Something About Culture Shock

ကာလ္ခ်ာေရွာ့ခ္ဆိုတာ တစ္ျပည္တစ္ရြာကို သြားတဲ့အခါမွာ ႀကံဳရမယ့္ ပံုမွန္ ျဖစ္ရပ္ တစ္ခုပါ။ အခုလက္ရွိမွာ ကိုယ္တိုင္ ခံစားေနရတဲ့အတြက္ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ သက္သာရာရေအာင္ နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြ ဖတ္ရႈရင္း ဖတ္ထားတာေတြထဲက ျပန္မွ်ေပးလိုက္တာပါ။
ကာလ္ခ်ာေရွာ့ခ္ကို အဆင့္ သတ္မွတ္တဲ့အခါ ေနရာ အမ်ိဳးမ်ိဳးမွာ အဆင့္အေရအတြက္ ကြဲလြဲစြာ သတ္မွတ္ ထာားတာကို ေတြ႔ရပါ။ Wikipedia ထဲမွာ အဆင့္ (၄)ဆင့္လို႔ ေရးထားတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ တျခား ေနရာေတြမွာ reentry shock မပါဘဲ (၄)ဆင့္ေတြ၊ (၅)ဆင့္ေတြ ခြဲထားတာကို ေတြ႔ရပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ အမ်ားဆံုးကိုပဲ ျပန္ေျပာျပရင္ ေကာင္းမယ္လို႔ ေတြးမိပါတယ္။
အဆင့္ေတြကို ေခါင္းစဥ္ ေရးတဲ့အခါ သူတို႔ ေျပာထားတာကို တုိက္ရိုက္ မျပန္ဘဲ ကိုယ္နားလည္ခံစားမိသလို နာမည္ေပးထားပါတယ္။ ပိုေကာင္းမယ္ထင္တဲ့ ေခါင္းစဥ္ ရွိရင္ ေျပာေပးေစလိုပါတယ္။ ေက်းဇူးတင္ပါတယ္။

အဆင့္(၁) ဟန္းနီးမြန္း အဆင့္

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကိုယ့္ရဲ႕ မူလ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ လက္ရွိ ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ေတြကို ၾကည္ၾကည္ႏူးႏူးနဲ႔ ခံစားေနတဲ့ ကာလေပါ့။ ေတြ႔ရ ႀကံဳရသမွ်ေတြကို အံ႔အားသင့္ေနတယ္။ စိတ္ေတြ လႈပ္ရွား၊ တက္ၾကြေနတယ္။ ပိုၿပီး သိလာတာ၊ တတ္လာတာေလးေတြကို သေဘာက်ေနတယ္။ ကိုယ္ အရင္က သိခဲ့ဖူးတာေတြနဲ႔လဲ သိပ္မကြာလွဘူးလို႕ ခံစားေနရတယ္။

အဆင့္(၂) ဖိစီးမႈ မ်ားတဲ့ အဆင့္

အဲဒီအဆင့္မွာ ကိုယ္ႀကံဳေတြ႔ေနတာေတြက အသစ္ေတြ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။ အေတြ႔အႀကံဳ အသစ္ေတြနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔ ၾကားမွာ နံရံႀကီးတစ္ခု ခံေနသလို ခံစားေနရတယ္။ စိတ္ထဲမွာ ဘာမွ မေရရာ၊ မေသခ်ာေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္အနားမွာလဲ တစ္ေယာက္မွ မရွိဘဲ အထီးက်န္ေနသလို ခံစားရတယ္။ ကိုယ့္ရဲ႕ မူရင္း ေဒသမွာ ကိုယ္ရယူေနက် အကူအညီေတြနဲ႔ ေ၀းေနၿပီဆိုတာကို ခံစားမိလာတယ္။ ဘာမဟုတ္တာေလးနဲ႔ စိတ္ အတက္အက်ေတြ အလြန္အကၽြံ ျဖစ္တတ္တယ္။ ဒီအဆင့္မွာ စိတ္ဓာတ္က်တာက ျဖစ္ေလ့ မရွိတဲ့ အရာတစ္ခု မဟုတ္ဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕ မူလ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ အခု ႀကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈရဲ႕ ကြာျခားခ်က္ကို သိသိသာသာႀကီး ျမင္လာၿပီ။

အဆင့္(၃) ဘ၀ေဟာင္းကို ျပန္တမ္းတတဲ့ အဆင့္

အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကြာျခားမႈေတြကို လက္မခံခ်င္ေတာ့ဘူး။ စိတ္တိုတယ္။ အလိုမက်ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ ေဘးက လူေတြကိုေတာင္မွ ရန္လိုလာတတ္တယ္။ ဒီယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ကို မႀကိဳက္ေတာ့ဘူး။ ကိုယ့္ရဲ႕ မူလ ယဥ္ေက်းမႈထက္ ပိုနိမ့္က်တယ္လို႔ ထင္လာတယ္။ ကိုယ့္ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီး စိတ္တိုင္း မက်ေတြ ျဖစ္လာတယ္။ သူမ်ားေတြ လုပ္ေနတာေတြက ကိုယ္ လုပ္ေနက်ေတြထက္ သိပ္ျမန္ေနတာ (ဒါမွမဟုတ္) သိပ္ၾကာေနတာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနတာ( ဥပမာ - အစားအေသာက္ ခ်က္ျပဳတ္တာ)ေတြကို ေတြ႔ရၿပီး အဲဒါေတြကို အျမင္ကပ္လာတာ၊ စိတ္တိုလာတာေတြ ျဖစ္တတ္တယ္။ဒါေပမယ့္ စိတ္မပူပါနဲ႔။ အဲဒါက ပံုမွန္ ျဖစ္ရပ္ပါ။ ေဒသ အသစ္ တစ္ခုမွာ ေနသားက်ေအာင္ ႀကိဳးစားရျခင္းရဲ႕ ပံုမွန္ ျဖတ္သန္းမႈပါပဲ။
အလုပ္အသစ္ကို ေျပာင္းတာ၊ အိမ္ အသစ္ကို ေျပာင္းတာေတြ လုပ္ခဲ့စဥ္မွာလဲ ဒီလို အေနအထားကို ႀကံဳခဲ့ဖူးၿပီးသား ျဖစ္မွာပါ။ ေနသားက်ဖို႔ ခက္ခက္ခဲခဲ ႀကိဳးစားရတိုင္းမွာ ေျပာင္းလဲဖုိ႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တဲ့ ကိုယ့္ရဲ႕ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြကို ျပန္ၾကည့္ၿပီး "ငါဘာလို႔ ဒီလို အေျပာင္းအလဲေတြ လုပ္မိပါလိမ့္"လို႔ ကိုယ့္ဖာသာကိုယ္ အံ႔ၾသ ေနာင္တရ တတ္တာမ်ိဳးေတြ ျဖစ္ဖူးၾကပါလိမ့္မယ္။

အဆင့္(၄) ျပန္လည္ သင့္ျမတ္မႈ အဆင့္

ယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ကို စတင္ လက္ခံလာျခင္းရဲ႕ ပထမပိုင္း အဆင့္ ျဖစ္ပါတယ္။ကြာျခားခ်က္ေတြကို စတင္ လက္ခံၿပီး ဒါေတြနဲ႔ ကိုယ္နဲ႔ ေနလုိ႔ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆလာတဲ့ အေနအထား။ကိုယ့္ကိုယ္ကို တသီးတျခား ျဖစ္ေနတယ္လို႔ မခံစားရေတာ့ဘဲ ပတ္၀န္းက်င္မွာ ရွိတဲ့ အရာေတြကို ႏွစ္ၿခိဳက္ လက္ခံႏိုင္လာပါတယ္။ကိုယ့္ကိုယ္ကို ယံုၾကည္မႈ ပိုမိုလာၿပီး ႀကံဳေတြ႕လာရတဲ့ အေျခအေန၊ အခက္အခဲေတြကိုလဲ ပိုမို ရင္ဆိုင္ ေျဖ႐ွင္းႏိုင္လာပါတယ္။

အဆင့္(၅) လြန္ေျမာက္မႈ အဆင့္

ကိုယ့္ကိုယ္ကို ျပန္ရလာတဲ့ အဆင့္လို႔ ေျပာလို႔ ရပါတယ္။ယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ကို ဟန္းနီးမြန္း အဆင့္ကလို စိတ္ကူးယဥ္ အေနအထားနဲ႔ လက္ခံတာမ်ိဳး မဟုတ္ဘဲ အရွိကို အရွိ အတိုင္း ျမင္ၿပီး လက္ခံ ႏွစ္ၿခိဳက္လာတဲ့ အဆင့္ပါ။ကိုယ့္ ယဥ္ေက်းမႈနဲ႔ တူတာေတြကိုေရာ၊ ကြာျခားတာေတြကိုပါ ႏွစ္သက္ လက္ခံနိုင္လာပါတယ္။ေဒသအသစ္ကို ကိုယ့္ေနရာ ေဒသပဲလို႔႔ ျမင္ႏိုင္လာပါတယ္။

အဆင့္(၆) ျပန္၀င္ျခင္းရဲ႕ တုန္လႈပ္မႈ

အခ်ိန္တန္တဲ့အခါ အိမ္ျပန္ရမယ့္ သူေတြ ရင္ဆိုင္ရမယ့္ အဆင့္ပါ။
မိမိရဲ႕ မူရင္းေဒသကို ျပန္ေရာက္သြားတဲ့အခါ ေစာေစာက ေျပာခဲ့တဲ့ အဆင့္ေတြ အားလံုးကို ျပန္လည္ ျဖတ္သန္း ခံစားရေလ့ရွိပါတယ္။ ေနရာသစ္ကို ေျပာင္းစဥ္က ခက္ခက္ခဲခဲ ေက်ာ္ျဖတ္ခဲ့ သလိုမ်ိဳး၊ ေနရာေဟာင္းကို ျပန္၀င္ခ်ိန္မွာ ျပန္လည္ ခံစားရတာကို တအံ႔တၾသ ေတြ႕ရပါလိမ့္မယ္။

*** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** *** ***

ျဖတ္သန္းရတဲ့ အေနအထားခ်င္း တူရင္ေတာင္ လူေတြရဲ႕ တုံ႔ျပန္ပံုေတြက တစ္ေယာက္နဲ႔ တစ္ေယာက္ မတူညီပါဘူး။
ေနသားက်ေအာင္ ႀကိဳးစားေနရတဲ့ ကာလေတြမွာ တခ်ိဳ႕သူေတြက သူတို႔ ျဖစ္ေနတဲ့ အေနအထားကို လံုး၀ လက္ခံဖုိ႔ မႀကိဳးစားဘဲ မိမိရဲ႕ မူရင္း ေဒသကို ျပန္ျခင္းကသာ သူတို႔အတြက္ တစ္ခုတည္းေသာ ထြက္ေပါက္ ျဖစ္တယ္လို႔ ယူဆ ထားၾကပါတယ္။ အဲဒီလို လူမ်ိဳးေတြက တကယ္ မိမိရဲ႕ မူရင္းေဒသကို ျပန္ရခ်ိန္မွာလဲ ျပန္၀င္ျခင္းရဲ႕ တုန္လႈပ္မႈေတြကို ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ခံစားၾကရေလ့ ရွိပါတယ္။
တခ်ိဳ႕သူေတြကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ကို သူတို႔ရဲ႕ ယဥ္ေက်းမႈပဲလို႔ ခံယူပစ္လိုက္ ၾကပါတယ္။
တခ်ိဳ႕သူေတြကေတာ့ ယဥ္ေက်းမႈ အသစ္ထဲက ေကာင္းတယ္လို႔ ျမင္တာေလးေတြကို ယူၿပီး ကိုယ့္ရဲ႕ မူလ ယဥ္ေက်းမႈထဲက ထူးျခားခ်က္ကေလးေတြကို ဆက္လက္ ထိန္းသိမ္းထားၾကပါတယ္။
( စာကုိး - http://moving.about.com/od/internationalmoves/a/culture_shock.htmhttp://en.wikipedia.org/wiki/Culture_shock )

Related Posts :