ ေဆးေသာက္ေနရရင္လဲ ဆရာဝန္က လိုရင္ ျပင္ေပးပါမယ္။
16. It's Fine to Get Frisky ခင္ပြန္းနဲ႔အတူေနတာ ရပါတယ္
ဆရာဝန္က တမင္တကာ မတားရင္ ခင္ပြန္းနဲ႔အတူ အရင္လိုေနႏိုင္တယ္။ နည္းနာ ဘာညာ ကိုယ့္ဖါသာ ၾကံဆလို႔လဲ ရတယ္။ လိုမယ္ထင္ရင္ တတ္သိသူေတြကို ေမးပါ။ အစိုးရိမ္ မၾကီးပါနဲ႔။
17. Feel Confident ယံုၾကည္စိတ္အျပည့္ရွိပါ
ကိုယ့္ကိုယ္ကို သတိျပဳေနမွာ ပံုမွန္ျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ ယံုၾကည္စိတ္လဲ အျပည့္ရွိပါေစ။ အျပဳသေဘာ စကား ေျပာတတ္သူေတြကိုသာ ေရြးေပါင္းပါ။ စာေကာင္းေပေကာင္း ဖတ္ပါ။ ရုပ္ရွင္ၾကည့္တာကအစ ဇာတ္လိုက္ကခ်ည္း ႏိုင္တာမ်ိဳး၊ မင္းသမီး-မင္းသား မငိုၾကဘဲ ညားတာမ်ိဳး၊ ကေလးသူရဲေကာင္း ဇာတ္လမ္းမ်ိဳး ေပ်ာ္စရာေတြသာၾကည့္ပါ။
18. Kegels exercise (ကီးဂဲလ္-အိတ္ဆာဆိုက္) ကိုက္မွကိုက္
ဘယ္အခ်ိန္၊ ဘယ္ေနရာမွာျဖစ္ျဖစ္ လုပ္ႏိုင္တယ္။ သားအိမ္၊ ဆီးအိမ္၊ အစာေဟာင္းအိမ္၊ ေမြးလမ္းေၾကာင္းေတြကို ထိန္းမ-ပင့္တင္ေပးေနတဲ့ ၾကြက္သားနဲ႔ အရြတ္ေတြကို သန္မာေစတယ္။ ကေလးေမြးျပီးလဲ နဂိုအေနလို ထင္ေစႏိုင္တယ္။ ဆီးသြားေနတံုး မကုန္ေသးခင္ အတင္းဇြတ္ရပ္ဘို႔ ၾကိဳးစားပါ။ အဲလိုလုပ္ဘို႔ ညွစ္ရတဲ့ ေနရာေတြကို သေဘာေပါက္ရင္ အဲဒါေတြကို ၅ စကၠန္႔ ညွစ္လိုက္၊ ၅ စကၠန္႔ ေလွ်ာ့လိုက္၊ ၁ဝ ခါဆက္တိုက္လုပ္ပါ။ တေန႔ထဲမွာ ၅ ၾကိမ္အထိလုပ္ပါ။ ကေလးေမြးျပီးလဲ လုပ္ပါ။
19. Brisk Walking လမ္းေလွ်ာက္ေပးပါ။
စေလွ်ာက္ရင္ သိပ္မေဝးေစနဲ႔။ ေျဖးေျဖးတိုးေလွ်ာက္ပါ။ ေမြးတဲ့အထိေလွ်ာက္ႏိုင္တယ္။ ရုပ္ေရာ စိတ္ပါ ပိုေကာင္းေစတယ္။
20. Boost Your Mood စိတ္မူ ေကာင္းေနပါေစ
စိတ္တက္ၾကြေန ေက်နပ္ေနရင္ ကိုယ္ထဲမွာ Feel-good brain chemicals ေခၚတဲ့ဓါတ္ေကာင္းေတြ မ်ားေနမယ္။ Endorphins ေခၚတယ္။ စိတ္တည္ျငိမ္ေနရင္ Dopamine နဲ႔ Serotonin ေတြ မ်ားေနမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ေပးတာ ဒီလိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ Depression စိတ္က်တာ၊ Anxiety စိုးရိမ္တာ သက္သာေစမယ္။ Self-esteem ကိုယ့္ကိုယ္ကိုလဲ ယံုၾကည္စိတ္ မ်ားေစတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂-၃-၂ဝ၁၂ http://health-adult-reading.blogspot.in/2012/03/looking-and-feeling-your-best-in.html
Thursday, March 1, 2012
Pregnancy Pains ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ ေဝဒနာ (၂ဝ)
၁။ Pregnancy Breast Changes ရင္သားအေျပာင္းအလဲမ်ား၊
• ရင္သား ထြားထြားလာမယ္။ အထဲက ႏို႔ရည္ထြက္မဲ့ (ဂလင္း) ေလးေတြၾကီးလာ၊ အဆီေတြမ်ားလာလို႔ပါ။
• တခ်ိဳ႕မွာ ရင္သားနာမယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ကာစနဲ႔ ကေလးဖြါးခါနီးမွာ သိသာတယ္။
• ေသြးေၾကာေတြလဲ မ်ားတာလို႔ ျပာစိမ္းစိမ္းေသြးေၾကာေလးေတြ ပိုျမင္လာရမယ္။
• ႏို႔သီး-ႏို႔သီးအဝိုင္း အေရာင္ ရင့္လာ၊ မဲလာမယ္။
• Colostrum ဆိုတဲ့ ကနဦး-ႏို႔ရည္ထြက္ႏိုင္တယ္။ ဒါေတြအားလံုးက ပံုမွန္အေျပာင္းအလဲေတြသာျဖစ္တယ္။
• Bra (ဘရာ) ေခ်ာင္တာသာ ဝတ္ပါ။ မ-တင္ေပးႏိုင္ေအာင္ေတာ့ ျဖစ္ပါေစ။ (ေကာ္တြန္) နဲ႔ သဘာဝပစၥည္းနဲ႔ လုပ္တာသာ ျဖစ္ပါေစ။ ကိုယ္ဝန္ရင့္လာတာနဲ႔အမွ် (ဘရာ) အရြယ္အစား ၾကီးၾကီးလာဘို႔လိုမယ္။ ေန႔ေရာ ညပါဝတ္ထားပါ။ ႏို႔ရည္ၾကည္ထြက္ေနရင္ (ဘရာ) အတြင္းမွာ ဂြမ္းစခံထားပါ။ စိုလာရင္ အသစ္လဲပါ။
• ႏို႔သီးထိပ္ကို ေရခပ္ေႏြးေႏြးနဲ႔သာ ေဆးေၾကာေပးပါ။ ေရခ်ိဳးခ်ိန္ကလြဲရင္ ဆပ္ျပာမသံုးပါနဲ႔။ ေျခာက္ေသြ႔ေစတယ္။
၂။ Pregnancy Fatigue ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ အားယုတ္ျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္လာရင္ အားကုန္တယ္။ (အင္နာဂ်ီ) ပိုလိုလို႔ပါ။ ပိုစားပါ။
• Anemia ေသြးအားနည္းေရာဂါ မရွိေအာင္ေဆးစစ္ပါ။ ကုသပါ။
• ေကာင္းေကာင္းနားပါ။ ေစာေစာအိပ္ရာဝင္ပါ။ ေန႔ခင္းလဲ ခဏတျဖဳတ္အိပ္ပါ။
• ျဖစ္ႏိုင္သေရြ႕ အခ်ိန္ဇယားလုပ္ထားပါ။ အလုပ္လုပ္တာနဲ႔ နားတာ မွ်ပါေစ။
• ကိုယ္လက္-ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
၃။ Pregnancy Nausea or Vomiting ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စဥ္ ပ်ိဳ႕-အန္ျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေတာ့ ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေတြျဖစ္လာလို႔ ပ်ိဳ႕တာ၊ အန္တာေတြျဖစ္တယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စမွာသာ အျဖစ္မ်ားျပီး ေနာက္ဆိုရင္ ကိုယ္ခႏၶာက ထိန္းႏိုင္လာမယ္။ ေဆးရံုတက္ရေလာက္ေအာင္အထိ ဆိုးသူလဲရွိတယ္။
• အစာမရွိခ်ိန္ မနက္ခင္းမွာ ပိုဆိုးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Morning sickness (ေမာနင္း-ဆစ္ကနက္စ္) လို႔ေခၚၾကတယ္။ ၄ လေရာက္ရင္ မျဖစ္ေတာ့ဘူး။
• မနက္ထမွာ ခပ္ေျခာက္ေျခာက္အစာ စားပါ။ ဥပမာ အႏွံေတြကလုပ္တဲ့ စားစရာေတြျဖစ္တဲ့ ေပါင္မံု႔၊ (ခရက္ကာ) စတာမ်ိဳး၊ ေနာက္ျပီး (ပရိုတင္း) မ်ားတာ ဥပမာ အဆီလြတ္အသား၊ (ခ်ိစ္) ကို ညမအိပ္ခင္စားပါ။
• အစာကို တခါစားရင္ သိပ္မမ်ားေစဘဲ ၂-၃ နာရီတခါစားေသာက္ပါ။ ေျဖးေျဖးခ်င္း အခ်ိန္ယူစားပါ။
• အရည္ေတြ တေနကုန္ေသာက္ပါ။ ဗိုက္ကယ္ေအာင္ မေသာက္ပါနဲ႔။ ေအးေနတဲ့ ၾကည္ေနတဲ့ ပန္းသီးရည္၊ စပ်စ္သီးရည္ေတြက ပိုသင့္တယ္။
• စပ္တဲ့၊ ပူတဲ့အစာေတြေရွာင္ပါ။
• Vitamin B6 (ဗီတာမင္ ဘီ-၆) ေသာက္ပါ။
• အန္တာ မသက္သာရင္ ဆရာဝန္ကို အကူအညီေတာင္းပါ။ (စာတပုဒ္ သပ္သပ္ေရးထားပါတယ္။)
၄။ Pregnancy Frequent Urination ဆီးခဏခဏသြားျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္စ လေတြမွာ ၾကီးလာေနတဲ့ သားအိမ္က သူ႔ေရွ႕မွာေနတဲ့ ဆီးအိမ္ကိုဖိသလိုျဖစ္လို႔ ခဏခဏဆီးသြားခ်င္လာမယ္။
• အတြင္းခံမွန္သမွ် ၾကပ္မေနပါေစနဲ႔၊
• Urinary tract infection ဆီးကပူမယ္၊ ေအာင့္မယ္ဆိုရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။ ပိုးဝင္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။
၅။ Pregnancy Headaches ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊
• စိတ္ဖိအားမ်ားတာ၊ ဝမ္းခ်ဳပ္တာေၾကာင့္ ေခါင္းကိုက္တာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ Preeclampsia (PET) ေသြးဆိပ္တက္တာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• နဖူး၊ ဂုတ္ပိုးေနရာ ေရခဲတင္ေပးပါ။
• အလင္းေရာင္ မမ်ားတဲ့ေနရာ-အခန္းမွာ နားပါ၊ ျငိမ္ေနပါ။ မ်က္စိမွိတ္ျပီး စိတ္ေလွ်ာ့ေပးပါ။
• Tylenol (Acetaminophen) လိုအပ္ရင္ (ပါရာစီတေမာ) ေဆးျပားေသာက္ပါ။
• ပ်ိဳ႕တာနဲ႔ ေခါင္းကိုက္တာ တြဲျဖစ္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၆။ Pregnancy Constipation ဝမ္းခ်ဳပ္ျခင္း၊
• Hormones ေျပာင္းလဲလာတဲ့ ေဟာ္မုန္းေတြ၊ (ဗီတာမင္ေတြ) နဲ႔ သံဓါတ္အားေဆးေတြေၾကာင့္ ဝမ္းခ်ဳပ္ႏိုင္တယ္။
• သားအိမ္ကေန ေနာက္မွာေနတဲ့ အစာေဟာင္းအိမ္ကို ဖိေနလို႔လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Fiber (ဖိုက္ဘာ) မ်ားတဲ့ ျဖဴေနေအာင္ခြ်တ္မထားတဲ့ အမံႈ႔နဲ႔လုပ္တဲ့အစာေတြ၊ လတ္ဆတ္တဲ့အသီးေတြ၊ ဟင္းသီးဟင္းရြက္ေတြ ပိုစားပါ။
• ေရ-အရည္ပိုေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ေရ ၆-၈ ခြက္၊ ေဖ်ာ္ရည္ ၁-၂ ခြက္။
• မနက္ခင္းမွာ ခပ္ေႏြးေႏြးအရည္ ေသာက္ပါ။
• Exercise ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• ေရအိမ္သြားခ်ိန္ အေလ့အက်င့္လုပ္ေပးပါ။
• Laxative ဝမ္းႏုပ္ေဆး ဆရာဝန္ေပးတာေသာက္ပါ။ သဘာဝ ဝမ္းေပ်ာ့-ဝမ္းသြားေစတာသံုးပါ။ သေဘၤာသီး၊ မန္က်ီးသီးမွည့္၊ ကန္စြန္းရြက္။
၇။ Pregnancy Dizziness မူးေဝျခင္း၊
• Pregnancy hormone ကိုယ္ဝန္ေဆာင္-ေဟာ္မုန္း လို႔ေခၚတဲ့ Progesterone (ပရုိဂ်က္စတီရံုး) ကေန ေသြးေၾကာေတြကို က်ယ္ေစတယ္။ ေျခေထာက္ပိုင္းမွာ ေသြးေတြစုလာေစတယ္။ သားအိမ္ဆီလဲ ေသြးပိုရေစတယ္။ ေသြးဖိအားက်ေစတယ္။ အထူးသျဖင့္ အေနအထား ရုတ္တရက္ အေျပာင္းမွာ ျဖစ္တယ္။ ေခါင္းမူးႏိုင္တယ္။
• အစာစားခ်င္စိတ္ကို ေျပာင္းေစတယ္။ ေသြးထဲမွာ သၾကားဓါတ္နည္းရင္လဲ ေခါင္းမူးေစမယ္။
• မတ္တပ္အေနအထားမွာ ၾကာၾကာေနရရင္ ဟိုဟုိဒီဒီသြားလာေနပါ။
• ဘယ္ဘက္ကို ေစာင္းအိပ္ျပီး နားပါ။
• အေနအထားျပင္တာမွာ ေျဖးေျဖးသာလုပ္ပါ။
• သၾကားဓါတ္ မနည္းေစအာင္ အစာကို မၾကာမၾကာစားေပးပါ။
၈။ Difficulty Sleeping အိပ္မေပ်ာ္ခ်င္ျခစ္လာျခင္း၊
• Sleep medication အိပ္ေဆးမေသာက္ပါနဲ႔၊
• အိပ္ရာဝင္ခ်ိန္မွာ ႏြားႏို႔ အပူေသာက္ေပးပါ၊
• အိပ္ရာမဝင္ခင္ ေရေႏြးခ်ိဳးပါ၊
• ေခါင္းအံုးအပိုသံုးၾကည့္ပါ၊ ေဘးတေစာင္းအိပ္ပါ။
၉။ Pregnancy Heartburn or Indigestion အစာအေက်-ဗုိက္ေအာင့္ျခင္း၊
• အစာေျခစနစ္က အလုပ္ေႏွးလို႔ျဖစ္တယ္။ ၾကီးလာေနတဲ့ သားအိမ္ကလဲ အစာအိမ္ကိုဖိတယ္။ ေဟာ္မုန္းေတြ အေျပာင္းအလဲေၾကာင့္လဲ ပါတယ္။
• အစာကို နည္းနည္းခ်င္း ခဏခဏစားပါ။ ေျဖးေျဖးသာစားပါ။
• ေရေႏြး၊ (ဟာဘယ္လ္) လဖက္ရည္ေသာက္ပါ။
• ပူ-စပ္တာ၊ မစာမေက်လြယ္တာ၊ ေက်ာ္ထားေတြ ေရွာင္ပါ။
• စားျပီးျပီးခ်င္း လွဲမအိပ္ပါနဲ႔။
• အိပ္တာ၊ လွဲတာ အိပ္ရာေခါင္းရင္းကို ျမွင့္ထားပါ။ ေခါင္း၊ ပခံုးေအာက္က ေခါင္းအံုးခုခံထားႏိုင္တယ္။
• အခ်ိဳနဲ႔ အဆီ တခါတည္း တြဲမစားပါနဲ႔။
၁ဝ။ Pregnancy Hemorrhoids လိပ္ေခါင္း၊
• စအိုမွာ ေသြးျပန္ေၾကာေလးေတြေဖါင္းျပီး ဝမ္းသြာတဲ့အခါ အျပင္ကိုစုထြက္လာတာျဖစ္မယ္။ ကိုယ္ဝန္ကေန ေမြးလမ္းနဲ႔ အစာေဟာင္းအိမ္ေတြအေပၚမွာ ဖိအားသက္ေရာက္လို႔၊ ေသြးေလွ်ာက္တာလဲပိုလာလို႔ ျဖစ္ရတယ္။
• ဝမ္းအခ်ဳပ္မခံပါနဲ႔။ ဝမ္းသြာတဲ့အခါ မညွစ္ရေစနဲ႔။
• အၾကာၾကီးထိုင္တာ၊ ရပ္တာ ေရွာင္ရွားပါ။ အေနအထား မၾကာမၾကာ ေျပာင္းေပးပါ။
• လိပ္ေခါင္းေနရာက္ ေရခဲတလွည့္ ေရေႏြးတလွည့္တင္ေပးပါ။
• အတြင္းခံက်ပ္မေနပါေစနဲ႔။
• လိုအပ္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၁၁။ Pregnancy Varicose Veins ေသြးျပန္ေၾကာထံုးျခင္း၊
• ေျခေထာက္ေတြမွာ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ ေဖါင္းၾကြျပီး ထံုးေနသလိုထင္-ျမင္ရတယ္။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အရင္ကတည္းက ရွိေနတတ္တယ္။
• မတ္တပ္ရပ္တာ၊ ထိုင္ေနတာ အၾကာၾကီးမလုပ္ပါနဲ႔။ ေရြ႕လွ်ားသြားလာေပးပါ။ ေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ခ်ိတ္ထိုင္တာ မေကာင္းပါ။
• နားေနခ်ိန္မွာ ေျခေထာက္ပိုင္းကို ျမွင့္ထားေပးပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• ကိုယ္ေအာက္ပိုင္း အဝတ္အစား တင္းၾကပ္မေနေစပါနဲ႔။
၁၂။ Pregnancy Leg Cramps ၾကြက္တက္ျခင္း၊
• (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားတဲ့အစားအေသာက္ပိုစားပါ။ ႏြားႏို႔၊ ဒိန္ခဲ၊ အရိုးပါစားလို႔ရတဲ့ငါ။
• ဖိနပ္ မၾကပ္ေစနဲ႔၊ ခံုျမင့္ဖိနပ္မစီးပါနဲ႔။
• နားေနခ်ိန္မွာ ေျခေထာက္ပိုင္းကို ျမွင့္ထားေပးပါ။
• ေျခႏွစ္ေခ်ာင္း ခ်ိတ္ထိုင္တာ မေကာင္းပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
• အိပ္ရာမဝင္ခင္ ေျခဆန္႔-လက္ဆန္႔လုပ္ေပးပါ။
• ပက္လက္အိပ္တာ နည္းပါေစ။
• ေျခေထာက္ေတြကို ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။
၁၃။ Pregnancy Nasal Congestion ႏွာေခါင္းပိတ္ျခင္း၊
• အေအးမိသလိုေနတယ္။ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္-ေဟာ္မုန္းေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္။
• ပါး-ႏွာေခါင္းေနရာကို ေရေႏြးဝတ္တင္ပါ။
• Nasal sprays ေဆးမသံုးပါနဲ႔။
• ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ၆-၈ ခြက္။
• ေခါင္းအံုးအပိုသံုးပါ။
• Humidifier or Vaporizer သံုးႏိုင္တယ္။
၁၄။ Shortness of Breath အသက္ရွဴမဝျခင္း၊
• လမ္းေလွ်ာက္ေနရင္းျဖစ္ရင္ အရွိန္ေလ််ာ့ခ်လုိကပ္ပါ။ နားလိုက္ပါ။
• လက္ေတြကို ေခါင္းေပၚေျမွာက္လိုက္ပါ။
• အိပ္ရင္ ေခါင္းပိုင္းက ျမင့္ေနပါေစ။
၁၅။ Pregnancy Stretch Marks အေၾကာျပန္ျခင္း၊
• ၾကီးထြားလာတဲ့ အေရျပားရဲ႕ ဆန္႔ႏိုင္၊ က်ံဳ႕ႏိုင္စြမ္းက လိုသေလာက္မလိုက္ႏိုင္လို႔ျဖစ္တယ္။ ဗိုက္၊ ေပါင္၊ ရင္သားေနရာေတြမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ ေနာင္မွာ လံုးဝေပ်ာက္မသြားေပမဲ့ ေမွးမွိန္လာမယ္။
• Vitamins C and E ေတြေသာက္ေပးပါ။
• Skin lotion လိမ္းပါ။
• ကိုယ္လက္ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။
၁၆။ Swelling in the Feet and Legs ေျခေထာက္ေရာင္ျခင္း၊
• ေျခေထာက္ကေသြးေၾကာနဲ႔ ေသြးျပန္ရည္ေၾကာေတြအေပၚမွာ ၾကီးလာတဲ့သားအိမ္ကဖိေနလို႔ျဖစ္တယ္။
• မတ္တပ္ အၾကာၾကီးမရပ္ပါနဲ႔။
• ေရ-အရည္ မ်ားမ်ားေသာက္ပါ။ တေန႔မွာ ၆-၈ ခြက္။
• ငန္တဲ့အစာေတြ ေရွာင္ပါ။ (ဆိုဒီယမ္) မ်ားတဲ့ ဆား၊ ငါးေျခာက္၊ ငါးပိ၊ ငန္ျပာရည္၊ ဟင္ခ်ိဳမံႈ႔၊ ေဆာ္ဒါ၊ ေရွာင္ပါ။
• ေျခေထာက္ပိုင္း ျမွ်င့္ထာနားပါ။
• အဝတ္အစား၊ ဖိနပ္ တင္းၾကပ္မေနေစပါနဲ႔။
• (ပရိုတင္း) မ်ားမ်ားစားပါ။
• မ်က္ႏွာပါ ေရာင္ရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၁၇။ Vaginal Discharge ေမြးလမ္းကစိုေနျခင္း၊
• ေသြးလွည့္တာနဲ႔ ေဟာ္မုန္းမ်ားလာလို႔ျဖစ္တယ္။
• အျဖဴေရာင္ ၾကည္လင္ေနတယ္။ မယားဘူး၊ အေနရမခက္ဘူး။
• (ေကာ္တြန္) အတြင္းခံသာသံုးပါ။
• အတြင္းခံ တင္းၾကပ္မေနေစနဲ႔။
• Douche (ဗဂ်ိဳင္းနား) ေဆးေၾကာနည္း မလုပ္ပါနဲ႔။
• ဆပ္ျပာနဲ႔ ေရသာသံုးပါ။
• သန္႔ရွင္းေရးလုပ္တိုင္း လက္ကို ေရွ႕ကေန ေနာက္ဖက္ကိုသာ ဦးတည္လုပ္ပါ။
• ဆင္းေနတာက ပူေလာင္၊ ယားယံ၊ အနံ႔ရွိလာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၁၈။ Pregnancy Backaches ခါးနာျခင္း၊
• ဖိနပ္မျမင့္ပါေစနဲ႔။ အေလးအပင္ မမပါနဲ႔။
• ေအာက္က်တာတခုခုေကာက္ခ်င္ရင္ ဒူးကိုအရင္ေကြးပါ။ ခါးကို ေနာက္မွေကြးပါ။
• မတ္တပ္အၾကာၾကီးမရပ္ပါနဲ႔။ ထိုင္ရင္ ေနာက္က်ာမွီစရာပါတာနဲ႔သာထိုင္ပါ။ ထိုင္ေနရင္းလဲ ေျခေထာက္ကို တခုခုမွာတင္ထားပါ။
• အိပ္ယာေအာက္ခံ မာေနပါေစ။ ၾကိဳးကုတင္၊ စပရင္ကုတင္ မသံုးပါနဲ႔။ ပက္လက္ကုလားထိုင္မွာ မထိုင္ပါနဲ႔။
• ခါးနာတဲ့ေနရာကို အပူးကပ္ေပးပါ။ အပူေဆးကပ္ခြါသံုးႏိုင္တယ္။ ႏွိပ္နယ္ေပးပါ။
• မ်က္ႏွာသစ္၊ လက္ေဆး၊ ပန္းကန္ေဆးတာ ကိုယ့္အရပ္နဲ႔ အေနေတာ္ ေရစဥ္၊ ေၾကြခြက္ျဖစ္ပါေစ၊
• (စတီရြိဳက္) မပါတဲ့ အနာသက္သာေဆးေသာက္ပါ။
၁၉။ Abdominal Pain or Discomfort ဗိုက္ေအာင့္ျခင္း၊
• ကိုယ္ခႏၶာ အေနအထားျပင္ေပးပါ။
• သက္ေတာင့္သက္သာ ရွိပါေစ။ ေရေႏြးအိတ္ကပ္ပါ။
• Tylenol (Acetaminophen) (ပါရာစီတေမာ) လိုအပ္ရင္ေသာက္ပါ။
• မသက္သာရင္ ဆရာဝန္ျပပါ။
၂ဝ။ Braxton-Hicks Contractions ကေလးလႈတ္ျခင္း၊
• ကိုယ္ဝန္ ၅ လေက်ာ္ရင္ ကေလးလႈတ္တာ သိသာလာမယ္။
• သက္ေတာင့္သက္သာ ေနထိုင္ပါ။ လူအေနအထား ျပဳျပင္ေပးပါ။
• ေမြးခ်င္သလား အထင္မွားတတ္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၄-၂-၂ဝ၁၂
Pregnancy Signs ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း လကၡဏာ (၂ဝ)
သူငယ္ခ်င္းတစ္ေယာက္က အကူညီေတာင္းလို႔ပါ။ အဲဒါ သူ႔မွာ ကိုယ္ဝန္ ရွိလားလို႔ သိခ်င္ပါတယ္တဲ့။ ၿပီးေတာ့ သူက ကိုယ္ဝန္ရွိသူရဲ့ လကၡဏာေတြကိုလည္း သိခ်င္ပါတယ္တဲ့။ (၂) လ ဝန္းက်င္ အေနအထားေပါ့။
Mon, Feb 20, 2012 at 12:47 PM
ကိုယ္ဝန္ရွိမရွိကို ဆီးစမ္းတာ negative ျပပါတယ္၊ ဆုိင္ကေနဝယ္စမ္းပါတယ္။ အမ်ိဳးသားနဲ႔ အတူေန ျဖစ္တာက ၁၂ ရက္ေန႔ ေနာက္ဆုံးပါ။ ရာသီလာတာကေတာ့ ျပီးခဲ့တဲ႔လ ကေတာ႔ ၁၅ ရက္ကလာပါတယ္။ ဒီလမွာေတာ့ ဆီးစပ္ေတြသာ ကိုက္ခဲေနျပီး ၂ ရက္ေလာက္ရွိပါျပီ ေသြးနဲနဲဆင္းေနပါတယ္။ ေျခာက္ေျခာက္ၾကီးျဖစ္ေနပါတယ္။ (အျဖဴေကာ အနီေရာ မရွိပဲ) ၃ လေလာက္ရွိပါျပီ။ ရာသီလာတာ ၃ ရက္ေလာက္ေတာ့ ေနာက္က်ေနပါတယ္။ ဘာေဆးမ်ားေသာက္ရပါမလဲ။
ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း လကၡဏာေတြကို တခ်ိဳ႕မွာ ဘာမွမခံစားရဘူး။ တခ်ိဳ႕ၾက လူမမာၾကီးလို အေတာ္ခံစားရတယ္။ ကာယကံရွင္က သတိမထားမိဘဲ သူ႔ေယာက္်ားက ထင္တာလဲ ရွိတတ္တယ္။
ကိုယ္ဝန္ရွိျခင္း လကၡဏာ (၂ဝ)
1. Missed period ရာသီမလာျခင္း၊ Unusual or abnormal period ရာသီ မမွန္ျခင္း၊ Implantation bleeding ေပါင္းစပ္ျပီးသား မ်ိဳးဥက သားအိမ္ အတြင္းဆံုးလႊာကို လာျပီးတြယ္ကပ္ခ်ိန္မွာ Spotting ေသြးနဲနဲ ဆင္းတတ္တယ္။ ဆီးစပ္ေနရာကလဲ Cramping နာတာ ခံစားရႏိုင္တယ္။ ရာသီလာလို႔နာတာနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။ မ်ိဳးဥထြက္ခ်ိန္ (လလည္ရက္) နဲ႔ ၆-၁ဝ ရက္မွာျဖစ္တယ္။
2. Just feeling pregnant ကိုယ့္ကိုယ္ကို ကိုယ္ဝန္ရွိေနတယ္လို႔ထင္ျခင္း၊
3. Nausea and Vomiting ပ်ိဳ႕-အန္ျခင္း၊ အစားမစားခ်င္ျဖစ္လာျခင္း၊
4. Changes in libido လိင္စိတ္ ေျပာင္းလဲလာျခင္း၊
5. Soreness of the Breasts ရင္သားနာျခင္း၊
6. Enlargement of the Breasts ရင္သား ပိုၾကီးထြားလာျခင္း၊
7. Montgomery's Tubercules ရင္သား အေရာင္ရင့္အဝိုင္းမွာ အသီးငယ္ေလးေတြ ထြက္လာျခင္း၊ ရွိျပီးသားေတြက ပိုျပီးသိသာလာျခင္း၊
8. Colostrum from Breasts ညႇစ္ရင္ ႏို႔ရည္ၾကည္ ထြက္လာျခင္း၊
9. Frequent Urination, Cystitis ဆီးခဏခဏသြားရျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ အမ်ားစုက ၆-၈ ပါတ္မွာ ျဖစ္ၾကတယ္။ ဆီးလမ္းပိုးဝင္တာ၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ နဲ႔ ဆီးသြားေစတဲ့ ေဆးေတြေၾကာင့္လဲ အဲလို ဆီးခဏခဏသြားခ်င္တာနဲ႔ ခြဲျခားရမယ္။
10. Strange Cravings ခ်င္ျခင္းတပ္ျခင္း၊
11. Fatigue အားကုန္ျခင္း၊
12. Skin Changes အသားအေရေျပာင္းလဲလာျခင္း၊
13. Stretch Marks ဗိုက္ေၾကာ စသည္ျပတ္ျခင္း၊
14. Enlarging Uterus သားအိမ္ၾကီးလာျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ ၁၂ ပါတ္ကစျပီး ဆီးစပ္ေနရာကေန သားအိမ္အျမင့္ကို လက္နဲ႔စမ္းလို႔ရျပီ။
15. Movement ဗိုက္ထဲက ကေလးလႈတ္တာကိုသိေနျခင္း အမ်ားဆံုးက ၂ဝ ပါတ္ေက်ာ္မွသာ သိတယ္။၊ ၁၃-၂၅ ပါတ္အထိလဲျဖစ္ႏိုင္တယ္။
16. Dizziness or fainting မတ္တပ္ရပ္လိုက္ရင္ ေခါင္းမူးမယ္၊ သတိလစ္ခ်င္သလိုျဖစ္မယ္။
17. X-ray Detection ဓါတ္မွန္ရိုက္ရင္ ျမင္ရျခင္း၊
18. Fetal Heart Sounds ကေလးႏွလံုးခုန္သံ နားေထာင္၍ရျခင္း၊ Doppler ကရိယာနဲ႔နားေထာင္ရင္ ၈-၁ဝ ပါတ္အထိ မၾကားႏိုင္ေသးပါ။ ၁၂-၁၄ ပါတ္ေရာက္မွသာ ၾကားရတာမ်ားတယ္။ စၾကားရခ်ိန္မယ္ တမိနစ္ကို ၁၈ဝ အထိျမန္တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ပံုမွန္ ၁၂ဝ-၁၆ဝ အထိရွိတယ္။ Ultrasound နဲ႔စမ္းရင္ ၆ ပါတ္မွာ ၉ဝ-၁၁ဝ၊ ၉ ပါတ္မွာ ၁၄ဝ-၁၇ဝ၊
19. Ultrasound Detection (အာလ္ထြာေဆာင္း) ရိုက္လွ်င္ေတြ႔ရျခင္း၊ ကိုယ္ဝန္ ၄ ပါတ္ခြဲမွာ Gestational sac ျမင္ရျပီ။ Yolk sac ကို ၅ ပါတ္၊ Embryo ကို ၅ ပါတ္ခြဲမွာျမင္ရျပီ။
20. Positive Pregnancy Test ဆီး-ေသြးစစ္လွ်င္ အေပါင္းျပျခင္း၊
သိပ္မသိသာတဲ့၊ လူတိုင္းျဖစ္ခ်င္မွျဖစ္မဲ့ အခ်က္ေတြကေတာ့ -
• Headache ေခါင္းကိုက္တာ၊
• Mood swings and irritability စိတ္မူေျပာင္းျခင္း၊ စိတ္တိုျခင္း၊ (ဒီအခ်က္ေတြဟာ ရာသီမလာခင္ျဖစ္ခ်င္တာေတြနဲ႔ အတူတူျဖစ္တယ္။) • ဝမ္းခ်ဳပ္တာ Progesterone ေၾကာင့္ျဖစ္တယ္။ ဒီေဟာ္မုန္းက အစာကိုေအာက္ဆင္းတာ ေႏွးေစတယ္။
• (ဗဂ်ိဳင္းနား) နံရံေတြက ပိုထူလာတယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) ပိုျပီးစိုတာ၊ ျဖဴတဲ့ ႏို႔လိုဆင္းတယ္။ ကိုယ္ဝန္ရွိေနတဲ့ကာလ တေလွ်ာက္လံုးမွာလဲ အဲလိုရွိေနႏိုင္တယ္။ ေဆးကုစရာ မလိုပါ။ ဒါေပမဲ့ အနံ႔ဆိုးလာရင္၊ ယားယံလာရင္၊ ဆင္းတာက အေရာင္ ေျပာင္းလာရင္ေတာ့ ေဆးစစ္ျပီး ကူသမႈခံယူရမယ္။
Pregnancy Test ကိုယ္ဝန္ရွိ-မရွိ စမ္းသပ္ျခင္း
• ဆီးစစ္နည္းကို သိပ္ေစာေစာစမ္းရင္ False negative ကိုယ္ဝန္ရွိေနေပမဲ့ အႏုတ္ျပႏိုင္တယ္။
• Quantitative blood tests ေဟာ္မုန္းအနည္း-အမ်ားကို စမ္းတဲ့ေသြးစစ္နည္းကေတာ့ Implantation မ်ိဳးစပ္ျပီးသား သေႏၶက သားအိမ္အတြင္းဆံုးလႊာကို လာကပ္ျပီဆိုတာနဲ႔ သိႏိုင္တယ္။
• အဲဒီရက္ဆိုတာ Ovulation မ-မ်ိဳးဥထြက္ခ်ိန္ (လလည္ရက္) ရဲ႕ေနာက္ ၆-၁၂ ရက္မွာျဖစ္တယ္။ ဒိထက္ေစာျပီး ဘယ္နည္းနဲ႔ စမ္းစမ္း မသိႏိုင္ဘူး။
• Ovulation မ-မ်ိဳးဥက ပံုမွန္ ၁၄ ရက္မွာ ထြက္ေပမဲ့ ေနာက္က်ေနသူေတြဆိုရင္ မတူႏိုင္ဘူး။
• ကိုယ္ဝန္ ရွိ-မရွိ စမ္းတယ္ဆိုတာ တိက်ဘို႔ရာ Act of Intercourse ဘယ္ရက္မွာ လိင္ဆက္ဆံသလဲဆိုတာထက္ Day of Ovulation ဘယ္ရက္မွာ မ်ိဳးဥထြက္သလဲက အေရးပါတယ္။
• Sperm သုက္ပိုးေတြက ပံုမွန္ဆိုရင္ သားအိမ္ျပြန္ထဲမွာ မ်ိဳးဥထြက္အလာကို ေစာင့္ေနရင္း ၅ ရက္အထိ ရွင္ေနႏိုင္တယ္။
• Implantation သားအိမ္အတြင္းလႊာမွာ လာတြယ္ကပ္ဘို႔ ေနာက္ထပ္ ၁၂ ရက္ၾကာေစာင့္ရေသးတယ္။ ဆိုလိုတာက ဘယ္ေလာက္တိက်တဲ့ နည္းနဲ႔ျဖစ္ျဖစ္ သုက္ပိုး ဝင္လာျပီးေနာက္ (၅ + ၁၂ = ၁၇) ရက္ထက္ေစာျပီး မသိႏိုင္ဘူး။
• တခ်ိဳ႕စမ္းသပ္နည္းက hCG ေဟာ္မုန္း (100 mIU/mL) ရွိရင္စမ္းလို႔ရတယ္။ ဒါေၾကာင့္ေနာက္ထပ္ ၃-၄ ရက္ ေစာင့္ရျပန္ေသးတယ္။ ဒါေၾကာင့္ လိင္ဆက္ဆံမႈ ျပဳျပီးတဲ့ေနာက္မွာ ၃ ပါတ္ (၂၁ ရက္) အတြင္းစမ္းရင္ False negative မမွန္တဲ့အႏုတ္ျပႏိုင္တယ္။ ကေလးရေအာင္ Insemination သုက္ပိုး အျပင္ကေန ထည့္ေပးနည္းလုပ္ရင္လဲ အတူတူဘဲ။
• First Response Early Result Pregnancy Test ဆိုတာကို ရာသီလာရမဲ့ရက္ (မလာေတာ့မဲ့ရက္) မတိုင္ခင္ ၆ ရက္ ကတည္းက ကိုယ္ဝန္ရွိတယ္ ဆိုတာကိုျပမဲ့ hCG ေဟာ္မုန္းရွိေနတာကို သိမယ္လို႔ ေၾကာ္ညာျပီး ေရာင္းေနျပီ။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၂-၂၀၁၂
Facts to get pregnant ကိုယ္ဝန္ရေအာင္ ၾကံေဆာင္နည္း
ကၽြန္ေတာ္နဲ႔ ကၽြန္ေတာ့္ဇနီး ေနာက္ထပ္ နွစ္လေလာက္ေနရင္ ကေလးယူေတာ့မယ္ေလ။ ေက်ာင္းက ၃ လ တစ္ျဖတ္ဆိုေတာ့ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ခ်ိန္ ၁ဝ လနဲ႔ဆိုရင္ ေက်ာင္းပိတ္ရက္မွာ ေမြးနုိင္ေအာင္လို႔ပါ။ ဒါနဲ႔ဆရာ ေရခဲမုန္႔စားရင္ သေႏၵသားခိုင္တယ္ဆိုတာ ဟုတ္ပါသလား။ သူက တစ္ခါကိုယ္ဝန္ပ်က္ဖူးေတာ့ မခိုင္မွာစိုးလို႔ပါ။ ကိုယ္၀န္ရလာရင္ ဘယ္သူမွေတာ့ မပ်က္ေစခ်င္ဘူးေလ။ သေႏၵသားခိုင္ေအာင္ ဘာေတြလုပ္ရမလဲ။ ဘာေတြလိုက္နာရမလဲ။
မိန္းကေလး တေယာက္ဟာ ေမြးလာကာစတံုးက မ်ိဳးဥေပါင္း ၁ သန္းကေန ၂ သန္းအထိရွိေနခဲ့တာပါ။ အပ်ိဳျဖစ္တဲ့ေနာက္ တလမွာ တဥႏွဳန္းနဲ႔ ထြက္လာတယ္။ ေသြးမဆံုးခင္အထိ တြက္ရင္ စုစုေပါင္း မ်ိဳးဥအေရအတြက္ ၃ဝဝ ကေန ၄ဝဝ ရွိမယ္။ အိမ္ေထာင္က်လို႔ ကေလး ၅ ေယာက္အေမျဖစ္ရင္ တကယ္တန္း အသံုးျပဳခဲ့ရတဲ့ မ်ိဳးဥေပါင္း ၅ ခုသာျဖစ္မယ္။
ကေလး မရေသးသူေတြ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ေစဘို႔ရာ ကိုယ့္ရာသီကိုယ္ သိရမယ္။ ရာသီတလကို ေသြးစဆင္းေန႔ကေန တြက္တယ္။ တလဆိုတာ ၂၈ ရက္ကေန ၃၂ ရက္အထိရွိႏိုင္တယ္။ မ်ိဳးဥထြက္တာ လလည္ရက္မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ေပမဲ့ ၁၁ ရက္ကေန ၂၁ ရက္အတြင္းမွာ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။
ရာသီဆင္းတဲ့ေနာက္ ၂ ရက္ကေန ၁၄ ရက္အတြင္းမွာ FHS ေဟာ္မုန္း ထြက္လာလို႔ မ်ိဳးဥအိမ္မွာရွိတဲ့ (ေဖၚလီကယ္လ္) ေတြကို ႏိႈးဆြေပးတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးအလႊာကိုလဲ ထူထဲလာေစတယ္။ အဖို-အမ မ်ိဳးစပ္ျပီးသားဥ Fertilized egg ကို Implantation တြယ္ကပ္ဘို႔ ျပင္ဆင္ေပးတာျဖစ္တယ္။
LH ေခၚတဲ့ ေနာက္ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးလဲ ထြက္လာမယ္။ သူကေန အရင့္မွည့္ဆံုးဥကို (ေဖၚလီကယ္လ္) ထဲကေန ထြက္လာေစတယ္။ သားအိမ္ဝမွာရွိတဲ့ အက်ိအခြ်ဲကလဲ ေခ်ာက်ိက်ိပိုျဖစ္လာျပီး (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကေန ဝင္လာမဲ့ သုက္ပိုးဝင္ ဝင္လာႏိုင္ေအာင္ ေရလာေျမာင္းေပး လုပ္ေပးတာမယ္။
မ်ိးဥကလဲ မ်ိဳးဥအိမ္ကေနထြက္၊ သားအိမ္ျပြန္အေပါက္ဝထဲကိုဝင္၊ သားအိမ္ျပြန္တေလွ်ာက္ ဝင္လာမယ္။ လမ္းမွာတင္ အဖိုသုက္ပိုးနဲ႔ မ-မ်ိဳးဥေတြဆံုေပါင္းစပ္မႈ ျဖစ္မယ္။ မ-မ်ိဳးဥဟာ မ်ိဳးဥအိမ္ကထြက္ျပီးတဲ့ေနာက္ အဲလို သုက္ပိုးနဲ႔ မေတြ႔ရရင္ေတာ့ ၁၂-၂၄ နာရီထက္ပိုျပီး ဆက္ရွင္မေနဘူး။ သုက္ပိုးကေတာ့ ၃-၅ ရက္အထိ ရွင္သန္ေနႏိုင္တယ္။
ကေလးရခ်င္သူေတြ မ-မ်ိဳးဥရွင္သန္ေနတဲ့ ၂၄ နာရီနဲ႔အံကိုက္ သုက္ပိုးနဲ႔ေတြ႔ေအာင္ စီမံခ်က္ ေကာင္းေကာင္းခ်တတ္ဘို႔ လိုတယ္။ အေကာင္းဆံုးရက္ဆိုတာ မ-မ်ိဳးဥထြက္မဲ့ရက္ မတိုင္ခင္ ၁-၂ ရက္ေတြျဖစ္တယ္။ ရာသီတလဟာ ၂၈ ရက္ ျဖစ္သူေတြမွာ ရာသီစဆင္းတဲ့ေန႔ကေန ေရတြက္ရင္ ၁၂-၁၃-၁၄ ရက္ေန႔ေတြျဖစ္တယ္။
သတိတခုထားေစခ်င္ပါတယ္။ အဲဒီ ၃ ရက္လံုးလံုး ေနႏိုင္သေလာက္ အတူေနမယ္ဆိုတာလဲ သိပ္ေကာင္းမယ္မဟုတ္ပါ။ ေယာက္်ားမွာ ဆက္ဆံမႈမ်ားလို႔ သုက္လႊတ္တာဆက္တိုက္မ်ားရင္ Sperm count သုက္ေကာင္ေရ အေရအတြက္ကို နည္းေစႏိုင္တယ္။
မိန္းမဘက္ကလဲ တြက္ရအံုးမယ္။ Ovulation မ်ိဳးဥထြက္ရက္ အေသအျခာသိခ်င္ရင္ Temperature ကိုယ္ပူခ်ိန္မွတ္တမ္း လုပ္ထားပါ။ မ်ိဳးဥတခု ထြက္သြားျပီး က်န္ေနတဲ့ (ေဖၚလီကယ္လ္) ကို Corpus luteum (ေကာပတ္စ္-လူတီယမ္) လို႔ ေခၚတယ္။ သူကေန ေဟာ္မုန္းေနာက္တမ်ိဳး ထြက္လာျပန္တယ္။ အဲဒီ Progesterone (ပရိုဂ်က္စတီရံုး) ကေန သားအိမ္ နံရံကို ထူထဲလာေအာင္ လုပ္ေပးမယ္။ ကိုယ္ဝန္အတြက္ ျပင္ဆင္ေပးတာပါဘဲ။ ဒီေဟာ္မုန္းတန္ခိုးေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာ အပူခ်ိန္ကို နဲနဲျမင့္တက္ေစမယ္။ မနက္အိပ္ရာႏိုးခ်ိန္ ဘာတခုမွ မလုပ္ကိုင္ေသးခင္ အပူခ်ိန္တိုင္းပါ။ အတိအက် မွတ္သားထားပါ။ Basal thermometer တခုကို ၁ဝ ေဒၚလာေပးရတယ္။ အၾကမ္းဖ်င္းေတာ့ သိႏိုင္တယ္ေပါ့။ ေဒၚလာ ၂ဝ-၅ဝ တတ္ႏိုင္ရင္ Ovulation kits ဝယ္သံုးပါ။ LH ေဟာ္မုန္း မ်ားမ်ားလာတာဟာ မ်ိဳးဥထြက္တာမို႔ ဆီးထဲပါေနတဲ့ LH levels ကို တိုင္းႏိုင္တယ္။ ေကာင္းတဲ့ ကရိယာနဲ႔ဆို ေန႔တိုင္းစစ္ႏိုင္လို႔ ၉၉% မွန္ႏိုင္တယ္။
သုက္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးဥ ေရစက္မဆံုႏိုင္ၾကရင္ေတာ့ Progesterone ေဟာ္မုန္းနည္းနည္းလာမယ္။ ၁၂-၁၆ ရက္အၾကာမွာ ပ်က္စီးသြားတဲ့ သားအိမ္အတြင္းလႊာက ေသြးနဲ႔ (တစ္ရွဴး) ေတြထဲမွာ မ်ိဳးမစပ္လိုက္ရတဲ့ မ်ိဳးဥပါေရာျပီး Menstruation ရာသီ အျဖစ္ဆင္းတယ္။ ေနာက္တလ စျပန္ပါလိမ့္မယ္။ ေသြးဆင္းေနတာ တခ်ိဳ႕မွာ ၃ ရက္၊ တခ်ိဳ႕ ၇ ရက္ၾကာမယ္။
ကေလးအေမျဖစ္ခ်င္သူ
• အသက္ ၃ဝ အရြယ္ က်န္းမာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း လတိုင္းလတိုင္းမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘို႔အခြင့္အလမ္း ၂ဝ% ရွိတယ္။
• အသက္ ၂ဝ အရြယ္ က်န္းမာတဲ့ အမ်ိဳးသမီးတိုင္း လတိုင္းလတိုင္းမွာ ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ဘို႔အခြင့္အလမ္း ၅% ရွိတယ္။
• Foods rich in folic acids (ေဖါလစ္-အက္စစ္) မ်ားတဲ့အစားအစာ စားပါ။ Folic acids ေဆးေသာက္ပါ။
• Organic foods and green products (ေအာ္ဂဲနစ္) အစားအေသာက္ ေရြးခ်ယ္စားေသာက္ပါ။
• Plastics (ပလပ္စတစ္) ထုပ္ပိုးတာမ်ိဳး ေရွာင္ရွားပါ။
• အစားအေသာက္ဆင္ျခင္တာနဲ႔ ကိုယ္လက္ေလ့က်င္ခန္းလုပ္ျပီး ကိုယ္အေလးခ်ိန္ထိန္းပါ။
• Alcohol and caffeine အရက္၊ ေကဖင္း-ေဆးလိမ္ ေရွာင္က်ဥ္ပါ။
ကေလးအေဖျဖစ္ခ်င္သူ
• အသက္ ၄၅ ေက်ာ္ရင္ အခြင့္အလမ္း နည္းနည္းလာမယ္။
• Managing stress စိတ္ဖိအားေလွ်ာ့ခ်နည္း လုပ္ပါ။
• Alcohol and tobacco အရကိ၊ ေဆးလိပ္ ေရွာင္ပါ၊ ေလွ်ာ့ပါ၊ ျဖတ္ပါ။
• Weight ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ထိန္းပါ။
• Zinc (ဇင့္) ဓါတ္ပါတဲ့ အသား၊ ျဖဴေဖြးေနေအာင္ ခြ်တ္မထားတဲ့ အႏွံမ်ိဳးနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာ၊ ပင္လယ္စာ နဲ႔ ဥေတြ စားပါ။
• Selenium ပါတဲ့ အသား၊ ပင္လယ္စာ၊ မိႈ၊ ျဖဴေဖြးေနေအာင္ ခြ်တ္မထားတဲ့ အႏွံမ်ိဳးနဲ႔လုပ္ထားတဲ့ အစားအစာ၊ အေစ့အဆံေတြ စားပါ။
• Vitamin E (ဗီတာမင္ အီး) ေသာက္ပါ။
• Testicles က်ား-အစိ (တက္စ္တိစ္) ကို ေအးေနေအာင္ သတိထားပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၄-၂-၂ဝ၁၂
Subscribe to:
Posts (Atom)
Posts
