Public Health မိတ္ဆက္
သက္ရိွသတၱ၀ါေတြရဲ႕ ထူးျခားတဲ့ အရည္အခ်င္းတစ္ရပ္ကေတာ့ လႈံ႔ေဆာ္မႈတစ္ခုလာရင္ တုံ႔ျပန္ႏိုင္ျခင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႕ လူေတြသာမကပဲ သက္ရိွအားလံုးဟာ အသက္ရွင္ ရပ္တည္ဖို႔အတြက္ ပတ္၀န္းက်င္ရဲ႕ လွဳံေဆာ္မႈေတြကို လစ္လ်ဴရွဳလို႔ မရပါဘူး။ သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္တဲ့ တံု႔ျပန္မႈကို ျပဳလုပ္ရပါတယ္။ English လိုေတာ့ Responsibility လို႔ေခၚပါတယ္။ အဲဒီ စကားလံုးကို ဗမာေတြက တာ၀န္ယူတယ္လို႕ ဘာသာျပန္တယ္ဗ်။ ကၽြန္ေတာ္ကေတာ့ အဲဒီလို ဘာသာျပန္တာကို သိပ္ျပီး မၾကိဳက္လွဘူး။ ဘာျဖစ္လို႔လဲဆိုေတာ့ မျပည္စံုလို႕ပါ။ တာ၀န္ဆိုတာက မလုပ္ခ်င္လုပ္ခ်င္ လုပ္ရတဲ့ meaning ပါေနတယ္။ တကယ္က အသိဥာဏ္ျမင့္တဲ့ လူတစ္ေယာက္အတြက္ လုပ္ကို လုပ္ရမည့္ အလုပ္သာ ျဖစ္တယ္။ ဘယ္သူကမွ လာျပီး တာ၀န္ေပးစရာ မလိုပါဘူး။
လူရယ္လို႔ ျဖစ္လာရင္ responsibility ေတြက အမ်ားၾကီး ပါလာျပီးသား။ အဲဒါေတြကို မတုံ႔ျပန္ဘဲ ေနေနမယ္ဆိုရင္ အျပိဳင္အဆိုင္မ်ားတဲ့ ေခတ္ၾကီးထဲမွာ ကိုယ္လူမ်ိဳးေတြ ေပ်ာက္ကြယ္သြားပါလိမ့္မယ္။ ေခတ္ေနာက္က်သြားလိမ့္မယ္လို႕ ကၽြန္ေတာ္မသံုးပါဘူး။ Why? ကၽြန္ေတာ္တို႔က ေခတ္ရဲ႕ေနာက္မွာ အမ်ားၾကီး က်န္ခဲ့ျပီးသား မို႔လို႔ပါ။ ဘယ္လိုမွ လက္လွန္းမမီတဲ့ သူေတြအတြက္ေတာ့ မပါေပမယ့္ ပညာသင္ၾကားဖို႕ အခြင့္အလမ္းရိွသူေတြဟာ ေက်ာင္းပညာကို မိမိရဲ႕ အစြမ္းရိွသမွ် စိုက္ထုတ္ျပီး ၾကိဳးစားရပါမယ္။ ဘာျဖစ္လို႕လဲဆိုေတာ့ အဲဒါက ေက်ာင္းသားတိုင္းရဲ႕ responsibility ေလ။ ပညာတတ္ေတြ မ်ားလာေလေလ ကိုယ္လူမ်ိဳးရဲ႕ က်န္းမာေရးအဆင့္အတန္းက ျမင့္လာေလေလ ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ အထူးသျဖင့္ အေမေတြရဲ႕ ပညာတတ္ႏွဳန္း ျမင့္မားလာဖို႔ လိုပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္ဘ၀ OG ward မွာ တာ၀န္ က်တုန္းက ေဆးရံုလာတက္တဲ့ ကိုယ္၀န္သည္ အေယာက္ ၅၀ ေလာက္ကို စာရင္းေကာက္ဖူးပါတယ္။ အမ်ားစုက ရန္ကုန္ျမိဳ႕ ၀န္းက်င္ ျမိဳ႕နယ္ေလးေတြကပါ။ ေမးၾကည့္လိုက္ေတာ့ တစ္ေယာက္မွ ၁၀ တန္း မေအာင္တာကို ေတြ႕ရပါတယ္။ အေမကေတာ့ ၁၀ တန္း မေအာင္ရင္ ကေလးေတြကို က်န္းမာေအာင္ ဘယ္လိုမ်ား ထိန္းေက်ာင္းလိမ့္မလဲ။ ပညာေရးက လူေတြ public health awareness ရိွဖို႕လိုတယ္ဆိုတာကို ျပေနတာပါ။
အရင္တစ္ေခတ္တုန္းက လူေတြေနေကာင္းဖို႕ဆိုတာ ဆရာ၀န္ေတြ၊ ဆရာမေတြရဲ႕ တာ၀န္လို႕ ယူဆခဲ့ၾကတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြက က်န္းမာေရး လုပ္ငန္းမွာ ဦးေဆာင္သူ၊ လူေတြက ေနာက္လိုက္၊ အဲဒီေခတ္ မရိွေတာ့ပါဘူး။ အဲဒါကို paternalistic approach လုိ႕ေခၚပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႕ ေခတ္ မရိွေတာ့တာလို႔ ဆိုရင္ ထိေရာက္မႈ မရိွလို႔ပါ။ လူဦးေရနဲ႔ ဆရာ၀န္ အေရအတြက္နဲ႕ မမွ်တာမို႕ ဆရာ၀န္ေတြက လူနာတိုင္းကို လိုက္ျပီး ထိန္းခ်ဳပ္ေနလို႔ မရႏိုင္ဘူးေလ။ နည္းလမ္းသစ္ကေတာ့ autonomy or informed choice လို႕ေခၚပါတယ္။ လူထုအတြက္ လိုအပ္တဲ့ က်န္းမာေရးဗဟုသုတေတြ၊ ေရာဂါမျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္ရမည့္ နည္းလမ္းေတြကို ကေလးဘ၀တည္းက ရိုက္သြင္းခဲ့ရပါမယ္။ ေရာဂါ မျဖစ္ေအာင္ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ဖို႕က လူထုရဲ႕ တာ၀န္ပါ။ ေဆးကုတဲ့ ဆရာ၀န္ရဲ႕ တာ၀န္ မဟုတ္ေတာ့ပါဘူး။ သူက ေနမေကာင္းမွ ကုမယ္။ ကို္ယ့္ကိုကိုယ္ က်န္းမာေအာင္ေနဖို႕က လူနာရဲ႕ responsibility ျဖစ္သြားျပီ။ ဆရာ၀န္ကို အလံုးစံု ပံုအပ္လို႕ မရေတာ့ဘူး။ အဲဒီစနစ္မွာ ျပည္သူေတြ ေရာဂါဘယ ကင္းေ၀းေအာင္ ကာကြယ္ေပးဖို႕၊ သတင္းေပးဖို႕၊ ႏိွဳးေဆာ္ေပးဖို႕ ပညာရပ္တစ္ခု ေပၚထြက္လာပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ public health ပါပဲခင္ဗ်ာ။ public health ျပည္သူ႕က်န္းမာေရး ဘာသာရပ္ကသာ ျပည္သူအမ်ားစုရဲ႕ က်န္းမာေရး အဆင့္အတန္းျမင့္မားေစဖို႕ လုပ္ေဆာင္ေပးႏိုင္ပါတယ္။ ဘဲြ႕ေတြ တစီတတန္းၾကီးရျပီး လူနာေတြ ၾကိတ္ၾကိတ္တိုးေနတဲ့ အထူးကု ဆရာ၀န္ ၾကီးေတြက မလုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါဘူး။ သူတို႕က လူနာအနည္းငယ္ကိုသာ ေစာင့္ေရွာက္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ public health အေၾကာင္းကို ေနာက္တစ္ပတ္မွ ထပ္ျပီး ေဖာ္ျပေပးပါ့မယ္။
Posts
2 comments:
ဒီပို႔စ္ကို ေဆြးေႏြးခ်င္ပါတယ္။
အျပဳသေဘာေဆာင္တဲ့ ေ၀ဖန္ခ်က္လို႔ သတ္မွတ္ေပးေစလိုပါတယ္။
နည္းနည္းေလး က်ယ္က်ယ္ ျပန္စဥ္းစားေစခ်င္လို႔ပါ။
ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးကို အထူးကု ဆရာ၀န္ႀကီးေတြ မေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ စကားကို အထြန္႔တက္ခ်င္ပါတယ္။
ကၽြန္မကေတာ့ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္တယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးရဲ႕ အစိတ္အပိုင္း တစ္ခုအေနနဲ႔ သူတို႔ပါပါတယ္။
သူတို႔တင္မက ဘယ္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့သူမဆို ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးနဲ႔ ဆက္စပ္ပတ္သက္ေနတယ္လို႔ ကၽြန္မ ဒီပို႔စ္ http://health.ngoinmyanmar.org/2009/01/blog-post_25.html မွာ ေရးခဲ့ဖူးပါတယ္။
အခု US မွာ ေရထဲမွာ Fluoride ထည့္တဲ့အတြက္ သြားပိုးစားမႈကို ကိန္းဂဏန္း ရာခိုင္ႏႈန္း ျမင့္မားစြာ ကာကြယ္ ႏိုင္လာတယ္။
အဲဒီမွာ ဘယ္သူ႔ကို ေက်းဇူးတင္ရမလဲဆိုေတာ့ ေက်းဇူးတင္ရမယ့္ သူေတြထဲမွာ ျပည့္သူ႔က်န္းမာေရး ပညာရွင္ႀကီးေတြ ပါသလို အနီးဆံုးနဲ႔ အေရးအပါဆံုး ေက်းဇူးတင္ရမယ့္သူက အဲဒီ fluoride ရာခိုင္နႈန္းကို ေရထဲမွာ ပံုမွန္ ရွိေနေအာင္ ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးေနတဲ့ ၀န္ထမ္း လုပ္သားေတြပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
သူတို႔ ကိုယ့္တာ၀န္ ကုိယ္မေက်ရင္ ဘယ္သူေတြ ဘာေတြ စီမံေဆာင္ရြက္ေနပါေစ၊ အလကားပဲျဖစ္သြားမွာပါ။
ျပည္သူ႔က်န္းမာေရးက လူတိုင္းနဲ႔ သက္ဆိုင္ၿပီး လူတိုင္းက အေရးပါတဲ့ ေနရာမွာ ရွိတယ္လုိ႔ ထင္မိ္ပါတယ္။
ပို႔စ္ကို ျပန္ဖတ္ၾကည့္ၿပီး selective listening ျဖစ္သြားသလားလို႔။
က်န္တာေတြက ကၽြန္မ ေျပာတာနဲ႔ သေဘာတရားခ်င္း တူတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။
အဲဒီ စကားလံုးေလး တစ္ခုသာ။
ကၽြန္မတို႔ ႏိုင္ငံမွာ က်ေတာ့ အဲဒီအထူးကု ဘြဲ႔ေတြ အမ်ားႀကီးနဲ႔ ဆရာ၀န္ေတြက ေက်ာင္းသားေတြကိုလဲ စာသင္ရေတာ့ ပိုၿပီး တာ၀န္ပိုမ်ားတယ္လို႔ ထင္တာပါပဲ။
Post a Comment