ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ဆိုသည္မွာ အဆုတ္ အတြင္း ေလျဖတ္ သန္းရာ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ ႐ွိ အခၽြဲေျမွး လႊာ (mucous membrane) ေရာင္ရမ္း ျခင္း ကို ေခၚ ပါတယ္.. ေလျပြန္ ပတ္လည္ ႐ွိ အခၽြဲ ေျမွး ေရာင္ရမ္း ျခင္းနဲ႔ အတူ ခၽြဲသလိပ္ မ်ားျပား လာျခင္း ေၾကာင့္ ေလျပြန္ က်ဥ္းေျမာင္း လာ၍ ေခ်ာင္းဆိုး သလိပ္ ထြက္ျဖစ္ လာျပီး ေမာလာ တတ္ ပါတယ္.. ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ကို
- လတ္တေလာ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း (acute bronchitis) နဲ႔
- နာတာ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း (chronic bronchitis)
လတ္တေလာ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ဆိုသည္မွာ အခ်ိန္ ကာလ ၆ ပတ္ ထက္ ေလ်ာ့နည္း ၍ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္းကို ေခၚျပီး အသက္ ႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚ ပါတယ္.. ၉၀ % ခန္႔ က ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုး၀င္ မႈေၾကာင့္ ျဖစ္ရျပီး က်န္ ၁၀% ကသာ ဘက္တီး ရီးယား ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္ပါတယ္.. လကၡဏာ မ်ားကေတာ့ ခၽြဲသလိပ္ ထြက္၍ ေခ်ာင္းဆိုး ျခင္း၊ ႏံုးေခြ အားေလ်ာ့ လာျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚ တတ္ျပီး အခ်ဳိ႕ မွာ ဖ်ားလာ ျခင္း နဲ႔ အသက္ ႐ွဴရာ တြင္ ရင္က်ပ္ ျပီး ၀ီစီ သံ ျမည္ျခင္း တို႔ ျဖစ္ေပၚ တတ္ပါတယ္.. ပန္းနာ ရင္က်ပ္ ေရာဂါ ျဖစ္ပြား သူမ်ား တြင္လည္း ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ျဖစ္ေပၚ တတ္ျပီး ပန္းနာ ေၾကာင့္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း (Asthmatic Bronchitis) လို႔ ေခၚပါတယ္.. လတ္တေလာ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ျဖစ္ေပၚ ပါက
- အိမ္တြင္ လံုေလာက္ စြာ အနား ယူပါ..
- အရည္ မ်ားမ်ား ေသာက္ေပး ပါ..
- ေဆးလိပ္ လံုး၀ မေသာက္ ပါနဲ႔..
- ဖ်ားနာ ကိုက္ခဲ ျခင္း႐ွိ ပါက ပါရာ စီတေမာ ေသာက္ႏိုင္ ပါတယ္..
- ခၽြဲေပ်ာ္ ေဆးမ်ား ကို ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကား သည့္အတိုင္း ေသာက္သံုး ပါ..
- ခၽြဲမထြက္ လွ်င္ (သို႔) ခၽြဲနည္း သြားလွ်င္ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆး (Cough Suppressant) ေသာက္ႏိုင္ ပါတယ္..
- မ်ားေသာ အားျဖင့္ ဗိုင္းရပ္စ္ ပိုးေၾကာင့္ ျဖစ္သျဖင့္ ပဋ္ိဇီ၀ ေဆး (Antibiotic) မ်ား မလို အပ္ပါ.. ဘက္တီး ရီးယား ေၾကာင့္ ျဖစ္ပါက သင့္ေတာ္ ေသာ ပဋ္ိဇီ၀ ေဆးလို အပ္ ပါတယ္..
နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ဆိုသည္ မွာ ေခ်ာင္းဆိုး ျခင္းဟာ တစ္ႏွစ္ မွာ ၂ လ မွ ၃ လ ဆက္တိုက္ ဆိုးျပီး အနည္း ဆံုး ႏွစ္ႏွစ္ ထိ ျဖစ္ပြား ျခင္းကို ေခၚဆို ပါတယ္.. ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း ဟာ နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ရဲ႕ အဓိက အေၾကာင္း တစ္ရပ္ ျဖစ္ပါတယ္.. နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ဟာ အေၾကာင္း အမ်ဳိးမ်ဳိး ေပၚ မူတည္ ျပီး ျဖစ္ပြား တတ္ပါတယ္.. ပိုး၀င္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း မၾကာ ခဏ ျဖစ္လွ်င္ ေသာ္၎၊ အသက္ ႐ွဴ လမ္းေၾကာင္း တစ္ေလွ်ာက္ အမႈန္ အေငြ႔ တစ္မ်ဳိးမ်ဳိး ၾကာ႐ွည္ စြာ ထိေတြ႔ ေနရ လွ်င္ေသာ္ ၎ ေလျပြန္ အခၽြဲ ေျမွးလႊာ အျမဲ ေရာင္ရမ္း ျပီး ေလျပြန္ ေမႊးမွ်င္ (Cilia) မ်ား ပ်က္စီး ကာ နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ျဖစ္ေပၚ ေစပါတယ္.. ေက်ာက္မီး ေသြး မိုင္း လုပ္သား မ်ား၊ သီးႏွံ ဆြတ္ခူး ရသူ မ်ား၊ သတၱဳ လုပ္ငန္း လုပ္ကိုင္ သူမ်ား သည္ အျခား သူမ်ား ထက္ နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ပိုမို ျဖစ္ပြား ေၾကာင္း ေတြ႔ရ ပါတယ္.. နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း ျဖစ္ပြား လွ်င္
- ေဆးလိပ္ လံုး၀ ျဖတ္ရ ပါမယ္..
- ဆရာ၀န္ ညႊန္ၾကား မႈ မ႐ွိပဲ ေခ်ာင္းဆိုး ေပ်ာက္ေဆး (Cough Suppressant) မ်ားကို မသံုး ရပါ.. ခၽြဲေပ်ာ္ေဆး (Expectorant) မ်ားကို အသံုး ျပဳႏိုင္ ပါတယ္..
- ေလျပြန္ က်ဥ္းေျမာင္း ျခင္း (Bronchoconstriction) ျဖစ္ေပၚ ပါက ေလျပြန္ က်ယ္ေဆး (Bronchodilator) နဲ႔ စတီး ႐ြိဳက္ေဆး (Steroid) မ်ားကို အသံုး ျပဳႏုိင္ ပါတယ္..
- သလိပ္ အေရာင္ ေျပာင္းျခင္း၊ ပံုမွန္ ထက္မ်ား လာျခင္း ျဖစ္ေပၚ ပါက သင့္ေတာ္ ေသာ ပဋိ ဇီ၀ ေဆးကို (၅) ရက္မွ (၁၀) ရက္ထိ ေသာက္ရ ပါမယ္..
ေလျပြန္ ေရာင္ျခင္း မျဖစ္ ေစရန္ ေဆးလိပ္ မေသာက္ ရပါ။ မိမိ ေနအိမ္ တြင္း ေဆးလိပ္ ေသာက္ျခင္း ကို တားျမစ္ ရပါမယ္။ လူထူထပ္ ေသာ၊ အခိုး အေငြ႔ မ်ားေသာ၊ ဖံုမႈန္ ထူထပ္ ေသာ ေနရာ မ်ားကို ေ႐ွာင္႐ွား ရပါမယ္။ အေအး မိဖ်ား နာပါက လံုေလာက္ စြာ အနား ယူပါ။ ဆရာ၀န္ ညြန္ၾကား သည့္ေဆး ကို လိုက္နာ ေသာက္သံုး ပါ။ အာဟာရ ျပည့္၀ စြာစား သံုးပါ။ မၾကာ ခဏ လက္ေဆးပါ။ အစား အေသာက္ အသံုး အေဆာင္ ပစၥည္း မ်ား မွ်ေ၀ သံုးစြဲ ျခင္းေ႐ွာင္ ၾကဥ္ပါ။ နာတာ ႐ွည္ ေလျပြန္ ေရာင္သူ မ်ားဟာ ေအးေသာ ရာသီ တြင္ ေႏြးေထြး စြာ ၀တ္ဆင္ ျခင္းျဖင့္ အေအး မမိ ေအာင္ ကာကြယ္ ေနထိုင္ပါ။ နမိုး နီးယား ကာကြယ္ ေဆး(Pneumonia Vaccine)၊ တုပ္ေကြး ကာကြယ္ ေဆး (Flu Vaccine) မ်ား ကို ထိုးႏွံ ထားပါ။ အစ ႐ွိသျဖင့္ ကာကြယ္ ေနထိုင္ သင့္ပါ ေၾကာင္း ေရးသား လိုက္ရ ပါတယ္.. အားလံုး အဆုတ္ ေရာဂါ အေပါင္းမွ ကင္းေ၀း ၾကပါေစ...။
Reference;
http://www.medicinenet.com/bronchitis/article.htm
Posts
2 comments:
umm, people should wear facial mask during bus travel in Yangon. The city is becoming more and more air polluted esp at bus stops. This can really affect our health.
Thanks for your comment, Saya. The developed social environment may challenge to our health more and more.
Post a Comment