အသက္ ၁၈ ႏွစ္ျပည့္မွ ဖတ္ပါ (၃၁)
September 03, 2010 12:16 AM
ကြၽန္ေတာ့္အသက္ (၂၃)ႏွစ္ရွိပါၿပီ။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေက်ာင္းတက္ေနပါတယ္။ လိင္၀င္ (တိုနာ) ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ရွင္းျပေပးပါဦး။ လိင္၀င္တာကို ဆီးခံုေမႊးရွဴေပးရင္ ေပ်ာက္ကင္းနိုင္တယ္လို႔ ၾကားဖူးပါတယ္။ တိုနာေရာဂါကို ေၾကာက္ရြံ႕ေနမိလို႔ ဘယ္လို ေနထိုင္ရမလဲ ဆိုတာကိုပါ ေျဖေပးေစခ်င္ပါတယ္။
ဒီ က်န္းမာေရး ျပႆနာကို အရပ္စကားသေဘာ ေျပာေနၾကတာ အမွန္ဘဲ။ “တိုနာ” လို႔ သာမက “သို၀င္တာ” လို႔ပါ ေခၚေသးတယ္။ “အေရးေပၚျဖစ္တယ္”၊ “ကုသဘို႔ရာ အမ်ိဳးသမီး မ-အဂၤါအေမႊးကို မီးရွိဳ႕ျပီး၊ အရွဴခိုင္းရတယ္၊” “မဟုတ္ရင္ ေသႏိုင္တယ္၊” လို႔ ေျပာၾကတယ္။ သူ႔အရပ္နဲ႔သူ အေခၚနဲ႔ ကုသနည္းေတြ ရွိႏိုင္မယ္ ထင္တယ္။ ဆရာ၀န္ေတြ သင္ရတဲ့ အထဲမွာ ပါတာေတာ့ မေတြ႔ေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ အဲလိုျဖစ္တာ စြယ္စံုက်မ္းေတြမွာ စာတင္ခံရတဲ့အထိ ရွိပါတယ္။
အဂၤလိပ္လို Koro ေခၚတယ္။ တရုပ္လို Shuk yang, Shook yong, Suo yang လို႔ ေခၚသတဲ့။ Koro ဟာ ေရာဂါ တခု အျဖစ္ သတ္မွတ္တယ္လို႔ ေျပာႏိုင္ျပီ။ အေမရိကန္ “စိတ္ေရာဂါ ေရာဂါရွာေဖြေရးႏွင့္ စာရင္းဇယား အညႊန္း” ထဲမွာ ထည့္သြင္း ထားတာ ေတြ႔လာရတယ္။ “ယဥ္ေက်းမႈ အေျချပဳ စိတ္နဲ႔ သက္ဆိုင္တဲ့ ျဖစ္စဥ္အုပ္စု” ထဲမွာ ထည့္ထားပါတယ္။ Disease ေရာဂါလို႔ မေျပာဘဲ Syndrome လကၡဏာ-အစုအေ၀း လို႔ ေခၚတယ္။
Koro ဆိုတဲ့ စကား မူလအစက အင္ဒိုနီးရွား ေတာင္ပိုင္း ဆူလာေ၀စီ ကေန လာတယ္။ Shrinkage “ေသးငယ္-တိုတယ္” ဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ရတယ္။ တရုပ္ နဲ႔ မေလးမွာလဲ အဓိပၸါယ္တူ စကားလံုးေတြ ရွိတယ္။ အာသန္ နဲ႔ ထိုင္း ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း သူ႔အေခၚနဲ႔သူ ရွိတယ္။ တိုင္းျပည္က ညံ့သလား မေမးနဲ႔ ဗမာေတြမွာ အဲလိုရွိတာ သူမ်ားေတြ မသိၾကေသးဘူး။ တေယာက္ ေလာက္ကေန MySpace နဲ႔ YouTube ကေန ဗီဒီယိုဖိုင္ တင္ေပးရင္ နာမည္ၾကီးႏိုင္တယ္။
Koro ဆိုတာ ရုတ္တရက္ အျပင္းအထံ ေယာက္်ားက “သူ႔လိင္တံ Genital shrinkage တိုရာ၊ ေသးရာကေန Genital retraction ကိုယ္ထဲ ၀င္သြားမယ္-တယ္” ဆိုတဲ့ ေရာဂါဆန္းတခု ျဖစ္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ႏွစ္မ်ိဳးလံုးျဖစ္တယ္။ နာရီနဲ႔ ရက္နဲ႔ အထိ ၾကာသတဲ့။ နာတာရွည္ သမားလည္း ရွိသတဲ့။ ဒါ့ျပင္လဲ က်ားအဂၤါ ပံုပန္း ေျပာင္းသြားတာ၊ အားနည္းသြားတာ၊ ျဖစ္သူေတြ ရွိသတဲ့။ မိန္းမေတြမွာလည္း “သူ႔ႏို႔သီးထိပ္ဖ်ား၊ ဒါမွမဟုတ္ မ-အဂၤါ အထဲထဲ ၀င္သြားမယ္-တယ္” လို႔ ရွိသတဲ့။
ဘာလို႔ ျဖစ္သလဲ ဆိုတာေတြထဲမွာ Psychosexual conflicts လိင္-စိတ္ အထာမက်တာ၊ Personality factors သူဘဲ ျဖစ္ေနတာ ဆိုတဲ့ တကုိယ္ေရ ျပႆနာ၊ Cultural beliefs ယဥ္ေက်းမႈအရဆိုတဲ့ ရိုးရာ-အစဥ္အလာ တူၾကသူေတြမွာ ျဖစ္တယ္လို႔ ယံုေနတာေတြ ပါတယ္။ ဒီသေဘာမ်ိဳးဟာ လိင္ဆက္ဆံဘက္ အမ်ားၾကီး ရွိတတ္သူ။ ကိုယ့္ဖါသာ အာသာ ေျဖတာကို အျပစ္ၾကီးထင္မွတ္သူ၊ ပန္းညွိဳးသူေတြမွာလိုဘဲ Sexual adjustment လိင္နဲ႔ ပတ္သက္တာမွာ အထာ မက်သူေတြ ျဖစ္ပါတယ္။
ဆန္းစစ္သူေတြက စိတ္နဲ႔ ဆိုင္တာနဲ႔ မဆိုင္တာ၊ လံုး၀ နဲ႔ တ၀က္တပ်က္၊ ၾကိဳးစားျပီး အမ်ိဳးအစား ခြဲေနၾကတယ္။ ေဆး၀ါး သံုးလို႔ ျဖစ္တာ၊ ဦးေႏွာက္-အာရံုေၾကာ ေရာဂါ စသျဖင့္ ပါတယ္။ ျဖစ္လို႔ ေသေတာ့မွာဘဲ ထင္တာကေတာ့ Anxiety neurosis ေၾကာက္စိတ္၀င္ ေရာဂါ အမ်ိဳးအစား ျဖစ္တယ္လို႔ ဆရာ၀န္ေတြက ဆိုတယ္။ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြမွာလည္း ျဖစ္တာဘဲ။ ဒါေပမဲ့ အာရွသားေတြလို ေသမယ္လို႔ သိပ္မထင္ၾကဘူး။
တရုပ္မွာ ဒါမ်ိဳး မ်ားတယ္။ တရုပ္ရိုးရာ ေဆးက်မ္းမွာ ဒီလိုျဖစ္တာကို ၂ မ်ိဳးခြဲထားတယ္။ အသဲနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္မွာ Yin and Yan မွ်ေျခလြဲ ျဖစ္တဲ့ လိင္ေရာဂါတဲ့။ သိတဲ့အတိုင္း ဧကရာဇ္ေတြ လက္ထက္မွာ Eunuch ဆိုတဲ့ မိန္းမစိုး သင္ကြပ္ထားတဲ့ ေယာက္်ားေတြ ရွိခဲ့တယ္။ တရုပ္ Taoism အယူအဆထဲမွာ သုတ္ထြက္မ်ားတာ မေကာင္းဘူးလို႔ ယူဆတာဟာ ေခတ္ ေဆးပညာနဲ႔ ကြဲလြဲေနတယ္။ တရုပ္မွာ ေျပာစရာေတြ အမ်ားၾကီးရွိေသးတယ္။ တေစၧ၀တၴဳထဲမယ္ Fox spirit ေျမေခြး-၀ိဥာဥ္ကေန ခြန္အားနဲ႔ လိင္ပိုင္းကို အမ်ားၾကီး အားနည္းေစတယ္လို႔ ေရးထားတာမို႔ ဖတ္တဲ့သူေတြရဲ႕ စိတ္ကို လႊမ္းမိုးေနတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တို၀င္တာလည္း တေစၧျပဳစားတယ္လို႔ မွတ္ထင္ၾကတယ္။
ေဆးပညာအရ ကုသနည္းက စိတ္ေရာဂါကုသနည္း အေျခခံတယ္။ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ျပီး၊ လိင္အဂၤါရဲ႕ ခႏၶာေဗဒကို ရွင္းျပရတယ္။ Penis က်ားလိင္အဂၤါဟာ Pubic bone ဆီးစပ္ရိုး ကို Suspensory ligament အရြတ္နဲ႔ ဆက္ေနတာမို႔ ဘယ္လိုမွ အထဲ၀င္မသြားႏိုင္ဘူး။ လိုေသးရင္ စိတ္ေဆး ေပးပါမယ္။
ရိုးရာနည္းေတြမွာလည္း ဘာလို႔ျဖစ္သလဲ အေပၚ မူတည္ျပီး ကုတယ္။ တေစၧထင္ရင္ ဘုရားတို႔ နတ္တို႔ ပူေဇာ္တာ၊ ပသတာ၊ လုပ္တယ္။ ေမာင္ထုျပီး အပထုတ္တယ္။ က်ား၊ သမင္၊ စတဲ့ အေကာင္ေတြကေန ထုတ္တဲ့ ေဆးေတြ ေပးတယ္။ pepper soup, ginger soup ခ်င္း၊ ငရုပ္ေကာင္း ဟင္းခ်ိဳ တိုက္ေသးတယ္။ ကာကြယ္နည္းအေနနဲ႔ သိပ္စိုးရိမ္သူေတြက လိင္အဂၤါ အထဲ မ၀င္ေအာင္ သူတို႔ဖါသာ ၾကံဖန္ လုပ္တတ္ၾကတယ္။ မိန္းမေတြလည္း လုပ္ၾကတယ္။ ေဆးပညာအရ အႏၴရာယ္ မကင္းတာေတြ ျဖစ္လို႔၊ နည္းေတြကို မေရးေတာ့ပါ။
တို၀င္တာကို "Penis panic" လို႔ ေခၚၾကတယ္။ လိင္အဂၤါနဲ႔ပတ္သက္ျပီး က်ီးလန္႔စာစား ေခ်ာက္ခ်ားစိတ္၀င္တာလို႔ ေျပာခ်င္တာပါ။ စိတ္ဖိအားမ်ားတာ၊ အပူခ်ိန္နည္းတာ၊ လန္႔စိတ္၀င္တာမ်ိဳးေတြက ျဖစ္ေစတယ္။ Adrenaline အျပင္ မူးယစ္ေဆးအုပ္စုထဲက Amphetamine, Cocaine ေတြရဲ႕ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးကေနလည္း ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၃-၉-၂၀၁၀
Saturday, January 15, 2011
Penile retraction တိုနာ ေရာဂါ
Hernia အူက်-မက် သိပါရေစ
16 Aug 10, 18:26
ဆရာခင္ဗ်ား ကိုယ့္ကိုယ္ကို အူက်-မက် သိရေအာင္ မည္သို႔ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးႏိုင္ပါသလဲ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖၾကားေပးပါ။
ေမးထားတာေတြရွိလို႔ ၂ ခါ ေျဖထားေသးတယ္။ ဒီတခါ စမ္းသပ္နည္းပါေမးလို႔ ပိုစံုေအာင္ေရးပါမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အဲဒီေနရာမယ္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ အဓိက ၄ မ်ိဳး ရွိတယ္။
1. Hernia အူက်တာ၊
2. Hydrocele မုတၲေရာဂါ၊
3. Epididymitis က်ားအေစ့ေရာင္ျခင္း၊
4. Varicocele (ေဗရီကိုဆီးလ္)၊ ေတြ ျဖစ္တယ္။
ေယာက္်ားတိုင္းရဲ႕ Scrotum ကပ္ပယ္အိတ္ တဖက္စီထဲမယ္ Testis ေဝွးေစ့ တလံုးစီ ရွိတယ္။ အေစ့အထက္မွာ အထက္-ေအာက္ တန္းေနတာကို အေၾကာလို႔ အလြယ္ေခၚတဲ့ထဲမွာ Arteries and Vein ေသြးေၾကာေတြ၊ Nerve အာရံုေၾကာနဲ႔ Vas deferens သုတ္ရည္ျပြန္ ရွိျပီး၊ အားလံုးက ေရာကပ္ေနၾကတာ လက္ေခ်ာင္းေလး တေခ်ာင္း စာေလာက္ တုတ္တယ္။
ကပ္ပယ္အိတ္ထဲကို မရွိရမဲ့ အူက ဗိုက္ထဲကေန က်လာတာကို Hernia အူက်တာ ေခၚပါတယ္။ မုတ္ ဆိုတဲ့ မုတၠ Hydrocele ကေတာ့ အေစ့ကို ဖံုးေနတဲ့ အိတ္ထဲက ပံုမွန္ရွိရမဲ့ ခပ္ပါးပါးအရည္ေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္လာတာကို ေခၚတယ္။ အူက်တာနဲ႔ မုတ္က မနာတာ တူတယ္။ အသက္အရြယ္ မေရြးတာ တူတယ္။ အေၾကာ-အေစ့ ေရာင္တယ္ဆိုတာ အေတာ္ နာတယ္။ ေဝွးေစ့ ရဲ႕ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ ေဖါင္းၾကြေနတာကို Varicocele ေခၚတယ္။ သူလည္း မနာဘူး။
ဒီေရာဂါ ေလးမ်ိဳးအျပင္ ရွားရွားပါးပါးေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ Scrotal elephantiasis ဆင္ေျခေထာက္ပိုးေၾကာင့္ မုတ္လို ျဖစ္တာ၊ Hydrocele of testis အေစ့ မုတ္၊ Spermatocele သုတ္ပိုးအိတ္၊ Testicular torsion အေၾကာထံုးတာ၊ Testicular cancer အေစ့ ကင္ဆာ၊ TB အေစ့ တီဘီေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ထူးဆန္းတာတခုက Undescended testis ေမြးကတည္းက အေစ့က တဖက္ျဖစ္ ႏွစ္ဘက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲကို က်မလာတာ။ အေစ့ တဖက္ထဲသာ စမ္းရရင္ ဒါျဖစ္မယ္။
အူက်တာက မတ္တပ္ရပ္ရင္ က်လာမယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေခ်ရင္၊ ေျပးရင္၊-ခုန္ရင္၊ အေလးအပင္မရင္၊ ဗိုက္ကို ညွစ္လိုက္ရင္ ထြက္လာမယ္။ အိပ္ေနရင္ သူ႔ဖါသာ ျဖစ္ေစ၊ သြင္းေပးလို႔ျဖစ္ေစ ျပန္၀င္သြားမယ္။ ၁ လ၊ ၁ ႏွစ္ကေန၊ ၁၀ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂၀ အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ ၾကာၾကာ ျဖစ္ေနသူမွာ ယုတ္တရက္ နာလာတာကေတာ့ အေရးေပၚ။ ျပန္မ၀င္ႏိုင္ဘဲ က်ေနတဲ့ အူက ေခါက္ေနလို႔။ အူက ေရာင္-နာ၊ အူပိတ္တာ ျဖစ္လာတယ္။ ေန႔ေန႔-ညည ခြဲရလိမ့္မယ္။
အဲဒီ လကၡဏာေတြက ဘာေရာဂါဆိုတာ ေျပာေနျပီ။ ေသျခာေအာင္ လုပ္ေတာ့မယ္။ က်လာတဲ့ အူဆိုတာကို အေစ့ရဲ႕ အေပၚမွာ၊ သီးသန္႔ စမ္းလို႔ ရတယ္။ မျဖစ္တဲ့ ဘက္နဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ေခ်ာင္းအတု ဆိုးခိုင္းရင္ က်က်လာလို႔၊ ေဖါင္းေဖါင္း လာမယ္။ က်လာတဲ့ေနရာက ဗိုက္ေအာက္ပိုင္း၊ ေပါင္ျခံအထက္ ေနရာက ျဖစ္တယ္။ လွဲအိပ္ခိုင္းတာနဲ႔ ၀င္သြားမယ္။ ျပန္သြင္းေပးရင္ ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆီကို သြင္းေပးရတယ္။ အတိအက် ေျပာရင္ ကပ္ပဲ့အိတ္ အထက္ တည့္တည့္၊ ဆီးစပ္က အရိုးမာမာရဲ႕ ျဖစ္တဲ့ဘက္ အထက္-ေဘး ၂ လကၼေလာက္ ေနရာပါ။ က်ေနတဲ့အူကုိ ျပန္သြင္းျပီး၊ မတ္တပ္ရပ္ အေနအထားမွာ အဲဒီေနရာမွာ စမ္းတဲ့သူက လက္နဲ႔ ဖိ-ပိတ္ထားရင္ ေခ်ာင္းဆိုးခိုင္းေပမဲ့ အူက က်မလာဘူး ထြက္ေပါက္ကို ဖိ-ပိတ္ထားလို႔။ ဒါဆို အူက်ေရာဂါ ေသျခာျပီ။
ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆိုတာ ဘာလဲ။ ဗိုက္ကိုဖံုးကာေပးထားတဲ့ ၾကြက္သားလႊာက ၃-၄ ထပ္ရွိတယ္။ (ဒါရိုက္ရွင္) အမ်ိဳးမ်ိဳး။ အထက္-ေအာက္၊ တေစာင္း။ ၾကြက္သားေတြက ေပါင္ျခံထိပ္က အရြတ္မွာ လာတြယ္တာေတြက အူက်တာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ လာတြယ္ၾကတဲ့အခါ ဂေဟဆက္သလို မဟုတ္ဘူး။ အဟေလးေတြ က်န္ေနတယ္။ အဲဒီေနရာေလးေတြက အေပါက္ ျဖစ္ေနလို႔ အားနည္းခ်က္ေတြဘဲ။ ဗိုက္ကို တင္းအား-ညွစ္အား လုပ္တဲ့အခါ ဗိုက္ထဲ ရွိတာေတြဟာ အေပါက္ ေနရာေတြကေန ထြက္ဘို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္။ ထြက္လာႏိုင္ရင္ Hernia ျဖစ္ျပီေပါ့။ ေခၚေတာ့သာ အူက်တယ္လို႔ အလြယ္ ေခၚတာ၊ ဗိုက္ထဲက ထြက္လို႔ရတာ ထြက္မွာဘဲ။
က်လာတယ္ဆိုတာ အူသပ္သပ္ က်တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ၾကြက္သားေတြရဲ႕ အတြင္းမွာ ဗိုက္တျပင္လံုးကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာပါးပါး ရွိေသးတယ္။ အဲဒီအလႊာက ထြက္မဲ့ေနရာကေန တေျဖးေျဖးခ်င္း စူစူထြက္လာတာမို႔ အိပ္ကေလးျဖစ္ျပီး၊ အိတ္ထဲမွာက အူ စသျဖင့္။ အူကလည္း အူသိမ္ျဖစ္တာ အမ်ားဆံုး။ ညာဘက္မွာ ျဖစ္ရင္ အူအတက္ဆိုတာလည္း ပါႏိုင္တယ္။
စံုေအာင္ ေရးပါရေစ။ Hernia ဆိုတာ ေယာက္်ားေတြ အတြင္းခံ ေဘာင္းဘီ ၀တ္ရာမွာသာ ျဖစ္တယ္ ထင္ၾကမယ္။ မဟုတ္ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း အူက်တာ ျဖစ္တယ္။ နည္းပါတယ္။ ေယာက္်ားေတြကို ခြဲေပးဘူးတာ မေရတြက္ႏိုင္ေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၂ ေယာက္သာ ခြဲေပးရဘူးတယ္။ သူတို႔မွာ ကပ္ပဲ့အိတ္ မဟုတ္ဘဲ မ-အဂၤါ ႏႈတ္ခမ္းထဲကို က်လာတယ္။
အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေပါင္ျခံမွာ ျဖစ္တာကို Inguinal hernia ေခၚတယ္။ ေပါင္ထိပ္မွာျဖစ္ရင္ Femoral hernia ေခၚျပီး၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြေတာင္ ျဖစ္ေသးတာ။ ခ်က္မွာ ကေလးငိုရင္ စူထြက္လာတာကို Umbilical hernia ေခၚတယ္။ သူ႔ကိုတခါတည္း နာမယ္ေပးတယ္ မဟုတ္လား။ “ခ်က္ေဖါင္း” လို႔။ ထပ္ရွိေသးျပန္တယ္။ ဗိုက္ခြဲထားတဲ့ ခ်ဳပ္ရိုးေနရာကေန စူထြက္တာကို Incision hernia ေခၚတယ္။ ဗိုက္နဲ႔ ရင္ေခါင္းကို ပိုင္းျခားထားေပးတဲ့ ၾကြက္သားၾကီးမွာ ျဖစ္ရင္ Diaphragmatic hernia ေခၚတယ္။ တျခားဟာေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ေဆးပညာ သင္သူေတြ အတြက္သာ သိဘို႔ လိုပါတယ္။
ဘာလို႔ အူက်တာလဲ။ ေရးျပခဲ့တဲ့ ဗိုက္ဖံုးၾကြက္သား ခႏၶာေဗဒမွာ အားနည္းေနသူ၊ ဗိုက္ကို တင္းအားျဖစ္ေစမွာေတြ လုပ္တာ မ်ားလို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ မျဖစ္ေစခ်င္သူေတြ ဒါမ်ိဳး ဆင္ျခင္ရမယ္။ အေျပး-အခုန္၊ အေလးမ၊ အတက္-အဆင္း၊ အားကစားသမား ေရာဂါလို႔ ထင္ရတယ္။ အမွန္က အဲလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ခႏၶာေဗဒက (ပါဖက္) ဆိုရင္ မျဖစ္ပါဘူး။
Hernia ေသျခာရင္ ခြဲရမွာပါ။ မခြဲဘဲ ယာယီ သက္သာေအာင္ လုပ္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ၊ အခြဲ မခံသင့္ေသးသူေတြ ဥပမာ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူေတြ အတြက္သာ ညႊန္းပါတယ္။ ခါးပတ္တမ်ိဳး ပတ္ထားရတယ္။
ခြဲစိတ္တာက ထမင္းစားေရေသာက္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဆရာ၀န္မ်ား ခြဲတာ-စိတ္တာ လက္ေတြ႔သင္ရင္ Hydrocele တတ္ျပီးရင္ Hernia ခြဲရတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳေတာ့ လိုတယ္။ ခြဲျပီးမွ ျပန္ျဖစ္သူေတြလည္း ရွိတတ္တယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ အတြက္ေတာ့ နည္းနည္း ပိုလုပ္ ေပးရတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဖါေထးရတာမ်ိဳး။ ဇရာက ဆရာ၀န္ေတြကို ပိုဒုကၡေပးတယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၁၇-၈-၂၀၁၀
Cramps ၾကြက္တက္ျခင္း
က်မအေမက ေျခသလုံးၾကြက္သား ၾကြက္ခဏခဏတက္လို႔ ေဆးေသာက္ေနရပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္ ၾကြက္ခဏခဏ တက္တာလဲဆိုတာ သိခ်င္ပါတယ္ရွင္။ ေဆးေသာက္ေနတုန္းပဲ သက္သာျပီး၊ ေဆးရပ္ လိုက္တာနဲ႔ ျပန္ျဖစ္ေနလုိ႔ ေဆးကို စြဲေသာက္တာေရာ ေကာင္းရဲ့လားဆိုတာ သိခ်င္လို႔ပါ။ ေဆးမေသာက္ဘဲ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာမ်ိုဳး၊ အစားအေသာက္ ေရွာင္တာမ်ိဳး လုပ္လို႔ရလ်င္လဲ ညြန္ျပေပးေစလုိပါတယ္။
ေဘာလံုး ကန္ဘူးတဲ့သူေတြတင္ မကဘူး၊ အိမ္မွာေနရင္း၊ ၾကြက္တက္တာေတြလည္း အမ်ားၾကီးဘဲ။ ေျခသလံုးနဲ႔ ေပါင္က ၾကြက္သား အျဖစ္မ်ားဆံုးဘဲ။ အလြန္မတန္ နာလွတယ္။ အိပ္ေနရင္း နာတာမ်ိဳးက ေျခ-လက္ကို အေညာင္းဆန္႔ရာကေန ၾကြက္သားမွ်ဥ္ နည္းနည္းမွာ နာလာတာ။ ၾကီးသူေတြမွာ အျဖစ္မ်ားတယ္လို႔ မွတ္ၾကေပမဲ့ ဆယ္ေက်ာ္သက္ေတြလည္း ျဖစ္တာဘဲ။ ေအးတဲ့အခ်ိန္ ပိုျဖစ္တယ္။
ဘာလို႔ျဖစ္လဲဆိုတာ ဆရာ၀န္က အတိအက် မေျပာႏိုင္ပါ။ မတိမက် ေျပာရရင္ေတာ့ လွခ်င္-သန္ခ်င္လို႔ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္တာ၊ အားကစားလုပ္တာမွာ ၾကြက္သား ပန္းသြားရလို႔ပါ။ အားလည္း မကစားသူေတြမွာ အ၀လြန္လို႔၊ ေရနဲ႔ ဓါတ္ဆား နည္းသြားလို႔၊ ရာသီ-ေသြးဆံုး၊ ေဟာ္မုန္း နည္းသြားလို႔၊ ေသြးအေလွ်ာက္ နည္းလို႔၊ အာရံုေၾကာ-ၾကြက္သား တခုခုျဖစ္လို႔၊ “လို႔” ေတြကုိသာ အျပစ္ဖို႔ပါေလ။ Statins (ကိုလက္စေထာ) က်ေဆး၊ ဆီးခ်ိဳက်ေဆးနဲ႔ လည္ပင္းၾကီးေဟာ္မုန္း နည္းသူ ေတြမွာလည္း ျဖစ္တတ္ပါေသးတယ္။
ျဖစ္တယ္ဆိုရင္ ျဖစ္တဲ့ၾကြက္သားကို တအားတင္းေအာင္ လုပ္ေပးပါ။ ေျခသလံုးျဖစ္ရင္ ေျခမကို အေပၚဆန္႔ေပးသင့္တယ္။ တအားႏွိပ္တာမ်ိဳး၊ ဆန္႔ေပးတာမ်ိဳး လုပ္ေပးျပီးရင္ ၾကြက္သားကို သူ႔အေၾကာအတိုင္း ခပ္ေဖါ့ေဖါ့ ဆက္ႏွိပ္ေပးပါ။
ဆရာ၀န္ေတြနဲ႔ ကူတဲ့လူေတြထက္ ခံရတဲ့လူက ဘာလုပ္ေပးရင္ ေကာင္းမယ္ဆိုတာ ပိုသိတယ္။ “ေနရာတကာ ဆရာ-ဆရာ၀န္ မလုပ္ခ်င္နဲ႔”။ ခိုင္းတာသာ လုပ္ေပးပါ။ ဒါေပမဲ့ ခိုင္းတာလုပ္တဲ့အက်င့္ ဒါကလြဲရင္ မက်င့္ခ်င္နဲ႔။ “တပည့္ၾကီးမ်ား တိုင္းျပည္” ျဖစ္သြားလိမ့္မယ္။
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ခ်ိန္္၊ ဆား အစားနဲရင္၊ ေခြ်းထြက္မ်ားရင္ နာတတ္တာေတြကလည္း ဒီသေဘာမ်ိဳးဘဲ။ ၀မ္းေလ်ာလို႔၊ (ပိုဆက္ဆီယမ္) နဲ႔ (ကယ္လ္စီယမ္) နည္းလို႔ ျဖစ္တာကို Tetany ေခၚတယ္။ အူ၊ အစာအိမ္၊ သားအိမ္၊ ဆီးအိမ္၊ သည္းေျခအိတ္ေတြမွာ အဲလိုျဖစ္လို႔ နာတာကို Colicky pain လို႔ေခၚတယ္။ ရာသီလာတံုး နာတာကို Dysmenorrhea ေခၚတယ္။ အေခၚမတူေပမဲ့ အနာသက္သာေဆးေတြေပးတာ တူပါတယ္။ Paracetamol, Ibuprofen, Diclofenic ေဆး။ ၾကြက္တက္တာကို Quinine (ငွက္ဖ်ားေဆး) အျပင္ Naftidrofuryl, Dihydropyridine, Phenylalkylamine ေဆးေတြနဲ႔လည္း ကုႏိုင္တယ္။
ေသြးတိုးေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ႏွလံုးေရာဂါေၾကာင့္ျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ္ေရာင္လို႔ျဖစ္ျဖစ္ ဆီးေဆး (ဆီးေအာင့္တာ ေပ်ာက္တဲ့ေဆး မဟုတ္၊ ဆီးအတင္း သြားေစတဲ့ေဆး) ကို မၾကာခဏ ေသာက္ရသူမ်ား၊ ေသာက္တိုင္း (ပိုဆက္ဆီယမ္) ေဆးေသာက္ပါ။ ၀ယ္ရတာ ခက္တတ္တယ္။ ေကာင္းတာက အုန္းရည္ တလံုး-ႏွစ္လံုး ေသာက္လိုက္ပါ။ ေရေႏြးၾကမ္း အျမဲေသာက္ပါ။
Vitamin B complex, Calcium, Potassium ကို ပံုမွန္ေသာက္ပါ။ Calcium gluconate ကို IV ေသြးျပန္ေၾကာထဲ ထိုးေပး ႏိုင္တယ္။ ဒီေဆး သံုးမ်ိဳးထဲက (ကယ္လစီယမ္) တခုဘဲ ဆီးေက်ာက္ေရာဂါအတြက္ သတိထားဘို႔ လိုတယ္။ ၾကာၾကာ ေသာက္တာ ကိစၥမရွိပါ။ အနာအကိုက္ ေပ်ာက္ေဆးေတြကေတာ့ အစာနဲ႔ တြဲေသာက္ရတယ္။ ေဆးတခုခ်င္းအေၾကာင္း သိခ်င္ရင္ သပ္သပ္ ရွာဖတ္ပါ။ ေရးတင္ထားတာ ရွိပါတယ္။
ေရေႏြးနဲ႔ ေရခ်ိဳးတာ ေကာင္းတယ္လို႔ ေအးတဲ့တိုင္းျပည္က ဆရာေတြက အၾကံေပးတယ္။ ပူေလာင္၊ အိုက္စပ္တဲ့ ေနရာမွာ ေနရသူေတြအတြက္ ဒီအၾကံက မဟန္ဘူး။ နာတဲ့ေနရာ ႏွိပ္ျပီးတာနဲ႔ ေအးတာကပ္ပါ။ ေရ၊ ORS ဓါတ္ဆားရည္ တိုက္ပါ။ ေရေသာက္ မနည္းပါနဲ႔။ ေရပုလင္း မထားဘဲ၊ အားကစား မလုပ္နဲ႔။ ဘယ္ကစား လုပ္လုပ္၊ ေသြးပူေအာင္ အရင္လုပ္ပါ။ ဘာဘဲလုပ္လုပ္ ျပင္းျပင္းထံထံ မလုပ္ခင္၊ ေျဖးေျဖး-မွန္မွန္ လုပ္ပါ။
ဓါတ္ဆားေတြ ၾကြယ္၀တဲ့အစာေတြ စားသံုးရမယ္။ ေမးရင္ စာရင္းရွည္ၾကီး ရွိတယ္။ လူစားတာေတြပါဘဲ။ (ကယ္လ္စီယမ္) ၾကြယ္တာေတြက ပင္လယ္ငါး၊ ဒိန္ခဲ၊ တို႔ဖူး၊ မံုလာစိမ္း။ (ပိုတက္ဆီယမ္) ၾကြယ္တာေတြက အုန္းရည္၊ ငွက္ေျပာသီး၊ ဆီးသီး၊ လိမ္ေမာ္သီး၊ စပ်စ္သီး၊ ဖရံု၊ ဟင္းႏုႏြယ္၊ ဒိန္ခ်ဥ္၊ ကြမ္းသီးေဂၚဖီထုပ္၊ အာလူး၊ ပဲသီးေတာင့္၊ မံုလာဥခ်ိဳ။
ျဖစ္တတ္သူမ်ား အိပ္ရင္ ေျခေထာက္ေအာက္က အခုအခံ ထားသင့္တယ္။ အိပ္ေပ်ာ္ေနတံုး ေျခမ-ေျခေထာက္ ေအာက္စိုက္ေနရင္ ျဖစ္တတ္တယ္။ မအိပ္ခင္ ဘယ္မွမေရြ႕တဲ့ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ စက္ဘီးစီးတာ ကာကြယ္ရာက်တယ္။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ေျခသလံုးေတြကို ဆုပ္နယ္ခံျပီးမွ အိပ္ရရင္ ဇိမ္လည္းက်တယ္။ ႏွိပ္ေပးသူလည္း ပိုက္ဆံမရရင္ ကုသိုလ္ရတယ္။ တက္မဲ့ ၾကြက္လည္း မတက္ႏိုင္ဘူး။
Dr. တင့္ေဆြ
၆-၆-၂၀၁၀
အေၾကာျပတ္ျခင္း Stretch Marks
Q: “ဆရာရွင့္ အေၾကာျပတ္တဲ့အေၾကာင္းေလးလည္း ရွင္းျပေပးပါဦးဆရာ။ ကြ်န္မရဲ႕ ဒူးေခါင္းနဲ႔ ေပါင္ျခံေတြမွာ သိသိ သာသာၾကီး အေၾကာျပတ္လာပါတယ္။ အေၾကာျပတ္တာ ကုလုိ႔ရပါသလား။ သူမ်ားေျပာတာ သံလြင္ဆီ လိမ္းရတယ္ ဆုိတာ အေၾကာမျပတ္ခင္ လိမ္းရတာမဟုတ္လား။ ျပတ္ျပီသား အရာေၾကာင္းၾကီးေကာ လိမ္းေဆးရွိပါသလား ဆရာ။”
“ဗိုက္အေၾကာျပတ္တယ္” လို႔ ေျပာေလ့ရွိတဲ့ဟာက ေရာဂါေတာ့ မဟုတ္တတ္ဘူး။ က်န္းမာေရးျပႆနာေတာ့ ျဖစ္တယ္။ ဗိုက္မွာတင္ မဟုတ္ပါ။ ရင္သား၊ တင္ပါး၊ ေပါင္ စတဲ့ ေနရာေတြမွာပါ ျဖစ္တတ္တယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာမွာ ျပိဳင္ေနတဲ့ မ်ဥ္းေၾကာင္းေတြလို၊ ပါးလ်၊ ေျပာင္ေခ်ာ၊ အေရာင္ေဖ်ာ့၊ ျဖစ္စမွာ အနီေရာင္၊ ၾကာရင္ ေငြေရာင္၊ အမာရြတ္လိုလို အပုိေတြ ျဖစ္လာတယ္။ အနားရွိတဲ့ ပံုမွန္ အေရျပားထက္ နဲနဲနိမ့္ျပီး၊ ထိ-ကိုင္ၾကည့္ရင္ ခံစားမႈ မတူဘူး။
ကုိယ္၀န္ေဆာင္ရလို႔ ျဖစ္ရတာက အမ်ားဆံုးပါ။ ကုိယ္၀န္ရင့္လာခ်ိန္ ၇၅% ကေန ၉၀% မိခင္ေလာင္းေတြမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ကိုယ္၀န္ မဟုတ္ဘဲ ရုတ္တရက္ ၀လာ-ပိန္သြားတာကေနလည္း ျဖစ္တတ္တယ္။ တျခား အေၾကာင္းခံ ေရာဂါေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ (ေကာ္တီဇုန္း) လိမ္းေဆး ၾကာၾကာသံုးလို႔၊ ဆီးခ်ိဳေရာဂါ၊ Cushing syndrome, Ehlers-Danlos syndrome, Lichen planus ေရာဂါတခုခုရွိလို႔ ျဖစ္တတ္တယ္။ လူပ်ိဳ၀င္၊ အပ်ိဳျဖစ္ဆိုတဲ့ အရြယ္ ေရာက္ခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာ အခ်ိဳးအစား ေျပာင္းလာလို႔လည္း ျဖစ္ရပါတယ္။ လူပ်ိဳျဖစ္ျပီးေနာက္ (မာစတာေဘးရွင္း) လုပ္တတ္တဲ့ အရြယ္မို႔ ဒူးေနရာ အေၾကာေတြ ျပတ္တာရင္ ဒီအေလ့ေၾကာင့္လို႔ ေျပာင္ခ်င္ၾကတယ္။
Collagen (ကိုလာဂ်င္) ေတြ ပံုမွန္မဟုတ္ ျဖစ္လာလို႔၊ အေရျပားရဲ႕ အလည္ထပ္ Dermis မွာ သြားျဖစ္ပါတယ္။ Glucocorticoid ေဟာ္မုန္းနဲ႔ ဆိုင္ေသးတယ္။ လူမဲေတြမွာ အျဖစ္နည္းတယ္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္တာလည္း ရွိတယ္။ အေမျဖစ္ရင္ သမီးေတြမွာ အျဖစ္မ်ားလို႔ မိန္းမ မယူခင္ သူ႔အေမကိုပါ ေလ့လာသင့္တယ္။ ေစ်းအၾကီးဆံုး ေမာ္ဒယ္ ၁၀ ေယာက္စာရင္း၀င္ ၾသစေၾတးလ်က Miranda Kerr ကေလး ယူေတာ့မယ္ ဆိုေတာ့ သူ႔အဖြါးကေျပာတယ္ "ခါးရ္ မိသားစုမွာ ဗိုက္ေၾကာျပတ္တဲ့ ရာဇ၀င္ မရွိဘူး" တဲ့။
ဘယ္လို ကုရမလဲဆိုတာ “ေျပာရမွာေတာ့ ၀မ္းနည္းပါတယ္။” (ဒီစကား အသံုးအႏံႈးက I am sorry to tell you ကို တိုက္ရိုက္ ဘာသာျပန္ ေျပာတာပါ။ ေနာက္ေပၚ အသံုးအႏံႈးတခုပါ။ ဒီလိုပါဘဲ ႏုတ္ဆက္ရင္ “မဂၤလာပါ” လို႔ ေျပာလာေနၾကတယ္။ မူလ ပဋိသႏၶာရစကားက “ေနေကာင္းလား” “ထမင္းစားျပီးျပီလား” မ်ိဳးသာ ျဖစ္ပါတယ္။ Good morning ကို ဘာသာျပန္ရာကေန အခုေတာ့ ယဥ္ေက်းတဲ့ ႏုတ္ခြန္းဆက္ တခုလိုလို ျဖစ္လာတယ္။ ကုိယ့္စကားကုိယ္ အားမရတာလား။ ဗိုလ္ဆန္ခ်င္တာလားေတာ့ မသိဘူး။)
ေၾကာ္ညာျပီး ေရာင္းတဲ့ (ခရင္မ္) ေတြက လက္ေတြ႔မွာ တကယ္ေကာင္းတယ္လို႔ အာမမခံႏိုင္ပါ။ အေၾကာျပတ္တာ ျဖစ္ေစတဲ့ အခံေရာဂါရွိရင္ ကုသဘို႔ လိုတယ္။ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ဘို႔ လိုမယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကိုယ္ခႏၶာ အေလးခ်ိန္ကို အေျပာင္းအလဲ မျမန္ေအာင္ သတိထားရမယ္။ ေကာ္တီဇံုးေဆးေတြ သိပ္လိုအပ္မွသာ သံုးပါ။ ကုိယ္၀န္ေဆာင္ေနတံုးမွာ ေလ့က်င့္ခန္းလုပ္ပါ။ ဆီးခ်ိဳ ရွိ-မရွိစစ္ပါ၊ ကုပါ။ ေဟာ္မုန္းပါေဆးေတြကို သတိထားပါ။
အေၾကာျပတ္တာက အမာရြတ္သေဘာနဲ႔ တူတယ္။ အမာရြတ္ဆိုတာမ်ိဳးက ေပ်ာက္သြားေအာင္ လုပ္လို႔ မရသေလာက္ပါ။ အနာ-ဒဏ္ရာ ျဖစ္တံုးက အေရျပားကို ဘယ္ေလာက္ထိ နက္သြားခဲ့သလဲ အေပၚမွာ မူတည္ျပီး အၾကီး-အေသး၊ အေပ်ာက္ ေႏွး-ျမန္ ကြာတယ္။ ျဖစ္တဲ့ေနရာအရလည္း မတူၾကသလို၊ လူအေပၚမွာပါ တည္ေသးတယ္။ အေသားအေရ ေကာင္းသူ၊ အရြယ္ငယ္ငယ္မွာ အေပၚယံျဖစ္တဲ့ အမာရြတ္ဆိုရင္ ၾကာေလေလ ေပ်ာက္ေလေလ။
စိတ္ဓါတ္ မက်ပါနဲ႔အံုး။ သုေတသနတခုက Gotu kola, Vitamin E, Collagen hydrolysates ေတြက အေၾကာျပတ္တာ အတြက္ အက်ိဳးရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ Gotu kola ဆိုတာ တျခားမဟုတ္ဘူး ျမင္းခြါရြက္ပါ။ Collagen hydrolysates ဆိုတာကလည္း Shampoos, Conditioners, Soaps, Face cares, Make-up လူသံုး ပစၥည္းေတြမွာပါတဲ့ ဓါတ္ပါဘဲ။ ဗီတာမင္ E ကို စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။
ေနာက္ သုေတသနတခုက Vitamin E, Panthenol, Hyaluronic acid, Elastin နဲ႔ Menthol ေတြပါတဲ့ (Verum) Cream က ေကာင္းတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ Cocoa butter ဆိုတာကလည္း ေရေငြ႔ေပးတာမို႔ ေကာင္းတယ္ ေျပာတယ္။ သုေတသနေတာ့ မရွိေသးဘူး။
Dermatologic Surgery ဂ်ာနယ္က Radiofrequency combined with 585-nm pulsed dye laser နဲ႔ ၃၇ ေယာက္ကို ကုတာ၊ ၃၃ ေယာက္မွာ အလြန္ေကာင္းတဲ့ ရလဒ္ရတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ Tummy tuck ေခၚတဲ့ ခြဲစိတ္ ဖယ္ရွားမႈလည္း လုပ္ၾကတယ္။ Fractional laser resurfacing (ေလဆာ) နည္းသစ္ကလည္း ပိုေကာင္းသတဲ့။
Dermatological Treatment ဂ်ာနယ္ “Treatment of striae distensae with a TriPollar radiofrequency device: A pilot study" စာတမ္းမွာ အမ်ိဳးသမီး ၁၇ ေယာက္ကို ၆ ပါတ္ ကုသေပးတာ ေဆးပါတ္ ျပည့္ျပီးေနာက္ ၁ ပါတ္မွာ ၃၈႕၂% က ၂၅႕၅% နဲ႔ ၁၁႕၈% က ၅၁႕၇၅% တိုးတက္မႈေတြ႔ရတယ္။ ၂၃% က ေက်နပ္ၾကျပီး၊ ၁၂% ကေတာ့ ေက်နပ္မႈမရွိဘူး ဆိုပါတယ္။
“အေၾကာျပတ္တာ က်န္းမာေရးျပႆနာ” လို႔ ေရးခဲ့ပါတယ္။ လူဆိုတာ ေမြးတံုးကထက္ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ ပိုလွခ်င္၊ ပိုေကာင္းခ်င္၊ ပိုက်န္းမာ သန္စြမ္းခ်င္ၾကတယ္။ ေလ်ာ့သြား၊ က်သြား၊ ေျပာင္းသြားရင္လည္း နဂိုအေန ျပန္ျဖစ္ခ်င္ၾကတယ္။ ဒီအထိေတာ့ (ေနာ္မယ္)ပါ။ မျဖစ္ႏိုင္ဘူး ဆိုတာကိုပါ ျဖစ္ခ်င္ေနရင္ေတာ့ ေ၀ဒနာ တိုးတာပါ။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကံနဲ႔ စိတ္ဟာ အေၾကာင္းတရား ေတြထဲမွာ ပါေနတာေပါ့။ အဲဒါေၾကာင့္လည္း စိတ္ကုိ ထားတတ္ေအာင္ ျပဳျပင္နည္းေတြ၊ ကံတရား ေကာင္းေအာင္ က်င့္ၾကံစရာေတြ ေပၚေပါက္လာခဲ့တယ္။
ေကာင္းျခင္းငါးျဖာထဲမွာ ဆံပင္၊ အသား၊ အရိုး၊ အရြယ္ နဲ႔အတူ အေရ၏ ေကာင္းျခင္းလည္း ပါတယ္။ အမ်ိဳးသမီး ေတြသာမက အမ်ိဳးသားေတြအတြက္လည္း ဗိုက္စူ၊ ဗိုက္ပူေတြ မျဖစ္ခ်င္ၾကတာမို႔ “ဗိုက္ေခါက္က်န္းမာေရး” က အေတာ္ အေရးပါလွတယ္။ ဗိုက္ေၾကာျပတ္တာက အေရျပားမွာ ျဖစ္တာပါ။ အေရျပားေအာက္မွာ အဆီျပင္၊ ၾကြက္သား၊ ေနာက္ခံ အရြတ္ျပား၊ အတြင္းဆံုးၾကမွ ဗိုက္ကိုဖံုးေနတဲ့ အလႊာဆိုျပီး ၅ ထပ္ရွိတယ္။ ဗိုက္မစူခ်င္ရင္ ဗိုက္လွခ်င္ရင္ အေရျပား လွရမယ္။ အဆီမထူရဘူး။ (ဗယ္လီ) ေခၚတဲ့ ဗိုက္ၾကြက္သား သန္ေနရမယ္။ တခ်ိဳ႕သိပ္မသိၾကတာက အရြတ္ျပားရဲ႕ အေရးပါမႈဘဲ။ ဗိုက္ကို ခြဲစိတ္ရရင္ ဒီအထပ္ကို က်က်နန ျပန္ခ်ဳပ္ေပးရတာ လက္၀င္တဲ့ အလုပ္တခုေပါ့။
အထပ္ရွိသမွ် ေကာင္းေနရမယ္။ အေပၚယံေလးနဲ႔ မလံုေလာက္ဘူး။ (တိုးရစ္) ေတြ လာမဲ့ေနရာေတြမွာသာ လမ္းေတြ၊ အိမ္ေတြကို ျမင္ေကာင္းေအာင္ လုပ္ထားသလိုမ်ိဳး။ စစ္ေဆးတဲ့သူ လာခ်ိန္မွာ တခါမွ မတခါဘူးတဲ့ ျခင္ေတာင္ေတြ၊ ေမြ႔ယာေတြ ထုတ္ေပးထားတာမ်ိဳး ဆိုတာေတြက တကယ့္ အေကာင္း၊ အစစ္အမွန္ မဟုတ္ဘူး။
လူတေယာက္ကို ၾကည့္တာနဲ႔ ဗီတာမင္ဘီ ၂ နည္းေနတာကို သိႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္ေဘးစြန္းေတြမွာ အေရာင္ေဖ်ာ့ေန၊ နီေန။ အနာျဖစ္ခ်င္ေနတာ ျမင္ရမယ္။ ဆက္သိဘို႔က သူ႔မွာ ဘီ ၂ နည္းေနရင္ ဘီ ၁ လည္း နည္းေနႏိုင္သလို၊ တျခားတျခား အာဟာရေတြပါ နည္းႏိုင္တယ္လို႔ မွန္းတတ္ရတယ္။ ဒီဆင္ျခင္မႈသေဘာအတိုင္းဘဲ ဗိုက္ေၾကာျပတ္သူတေယာက္မွာ အေရျပား ေအာက္လႊာေတြလည္း တခုခု လိုေနႏိုင္တယ္လို႔ သံသယ၀င္ဘို႔ ထိုက္တယ္။
ေရနဲ႔ အာဟာရဓါတ္ျပည့္၀ေနတဲ့ အေရျပားဆိုရင္ အေၾကာျပတ္တာဟာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ေရေသာက္ မနည္းေစနဲ႔။ မွ်တတဲ့ အစားအစာစားပါ။ အသား-ငါး၊ အသီးအရြက္-အသီးအႏွံ၊ ပဲေတြ စံုေအာင္စားရတာမ်ိဳးေျပာတာပါ။ လႈတ္ရွား ရံုးကန္ႏိုင္ဘို႔ Energy အား ျဖစ္ေစတဲ့အစာ၊ ၾကီးထြားဘို႔၊ ပ်က္တာေတြျပဳျပင္ဘို႔ Protein (ပရိုတင္း)၊ နည္းနည္းစီနဲ႔ ေန႔တိုင္း မပါမျဖစ္တာေတြက ဆီ၊ ဗီတာမင္ေတြနဲ႔ ဓါတ္ဆားေတြျဖစ္တယ္။ ဗီတာမင္ A နဲ႔ E ကို ေသာက္သင့္တယ္။ သူနည္းေနရင္ ေျပာ့ဖတ္ဖတ္ ျဖစ္ေနတာမို႔ (ပိုတက္ဆီယံ) ပါ ျဖည့္ေပးဘို႔ လိုတယ္။ အေၾကာျပတ္ျပီးသူေတြအတြက္ပါ ေကာင္းပါတယ္။
ဗိုက္ေၾကာျပတ္တာအတြက္ ေရဓါတ္၊ အာဟာရဓါတ္နဲ႔ စိတ္ဓါတ္၊ အေလးထားျပီးသကာလ၊ မအိုေသးသမွ် အပ်ိဳေလးလို လွေနၾကပါေစ။
Dr. တင့္ေဆြ
၃၀-၅-၂၀၁၀
Q: shang noom
A: ေဆးပညာေခါင္းစဥ္တခုကို အမ်ားအတြက္ ေရးရတာက (ဂ်င္နရယ္) ၾကရတယ္။ လူနာတဦးခ်င္းကို ေဆးကုရင္ေတာ့ လူနာအေျခအေန ေပါင္းစံုၾကည့္ျပီး ကုသရတယ္။ (ဂ်င္နရယ္) ထဲမွာပါတာထဲက ကုိယ္နဲ႔ အဆင္ေျပမွာကို စဥ္းစားေပါ့။
ေၾကာ္ညာေတြ အမ်ားၾကီးရွိတယ္။ အေမရိကားနဲ႔ အေနာက္ႏိုင္ငံေတြမွာ ပိုမ်ားတာေပါ့။ ေဆး တခုတည္းကို အားကိုးယံုနဲ႔ အဆင္ေျပမွာမ်ိဳးေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ စာထဲမွာ ေရးခဲ့သလို လုပ္စရာေတြပါ လုပ္သင့္တယ္။ ေဆးေတြကလည္း လယ္ကြင္း ယာခင္းထဲကေန ရတာကို ျပဳျပင္ျပီး ၀ယ္ခ်င့္စဖြယ္ လုပ္ထားေတြက ပါေသးတယ္။ အလြယ္ရတဲ့ ျမင္းခြါရြက္ကို ကုိယ့္ဖါသာ ၾကံဆရင္လည္း အက်ိဳးရွိႏိုင္မယ္။
(ဆာဂ်ရီ) ကိုလည္း လုပ္ခ်င္၊ လုပ္ႏိုင္၊ အေျခအေနေပးရင္ မလုပ္နဲ႔လို႔ မတိုက္တြန္းပါ။ ကုေပးမဲ့ ဆရာ၀န္နဲ႔ အရင္ ေဆြးေႏြးပါ။
ဒီေရာဂါမ်ိဳးက High expectation မထားဘဲ ၾကိဳးစားသင့္တယ္။ အမွန္က ေရာဂါလို႔ တကယ္ သတ္မွတ္တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒါမ်ိဳးက ပိုျပီးကုရတာ မလြယ္ဘူး။ သက္ရွိေတြမွာ Degeneration ျဖစ္စဥ္ထဲပါတာကို ျပဳျပင္ဘို႔က သိပ္ခက္တတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ငယ္တံုးကျဖစ္တာ ၾကာရင္ သက္သာရာကေန မျမင္ရတဲ့အထိ ေျပာင္းတတ္ေသးတယ္။
လူနာကို ကုိယ္တိုင္မျမင္ႏိုင္၊ ေရာဂါကိုလည္း မွန္းျပီးသာ သိရလို႔ ဆရာ့အၾကံေပးခ်က္ေတြက ျပည့္စံုမွာ မဟုတ္ဘူး။ ဆရာက ခက္တယ္ေျပာေပမဲ့ လြယ္တာလည္း ျဖစ္ခ်င္ျဖစ္ေနႏိုင္ပါတယ္။
23 Aug 10, 16:12
Q: ဒူးေခါင္းမွာ အၿဖဴေရာင္ အေၾကာင္းေလးေတြ သံုးေလးေၾကာင္းရွိပါတယ္။ (မာစတာေဘးရွင္း) လုပ္တာမ်ားလို႔ အေၾကာၿပတ္တာလို႔ ေၿပာၾကပါတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ လိင္မတူၿခင္းဆက္ဆံလို႔ၿဖစ္တာလား။ အဲ့ဒါၿဖစ္ရတဲ့ အေၾကာင္းရင္းေလး သိခ်င္လိုပါ။
A: လူပ်ိဳျဖစ္ျပီးေနာက္ (မာစတာေဘးရွင္း) လုပ္တတ္တဲ့ အရြယ္မို႔ ဒူးေနရာ အေၾကာေတြ ျပတ္တာရင္ ဒီအေလ့ေၾကာင့္လို႔ ေျပာင္ခ်င္ၾကတယ္။ လူပ်ိဳ၀င္၊ အပ်ိဳျဖစ္ဆိုတဲ့ အရြယ္ ေရာက္ခ်ိန္မွာ ကိုယ္ခႏၶာ အခ်ိဳးအစား ေျပာင္းလာလို႔ ျဖစ္ရတာပါ။ ေဆးကုစရာ မလိုပါ။ အေၾကာျပတ္ျခင္း Stretch Marks ကို ဖတ္ပါ။
Sunday, January 9, 2011
Viagra သန္မာေစတဲ့ေဆး
ကေလးေတြ ငယ္ေသးရင္ အိပ္ယာထဲမွာ ရွဴပါၾကတယ္။ လူၾကီးေတြမွာ “ဆီးသြားတဲ့အခါ ဖိနပ္ေပၚက်တယ္” လို႔ ေျပာၾကတာက Impotency ပန္းေသ-ပန္းညွိဳးေရာဂါ ျဖစ္ေနလို႔ပါ။
ပန္းေသ-ပန္းညွိဳးျဖစ္တာကို ကုစားနည္းေတြ ၾကိဳးစား ပမ္းစား ရွာေဖြခဲ့ၾကရတယ္။ ေနာက္ဆံုးေပၚလဲျဖစ္ ေနာက္ထပ္ ေပၚစရာ မလိုေတာ့ဘူး ေျပာႏိုင္မဲ့ Viagra ေဆးကို ၁၉၉၈ မတ္လ ၂၇ ရက္ကစျပီး ဆိုင္တင္ခဲ့ပါျပီ။ ေဆးက တကယ္ အစြမ္းထက္သလို ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးက သိပ္ထူးလွတာ မဟုတ္လို႔ အလြန္ေအာင္ျမင္တဲ့ အသစ္တီထြင္မႈ ျဖစ္တယ္။ ေဒၚလာ သန္းေထာင္ေက်ာ္ စီးပြါးေရးလဲ ျဖစ္ပါတယ္။
Viagra ေသာက္လိုက္ရင္ Phosphodiesterase type 5 (PDE5) (အင္ဇိုင္း) ကို တားဆီးေပးတယ္။ PDE5 နည္းလာရင္ Smooth muscle ၾကြက္သားႏုေတြကို ေျပာ့ေစေျပီး၊ လိင္တံမွာ ေသြးပိုေလွ်ာက္လာေစတယ္။ ရလဒ္အျဖစ္ Erection လိင္တံ သန္မာလာေစတယ္။
ေဆးတိုင္းမွာ Generic name ေဆးနာမယ္နဲ႔ Trade name အေရာင္းအယ္လုပ္ဘို႔ေပးတဲ့ နာမယ္ဆိုျပီး ႏွစ္မ်ိဳး ရွိရာမွာ Viagra က Generic နာမယ္ပါ။ တျခားနာမယ္ေတြ Caverta, Sildenafil citrate, Revatio စသျဖင့္ ရွိေသးတယ္။ Viagra ကို Nicknames တင္စားေခၚတာေတြလဲ ရွိတယ္။ Vitamin V, Mo Mojo, Woodmaker, The pill for men, Soft Tabs, Blue Pill စသျဖင့္။ Kamagra ကေတာ့ တရား၀င္နာမယ္ ျဖစ္လာတယ္။
Sildenafil citrate ေဆးဟာ Pfizer Company ရဲ႕ Generic Viagra ဆိုျပီးေပးတဲ့ မူပိုင္ျဖစ္လို႔ ေနာက္လူေတြ ဒီနာမယ္ အတိုင္း ေရာင္းလို႔မရပါ။ Herbal Viagra, Natural Viagra ဆိုတာေတြက အတုလို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။ (အြန္လိုင္း) ကေန ၀ယ္ျခင္ရင္ သတိထားေပးတာထဲမွာ “အဆိုးဆံုးက တရုပ္-ကုမၸဏီ ျဖစ္တယ္” လို႔ ဆိုတယ္။ ေဆးကို စစ္ၾကည့္ေတာ့ Sildenafil citrate မပါဘူးတဲ့။
Generic Viagra ေဆးအစစ္ကုိ အသံုးမျပဳခင္ နာရီ၀က္ ၾကိဳေသာက္ရျပီး၊ အစြမ္းက ၄-၆ နာရီအထိ ရွိတယ္။ လက္ေတြ႔ သံုးသူေတြ ေျပာတာက ေဆးေသာက္ျပီး၊ ၁ နာရီနဲ႔ ၂ နာရီအတြင္း အစြမ္းထက္ဆံုးဘဲတဲ့။ 25, 50, 100 mg pills အေနနဲ႔ ေရာင္းပါတယ္။ 50 mg က အမ်ားဆံုးသံုးတဲ့ စံျဖစ္ပါတယ္။ စသံုးသူေတြကို 50 mg ဘဲ ေသာက္ရတယ္။ အသက္ၾကီးတိုင္း မ်ားရတာ မဟုတ္ပါ။ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူ၊ ေက်ာက္ကပ္၊ အသဲ ခ်ိဳ႕ယြင္းေနသူေတြကို 25 mg သာ ေပးပါတယ္။
တခါေသာက္ရင္ 100 mg ထက္မေက်ာ္နဲ႔။ ၂၄ နာရီအတြင္း တျခားသတၲိတူရွိတဲ့ Tadalafil (Cialis), Vardenafil (Levitra) ေဆးေတြနဲ႔ တြဲမေသာက္ပါနဲ႔။ ဒါေတြကလဲ Phosphodiesterase inhibitor ေဆးေတြဘဲ။ မ်ားသြားရင္ Priapism လို႔ ေခၚတဲ့ ေတာင့္တင္းေနတဲ့ လိင္တံ ျပန္မက်တာ အႏၲရာယ္ရွိႏိုင္ပါတယ္။
သာမန္ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြသာ ရွိပါတယ္။ မ်က္ႏွာနီျမန္း၊ ေခါင္းကိုက္၊ ႏွာေစးသလိုျဖစ္၊ အစာမေက်၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္တာ ျဖစ္တတ္တယ္။ အလင္းေရာင္ၾကည့္တာ နဲနဲထိခိုက္တတ္တယ္။ ခဏပါ။ ႏွလံုးေရာဂါ အခံရွိသူေတြအတြက္ မသင့္ပါ။ ႏွလံုး ေသြးေၾကာက်ဥ္း ေရာဂါေဆး၊ Nitrostat, Nitrolingual, Nitro-Dur, Nitro-Bid, Isosorbide ေတြနဲ႔အတူ မေသာက္ရပါ။ အရက္က Viagra ေဆးစြမ္းကို ယာယီနည္းေစတယ္။ ေဆးကို အစာမရွိခ်ိန္ေသာက္ရင္ ျမန္တယ္။ အစာမွာ အဆီမ်ားရင္ သတၲိျပတာ ေႏွးမယ္။ HIV နဲ႔ အသဲေရာင္ စီ ရွိေနသူေတြကိုေပးတဲ့ Protease inhibitors ေဆး ေပးေနရင္ ဂရုစိုက္ရတယ္။
Viagra 50mg ၁၀ လံုးကို $19.95 ေဒၚလာ၊ 100 mg ၁၀ လံုးကို $29.95 ေဒၚလာ၊ 150 mg ၁၀ လံုးကို $39.95 ေဒၚလာ ေစ်းရွိတယ္။ Viagra နဲ႔ တူတဲ့ Revatio စားေဆး 20 mg Tablets နဲ႔ ထိုးေဆး Injection 10 mg per 12.5 mL ျဖစ္တယ္။
Kamagra tablet ဆိုတာ Ajanta Pharmaceuticals ကေန ထုတ္တာပါ။ Sildenafil Citrate ပါတာပါဘဲ။ ၁ နာရီ ၾကိဳေသာက္ရမယ္။ ၄ နာရီအထိ ခံတယ္။ အသက္ သိပ္မၾကီးေသးရင္ 50 mg ေသာက္ပါ။ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္ရင္ 25 mg သာ ေသာက္ပါ။ တေန႔ထဲမွာ 100 mg ထက္ မမ်ားေစနဲ႔။ 12 လံုးကို $40 ေဒၚလာ၊ 100 လံုးကို $130 ေဒၚလာ (အြန္လိုင္း) မွာ ေၾကာ္ညာတယ္။ Kamagra ကို အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ သံုးရတယ္လို႔ သက္ေသမျပႏိုင္ေသးဘူး။ Viagra ကေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြပါ လိင္စိတ္သန္ေစဘို႔ သံုးႏိုင္တယ္ဆိုတာ ေျပာလာ ေနၾကပါျပီ။
စားေဆးအျပင္ Kamagra Oral Jelly လဲ လာတယ္။ ဆြဲေဆာင္မႈရွိတဲ့ အနံ႔ပါ ေသျခာ ထည့္ထားေသးတယ္။ ေၾကာ္ညာတဲ့အခါ Natural aphrodisiacs သဘာ၀ လိင္စိတ္ၾကြအနံ႔ Myriad flavors ပါတယ္လို႔ ေရးတယ္။ ဖတ္တာနဲ႔ေတာင္ ဆြဲေဆာင္မႈ ရွိေနျပီ။ သရက္သီး၊ ေခ်ာ့ကလက္၊ ငွက္ေပ်ားသီး၊ စေထာဘယ္ရီ၊ ဗနီလာ၊ အနံ႔ေတြ ပါတယ္။ မိနစ္ ၂၀ ဆိုရင္ အစြမ္းျပတယ္လို႔ ဆိုတယ္။ ၅ ထုပ္ကို $35 ေဒၚလာ၊ 10 ထုပ္ကို $40 ေဒၚလာ။
Tadalis SX ေဆးကေတာ့ ၃၆ နာရီအထိ ၾကာၾကာ အစြမ္းျပတယ္ဆိုတယ္။ 20 mg ၁၀ လံုးကို $59 ေဒၚလာ ေပးရတယ္။ ေစ်းခ်ိဳတဲ့ အမ်ိဳးအစားေတြလည္း ရွိပါတယ္။ Apcalis, Caverta, Forzest, Levitra, Lovegra, Silagra, Slimona, Tadacip, Womenra, Xenical, Zenegra စတာေတြ ျဖစ္တယ္။ အိႏၵိယမွာ Vigora ေဆးကို သံုးၾကပါတယ္။ 100 mg ေလးလံုးပါ တကပ္ကို ရူးပီး ၁၀၀ (က်ပ္ ၁၉၀၀) ေပးရတယ္။ အနီေရာင္ ေဆးလံုးပါ။ 50 mg က မီးခိုးျပာေရာင္၊ စိန္ပြင့္ပံု၊ အသဲပံု လာတယ္။
Viagra လိုေဆးကို ပန္းေသ-ပန္းညွိဳးအျပင္ Pulmonary arterial hypertension (PAH) ဆိုတဲ့ အဆုပ္ေရာဂါကို ကုရာမွာလဲ သံုးပါတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေတာင္တက္သမားေတြမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ Pulmonary edema အဆုပ္ေရာင္တာ အတြက္လဲ သံုးပါေသးတယ္။
Viagra ဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရကို တရုတ္နဲ႔ ရုရွားေတြအေခၚက Widget နဲ႔ တူတယ္။ ကြန္ျပဴတာနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ တတိယလူလဲ ယူသံုးႏိုင္တဲ့ Stand-alone application ကို ဆိုလိုတာပါ။ ကြန္ျမဳနစ္ အမွတ္ေပးစနစ္အရ စီးပြါးေရးပညာသင္တဲ့ ေက်ာင္းသားေတြ ေနာက္ဆံုး (ပေရာဂ်က္) ကို တင္တဲ့အခါ (အီးေမးလ္) နဲ႔ လူတကာဆီ ေလွ်ာက္ပို႔ခြင့္ ရွိသတဲ့။ ဒီလို လုပ္တာကို Viagra Spam လို႔ တင္စားေျပာၾကတယ္။
လိင္တံ မသန္မာႏိုင္တဲ့ Erectile dysfunction ဆိုတာ အမ်ားဆံုးက စိတ္ပိုင္းခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္ တခုခု ရွိလို႔ပါ။ Stress စိတ္ဖိအားမ်ား၊ Fatigue အားကုန္၊ Anxiety စိုးရိမ္စိတ္ကဲ၊ Depression စိတ္က်။ ဒီလိုျဖစ္ရသူေတြအတြက္ Viagra ေဆးက ၉၀% ထိေရာက္ျပီး၊ စိတ္ေၾကာင့္ မဟုတ္တဲ့ တျခားအေၾကာင္းနဲ႔ ျဖစ္သူေတြမွာ ၇၀-၈၀% ထိေရာက္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕က လိင္စိတ္လာေစဘို႔၊ လိင္ဆက္ဆံတာမွာ ပိုသာယာေစဘို႔၊ လိင္အဂၤါ အျမဲၾကီးထြားဘို႔ ရည္ရြယ္ျပီး သံုးၾကေပမဲ့ အေထာက္အထား မရွိပါ။
Dr. တင့္ေဆြ
၉-၁-၂၀၁၁
Friday, January 7, 2011
HIV Sexual transmission လိင္ကတဆင့္ HIV ကူးစက္ျခင္း
AIDS နဲ႔ ပါတ္သက္လုိ႔ သိခ်င္တာပါ။ ဖုိ-မ ဆက္ဆံရာမွာ သုတ္နဲ႔ ေသြးက ကူးတာေတာ့ သိပါတယ္။ အႀကမ္းဖ်ဥ္းေပါ့။ ဒါေပမဲ့ မရွင္းတာက ဘယ္လုိဘယ္ပုံ ၀င္ေရာက္တယ္ဆုိတာေပါ့ေနာ္။ အဲဒါ မရွင္းဘူး။ (၁) Oral Sex လုပ္ရာက ဘယ္လုိ ကူးတယ္။ (၂) Condom မသုံးရာက ဘယ္လုိကူးတယ္။ (၃) ဖုိ-မ ဆက္ဆံရင္းနဲ႔ မရဲ႕အရည္က Condom သုံးထားေပမယ့္ ကုိယ့္ရဲ႕ ဆီးစပ္ကုိ လာေပတဲ့အခါမ်ဳိးမွာေရာ ကူးတတ္ပါလား။ (၄) Condum သုံးရင္းနဲ႔ လိင္တံက ရွည္ေနလို႔ Condom တ၀က္ဘဲ ကာမိတဲ့အတြက္ safe ျဖစ္ပါ့မလားဆရာ။ (၅) Condum က မေပါက္မျပဲပါဘူး။ သုံးတာလဲ Dulux ပါ။ အဲဒါ ကေရာ စိတ္ခ်ရပါသလား။
လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ထံုးစံ လိင္အဂၤါ-လိင္လမ္းေၾကာင္းေတြကိုသာမက Oral ပါးစပ္ နဲ႔ Anal စအိုေတြကိုပါ အသံုးျပဳလာ ၾကတယ္။ လိင္ဆက္ဆံဖက္ တေယာက္ေယာက္မွာ HIV ပိုးရွိေနရင္ ပိုးေတြဟာ အေဖၚရဲ႕ (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ လိင္တံ၊ စအို၊ ပါးစပ္ နဲ႔ မ်က္စိေတြကို ဖံုးထားတဲ့ Mucous membranes အဖံုးလႊာပါးေတြကေန ၀င္ႏိုင္သလို Skin ရိုးရိုး အေရျပားမွာ အေပါက္-အျပဲရွိရင္၊ ဒါမွမဟုတ္ ေဆးထိုးအပ္ စတာနဲ႔ ထိုးေဖါက္ရင္ ကူး၀င္ေစႏိုင္တယ္။ ေနာက္ျပီး ပိုးရွိ မိခင္ကေန သူ႔ကေလးကို ကိုယ္၀န္ေဆာင္တံုး၊ ေမြးဖြါးေနတံုးနဲ႔ ႏို႔တိုက္တံုးမွာလဲ ကူးေစတယ္။
ေရာဂါလကၡဏာ ရွိရွိ-မရွိရွိ HIV ပိုးရွိေနသူတိုင္းရဲ႕ ေသြးထဲအျပင္ Sexual secretions ေခၚတဲ့ လိင္ဆက္ဆံခ်ိန္မွာ က်ား-မ လိင္အဂၤါေတြကေန ထြက္တဲ့အရည္ မွန္သမွ်ထဲမွာလဲ ပိုးပါေနတယ္။ ပိုးေကာင္ေရ အနည္း-အမ်ားေတာ့ ကြဲျပားတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ လိင္တၾကိမ္ ဆက္ဆံတိုင္း (မ-က်ား) ဆက္ဆံရာကေန ကူးႏိုင္တာ ၀႕၀၄%၊ (က်ား-မ) ဆက္ဆံရာကေန ကူးႏိုင္တာ ၀႕၀၈% ရွိတယ္။ စအိုသံုးနည္းဆိုရင္ ၁႕၇% ရွိတယ္။ မခ်မ္းသာတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ ဒိထက္ ၅-၁၀ ဆ ပိုပါတယ္။
Anal intercourse without a condom (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ စအိုကို လိင္ဆက္ဆံနည္းဟာ ကူးစက္မႈႏႈန္း အမ်ားဆံုးလို႔ သိထားပါတယ္။ အၾကိမ္တိုင္းမွာ ၃%-၅% အထိ ရွိႏိုင္တယ္လို႔ ေနာက္ သုေတသနတခုက ယူဆတယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား) နဲ႔ ပါးစပ္နည္းေတြမွာ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ ဆက္ဆံတာထက္ စအိုနည္းက ပိုျဖစ္တယ္။ ဘယ္အၾကိမ္မွာ ကူးမလဲ ေျပာဘို႔ မေသျခာတာမို႔ အျမဲတမ္း အကာအကြယ္ယူတာ အေကာင္းဆံုးပါ။
မကူးျခင္ရင္ အရွင္းဆံုးက လိင္မဆက္ဆံဘဲ ေနျခင္းဘဲ။ ပိုးရွိေန-မေန ၆ လ တခါ ေသြးစစ္ပါ။ ပိုး မရွိရင္ ဆက္ဆံႏိုင္ပါျပီ။ ဘယ္ေတာ့မဆို လိင္ဆက္ဆံမယ္ဆိုရင္ Condom ကို အၾကိမ္တိုင္းမွာ အသစ္တခု သံုးပါ။ လိင္တံ သန္မာစျပဳတာနဲ႔ လိင္လမ္းထဲ မသြင္းမီ၊ “ဘယ္အရည္နဲ႔မွ မထိေသးခင္” လိင္တံကို Condom စြပ္ပါ။ (ကြန္ဒြမ္) ကို လိင္တံတခုလံုး မဖံုးမိရင္ လြတ္ေနတဲ့ေနရာမွာ အနာ-အဆာ မရွိရင္ေတာ့ မကူးပါ။
ဆက္ဆံမိလို႔ ဒါမွမဟုတ္ သံသယရွိရင္ ဆက္ဆံမႈျပဳျပီးရင္ ၆ ပါတ္ အတြင္း HIV antibody test ေသြးစစ္ပါ။ အမွန္ကေတာ့ ၆ လ ၾကာမွ ေသျခာေပါက္ Positive ရွိတာ သိတာပါ။ HIV ပိုး ၀င္-မ၀င္ စမ္းတာကို ELISA နည္းေခၚတယ္။ ေသြးျဖစ္ျဖစ္ တံေတြးျဖစ္ျဖစ္ စစ္တာဟာ မိနစ္ ၂၀ သာၾကာပါတယ္။ ELISA စမ္းလို႔ HIV antibody ေတြ႔ရင္ Western blot test နဲ႔ ေသျခာေအာင္လုပ္တယ္။ Rapid antibody tests အျမန္ စမ္းနည္းေတြ ေပၚေနပါျပီ။
ဒီၾကားထဲမွာ ပိုးအ၀င္ခံရျပီးသူ ၅၀% က တုပ္ေကြးနဲ႔ တူတာေတြ ခံစားလာရတာ၊ ၁ လ ၂ လ ၾကာႏိုင္တယ္။ Stage of primary HIV infection အစဦးကူးတယ္လို႔ ေခၚတယ္။ ကိုယ္ပူ၊ အဆစ္ေတြနာ၊ လည္ေခ်ာင္းနာ၊ လည္ပင္းအၾကိတ္ေတြ ေရာင္-နာ ႏိုင္တယ္။ တခ်ိဳ႕မွာ ဘာလို႔ အဲလိုမျဖစ္သလဲဆိုတာ မေျပာႏိုင္ေသးပါ။ အဲလိုလကၡဏာ ခံစားရသူေတြ ေနာင္မွာ ဘာဆက္ျဖစ္မယ္ ဆိုတာကိုလဲ အတတ္ မေျပာႏိုင္ပါ။ ဒီအဆင့္မွာ Antibody testing လုပ္ေတာ့လဲ ေတြ႔ျခင္မွ ေတြ႔မယ္။ Viral load test ဗိုင္းရပ္စ္ အနည္း-အမ်ားဆိုတာ စစ္ရမယ္။ Billions of HIV particles (copies) သန္းေထာင္နဲ႔ခ်ီလို႔ ပြါးလာေနပါလိမ့္မယ္။ တျပိဳင္နက္ထဲမွာ CD4 cells ေတြ က်လာေနမယ္။
(ဗိုင္းရပ္စ္) ေတြက ေသြးထဲမွာသာမက တကိုယ္လံုးမွာ ရွိေနမယ္။ အထူးသျဖင့္ Lymph nodes တက္ေစ့၊ Brain ဦးေႏွာက္ နဲ႔ Genital secretions လိင္လမ္း-အရည္ေတြထဲမွာပါ။ Vagina အမ်ိဳးသမီး (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ Rectum က်ား-မ စအို၊ Urethra ဆီးသြား-ျပြန္ေတြကို ဖံုးထားတဲ့ အလႊာပါးေတြကေန ၀င္လာေစႏိုင္တယ္။ ဘယ္ေတာ့ AIDS ျဖစ္မလဲ မေျပာႏိုင္ပါ။ တခ်ိဳ႕ ၁ ႏွစ္၊ တခ်ိဳ႕ အႏွစ္ ၂၀ ၾကာတယ္။ ပ်မ္းမွ် ၈-၁၀ ႏွစ္လို႔ ေျပာႏိုင္တယ္။
Vaginal sex (ဗဂ်ိဳင္းနား) ကို လိင္ဆက္ဆံျခင္း နဲ႔ HIV
လိင္မဆက္ဆံမီနဲ႔ ဆက္ဆံေနတံုး ေယာက်္ားကေန Semen ေခၚတဲ့ လိင္အဂၤါအရည္၊ အမ်ိဳးသမီး ဗဂ်ိဳင္းနား ကလဲ Vaginal fluids အရည္ေတြ ထြက္မယ္။ ပိုးရွိတဲ့ ေယာက္်ားဟာ (ကြန္ဒြမ္) မသံုးဘဲ လိင္ဆက္ဆံရင္ သူ႔အရည္ထဲက ပိုးဟာ Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ Cervix သားအိမ္အ၀ နဲ႔ Uterus သားအိမ္ေတြရဲ႕ အဖံုးလႊာေတြ ကေနတဆင့္ ၀င္သြားေစႏိုင္တယ္။ တကယ္လို႔ အမ်ိဳးသမီးမွာ အဲဒီ အနားတ၀ိႈက္မယ္ အနာအဆာ-ရွတာ တခုခု ရွိေနရင္ ကူးေစႏိုင္တယ္။ ၀င္လာတာနဲ႔ ေသြးထဲ ေရာက္သြားျပီ။ အနာအဆာ-ရွတာေတြက မ်က္စိနဲ႔ ျမင္ေကာင္းမွ ျမင္ရမယ္။ အမ်ိဳးသမီး ကိုယ္တိုင္ကလဲ သိျခင္မွ သိပါလိမ့္မယ္။
အတူတူဘဲ အမ်ိဳးသမီးမွာ HIV ရွိေနျပီး၊ Condom မပါဘဲ လိင္ဆက္ဆံရင္ HIV ပိုးက ေယာက္်ားရဲ႕ Penis လိင္တံ၊ Foreskin ထိပ္ဖ်ား-အေရျပား၊ Urethra ဆီးျပြန္အ၀ေတြမွာ အနာအဆာ-ရွာတာ ရွိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ လိင္ဆက္ဆံေနတံုး ေသြးနဲ႔ ထိမိရင္ ပိုဆိုးလိမ့္မယ္။ ဆိုပါစို႔ ရာသီလာေနတာ။ ဒါ့အျပင္ Sexually transmitted diseases (STDs) ေခၚတဲ့ လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါ တခုခု ရွိေနရင္ HIV ကူးေစဘို႔ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္ပါတယ္။ က်ား-လိင္တံအဖ်ား အေရျပား ဖံုးမေနတဲ့ ကြမ္းသီးေခါင္းက ပိုျပီး ႏူးညံ့လို႔ လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ပြန္းလြယ္ ရွလြယ္တယ္။ (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ စအိုေဘးက အေမႊးနဲ႔ ထိမိ၊ ပြတ္မိရင္းကေန မျမင္ရတဲ့အနာ ျဖစ္လာေစႏိုင္တယ္။
Anal sex စအိုလမ္းသံုးျပီး လိင္ဆက္ဆံျခင္းနည္း နဲ႔ HIV
လက္ခံတာ တူေပမဲ့ စအိုလမ္းကေန လိင္ဆက္ဆံခံရတာက (ဗဂ်ိဳင္းနား) က လိင္ဆက္ခံရတာထက္ ကူးစက္ခံရႏိုင္ေျခ ပိုမ်ားတယ္။ စအိုလမ္းသံုးရင္ ႏွစ္ေယာက္သားမွာ လက္ခံသူက ပိုဆိုး၀ါးတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ Lining of the anus စအိုလမ္း အဖံုးလႊာက Vagina (ဗဂ်ိဳင္းနား) အလႊာထက္ ညံ့လို႔ဘဲ။ ေသြးထြက္ လြယ္ေသးတယ္။ ေသြးဆို ပိုဆိုးေရာ။ လက္ခံသူက ေယာက္်ားျဖစ္ျဖစ္၊ မိန္းမျဖစ္ျဖစ္ စအိုလမ္းကေန ဆက္ဆံေတာ့ ေဆာင္ရြက္ေပးသူဟာလဲ ကူးခံရႏိုင္တာပါဘဲ။ ေနာက္ျပီး အစာလမ္းက ပိုးေတြနဲ႔ သန္ေကာင္ေတြလဲ စအိုလမ္းကေန လိင္ဆက္ဆံလို႔ ကူးႏိုင္တယ္။ လက္ေခ်ာင္းကို (ဗဂ်ိဳင္းနား)၊ စအို လမ္းမွာ ထည့္တာဆိုရင္လဲ အနာအဆာ ရွိရင္ ကူးမွာဘဲ။ ပါးစပ္နဲ႔ ကိုက္တာကေန ကူးတယ္ဆိုတာ ၂ ေယာက္၊ ၃ ေယာက္ေလာက္ ေတြ႔ဘူးထားတယ္။
Woman-to-woman Sex မိန္းမျခင္းဆက္ဆံတာ နဲ႔ HIV
Lesbians/Bisexual women “(လက္စ္ဘီယန္) နဲ႔ အမ်ိဳးသမီး” ျဖစ္ျဖစ္ “ႏွစ္မ်ိဳးလံုးအက်င့္ရွိတဲ့ အမ်ိဳးသမီးနဲ႔ တျခား အမ်ိဳးသမီး” ျဖစ္ျဖစ္ လိင္ဆက္ဆံတာမွာ ကူးႏိုင္တဲ့အခြင့္အလမ္း နည္းပါးတာ ေတြ႔ရတယ္။ (သီအိုရီ) အရသာ ျဖစ္ႏိုင္ျပီး လက္ေတြ႔ျဖစ္တာ အေတာ္ရွားတယ္။ Theoretical risk ဆိုတာ စာတြက္တြက္ရင္ေတာ့ ကူးႏိုင္တယ္၊ လက္ေတြ႔ အေထာက္အထား ေကာင္းေကာင္း မျပႏိုင္ေသးတာမ်ိဳး ေခၚတယ္။ Likely to happen “ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္” ေလာက္အထိ မဆိုးပါ။
STDs လိင္ကတဆင့္ ကူးစက္ေရာဂါေတြနဲ႔ HIV
HIV နဲ႔ တျခား STDs ေတြက အျပန္အလွန္ သက္ေရာက္ႏိုင္ၾကတယ္။ HIV ရွိေနသူမွာ STDs ရွိေနရင္ HIV ကူးစက္ဘို႔ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ STDs ရွိေနသူကိုလဲ HIV ၀င္လာဘို႔ အခြင့္အလမ္း ပိုတယ္။ Syphilis ဆစ္ဖလစ္ နဲ႔ Herpes ေရယံု ဆိုတာေတြက အနာေတြျဖစ္ေနလို႔ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြ အျဖဴဆင္းေစတဲ့ Chlamydia ပိုး၊ ဆီးပူ-ေညာင္းက် ေခၚတဲ့ Gonorrhea ဂႏိုးရီးယားပိုးေတြက အနာေတာ့ မဟုတ္ေပမဲ့ လိင္လမ္းရဲ႕ Immune response ေရာဂါျပီးႏိုင္စြမ္းကို တမ်ိဳး သက္ေရာက္ေစတာမို႔ ျဖစ္ရတယ္။
Oral sex လိင္ဆက္ဆံတဲ့အခါ ပါးစပ္သံုးတာ နဲ႔ HIV
ပိုးရွိေနသူရဲ႕ လိင္တံကို ပါးစပ္မွာ ထည့္သံုးရင္လဲ ကူးေစႏိုင္တယ္။ အလားတူဘဲ အမ်ိဳးသမီးရဲ႕အရည္လဲ ပါးစပ္ထဲ ၀င္ရင္ ျဖစ္ျခင္တယ္။ အခြင္အလမ္းေတာ့ မမ်ားပါ။ ပါးစပ္မွာ အနာအဆာရွိတာ၊ သြားဖံုး ေသြးယိုတာမ်ိဳးမွာ ကူးမယ္။ Deep or open-mouthed kissing ႏႈတ္ခမ္းျခင္း စုပ္တာနဲ႔လဲ အခြင့္အလမ္း နည္းနည္းေလး ရွိေသးတယ္။ သြားရည္မွာ ပိုးအေရအတြက္ နဲနဲေတာ့ ပါတယ္။ သြားရည္ေၾကာင့္ မဟုတ္ဘဲ ေသြးထြက္စရာရွိရင္သာ ျဖစ္ပါမယ္။ လိင္မဆက္ဆံမီ ထြက္တဲ့ က်ားအရည္ Precum ထဲမွာ ပိုး ပါေနေပမဲ့ ကူးေလာက္ေအာင္ မ်ား-မမ်ားဆိုတာ မေသျခာပါ။
ပါးစပ္သံုးတာကေန အကူးစက္ႏိုင္ဆံုး STD ဟာ Herpes ေရယံုပါ။ ၂ မ်ိဳးရွိတယ္။ HSV type 1 နဲ႔ HSV type 2 ျဖစ္တယ္။ Type 1 က ပါးစပ္တ၀ိႈက္မွာ Cold sores မနာတဲ့အနာ ေပါက္ေစျပီး၊ Type 2 ကေန Genital herpes လိင္လမ္း ေရယံု ျဖစ္ေစတယ္။ Human Papilloma Virus (HPV) ဆိုတာလဲ ပါးစပ္လမ္းကေနကူးျပီး Genital warts လိင္လမ္းၾကြက္ႏို႔ ေပါက္ႏိုင္တယ္။ ပါးစပ္လမ္းသံုးရင္ (ဂႏိုရီးယား) ပိုးက လည္ေခ်ာင္းမွာ ကူးလာေစ ႏိုင္ျပီး၊ လည္ေခ်ာင္းကေန (ပါတနာ) ရဲ႕ တျခားလိင္လမ္းေတြ ကူးမယ္။ လည္ေခ်ာင္းမွာ ျဖစ္တာကို ေဆးမကုဘဲ ၃ လနဲ႔ ေပ်ာက္ေစႏိုင္ေပမဲ့ ဒီပိုးဘဲ လိင္လမ္း ေရာက္ရင္ Antibiotics ေဆးမေပးဘဲ မေပ်ာက္ေတာ့ဘူး။ Chlamydia ပိုးလဲ ပါးစပ္သံုးလို႔ လည္ေခ်ာင္းကို ကူးႏိုင္တယ္။ နည္းေတာ့ နည္းပါတယ္။ Syphilis (ဆစ္ဖလစ္) ကလဲ ပါးစပ္သံုးတာမွာ အနာအဆာရွိရင္ ကူးႏိုင္တယ္။
Hepatitis A, B, C အသဲေရာင္ပိုးေတြ နဲ႔ HIV
အျဖစ္မ်ားလွတဲ့ Hepatitis A အသဲေရာင္-အသား၀ါ A virus ပိုး ဆိုတာက ေရာဂါရွိသူရဲ႕ မစင္မွာ ပါေနတယ္။ HIV လိုဘဲ လိင္ဆက္ဆံတံုး ပါးစပ္သံုးရင္ ကူးႏိုင္တယ္။ Hepatitis B ပိုးက Sexual fluids လိင္ဆက္ဆံရင္ ထြက္တဲ့အရည္ေတြနဲ႔ ေသြးမွာပါေနတယ္။ Hepatitis C ပိုးကေတာ့ ေသြးမွာပါတယ္။ ပါးစပ္သံုးရင္ အနာအဆာ ရွိမွသာ ကူးမယ္။ ပါးစပ္ကို သံုးတဲ့အခါ ပိုးရွိသူက လက္ခံသူ၊ ျပဳလုပ္သူက ပိုကင္းသူဆိုရင္ ပိုးပါတဲ့ Sexual fluid က ပိုးမရွိေသးသူရဲ႕ ရာသီေသြး၊ ဒဏ္ရာ၊ ေရာင္ေနတဲ့ အနာထဲ ၀င္လာမွ ကူးမယ္။ ပံုမွန္ ပါးစပ္-လည္ေခ်ာင္းကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာကေတာ့ ခံႏိုင္ရည္ ရွိပါတယ္။
ပါးစပ္ သံုးတဲ့အခါ ပိုးမရွိသူက လက္ခံသူ၊ ျပဳလုပ္သူက ပိုးရွိသူျဖစ္အံုးေတာ့ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ နည္းတယ္။ ဘာလို႔လဲ ဆိုေတာ့ သြားရည္ထဲမွာ ပိုးပါေနေပမဲ့ အေရအတြက္ နည္းလြန္းလို႔ပါ။ ပိုးရွိတဲ့ ျပဳလုပ္သူရဲ႕ အနာ-ဒဏ္ရာက ထြက္တဲ့ ေသြးက လက္ခံသူရဲ႕ လိင္လမ္း-စအိုမွာလဲ အနာအဆာရွိလို႔ ၀င္မွသာ ကူးေစမယ္။ ပါးစပ္လမ္း သံုးတယ္ဆိုတာ အမ်ားအားျဖင့္ ပံုမွန္လိင္လမ္းကို ဆက္ဆံေနရင္း လုပ္ၾကတာမ်ားလို႔ ဘယ္လမ္းေၾကာင့္ ကူးတာလဲ သိဘို႔ခက္ခဲတယ္။
၂၀၀၁ စပိန္သုေတသနတခုအရ HIV ပိုးမရွိတဲ့ က်ား-မ ဆက္ဆံတာသာ ၀ါသနာပါသူ ေယာက္်ား ၁၃၅ ေယာက္ဟာ ပိုးရွိသူ အမ်ိဳးသမီးတေယာက္နဲ႔ အၾကိမ္ေပါင္း ၁၉၀၀၀ အကာကြယ္မဲ့ ပါးစပ္သံုးျပီး ဆက္ဆံၾကတယ္။ HIV ကူးလာတာ မေတြ႔ရပါ။ ေတာင္အာဖရိကမွာ က်င္းပခဲ့တဲ့ စတုတၳအၾကိမ္ေျမာက္ International Oral AIDS Conference မယ္ တင္ျပတာက ပါးစပ္သံုး လိင္ဆက္ဆံတာကေန ကူးစက္ႏိုင္စြမ္း တၾကိမ္ျပဳတိုင္း 0.04% per contact ရွိတယ္လို႔ ဆိုတယ္။
HIV Q and A
• လိင္ဆံရာသံုး အ၀တ္အစားေတြကေန ကူးသလား။ HIV ပိုးဟာ ကိုယ္ခႏၶာအျပင္ ေရာက္ရင္ ၾကာၾကာ မရွင္ႏိုင္ဘူး။ ဓါတ္ခြဲခမ္းမွာ စမ္းဘို႔ လုပ္ရတာက ပိုးေကာင္ေရ အမ်ားၾကီးနဲ႔ လုပ္ရတယ္။ သူတို႔ၾကိဳက္တာမ်ိဳး စီမံထားရင္ လအထိ ထားႏိုင္ေပမဲ့ ေျခာက္ေသြ႔ သြားရင္ ၉၀-၉၉% က နာရီပိုင္းနဲ႔ ေသသြားၾကတာ ေတြ႔ရတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ပိုးပါတဲ့ ေသြးနဲ႔ အရည္ေတြဟာ ေျခာက္ေသြ႔သြားရင္ ကူးစရာလမ္း မရွိသေလာက္ပါ။
• သတိထားဘို႔ လိုေသးတာက ေသြးကိုစစ္ေတာ့ ပိုးနည္းနည္းေတြ႔ေပမဲ့ HIV ေတြက Semen တို႔ Vaginal fluids ေတြမွာ မ်ားေနႏိုင္တယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ေသြးထဲမွာ Viral load မမ်ားေပမဲ့ အကာအကြယ္ယူဘို႔ မေမ့ပါနဲ႔။
• HIV-negative ဆိုတာ ဘာလဲ။ ေသြးစစ္ခ်ိန္မွာ သူ႔ေသြးထဲမယ္ HIV antibodies မေတြ႔သူျဖစ္တယ္။ HIV လံုး၀ ကင္းေနတယ္လို႔ေတာ့ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၃-၆ လအတြင္း HIV ပိုးရွိသူနဲ႔ အကာကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံ ခဲ့ဘူးေပမဲ့ သူ႔ကို မကူးခဲ့ဘူးလို႔ မေျပာႏိုင္ေသးဘူး။ AIDS ဘယ္ေတာ့မွ ျဖစ္မွာ မဟုတ္ဘူးလို႔လဲ မေျပာႏိုင္ပါ။
• HIV-positive ဆိုတာ ဘာလဲ။ တခ်ိန္ၾကရင္ AIDS ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ပိုး ေသြးထဲမွာ ရွိေနျပီ။ ဒါေပမဲ့ AIDS ျဖစ္ေနျပီလို႔ ဆိုလိုတာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ မၾကာခင္ ေသရေတာ့မယ္လို႔လဲ မဟုတ္ပါ။ သူကေန အကာအကြယ္မဲ့ လိင္ဆက္ဆံသူမ်ားကို ကူးစက္ေစႏိုင္ျပီ။ ကိုယ့္ကိုယ္ကုိ ဂရုစိုက္၊ အစာအာဟာရလဲ မွ်တေအာင္စား၊ ပံုမွန္ ေဆးစစ္၊ ေသျခာ ေဆးကုေနရင္ အၾကာၾကီး အသက္ရွင္ပါမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
Sunday, January 2, 2011
Tea ခ်ိဳ-ေပါ့-က် တခြက္
လက္ဖက္ရည္ဟာ ေသာက္စရာ မွန္သမွ်ထဲမွာ ေကာ္ဖီနဲ႔အတူ ေပၚျပဴလာ အျဖစ္ဆံုးပါ။ ေကာ္ဖီ၊ အရက္၊ အေအးေတြ အားလံုး ေပါင္းလိုက္တာထက္ေတာင္မွ လက္ဖက္ရည္က ပိုမ်ားတာ အိႏၵိယမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါေတာင္ လူတေယာက္ တႏွစ္ေသာက္တာ 750 grams သာရွိပါသတဲ့။ တူရကီမွာက 2.5 kg ရွိလို႔ per capita consumption တဦးခ်င္း ေသာက္သံုးမႈႏံႈး အမ်ားဆံုး။
“အသီးမွာ သရက္၊ အသားမွာဝက္၊ အရြက္မွာ လက္ဖက္” ဆိုတဲ့စကားက Tea leaves လက္ဖက္ရြက္အတြက္ အျမတ္ႏိုး တန္ဘိုးထားမႈ တခုပါ။ ဗမာေတြ မနက္မိုးလင္းကေန မအိပ္မခ်င္း ေသာက္ၾကတဲ့ ေရေႏြးၾကမ္း၊ အဖန္ရည္ကို သူမ်ားေတြ မသိရွာၾကပါ။ သူမ်ားေတြ ၾကိဳက္ၾကတာက ေဖ်ာ္ေသာက္ရတဲ့ Tea လက္ဖက္ရည္။ ဒါ့ေၾကာင့္ လက္ဖက္ရည္-အခ်ိဳကိုဘဲ စာဖြဲ႔ေရးၾက သမိုင္းေတြ လုိက္ရွာၾကတယ္။
လက္ဖက္ပင္ရဲ႕ ရာဇ၀င္က အာရွမွာ စတင္ခဲ့တာပါ။ တရုပ္၊ အိႏၵိယ နဲ႔အတူ ျမန္မာႏိုင္ငံလဲပါတယ္။ BC 300 – AD 200 Shennong Ben Cao Jing ေခၚတဲ့ တရုပ္ ေဆးဖက္၀င္အပင္ေတြ အေၾကာင္း စာအုပ္မွာ အေစာဆံုး ေတြ႔ရတယ္။ ပါးစပ္ေျပာ တရုပ္သမိုင္းမွာ ဘီစီ ၂၇၃၇ က (ရွန္ႏြမ္) ဧကရာဇ္ဟာ လက္ဖက္ပင္ေအာက္မွာ စံေနယင္း သူေသာက္တဲ့ ေရေႏြးထဲ အမွတ္တမဲ့က်တဲ့ အရြက္ကို ရာဇအိေျႏၵမပ်က္ ဆက္ေသာက္ရာကေန သေဘာက် ႏွစ္ျခိဳက္ေတာ္မူျပီးေနာက္ လူေတြ လိုက္ေသာက္လာ ၾကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။
ဒီစာဖတ္ရေတာ့ ဟိုအရင္က စိတ္ကူးယဥ္ ၀တၳဳတပုဒ္ထဲမွာ “စေထာ္ဘယ္ရီပင္ေအာက္ အတြဲတတြဲ ထိုင္ျပီးေနာက္႕႕႕” ဆိုတာ ေရးမိသူ လူေျပာခံရတာ အမွတ္ရလာတယ္။ အခုျမင္ လက္ဖက္ပင္ေအာက္မွာ လူထိုင္လို႔ မလြတ္တာမို႔ တရုပ္ ဘုရင္ လက္ဖက္ပင္ေအာက္ ေမွာက္ေနမလားေပါ့။ ျပီးမွ ခုေခတ္မွာ အရြက္ခူးရ အဆင္ေျပေအာင္ လက္ဖက္ပင္ေတြကို ရင္ေခါင္းေလာက္သာ ထားၾကတယ္ မဟုတ္ပါလား။
ဗမာျပည္က ထူးစရာရွိရင္ ထူးပါတယ္။ မေကာင္းလို႔ ထူးတာေတြ ႏွစ္သစ္မွာ မေျပာေၾကး။ ထူးတဲ့ အေကာင္းထဲမွာ လက္ဖက္ အေၾကာင္းလဲပါတယ္။ လက္ဖက္ကို အနည္းဆံုး သံုးမ်ိဳးလံုး သံုးတတ္တာ ဗမာဘဲရွိတယ္။ လက္ဖက္ရည္ၾကမ္း၊ လက္ဖက္ရည္ခ်ိဳ၊ လက္ဖက္သုပ္၊ ဒါတင္ ဘယ္ဟုတ္မလဲ လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ထိုင္တာလဲ ကိုယ့္ဆီမွာဘဲ ရွိတာ။ ကမာၻမွာ (ကေဖး)၊ (ရက္စ္ေတာရင့္)၊ (ေဟာ္တယ္)၊ (ေကာ္ဖီ-ေဟာက္စ္) ေတြမွာသာ လက္ဖက္ရည္ကို ထိုင္ေသာက္လို႔ေတာ့ ရမယ္။ (တစ္ပ္) ေပးရမယ္။ (တက္စ္) ကလဲ မနည္းဘူး။ အိႏၵိယမွာ အပိုအဆာေတာ့ မေပးရပါ။ ခက္တာက အုတ္ခံု၊ ေက်ာက္တံုးမွာသာ ထိုင္တတ္သလို ထိုင္ေသာက္ရတယ္။ ကိုယ့္ဆီက ဆိုင္မွာေတာ့ လက္ဖက္ရည္ မွာတတ္ေအာင္ ေခတ္စကား တတ္မွရတယ္။ (ကင္ညာ) မွာ ေသာက္ၾကတာကလဲ “ေက်ာက္ပန္းေတာင္း” လို အလြန္ခ်ိဳျပီး၊ တကယ္လဲ ပူတဲ့ လက္ဖက္ရည္ဘဲတဲ့။
သူမ်ားဆီမွာ High tea လို႔ေခၚတာ ဖက္ရွင္တခုလိုပါ။ ညေန ၅ နာရီနဲ႔ ၆ နာရီၾကားမွာ ဆိုရွယ္ လူစုလူေ၀း လုပ္ၾကတာပါ။ Meat Tea လို႔လဲ ေခၚေသးတယ္။ အေမရိကန္ေတြ ထြင္တာပါ။ လက္ဖက္ေျခာက္နဲ႔ အေမရိကန္ သမိုင္းမွန္ရွိတယ္။ ၁၇၇၃ ဒီဇဘၤာ ၁၆ ရက္မွာ ျဗိတိသွ်-ကိုလိုနီ၊ ေဘာ္စတြန္ျမိဳ႕မွာ အေရွ႕အိႏၵိယ ကုမၸဏီပိုင္ သေဘၤာသံုးစီးေပၚက လက္ဖက္ေျခာက္ ေသတၲာ မွန္သမွ် ပင္လယ္ထဲ သြန္ခ်ခဲ့ၾကလို႔ Boston Tea Party လို႔ တြင္ခဲ့တယ္။
အာရွမွာလဲ (ဟိုင္း-တီး) ကို ၂ နာရီကေန ၆ နာရီအတြင္း ေနာက္က်က် ေန႔လယ္စာအေနနဲ႔ ဧည့္ခံတယ္။ High ဆိုတာ လက္သံုးစကားသာျဖစ္ျပီး တိုက္ရိုက္ အဓိပၸါယ္ကို ဆိုလိုတာ မဟုတ္ပါ။ High-end hotel ေတြမွာ High tea ကို (ဆာ့ဖ္) လုပ္ၾကတယ္။ ျပင္သစ္မွာ ညေန ၄ နာရီေလာက္ ေက်ာင္းကေန ဆာဆာနဲ႔ ျပန္လာၾကတဲ့ ကေလးေတြကို တိုက္တယ္။ ဘယ္လို ေခၚေခၚပါ ဒါေတာ့ ေကာင္းတယ္။ ၁၈၄၀ တံုးက သတၲေျမာက္ Duchess of Bedford က ကေလးေတြလိုဘဲ ထင္ပါရဲ႕ ညေန ၄ နာရီေလာက္ဆို ဗိုက္ဆာတတ္သတဲ့။ ဒါနဲ႔ ညေနခင္း လက္ဖက္ရည္ ပြဲေတာ္တည္တာ ျဖစ္လာရတယ္။ Tea အေလ့အထ အဂၤလိပ္ေတြ ရလာၾကတာကလဲ ေပၚတူကီ မင္းသမီး Catherine of Bragança က ဒုတိယေျမာက္ ခ်ားလ္နဲ႔ လက္ထပ္ေတာ့ မဂၤလာလက္ေဆာင္ျပန္ သေဘာဘဲတဲ့။
မင္းသမီးနဲ႔ တဆက္ထဲ အမ်ိဳးသမီးေတြလဲ ေျပာပါအံုးမယ္။ Tea shops လက္ဖက္ရည္ဆိုင္ ယဥ္ေက်းမႈကို စခဲ့တာ အမ်ိဳးသမီးပါ။ ၁၈၆၄ ဂရိတ္-ျဗိတိန္မွာ ေပါင္မံု႔ဆိုင္ရဲ႕ ေဖါက္သည္ေကာင္းေတြကို စျပီးတည္ခင္းရာကေန ျဖစ္လာတာတဲ့။ လက္ဖက္ေျခာက္မွာ အေရာင္ဆိုးတာပါ-မပါ စမ္းနည္းကို အမ်ိဳးသမီး ေဒါက္တာ Alberta (ရိဒ္) ကေနထြင္ခဲ့လို႔ Read Test ေခၚပါတယ္။
ရုကၡေဗဒလို Camellia sinensis ေခၚတယ္။ အျမဲစိမ္း အပြင့္ပြင့္တဲ့အပင္မ်ိဳး။ မိုးေရ တႏွစ္မွာ အနည္းဆံုး လကၼ ၅၀ ရမွ ေပါက္တယ္။ ေျမကလဲ အခ်ဥ္ဓါတ္ရွိမွ ေကာင္းတယ္။ အျမင့္ေပ ၄၉၀၀ လို႔ ဆိုတယ္။ “လက္ဖက္ေကာင္း စားခ်င္ရင္ ပေလာင္ ေတာင္တက္ေႏွး” ဆိုတာက ပေလာင္ လူမ်ိဳးေတြဟာ လက္ဖက္ ခူးရာမွာ အႏုစိတ္၊ အေသးစိတ္ လုပ္ရလို႔ ေတာင္ေစာင္းတေလွ်ာက္ လက္ဖက္ခူးရာ ေျဖးရ-ေႏွးရတာကို ေျပာတာပါ။
လက္ဖက္ရြက္က အေရာင္ ၆ မ်ိဳးေတာင္ရွိတယ္။ အျဖဴကေန အနက္အထိ။ ေတာင္အာဖရိကမွာ ေပါက္တဲ့ Rooibos plant ကို Red bush ေခၚေတာ့ အာရွမွာေခၚတဲ့ Red tea ကိုဘဲ Black tea လို႔ေခၚတယ္။ သူတို႔ လုပ္ေတာ့ ရႈတ္ကုန္ေရာ။ Black tea ေဖ်ာ္တာမွာ ေရေႏြးကို ၁၀၀ ဒီဂရီအထိ မေရာက္ခင္ လက္ဖက္ေျခာက္ ထည့္ရတယ္။ Green tea ၾကေတာ့ အဲေလာက္ ဆူစရာ မလိုပါတဲ့။ White or Oolong tea ကိုေတာ့ ၉၀-၁၀၀ ပူလဲ ရတယ္ဆိုဘဲ။
လက္ဖက္ရည္ တည္ခင္းတဲ့ခြက္ကလည္း စကားေျပာေသးတယ္။ သိတဲ့အတိုင္း ဗမာေတြက ေၾကြပန္းကန္၊ စဥ့္ပန္းကန္ သံုးတာ မ်ားတယ္။ အိႏၵိယမွာ ေၾကြအတုသာ သံုးတယ္။ အိႏၵိယေျမာက္ပိုင္းမွာ ေျမခြက္ေလးေတြ သံုးပါတယ္။ သံုးျပီး လြင့္ပစ္ရလို႔ ဒါလဲ တခါသံုးဘဲ။ ဗုဒၶဂါယာ ဘုရားဖူးျပန္ ေဆာင္းပါးတပုဒ္ ဖတ္ရတယ္။ လက္ဖက္ရည္ကို (ဟင္ဒီ) လို Chai (က်ားယ္) (ခ်ားယ္) လို႔ အသံထြက္တယ္။ စကားမတူရင္ ကိုယ္နဲ႔ နီးတာ ယူတတ္ၾကေတာ့ စာေရးဆရာမက ေရးပါတယ္။ “ကာလကတၲား ဘူတာမွာ က်ားေဟ့၊ က်ားေဟ့ဟု ေအာ္၍ ေရာင္းေသာ လက္ဖက္ရည္ကို အိုးပုတ္နဲ႔ ေသာက္ခဲ့ရသည္။” ခုထိ ရီရလို႔ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။
လက္ဖက္ရည္နဲ႔ က်န္းမာေရး ဆက္စပ္မႈမွာ ျငင္းစရာေတြ ရွိတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခ အက်ိဳးေတြထဲမွာ ကင္ဆာ နဲ႔ ႏွလံုး-ေသြးေၾကာေရာဂါေတြကို ကာကြယ္တာ ပါတယ္။ တိရစၧာန္ေတြမွာ စမ္းလို႔ သိတာပါ။ လူေတြကို အဲလိုထိ ျဖစ္ေစဘို႔ လိုအပ္တဲ့ ပဏာမမွာ ျငင္းစရာ ျဖစ္ေနတယ္။ ၂၀၁၀ သုေတသနတခုအရ အသက္ ၆၅ ႏွစ္ေက်ာ္သူ ၄၈၀၀ ကို စမ္းေတာ့ Cognitive decline စိတ္ကူး စိတ္သန္းေတြ ေလ်ာ့နည္းလာတာမွာ သက္သာတာ ေတြ႔ရတယ္။ အရိုးလဲ ေကာင္းေစသတဲ့။
အေကာင္းဖက္က ဆက္ေျပာရရင္ လက္ဖက္ရြက္ဟာ ေခသူမဟုတ္ပါ။ ဓါတုအမ်ိဳးေပါင္း ၇၀၀ ေက်ာ္ပါတယ္။ Amino acids, Flavanoides, Vitamins (C, E, K), Caffeine နဲ႔ Polysaccharides ေတြပါတယ္။ (ဆဲလ္) ေတြကေန ေရာဂါ ျပီးတာကို ေဆာင္ရြက္ေပးရာမွာ အကူအညီေပးတယ္။ (ဆဲလ္) နံရံေတြကို Oxidative damage ေၾကာင့္ ပ်က္စီးမွာကို သက္သာေစႏိုင္တယ္။ Fluorine ဆိုတာပါလို႔ သြား-သြားဖံုမွာ ေရစီးကမ္းျပိဳျဖစ္တာ ကာကြယ္ေစတယ္။ ေသြးဖိအား ထိန္းညွိတာ၊ အဆီထိန္းေပးတာ၊ ဆီးထဲက အခ်ိဳဓါတ္ထိန္းတာေတြကိုပါ သက္ေရာက္ေစတယ္။ ဗက္တီးရီးယားေတြကိုလဲ ေသေစ၊ တားေစႏိုင္တယ္။
Tea ထဲမွာ Antioxidant ျဖစ္တဲ့ Catechins ပါတယ္။ လက္ဖက္က လတ္ဆတ္ေနရင္ အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၃ ပံု ၁ ပံုကသူဘဲ။ Antioxidant ဆိုတာ (ဆဲလ္) ေတြ၊ (တစ္ရွဴး) ေတြ ပ်က္စီးမွာကို ကာကြယ္တဲ့ သတၲိကို ေျပာတာပါ။ ပံုမွန္ တခြက္မွာ Flavonoid antioxidants 140-300 mg ပါတယ္။ Stimulant ျဖစ္တဲ့ Caffeine အေလးခ်ိန္ရဲ႕ ၃% ပါတယ္။ Theanine 14-18 mg ပါတယ္။ Theobromine, Theophylline ဆိုတာေတြလဲ နဲနဲစီပါတယ္။ American Dietetic Association အဆိုအရ လက္ဖက္ရည္ တခြက္မွာ (ေကဖင္း) 40 mg ပါတယ္။ ေကာ္ဖီ တခြက္မွာ 85 mg ပါတယ္။ သတိမေမ့ဘို႔က ဘယ္ဟာမဆို တန္ေဆး၊ လြန္ေဘး။ လက္ဖက္ရည္ကို တေန႔ ၈ ခြက္ထက္ မ်ားရင္ မေကာင္းဘူး။
တရုပ္-ဟန္ လူမ်ိဳးေတြက လက္ဖက္ရည္ကို ႏြားႏို႔မပါဘဲ ေသာက္ရာကေန မန္ခ်ဴးေတြ ၀င္လာမွ အက်င့္ရလာသတဲ့။ လက္ဖက္ရည္ထဲ ႏြားႏို႔ထည့္လိုက္ရင္ ေကာင္းက်ိဳး ေလွ်ာ့ေစတယ္လို႔ ၂၀၀၇ European Heart Journal က ဆိုတယ္။ အိႏၵိယမွာ ဘယ္ေနရာျဖစ္ျဖစ္ ႏြားႏို႔နဲ႔သာ ေဖ်ာ္တယ္။ ဗမာျပည္ကလို ခ်က္ႏို႔ဆီဆိုတာ မရွိပါ။ ဗူးႏို႔ဆီလဲ ရွိေတာ့ ရွိတယ္၊ ရွားတယ္ေပါ့။ အပိုအဆာ ထည့္တာလဲ ထြင္ၾကတယ္။ Jasmine tea စပယ္ပြင့္ေျခာက္ ထည့္တာ တရုပ္၊ ဗမာ တူပါတယ္။ Salt tea ဆားထည့္တာ အာရပ္၊ ဗမာ တူတာဘဲ။ Lemon tea သံပုရာ ထည့္တာ ရုရွားနဲ႔ အီတလီမွာ မ်ားတယ္။ အေနာက္ ႏိုင္ငံေတြမွာ Whisky or Brandy ေတြ ထည့္ေသာက္တာလဲ ရွိေသးတယ္။ Indian Masala chai ဆိုတာ အစံုထည့္တယ္။ မနက္ခင္း ခ်င္း (ဂ်င္း) ထည့္တယ္။ တခ်ိဳ႕က (ဖါလာ) လဲ ထည့္တယ္။ အိႏၵိယကို လာရင္ ေရေသာက္တာ စိတ္မခ်ရဘူး။ လက္ဖက္ရည္ကေတာ့ စိတ္ခ်ႏိုင္ပါတယ္တဲ့။
• ေသြတိုးက်ေစသည္ (Archives of Internal Medicine, 2004); (National Cheng Kung University study, Archives of Internal Medicine, 2004)
• (ကိုလက္စေထာ) က်ေစသည္။ (Journal of Nutrition, 2003) (USDA Beltsville Human Nutrition Research Center, 2003)
• ႏွလံုးေရာဂါအတြက္ ေကာင္းႏိုင္သည္။ (The Journal of the American Heart Association, 2001)
• ကင္ဆာ ကုတာ ကူညီရာက်သည္။ Esophageal cancer (Harvard Medical School, 2004); Prostate cancer (Center for Human Nutrition at UCLA's David Geffen School of Medicine, 2004); Cancer caused by smoking (Journal of Nutrition, 2003); Colon cancer (Linus Pauling Institute at Oregon State University study, Carcinogenesis, 2003); Skin cancers risk (University of Arizona study, Cancer Epidemiology, Biomarkers and Prevention, 2001); Lower stomach cancer risk (University of California at Los Angeles (UCLA) School of Public Health study, International Journal of Cancer, 2001)
• ေရာဂါျပီးစနစ္ကို အက်ိဳးမ်ားေစသည္။ (Proceedings of the National Academy of Sciences, 2003)
• (လူကီးမီးယား) အတြက္ေကာင္းသည္။ (Mayo Clinic, 2004)
• (အဇာမိုင္ယား) ေရာဂါအတြက္ ေကာင္းသည္။ (Newcastle University's Medicinal Plant Research Centre study, Phytotherapy Research, 2004)
• AIDS ေရာဂါအတြက္ ေကာင္းသည္။ (University of Tokyo, Journal of Allergy and Clinical Immunology, 2003)
J. Jonker, Amsterdam 1670 က ကဗ်ာနဲ႔ စာဖြဲ႔တယ္။
• Tea that helps our head and heart
• Tea medicates most every part
• Tea rejuvenates the very old
• Tea warms the hands of those who're cold
ႏွလံုး နဲ႔ ဦးေႏွာက္ကို ကူညီေပး၊ ေနရာတကာအတြက္ ေဆး၊ အိုနာ-ဇရာေဘး ငယ္ရုပ္ဆင္လို႔ေပး၊ လက္ဖ်ားေအးတာ ေႏြးလာေစမဲ့ (က်ာေယး)။ လာလည္တဲ့ ဧည့္သည္ေတြကို လက္ဖက္ရည္နဲ႔ တည္ခင္းတာ Symbol of hospitality ဧည့္၀တ္ ေက်ပြန္မႈ သေကၤတပါ။ ဒီအေၾကာင္း သူမ်ားေရးတာ ဖတ္ဖူးသူမ်ားအတြက္ေတာ့ Same tea, different names လို႔သာ မွတ္ယူပါခင္ဗ်ား။
Dr. တင့္ေဆြ
၂-၁-၂၀၁၁
http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2011/01/tea.html
Posts
