Tropical Medicine

အပူပိုင္းေဒသ က်န္းမာေရး

အပူပိုင္းေဒသဆိုသည္မွာ အီေကြတာနဲ့ဆိုင္ေသာ ေဒသမ်ားကို ဆိုလိုျပီး အီေကြတာ ေဒသအပါအ၀င္ ေျမာက္ဘက္တြင္ ေျမာက္လတၱိက်ဳ ၂၃.၅ ဒီဂရီအတြင္းနွင့့္ ေတာင္ဘက္တြင္ ေတာင္လတၱိက်ဳ ၂၃.၅ ဒီကရီအတြင္းရွိ ေဒသမ်ားသည္ အပူပိုင္း ေဒသထဲတြင္ ပါ၀င္ပါသည္။

အပူပိုင္းေဒသတြင္ ပါ၀င္ေသာ ႏိုင္ငံမ်ားကို ေျမပံုမွတဆင့္ ေလ့လာနိုင္ပါသည္။

ထိုေဒသမ်ားတြင္ ျဖစ္ေပၚလွ်က္ရွိသည့္ အပူခ်ိန္၊ ရာသီဥတုအမ်ဳိးအစား၊ ပတ္၀န္းက်င္၊ ေနထိုင္က်က္စားေသာ ပိုးမႊားမ်ား၊ အစားအေသာက္ ၊ လူေနမႈစနစ္ စသည္တို႕အ ေပၚမူတည္ျပီး ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားရွိေလရာ ယင္းတို႕ကိုေလ့လာေသာ ေဆးပညာ ဘာသာရပ္တခု အျဖစ္ေပၚေပါက္ခဲ့ျပီး ၎ကို အပူပိုင္းေဒသဆိုင္ရာ ေဆးပညာ ဘာသာရပ္ဟု ေခၚေ၀ၚခဲ့ၾကတာျဖစ္ပါသည္္။

အပူပိုင္းေဒသဆုိင္ရာ ေရာဂါမ်ားတြင္

၁။ အစားအေသာက္ ၊ ေရ၊ ေျမၾကီး တို႕မွတဆင့့္ ကူးစက္တတ္ေသာေရာဂါမ်ား ႏွင့္ တကိုယ္ေရ မသန္႕ရွင္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ပြားရေသာ ေရာဂါမ်ား

ဥပမာ။ ။ ၀မ္းပ်က္၀မ္းေလွ်ာ ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ ကပ္ပါးေကာင္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚတတ္ေသာ ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အသည္းေယာင္အသား၀ါ ေအ ပိုးေၾကာင့့္ျဖစ္ေသာ အသည္းေရာင္ေရာဂါ ၊ သံေကာင္ တုတ္ေကာင္ နွင့္ ယင္းတို႕ႏွင့္စပ္ဆိုင္ေသာ က်န္းမာေရးျပသနာမ်ား ၊အစားအေသာက္ မဆင္ျခင္မႈေၾကာင့္ ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားပါ၀င္ေပသည္။

၂။ ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္ေပၚတတ္ေသာ ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး

ျခင္ေၾကာင့္ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားတြင္ လူအမ်ားဆံုးသိထားေသာ ေရာဂါမွာ ငွက္ဖ်ားေရာဂါႏွင့္ ေသြးလြန္တုတ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ျပီး အျခားေသာေရာဂါမ်ားျဖစ္သည့္ ဆင္ေျခေထာက္ေရာဂါ (filariasis and enlephatiasis)၊ ဦးေဏွာက္ အေျမွးေရာင္ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး (Japanese B encephalitis, west nine virus encephalitis) စသည္တို႕ပါ၀င္ပါတယ္။

၃။ ျခင္မဟုတ္ေသာအေကာင္မ်ားေၾကာင္ ့ျဖစ္ေပၚတတ္ေသာ ေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး

ျခင္မဟုတ္ေသာ ပိုးမႊားမ်ားျဖစ္သည့္ မႊား (tick)၊ ကမ်ဥ္းေကာင္ (mite) ၊ ယင္ေကာင္အမ်ဳိးမ်ဳိး (fly) ၊ သန္း အပါအ၀ါအ၀င္ အျခားေသာ ေသြးစုပ္တတ္ေသာ အေကာင္ငယ္ကေလးမ်ား(flea)၊ စသည္တို႕သည္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာ ေရာဂါမ်ားကိုျဖစ္ပြားေစျခင္း၊ ယင္းတို့မွ တဆင့္ ပိုးမႊားမ်ားကို သယ္ေဆာင္ကာ လူသားတို႕အား ကူးစက္ေစျခင္းမ်ားရွိသျဖင့္ ၎တို႕ေၾကာင့္ျဖစ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ကိုလည္းေလ့လာနိုင္ေပသည္ ။ ဥပမာအားျဖင့္ ဆိုေသာ္ rickettissia ဟုေခၚေသာ မႊားေကာင္မ်ားတြင္ သယ္ေဆာင္တတ္ေသာ ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ျဖစ္တတ္ေသာ ေရာဂါ၊ ၾကြက္၏ က်င္ငယ္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ leptospirosis ဟုေခၚေသာေရာဂါ စသည္တို့ျဖစ္သည္။ ထို႕အျပင္ ေမးခိုင္ေရာဂါနွင့္ ေခြးရူးေရာဂါမ်ားကိုလည္း ေလ့လာနိုင္ပါသည္။

၄။ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား

ထိုအခန္းကဏၭတြင္ ေအအိုင္ဒီအက္စ္ ေရာဂါ အပါအ၀င္ ခုုခံအားက်ဆင္းမႈနွင့္ ဆက္ႏြယ္ေသာ ျပသနာမ်ား ၊အျခားေသာ လိင္မွတဆင့္ ကူးစက္တတ္ေသာ ေရာဂါမ်ားပါ၀င္ေပသည္။

၅။ အပူပိုင္းေဒသတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ က်န္းမာေရးဆိုင္ရာျပသနာမ်ားနွင့္ ေရာဂါမ်ား

ထိုျပသနာမ်ားတြင္ေတာ့ အပူပိုင္းေဒသဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား မဟုတ္သည့္တိုင္ အျဖစ္မ်ားေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္ေလရာ တီဘီေရာဂါ၊ အသည္းေရာင္ အသား၀ါေရာဂါအမ်ဳိးမ်ဳိး၊ အဆုတ္ပြေရာဂါနွင့္ အျခားေသာ အသက္ရႈလမ္းေၾကာင္း ပိုး၀င္ျခင္းေၾကာင့္ ဖစ္ေသာေရာဂါမ်ား၊ အပူပိုင္းေဒသတြင္ အျဖစ္မ်ားေသာ ေသြးႏွင့္ဆိုင္ေသာ ေရာဂါမ်ား၊ ေျမြကိုက္ခံရျခင္း၊ အာဟာရခ်ဳိ႕တဲ့ျခင္း၊ အပူပိုင္းေဒသတြင္ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေက်ာက္ကပ္ဆိုင္ရာ ေရာဂါမ်ား ၊ ေသြးဆိပ္တက္ျခင္းႏွင့္ အျခားေသာလကၡဏာမ်ားကို ျဖစ္ေပၚေစျပီး ေရာဂါမျဖစ္ေပၚမွီ ခႏၶာကိုယ္ထဲတြင္ အခ်ိန္ၾကာျမင့္စြာေနနိုင္သည့္ meloidosis ဟုေခၚေသာ ေရာဂါ စသည္ျဖင့္ပါ၀င္ေပသည္။

၆။ ခရီးသြားေဆးပညာ

ယခုေခတ္တြင္ ကမာၻလွည့္ခရီးသြားလာျခင္းသည္ ေခတ္စားလာသည္နွင့္အမွ် ေရာဂါပိုးမႊားမ်ားသည္လည္း တေနရာမွတေနရာသို႕ ကူးသန္းေရာက္ရွိေပရာ ခရီးသြားျခင္းမွ တဆင့္ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား ကို လည္းေလ့လာနိုင္ေပသည္။

အပူပိုင္းဆုိင္ရာ ေရာဂါမ်ားသည္ အပူပိုင္းေဒသ တခုတည္းတြင္သာ ျဖစ္ပြားတတ္ေသာ ေရာဂါမ်ား မဟုတ္ဘဲ အျခားေသာ ကမာၻအရပ္ရပ္ရွိေဒသမ်ားသို႔ပါ ကူးစက္ျပန္႕ ပြားလွ်က္ရွိေသာ ေရာဂါမ်ားျဖစ္သည္။ ယခုအခါ အပူပိုင္းေဒသဆိုင္ရာ ေဆးပညာဟု ကမာၻအရပ္ရပ္ရွိ တကၠသိုလ္မ်ားတြင္ သင္ၾကားေပး ေနေသာ္လည္း အခ်ဳိ႕ေသာ အပူပိုင္းေဒသရွိ နိုင္ငံမ်ားတြင္ ထိုေရာဂါမ်ားကို သတိထားမႈနည္းျခင္း၊ ေရာဂါ စစ္ေဆးမႈပိုင္းဆိုင္ရာ အခက္အခဲမ်ားရွိမႈေၾကာင့္ ေရာဂါမ်ားကို ရင္ဆုိင္ေနရသည္႕ တိုင္ေအာင္ ေရာဂါအမည္ေဖာ္နိုင္မႈ၊ တိက်ေသာ ကုသမႈရနိုင္မႈမ်ား အတြက္ အခက္အခဲမ်ားရွိေနဆဲျဖစ္သည္။

Reference:

1.Wikipedia

2. Mahidol. Courses in tropical clinical medicine. Bangkok school of Tropical medicine. Faculty of tropical Medicine, Mahidol University.

မြန္းသက္ပန္ (ေဆး-၁)

ေလာကအလွ၊ က်န္းမာေရး၊ နို၀င္ဘာ ၁ ရက္ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္

Related Posts :