ငယ္ငယ္တုန္းက အိပ္ယာ၀င္တဲ့အခ်ိန္က်ရင္ အိပ္ေပ်ာ္ခါနီးျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္
အိပ္မက္လိုလိုနဲ႔ တစ္ခုခုထဲက်သြားသလိုျဖစ္ျပီး ရင္ထဲမွာေအးခနဲျဖစ္သြား၊
ျပီးရင္ ခႏၱာကိုယ္မွာရွိတဲ့ ၾကြက္သားေတြ ရုတ္တရက္ ဆတ္ခနဲျဖစ္သြားျပီး
လန္႔ႏိုးသြားတာမ်ိဳး ခဏခဏျဖစ္ဖူးပါတယ္။ အခုထက္ထိလည္း
တခါတေလအိပ္ေမာက်ခါနီးဆိုျဖစ္တတ္
အိပ္ေပ်ာ္ခါနီးအခ်ိန္မွာ ျပဳတ္က်သလိုခံစားရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္
တကိုယ္လံုးဆတ္ခနဲျဖစ္သြားျပီး လန္႔ႏိုးသြားပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးအျဖစ္အပ်က္ကို
Hypnogogic jerk လို႔ေခၚပါတယ္။ ျဖစ္ႏို္င္ေခ်ရွိတာေတာ့ စိတ္ဖိစီးမွဳေတြ၊
ကဖင္းနဲ႔ ျပင္းထန္တဲ့လွဳပ္ရွားမွဳေတြ မအိပ္ခင္လုပ္ထားရတာေတြနဲ႔သက္ဆို
ဒီေလာက္ဆိုထမင္းလံုးတေစၦေျခာက္တ
Wednesday, November 14, 2012
ထမင္းလံုးတေစၦေျခာက္ျခင္း (Hypnogogic jerk)
အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို ျမင္ဖူးသလိုခံစားရျခင္း (Déjà vu)
က်ေနာ္ခပ္ငယ္ငယ္တုန္းက မိဘေတြနဲ႔အတူတူ ေတာျမိဳ႕ေလးတစ္ခုကိုသြားခဲ့တယ္။
Déjà vu ဆိုတာက အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို သိေနသလိုမ်ိဳးခံစားရတာျဖစ္ပါတယ္
ဗပာုသုတအေနနဲ႔ပဲေဖာ္ျပေပးလိုက္တ
Monday, November 12, 2012
Colour blindness (အေရာင္ခြဲျခားမသိျခင္း) and Red eye problems(မ်က္စိနာျခင္း)
Colour blind လို႔ေျပာလိုက္တာနဲ႔ အမ်ားစုေျပးျမင္တာကေတာ့ လံုး၀ကိုဘာအေရာင္မွမျမင္ရတဲ့ Black and white (အျဖဴအမည္း) ပံုစံပါ။ အမ်ားစုထင္တာက Colour blind ဆိုရင္ မ်က္လံုးထဲမွာ အျဖဴအမည္းပဲျမင္ရမယ္ ေရွးေခတ္ကားေတြၾကည့္ေနရသလိုေနမွာပဲလို႔ထင္တတ္ပါတယ္။ အမွန္ေတာ့အဲလိုမ်ိဳးမပာုတ္ပါဘူး။ လူတစ္ေယာက္ရဲ႕ျမင္လႊာမွာ အဓိကအားျဖင့္အစိတ္အပိုင္း၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒါကေတာ့ Cones and Rods ျဖစ္ပါတယ္။ Cones ကေတာ့ အဓိကအေရာင္ေတာက္ေတြျဖစ္တဲ့ အနီ၊ အစိမ္းနဲ႔ အျပာေရာင္ေတြကိုျမင္ရဖို႔အတြက္ အကူအညီေပးပါတယ္။ Rod ကေတာ့အျဖဴအမည္းလိုမ်ိဳး အမွိန္အေရာင္ေတြကို ျမင္ရတဲ့ေနရာမွာျဖစ္ပါတယ္။ Colour blindnessဆိုတာကေတာ့ Cones မွာျပႆနာျဖစ္တာပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ အၾကမ္းဖ်င္း ၃မ်ိဳးခြဲျခားႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ Red-green discriminatory failure (အနီ၊ အစိမ္းမခြဲျခားႏိုင္ျခင္း) Blue-yellow discriminatory failure(အျပာ၊ အ၀ါမခြဲျခားႏိုင္ျခင္း) နဲ႔ Total colour blindness or Monochromatism အျဖဴအမည္းပဲျမင္ရျခင္းတို႔ျဖစ္ပါတယ္။ ပထမ၂မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Red-green and blue-yellow မွာေတာ့ အဲဒီအေရာင္ေတြနဲ႔ပတ္သက္ရင္ အားနည္းေနတာပါ။ လံုး၀မျမင္တာမပာုတ္ပါဘူး။ ဥပမာ အနီနဲ႔ အစိမ္း အေရာင္ေတြေဖ်ာ့ေနရင္ ဘယ္ပာာ အနီလဲ ဘယ္ပာာ အစိမ္းလဲဆိုတာကိုမခြဲျခားႏိုင္ပါဘူး။ လူေကာင္းအတိုင္းပဲျဖစ္ေနတဲ့အတြက္ အဓိကသိႏိုင္တာကေတာ့ Colour blindness စမ္းလို႔ရတဲ့ အေရာင္စံုကဒ္ျပားေလးေတြနဲ႔စမ္းၾကည့္မွသိသာပါတယ္။ အမ်ားထင္သလို လံုး၀ဘာအေရာင္မွမျမင္ရတာကေတာ့ Monochromatism တစ္ခုတည္းပါ။ အဲဒါကေတာ့ Colour ကိုသိတဲ့ Cones ေတြ ျမင္လႊာမွာလံုး၀မပါလာတာ၊ ဒါမွမပာုတ္ခ်ိဳ႕ယြင္းေနတာေၾကာင့္ပါ။ Red-green discriminatory failure ကေတာ့အျဖစ္အမ်ားဆံုးျဖစ္ပါတယ္။ ေယာက္်ားေလးေတြမွာပိုျဖစ္တတ္ပါတယ္။ မ်ိဳးရိုးလိုက္ပါတယ္ (က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္လည္း Red-Green discriminatory failure တစ္ေယာက္ပါ၊ အစိမ္းနဲ႔အနီအေရာင္ေဖ်ာ့ေနရင္ မခြဲျခားတတ္ပါဘူး)။ Blue-Yellow ကေတာ့ေယာက်္ားေလးေရာ၊ မိန္းကေလးေရာမွာအတူတူပဲျဖစ္ပါတယ္။ အဓိကေျပာခ်င္တာကေတာ့ Colour blind ဆိုတိုင္းအေရာင္လံုး၀မျမင္ႏိုင္တာမပာုတ္ဘူးဆိုတဲ့အေၾကာင္းပါ။ အေရာင္လံုး၀မျမင္ရတာက ရွိေပမယ့္ ရွားေတာ့ရွားပါတယ္။
A. 12 B.29 C. 45 D. 74
မ်က္စိနာျခင္း
မ်က္စိနာျခင္းအေၾကာင္းကိုေတာ့ က်ေနာ္ပို႔စ္လည္းေရးျပီးပါျပီ။ မ်က္စိနီရဲေနတိုင္းမ်က္စိနာတာမပာုတ္ဘူးဆိုတာကို အေသအခ်ာရွင္းျပဖူးပါတယ္။ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့အေျခအေနေတြအမ်ားၾကီးရွိႏိုင္သလို မ်က္စဥ္းအေရြးမမွားသင့္လို႔ ေရြးခ်ယ္သံုးသင့္တဲ့မ်က္စဥ္းေတြအေၾကာင္းကိုလည္းေရးထားဖူးပါတယ္။ အခုထပ္ေရးမွာကေတာ့ အေတာ္ေလးရင္နာစရာေကာင္းတဲ့အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုၾကားလိုက္ရလို႔ပါ။ ကမာၻေအးသာသနာ့တကၠသိုလ္က သံဃာေတာ္တစ္ပါးပာာ မ်က္စိတစ္ဖက္နာလို႔ ဂ်ီပီဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ဆီကိုသြားျပပါတယ္။ မ်က္စဥ္းတစ္ခုေပးလိုက္လို႔ ခပ္ေနေသာ္လည္းပဲ မသက္မသာျဖစ္လာပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ မ်က္စိအထူးကုဆရာ၀န္နဲ႔သြားေရာက္ကုသတဲ့အခါမွာမွ မ်က္လံုးမွာ Corneal ulcer ကေန Corneal scarring အျဖစ္ကိုေရာက္ေနပါျပီ။ Steroid eye drop ေပးလိုက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ဆိုးက်ိဳး၊ ဘယ္ေလာက္ခပ္ရမယ္၊ ဘယ္ႏွစ္ရက္ခပ္သင့္တယ္ဆိုတာလည္း မရွင္းျပ၊ မ်က္စိကိုလည္းေသခ်ာမစမ္းသပ္ဘဲနဲ႔ မ်က္စိနာတယ္ဆိုတိုင္း Steroid eye drop ေပးတာကေတာ့ အေတာ္ေလးကိုအသိဥာဏ္ႏုံခ်ာတယ္လို႔ပဲ က်ေနာ္ကေတာ့ ျမင္ပါတယ္။ က်ေနာ့္အျမင္အရေတာ့ အဲဒီဆရာ၀န္ကို Negligence နဲ႔လိုင္စင္သိမ္းသင့္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္ျဖစ္ျပီးမ်က္စိနာတဲ့လူနာလာရင္ အနည္းဆံုးေတာ့ Cornea ကိုစစ္ေဆးေပးသင့္တယ္ဆိုတာကို မသိေလာက္ေအာင္ ညံ့ေနရင္ေတာ့ ဆရာ၀န္မလုပ္သင့္ေတာ့ပါဘူး။ ဆရာလုပ္တာမပာုတ္ပါဘူး။ က်ေနာ္မ်က္စိဆရာ၀န္လည္းမပာုတ္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ မ်က္စိနာတဲ့လူနာတစ္ေယာက္လာရင္ Trauma, foreign body history ေတြကိုေသခ်ာေမးသင့္ပါတယ္။ အဲဒါေတြအျပင္ အနည္းဆံုးေတာ့ Site of Inflammation(Uni or Bi), Photophobia, Pain, Discharge, Vision, Cornea and any association such as Nausea, Vomiting ေတြကုိေတာ့ စမ္းသပ္သင့္ပါတယ္။ Conjunctivitis ေတြက Bilateral လာတတ္ေပမယ့္ Corneal ulcer, Dendritic ulcer ေတြကေတာ့ Unilateral ပဲျဖစ္တတ္တယ္ဆိုတာေတာ့ သိထားသင့္ပါတယ္။ Conjunctivitis ေတြမွာ Vision မထိေပမယ့္ က်န္တဲ့မ်က္စိနာတာေတြမွာေတာ့ Vision ထိခိုက္ေနတယ္ဆိုတာလည္းသိသင့္ပါတယ္။ Corneal ulcer, Dendritic ulcer ေတြမွာ Cornea မွာအျဖဴစက္လိုမ်ိဳးျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ ကိုယ့္ေဆးခန္းကိုေရာက္လာရင္ အဲဒါေလာက္ေတာ့ စမ္းသပ္ေပးသင့္ပါတယ္။ အေကာင္းဆံုးကေတာ့ ဘာေၾကာင့္မ်က္စိနာေနမွန္းမသိေသးခင္မွာ Steroid ကိုေရွာင္ျပီးေပးတာအေကာင္းဆံုးပါ။ Antibiotic eye drop နဲ႔ Cover လုပ္ျပီး Steroid ေပးရင္လည္းေပးပါ။ အေပၚက case လိုမ်ိဳး Steroid တစ္မ်ိဳးတည္းေပးျပီး တစ္ေန႔ကိုရွစ္ၾကိမ္ထိခပ္လို႔ရတယ္ေျပာျပီး လႊတ္ေပးလိုက္တာကေတာ့ အေတာ္ဆိုးပါတယ္။ အခုအဲဒီစာသင္သားပာာ ကန္းမလားဆိုတာမေျပာႏိုင္ေသးဘူးျဖစ္ေနပါျပီ။ ဘယ္သူ႔ကိုတာ၀န္ယူခိုင္းရမွာပါလဲ။ အဲဒီသံဃာေတာ္စိတ္ထဲမွာထင္ေနတာကေတာ့ ဂ်ီပီနဲ႔ျပလို႔သူ႔မ်က္လံုးဒီလိုျဖစ္သြားရတယ္ထင္ေနပါျပီ။ အဲဒီေတာ့ က်ေနာ္တို႔ဘာဆက္လုပ္သင့္ပါလဲ။ က်ေနာ့္အျမင္အရေတာ့ ဂ်ီပီေတြကိုစဥ္ဆက္မျပတ္ေဆးပညာဆက္ေလ့က်င့္ေပးသင့္ပါတယ္။ Credit system က်င့္သံုးျပီး CME credit ျပည့္မွ ဆမသက္တမ္းတိုးခြင့္ျပဳသင့္တယ္ထင္ပါတယ္။ မပာုတ္ရင္ေတာ့ ငါးခံုးမတစ္ေကာင္ေၾကာင့္ တစ္ေလွလံုးပုပ္ရမယ့္ကိန္းဆိုက္ေနပါျပီ။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္း၊ ထိပ္ေျပာင္ျခင္း (Alopecia)
ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္းလို႔ အလြယ္ေျပာလိုက္ေပမယ့္ အမွန္ေတာ့ဆံပင္တင္မက က်န္တဲ့အေမြးအမွ်င္ေတြပါ ကၽြတ္တာကိုဆိုလိုပါတယ္။ အေမြးအမွ်င္ကၽြတ္တာက အၾကမ္းဖ်င္းအားျဖင့္ ခြဲရင္ေတာ့ ၂မ်ိဳးပဲခြဲျခားလို႔ရပါတယ္။ အဲဒီ၂မ်ိဳးကေတာ့ non scarring alopecia (အမာရြတ္မက်န္ဘဲ အေမြးအမွ်င္ကၽြတ္ျခင္း) နဲ႔ scarring alopecia (အမာရြတ္က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြးအမွ်င္ကၽြတ္ျခင္း) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီ၂ခုဘာကြာလဲဆိုေတာ့ အမာရြတ္မက်န္ခဲ့တဲ့ အေမြးကၽြတ္ျခင္းဆိုတာကေတာ့ ဆံပင္ျပန္ေပါက္ႏိုင္ပါတယ္။ ေရာဂါရွိရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ေဆး၀ါးေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း အစရွိတာေတြေၾကာင့္ ဆံပင္ကၽြတ္တာဆိုရင္ အဲဒီေရာဂါကိုကုသျပီးရင္ အဲဒီေဆး၀ါးကိုရပ္တန္႔လိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ဆံပင္ျပန္ေပါက္လာပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ကင္ဆာေ၀ဒနာရွင္ေတြမွာ ဓါဓုကုထံုးသံုးတဲ့အခါမွာ ဆံပင္ကၽြတ္ပါတယ္။ ေဆးရပ္လိုက္ရင္ ဆံပင္ျပန္ေပါက္ပါတယ္။ အမာရြတ္က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြးကၽြတ္ျခင္းကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွျပန္ေပါက္မလာႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ထိခိုက္မိတာ၊ မိမိကိုယ္ကိုျပန္တိုက္တဲ့ေရာဂါစုေတြ အစရွိတာေတြေၾကာင့္ အမာရြတ္က်န္ခဲ့တဲ့ အေမြးကၽြတ္ျခင္းျဖစ္ေပၚရပါတယ္။ ဒီမွာေတာ့ အရမ္းအျဖစ္မ်ားတဲ့ non scarring alopecia အေၾကာင္းပဲေရးပါ့မယ္။
အေမြးကၽြတ္တယ္ဆိုရင္ တကိုယ္လံုးကအေမြးေတြက်ဲလာတာျဖစ္ႏိုင္သလို ေခါင္းတစ္ခုပဲကြက္ျပီး ကၽြတ္ေနတာလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ကိုယ္ေပၚကအေမြးကေတာ့ သိပ္မသိသာေပမယ့္ ေခါင္းမွာကၽြတ္တာကေတာ့ အေတာ္ေလးကိုသိသာသလို ေနရလည္းခက္ပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တာပာာ ကိုယ့္ကိုကိုယ္ယံုၾကည္ခ်က္လည္းက်ဆင္းႏိုင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အမာရြတ္မထင္ဘဲ အေမြးကၽြတ္တာကိုထပ္ခြဲရင္လည္း အေၾကာင္းရင္း ၃မ်ိဳးရွိႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့
၁။ (Nutritional)အစားအေသာက္ေၾကာင့္။ ။ စားတဲ့အစားအေသာက္ထဲမွာ ဇင့္ဓါတ္နဲ႔ သံဓါတ္ေတြေလ်ာ့နည္းေနရင္ အေမြးကၽြတ္ပါတယ္။
၂။ (Androgenetic)အသက္အရြယ္၊ မ်ိဳးရိုး၊ က်ားေပာာ္မုန္းေၾကာင့္။ ။ အရမ္းအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ အမ်ိဳးသားထုရဲ႕ ထက္၀က္ေလာက္ပာာ ဒီအေၾကာင္းအရာေၾကာင့္ ဆံပင္ကၽြတ္တာျဖစ္ပါတယ္။ အခုဒီပို႔စ္မွာလည္း ဒီအေၾကာင္းအရာကိုအဓိကထားတင္ျပမွာျဖစ္ပါတယ္။
၃။ (Auto immune disease) အခ်ိဳ႕ေသာမိမိကိုယ္ကိုျပန္တိုက္ေသာေရာဂါမ်ားမွာလည္း ဆံပင္ကၽြတ္တတ္ပါတယ္။
အစားအေသာက္ေၾကာင့္ဆိုရင္လည္း အဲဒီလိုအပ္ေနတဲ့ဓါတ္ေတြျပန္ျဖည့္လိုက္ရင္ ျပန္ေကာင္းလာပါတယ္။ ေရာဂါေၾကာင့္ဆိုရင္လည္း ေရာဂါကို ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသလိုက္ရင္ ဆံပင္ျပန္ေပါက္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ Androgenetic ေၾကာင့္ျဖစ္တဲ့ဆံပင္ကၽြတ္ျခင္းကေတာ့ အျဖစ္အမ်ားဆံုး၊ ကုသရအခက္ဆံုးျဖစ္ေနပါတယ္။ အဲဒါကိုေနာက္တစ္မ်ိဳးအေနနဲ႔ male pattern baldness လို႔လည္းေခၚၾကပါတယ္။
Androgenetic alopecia(ထိပ္ေျပာင္ျခင္း)
၁။ ဘာေၾကာင့္ျဖစ္ရတာလဲ။
Study ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ေလ့လာၾကည့္ေပမယ့္လည္း အခုထိေတာ့တိက်တဲ့အေျဖတစ္ခုမရေသးပါဘူး။ အေၾကာင္းအရာကတစ္ခုတည္းေၾကာင့္မပာုတ္ဘဲ မ်ိဳးရိုးေၾကာင့္၊ ေနထိုင္ရာပတ္၀န္းက်င္ေၾကာင့္ စသျဖင့္အေၾကာင္းအရာေတြအမ်ားၾကီးရွိႏိုင္ပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ မ်ိဳးရိုးေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တဲ့မ်ိဳးရိုးရွိသူေတြရဲ႕ ေမြးညွင္းေပါက္ (Hair follicle) ေတြပာာ က်ားေပာာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးျဖစ္တဲ့ Androgenထဲကမွ Dihydrotestosterone (DHT) ကိုတုန္႔ျပန္တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ DHT ကေမြးညွင္းေပါက္ေတြကို က်ဳံ႕သြားေအာင္လုပ္ပါတယ္။ အဲဒီေတာ့ ရွိေနတဲ့အေမြးရဲ႕သက္တမ္းတိုသြားသလို ေနာက္ထပ္အေမြးအသစ္ေတြလည္းထပ္မထြက္ႏို္င္ေတာ့ပါဘူး။ ေနာက္ထပ္သီအိုရီတစ္မ်ိဳးကေတာ့ enzyme prostaglandin D2 synthase လို႔ေခၚတဲ့အင္ဇိုင္းေတြမ်ားလာရကေန သူကထုတ္တဲ့ prostaglandin D2 (PGD2)ေတြေမြးညင္းေပါက္ေတြမွာ မ်ားလာတာကလည္း အေမြးကၽြတ္ရျခင္းအေၾကာင္းအရင္းျဖစ္တယ္လို႔ဆုိပါတယ္။
၂။ ဘယ္သူေတြမွာျဖစ္သလဲ။ ဘာေတြျဖစ္သလဲ။
ကမာၻတစ္၀ွမ္းမွာရွိတဲ့အသက္ ၄၀ေက်ာ္တဲ့အမ်ိဳးသားထုရဲ႕ တစ္၀က္ေက်ာ္ပာာ ထိပ္ေျပာင္တယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အမ်ိဳးသားေတြသာမက အမ်ိဳးသမီးေတြမွာလည္း ထိပ္ေျပာင္ပါတယ္။ ထူးျခားတာက ခ်င္ပန္ဇီေမ်ာက္ေတြမွာလည္း ဒီထိပ္ေျပာင္ျခင္းရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တာက ဆိုးက်ိဳးအေနနဲ႔အဓိကထိခိုက္တာကေတာ့ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာပဲျဖစ္ပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တဲ့သူေတြပာာ မိမိကိုယ္ကိုယံုၾကည္ခ်က္က်ဆင္းေလ့ရွိၾကပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ ဆံပင္နည္းေနတဲ့အတြက္ ေခါင္းကိုေနေလာင္ႏိုင္ပါတယ္။ ႏွလံုးေရာဂါပိုျဖစ္ႏိုင္သလို ဆီးက်ိတ္ၾကီးတဲ့ေရာဂါလည္း ပိုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ လူျဖဴေတြမွာအျဖစ္မ်ားပါတယ္။ လူျဖဴေတြေနာက္ကေန အာရွသားေတြကလိုက္ျပီး လူမည္းေတြ၊ လူနီေတြနဲ႔ အက္စကီမိုးေတြက အစဥ္လိုက္လိုက္ပါတယ္။ အသက္၄၀ေက်ာ္မွျဖစ္တတ္တယ္ဆိုေပမယ့္လည္း အသက္၃၀ေလာက္မွာလည္းျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
၃။ ဘာေတြနဲ႔ကုသလို႔ရမလဲ။
အခုေလာေလာဆယ္ ဆံပင္ကၽြတ္တာကို ကုသရာမွာ အသိအမွတ္ျပဳ အေနာက္တိုင္းေဆးေတြအေနနဲ႔ေတာ့ ၂မ်ိဳးပဲရွိပါတယ္။ အဲဒီေဆးေတြကေတာ့ Minoxidil(လိမ္းေဆး)နဲ႔ Finasteride(ေသာက္ေဆး) တို႔ျဖစ္ပါတယ္။
Minoxidil ဘယ္လို action နဲ႔အလုပ္လုပ္လဲဆုိတာေတာ့ မသိေသးပါဘူး။ ဒါေပမယ့္အဲဒီေဆးကဆံပင္သက္တမ္းကို ရွည္ေစတဲ့အျပင္ ေမြးညင္းေပါက္ေတြဆီကိုလည္း ေသြးလည္ပတ္မွဳပိုေကာင္းလာေစပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တဲ့သူေတြထက္စာရင္ အလယ္ေျပာင္ေနတဲ့သူေတြအတြက္ပိုေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆးေသာက္ျပီးတုန္႔ျပန္တဲ့အခ်ိန္ကေတာ့ ၾကာလြန္းပါတယ္။ ေဆးလိမ္းျပီး ၄လေလာက္အၾကာထိသိသာထင္ရွားတဲ့ရလာဒ္မေပၚတတ္ပါဘူး။ ျပီးေတာ့ သူ႔ကိုလိမ္းရင္ တစ္သက္လံုးလိမ္းေပးရပါတယ္။ ေဆးရပ္လိုက္တာနဲ႔တျပိဳင္နက္ အေမြးကၽြတ္တာကျပန္ျဖစ္တာပါပဲ။ အား၂မ်ိဳးနဲ႔လာပါတယ္။ 2% and 5% တို႔ျဖစ္ပါတယ္။ 5% ကေတာ့ပိုေကာင္းတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ေလာေလာလတ္လတ္ဆံပင္စကၽြတ္တဲ့သူေတြနဲ႔ ဆံပင္ကၽြတ္တာသိပ္မမ်ားေသးတဲ့သူေတြအတြက္ ပိုေကာင္းပါတယ္။
Finasteride ကေတာ့ေသာက္ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ ေယာက်္ားေတြပဲေသာက္လို႔ရပါတယ္။ ဒီေဆးကဆံပင္ကၽြတ္တာကိုရပ္တန္႔ေစျပီး ဆံပင္အသစ္ျပန္ေပါက္ဖို႔လည္းအားေပးပါတယ္။ ထိပ္ေျပာင္တဲ့သူေတြအတြက္စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတာက ဒီေဆးပာာလည္း အလယ္ေျပာင္တဲ့သူေတြမွာပိုျပီး အက်ိဳးရွိတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒါေပမယ့္လည္း ထိပ္ေျပာင္တဲ့သူေတြမွာလည္း သိသာေအာင္ဆံပင္ျပန္ေပါက္လာေစပါတယ္။ ဒီေဆးပာာလည္း အျမဲတမ္းေသာက္ရမွာပါ။ ေဆးရပ္လိုက္တာနဲ႔ဆံပင္ျပန္ကၽြတ္ႏိုင္ပါတယ္။
အသိအမွတ္ျပဳေဆး၀ါးေတြမပာုတ္ဘဲနဲ႔လည္း ေစ်းကြက္ထဲမွာဆံပင္ေပါက္ေဆးဆိုျပီးေၾကာ္ျငာေနတဲ့ေဆး၀ါးေတြအမ်ားအျပား ရွိပါတယ္။ အေပၚမွာေျပာခဲ့သလိုပဲ ဆံပင္ကၽြတ္တယ္ဆိုတာက အေၾကာင္းရင္းမ်ားစြာရွိေနႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူမ်ားနဲ႔တည့္ျပီး ေကာင္းေနတဲ့ေဆးကကိုယ့္အတြက္ေတာ့ ေကာင္းခ်င္မွေကာင္းမွာပါ။ ဒါ့အျပင္ ကိုယ့္ဦးေရျပားနဲ႔မတည့္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြသံုးစြဲမိရင္ ဦးေရျပားပ်က္ဆီးျပီး ပိုဆိုးႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆံပင္ေပါက္ခ်င္ေဇာနဲ႔ သိပ္အယံုမလြယ္ဖို႔ သတိေပးပါရေစ။
ဆံပင္ေပါက္ေအာင္လုပ္တဲ့ ေနာက္တစ္နည္းကေတာ့ ခြဲစိတ္တဲ့နည္းပါ။ ကမာၻေက်ာ္ေဘာလံုးသမားရြန္နီလုပ္ထားသလိုမ်ိဳးပါ။ ဦးေရျပားကိုလွန္ျပီး ဆံပင္ျပန္စိုက္တာပါ။ ေျပာင္ေနတဲ့အက်ယ္အ၀န္းေပၚလိုက္ျပီး လိုအပ္တဲ့ဆံပင္အနည္းအမ်ားရွိပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာ စိုက္ထားတဲ့ေနရာေတြက အမာရြတ္ေတြေပၚလာႏိုင္တဲ့ဆိုးက်ိဳးအျပင္ ကုန္က်စရိတ္မ်ားလြန္းပါတယ္။
၄။ ေနာက္ဆက္တြဲ
ဆံပင္ဘာေၾကာင့္ ကၽြတ္တာလဲဆိုတာကို စစ္ေဆးရခက္သလို ဆံပင္ဘယ္ေလာက္ထိကၽြတ္မွာလဲဆိုတာကလည္း ခန္႔မွန္းရခက္ပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ ဆံပင္ကၽြတ္ရင္း တစ္ေခါင္းလံုးကုန္တဲ့အထိ ဆံပင္အနည္းငယ္ပဲက်န္တဲ့အထိကိုကၽြတ္သြားပါတယ္။ တခ်ိဳ႕ေတြကေတာ့ ထိပ္ပိုင္းပဲေျပာင္ရံု၊ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အလယ္ပိုင္းပဲေျပာင္ရံု ျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
က်ေနာ့္အျမင္အရေတာ့ ဘာအေၾကာင္းေၾကာင့္ဆံပင္ကၽြတ္ကၽြတ္ ထိပ္ေျပာင္တာက အားနည္းခ်က္တစ္ခုအေနနဲ႔မျမင္မိပါဘူး။ ထိပ္ေျပာင္တဲ့သူေတြပာာ ပညာရွိတဲ့လကၡဏာကိုျပသတာျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔သမၼတၾကီးဆိုရင္လည္း ထိပ္ေျပာင္ပါတယ္။ အိုင္းစတိုင္းလည္း ထိပ္ေျပာင္ပါတယ္။ အျခားထိပ္ေျပာင္တဲ့နာမည္ေက်ာ္ေတြအမ်ားအျပားရွိပါေသးတယ္။ ထိပ္ေျပာင္မင္းသား၊ ေဘာလံုးသမားေတြေတာင္ရွိေသးတဲ့အတြက္ ထိပ္ေျပာင္တာက အားနည္းခ်က္အျဖစ္မရွိေတာ့ပါဘူး။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
Monday, July 2, 2012
တီဘီပိုးနွင့္ သလိပ္ခပ္ျခင္း အႏုပညာ
ေနာက္ရက္မွာေတာ့ ဒီလိုနည္းနဲ႔ ေနာက္တေန႔စာ သလိပ္ကို ခပ္ရမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေန႔ခင္းဘက္ ထမင္းစားခ်ိန္အျပီးမွာ တာ၀န္က် သူနာျပဳဆရာမေလးကို ေခၚၿပီး ေ၀ဒနာရွင္ကို သလိပ္ခပ္နည္းနဲ႔ စနစ္တက်သလိပ္ခပ္ျခင္းက တဆင့္ ရနိုင္တဲ့ အက်ဳိးဆက္ေတြကို တစ္ေခါက္ရွင္းျပျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ တျခားအလုပ္ေတြ ရႈပ္ေနတဲ့ၾကားက ဘာလို႔ အဲလိုအေသးစိတ္ ကိစၥကေလးေတြကို ေရးႀကီးခြင္က်ယ္လုပ္ေနတာလဲလို႔ ေမးလာတဲ့ သူနာျပဳ အသစ္ကေလးကို ကြ်န္မ ၿပံဳးျပရင္း စကားတစ္ခြန္းေတာ့ ဆိုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ အေျပာင္းအလဲ အၾကီးၾကီးေတြဆိုတာ အေသးအဖဲြ ကိစၥကေလးေတြကေန ျဖစ္ခဲ့တာမဟုတ္လား .. လို႔… ။
စာဖတ္ပရိတ္သတ္အား ခ်စ္ခင္ေလးစားလွ်က္
မြန္းသက္ပန္ (ေဆး ၁)
ေမာကၡ ပညာေရး မဂၢဇင္း
၂၆ ရက္ ဇြန္လ ၂၀၁၂
Friday, June 15, 2012
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအေၾကာင္း (Dengue)
အဂၤလိပ္လို Dengue လို႔ေခၚတဲ့ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ျခင္ကိုက္ခံရျခင္းမွတဆင့္ကူးစက္တဲ့ေရာဂါပိုးေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အိႏၵိယ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွနဲ႔ အာဖရိကတိုက္တို႔မွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္ပြားပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေစတဲ့ေရာဂါပိုးကို သယ္ေဆာင္တဲ့ျခင္ပာာ Aedes aegypti လို႔ေခၚတဲ့ ျခင္မ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ျမန္မာလိုေတာ့ ျခင္က်ားလို႔ေခၚတဲ့ ခႏၵာကိုယ္မွာ အက်ားအက်ားေတြ ပါတဲ့ ျခင္မ်ိဳးစိတ္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီျခင္ေတြအဓိကေပါက္ဖြားတဲ့ေနရာကေတာ့ ၾကည္လင္တဲ့ေရေသေတြမွာ ျဖစ္ျပီး ဒီျခင္ေတြအဓိက က်က္စားတဲ့အခ်ိန္ကေတာ့ ေန႔ဘက္အခ်ိန္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါျဖစ္ပြားေစတဲ့ပိုးပာာ flavivirus လို႔ေခၚတဲ့ဗိုင္းရပ္စ္ တစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဒီပိုးပာာ အမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ အဲဒီအမ်ိဳးအစားေလးမ်ိဳးလံုးက ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကို ျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပာာ အဓိကအားျဖင့္ေတာ့ အသက္ ၁၅ႏွစ္ေအာက္ေတြမွာ ျဖစ္တတ္ေပမယ့္ အသက္ၾကီးသူေတြမွာလည္းျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာမ်ားပာာ ပိုးသယ္ေဆာင္ထားတဲ့ ျခင္ကိုက္ခံရျပီး ၃ရက္မွ ၈ရက္အၾကာတြင္ စတင္ျပသပါတယ္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါလကၡဏာပာာ ေရာဂါလကၡဏာ၃ဆင့္နဲ႔ ျပသပါတယ္။
ပထမအဆင့္မွာေတာ့ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တာနဲ႔စပါတယ္။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာတာနဲ႔အတူ ေခါင္းကိုက္ျခင္း၊ တကိုယ္လံုးကိုက္ခဲေနျခင္း၊ ပ်ိဳ႕ခ်င္အန္ခ်င္ျခင္း၊ ဘာမွ မစားခ်င္မေသာက္ခ်င္ျဖစ္ျခင္း စတာေတြျဖစ္တတ္ပါတယ္။ အစာအိမ္နဲ႔အူလမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္မွာ ေသြးယိုစိမ့္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ေကာ္ဖီေရာင္၊ အညိဳေရာင္မ်ားအန္ျခင္း၊ ၀မ္းမည္းမည္းမ်ားသြားျခင္းတို႔ျဖစ္တတ္ပါတယ္။တစ္ခါတစ္ေလမွာ ခႏၵာကိုယ္မွာ အစက္အေျပာက္ေတြလည္း ျဖစ္ေပၚတတ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွာ ကိုယ္အပူခ်ိန္ျမင့္တက္ျခင္းမွာ အပူခ်ိန္ ၁၀၄ ဒီဂရီစင္တီဂရိတ္(၄၀ဒီဂရီဖာရင္ပာိုက္) အထိရွိတတ္ပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးျဖစ္ေနတဲ့သူအမ်ားစုပာာ ပထမအဆင့္မွာ လြတ္သြားၾကတာမ်ားပါတယ္။ ဘာျဖစ္လို႔လည္းဆိုေတာ့ အထက္မွာေဖာ္ျပထားတဲ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကူးစက္ခံရထားသူရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာေတြပာာ ပံုမွန္ရာသီဥတုအကူးအေျပာင္းမွာ ျဖစ္တတ္တဲ့တုပ္ေကြးေရာဂါနဲ႔ ဘာမွသိပ္မကြာတာေၾကာင့္ အမ်ားအားျဖင့္ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွန္းမသိလိုက္တာမ်ားပါတယ္။ ဆရာ၀န္နဲ႔ျပသမိတဲ့အခါမွ Hess' test လို႔ေခၚတဲ့ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတဲ့ ကိရိယာနဲ႔စစ္ေဆးၾကည့္မွသာ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးမွန္းသိရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ အခုလို မိုးရာသီမ်ိဳးမွာ ဖ်ားနာခဲ့မယ္ဆိုရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအသိမေမ့ဖို႔ အေရးၾကီးပါတယ္။
အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ကိုယ္ခံအားေကာင္းတဲ့သူအမ်ားစုမွာ ပထမအဆင့္မွာတင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါပာာ ေပ်ာက္သြားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ အခ်ိဳ႕ကိုယ္ခံအားမေကာင္းတဲ့သူေတြမွာေတာ့ ဒီေရာဂါပာာ ေနာက္တစ္ဆင့္ကို တက္သြားပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါမွာေတာ့ Critical phase လို႔သံုးပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေတာ့ ေၾကာက္ဖို႔ေကာင္းတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ အသက္အႏၱရာယ္လည္း စိုးရိမ္ရတဲ့ အခ်ိန္ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္ကေတာ့ ဖ်ားျပီး ၂ရက္၃ရက္အၾကာမွာျဖစ္တတ္ပါတယ္။ ေရာဂါလကၡဏာေတြကေတာ့
၁။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ရုတ္တရက္က်ဆင္းသြားျခင္း (အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဖ်ားျပီး ၃ရက္ေလာက္မွာျဖစ္ပါတယ္)
၂။ ရုတ္တရက္ဗိုက္ေအာင့္လာျခင္း
၃။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္လာျခင္း သို႔မပာုတ္ အရမ္းမွိန္းသြားျခင္း
၄။ ေျခဖ်ား၊ လက္ဖ်ားေတြေအးစက္လာျခင္း
၅။ အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္လာျခင္း
၆။ ဆီးမသြားေတာ့ျခင္း သို႔မပာုတ္ အလြန္အမင္းနည္းသြားျခင္း
၇။ ေသြးဖိအားအလြန္က်ဆင္းလာျခင္း
စတဲ့လကၡဏာေတြျပသလာပါတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ ကေလးေတြမွာ ကိုယ္ပူက်ျပီး အရမ္းမွိန္းလာတယ္ဆိုရင္လည္း အလြန္သတိထားရပါတယ္။ အမွန္ဆိုျဖစ္သင့္တာက ကိုယ္ပူေနခ်ိန္မွာ ျငိမ္ေနတဲ့ကေလးပာာ ကိုယ္ပူက်ခ်ိန္မွာ ေဆာ့ကစားလာရမွာပါ။ အဲလိုမ်ိဳးမျဖစ္ဘဲ ကိုယ္ပူေနခ်ိန္မွာေတာင္ ကေလးက နည္းနည္းလန္းေနျပီး ကိုယ္ပူက်သြားခ်ိန္မွာေတာ့ မွိ္န္းလာျပီဆိုရင္ သတိထားရမယ့္ အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။
ဒီလိုအေျခအေနကို ေရာက္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ ကေလးကို နီးစပ္ရာေဆးရံု၊ ေဆးခန္းကို ေခၚေဆာင္သြားျပီး ျပသသင့္ပါတယ္။ လိုအပ္တဲ့ကုသမွဳေတြျဖစ္တဲ့ ကိုယ္တြင္းဆံုးရွံဳးသြားေသာ အရည္မ်ားကို ျဖည့္တင္းရပါမယ္။ အဲလိုမွမလုပ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးေတြ အျဖစ္နဲ႔ ဦးေႏွာက္ေရာင္ျခင္း (Encephalopathay and encephalitis)၊ အသည္းပ်က္ဆီးျခင္း၊ ႏွလံုးၾကြက္သားေရာင္ျခင္း(Myocarditis)၊ ခႏၵာကိုယ္အႏွံ႔မွ ေသြးယိုစီးျခင္း (DIC) စတဲ့ျပင္းထန္တဲ့ေရာဂါေတြျဖစ္လာျပီး အသက္ဆံုးရွဳံးရႏိုင္ပါတယ္။
တတိယအဆင့္ကေတာ့ ျပန္လည္နာလန္ထလာတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္။ ကေလးပာာ ဆီးျပန္သြားလာပါတယ္။ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္ျပန္ရွိလာပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေပ်ာက္ကင္းသြားျခင္းရဲ႕ လကၡဏာျဖစ္တဲ့ အနီကြက္ေတြေပၚလာပါတယ္(ယားတတ္ပါတယ္။) ဒီအနီကြက္ေတြပာာ ဒုတိယအဆင့္ကေနကုသမွဳေတြလုပ္ခဲ့ျပီး အသက္အႏၱရာယ္ကိုေက်ာ္လႊားႏိုင္ခဲ့ရင္ ၁ရက္က၂ရက္အၾကာ၊ ပထမအဆင့္ဆိုရင္ ကိုယ္အပူခ်ိန္က်ျပီး ၁ရက္က၂ရက္အၾကာမွာ ေပၚတတ္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး အနီကြက္ေတြေပၚလာျပီဆိုရင္ေတာ့ စိုးရိမ္စရာမရွိေတာ့ပါဘူး။
အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာုတ္မပာုတ္ အတည္ျပဳရာမွာ Clinical symptoms လို႔ေခၚတဲ့ ေရာဂါလကၡဏာေတြနဲ႔ပဲ အတည္ျပဳပါတယ္။ စစ္ေဆးမွဳေတြအေနနဲ႔
Platelet counts (ေသြးခဲေစတတ္ေသာဓါတ္မ်ား) က်ေနတတ္ပါတယ္။
Haematocrits တက္ေနတတ္ပါတယ္။
အျခားစစ္ေဆးမွဳေတြအေနနဲ႔ Coagulation profile, Serum electrolyte, Liver enzymes, Serum complement levels စတာေတြကိုလည္း စစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။
ေသြးလြန္တုပ္ေကြး၏အဆင့္မ်ား။
အေပၚကသံုးဆင့္ကေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးရဲ႕ ေရာဂါလကၡဏာမ်ားနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ခြဲျခားထားတဲ့အဆင့္မ်ားျဖစ္ျပီး အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ကုသတဲ့ေနရာမွာ အသံုးျပဳတဲ့ အဆင့္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။
Grade I -ေသြးေပါင္ခ်ိန္တိုင္းတဲ့ကိရိယာနဲ႔တိုင္းတာခ်ိန္မွာ အစက္အေပ်ာက္ေတြေပၚလာတာကလြဲျပီး တျခား စိုးရိမ္ရတဲ့လကၡဏာေတြမရွိတဲ့အဆင့္ကို ဆိုလိုပါတယ္ (Hess' test positive)
Grade II - Hess' test positive အျပင္ ေသြးယိုစီးတဲ့လကၡဏာေတြျဖစ္တဲ့ ခႏၵာကိုယ္မွာ ထိခိုက္မိသလိုမ်ိဳး ေသြးေျခဥသလိုမ်ိဳး အနီကြက္ေတြေပၚလာပါတယ္။
Grade III - ေရာဂါလကၡဏာမ်ားမွာ ဒုတိယအဆင့္ျဖစ္တဲ့
၁။ ကိုယ္အပူခ်ိန္ရုတ္တရက္က်ဆင္းသြားျခင္း (အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ဖ်ားျပီး ၃ရက္ေလာက္မွာျဖစ္ပါတယ္)
၂။ ရုတ္တရက္ဗိုက္ေအာင့္လာျခင္း
၃။ ဂနာမျငိမ္ျဖစ္လာျခင္း သို႔မပာုတ္ အရမ္းမွိန္းသြားျခင္း
၄။ ေျခဖ်ား၊ လက္ဖ်ားေတြေအးစက္လာျခင္း
၅။ အလြန္အမင္း ေခၽြးထြက္လာျခင္း
၆။ ဆီးမသြားေတာ့ျခင္း သို႔မပာုတ္ အလြန္အမင္းနည္းသြားျခင္း
၇။ ေသြးဖိအားအလြန္က်ဆင္းလာျခင္း
စတဲ့လကၡဏာေတြရွိလာတဲ့အဆင့္ျဖစ္ပါတယ္ (Impending Shock stage လို႔ေခၚပါတယ္။)
Grade IV - Impending shock stage ကေနျပီး ကုသမွဳမခံယူခဲ့တဲ့အတြက္ လံုး၀ Shock stage ကိုေရာက္လာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့ ေသြးေပါင္ခ်ိန္က်တာမပာုတ္ေတာ့ဘဲ ေသြးဖိအားတိုင္းလို႔မရေတာ့တဲ့ အေျခအေနျဖစ္ပါတယ္။
အထက္ပါေရာဂါအဆင့္မ်ားေပၚမူတည္ျပီး ကုသမွဳကိုေအာက္ပါအတိုင္း လုပ္ေဆာင္ရပါတယ္။
Grade I and II
သိပ္မဆိုးေသးတဲ့အဆင့္ပါ။ ေရာဂါလကၡဏာအဆင့္နဲ႔ေျပာရရင္ ပထမအဆင့္ေလာက္ပါ။ ဒီအဆင့္မွာေတာ့
၁။ ဂရုတစိုက္ၾကည့္ရွဳျခင္း (ေသြးေပါင္မွန္မွန္ခ်ိန္ျခင္း၊ ကေလးအေျခအေနၾကည့္ျခင္း)
၂။ ကိုယ္အပူခ်ိန္အတြက္ Paracetamol ႏွင့္ ေရပတ္တိုက္ေပးျခင္း (Paracetamol ပာာ ကိုယ္အပူခ်ိ္န္အတြက္သာမက နာက်င္ကိုက္ခဲေနတာေတြအတြက္လည္း အသံုးျပဳပါတယ္။ တျခားအနာသက္သာတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တဲ့ Aspirin လိုမ်ိဳးေဆးကို ေရွာင္ရွားရပါတယ္။ ေသြးထြက္တာကိုပိုဆိုးေစတဲ့အတြက္ျဖစ္ပါတယ္။
၃။ အရည္ျပန္လည္ျဖည့္တင္းေပးရပါမယ္။ ဓါတ္ဆားရည္ေသာက္ျခင္း၊ အသီးအႏွံေဖ်ာ္ရည္မ်ားေသာက္ေပးျခင္းတို႔လုပ္ေပးရပါမယ္။
၄။ ဖ်ားေနတဲ့ကေလးကို အစားအေသာက္မေကၽြးတာမ်ိဳးကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ကေလးသာ စားခ်င္ေသာက္ခ်င္စိတ္ရွိမယ္ဆိုရင္ ဘာစားစားေကၽြးလို႔ရပါတယ္။ ဒီေနရာမွာကေလးကို ညိဳတဲ့အရည္ေတြျဖစ္တဲ့ ေကာ္ဖီလိုမ်ိဳး တိုက္ျခင္းကိုေတာ့ ေရွာင္ေပးရပါတယ္။ ေသြးလြန္တုပ္ေကြး ျဖစ္တဲ့ကေလးေတြမွာ အစာအိမ္လမ္းေၾကာင္းတစ္ေလွ်ာက္က ေသြးေၾကာေလးေတြယိုစိမ့္ျပီး အန္တဲ့အခ်ိန္မွာ အညိဳေရာင္ေတြအန္တတ္တာေၾကာင့္ ေကာ္ဖီလိုမ်ိဳးအညိဳေရာင္ရွိတဲ့အရည္မ်ားတိုက္ေကၽြးထားတဲ့အခါမွာ ခြဲျခားရခက္တာေၾကာင့္ျဖစ္ပါတယ္။
ေအာက္ပါအခ်က္မ်ားရွိရင္ Grade I and II ဆိုေပမယ့္လည္း ေဆးရံုတင္ထားရပါမယ္။
၁။ ေဆးရံုႏွင့္ အသြားအလာခက္တဲ့ေနရာမွာေနသူမ်ား၊ ပို႔ေဆာင္ေရးခက္ခဲတဲ့ေနရာမွာေနသူမ်ား
၂။ ေသြးခဲဓါတ္ ၁၀၀ ေအာက္က်သူမ်ား။
၃။ ေသြးထြက္ေနသူမ်ား
၄။ ပါးစပ္မွ အရည္ျဖည့္လို႔မရတဲ့သူမ်ား (ဥပမာ အန္ေနျခင္း။ မေသာက္ႏိုင္ျခင္း)
Grade III and IV လူနာမ်ားကိုေတာ့ အားလံုးကို ေဆးရံုတင္ျပီး ကုသေပးရပါမယ္။ လိုအပ္တဲ့အရည္ျပန္ျဖည့္တဲ့ကုသနည္းမ်ားနဲ႔ကုသရပါမယ္။ ဒီေနရာမွာေတာ့ ခ်န္ထားခဲ့လိုက္ပါမယ္။
ေဆးရံုဆင္းတဲ့အခ်ိန္
ေဆးရံုတင္ထားရတဲ့ေသြးလြန္တုပ္ေကြးလူနာပာာ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြအားလံုးျပည့္စံုေနျပီဆိုရင္ ေဆးရံုက
ဆင္းလို႔ရပါျပီ။
၁။ အပူက်ေဆးမသံုးဘဲ ၂၄နာရီေက်ာ္တဲ့အခ်ိန္ထိမဖ်ားေတာ့ရင္၊ အစားစားခ်င္စိတ္ျပန္ျဖစ္လာျပီး အစားစားႏိုင္ရင္
၂။ ကေလးရဲ႕ အေနအထားတိုးတက္လာရင္ (ဥပမာ ကေလးျပန္လန္းလာရင္)
၃။ စိုးရိမ္ဖြယ္ရာအေျခအေနမွ ၄၈နာရီအထိေက်ာ္လြန္လာျပီး အျခားမည္သည့္ေနာက္ဆက္တြဲ ဆိုးက်ိဳးမွမရွိရင္
သတိထားရမွာက အထက္ပါအခ်က္ေတြအားလံုးျပည့္စံုေနမွသာ ေဆးရံုကဆင္းႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ ေဆးရံုကအခ်ိန္မတိုင္ေသးပဲ
ဆင္းခဲ့ရင္ ဆိုးက်ိဳးေတြျဖစ္ျပီး ကေလးပဲထိခိုက္မွာကိုသတိထားသင့္ပါတယ္။
ကာကြယ္မွဳေတြအေနနဲ႔
၁။ ျခင္ကိုက္ခံရျခင္းမွ ကာကြယ္ပါ (ျခင္ေဆးသံုးျခင္း၊ ခႏၵာကိုယ္အႏွံ႔ဖံုးႏိုင္ေသာ အ၀တ္အစားမ်ား၀တ္ျခင္း၊ ျခင္ေထာင္ေထာင္အိပ္ျခင္း၊ ျခင္လံုစကာတပ္ျခင္း၊)
၂။ ျခင္ေပါက္ဖြားႏိုင္မယ့္ေနရာေတြကို ရွင္းလင္းပစ္ပါ (ပိုးေလာက္လန္းေသေဆးခတ္ျခင္း၊ ပန္းအိုးမ်ားေရလဲျခင္း၊ ေရ၀ပ္ႏိုင္မယ့္ေနရာေတြဖယ္ရွားပစ္ျခင္း)
သတိျပဳရမယ့္အခ်က္ေတြ
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ျခင္မွတဆင့္ကူးစက္တာျဖစ္ပါတယ္။ ကာကြယ္ေဆးမရွိလို႔ အေကာင္းဆံုးကာကြယ္ႏိုင္တာက ျခင္မကိုက္ေအာင္၊ ျခင္မေပါက္ဖြားႏိုင္ေအာင္ လုပ္ဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ မိုးတြင္းကာလမွမပာုတ္ပါဘူး၊ မည္သည့္အခ်ိန္ေတြမွာမဆို ကေလးေတြဖ်ားနာရင္ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးအႏၱရယ္ကို သတိျပဳရပါမယ္။ အသက္အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါျဖစ္ျပီး အသက္အႏၱရာယ္မထိခိုက္ေအာင္လည္း အလြယ္တကူကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ေရာဂါျဖစ္လို႔ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးသံသယမ်ားရွိခဲ့ရင္ ေဆးရံုေဆးခန္းမ်ားမွာ သြားေရာက္ျပသသင့္ပါတယ္။ အေရးၾကီးဆံုးတစ္ခ်က္ကေတာ့ ေသြးလြန္တုပ္ေကြးပာာ ပထမတစ္္ခါျဖစ္ဖူးတဲ့သူေတြမွာ ေနာက္တစ္ခါျဖစ္ရင္ ပိုဆိုးတတ္တာေၾကာင့္ အမ်ားၾကီးပိုျပီး သတိရွိရပါတယ္။ ရာသီတစ္ခုတည္းမွာကိုပဲ ၂ခါျပန္ျဖစ္နိုင္လို႔ ပထမတစ္ခါျဖစ္ျပီးျပီပဲဆိုျပီးေတာ့ ေပါ့လို႔မရတဲ့ေရာဂါျဖစ္ပါတယ္။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
Tuesday, June 12, 2012
ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့အရာေတြ
က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ တိုးတက္လာတဲ့ႏိုင္ငံေရးအေျခအေနေတြ၊
စီးပြားေရးအေျခအေနေတြ ေတြ႔လာရတာ အေတာ္ေလးကို ၀မ္းသာစရာပါ။ နယ္ပယ္အသီးသီးမွာ
တိုးတက္သင့္သေလာက္တိုးတက္လာတာေတြ ေတြ႔လာရတဲ့အတြက္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕
က်န္းမာေရးက႑ဘက္မွာလည္း တိုးတက္လာႏိုင္ေကာင္းပါရဲ႕လို႔
ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြရွိလာခဲ့ပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ က်န္းမာေရးဆိုတာပာာ
ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံအတြက္ အသက္ေသြးေၾကာတမွ် အေရးၾကီးတဲ့ က႑တစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
က်န္းမာတဲ့ႏိုင္ငံသား အေျမာက္အမ်ားပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံပာာ
ပညာေရး၊ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးစတဲ့ နယ္ပယ္ေတြမွာပါ တိုးတက္လာပါတယ္။
က်န္းမာေရးစနစ္တစ္ခုပာာ က႑ေပါင္းမ်ားစြာနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။
အဲဒီက႑ေတြထဲမွာ ေဆးကုသေရး၊ ေဆးပညာသင္ၾကားေရး၊ ပညာေပးေရး၊
ေဆး၀ါးရွာေဖြေဖာ္ထုတ္ျခင္း စသည့္ က႑ေတြပါ၀င္ျပီး
က်ေနာ္အဓိကဦးတည္ေဆြးေႏြးခ်င္တဲ့ က႑ေတြကေတာ့ ေဆးကုသေရးႏွင့္
ေဆးပညာသင္ၾကားေရးတုိ႔ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္မွာ တပ္မေတာ္ေဆးတကၠသိုလ္ မပါ ေဆးတကၠသိုလ္ ၄ခုရွိပါတယ္။
ေဆးတကၠသိုလ္ ၁၊ ေဆးတကၠသိုလ္ ၂၊ ေဆးတကၠသိုလ္မႏၱေလး၊ ေဆးတကၠသိုလ္
မေကြးတို႔ျဖစ္ျပီး ႏွစ္စဥ္ ဆရာ၀န္ေပါင္း ၂၄၀၀ခန္႔ကို
ေမြးထုတ္ေပးလွ်က္ရွိပါတယ္။ တစ္ႏိုင္ငံလံုးလိုအပ္ခ်က္နဲ႔ၾကည့္ရင္
ဆရာ၀န္အေရအတြက္ ႏွစ္စဥ္ ၂၄၀၀ဆိုတာ မမ်ားတဲ့အေရအတြက္ပါ။ ဒါေပမယ့္လည္း
က်န္းမာေရး အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြ၊ ေဆး၀ါးပစၥည္းေတြနဲ႔ စက္ကိရိယာေတြ
ေထာက္ပံ့ႏိုင္တာ နည္းပါးလြန္းတာေၾကာင့္ ဆရာ၀န္သစ္လြင္ေတြပာာ
လုပ္ငန္းခြင္မ၀င္ႏိုင္ဘဲ အျပင္မွာပဲ ေရာင္လည္လည္ ျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။
အဲလိုနဲ႔ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ ဆရာ၀န္ဘြဲ႕ရျပီး
တျခားစီးပြားေရး၀င္လုပ္တဲ့သူေတြမ်ားလာပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔အရင္တုန္းက သိခဲ့တာက
ဆရာ၀န္အလုပ္ပာာ ဘ၀အာမခံခ်က္ရွိတယ္၊ ေက်ာင္းျပီးတာနဲ႔ အလုပ္ရႏိုင္တဲ့
တစ္ခုတည္းေသာ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္းျဖစ္တယ္လို႔ သိခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
အခုခ်ိန္မွာေတာ့ ေမြးထုတ္လိုက္တဲ့ဆရာ၀န္သစ္လြင္တိုင္းကို အလုပ္ခန္႔ႏိုင္တဲ့
အေျခအေနမွာမရွိေတာ့တာေၾကာင့္ အခုဆိုရင္ ဆယ္တန္းကို
အမွတ္ေကာင္းေကာင္းနဲ႔ေအာင္လာတဲ့သူေတြေတာင္ ေဆးတကၠသိုလ္ကို ေရြးခ်ယ္လာျခင္း
နည္းပါးလာျပီး အလုပ္ရႏိုင္တဲ့ ေရေၾကာင္းတကၠသိုလ္လိုမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္၊
ႏိုင္ငံျခားတကၠသိုလ္တစ္ခုခုမွာ သြားေရာက္ပညာသင္ၾကားတာမ်ိဳးျဖစ္ျဖစ္
လုပ္လာၾကပါတယ္။ က်ေနာ္ဒီလိုမ်ိဳး အေၾကာင္းမဲ့သက္သက္ေျပာတာမပာုတ္ပါဘူး။
ေဆးတကၠသိုလ္မ်ားပာာ အရင္တုန္းက ျမန္မာျပည္မွာ
အမွတ္အျမင့္ဆံုးေက်ာင္းေတြအေနနဲ႔ ရပ္တည္လာေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာ
ျဖစ္လာတဲ့ ေရေၾကာင္းတကၠသိုလ္ ၀င္ခြင့္အမွတ္ေတြနဲ႔ ႏွိဳင္းယွဥ္လာရင္
ေဆးတကၠသို္လ္၀င္ခြင့္အမွတ္ပာာ ေရေၾကာင္းတကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ထက္
နည္းေနတာကို ေတြ႔ျမင္ရႏိုင္ပါတယ္။ လူငယ္ေတြအေနနဲ႔ ေဆးပညာကို
ဘ၀အာမခံခ်က္ေပးႏိုင္တဲ့ ပညာရပ္တစ္ခုအေနနဲ႔ မရွဳျမင္လာေတာ့ျခင္းပာာ
၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတဲ့ လကၡဏာတစ္ရပ္ျဖစ္ပါတယ္။
ဆရာ၀န္ေတြ အလုပ္မ၀င္ႏိုင္တာပာာ ျမန္မာ့က်န္းမာေရးစနစ္မွာ
အမ်ားၾကီးထိခိုက္ေစပါတယ္။ ရွိေနတဲ့ အစိုးရေဆးရံုေတြမွာ
၀င္ေရာက္အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြပာာ ၀န္နဲ႔အားမမွ်တတာကို
ၾကံဳေတြ႔လာရပါတယ္။ ဆိုလိုခ်င္တာက လူဦးေရ ၁၀၀၀ရွိတဲ့ေနရာတစ္ခုမွာ
ေဆးရံု၂ရံုလိုအပ္တယ္ဆိုပါစို႔၊ ေဆးရံုတစ္ရံုမွာ
ဆရာ၀န္၂ေယာက္လိုအပ္တယ္ဆိုရင္ ၂ရံုအတြက္ဆရာ၀န္၄ေယာက္လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
ေဆးရံုတစ္ရံုတည္းပဲ ေထာက္ပံ့ႏိုင္တယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္လည္း
၂ေယာက္ပဲခန္႔ႏိုင္ပါမယ္။ အဲဒီလိုဆိုရင္ လိုအပ္တဲ့ေဆးရံု၂ရံုအစား၁ရံုပဲ
ေထာက္ပံ့ႏိုင္တဲ့အတြက္ အဲဒီေဆးရံုနဲ႔ ဆရာ၀န္ေတြမွာ ၀န္နဲ႔အားမမွ်တတဲ့ဒဏ္ကို
ခံစားရပါမယ္။ အခုက်ေနာ္တို႔ၾကံဳေတြ႔ေနရတဲ့ အခက္အခဲပာာ
အဲလိုမ်ိဳးျဖစ္ေနပါတယ္။ အစိုးရေဆးရံုေတြကိုၾကည့္ရင္ ရွိတဲ့ကုတင္အေရအတြက္ထက္
လူနာမ်ားျပားေနတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူနာေတြကို ခံုတန္းနဲ႔ထားရတာမ်ိဳး၊
ေကာ္ရစ္ဒါမွာ ကုတင္ထိုးျပီး ထားရတာမ်ိဳးေတြရွိလာပါတယ္။
ဒါ့အျပင္ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ပာာ ေဆးကုသမွဳလုပ္ငန္းအျပင္ ပညာေပးေရး၊
ကူးစက္ေရာဂါကာကြယ္ေရး၊ ေက်ာင္းက်န္းမာေရး စတဲ့အလုပ္ေတြကိုလည္း
တြဲဖက္လုပ္ကိုင္ရပါတယ္။ အမွန္ေတာ့ ေဆးကုသတဲ့ဆရာ၀န္သက္သက္၊
ပညာေပးဆရာ၀န္သက္သက္ ျဖစ္သင့္တဲ့အစား တစ္ေယာက္ထဲကပဲ
ပူးတြဲတာ၀န္ယူရတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လစ္ပာင္းတာေတြရွိလာပါတယ္။
ျမိဳ႕ၾကီးမ်ားမွာေတာ့ သိပ္မသိသာဘဲ နယ္ျမဳိ႕ေတြမွာဆိုရင္ ပိုျပီး
သိသာတဲ့အခ်က္တစ္ခုပါ။ ေနာက္တစ္ခုကေတာ့ ေဆးရံုရွိေနေပမယ့္ ေဆး၀ါးေတြ၊
ေဆးပစၥည္းကိရိယာေတြ မလံုေလာက္တဲ့ျပသနာပါ။ ေဆးရံုလည္းရွိတယ္၊
ဆရာ၀န္လည္းရွိပါတယ္၊။ ဒါေပမယ့္လည္း ေဆး၀ါးေတြ၊ ပစၥည္းကိရိယာေတြ
မရွိတဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာ၀န္လည္း ဘာမွမတတ္ႏိုင္တဲ့ အေျခအေနေတြျဖစ္လာပါတယ္။
ဒီအခါဆရာ၀န္ဘက္ကလူနာကို ေဆး၀ယ္ခိုင္းရတာေတြ၊ အျပင္ေဆးခန္းေတြမွာ
ေရာဂါရွာေဖြမွဳလုပ္ခိုင္းရတာေတြ၊ ပစၥည္းရွိတဲ့ေဆးရံုေတြကို
လႊဲေျပာင္းေပးရတာေတြရွိလာပါတယ္။ ဒီအတြက္ဆရာ၀န္နဲ႔လူနာၾကားမွာ ဆရာ၀န္က
ေဆးရွိရဲ႕သားနဲ႔၀ယ္ခိုင္းတယ္၊ အျပင္ေဆးခန္းမွာ ေကာ္မရွင္ရလို႔
သြားစစ္ခိုင္းတယ္ စတဲ့အထင္အျမင္လြဲမွားမွဳေတြျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ အစိုးရအေနနဲ႔ က်န္းမာေရးက႑အတြက္
အေျခခံအေဆာက္အဦးေတြ၊ ေဆး၀ါးေတြနဲ႔ ပစၥည္းကိရိယာေတြကို
ဒီထက္ပိုျပီးေထာက္ပံ့သင့္ပါတယ္။ ေဆးရံုတည္ေဆာက္ေပးျပီး
ဆရာ၀န္ခန္႔ထားေပးျပီးရံုနဲ႔ မရပ္ေနဘဲ အေျခခံလိုအပ္တဲ့ ေဆး၀ါးေတြ၊
ပစၥည္းကိရိယာေတြကို အျမဲေထာက္ပံ့ေနသင့္ပါတယ္။
ေဆးတကၠသိုလ္တစ္ခုမွာ ပညာသင္ၾကားရတဲ့ေက်ာင္းသား၊ ေက်ာင္းသူအေရအတြက္ပာာ
ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တစ္ႏွစ္ကို ၆၀၀ခန္႔ရွိတတ္ပါတယ္။ အရင္တုန္းက
ေဆးတကၠသိုလ္တစ္ခုမွာ ၁၅၀၀န္းက်င္ေလာက္သာ သင္ၾကားေနရာကေနျပီး
အခုလိုေလးဆခန္႔တိုးလာတဲ့အခါမွာ အမ်ားၾကီးအခက္အခဲေတြရွိလာပါတယ္။
သင္ေထာက္ကူပစၥည္းေတြ၊ စာသင္ေဆာင္ေတြ တိုးတက္သင့္သေလာက္တိုးတက္လာေပမယ့္လည္း
အခုခ်ိန္ထိ ၀န္နဲ႔အားမမွ်တာမ်ိဳးျဖစ္ေနတုန္းပါပဲ။ ဒီလိုမ်ိဳး
တိုးတက္လာတဲ့ေက်ာင္းသားဦးေရနဲ႔အတူ သင္ေထာက္ကူပစၥည္းေတြ၊ ဆရာေတြကို
လိုက္ျပီးမွီေအာင္ မတိုးႏိုင္တာေၾကာင့္ ဆရာေတြဘက္ကလည္း အခက္အခဲေတြရွိပါတယ္။
အရင္တုန္းက ဆရာတစ္ေယာက္ပာာ ေက်ာင္းသား ၁၀ေယာက္ကိုစာသင္ရတယ္ဆိုရင္
အခုအခါမွာ အေယာက္၃၀ေလာက္ကိုသင္ရပါတယ္။ ကုသေရးတာ၀န္ေတြတစ္ဖက္နဲ႔ စာလည္းသင္ရ၊
အမွတ္လည္းျခစ္ရ၊ ေဆးပညာအစည္းအေ၀းေတြလည္း တက္ရနဲ႔ ဆရာမ်ားလည္း အေတာ္ၾကီးကို
ပင္ပန္းလာပါတယ္။ သူမ်ားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီလိုပညာအရည္အခ်င္းမ်ိဳးနဲ႔ဆိုရင္
၀င္ေငြေကာင္းေကာင္းနဲ႔ တာ၀န္နည္းနည္းကို ေအးေအးေဆးေဆးလုပ္ႏိုင္ေပမယ့္
ဒီမွာေတာ့ ကိုယ့္မိသားစုမေျပာနဲ႔ ကိုယ့္အတြက္ေတာင္မေလာက္တဲ့ ၀င္ေငြေလးနဲ႔
ပင္ပင္ပန္းပန္း လုပ္ကိုင္ေနရတာကို ၾကည့္ရင္ ဘယ္ေလာက္ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို
ခ်စ္လဲဆိုတာကိုသိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး
အစိုးရလခနဲ႔မေလာက္မငွျဖစ္လာတဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာ၀န္ၾကီးမ်ားပာာ
အျပင္ေဆးခန္းမွာ ထြက္ထိုင္ရတာမ်ိဳးေတြျဖစ္လာပါတယ္။
အမွန္တကယ္စဥ္းစားၾကည့္ရင္ တစ္ေနကုန္လံုးေဆးရံုမွာအလုပ္လုပ္၊ ျပီးေတာ့
အလုပ္ဆင္းခ်ိန္မွာလည္း အျပင္ေဆးခန္းေတြ၊ ေဆးရံုေတြလိုက္ထိုင္ရတာမ်ိဳးကို
ဘယ္သူမွမလုပ္ခ်င္ပါဘူး။ ဒါေပမယ့္လည္း ေပးထားတဲ့လခက
နည္းပါးလြန္းတဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြလည္း အျပင္ေဆးခန္းထိုင္ရပါေတာ့တယ္။
ႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးစနစ္ကို ထိုးႏွက္ေနတဲ့ ေနာက္ထပ္အဓိကတစ္ခ်က္ကေတာ့
အစိုးရေဆးရံုေတြကို ျပည္သူေတြရဲ႕ ယံုၾကည္အားကိုးမွဳက်ဆင္းလာတဲ့
အခ်က္ျဖစ္ပါတယ္။ ပုဂၢလိကေဆးရံုေဆးခန္းေတြမွာ
ကုသမွဳခံယူေနတဲ့လူနာအေရအတြက္ကို ၾကည့္ရင္ က်ေနာ့္အဆိုမမွားဘူးဆိုတာကို
သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္လာလို႔ လူနာေတြကို
အျပစ္တင္စရာအေၾကာင္းေတာ့မရွိပါ။ ပုဂၢလိကေဆးရံုနဲ႕
အစိုးရေဆးရံုႏွစ္ခုလံုးတက္ဖူးတဲ့သူရွိရင္ ဘယ္လိုကြာျခားတယ္ဆိုတာကို
သိႏိုင္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးျဖစ္လာတာပာာ လစာေငြနည္းပါးျခင္းနဲ႔ မ်ားျပားလွတဲ့
လုပ္ထံုးလုပ္နည္းေတြေၾကာင့္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အေျခခံ၀န္ထမ္းေတြရဲ႕
လစာေငြနည္းပါးလြန္းတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လံုျခံဳေရးေတြကလည္း ေဆးရံုကို၀င္တာနဲ႔
ပိုက္ဆံေတာင္းပါတယ္။ ေဆးရံုတြန္းလွည္းသမားကလည္း ပိုက္ဆံေတာင္းပါတယ္၊
သန္႔ရွင္းေရး၀န္ထမ္းကလည္း ပိုက္ဆံေတာင္းပါတယ္။ လူနာေတြဘက္ကလည္း
ပိုက္ဆံေပးမွ အလုပ္လုပ္ေပးတယ္လို႔ ထင္လာျပီး ေနရာတကာ
ပိုက္ဆံေပးလာပါေတာ့တယ္။ ယုတ္စြအဆံုး ဆရာ၀န္ကိုေတာင္ လူနာကို
ဂရုစိုက္ဖို႔ေျပာျပီး ပိုက္ဆံေပးတဲ့အထိျဖစ္လာပါတယ္ (က်ေနာ္ကိုယ္တိုင္
ၾကံဳခဲ့ရတဲ့ အျဖစ္အပ်က္္ပါ)။ ဒီလိုမ်ိဳး ၀န္ထမ္းေတြ၊ အလုပ္သမားေတြ
ပိုက္ဆံေတာင္းတယ္ဆိုတာပာာ အမွန္ေတာ့ အေရးယူလို႔ရပါတယ္။
အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့ဆရာ၀န္ေတြဘက္ကလည္း မသိလို႔မပာုတ္ပါဘူး။ လူနာဘက္ကတိုင္တဲ့အခ်ိန္
ဒါမွမပာုတ္ တစ္ခါတစ္ေလမွာ သိပ္ဆိုးလြန္းတဲ့အေျခအေနေတြက လြဲျပီး
လႊတ္ေပးထားရတဲ့အေျခအေနပါ။ ဒီလိုအလုပ္သမားေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြေတာင္းလို႔ဆိုျပီး
သူတို႔ကိုပဲ အေရးယူျပီး သူတို႔လစာနဲ႔ မလံုေလာက္တဲ့အေျခအေနကို
မေျဖရွင္းေပးႏိုင္ဘူးဆိုရင္ ေဆးရံုေတြမွာ အလုပ္လုပ္တဲ့သူဆိုတာေတာင္
ရွိလာေတာ့မွာမပာုတ္ပါဘူး။ အဲဒီအတြက္ေၾကာင့္ သိပ္မလြန္လာဘူးဆိုရင္
သိေနေပမယ့္လည္း မ်က္စိမွိတ္ေနရတဲ့ အေျခအေနေတြရွိလာပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳး
အစိုးရေဆးရံုေတြမွာ ၀န္ထမ္းေတြ ခဏခဏ ေတာင္းတာကိုေျဖရွင္းတဲ့နည္းလမ္းကေတာ့
သူတို႔ကို လစာနဲ႔လံုေလာက္ေအာင္ လစာကို တိုးျမွင့္ေပးလိုက္သင့္ပါတယ္။
အဲဒီလို လစာတိုးျမွင့္ျပီးမွ ဆက္ေတာင္းေနမယ္ဆိုရင္ေတာ့
ထိေရာက္စြာအေရးယူေပးသင့္ပါတယ္။ အဲလိုဆိုရင္ အစိုးရေဆးရံုတက္သူေတြ
ညည္းညဴေနရတဲ့ ပိုက္ဆံခဏခဏေတာင္းျပီး အေအာ္အေငါက္ခံေနရတဲ့
ဒုကၡကကင္းေ၀းႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။
ေနာက္တစ္ခ်က္က အစိုးရေဆးရံုေတြပာာ အခုခ်ိန္ထိ လမ္းေပာာင္းၾကီးေတြကို
မစြန္႔လႊတ္ျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္အစိုးရေဆးရံုမွာ CT scan
ရိုက္မယ္ဆိုရင္ CT scan ရွိတဲ့ေဆးရံုက ေနျပီး ေဖာင္အရင္သြား၀ယ္ရပါတယ္။
အဲဒီေဖာင္ကို ေဆးရံုအုပ္၊ အထူးကုဆရာ၀န္ၾကီး၊
ေဆးရံုတံဆိပ္တံုးအစံုအလင္ထိုးျပီး ေဖာင္ယူလာရတဲ့ ေဆးရံုမွာ
ျပန္သြားထပ္ရပါတယ္။
အဲဒီေနာက္တစ္ပတ္ခန္႔အၾကာမွာမွ ရိုက္ခြင့္ရပါတယ္။ တစ္ပတ္ေလာက္အၾကာမွ
ရိုက္ခြင့္ရတာကေတာ့ ရွိတဲ့စက္နဲ႔
ရိုက္ရတဲ့လူနာနဲ႔အင္အားခ်င္းမမွ်တတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လက္ခံႏိုင္ေပမယ့္
ေဖာင္သြားယူရတာ၊ အဆင့္ဆင့္လက္မွတ္ေရးထိုးရတာ၊ ျပန္သြားထပ္ရတာ ေတြပာာ
မရွိသင့္ေတာ့တဲ့ အဆင့္ေတြပါ။ ဆက္သြယ္ေရးစနစ္ေတြ
ဒီေလာက္တိုးတက္ေကာင္းမြန္လာတဲ့အခ်ိန္မွာ လူ႔အင္အားကို
အဲဒီေလာက္စိုက္ထုတ္သံုးစြဲေနရတာပာာ လူနာေရာ၊ လူနာရွင္ေတြအတြက္ပါ
စိတ္ညစ္ရေစပါတယ္။ ဒါေတာင္ CT scan တစ္ခုတည္းကိုပဲ ဥပမာေပးထားတာျဖစ္ပါတယ္။
တျခားကိစၥေတြမွာလည္း ဒီလိုမ်ိဳး အမ်ားအျပားရွိပါေသးတယ္။
ဒီလိုရွဳပ္ေထြးတဲ့လမ္းေၾကာင္းေတြ၊ နည္းစနစ္ေတြကို
စြန္႔လႊတ္ျပီးေဆာင္ရြက္ႏိုင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္လည္း လူနာေတြအတြက္ အမ်ားၾကီး
အေထာက္အကူျဖစ္ႏိုင္မွာပါ။
ေနာက္ထပ္ျပဳျပင္သင့္တဲ့ အတားအဆီးတစ္ခုကေတာ့ ႏိုင္ငံျခားထြက္မယ့္ပညာတတ္လူငယ္ေတြကို ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္ထားတဲ့
ေနရာမွာ ေလ်ာ္ေၾကးေတာင္းတဲ့ကိစၥပါ။ ဆရာ၀န္ေတြသာမကဘဲ ႏိုင္ငံျခားထြက္မယ့္
ပညာတတ္လူငယ္တိုင္းပာာ ဒီျပသနာနဲ႔ရင္ဆိုင္ရေလ့ရွိပါတယ္။
ႏိုင္ငံျခားသြားတဲ့ကိစၥပာာ အမ်ိဳးမ်ိဳးျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။
အျပီးအပိုင္ထြက္ခြာဖို႔မပာုတ္ဘဲ ပညာသြားသင္ဖို႔၊ အလည္အပတ္သြားဖို႔အတြက္
ႏိုင္ငံျခားထြက္တဲ့သူေတြကို ဒီလိုမ်ိဳးေလ်ာ္ေၾကးေတာင္းတာပာာ
မျဖစ္သင့္တဲ့ကိစၥတစ္ခုပါ။ ဒါေၾကာင့္ပဲ ပညာသြားသင္တဲ့လူငယ္ေတြ၊
အေပ်ာ္အလည္အပတ္သြားတဲ့သူေတြပာာ ႏိုင္ငံကူးလက္မွတ္ေလွ်ာက္တဲ့အခါမွာ
ဆယ္တန္းေအာင္လို႔ပဲ ေလွ်ာက္လာၾကပါတယ္။ မလိုအပ္ေတာ့တဲ့ ကိစၥတစ္ခုပါ။
တကယ္ဆိုရင္ ပညာသင္ျပီး ကိုယ့္ႏိုင္ငံကို ကိုယ္ျပန္လာျပီး
အက်ိဳးျပဳမယ့္သူေတြအတြက္ ဒီလိုမ်ိဳး အေႏွာက္အယွက္ပာာ မရွိသင့္ေတာ့တဲ့
အရာတစ္ခုျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ေဆးတကၠသိုလ္တက္ခြင့္ပာာ အမ်ားသိၾကတဲ့အတိုင္းပဲ
ဆယ္တန္းေအာင္တဲ့အခ်ိန္ အမွတ္စာရင္းေပၚမွာ မူတည္ေနပါတယ္။ ဒီစနစ္ပာာလည္း
အမွန္အတိုင္းေျပာရရင္ ေဆးတကၠသိုလ္၀င္ခြင့္ေရြးခ်ယ္တဲ့အခါမွာ
မသံုးသင့္တဲ့နည္းလမ္းျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ျပန္လည္ေျဖဆိုလို႔
မရေတာ့တဲ့နည္းစနစ္ေၾကာင့္ အေၾကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေၾကာင့္ ေဆးပညာကို
၀ါသနာပါျပီး အမွတ္နည္းသြားလို႔ ေဆးတကၠသိုလ္တက္ခြင့္မရလိုက္တဲ့ သူေတြအတြက္
အမ်ားၾကီးနစ္နာရပါတယ္။ ေဆးတကၠသိုလ္ဆင္း ဆရာ၀န္ျဖစ္ျပီးခါမွ ၀ါသနာမပါလို႔
ဆရာ၀န္အလုပ္ကိုမလုပ္ဘဲ တျခားစီးပြားေရးအလုပ္ေတြကို လုပ္ေနတဲ့သူေတြကို
ျမင္ရရင္ ေဆးပညာကို ၀ါသနာပါေပမယ့္ တက္ခြင့္မရလိုက္တဲ့သူေတြအတြက္
ပိုျပီးခံစားရပါတယ္။ ေဆးပညာကို တကယ္ေလ့လာခ်င္တဲ့သူေတြတက္ေရာက္မွသာ
အက်ိဳးရွိေစပါတယ္။ ဒီလိုမွမပာုတ္ဘဲ ၀ါသနာမပါဘဲ ေဆးတကၠသိုလ္ကို
မိဘတက္ခိုင္းလို႔၊ အမွတ္မီလို႔ စတဲ့အေၾကာင္းေတြနဲ႔ တက္ေရာက္လာသူေတြပာာ
ေဆးကုဖို႔ရည္ရြယ္ခ်က္မရွိသလို ေဆးပညာသင္ၾကားတဲ့အခါမွာလည္း လိုအပ္တဲ့
ခံယူခ်က္မရွိတာေၾကာင့္ ႏိုင္ငံရဲ႕ က်န္းမာေရးစနစ္အတြက္
အက်ိဳးမရွိေစတဲ့အျပင္ သူပာာ တကယ္တက္ခ်င္တဲ့သူရဲ႕ ေနရာကို
၀င္ယူလိုက္တဲ့အတြက္ ေဆးကုမယ့္ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္ဆံုးရွံဳးသြားေစပါတယ္။
အဲလိုအေၾကာင္းေတြေၾကာင့္ ေဆးတကၠသိုလ္ကို တကယ္ဆရာ၀န္အလုပ္ကို
စိတ္၀င္စားတဲ့သူ၊ ေဆးပညာကို စိတ္၀င္စားတဲ့သူေတြကိုသာ
ေရြးခ်ယ္တက္ေစတဲ့စနစ္မ်ိဳးကို က်င့္သံုးသင့္ပါတယ္။
ေဆးပညာဘြဲ႕ရျပီးသူေတြအတြက္ မပာာဘြဲ႕ကို ျမန္မာႏုိင္ငံမွာပဲ
ဆက္လက္သင္ၾကားႏိုင္ပါတယ္။ ၀မ္းနည္းစရာေကာင္းတာက
ဒီလိုမပာာဘြဲ႕သင္တန္းတက္ေရာက္ခြင့္ရွိသူေတြပာာ ေဆးပညာဘြဲ႕ရရွိရံုနဲ႔
မလံုေလာက္ဘဲ အနည္းဆံုး အစိုးရေဆးရံုေတြမွာ
၂ႏွစ္လက္ေထာက္ဆရာ၀န္အျဖစ္တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ထားသူ ျဖစ္ရမယ္ဆိုတဲ့
ကန္႔သတ္ခ်က္တစ္ခုပါ။ အရင္တုန္းကလိုမ်ိဳး ဘြဲ႕ရျပီး ဆရာ၀န္တိုင္းကို
အလုပ္ခန္႔ႏိုင္တဲ့အေျခအေနမွာဆိုရင္ေတာ့ ဒီကန္႔သတ္ခ်က္ပာာ
ဘာမွျပသနာမရွိေပမယ့္ အခုလိုမ်ိဳး အားလံုးကို
အလုပ္မခန္႔ႏိုင္ေတာ့တဲ့အခ်ိန္ေတြမွာေတာ့ ျပသနာရွိလာပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ပဲ
ဘြဲ႔ရျပီး အလုပ္၀င္ဖို႔ေစာင့္ေနတဲ့သူေတြပာာ စာဆက္သင္ဖို႔လည္း အခြင့္အေရးမရ၊
အလုပ္လည္းမရနဲ႔ ေနာက္ဆံုးတျခားအလုပ္ေတြေျပာင္းလဲလုပ္ျဖစ္ကုန္တာပါပဲ။
(က်ေနာ္တို႔တစ္ႏိုင္ငံထဲမွာသာ ဆရာ၀န္ကားပြဲစားေတြ၊
ဆရာ၀န္ဆန္ပြဲရံုပိုင္ရွင္ေတြ၊ ဆရာ၀န္စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္ေတြ
ရွိမယ္လို႔ထင္ပါတယ္။ ဒါေတြပာာ ဆရာ၀န္ေတြကို အလုပ္မခန္႔ႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္
ေနာက္ဆက္တြဲဆံုးရွံဳးရတဲ့ အေျခအေနေတြပါ။)
ဒီလိုမပာာဘြဲ႔သင္တန္းတက္ေရာက္ဖို႔ကို ပထမဆံုး
မိမိတက္ေရာက္မယ့္ဘာသာရပ္စာေမးပြဲကို အရင္ေျဖဆိုရပါတယ္။
အဲဒီ၀င္ခြင့္ေအာင္ျမင္မွသာတက္ေရာက္ခြင့္ရွိတာပါ။ ဒါေၾကာင့္
က်ေနာ့္အျမင္ေျပာရရင္ေတာ့ အလုပ္မ၀င္ထားေသာ္လည္း တကယ္အဆင့္မီမယ္၊
စာတတ္တယ္ဆိုရင္ မပာာဘြဲ႔သင္တန္း ၀င္ခြင့္စာေမးပြဲကို
ေျဖဆိုခြင့္ေပးသင့္ပါတယ္။ အဲလိုေျဖဆိုလို႔ ေအာင္ျမင္တယ္ဆိုရင္ေတာ့
တကယ္အရည္အခ်င္းရွိသူျဖစ္လို႔ တက္ေရာက္ခြင့္ျပဳသင့္ပါတယ္။
အခ်ဳပ္အားျဖင့္ေျပာရရင္ေတာ့ က်ေနာ့္ဒီေဆာင္းပါးပာာ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕
က်န္းမာေရးစနစ္နဲ႔ပတ္သက္ျပီး ျပဳျပင္သင့္တာေတြကို
ေ၀ဖန္အၾကံေပးရံုသက္သက္သာျဖစ္ျပီး မည္သူတစ္ဦးတစ္ေယာက္ကိုမွ
ထိခိုက္ေစလိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ ေရးသားထားျခင္းမပာုတ္ပါဘူး။ တကယ္လို႔
ဒီေဆာင္းပါးမွာပါတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြ၊ အသံုးအႏွဳန္းေတြပာာ
တစ္စံုတစ္ေယာက္ကိုထိခိုက္ေစခဲ့မယ္ဆိုရင္ အႏူးအညြတ္ေတာင္းပန္အပ္ပါတယ္။
သေဘာထားၾကီးစြာနဲ႔ခြင့္လႊတ္ေပးေစလိုပါတယ္။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
Saturday, June 2, 2012
ျမန္မာ့က်န္းမာေရးစနစ္၏ အနာဂါတ္
က်ေနာ္တို႔ ေဆးေက်ာင္းတက္ေနတုန္းက
ဆရာမ်ားေျပာခဲ့တဲ့စကားတစ္ခြန္းရွိပါတယ္။ အဲဒါကဘာလဲဆိုေတာ့ ျမန္မာျပည္မွာ
ဆရာ၀န္ျဖစ္ရတာ အေတာ္ကံေကာင္းတယ္ဆိုတဲ့စကားပါ။ ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့
ျမန္မာလူမ်ိဳးေတြပာာ အင္မတန္သေဘာေကာင္းျပီး
သည္းခံခႊင့္လႊတ္တတ္တဲ့လူမ်ိဳးမ်ားပါ။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေဆးေက်ာင္းသားဆိုရင္
လူနာကို ထိခြင့္ကိုင္ခြင့္ေတာင္ မရွိေပမယ့္ ဒီမွာေတာ့ လူနာေတြအမ်ားၾကီးကို
စမ္းသပ္ႏုိင္ပါတယ္။ ေမးျမန္းႏိုင္ပါတယ္။ လူနာေတြကလည္း ဆရာ၀န္ငယ္ေလးေတြကို
၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးၾကပါတယ္။ ျမန္မာျပည္ကလူနာေတြပာာ ေဆးေက်ာင္းသား
ဆရာ၀န္ျဖစ္ဖို႔ ေနာက္ဆံုးစာေမးပြဲမွာ လူေတြ႔ေျဖတဲ့အခ်ိန္
ေက်ာင္းသားမွားေနရင္ေတာင္ အေတြ႔အၾကံဳရွိတဲ့လူနာဆိုရင္ ေက်ာင္းသားကို
ဆရာအဆူမခံရေအာင္ ၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးၾကတဲ့ အင္မတန္ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းတဲ့
လူနာေတြျဖစ္ပါတယ္။ ဆရာ၀န္အမွားလုပ္ခဲ့မိရင္ေတာင္ ခႊင့္လႊတ္ေပးတတ္တဲ့
ေစတနာေကာင္းတဲ့လူနာေတြျဖစ္ၾကပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ဆရာ၀န္ေတြဘက္ကလည္း လူနာကို
အတတ္ႏိုင္ဆံုး အကုန္အက်သက္သာေအာင္၊ ေ၀ဒနာသက္သာေအာင္ မိမိရဲ႕
မိသားစု၀င္ေတြလိုမ်ိဳး ေစတနာထားျပီး ျပဳစုကုသေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုေတာ့
အားလံုးေျပာင္းလဲသြားတာကို လူတိုင္းသတိထားမိမွာပါ။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့
အျဖစ္အပ်က္ေတြေၾကာင့္ အခုအခါမွာ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံရဲ႕ ခ်စ္စရာေကာင္းတဲ့
ဆရာ၀န္နဲ႔ လူနာဆက္ဆံေရးပ်က္ျပားသြားျပီ ဆိုတာကို က်ေနာ္တို႔
၀မ္းနည္းစြာနဲ႔ပဲ ျမင္ေတြ႔ေနရပါျပီ။ လူနာနဲ႔ ဆရာ၀န္ၾကားမွာ ရွိတဲ့
ယံုၾကည္မွဳက ပ်က္သုန္းသြားျပီး လူနာက ဆရာ၀န္ကို သံသယမ်က္လံုးနဲ႔ ၾကည့္သလို
ဆရာ၀န္ေတြဘက္ကလည္း မိမိဘက္က လံုခ်ံဳမွဳရွိေအာင္ အကုန္လံုးကို စိတ္ခ်ရေအာင္
လုပ္လာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ လူနာေတြဘက္မွာ အကုန္အက်ေတြမ်ား၊
အခ်ိန္ေတြၾကာလာရပါတယ္။
က်ေနာ္တုိ႔ႏိုင္ငံမွာ မီဒီယာကိုအားကိုးျပီး
ဆရာ၀န္ေတြကို လက္ညွိဳးထိုးေနတဲ့ အျဖစ္ေတြအမ်ားၾကီး ျဖစ္လာတာကို
အားလံုးသတိထားမိမွာပါ။ ဒါေပမယ့္ျဖစ္ျဖစ္ေျမာက္ေျမာက္ ဆရာ၀န္ေတြဘက္က
ျပန္ျပီး ေျဖရွင္းတာကို က်ေနာ္မေတြ႔မိပါဘူး။
စကားနည္းရန္စဲသေဘာမ်ိဳးလားေတာ့လည္း မသိပါ။ ဒါေပမယ့္
အဲလိုမ်ိဳးတိတ္တဆိတ္ေနေနတာက ပိုျပီး ဆရာ၀န္နဲ႔ လူနာၾကားထဲက သံသယေတြကို
ၾကီးထြားလာေစပါတယ္။ လူနာေတြဘက္က ဒီဆရာ၀န္ေတြမွားေနလို႔ ဘာမွျပန္မေျပာတာ
ျဖစ္မယ္လို႔ ထင္လာႏိုင္ပါတယ္။ ျဖစ္ခဲ့တဲ့အျဖစ္အပ်က္ေတြမွာ ဆရာ၀န္အမွားေတြရွိေနသလို
ဆရာ၀န္မမွားဘဲနဲ႔ လူနာအထင္လြဲေနတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေတြလည္း
အမ်ားၾကီးရွိေနပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ SSC မွာျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့
ေသြးလြန္တုပ္ေကြးေရာဂါကို အူအတက္ေပါက္တယ္ထင္ျပီး ခြဲစိတ္ခဲ့တဲ့
ဆရာ၀န္ၾကီးမွာ လူနာကို ေသခ်ာစမ္းသပ္ေမးျမန္းဖို႔ က်န္ခဲ့တဲ့ အျပစ္ရွိပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ SSC မွာပဲျဖစ္ခဲ့တဲ့ ကေလးအထဲမွာေသေနတာကို မခြဲေပးလို႔
လူနာေသရတယ္ဆိုတဲ့ အျဖစ္အပ်က္မွာေတာ့ ဆရာ၀န္မွာ အျပစ္မရွိဘဲ
ရုတ္တရက္ေသဆံုးသြားတဲ့အတြက္ အထင္လြဲေနၾကတာပါ။ မီဒီယာေတြရဲ႕ ခံယူခ်က္ပာာ
မွန္ပါတယ္။ အမ်ားျပည္သူေတြဘက္က ရပ္တည္ေပးမယ္ဆိုတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔
နစ္နာတယ္ထင္တဲ့ဘက္ကေနျပီး ေရးတယ္ဆိုတာကို နားလည္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
ေနာက္ပိုင္းျဖစ္လာတဲ့အက်ိဳးဆက္ေတြကေတာ့ မီဒီယာေတြရဲ႕ ကၽြမ္းက်င္သူမ်ားနဲ႔
ေသခ်ာေဆြးေႏြးျပီး အျဖစ္အပ်က္တစ္ခုကို မွားသည္မွန္သည္ စံုစမ္းဖို႔
ပ်က္ကြက္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆရာ၀န္နဲ႔လူနာဆက္ဆံေရးပ်က္ျပားသြားရပါတယ္။
က်ေနာ္ေျပာခ်င္တာက ဆရာ၀န္မွားတဲ့အခါမွာ ဆရာ၀န္အမွားကို
နားလည္သူေတြနဲ႔ေသခ်ာေမးျမန္းျပီး ေထာက္ျပေရးသားႏိုင္ပါတယ္။
က်ေနာ္လက္ခံပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဆရာ၀န္အမွားမပာုတ္ဘဲ လူနာအထင္လြဲသြားတာကို
ေသခ်ာမေမးျမန္းမစံုစမ္းဘဲ ဆရာ၀န္အျပစ္လိုမ်ိဳး ေရးသားတဲ့အခါမွာေတာ့
အမ်ားၾကီးနစ္နာၾကရပါတယ္။ နစ္နာတယ္ဆိုတာ ဆရာ၀န္တစ္ေယာက္တည္းမပာုတ္ဘဲ
လူနာလည္း နစ္နာပါတယ္။ ႏိုင္ငံျခားမွာ ေဆးကုသဖူးတဲ့သူေတြပာာ
ေဆးကုသခဘယ္ေလာက္ေစ်းၾကီးလဲဆိုတာကို
သိၾကမွာပါ။ ေဆးကုသမွဳကုန္က်စရိတ္ကိုၾကည့္ရင္ ေရာဂါကုတာထက္ ေရာဂါကို
အေျဖရွာတဲ့အတြက္ ကုန္က်မွဳက ပိုျပီး မ်ားေနတတ္တာကို သတိထားမိပါလိမ့္မယ္။
အဲဒါဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ သူတို႔ႏိုင္ငံေတြမွာ ေဆးကုသေတာ့မယ္ဆိုရင္ ဆရာ၀န္ေတြက
သူတို႔ဘက္ကအလြန္မျဖစ္ေအာင္ အမွားမရွိေအာင္ ေရာဂါနဲ႔ ပတ္သက္မယ္လို႔ထင္တာေတြ
အားလံုးကို စစ္ခိုင္းတတ္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေဆးစစ္တဲ့စရိတ္ေတြက ပိုျပီး
ကုန္က်ေနတာပါ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံအတြက္ ျပန္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။ မွန္ပါတယ္။
တတ္ႏိုင္တဲ့သူေတြအတြက္ေတာ့ ဒီမွာပဲစစ္စစ္၊ ႏိုင္ငံျခားမွာပဲသြားစစ္စစ္
အကုန္ခံႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ က်ေနာ္တို႔ ႏိုင္ငံပာာ
ဆင္းရဲတဲ့ႏိုင္ငံတစ္ခုပါ။ ႏိုင္ငံသားအမ်ားစုပာာ ဆင္းရဲၾကျပီး
စား၀တ္ေနေရးအတြက္ရုန္းကန္ေနရသူေတြပါ။ က်န္းမာေရး ေစာင့္ေရွာက္မွဳအစိုးရက
ေပးႏိုင္တဲ့ ပမာဏနည္းလြန္းတဲ့အတြက္ ေရာဂါျဖစ္လာရင္ မိမိပိုက္ဆံနဲ႔
ကုသရသူေတြပါ။ အဲလိုလူနာေတြကို ဆရာ၀န္က အဲလိုမ်ိဳး
ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္မယ္ထင္တာေတြ အားလံုးကို စစ္ခိုင္းမယ္ဆိုရင္ သူတို႔ဘက္က
ဘယ္လိုေနမလဲဆိုတာကို စဥ္းစားၾကည့္ပါ။
စားဖို႔ေတာင္အႏိုင္ႏိုင္ျဖစ္ေနသူေတြမွာ အဲေလာက္ေဆးကုသဖို႔အတြက္
သံုးႏိုင္မလားဆိုတာ စဥ္းစားၾကည့္ပါ။ အခုက်ေနာ္တို႔ၾကံဳေနတာ
အဲလိုမ်ိဳးျဖစ္ေနပါျပီ။ လူနာေတြက ဆရာ၀န္အမွားကို
ေထာက္ျပီးတရားတေဘာင္ျဖစ္လာမွာကို စိုးလာတဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ဆရာ၀န္ေတြပာာ
လူနာေတြကို လံုး၀ေသခ်ာေအာင္ အားလံုးစစ္ခိုင္းလာတဲ့အခါမွာ လူနာေတြဘက္ကလည္း
အမ်ားၾကီး နစ္နာလာပါတယ္။ ဥပမာေျပာရရင္ ဆရာ၀န္ၾကီးတစ္ေယာက္ပာာ လူနာရဲ႕
ေ၀ဒနာကို စမ္းသပ္ရံုနဲ႔ ၇၀% ေလာက္ေရာဂါကို မွန္ေအာင္ခန္႔မွန္းႏိုင္ပါတယ္။
ေဆးစစ္စရာမလိုဘဲ စရိတ္သက္သက္သာသာနဲ႔ ေရာဂါကိုကုသႏိုင္ပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ကုသမွဳမွာ တခုခုခ်ိဳ႕ယြင္းလို႔ေသာ္လည္းေကာင္း၊ လူနာရဲ႕
ေရာဂါအေျခအေနေၾကာင့္ေသာ္လည္းေကာင္း လူနာအသက္အႏၱရာယ္ထိခုိက္သြားႏိုင္ပါတယ္။
အဲလိုမ်ိဳးအေျခအေနမွာ ျပသနာေတြရွိလာႏိုင္ပါတယ္။ လူနာဘက္က နားလည္ေပးရင္
ျပသနာမရွိေပမယ့္ လူနာဘက္က မေက်နပ္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဆရာ၀န္ပာာ
လိုအပ္တဲ့စစ္ေဆးခ်က္ေတြ မျပဳလုပ္ပါဘူးဆိုတဲ့ စြဲခ်က္နဲ႔ တရားစြဲႏိုင္ပါတယ္။
အဲဒါေၾကာင့္ အခုအခါမွာ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြဘက္ကလည္း ေရာဂါကုိ
ခန္႔မွန္းႏိုင္ေပမယ့္ လံုး၀ေသခ်ာေအာင္ စစ္ေဆးခ်က္ေတြအမ်ိဳးမ်ိဳး
လုပ္ခုိင္းလာရပါတယ္။ လူနာလည္း စရိတ္ေထာင္းလာပါတယ္။
ဒီလိုမ်ိဳးဆရာ၀န္နဲ႔လူနာၾကားက
အျဖစ္အပ်က္ေတြေၾကာင့္ အခုအခါမွာဆရာ၀န္ေတြပာာ မီဒီယာေတြရဲ႕
အာရံုစိုက္မွဳကိုခံလာရပါတယ္။ ဆရာ၀န္ေတြဘက္ကလည္း လူနာကုသတဲ့ေနရာမွာ
အရင္ကေလာက္ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ မစဥ္းစားႏိုင္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။
ျပသနာေတြျဖစ္လာမွာကို ေၾကာက္လန္႔ေနရျပီး မိမိဘက္က တတ္ႏိုင္သမွ်
စိ္တ္ခ်ရေအာင္လုပ္လာၾကပါတယ္။ ဒီေန႔ ၂.၆.၂၀၁၂ စေနေန႔ထြက္တဲ့ The Voice
ဂ်ာနယ္မွာပါတဲ့ အျဖစ္အပ်က္ေလးတစ္ခုကို တင္ျပခ်င္ပါတယ္။ ျပည္ျမိဳ႕ ပုဂၢလိက
ေဆးရံုမွာေသဆံုးသြားခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသားတစ္ေယာက္ရဲ႕ ဖခင္နဲ႔
ေတြ႔ဆံုေမးျမန္းခန္းေလးပါ။ အဲဒီဂ်ာနယ္က ေမးျမန္းခန္းကို ဖတ္ၾကည့္ရင္
ျမန္မာျပည္သူေတြ ဆရာ၀န္ေတြအေပၚ ဘယ္ေလာက္ေတာင္အျမင္ေစာင္းေနလဲဆိုတာကို
သိျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီဂ်ာနယ္မွာပါတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပာာ ဆရာ၀န္ေတြကို
အျမင္ေစာင္းဖို႔ျဖစ္ေနတဲ့အတြက္လည္း က်ေနာ္ၾကားထဲက ၀င္ေျဖရွင္းတာပါ။
အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ကို
အၾကမ္းဖ်င္းျပန္ေျပာရရင္ လူနာက ပုဂၢလိကေဆးရုံမွာတက္တယ္။ ျပီးေတာ့
လူနာကြယ္လြန္သြားပါတယ္။ အဲဒါအေဖျဖစ္သူဦးေမာင္ေမာင္က ဆရာ၀န္ေတြ၊
သူနာျပဳေတြအမွားေၾကာင့္ သားျဖစ္သူေသဆံုးရပါတယ္ဆိုျပီး
အဆင့္ဆင့္တိုင္ၾကားပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဘယ္သူကမွအေရးယူမွဳမျပဳဘူးဆိုျပီး
မီဒီယာကို တိုင္ၾကားတာျဖစ္ပါတယ္။ The Voice ကိုဖတ္လိုက္တဲ့သူေတြကေတာ့
သိရွိမွာပါ။
ေသဆံုးသူပာာ အသည္းေရာင္တဲ့ေရာဂါနဲ႔ပတ္သက္ျပီး ေဆးရံုမွာ
တက္ေရာက္ကုသမွဳခံယူခဲ့ပါတယ္။ ေဆးရံုမွာေနရင္းနဲ႔ကို လူနာပာာ
အေျခအေနပိုျပီးဆိုးလာျပီး ကြယ္လြန္သြားခဲ့ရပါတယ္။ ဒီအခါမွာ အေဖျဖစ္သူယူဆတာက
သားျဖစ္သူေသဆံုးရတာက ေဆးရံုကေပးတဲ့ေဆးေတြေၾကာင့္
သူ႔သားအေျခအေနပိုဆိုးလာရတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ အျပစ္တင္ထားတဲ့ေဆးကေတာ့
Ceftriaxone လို႔ေခၚတဲ့ ထိုးေဆးတစ္မ်ိဳးပါ။ ဒီေနရာမွာ
က်ေနာ္သံုးသပ္မိရသေလာက္ ေသဆံုးသူရဲ႕ ေရာဂါကို ခန္႔မွန္းရရင္ေတာ့
အသည္းေရာင္ျပီး အသည္းပ်က္ဆီးသြားတဲ့အတြက္ ေသဆံုးရတယ္လို႔ယူဆရပါတယ္။
ဘာလို႔လည္းဆိုေတာ့ လူနာဖခင္ရဲ႕အဆိုအရ သူ႔သားပာာ
အသည္းေရာင္ျပီးေဆးရုံတက္ရတယ္။ ေဆးရံုတက္ျပီးခ်ိန္မွာေတာ့ ဂနာမျငိမ္ေတာ့ဘဲ
ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ျဖစ္လာတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ အဲဒါကဘာကိုျပလဲဆိုေတာ့
အသည္းေရာင္ျပီး အသည္းပ်က္ဆီးတဲ့အတြက္ အသည္းက
စြန္႔ထုတ္ေခ်ဖ်က္ဖို႔လိုအပ္တဲ့ဓါတ္ေတြ မေခ်ဖ်က္ႏိုင္ေတာ့လို႔ အဲဒီဓါတ္ေတြက
ဦးေႏွာက္ကိုေရာက္ျပီး ေၾကာင္ေတာင္ေတာင္ျဖစ္လာတာပါ။ ဒီလူနာမွာမပာုတ္ပါဘူး။
က်ေနာ္တို႔ အစိုးရေဆးရံုေတြမွာ အမ်ားမျပားေတြ႔ဖူးပါတယ္။
ဒီလိုျဖစ္လာျပီဆိုရင္ေတာ့ အတတ္ႏိုင္ဆံုးလုပ္ႏိုင္တာက
အသည္းအစားထိုးဖို႔ပဲျဖစ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ လုပ္ဖို႔မလြယ္ဘဲ
ႏိုင္ငံျခားမွာပဲ သြားလုပ္ရပါတယ္။ လူနာေသဆံုးရတဲ့အေၾကာင္းရင္းက
အသည္းပ်က္ဆီးေနတာကို အသည္းအစားထိုးမွဳမလုပ္ႏိုင္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္
ေသဆံုးရတာပါ။ Ceftriaxone ေၾကာင့္ မပာုတ္ပါဘူး။
ဦးေမာင္ေမာင္ဆက္လက္ေျပာၾကားတာက Ceftriaxone ပာာ ဒီလိုေရာဂါမ်ိဳးမွာ
သံုးလို႔မရဘဲ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူ႔သားေသရတယ္လို႔ေျပာပါတယ္။
အဲဒါလည္းမွားပါတယ္။ Ceftriaxone ကိုအသည္းမေကာင္းတဲ့လူနာမွာ လံုး၀မသံုးရတဲ့
Contraindication မပာုတ္ပါဘူ။ သတိနဲ႔ အသံုးျပဳရတဲ့ Caution သာျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္မာျပည္ရဲ႕ ေဆးရုံေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ Ceftrixone ကို
အဓိကပိုးသတ္ေဆးအေနနဲ႔အသံုးျပဳၾကပါတယ္။ ဒီေနရာမွာပိုးသတ္ေဆးအသံုးျပဳရတဲ့
ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ အသည္းကေနျပီး ခႏၵာကိုယ္အတြက္လိုအပ္တဲ့ အကာအကြယ္ဓါတ္ေတြ
မထုတ္ေပးႏိုင္ေတာ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ပိုး၀င္ေရာက္ျခင္းကေနျပီး
ကာကြယ္ႏိုင္ေအာင္ အသံုးျပဳရတာပါ။
ေနာက္တခ်က္ကေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္ပာာ
သူနာျပဳေတြနဲ႔ စကားမ်ားခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ သူ႔သားကို
ေသေအာင္တမင္ပစ္ထားတယ္လို႔ဆိုပါတယ္။ ဒီေနရာမွာ ဦးေမာင္ေမာင္ပာာ
သူနာျပဳေတြနဲ႔ ေဆးရံု၀န္ထမ္းေတြကို ဘယ္လိုဆက္ဆံခဲ့လည္းဆိုတာကို
ၾကည့္ရင္သူနာျပဳေတြ စိတ္ဆိုးတယ္ဆိုတာျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္
အဲလိုစိတ္ဆိုးရံုနဲ႔ေတာ့ လူနာကို ေသေအာင္တမင္မပစ္ထားေလာက္ဘူးလို႔
က်ေနာ္ယူဆပါတယ္။ အဲဒီကိစၥနဲ႔ပတ္သက္ျပီးလို႔ေတာ့
က်ေနာ္လည္းအေသအခ်ာမသိတဲ့အတြက္ ဘာမွမွတ္ခ်က္မေပးလိုပါဘူး။ ဒါေပမယ့္္
ဦးေမာင္ေမာင္ဆက္ေျပာတာကေတာ့ သူပာာ ျမန္မာႏိုင္ငံမွာရွိသမွ်
အဖြဲ႔အစည္းတိုင္း (ေဆးပညာအဖြဲ႔အစည္းေရာ အစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ားကိုပါ)
တိုင္ၾကားခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ဘယ္သူမွ ခုခ်ိ္န္ထိအေရးမယူေသးဘူးလို႔ေျပာပါတယ္
(လူနာကြယ္လြန္ခဲ့တာက လြန္ခဲ့တဲ့ ၁ႏွစ္၄လေက်ာ္ကပါ)။ ဒီေနရာမွာ
စဥ္းစားၾကည့္ၾကပါ။ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံပာာ ဥပေဒမရွိတဲ့
မင္းမဲ့တိုင္းျပည္မပာုတ္ပါဘူး။ ဦးေမာင္ေမာင္တိုင္ၾကားခဲ့တာေတြပာာ
အမွန္ျဖစ္ခဲ့မယ္၊ ဆရာ၀န္ေတြ၊ သူနာျပဳေတြဘက္ကလည္း မွားယြင္းခဲ့မယ္ဆိုရင္
ဒီေလာက္အဖြဲ႔အစည္းေတြ အမ်ားၾကီးတိုင္ၾကားခဲ့တာ အေရးယူမွဳေတြကေတာ့
ရွိကိုရွိလာရမွာပါ။ အဲဒါကို အခုထိဘယ္လိုမွအေရးယူမွဳေတြ မရွိလာဘူးဆိုေတာ့
ဘယ္ဘက္ကမွားေနလို႔လဲဆိုတာကို စဥ္းစားၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။
က်ေနာ္ဒီစာကိုေရးျဖစ္တဲ့
အဓိကအေၾကာင္းရင္းကေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္ေျပာသြားတဲ့ စကားျဖစ္တဲ့ "က်ေနာ့္အဓိက
ရည္ရြယ္ခ်က္က ဒီႏိုင္ငံကဆရာ၀န္ေတြ၊ ေဆးဘက္ဆိုင္ရာကလူေတြပာာ လူနာရဲ႕အသက္ကို
သစၥာ၊ သမာဓိ၊ ပညာဆိုတာေတြနဲ႔ ကယ္တင္ရမယ့္အစား 007 License to kill
လိုမ်ိဳးအေသသတ္ေနတာေတြကို
ေနာက္မျဖစ္လာေအာင္တားဆီးဖို႔ပါ"ဆိုတဲ့စကားေၾကာင့္ပါ။ ဦးေမာင္ေမာင္
သူ႔သားေသဆံုးခဲ့တဲ့အတြက္ ခံစားရတာကို စာနာနားလည္ေပမယ့္
ေဆးပညာနယ္ပယ္တစ္ခုလံုးကို ေစာ္ကားသြားတဲ့၊
ျပည္သူေတြဒီနယ္ပယ္ၾကီးတစ္ခုလံုးကို အထင္လြဲမွားသြားႏိုင္တဲ့၊
ယံုၾကည္မွဳမရွိေစေတာ့မယ့္ စကားတစ္ခြန္းကို လက္လြတ္စပယ္ေျပာသြားကေတာ့
လံုး၀လက္သင့္မခံႏိုင္ပါ။ ဦးေမာင္ေမာင္ေျပာသလိုဆိုရင္ တႏိုင္ငံလံုးကို
က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မွဳေပးေနတဲ့ ဆရာ၀န္ေတြအားလံုးပာာ
လူသတ္သမားေတြျဖစ္ရပါတယ္။ ေဆးရံုေတြအားလံုးပာာလည္း သားသတ္ခန္းေတြျဖစ္ရပါတယ္။
အစိုးရေထာက္ပံ့မွဳနည္းတဲ့အခ်ိန္မွာ ရွိတာနဲ႔ျဖစ္ေအာင္
ေစာင့္ေရွာက္မွဳေပးေနတဲ့ဆရာ၀န္ေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြအားလံုးကို
ေစာ္ကားသြားျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ ၀န္ထမ္းေတြဆရာ၀န္ေတြထဲမွာ
အက်င့္ပ်က္မွဳေတြရွိေနတယ္ဆိုတာကို က်ေနာ္လက္ခံပါတယ္။ မျငင္းပါဘူး။ ဒါေပမယ့္
အဲဒါေတြပာာ ေဆးပညာနယ္ပယ္တစ္ခုလံုးကို ကိုယ္စားမျပဳပါဘူး။
ဦးေမာင္ေမာင္အေနနဲ႔ မိမိမေက်နပ္ခ်က္ကို ေျဖရွင္းလို႔ရေပမယ့္ အခုလိုမ်ိဳး
၀ါးလံုးရွည္နဲ႔ သိမ္းၾကံဳးျပီး အကုန္လံုးကို ေစာ္ကားသြားတာကေတာ့
လံုး၀မျဖစ္သင့္ပါဘူး။ အစိုးရကေပးတဲ့ ကိုယ့္အတြက္ေတာင္မေလာက္တဲ့ လခေလးနဲ႔
အစိုးရေဆးရံုေတြမွာ ကုသမွဳေတြေပးေနတဲ့ ဆရာ၀န္ၾကီးေတြကို အားနာသင့္ပါတယ္။
ႏြမ္းပါးတဲ့ လူနာေတြ၊ ဘယ္သူမွန္းမသိဘဲလာပစ္ထားတဲ့ လူနာေတြကို ကိုယ့္အိတ္ထဲက
စိုက္ထုတ္ကုသေပးေနတဲ့ လက္ေထာက္ဆရာ၀န္ေတြ၊ အလုပ္သင္ဆရာ၀န္ေတြကို
အားနာသင့္ပါတယ္။ အဲလို လူနာရဲ႕အညစ္အေၾကးေတြ၊ လူနာရဲ႕
ေ၀ယ်ာ၀စၥေတြကိုလုပ္ေပးေနရတဲ့ သူနာျပဳေတြ၊ ၀န္ထမ္းေတြကိုလည္း
အားနာသင့္ပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးကို ေဖာ္ျပေပးခဲ့တဲ့ ဂ်ာနယ္မွာလည္း
တတ္ကၽြမ္းသူေတြနဲ႔ တိုင္ပင္ေဆြးေႏြးျပီးမွ ထုတ္ျပန္သင့္တဲ့အစား
ဒီလိုမ်ိဳးလက္လြတ္စပယ္ထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့အတြက္ တာ၀န္ရွိပါတယ္။
က်န္းမာေရးစနစ္တစ္ခုလံုးကို လူထုယံုၾကည္မွဳလြဲမွားသြားႏိုင္တဲ့အတြက္
အမ်ားၾကီးအက်ိဳးယုတ္ေစပါတယ္။
အခ်ဳပ္ေျပာရရင္ က်ေနာ္တို႔ႏိုင္ငံမွာ အခုလိုမ်ိဳး ဆရာ၀န္နဲ႔
လူနာၾကားဆက္ဆံေရးပ်က္ျပားလာတဲ့ကိစၥပာာ မျဖစ္သင့္ မျဖစ္ထိုက္တဲ့
ကိစၥတစ္ခုပါ။ လူနာေတြဘက္ကနစ္နာသလို ဆရာ၀န္ေတြဘက္မွာလည္း အင္မတန္ကို
အေနအထိုင္ၾကံဳ႕ျပီး ထိတ္လန္႔လာရပါတယ္။ ဒီလိုမ်ိဳးကိစၥမ်ိဳးေတြ မျဖစ္ရေအာင္
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္က ညွိဳႏိွဳင္းျပီး အဆင္ေျပေအာင္ေဆာင္ရြက္သင့္ပါတယ္။
လူနာနဲ႔ဆရာ၀န္အၾကား နားလည္မွဳကို ျပန္လည္တည္ေဆာက္သင့္ပါတယ္။
မီဒီယာေတြအေနနဲ႔လည္း ဆရာ၀န္ေတြဘက္က မွားတာကို ေထာက္ျပသလို လူနာေတြဘက္က
မွားေနတာေတြကိုလည္း ရွင္းလင္းေပးသင့္ပါတယ္။ အဲဒါမွာ လူနာနဲ႔ဆရာ၀န္ၾကားက
သံသယေတြေလ်ာ့ပါးလာမွာပါ။ က်ေနာ္ကေတာ့ အခုခ်ိန္ထိ ဆရာ၀န္နဲ႔လူနာၾကား
ပာုိအရင္ကလို ခ်စ္ဖို႔ေကာင္းတဲ့ ဆက္ဆံေရးေလး
ျပန္ျပီးျဖစ္ထြန္းလာေစခ်င္ပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳးျပန္ျဖစ္လာဖို႔လည္း
ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္ အားလံုး၀ိုင္း၀န္းကူညီေပးေစခ်င္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
ဒီလုိမွမပာုတ္ရင္ေတာ့ က်ေနာ္တို႔ က်န္းမာေရးစနစ္ၾကီးတစ္ခုလံုး
ေရစုန္မွာေမ်ာျပီး အားလံုးအက်ိဳးယုတ္ေစမွာျဖစ္ပါတယ္။
အားလံုးဆင္ျခင္ေတြးေတာႏုိင္ၾကပါေစ။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
Sunday, May 27, 2012
မ်က္လံုးတိမ္စြဲျခင္း။ ေရတိမ္ (Glaucoma)
ေရတိမ္မွာ ၂မ်ိဳးရွိပါတယ္။
Open angle glaucoma။ ။ ဒီအမ်ိဳးအစားက တျဖည္းျဖည္းခ်င္းျဖစ္လာတတ္ပါတယ္။ အစပိုင္းမွာ ဘာလကၡဏာမွမျပဘဲ မ်က္စိအျမင္အာရံုရုတ္တရက္ ထိခိုက္သြားေတာ့မွ သိရပါတယ္။ လူနာပာာ တျဖည္းျဖည္းခ်င္းအျမင္ခ်ိဳ႕ယြင္းလာတာကို သတိမထားမိဘဲ ေနာက္ဆံုးလံုး၀အျမင္ကြယ္သြားမွ သိပါတယ္။ ဒီအမ်ိဴးအစားကို အျမင္အာရံု သူခိုးလို႔ေခၚပါတယ္။
Closed angle glaucoma။ ။ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ ရုတ္တရက္ျဖစ္တဲ့ အမ်ိဳးအစားျဖစ္ပါတယ္။ သူကမ်က္စိတစ္ဖက္တည္းမွာ ျဖစ္ေလ့ရွိျပီး လူနာက နီ၊မွဳန္၊ကိုက္ နဲ႔ေရာက္လာတတ္ပါတယ္။ မ်က္လံုးပာာ နီလဲနီပါတယ္။ မ်က္စိအာရံုလည္းထိခိုက္ေနပါတယ္။ ဒါ့အျပင္သူက နာပါတယ္။ အဲဒီ၃မ်ိဳးနဲ႔ လကၡဏာျပပါတယ္။
ေရတိမ္ပာာ ေအာက္ပါလူေတြမွာ ပိုျပီးျဖစ္တတ္ပါတယ္။
- Age over 45 years (အသက္ ၄၅ႏွစ္ေက်ာ္သူေတြ)
- Family history of glaucoma (မိသားစုမ်ိဳးရိုးထဲမွာ ေရတိမ္ရွိတဲ့သူေတြ)
- Black racial ancestry (လူမည္းေတြ)
- Diabetes (ဆီးခ်ိဳေရာဂါရွင္ေတြ)
- History of elevated intraocular pressure
- History of injury to the eye (မ်က္စိကိုထိခိုက္မိသူေတြ)
- Use of cortisone (steroids), either in the eye or systemically (orally or injected) (steroid ပါတဲ့ေဆးေတြကို အသံုးျပဳသူေတြ)
ေရတိမ္ကိုကုသရာတြင္ ေဆးျဖင့္ကုသျခင္း၊ ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာသံုးျပီးကုသျခင္းဆိုျပီးေတာ့ ၃မ်ိဳးရွိပါတယ္။ ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာအသံုးျပဳျခင္းတို႔ကို တြဲျပီးလုပ္တတ္ပါတယ္။
ေဆးျဖင့္ကုသရာမွာ အထက္မွာ ေဖာျ္ပထားသလိုပဲ ေရတိမ္က အထြက္မွာ အရည္လမ္းေၾကာင္းပိတ္လို႔ ဖိအားမ်ားျပီးျဖစ္တာဆိုေတာ့ အရည္ထြက္တာကို ပိတ္တဲ့ေဆးနဲ႔၊ အထြက္လမ္းေၾကာင္းပိတ္တာကို တားဆီးတဲ့ေဆးဆိုျပီး ရွိပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္အသံုးျပဳတာေတာ့ မ်က္စိထဲ့ေဆး Pilocarpine ဒါမွမပာုတ္ Timolol ကိုိသံုးပါတယ္။ ထပ္မံျဖည့္စြက္တဲ့ေဆးေတြကေတာ့ Adrenaline, Propine တို႔ႏွင့္အတူ Acetazolamide ကို ေသာက္ေဆးအေနနဲ႔သံုးပါတယ္။ ေနာက္ပိုင္မွာ ထပ္ထြက္တဲ့ ေဆးအသစ္ေတြလည္းအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ တကယ္လို႔ ေဆးနဲ႔ကုသတာက မသက္သာဘူးဆိုရင္ေတာ့ ခြဲစိတ္ျခင္းႏွင့္ ေလဆာတို႔ကို အသံုးျပဳရပါတယ္။
ဒီေနရာမွာ အေရးၾကီးတာက Open angle glaucoma က တျဖည္းျဖည္းမွျဖစ္တာေၾကာင့္ ကုသရာမွာလည္း ခ်က္ျခင္းအေရးတၾကီးလုပ္စရာ မလုိပါဘူး။ ဒါေပမယ့္ Closed angle glaucoma ကေတာ့ ရုတ္တရက္ျဖစ္တာေၾကာင့္ ျဖစ္တာနဲ႔ အေရးတၾကီး ကုသရန္လိုအပ္ပါတယ္။
မ်က္လံုးေရတိ္မ္မျဖစ္ရန္ ကာကြယ္ရန္အတြက္ အသက္ ၄၀ေက်ာ္မ်ားႏွင့္ မ်ိဳးရိုးထဲတြင္ ေရတိမ္ရွိသူေတြအားလံုး ႏွစ္စဥ္ပံုမွန္ မ်က္လံုးရဲ႕ ဖိအားကို တိုင္းတာရပါမယ္။ မ်က္လံုးကို ထိခိုက္မိေစမယ့္ အျပဳအမူေတြကို ေရွာင္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳကို မွန္မွန္ထိန္းရပါမယ္။
မ်က္လံုးတစ္ဖက္မွာ ေရတိမ္ျဖစ္ျပီဆိုရင္ ေနာက္တဖက္မွာ ၅ႏွစ္အတြင္း ျဖစ္ဖို႔အတြက္ ၅၀ ရာခိုင္ႏွဳန္းရွိပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ မ်က္လံုးတစ္ဖက္မွာ ေရတိမ္ျဖစ္ရင္ အျခားတစ္ဖက္ကိုပါ ေလဆာနဲ႔ၾကိဳျပီး ကုသမွဳခံယူထားသင့္ပါတယ္။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
ျမန္မာျပည္တြင္ အျဖစ္မ်ားေသာေရာဂါမ်ား ၃။ ဆီးခ်ိဳ၊ေသြးခ်ိဳ (Diabetes)
ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးခ်ိဳဆိုတာ အရင္တုန္းကေတာ့ ဖြံ႕ျဖိဳးျပီး ႏိုင္ငံေတြ၊
ခ်မ္းသာတဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာပဲ အျဖစ္မ်ားခဲ့ေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့
လူေနမွဳပံုစံေတြေျပာင္းလဲလာတာေတြေၾကာင့္ က်ေနာ္တို႔လို
ဖြံ႔ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြမွာပါ အရမ္းကို အျဖစ္မ်ားလာပါတယ္။
က်ေနာ္တို႔ ပတ္၀န္းက်င္မွာကိုပဲ ၾကည့္ရင္ ပာုိလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔၊
ဒီလူ႔ၾကည့္လည္း ဆီးခ်ိဳနဲ႔ အဲလိုမ်ိဳးထိေအာင္ျဖစ္လာပါတယ္။ အရင္တုန္းက
ဆီးခ်ိဳကို လူခ်မ္းသာေရာဂါလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အခုေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့
ဆင္းရဲတဲ့သူေတြမွာကိုပဲ အမ်ားအျပားေတြ႕လာရပါျပီ။
ဆီးခ်ိဳလို႔ ေခၚၾကေပမယ့္ အမွန္ေတာ့ ေသြးထဲမွာ အခ်ိဳဓါတ္မ်ားတာပါ။
ေသြးထဲကေနမွ ဆီးထဲမွာပါလာတာပါ။ လူအမ်ားစုက ဆီးခ်ိဳရွိမွန္းကို မသိၾကပါဘူး။
အျခားေရာဂါစစ္ရင္းသိတာ၊ ဒါမွမပာုတ္ ဆီးခ်ိဳေၾကာင့္
အရမ္းနာမက်န္းျဖစ္မွပဲသိတတ္ၾကပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳရွိေနျပီဆိုရင္ လူတစ္ေယာက္မွာ
ေအာက္ပါ ေရာဂါလကၡဏာေတြ ျပတတ္ပါတယ္။
- Thirst, dry mouth(ေရငတ္ျခင္း၊ အာေျခာက္ျခင္း)
- Polyuria(ဆီးသြားမ်ားျခင္း)
- Nocturia(ညဘက္ဆီးခဏခဏ ထသြားရျခင္း)
- Tiredness, fatigue, lethargy(ပင္ပန္းႏြမ္းနယ္ျခင္း၊ ေနလို႔မေကာင္းျခင္း)
- Noticeable change in weight (usually weight loss) (ကိုယ္အေလးခ်ိန္က်သြားျခင္း)
- Blurring of vision(အျမင္အာရံုမေကာင္းေတာ့ျခင္း)
- Pruritus vulvae, balanitis (genital candidiasis) (မိန္းမကိုယ္ယားယံျခင္း၊ လိင္တံယားယံျခင္း၊ ေရာင္ျခင္း)
- Nausea; headache(ပ်ိဳ႕အန္ျခင္း၊ ေခါင္းကိုက္ျခင္း)
- Mood change, irritability, difficulty in concentrating, apathy(စိတ္အေျပာင္းအလဲျဖစ္ျခင္း၊ အာရံုစူးစိုက္မွဳက်လာျခင္း)
ဆီးခ်ိဳကိုစစ္ေဆးမယ္ဆိုရင္ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြကို စစ္ေဆးရပါမယ္။
Test urine for glucose and ketones(ဆီးကိုသၾကားဓါတ္ စစ္ေဆးျခင္း)
ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုလည္း စစ္ေဆးရပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္စစ္ေဆးလို႔ ေအာက္ပါအခ်က္ေတြရွိမယ္ဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ အတည္ျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Fasting plasma glucose ≥ 7.0 mmol/L (126 mg/dL)
Random plasma glucose ≥ 11.1 mmol/L (200 mg/dL)
ဒီေနရာမွာ သတိျပဳရမွာက ဆီးခ်ိဳ ရွိမရွိ စစ္ေဆးတဲ့ေနရာမွာ ေသြးတြင္းဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ အေၾကာထဲက ေသြးကိုဓါတ္ခြဲခန္းပို႔ျပီး စစ္ေဆးရပါတယ္။ အမ်ားအသံုးမ်ားတဲ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္ျပီးမစစ္ရပါဘူး။ လက္ထိပ္ကေသြးကို ေဖာက္စစ္တာက ဆီးခ်ိဳရွိတဲ့သူမွာ ဆီးခ်ိဳပံုမွန္ ရွိရဲ႕လားဆိုတဲ့ေနရာမွာ သံုးရတာပါ။ အထက္ပါအတိုင္းစစ္ေဆးျပီးလို႔ အေျဖကနည္းနည္းအျမင့္ပိုင္း ေရာက္ေနျပီဆိုရင္ ဆီးခ်ိဳရွိမရွိ စစ္ေဆးရန္ အျခားနည္းေတြကိုဆက္ျပီး စစ္ေဆးရပါေသးတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ ဒီေနရာမွာ မေဖာ္ျပေတာ့ပါဘူး။
| Comparative features of type 1 and type 2 diabetes |
| Type 1 | Type 2 | |
| Typical age at onset(စျဖစ္တဲ့အသက္) | < 40 yrs | > 50 yrs |
| Duration of symptoms(ေရာဂါလကၡဏာေပၚခ်ိန္) | Weeks | Months to years |
| Body weight(ကိုယ္အေလးခ်ိန္) | Normal or low | Obese |
| Ketonuria | Yes | No |
| Rapid death without treatment with insulin | Yes | No |
| Autoantibodies | Yes | No |
| Diabetic complications at diagnosis | No | 25% |
| Family history of diabetes(ဆီးခ်ိဳမ်ိဳးရိုး) | Uncommon | Common |
| Other autoimmune disease | Common | Uncommon |
ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို အမ်ိဳးအစားခြဲျခားရာမွာ သိသာထင္ရွားတဲ့အခ်က္ေတြေၾကာင့္ ခြဲျခားရလြယ္ေပမယ့္ တခ်ိဳ႕လကၡဏာေတြကေတာ့ ၂မ်ိဳးစလံုးမွျဖစ္တတ္လို႔ခြဲျခားရခက္ပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔တစ္ခါတစ္ေလမွာ ဆီးခ်ိဳအမ်ိဳးအစားပာာ ခြဲလို႔မရျဖစ္ေနျပီး ကုသမွဳကို တံု႔ျပန္ပံုေပၚမူတည္ျပီးမွသာ ခြဲျခားလို႔ရလာတတ္ပါတယ္။
အျဖစ္မ်ားတာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳ Type I ပာာ အသက္ ၄၀ေအာက္ေတြမွာ အျဖစ္မ်ားျပီး တျခားကိုယ့္ခႏၵာကိုယ္ကို ျပန္တိုက္တဲ့ေရာဂါေတြနဲ႔တြဲေနတတ္ပါတယ္။ Type II ကေတာ့ အသက္ၾကီးသူေတြမွာ အမ်ားစုျဖစ္ျပီး ေသြးတိုး၊ ႏွလံုးေရာဂါေတြနဲ႔တြဲျဖစ္တတ္ပါတယ္။
Type I ပာာ အင္ဆူလင္မထြက္လို႔ အဓိက အင္ဆူလင္ကို လိုအပ္တဲ့အမ်ိဳးအစားျဖစ္ျပီး Type II ကေတာ့ အင္ဆူလင္ကို တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္း က်ဆင္းလာတဲ့အတြက္ အင္ဆူလင္မလိုအပ္ဘဲ အင္ဆူလင္ကို တုံ႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းတက္တဲ့ ေဆးေတြပဲလိုအပ္ပါတယ္။
အင္ဆူလင္ဆိုတာ ခႏၵာကိုယ္ထဲက ပံုမွန္အားျဖင့္ သရက္ရြက္ကေနထြက္တဲ့ ေပာာ္မုန္းတစ္မ်ိဳးပါ။ အဲဒီ အင္ဆူလင္က ခႏၵာကိုယ္က စားသံုးလိုက္တဲ့ သၾကားဓါတ္ကို ဆဲလ္ေတြက အက်ိဳးရွိရွိသံုးစြဲႏိုင္ဖို႔အတြက္ အကူအညီေပးရပါတယ္။ အဲဒီအင္ဆူလင္မရွိရင္ေသာ္လည္းေကာင္း၊ အဲဒီအင္ဆူလင္ကို ခႏၵာကိုယ္က တံု႔ျပန္ႏို္င္စြမ္းက်လာရင္ေသာ္လည္းေကာင္း ဆီးခ်ိဳဆိုတာ ျဖစ္ေပၚလာပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ သံုးမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပထမအခ်က္ကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအေနနဲ႔ ေနထိုင္မွဳပံုစံ၊ အစားအေသာက္ကို ျပင္ဆင္ရပါမယ္။ ေနာက္၂မ်ိဳးကေတာ့ ေသာက္ေဆးနဲ႔ ထိုးေဆးကုထံုးေတြပဲျဖစ္ပါတယ္။ ဒီမွာ တစ္ခု သိထားသင့္တာက ဆီးခ်ိဳ၊ ေသြးတိုးေရာဂါေတြပာာ ေပ်ာက္ကင္းေအာင္ ကုသလို႔မရဘဲ ေရာဂါမဆိုး၀ါးေအာင္၊ ပံုမွန္အတိုင္းပဲ ရွိေနေအာင္ ထိန္းထားလို႔ပဲရပါတယ္။
က်ေနာ္ အေပၚမွာ ေဖာ္ျပထားသလိုပဲ Type I အမ်ိဳးအစားေတြပာာ အင္ဆူလင္မထြက္တဲ့အတြက္ အႏၱရယ္ရွိပါတယ္။ သူတို႔က အင္ဆူလင္ကို အသက္ရွင္ဖို႔အတြက္လိုအပ္လို႔ ေသာက္ေဆးနဲ႔မရဘဲ ထိုးေဆးကိုသံုးရပါတယ္။ ထိုးေဆးကို ထိုးရာမွာလည္း အသက္ရွင္ေနသမွ် ကာလပတ္လံုး ထိုးေနဖို႔လုိအပ္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ Type I သမားေတြပာာ ဆီးခ်ိဳအထူးကုမ်ားနဲ႔ ျပသျပီး ကုထံုးခံယူရပါတယ္။ Type II အမ်ိဳးအစားလို႔ထင္ျပီဆိုရင္ေတာ့ အရင္ဆံုးလုပ္သင့္တာက ေနထိုင္၊ စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းလဲပစ္ရပါမယ္။ ေလ့က်င့္ခန္းမွန္မွန္ုလုပ္ျခင္း၊ အခ်ိဳေရွာင္ျခင္း၊ ပာင္းသီးပာင္းရြက္ႏွင့္ အသီးအႏွံမ်ား ပံုမွန္စားျခင္း၊ အရက္၊ ေဆးလိပ္ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔ကို လုပ္ရပါတယ္။ ဒီလိုအမ်ိဳးအစားေတြမွာေတာ့ အဲလို ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံကို ေျပာင္းေပးရင္ ဆီးခ်ိဳကိုထိန္းထားႏိုင္ပါတယ္။ အဲလိုမ်ိဳး ေျပာင္းလဲလို႔မွ ဆီးခ်ိဳကို မထိန္းထားႏိုင္ဘူးဆိုရင္ေတာ့ ေသာက္ေဆးမ်ားကို မွီ၀ဲရပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳေရာဂါအတြက္ ေဆးထိုးေနရသူေတြ ေဆးေသာက္ေနရသူေတြအတြက္ ေသြးတြင္း သၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးျခင္းက အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ဒီလိုဆီးခ်ိဳရွိျပီးသားသူေတြမွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို စစ္ေဆးရင္ေတာ့ လက္ထိပ္ကေသြးကို ယူျပီး အမ်ားစစ္ေနတဲ့ ဆီးခ်ိဳတိုင္းစက္နဲ႔ စစ္ေဆးလို႔ရပါျပီ။
၁။ အင္ဆူလင္ထိုးေနရတဲ့ သူေတြမွာေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔တိုင္းစစ္သင့္ပါတယ္။ အဲလိုေန႔တိုင္းမွန္မွန္ စစ္ေပးမွ လိုအပ္တဲ့ အင္ဆူလင္ပမာဏကို သိရွိႏိုင္မွာျဖစ္ပါတယ္။ အသင့္ေတာ္ဆံုးကေတာ့ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို ေန႔လည္စာမစားခင္တၾကိမ္နဲ႔၊ ညဘက္ အိပ္ရာ၀င္ခါနီးတစ္ၾကိမ္ စစ္သင့္ပါတယ္။ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 5-8mmol/L (90-144mg/dl) ၾကားမွာ ရွိေနေအာင္ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။
၂။ ေသာက္ေဆးေသာက္ေနရတဲ့သူေတြ အတြက္ကေတာ့ လူနာအဆင္ေျပသလိုစစ္ေဆးလို႔ရပါတယ္။ ေနထိုင္လို႔မေကာင္းဘူး၊ ဆီးခ်ိဳတက္ေနတယ္လို႔ ထင္တဲ့အခ်ိန္မွာ စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ အျခားေရာဂါေတြျဖစ္ေနတဲ့အခ်ိန္၊ Steroid ေဆးမ်ားေသာက္သံုးေနရခ်ိ္န္၊ ကုသမွဳအေျပာင္းအလဲေတြလုပ္ေနတဲ့အခ်ိန္မွာ မွန္မွန္ စစ္ေဆးေပးရပါမယ္။ ျဖစ္သင့္တာကေတာ့ တစ္ေန႔ကို မနက္စာမစားခင္တစ္ခ်ိန္နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီၾကာတဲ့အခ်ိန္မွာ တစ္ၾကိမ္စစ္ေဆးသင့္ပါတယ္။ နံနက္စာမစားခင္မွာ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကို 4-7mmol/L (72-126mg/dl) နဲ႔ ေန႔လည္စာစားျပီး ၂နာရီအခ်ိန္မွာေတာ့ 4-10mmol/L (72-180mg/dl) ၾကားမွာရွိေနေအာင္ ထိန္းထားသင့္ပါတယ္။
အခုဆက္လက္ေဖာ္ျပမွာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ လုိက္နာသင့္တဲ့ အခ်က္ေတြ၊ ေျပာင္းလဲသင့္တဲ့ ေနထုိင္စားေသာက္မွဳေတြ၊ မွီ၀ဲရမယ့္ ေဆး၀ါးေတြအေၾကာင္းပဲ ျဖစ္ပါတယ္။
ေနထိုင္စားေသာက္မွဳပံုစံေျပာင္းလဲျခင္းပာာ Type I ေရာ Type II အတြက္ပါ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ပံုမွန္ျဖစ္ေနဖို႔ အဓိကအေၾကာင္းအရင္းအေနနဲ႔ပါ၀င္ေနပါတယ္။
ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳကို မွန္မွန္လုပ္ျခင္း (ပံုမွန္အားျဖင့္ တစ္ေန႔ကို တစ္နာရီေလာက္ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ ျပဳေပးသင့္ပါတယ္။)၊ အစားအေသာက္ကို ေရြးခ်ယ္စားသံုးျခင္း၊ ေရွာင္က်ဥ္ျခင္း၊ အရက္ေသာက္သံုးမွဳကို ေလ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ေဆးလိပ္ေသာက္ျခင္းကို ေရွာင္က်ဥ္ျခင္းတို႔က ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္တစ္ေယာက္အေနနဲ႔ ျပဳလုပ္ရပါလိမ့္မယ္။
အစားအေသာက္စားခ်ိန္မွာ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ Plate model လို႔ေခၚတဲ့ စားေသာက္မွဳပံုစံတစ္ခုကို ရွင္းျပပါမယ္။ Plate model ဆိုတာ ပန္ကန္ျပား တစ္ခ်ပ္နဲ႔ ေန႔လည္စာ၊ ညစာ စားေသာက္ေတာ့မယ္ဆိုရင္ အဲဒီပန္ကန္ျပားရဲ႕ ၅ပံု၁ပံုကို အသား၊ငါး၊ ဥမ်ားကိုထားပါ။ က်န္တဲ့ပန္ကန္ျပားရဲ႕ တစ္၀က္ကို ထမင္း၊ အာလူး၊ ေပါင္မုန္႔ တို႔ကိုထားပါ။ က်န္တဲ့တစ္၀က္ကိုေတာ့ ပာင္းသီးပာင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံတို႔ကို ထားရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳသမားတစ္ေယာက္ပာာ အစားအေသာက္စားတဲ့အခါမွာ အဲလိုမ်ိဳးပံုစံမ်ိဳးနဲ႔ စားသံုးရပါမယ္။ ထို႔ျပင္ အဆီမ်ားေသာအစားအစာမ်ား၊ အငန္စာမ်ား ကိုေလွ်ာ့စားရပါမယ္။ သၾကားမပါတဲ့ အစားအေသာက္မ်ားကို စားသံုးရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳေ၀ဒနာရွင္ေတြအတြက္ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္းကလည္း အလြန္အေရးပါပါတယ္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ကို ပံုမွန္ျဖစ္ေအာင္ထားႏိုင္ရင္ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္လည္း ပံုမွန္ျဖစ္လာပါလိမ့္မယ္။ ထို႔ျပင္ ၀ျခင္းရဲ႕ေနာက္ဆက္တြဲေတြျဖစ္တဲ့ ႏွလံုးေရာဂါ၊ ေသြးတိုးေရာဂါစတဲ့ ေရာဂါေတြကိုလည္း ကာကြယ္ျပီးျဖစ္ပါလိမ့္မယ္။ ကို္ယ္အေလးခ်ိန္မ်ားတာပာာ ခႏၵာကိုယ္က အင္ဆူလင္အေပၚတံု႔ျပန္တာကို ေလ်ာ့က်ေစလို႔ ေသြးတြင္းသၾကားဓါတ္ကိုမ်ားေစပါတယ္။
ေဆးကုထံုးအေနနဲ႔ကေတာ့ Type I မွာေတာ့ အင္ဆူလင္အဓိကလိုအပ္လို႔ အင္ဆူလင္ကိုပဲထိုးရပါတယ္။ အင္ဆူလင္ပာာ ေသာက္ေဆးပံုမ်ိဳးလုပ္လို႔မရတဲ့အတြက္ သူ႔ကိုထိုးေဆးအေနနဲ႔ပဲ ရွိပါတယ္။ ခႏၵာကိုယ္ရဲ႕လိုအပ္ခ်က္အေပၚမူတည္ျပီး ထိုးရပါတယ္။
Type II မွာေတာ့ ေသာက္ေဆးအမ်ားအျပားရွိပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာစမ္းသပ္ခဲ့တာမွာေတာ့ Biguanides နဲ႔ Sulphonylureas ပာာ ဆီးခ်ိဳကိုကုတာမွာ အဓိကကုထံုးအေနနဲ႔ရွိေနပါတယ္။ အျခားေဆးေတြအေနနဲ႔ α-glucosidase inhibitors, the thiazolidinediones and the dipeptidyl peptidase 4 inhibitors တို႔ရွိၾကပါတယ္။ ေဖာ္ျပပါေဆးေတြကို ဆီးခ်ိဳေရာဂါကို ကုတဲ့အခါမွာ တစ္ခုျခင္းေသာ္လည္းေကာင္း ႏွစ္ခု သံုးခုတြဲျပီးေသာ္လည္းေကာင္း ေရာဂါအေျခအေနေပၚမူတည္ျပီး အသံုးျပဳရပါတယ္။
Biguanides
ဒီအမ်ိဳးအစားမွာေတာ့ Metformin လို႔ေခၚတဲ့အမ်ားသိၾကတဲ့ ဆီးခ်ိဳေဆးပါ၀င္ပါတယ္။ Metformin ပာာ အခုအခါမွာ ဆီးခ်ိဳေရာဂါကိုကုသရာမွာ အဓိကအသံုးျပဳၾကပါတယ္။ Metformin ကို၀တဲ့ Type I လူနာေတြမွာ အင္ဆူလင္နဲ႔အတူတြဲဖက္ အသံုးျပဳပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ဒီေဆးအမ်ိဳးအစားပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ေတာ့ ဆိုးက်ိဳးပိုမ်ားပါတယ္။ Metformin ကို Sulphonylureas နဲ႔လည္း တြဲဖက္ျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin ပာာ Sulphonylureas ထက္စာရင္ ၀တဲ့သူေတြမွာပိုျပီး အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။
Metformin ပာာ အသည္းမေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ ေက်ာက္ကပ္မေကာင္းတဲ့သူေတြ၊ အရက္အလြန္အကၽြံေသာက္သံုးသူေတြမွာ အသံုးျပဳရင္ Lactic acidosis လို႔ေခၚတဲ့ ေသေစႏိုင္တဲ့အေျခအေနကို ျဖစ္ေပၚႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီအခါမ်ိဳးမွာဆိုရင္ေတာ့ အင္ဆူလင္ကို အစားထိုးအသံုးျပဳရပါတယ္။
Sulphonylureas
ဒီေဆးကိုေတာ့ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳ၊ အစားအေသာက္နဲ႔ ဆီးခ်ိဳကို ထိန္းလို႔မရေတာ့တဲ့ မ၀တဲ့လူနာေတြမွာ အသံုးျပဳႏိုင္ပါတယ္။ Metformin က အင္ဆူလင္တံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းကိုတတ္ေစတဲ့ ေဆးျဖစ္ျပီး ဒီအမ်ိဳးအစားကေတာ့ အင္ဆူလင္ပိုထြက္ေစတဲ့ေဆးျဖစ္ပါတယ္။ Sulphonylureas ပာာကိုယ္အေလးခ်ိန္ကိုတက္ေစျပီး ခႏၵာကိုယ္ကလည္း အင္ဆူလင္ကိုတံု႔ျပန္ႏိုင္စြမ္းက်လာတတ္ပါတယ္။ က်ေနာ္တို႔ဆီမွာ အမ်ားဆံုးအသံုးျပဳတဲ့ Sulphonylureas ကေတာ့ Gliclazide, Glemipiride တို႔ျဖစ္ၾကပါတယ္။
ဒီေနရာမွာက်ေနာ့္ အေနနဲ႔အဓိကသိေစခ်င္တာကေတာ့ ဆီးခ်ိဳေရာဂါလကၵဏာေတြ၊ ဆီးခ်ိဳကို အတည္ျပဳတဲ့ စမ္းသပ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ေဆာင္ရန္ေရွာင္ရန္ေတြကိုပဲ အဓိကသိေစခ်င္တာပါ။ ဆီးခ်ိဳကို ကုသတဲ့ကုထံုးေတြအေနနဲ႔ကေတာ့ ရွဳပ္ေထြးတဲ့အတြက္ ဗပာုသုတ သေဘာမ်ိဳးသာထည့္သြင္းေပးထားပါတယ္။
ဆီးခ်ိဳပာာ အႏၱရာယ္ရွိတဲ့ေရာဂါတစ္မ်ိဳးျဖစ္ပါတယ္။ ဆီးခ်ိဳကိုေစာေစာစီးစီး သိျပီး ကုသမွဳခံယူထားရင္ေတာ့ အေျခအေနေကာင္းေပမယ့္ ေနာက္က်မွသိရင္ တျခားေရာဂါေတြနဲ႔ေပါင္းျပီး ဆိုးက်ိဳးေတြမ်ားတတ္ပါတယ္။ အဲဒီအတြက္ ဆီးခ်ိဳမျဖစ္ေအာင္ အေနအထို္င္၊ အစားအေသာက္ေတြကို ဆင္ျခင္ရပါမယ္။ ဆီးခ်ိဳကို သတိအျမဲရွိေနရန္လိုအပ္ျပီး စစ္ေဆးေနသင့္ပါတယ္။ ျဖစ္လာရင္လည္း ေစာေစာစီးစီး ကုသမွဳခံယူသင့္ပါတယ္ခင္ဗ်ာ။
Posted by Dr. Thurein Hlaing Win (www.academicmedicines.blogspot.com)
Posts
