ဆရာရဲ႔ “လူနာဆရာဆက္ဆံေရး” အေၾကာင္း ဖတ္ျပီး၊ The Voice က Interview ကို ဆရာဘယ္လို မွတ္ခ်က္ျပဳမလဲ ဆိုတာ သိခ်င္လာပါတယ္။ Link ေပးလိုက္ပါတယ္။
ေပးတဲ့ (လင္ခ္) ကို သြားလို႔ မရပါ။ ဒါနဲ႔ ရွာဖတ္ပါတယ္။ အူအတက္ေရာဂါ၊ ႏွစ္ခါ ခြဲစိတ္ကုသရတာ နဲ႔ လူနာ ကြယ္လြန္သြားရရွာတဲ့ သတင္းကို (ေရဒီယို) နဲ႔ (အင္တာနက္) ကတဆင့္ ၾကားရ၊ ဖတ္ရပါတယ္။ လက္လွမ္း မီသေလာက္ေပါ့။ ေမးလာလို႔ေတာ့ ေျဖရမဲ့ တာဝန္ရွိတာမို႔ ျပန္ေျဖပါမယ္။ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေဝဘို႔ မေရးခဲ့ေသးပါ။ ေရဒီယိုကလဲ မေျပာခဲ့ပါ။
ကြ်န္ေတာ့္မွာ စည္းကမ္းတခု ရွိပါတယ္။ “ကိုယ့္အဖြဲ႔အစည္းတြင္း ကိစၥမ်ိဳးကို အျပင္ကို ထုတ္ေျပာသင့္မွ ေျပာရမယ္” ဆိုတဲ့ လိုက္နာမႈ တခု ကိုယ့္ဖါသာ ထားပါတယ္။ ဒီသတ္မွတ္ခ်က္မွာ အားေကာင္းခ်က္ရွိသလို နစ္နာမႈလဲ ျဖစ္ရတာ ကိုယ္ေတြ႔ပါ။ ကိုယ့္ဘက္က ဘာမွ မေျပာေတာ့ တဖက္ကဘဲ ေျပာခ်င္ရာ ေျပာတာေတြကို အကုန္မဟုတ္ေတာင္ တဝက္ေလာက္ ယံုသြားရင္ မေျပာသူမွာ အေတာ္ နစ္နာတယ္။ ေရတိုသေဘာေပါ့။ အမွန္ဆိုတာ တခါတေလ အခ်ိန္ေပးရတယ္။
အခုအေရးက ေဆးပညာနဲ႔ တိုက္ရိုက္ ပတ္သက္တယ္။ ကိုယ္တိုင္က ဆရာဝန္ ျဖစ္ေနသလို လူနာလဲ ခဏခဏျဖစ္တာဘဲ။
ဘယ္အေရး ဘယ္ကိစၥမဆို ဘယ္လိုျမင္တယ္ဆိုတာ လူတိုင္း စိတ္ထဲမွာ ျဖစ္ေပၚတယ္။ တခ်ိဳ႕က ထုတ္ေျပာၾကတယ္။ အနီးဆံုးက လူေတြသာမက နားေထာင္သူတိုင္း ၾကားႏိုင္တဲ့ (မီဒီယာ)၊ ဖတ္သူတိုင္း သိမဲ့ စာနယ္ဇင္းေတြကေန ေျပာၾက-ေရးၾကတယ္။ ဝစီကံတပိုင္း ကာယကံတပိုင္း ျဖစ္ေစၾကတယ္။
ေတြးေတာတာ၊ ဆင္ျခင္တာေတြဟာ ေလ့လာမႈအသိ တိုးလာတာနဲ႔အမွ် ေျပာင္းလဲ လာတယ္။ ရင့္က်က္မႈ ရွိလာေလေလ စဥ္းစား ေတြးေခၚမႈလဲ ရင့္သန္ေလ ျဖစ္ေသးတယ္။ လူတိုင္းပါ။ ဒီေတာ့ ထုတ္ေျပာတာမ်ိဳး၊ ခ်ေရးတာမ်ိဳးကို ေတာင္းဆိုမႈ အားကို မလြန္ဆန္ႏိုင္မွသာ လုပ္တာ ေကာင္းတဲ့အက်င့္လို႔ ထင္ပါတယ္။
စကားၾကီး ေျခာက္ခြန္းထဲက ႏွစ္ခြန္းကို ေျပာအပ္တယ္ဆိုတာ ဖတ္ဖူး-မွတ္ဖူးသလို လိုက္နာႏိုင္သေလာက္ လိုက္နာပါတယ္။ “ေျပာအပ္တယ္ဆိုတဲ့ စကားႏွစ္မ်ိဳးကလဲ မေျပာရင္ မျဖစ္ဘူး၊ ေျပာသာေျပာပါလို႔ ညႊန္တာ-ခိုင္းတာ လို႔ေတာ့ မထင္ပါ။”
ဒီအျဖစ္အပ်က္ကို အစ-အဆံုးေတာ့ မသိပါ။ ဒီအဆင့္ေလာက္ သိသူကေန ေဝဖန္သမႈျပဳရင္ အားလံုး မမွန္ႏိုင္တာေတာ့ ေသျခာတယ္။ ႏွာေစးေနတာေတာ့ မဟုတ္ပါ။ ေဖးေဖးမမ ေထာက္ျပမိရင္ နစ္နာေစမွာ မဟုတ္ေပမဲ့၊ ဘက္လိုက္မႈ ျဖစ္သြားရင္ မေကာင္းေတာ့ျပန္ပါ။ အထင္နဲ႔ ေဝဖန္မိရင္ ခံရသူ ဝါးကူထိုးရာက်ေနမယ္။
ေသျခာတာေလာက္သာ ေျပာပါရေစ။ ဒီလိုအျဖစ္မ်ိဳး ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အခုမွ မဟုတ္သလို ေနာင္လဲ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဒီတိုင္းျပည္မွာသာ ျဖစ္တတ္တာ မဟုတ္ပါ။ ကြ်န္ေတာ္လဲ အေျပာမလြတ္သူလို႔ ဝန္ခံပါရေစ။ ဒီသတင္းမ်ိဳးကို လူသိေအာင္ လုပ္တာရဲ႕ ရည္ရြယ္ခ်က္ တခုဟာ ေနာင္ မျဖစ္ေစအာင္ ကူညီရာက်သင့္ပါတယ္။ တခါေလာက္ မမွန္တာ လုပ္မိသူတိုင္း တသက္လံုး အမွားေတြခ်ည္း ဆက္မလုပ္ၾကပါ။ စိတ္ဆိုး ေဒါသျဖစ္ေနရခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေစခ်င္တာမ်ိဳးနဲ႔ မတူဘဲ၊ စိတ္ေအးလက္သာ ရွိလာရင္ စာနာစိတ္ ဝင္လာတတ္တာလဲ လူ႔သေဘာဘဲ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ တခါတေလ Scoop သတင္းတခ်ိဳ႕က ဆိုးေနတာကို ပိုဆိုးေစႏိုင္တယ္။ ျပန္ျပင္ေပးရင္ေတာ့ တာဝန္သိတတ္တယ္လို႔ သတ္မွတ္ရမွာေပါ့။
Medical malpractice ဒါမွမဟုတ္ Professional negligence လို႔လဲေခၚတဲ့ ေဆးကုသရာမွာ မမွန္မကန္ လုပ္မိတာ၊ ေပါ့ဆတာေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာ တားျမစ္ထားတာေတြ ရွိေနျပီးသားေတာ့ ျဖစ္ပါတယ္။ ထုတ္ေဖၚေရးသားတာ၊ တိုင္တန္းတာ၊ တင္းက်ပ္မႈလုပ္တာ၊ စစ္ေဆးအေရးယူတာေတြကေတာ့ အတိုင္းအတာ တခုအထိသာ ရွိပါေသးတယ္။ အားနည္းေနတာေတြက စနစ္ၾကီးတခုလံုး၊ လူမႈအသိုင္းအဝိုင္းၾကီး တခုလံုးနဲ႔ ဆိုင္ပါတယ္။
ဒီလို အျဖစ္မ်ိဳးနဲ႔ ဆိုင္တဲ့ တရားဥပေဒပိုင္းဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တိုင္းျပည္မွာ အလြန္မတန္ အားနည္းေနေသးတယ္။ တရားစီရင္ေရး နဲ႔ (မီဒီယာ) ဆိုတဲ့ မ႑ိဳင္ၾကီး ၂ ခုသာမက မ႑ိဳင္ေတြ အားလံုးက တေျပးညီညီ ေကာင္းမြန္၊ တိုးတက္ဘို႔ လိုမယ္ထင္တယ္။ ၁၉၄၈-၁၉၆၂ တံုးက တမ်ိဳး၊ ၁၉၆၂-၁၉၈၈ မွာ ေနာက္တမ်ိဳး၊ ၁၉၈၈-၂ဝ၁ဝ မွာလဲ ေနာက္ထပ္တမ်ိဳး၊ အခု ေနာက္တမ်ိဳးေတာ့မလိုလို ျဖစ္လာေနျပန္ျပီ။ ျပဳျပင္မႈ လုပ္ၾကတယ္ ဆိုတာကလဲ အေျခအေန၊ အခ်ိန္အခါ၊ ေခတ္၊ စနစ္နဲ႔ လိုက္ေလ်ာ ညီေထြျဖစ္ရတယ္။ ဒါမွလဲ အမ်ားလဲ လုိက္နာႏိုင္တယ္။ ေကာင္းလဲ ေကာင္းမြန္တယ္။
အခုလို လူသိရွင္ၾကား ျဖစ္လာတဲ့ အေနအထားတရပ္ဟာ မလြဲမေသြျဖစ္ရမဲ့၊ ျဖစ္သင့္တဲ့ တိုးတက္တက္မႈမ်ိဳးထဲမွာ ပါတယ္လို႔ ယူဆပါတယ္။ ေရးခဲ့သလို တာဝန္ဟာ အားလံုးနဲ႔ သက္ဆိုင္တယ္ ဆိုတာကိုေတာ့ သတိခ်ပ္ရပါမယ္။ ညံ့သြားတာ၊ မွားသြားတာ၊ ဆိုးသြားတာေတြဟာ မ်ားေသာအားျဖင့္ စီမံခန္႔ခြဲသူ၊ ေပၚလစီခ်သူေတြမွာ တာဝန္ရွိပါတယ္။ တိုးတက္လာတာတိုင္းကိုေတာ့ စီမံခန္႔ခြဲသူ၊ ေပၚလစီခ်သူေတြကို အမွတ္ေပးလို႔ မရတတ္ပါ။ လူဦးေရတိုးလာလို႔ ေဆးရံု၊ စာသင္ေက်ာင္း၊ အေရအတြက္ တိုးလာရတာကို သတင္းစာမွာ ေၾကာ္ညာျပီး၊ (ခရက္ဒစ္) ယူခ်င္တာ မမွန္ပါ။ အခုေတာ့ (ဂ်ာနယ္) တခ်ိဳ႕မွာပါ အဲလိုလုပ္ေနတယ္။
ေဆးကုသေရးမွာ ေကာင္းသထက္ ေကာင္းေစဘို႔ဆိုတာ Medical education ေဆးပညာသင္ၾကားေရး၊ Entry-level education ကနဦး-ေဆးပညာဘြဲ႔၊ ေနာက္ျပီး Postgraduate education ဘြဲ႔လြန္-အထူးကု နဲ႔ ဒီေခတ္မွာ မရေတာ့ပါ။ Continuing medical education ဆက္လက္သင္ၾကားေရး၊ Online learning (အြန္လိုင္း) သင္ၾကားေရး၊ ဆိုတာေတြနဲ႔ စဥ္ဆက္မျပတ္ ေလ့လာသမႈ ျပဳေနၾကရမယ္။
UK (ယူေက) မွာ Quality assurance of undergraduate medical education အရည္အေသြး အာမခံတဲ့ ဘြဲ႔ၾကိဳ ဆရာဝန္ေတြ ေမြးထုတ္လာတယ္။ Vocational training အလုပ္လုပ္ရင္း ေဆးပညာ ဆက္သင္ေစတယ္။
USA (ယူအက္စ္ေအ) မွာ Medical school ေဆးေက်ာင္း၊ Internship အလုပ္သင္ဆရာဝန္၊ Residency အထူးကု၊ Fellowship တကယ့္အထူးကု ျဖစ္တဲ့ ေနာက္မွာေတာင္မွ လုပ္ရေသးတဲ့ Board certification ဆိုတာ Continuing medical education ဆက္လက္သင္ၾကားေရး ဆိုတာထားေသးတယ္။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ဆီမွာ ေဆးပညာသင္ၾကားေရးကို အရည္အေသြး အေလးထား-မထား မေျပာခ်င္ေသးပါ။ အခ်ိန္တိုတိုနဲ႔ သင္ေပးလာတာကေတာ့ အေသအျခာဘဲ။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အရင္က ၇ ႏွစ္ခြဲ၊ ကြ်န္ေတာ္တို႔က ၇ ႏွစ္ ေခတ္၊ အခု ၆ ႏွစ္ထဲ။
ဘြဲ႔ေတြဆိုတာ စာေတာ္တဲ့သူ၊ ၾကိဳးစားတဲ့သူေတြ ရႏိုင္ၾကတယ္။ ရင့္က်က္မႈ ဆိုတာေတာ့ အေတြ႔အၾကံဳကေနမွ ရတယ္။ ပညာျပိဳင္ၾကတဲ့ ဆင္ဦးစီးေရာ ဆီသည္မပါ အႏွစ္ႏွစ္အလလ လက္ေတြ႔ပညာေတြ သင္ခဲ့ၾကလို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာကို အာခံလို႔ အာေခါင္ လွံစူးသူဟာ ပညာမွာေတာ့ ျပိဳင္စံရွားေအာင္ ေတာ္ပါတယ္။ “ၾသဇာေလးနက္ ေပၚဆီတက္၍ ႏြယ္ျမက္ သစ္ပင္ ေဆးဖက္ဝင္၏” ဆိုတာမ်ိဳးကို ေဆးပညာ ပါရဂူဘြဲ႔ ရထားသူတိုင္းကေန မျဖစ္ေစႏိုင္ေလာက္ဘူး။ “သမားဆို အိုမွ” ဆိုသလို အေတြ႔အၾကံဳကေန ရင့္က်က္မႈ ရေစတာ မွန္တယ္။
သူမ်ားတိုင္းျပည္ေတြမွာ ေဆးပညာေတြ၊ ေဆးသုေတသနေတြ ဘယ္ေလာက္ တိုးတက္ ေကာင္းမြန္ေနေပမဲ့ လူေတြအတြက္ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မႈဆိုတာ တရားမမွ်တမႈေတြ၊ ဒီမိုကေရစီ မက်တာေတြ အမ်ားၾကီး ရွိေနၾကတယ္။
ဗမာျပည္မွာ ေဝဒနာသည္ အမ်ားၾကီးကေတာ့ အျပစ္တင္စရာ အနားမွာ သားဖြါးဆရာမေတာင္မွ မရွိၾကပါ။ (မီဒီယာ) ကလဲ လမ္းမေပါက္တဲ့ဆီ မေရာက္ႏိုင္ၾကေသးပါ။ ကိုယ့္ႏိုင္ငံအတြက္ က်န္းမာေရးကအစ ေကာင္းတာ၊ မွန္တာ၊ တရားမွ်တတာေတြ ျဖစ္ေစဘို႔ ကိုယ့္အေျခခံ၊ ကိုယ့္ေပတံနဲ႔ ကိုယ္တိုင္ ၾကိဳးပမ္းၾကရပါလိမ့္မယ္။ အားလံုးက လုပ္မွရမယ္။ အဲလို လုပ္ခြင့္လဲ ရွိရမယ္။
Dr. တင့္ေဆြ
၂၆-၁ဝ-၂ဝ၁၁
Posts
No comments:
Post a Comment