Opportunity cost ဆိုတာ ေဘာဂေဗဒ အသံုးအႏွဳန္း တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုလိုရင္းကေတာ့ တစ္စံုတစ္ခုကို လိုခ်င္လို႕ အဲဒီပစၥညး္ ဒါမွ မဟုတ္ ေရြးခ်ယ္မွဳတစ္ခုကို လုပ္လိုက္လို႕ရိွရင္ အျခားတစ္ဖက္မွာ ဆံုးရံွဳးသြားတာကို ဆိုလိုတာ ျဖစ္ပါတယ္။ လြယ္လြယ္ေျပာရရင္ေတာ့ တစ္ခုကိုလိုခ်င္ရင္ က်န္တစ္ခုကို စြန္႕လႊတ္ရမယ့္ သေဘာပါ။ ေဘာဂေဗဒဘာသာရပ္ရဲ႕ ယူဆခ်က္ကေတာ့ ကမာၻေလာကၾကီးမွာ resource ေတြက အကန္႕အသတ္နဲ႕ ရိွေနတဲ့အတြက္ တစ္ေနရာမွာ resource ေတြကို သံုးလိုက္ရင္ က်န္တစ္ေနရာအတြက္ မသံုးႏိုင္ေတာ့ ဟူ၍ ျဖစ္သည္။ တကယ္လည္း ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရး budget ဟာ ႏွစ္တစ္ႏွစ္အတြက္ ကန္႕သတ္ထားျပီးသားပါ။ ရုတ္တရက္ သဘာ၀ေဘးအႏၱာရာယ္ တစ္ခုခု က်ေရာက္ျခင္းမွ အပ ထို budget သည္ တုိးလာစရာ အေၾကာင္းမရိွေပ။ ဥပမာ။ ။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္အတြက္ က်န္းမာေရး၀န္ၾကီးဌာနကို ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရက က်ပ္ သန္း ၁၀၀၀ ခ်ေပးသည့္ဆိုပါက ( လူဦးေရ သန္း ၅၀ ရိွလွ်င္ တစ္ဦးအတြက္ ၂၀ က်ပ္ႏွဳန္း) ေဆးရံုေဆးခန္းမ်ား ေဆာက္လုပ္ရန္အတြက္ သန္း ၅၀၀ သံုးလိုက္လွ်င္ က်န္ က႑မ်ားအတြက္ သန္း ၅၀၀ သာက်န္ေတာ့မည္။ ထိုက်န္ေသာ သန္း ၅၀၀ ထဲမွ သန္း ၄၀၀ကို TB, AIDS နဲ႕ ငွက္ဖ်ားေရာဂါ တိုက္ဖ်က္ေရးတို႕အတြက္ သံုးလိုက္ပါက မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရးအတြက္ သန္း ၁၀၀ က်ပ္သာ က်န္ေတာ့မည္။ ထိုက်န္ေသာ သန္း ၁၀၀ကို မ်ိဳးဆက္ပြားက်န္းမာေရးအတြက္ အသံုးျပဳလိုက္ပါက ေသြးတိုး ဆီးခ်ိဳ project မ်ားအတြက္ ႏွင့္ ကေလးေရာဂါမ်ားအတြက္ budget က်န္ေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။ ထိုအခါ ေရြးခ်ယ္မွဳသည္ အေရးၾကီးလာသည္။ ထိုေရြးခ်ယ္မွဳအတြက္ ဦးစားေပးစဥ္းစားရသည့္အခ်က္ မ်ားစြာရိွပါသည္။
- ေရာဂါျဖစ္ႏွဳန္း ႏွင့္ ေသႏွဳန္း
- ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသရန္လြယ္ကူမွဳ ႏွင့္ ကာကြယ္ေဆး ရိွ/မရိွ
- စီးပြားေရးအေပၚ ရိုက္ခတ္မွဳ
အစရိွသည့္ အခ်က္မ်ားသည္ ေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ေရွးတန္းတင္ စဥ္းစားရသည့္ အခ်က္မ်ားျဖစ္ပါသည္။ အဲဒီေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႕ရဲ႕ ေရြးခ်ယ္မွဳဟာ စရိတ္နည္းနည္းျဖင့္ မ်ားမ်ားထိေရာက္မွဳရိွျပီး တိုင္းျပည္ရဲ႕ စီးပြားေရးကိုလည္း အက်ိဳးျပဳမည့္ project မ်ားကို ဦးစားေပးရမည္ျဖစ္သည္။ ဒါကေတာ့ opportunity cost ကို health economics ရွဳေထာင့္ကဖြင့္ဆိုခ်က္ကို ေဖာ္ျပထားတာပါ။
စီးပြားေရးရွဳေထာင့္မွေန၍ တစ္ဦးခ်င္း တစ္ေယာက္ခ်င္းအတြက္လည္း opportunity cost သည္ ေရြးခ်ယ္မွဳတစ္ခုကို ျပဳလုပ္မည္ဆိုတိုင္း ထည့္သြင္းစဥ္းစားရမည့္ အခ်က္တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ေရြးခ်ယ္မွဳတိုင္းတြင္ opportunity cost ရိွပါသည္။ သင္ေရြးခ်ယ္လို္က္ေသာ ေရြးခ်ယ္မွဳအားလံုးသည္ သင္၏ က်န္းမာေရးကို လာေရာက္ရိုက္ခတ္မည္ ျဖစ္သည္။ ဥပမာ။ ။ စာဖတ္သူသည္ တစ္လ၀င္ေငြ 500 US$ ရိွသည္ဆိုပါစို႕။ ထို ေဒၚလာ ၅၀၀ မွ ၃၀၀ ကို မိသားစုစရိတ္အတြက္သံုးလိုက္ျပီး က်န္ ၂၀၀ ကို GSM handset တစ္ခု၀ယ္လိုက္သည္ ဆိုပါစို႕။ ထိုတစ္လအတြက္ စာဖတ္သူတြင္ ၀င္ေငြမရိွေတာ့ေပ။ အကယ္၍ ထိုအခ်ိန္တြင္ စာဖတ္သူထံ၌ ခဲြစိတ္ကုသမွ ရမည့္ ေရာဂါတစ္ခုျဖစ္လာလွ်င္ ဘာလုပ္မည္နည္း။ ထိုခဲြစိတ္ကုသမွဳသည္ ေဒၚလာ ၁၀၀၀ ကုန္က်မည္ျဖစ္ျပီး စာဖတ္သူထံတြင္ ေဒၚလာ ၈၀၀ သာ က်န္သည္ဆိုလ်င္ GSM handset အတြက္သံုးလိုက္ရေသာ ေဒၚလာ ၂၀၀ သည္ က်န္းမာေရးကို ထိခိုက္လာျပီ မဟုတ္ပါေလာ။ သာမန္စဥ္းစားၾကည့္လ်င္ ဖုန္း၀ယ္လိုက္ေသာေၾကာင့္ က်န္းမာေရးကို တိုက္ရိုက္မထိခိုက္ႏိုင္ေသာ္လည္း ထိုေရြးခ်ယ္မွဳ၏ opportunity cost အျဖစ္ ခဲြစိတ္ကုသရန္ ေငြေၾကးမလံုေလာက္မွဳကို ရင္ဆိုင္ေနရျပီ ျဖစ္သည္။ မိမိ၏ ေရြးခ်ယ္မွဳတစ္ခုေၾကာင့္ opportunity cost မည္မွ် သက္ေရာက္မည္ကို တစ္ခါတစ္ရံတြင္ ၾကိဳတင္မသိႏိုင္ေပ။ ထုိ႕ေၾကာင့္ ထို opportunity cost ကို cover လုပ္ႏိုင္ရန္ က်န္းမာေရးအာမခံစနစ္ကို အသံုးျပဳၾကျခင္းျဖစ္သည္။
opportunity cost ကို စီးပြားေရးရွဳေထာင့္မွေန၍ သံုးသပ္ျပီးေနာက္ က်န္းမာေရး ရွဳေထာင့္မွေန၍ ထပ္ျပီး ေဆြးေႏြးျပပါမည္။ လူတစ္ေယာက္တြင္ အခ်ိန္သည္ အကန္႕အသတ္ျဖင့္သာ အသံုးျပဳႏိုင္ေသာ resource တစ္ခုျဖစ္ပါသည္။ ဘယ္သူမွ တစ္ေန႕တြင္ ၂၄ နာရီထက္ ပိုျပီး သံုးခြင့္မရိွေခ်။ ထို႕ေၾကာင့္ ကၽြန္ေတာ္တို႕သည္ activity တစ္ခုအတြက္ အခ်ိန္ေပးလိုက္ပါက က်န္ activity တစ္ခုကို စြန္႕လႊတ္ရမည္ျဖစ္သည္။ ေန႕တစ္ေန႕တြင္ အားလပ္ေသာအခ်ိန္ ၃ နာရီရိွသည့္အနက္ ေလ့က်င့္ခန္း လုပ္ရန္ အခ်ိန္ ၁ နာရီ ေပးလိုက္ပါက လူမွဳေရးကိစၥမ်ားအတြက္ ၂ နာရီသာက်န္ေတာ့မည္။ သို႕မဟုတ္ အဆိုပါ သံုးနာရီစလံုးကို အိပ္ေနမည္ ဆိုပါက ေလ့က်င့္ခန္းႏွင့္ လူမွဳေရးကိစၥမ်ားအတြက္ အခ်ိန္ရိွေတာ့မည္ မဟုတ္ေခ်။ ၎အျပင္ ေရြးခ်ယ္မွဳတိုင္း၏ ေနာက္ကြယ္တြင္ ေပးဆပ္ရေသာ ေနာက္ဆက္တဲြမ်ားလည္း ရိွေသးသည္။ ဥပမာ။ ။ အသားကင္ၾကိဳက္သူသည္ အသားကင္မ်ားကို ခဏခဏ စားမိမည္ျဖစ္သည္။ သူသည္ အသားကင္စားေသာအခါ ဗိုက္ျပည့္ျခင္း ႏွင့္ အရသာရိွျခင္းဟူေသာ စည္းစိမ္တို႕ကို ခံစားရရိွမည္ျဖစ္သည္။ သို႕ေသာ္ အျခားတစ္ဖက္တြင္ အသားကင္စားေသာေၾကာင့္ opportunity cost အျဖစ္ အစာအိမ္ကင္ဆာ ျဖစ္ျခင္းကို ၾကံဳေတြ႕ရႏိုင္သည္။ ထိုအခါ ကင္ဆာမျဖစ္ခ်င္လို႕ အသားကင္မစားေတာ့လည္း opportunity cost အျဖစ္ မိမိၾကိဳက္ေသာ အစာကို မစားရျခင္းကို ရရိွမည္ျဖစ္သည္။
အခ်ဳပ္ဆိုရေသာ္ လူတိုင္းလူတိုင္းသည္ ေန႕စဥ္ က်န္းမာေရးကို သက္ေရာက္မွဳရိွသည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ႏွင့္ ေရြးခ်ယ္မွဳမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနၾကသည္။ မေကာင္းမွန္းသိေသာ္လည္း တစ္ခါတည္းပါဆိုျပီး မိမိကုိယ္ကို လိမ္ညာကာ သိသိခ်ည္းႏွင့္ ျပဳလုပ္ေနၾကသည္လည္း ရိွသည္။ မိမိ ေရြးခ်ယ္မွဳ၏ opportunity cost ကို ေသခ်ာတြက္ခ်က္ႏိုင္ျခင္းမရိွပါက သိရိွသူမ်ားကို ေမးျမန္းသင့္ပါသည္။ မိမိက ၾကိဳက္ႏွစ္သက္ေသာေၾကာင့္ ေရြးခ်ယ္လိုက္ေသာ လမ္းမွာ အျခားသူမ်ားကိုပါ ေဘးျဖစ္ေစမည္ဆိုပါက အဆိုပါေရြးခ်ယ္မွဳမ်ိဳးကို ေရွာင္ၾကဥ္သင့္ပါသည္။ ။
Posts
No comments:
Post a Comment