Hernia အူက်-မက် သိပါရေစ

16 Aug 10, 18:26
ဆရာခင္ဗ်ား ကိုယ့္ကိုယ္ကို အူက်-မက် သိရေအာင္ မည္သို႔ စမ္းသပ္ စစ္ေဆးႏိုင္ပါသလဲ။ ေက်းဇူးျပဳၿပီး ေျဖၾကားေပးပါ။

ေမးထားတာေတြရွိလို႔ ၂ ခါ ေျဖထားေသးတယ္။ ဒီတခါ စမ္းသပ္နည္းပါေမးလို႔ ပိုစံုေအာင္ေရးပါမယ္။ ေယာက္်ားေတြမွာ အဲဒီေနရာမယ္ ျဖစ္တဲ့ ေရာဂါေတြ အဓိက ၄ မ်ိဳး ရွိတယ္။
1. Hernia အူက်တာ၊
2. Hydrocele မုတၲေရာဂါ၊
3. Epididymitis က်ားအေစ့ေရာင္ျခင္း၊
4. Varicocele (ေဗရီကိုဆီးလ္)၊ ေတြ ျဖစ္တယ္။

ေယာက္်ားတိုင္းရဲ႕ Scrotum ကပ္ပယ္အိတ္ တဖက္စီထဲမယ္ Testis ေဝွးေစ့ တလံုးစီ ရွိတယ္။ အေစ့အထက္မွာ အထက္-ေအာက္ တန္းေနတာကို အေၾကာလို႔ အလြယ္ေခၚတဲ့ထဲမွာ Arteries and Vein ေသြးေၾကာေတြ၊ Nerve အာရံုေၾကာနဲ႔ Vas deferens သုတ္ရည္ျပြန္ ရွိျပီး၊ အားလံုးက ေရာကပ္ေနၾကတာ လက္ေခ်ာင္းေလး တေခ်ာင္း စာေလာက္ တုတ္တယ္။

ကပ္ပယ္အိတ္ထဲကို မရွိရမဲ့ အူက ဗိုက္ထဲကေန က်လာတာကို Hernia အူက်တာ ေခၚပါတယ္။ မုတ္ ဆိုတဲ့ မုတၠ Hydrocele ကေတာ့ အေစ့ကို ဖံုးေနတဲ့ အိတ္ထဲက ပံုမွန္ရွိရမဲ့ ခပ္ပါးပါးအရည္ေတြ အမ်ားၾကီး ျဖစ္လာတာကို ေခၚတယ္။ အူက်တာနဲ႔ မုတ္က မနာတာ တူတယ္။ အသက္အရြယ္ မေရြးတာ တူတယ္။ အေၾကာ-အေစ့ ေရာင္တယ္ဆိုတာ အေတာ္ နာတယ္။ ေဝွးေစ့ ရဲ႕ ေသြးျပန္ေၾကာေတြ ေဖါင္းၾကြေနတာကို Varicocele ေခၚတယ္။ သူလည္း မနာဘူး။

ဒီေရာဂါ ေလးမ်ိဳးအျပင္ ရွားရွားပါးပါးေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ Scrotal elephantiasis ဆင္ေျခေထာက္ပိုးေၾကာင့္ မုတ္လို ျဖစ္တာ၊ Hydrocele of testis အေစ့ မုတ္၊ Spermatocele သုတ္ပိုးအိတ္၊ Testicular torsion အေၾကာထံုးတာ၊ Testicular cancer အေစ့ ကင္ဆာ၊ TB အေစ့ တီဘီေတြ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္ထူးဆန္းတာတခုက Undescended testis ေမြးကတည္းက အေစ့က တဖက္ျဖစ္ ႏွစ္ဘက္လံုးျဖစ္ျဖစ္ ကပ္ပဲ့အိတ္ထဲကို က်မလာတာ။ အေစ့ တဖက္ထဲသာ စမ္းရရင္ ဒါျဖစ္မယ္။

အူက်တာက မတ္တပ္ရပ္ရင္ က်လာမယ္။ ေခ်ာင္းဆိုး-ႏွာေခ်ရင္၊ ေျပးရင္၊-ခုန္ရင္၊ အေလးအပင္မရင္၊ ဗိုက္ကို ညွစ္လိုက္ရင္ ထြက္လာမယ္။ အိပ္ေနရင္ သူ႔ဖါသာ ျဖစ္ေစ၊ သြင္းေပးလို႔ျဖစ္ေစ ျပန္၀င္သြားမယ္။ ၁ လ၊ ၁ ႏွစ္ကေန၊ ၁၀ ႏွစ္၊ အႏွစ္ ၂၀ အထိ ၾကာႏိုင္တယ္။ ၾကာၾကာ ျဖစ္ေနသူမွာ ယုတ္တရက္ နာလာတာကေတာ့ အေရးေပၚ။ ျပန္မ၀င္ႏိုင္ဘဲ က်ေနတဲ့ အူက ေခါက္ေနလို႔။ အူက ေရာင္-နာ၊ အူပိတ္တာ ျဖစ္လာတယ္။ ေန႔ေန႔-ညည ခြဲရလိမ့္မယ္။

အဲဒီ လကၡဏာေတြက ဘာေရာဂါဆိုတာ ေျပာေနျပီ။ ေသျခာေအာင္ လုပ္ေတာ့မယ္။ က်လာတဲ့ အူဆိုတာကို အေစ့ရဲ႕ အေပၚမွာ၊ သီးသန္႔ စမ္းလို႔ ရတယ္။ မျဖစ္တဲ့ ဘက္နဲ႔ ယွဥ္ၾကည့္ပါ။ ေခ်ာင္းအတု ဆိုးခိုင္းရင္ က်က်လာလို႔၊ ေဖါင္းေဖါင္း လာမယ္။ က်လာတဲ့ေနရာက ဗိုက္ေအာက္ပိုင္း၊ ေပါင္ျခံအထက္ ေနရာက ျဖစ္တယ္။ လွဲအိပ္ခိုင္းတာနဲ႔ ၀င္သြားမယ္။ ျပန္သြင္းေပးရင္ ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆီကို သြင္းေပးရတယ္။ အတိအက် ေျပာရင္ ကပ္ပဲ့အိတ္ အထက္ တည့္တည့္၊ ဆီးစပ္က အရိုးမာမာရဲ႕ ျဖစ္တဲ့ဘက္ အထက္-ေဘး ၂ လကၼေလာက္ ေနရာပါ။ က်ေနတဲ့အူကုိ ျပန္သြင္းျပီး၊ မတ္တပ္ရပ္ အေနအထားမွာ အဲဒီေနရာမွာ စမ္းတဲ့သူက လက္နဲ႔ ဖိ-ပိတ္ထားရင္ ေခ်ာင္းဆိုးခိုင္းေပမဲ့ အူက က်မလာဘူး ထြက္ေပါက္ကို ဖိ-ပိတ္ထားလို႔။ ဒါဆို အူက်ေရာဂါ ေသျခာျပီ။

ထြက္လာတဲ့ ေနရာဆိုတာ ဘာလဲ။ ဗိုက္ကိုဖံုးကာေပးထားတဲ့ ၾကြက္သားလႊာက ၃-၄ ထပ္ရွိတယ္။ (ဒါရိုက္ရွင္) အမ်ိဳးမ်ိဳး။ အထက္-ေအာက္၊ တေစာင္း။ ၾကြက္သားေတြက ေပါင္ျခံထိပ္က အရြတ္မွာ လာတြယ္တာေတြက အူက်တာနဲ႔ ဆိုင္တယ္။ လာတြယ္ၾကတဲ့အခါ ဂေဟဆက္သလို မဟုတ္ဘူး။ အဟေလးေတြ က်န္ေနတယ္။ အဲဒီေနရာေလးေတြက အေပါက္ ျဖစ္ေနလို႔ အားနည္းခ်က္ေတြဘဲ။ ဗိုက္ကို တင္းအား-ညွစ္အား လုပ္တဲ့အခါ ဗိုက္ထဲ ရွိတာေတြဟာ အေပါက္ ေနရာေတြကေန ထြက္ဘို႔ ၾကိဳးစားပါတယ္။ ထြက္လာႏိုင္ရင္ Hernia ျဖစ္ျပီေပါ့။ ေခၚေတာ့သာ အူက်တယ္လို႔ အလြယ္ ေခၚတာ၊ ဗိုက္ထဲက ထြက္လို႔ရတာ ထြက္မွာဘဲ။

က်လာတယ္ဆိုတာ အူသပ္သပ္ က်တာေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ၾကြက္သားေတြရဲ႕ အတြင္းမွာ ဗိုက္တျပင္လံုးကို ဖံုးေနတဲ့ အလႊာပါးပါး ရွိေသးတယ္။ အဲဒီအလႊာက ထြက္မဲ့ေနရာကေန တေျဖးေျဖးခ်င္း စူစူထြက္လာတာမို႔ အိပ္ကေလးျဖစ္ျပီး၊ အိတ္ထဲမွာက အူ စသျဖင့္။ အူကလည္း အူသိမ္ျဖစ္တာ အမ်ားဆံုး။ ညာဘက္မွာ ျဖစ္ရင္ အူအတက္ဆိုတာလည္း ပါႏိုင္တယ္။

စံုေအာင္ ေရးပါရေစ။ Hernia ဆိုတာ ေယာက္်ားေတြ အတြင္းခံ ေဘာင္းဘီ ၀တ္ရာမွာသာ ျဖစ္တယ္ ထင္ၾကမယ္။ မဟုတ္ပါ။ အမ်ိဳးသမီးေတြလည္း အူက်တာ ျဖစ္တယ္။ နည္းပါတယ္။ ေယာက္်ားေတြကို ခြဲေပးဘူးတာ မေရတြက္ႏိုင္ေပမဲ့ အမ်ိဳးသမီး ၂ ေယာက္သာ ခြဲေပးရဘူးတယ္။ သူတို႔မွာ ကပ္ပဲ့အိတ္ မဟုတ္ဘဲ မ-အဂၤါ ႏႈတ္ခမ္းထဲကို က်လာတယ္။

အမ်ားဆံုးျဖစ္တဲ့ ေပါင္ျခံမွာ ျဖစ္တာကို Inguinal hernia ေခၚတယ္။ ေပါင္ထိပ္မွာျဖစ္ရင္ Femoral hernia ေခၚျပီး၊ အမ်ိဳးသမီးေတြ ပိုျဖစ္တယ္။ ကေလးေတြေတာင္ ျဖစ္ေသးတာ။ ခ်က္မွာ ကေလးငိုရင္ စူထြက္လာတာကို Umbilical hernia ေခၚတယ္။ သူ႔ကိုတခါတည္း နာမယ္ေပးတယ္ မဟုတ္လား။ “ခ်က္ေဖါင္း” လို႔။ ထပ္ရွိေသးျပန္တယ္။ ဗိုက္ခြဲထားတဲ့ ခ်ဳပ္ရိုးေနရာကေန စူထြက္တာကို Incision hernia ေခၚတယ္။ ဗိုက္နဲ႔ ရင္ေခါင္းကို ပိုင္းျခားထားေပးတဲ့ ၾကြက္သားၾကီးမွာ ျဖစ္ရင္ Diaphragmatic hernia ေခၚတယ္။ တျခားဟာေတြလည္း ရွိေသးတယ္။ ေဆးပညာ သင္သူေတြ အတြက္သာ သိဘို႔ လိုပါတယ္။

ဘာလို႔ အူက်တာလဲ။ ေရးျပခဲ့တဲ့ ဗိုက္ဖံုးၾကြက္သား ခႏၶာေဗဒမွာ အားနည္းေနသူ၊ ဗိုက္ကို တင္းအားျဖစ္ေစမွာေတြ လုပ္တာ မ်ားလို႔ေၾကာင့္ ျဖစ္တယ္။ မျဖစ္ေစခ်င္သူေတြ ဒါမ်ိဳး ဆင္ျခင္ရမယ္။ အေျပး-အခုန္၊ အေလးမ၊ အတက္-အဆင္း၊ အားကစားသမား ေရာဂါလို႔ ထင္ရတယ္။ အမွန္က အဲလိုေတာ့ မဟုတ္ဘူး။ ခႏၶာေဗဒက (ပါဖက္) ဆိုရင္ မျဖစ္ပါဘူး။

Hernia ေသျခာရင္ ခြဲရမွာပါ။ မခြဲဘဲ ယာယီ သက္သာေအာင္ လုပ္တာမ်ိဳးလည္းရွိတယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ၊ အခြဲ မခံသင့္ေသးသူေတြ ဥပမာ ဆီးခ်ိဳ၊ ႏွလံုးေရာဂါရွိေနသူေတြ အတြက္သာ ညႊန္းပါတယ္။ ခါးပတ္တမ်ိဳး ပတ္ထားရတယ္။

ခြဲစိတ္တာက ထမင္းစားေရေသာက္ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ဆရာ၀န္မ်ား ခြဲတာ-စိတ္တာ လက္ေတြ႔သင္ရင္ Hydrocele တတ္ျပီးရင္ Hernia ခြဲရတယ္။ အေတြ႔အၾကံဳေတာ့ လိုတယ္။ ခြဲျပီးမွ ျပန္ျဖစ္သူေတြလည္း ရွိတတ္တယ္။ အသက္ၾကီးသူေတြ အတြက္ေတာ့ နည္းနည္း ပိုလုပ္ ေပးရတာမ်ိဳး ရွိတယ္။ ဖါေထးရတာမ်ိဳး။ ဇရာက ဆရာ၀န္ေတြကို ပိုဒုကၡေပးတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ
၁၇-၈-၂၀၁၀